This is an Open Access document downloaded from ORCA, Cardiff University's institutional repository: http://orca.cf.ac.uk/109067/ This is the author s version of a work that was submitted to / accepted for publication. Citation for final published version: Kapitsinis, Nikolaos 2017. Firm mobility in the conditions of the 2007 global economic crisis. Firm relocation from Greece to Bulgaria and its impact on business performance. Geographies 30, pp. 91-108. file Publishers page: Please note: Changes made as a result of publishing processes such as copy-editing, formatting and page numbers may not be reflected in this version. For the definitive version of this publication, please refer to the published source. You are advised to consult the publisher s version if you wish to cite this paper. This version is being made available in accordance with publisher policies. See http://orca.cf.ac.uk/policies.html for usage policies. Copyright and moral rights for publications made available in ORCA are retained by the copyright holders.
Η ό α π υπό υ πα ό α υ βίίιέ α Ε ώ α ώ υ α α α π π ώ π α από Καπδ έθβμννέεκμ* * α π υ Κ φ, α Επ χ α π υ. αχυ υ μ α Επ χ α π υ, α π υ Κ φ, 3 Colum Dr, Cardiff, Cό1ί γeu, Η ω α. Email: KapitsinisN1@cardiff.ac.uk Firm mobility in the conditions of the 2007 global economic crisis. Firm relocation from Greece to Bulgaria and its impact on business performance Kapitsinis Nikos* *Cardiff University, Cardiff Business School Mailing address: Cardiff Business School, Cardiff University, 3 Colum Dr, Cardiff, CF10 3EU, United Kingdom. Email: KapitsinisN1@cardiff.ac.uk
Ε α κν παλσθν Ϊλγλκ αθαζτπ βθν πδξ δλβηα δεάν εδθβ δεσ β α δμ ηκθα δεϋμν υθγάε μν βμν παΰεσ ηδαμνκδεκθκηδεάμνελέ βμ κυνβίίι,ν θυν ι Ϊαπ εαδν βθ πέπ π βν βμνη αεέθβ βμν βθν απσ κ βν πθν πδξ δλά πθ. ΠλκβΰκυηΫθβ Ϋλ υθαν ηκυ υΰελέθ δν δμν η α-ελέ βμ η αεδθά δμν ζζβθδευθν πδξ δλά πθν βν κυζΰαλέανη Ν δμναθ έ κδξ μν βθνπ λέκ κνπλδθν κνβίίινη ΝίΪ βνπλπ κΰ θάν κηϋθαν ι Ϊακθ αμ δμνϊη μν πδπ υ δμν βμνελέ βμν κυμ παλϊΰκθ μ πδξ δλβηα δεάμ εδθβ δεσ β αμ (Καπδ έθβμ,ν βί1θ)έν Ω σ κ,ν κν παλσθν ΪλγλκΝ π ε έθ δν βθν υπϊλξκυ αν Ϋλ υθαμν αθαζτ δν δμν ίϊγκμν βθν ιϋζδιβν βμ η α-ελέ βμν πδξ δλβηα δεάμ η ΰεα Ϊ α βμ Ν ξϋ βν η Ν κν αθαζυ δεσν πζαέ δκν αδλδεάμν εδθβ δεσ β αμν Ν π λδίϊζζκθν κδεκθκηδεάμν η ΰΫγυθ βμ, ηϋ πν βμν πκδκ δεάμν αθϊζυ βμν κυν υλτ λκυ εκδθπθδεκτν εαδν κδεκθκηδεκτν πζαδ έκυ βθν ζζϊ α,ν θυν ι Ϊα δ εαδν δμν πδπ υ δμν βμν η αεέθβ βμν βθν αδλδεάν απσ κ βέν υθκζδεϊ, λ υθϊν κν ίαγησν πκυν κ ληβθ υ δεσ πζαέ δκν πδξ δλβηα δεάμ εδθβ δεσ β αμ Ν υθγάε μνκδεκθκηδεάμναθϊπ υιβμν Ν ηϊελκν πέπ κ έθαδνεα ΪζζβζκΝΰδαΝ βθν π ιάΰβ βν βμνη α-ελέ βμνεδθβ δεσ β αμ. ΓδαΝ βθν πέ υιβν κυν λ υθβ δεκτν εκπκτ,ν αν υλάηα α βμνίδίζδκΰλαφέαμ,ναθαφκλδεϊνη Ν βθνπλκελέ βμν π λέκ κ, υΰελέθκθ αδν η Ν αν ηπ δλδεϊν κηϋθα, ηϋ αν απσν βθν ιϋ α βν κυν υλτ λκυνεκδθπθδεκ-κδεκθκηδεκτνπζαδ έκυ, κνκπκέκν έθαδναθ δε έη θκν υθ ξυθναζζαΰυθ, υπσν βθν πέ λα βν ίαγτ λπθν δα δεα δυθ. ΓδαΝ παλϊ δΰηα,ν βν παΰεκ ηδκπκέβ βν Ϋξ δν η αίϊζ δν βθν ίαλτ β αν πθν κδξ έπθν πκυν πδ λκτθν βθν πδξ δλβηα δεάν εδθβ δεσ β α,ν δ κ ε ζέακθ αμν κνεσ κμν κυμν(maskell and Malmberg, 1999). ΝίδίζδκΰλαφέαΝΫξ δ αθα έι δν βνη έπ βν κυνζ δ κυλΰδεκτνεσ κυμνεαδν βθν πϋε α βν πθν αΰκλυθ,ν αθν βηαθ δεϊνεέθβ λανΰδαν βνη αεέθβ βν πθν πδξ δλά πθ, εαδν κν λΰα δεσ εαδν η αφκλδεσ εσ κμνεαδν βνφκλκζκΰέανπμνετλδκυμ παλϊΰκθ μν πδξ δλβηα δεάμνεδθβ δεσ β αμν Ν Ϋλ υθ μν εα ΪΝ βθν π λέκ κν 1λκί-2008 (Domanski, 2003; Kiss, 2007; Smallbone et al., 2011). Ναυ άν βθνπ λέκ κ, εα ΪΝ βθνκπκέα βνπαΰεσ ηδα κδεκθκηέα εα Ϋΰλαο αθϊπ υιβ,νκδν πδξ δλβηα έ μν υξθϊναθ δη υπδααθν βθνη αεέθβ β, αθν υεαδλέανΰδανατιβ βνε λ υθνεαδν κδεκθκηδεάν η ΰΫγυθ β,ν ηκζκθσ δν εϊπκδκδν η Ϋφ λαθ βθν αδλέα κυμ, κξ τκθ αμν βθν πδίέπ άν βμν (Zahra and George, 2002; Alberti, 2006; Wright et al., 2007). Ω σ κ,ν κδν ΰ πΰλαφδεϊνϊθδ ανεα αθ ηβηϋθ μναζζαΰϋμνπκυν πϋφ λ ΝβΝελέ β,νσππμνβνη έπ βν πθνηδ γυθν εαδνβνπ υ βν βμναά β βμ,νϋξκυθναζζϊι δν κν