ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ: απειλή από σκόνη

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ: απειλή από σκόνη"

Φίλητος Παχής
5 χρόνια πριν
Προβολές:

ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ: απειλή από σκόνη Το πέρασμα ενός δίδυμου αστεροειδούς από τη γειτονιά της Γης αποκάλυψε το μυστικό του: δεν ήταν παρά ένα σύννεφο σκόνης.

1 ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ: απειλή από σκόνη Το πέρασμα ενός δίδυμου αστεροειδούς από τη γειτονιά της Γης αποκάλυψε το μυστικό του: δεν ήταν παρά ένα σύννεφο σκόνης... Η διαπίστωση είναι κάθε άλλο παρά καθησυχαστική: πώς θα μπορούσαμε να αποτρέψουμε ενδεχόμενη σύγκρουση με ένα σύννεφο σκόνης; Όλα τα σενάρια εκτροπής ή διάλυσης αστεροειδών καθίστανται ανενεργά... Χ. ΒΑΡΒΟΓΛΗΣ Προσφάτως πέρασε από τη γειτονιά του πλανήτη μας ο διπλός αστεροειδής 1999 KW4, που συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών οι οποίοι είναι πιθανό να συγκρουστούν με τη Γη κάποια στιγμή στο μέλλον. Οι αστρονόμοι βρήκαν την ευκαιρία για λεπτομερείς παρατηρήσεις και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα δύο μέλη αυτού του διπλού αστεροειδούς δεν είναι στερεά, αλλά δύο «σωροί» από σκόνη, που συγκρατούνται μόνο με δυνάμεις βαρύτητας. Η ανακάλυψη αυτή προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον, επειδή η σύγκρουση της Γης με έναν αστεροειδή αυτού του είδους δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί με καμία από τις μεθόδους που έχουν προταθεί ως σήμερα. Επιπλέον, πρόσφατες γεωλογικές ενδείξεις καταδεικνύουν ότι οι προσκρούσεις αστεροειδών με τη Γη είναι πολύ πιο συχνές και πολύ πιο πρόσφατες απ' ό,τι έως τώρα νομίζαμε! Πόσο ορατός είναι ο κίνδυνος; Το ΒΗΜΑ, 10/12/2006, Σελ.: H01 Κωδικός άρθρου: B14938H011 ID:

2 Στα άδυτα ενός «ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΥ» ΑΣΤΕΡΟΕΙΔΟΥΣ Η πρόσφατη γειτνίασή μας με τον διπλό αστεροειδή KW4 έδωσε την ευκαιρία στους επιστήμονες να διαπιστώσουν ότι πρόκειται για ένα «σύννεφο σκόνης». Τι σημαίνει αυτό; Ότι όλα τα σενάρια για αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης πρόσκρουσης με τη Γη ακυρώνονται! Πώς να εκτρέψεις ή να διαλύσεις ένα σύννεφο; Οι δίδυμοι κρατήρες, που αποτελούν σήμερα τις δύο λίμνες Κλιαργουότερ στο Κεμπέκ του Καναδά, δείχνουν ότι οι συγκρούσεις της Γης με διπλούς αστεροειδείς δεν ήταν σπάνιες στο παρελθόν Η απεικόνιση των μελών του διπλού αστεροειδούς KW4 έγινε με δύο όργανα: μια συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων στην κοιλάδα Γκόλντστοουν της Καλιφόρνιας και το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου στο Αρεσίμπο του Πουέρτο Ρίκο. Το δεύτερο έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό από την ταινία Χρυσό μάτι (Golden Eye), στην οποία ο Τζέιμς Μποντ εμφανίζεται να καταδιώκει τους «κακούς» στην παραβολική επιφάνεια του κατόπτρου του ραδιοτηλεσκοπίου, που έχει διάμετρο 305 μέτρων. Οι εικόνες του αστεροειδούς KW4 επιβεβαίωσαν τις θεωρητικές εκτιμήσεις των αστρονόμων, ότι δηλαδή ένας μεγάλος αριθμός αστεροειδών θα πρέπει να αποτελείται από σαθρά υλικά που

3 συγκρατούνται μεταξύ τους μόνο με δυνάμεις βαρύτητας. Οι εκτιμήσεις αυτές στηρίζονταν στο γεγονός ότι οι συγκρούσεις στη ζώνη των αστεροειδών ήταν στο παρελθόν πολύ συχνές, οπότε αρκετά σώματα αυτής της κατηγορίας θα είχαν θρυμματιστεί ολοκληρωτικά. Όλοι οι αστεροειδείς που είχαν μελετηθεί φωτογραφικά ως σήμερα έδιναν την εικόνα τεράστιων βράχων με ακανόνιστο σχήμα, διάστικτων από κρατήρες πρόσκρουσης που προέρχονταν από συγκρούσεις με μικρότερα σώματα. Τα δύο μέλη του αστεροειδούς KW4 όμως έχουν σχήμα πεπλατυσμένης «σβούρας», και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν είναι στερεά σώματα αλλά ένα συνονθύλευμα από σκόνη και πέτρες, το οποίο διαμορφώνεται σε αυτό το σχήμα από την ισχυρή φυγόκεντρη δύναμη που προκαλείται από ταχεία περιστροφή. Αντίθετα με την περίπτωση των απλών αστεροειδών, για τους οποίους ελάχιστες πληροφορίες μπορούμε να πάρουμε με απλές παρατηρήσεις από τη Γη, οι διπλοί αστεροειδείς μάς επιτρέπουν να υπολογίσουμε πολλές φυσικές ιδιότητες του ζεύγους. Έτσι οι παρατηρήσεις του KW4 με τα δύο ραδιοτηλεσκόπια μας έδωσαν, πέρα από το σχήμα των δύο μελών, την τροχιά, τη μάζα, το μέγεθος και την πυκνότητά τους. Το μεγαλύτερο από τα δύο μέλη, που ονομάστηκε Α, έχει διάμετρο 1,5 χιλιομέτρου, ενώ το μικρότερο, που ονομάστηκε Β, μόνο 500 μέτρα. Με βάση αυτά τα δεδομένα οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι αρχικά ο αστεροειδής αυτός αποτελούσε ένα σώμα, το οποίο «διασπάστηκε» είτε κατά την προσέγγισή του σε έναν πλανήτη είτε και μόνο με την «πίεση» του ηλιακού φωτός! Οι πρόσφατες παρατηρήσεις βοήθησαν να υπολογισθεί με μεγάλη ακρίβεια η τροχιά του αστεροειδούς KW4, και έτσι είμαστε βέβαιοι ότι αυτός δεν πρόκειται να συγκρουσθεί με τη Γη, τουλάχιστον κατά τα προσεχή χρόνια. Επειδή όμως οι αστρονόμοι θεωρούν βέβαιο ότι υπάρχουν πολλοί άλλοι αστεροειδείς αποτελούμενοι από σαθρά υλικά, όπως και ο KW4, επανήλθε στο προσκήνιο η πρόταση για μια επανδρωμένη πτήση σε έναν αστεροειδή, για να μελετηθεί με λεπτομέρεια η δομή του και να προταθούν νέες ιδέες για την αποφυγή επερχόμενων συγκρούσεων.

4 Είναι επικίνδυνη η σκόνη; Πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι άραγε η σύγκρουση με έναν μεγάλο σωρό από σκόνη; Η αυθόρμητη αντίδραση σίγουρα είναι δυσπιστία: η σκόνη είναι μαλακή, άρα δεν μπορεί να μας βλάψει. Μια πιο προσεκτική θεώρηση όμως ανατρέπει εύκολα αυτόν τον συλλογισμό: οι καταστροφές από την έκρηξη μιας ποσότητας δυναμίτιδας δεν προέρχονται από κάποιο στερεό βλήμα, αλλά μόνο από το πλήγμα του ωστικού κύματος, που αποτελείται από αέρα!

Εξερευνητική αποστολή Το ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο και συνέβαλε αποφασιστικά στην αποκάλυψη της αληθινής φύσης τού KW4 Η αποστολή αστροναυτών για

5 Εξερευνητική αποστολή Το ραδιοτηλεσκόπιο του Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο και συνέβαλε αποφασιστικά στην αποκάλυψη της αληθινής φύσης τού KW4 Η αποστολή αστροναυτών για την εξερεύνηση ενός αστεροειδούς είναι ένα από τα σχέδια της NASA που συζητούνται πολύ τον τελευταίο καιρό. Κατ' αρχάς έχει ένα καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον, μια και οι αστεροειδείς είναι σώματα «αρχαιότερα» από τη Γη και τους άλλους πλανήτες που έχουμε εξερευνήσει ως σήμερα, οπότε δείγματα ύλης θα μας βοηθήσουν σημαντικά στην κατανόηση των φυσικών συνθηκών την εποχή της δημιουργίας του ηλιακού συστήματος. Επιπλέον μια τέτοια αποστολή μπορεί να θεωρηθεί ως «γέφυρα» μεταξύ του «εύκολου» ταξιδιού στη Σελήνη, που διαρκεί μερικές ημέρες, και του «δύσκολου» ταξιδιού στον Άρη, που αναμένεται να διαρκέσει περισσότερο από έναν χρόνο. Το κόστος μιας τέτοιας αποστολής δεν θα είναι ιδιαίτερα μεγάλο, επειδή είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν πύραυλοι και διαστημόπλοια που είναι ήδη διαθέσιμα και έχουν δοκιμασθεί σε άλλες αποστολές. Με την ανακάλυψη του πρώτου αστεροειδούς που επιβεβαιωμένα αποτελείται από σαθρά υλικά και δεν είναι ένα «μονοκόμματο» σώμα, εμφανίστηκε και ένας επιπλέον λόγος. Ένα τέτοιο σώμα δεν είναι δυνατόν ούτε να αντιμετωπισθεί με τις μεθόδους που έχουν προταθεί ως σήμερα. Πραγματικά, δεν μπορεί να διαλυθεί με ένα βλήμα, το οποίο απλώς θα διαπεράσει τον αστεροειδή, ούτε να αλλάξει τροχιά με τη βοήθεια ενός πυραυλικού κινητήρα, ο οποίος δεν είναι δυνατόν να προσδεθεί στερεά στην επιφάνεια.

6 Επομένως η κατανόηση της δομής του θα μας επιτρέψει να επινοήσουμε νέες μεθόδους αντιμετώπισης μιας πιθανής σύγκρουσης. Το ΒΗΜΑ, 10/12/2006, Σελ.: H02 Κωδικός άρθρου: B14938H021 ID:

Σχετικά έγγραφα

Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Μαθαίνω και εξερευνώ: ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Περιεχόμενα Τι είναι το Διάστημα;... 2 Το ηλιακό σύστημα... 4 Οι πλανήτες... 6 Ο Ήλιος... 10 Η Σελήνη... 12 Αστέρια και κομήτες... 14