πδξ δλβηα δεσνζ δ κυλΰδεσνεσ κμν Ν δϊφκλ μν π λδκξϋμ εαδν έθκυθν κν Ϋθαυ ηα ΰδαΝ ηέα θ ζ ξάν παθ ιϋ α βν βμν πδξ δλβηα δεάμ η αεέθβ βμ. ΟΝαεα βηαρεσμν δϊζκΰκμνΰδαν βθν πδξ δλβηα δεά εδθβ δεσ β α ανπζαέ δαν βμνκδεκθκηδεάμν ελέ βμν κυνβίίιν έθαδν ΝπλυδηκΝ Ϊ δκέ Ο KinkelΝ(βί1β)Ν ιϋ α Ν δμν πδπ υ δμν βμνελέ βμν δμν η αεδθά δμν πθν δ γθκπκδβηϋθπθν Γ ληαθδευθν αδλδυθ,ν αθα δεθτκθ αμν βθν Ϊ βν πδ λκφάμν βν Γ ληαθέα,ν αν ΫζβΝ βμν εα έαμν κυν βίίίέν Ν KissΝ (βί1β)ν η ζϋ β Ν βν ΰ πΰλαφέαν πθν πδξ δλά πθν βθνουΰΰαλέανεδναθαεϊζυο, ππμνκναλδγησμν πθν αδλδυθνπκυν ΰεα Ϋζ δοαθν βν ξυλαν η δυγβε, παλ Ν σζκυμν κυμν φσίκυμν ΰδαΝ αυιβηϋθβν φυΰάν ιϋθπθν πδξ δλά πθ,ν θυν κδν δ λξση θ μν αδλέ μ αυιάγβεαθ,ν Ν τΰελδ βν η Ν βθν πλκ-ελέ βμν π λέκ κέν ΣΫζκμ,Ν κδν SaltΝ εαδ WoodΝ (βί1β)ν αθϋ διαθν δμν η α-ελέ βμν η αεδθά δμν κν λ αθδευθν πκζυ γθδευθν αδλδυθν απσν βθν υλππαρεάν Έθπ βν ( )Ν εαδν δμν Π Ν πλκμν αθα υση θ μνκδεκθκηέ μ, ΰδαΝθαΝη δυ κυθν κνεσ κμνζ δ κυλΰέαμέ 2
ΣκΝπαλσθΝΪλγλκΝ ι Ϊα δν βνη αεέθβ βν ζζβθδευθ ηδελκη αέπθν πδξ δλά πθν(μμ )Ν βν κυζΰαλέα η ΪΝ κν βίίιέν ΠΪθπΝ απσν 1β,ίίίΝ αδλέ μν (1,ηΣΝ κυν υθσζκυν πθν ζζβθδευθν πδξ δλά πθν κνβί1β)νϋξκυθνη αεδθβγ έναπσν βθν ζζϊ αν αν αζεϊθδανεαδν βθνκτπλκν η αιτν βίίιν εαδν βί1β,ν τηφπθαν η Ν κδξ έαν κυν Τπκυλΰ έκυν ιπ λδευθν (http://www.mfa.gr/en/)έν Ν Ϋλ υθαν δϊα δν βν κυζΰαλέα,ν εαγυμ απκ Ϋζ Ν βθν ξυλαν πλκκλδ ησνΰδαν δμνπ λδ σ λ μν ζζβθδεϋμν πδξ δλά δμνεα ΪΝ βν δϊλε δαν βμνπλκ- εαδνη αελέ βμν π λδσ κυν (δabrianidisν andν Vogiatzis,Ν βί1γ)έν ΣκΝ ΪλγλκΝ πδε θ λυθ αδν δμν ΜΜ, αφκτναπκ ζκτθν βνίϊ βν βμν ζζβθδεάμνκδεκθκηέαμν(γδαθθέ βμ,νβί1γ)νεαδν βθ πζ δκοβφέαν πθν ζζβθδευθν αδλδυθν βν κυζΰαλέαν(karagianni and Labrianidis, 2001). θαηφέίκζα,ν βν ζζϊ αν απκ ζ έν κν ΚλΪ κμν ΜΫζκμΝ βμν πκυν Ϋξ δν ΰθπλέ δν δμν πδκν κ υθβλϋμν πδπ υ δμν βμν ελέ βμ,ν ζσΰπν βμν γϋ βμν βμν βθν π λδφϋλ δαν βμν υλππαρεάμν κδεκθκηδεάμνκζκεζάλπ βμ,ν κυνα τθαηκυνπαλαΰπΰδεκτνδ κτν βμ,ν πθνηβναπκ ζ ηα δευθν γ ηυθ εαδν κυν ξ έκυν δϊ π βμνπκυν φϊληκ ΝβΝ ζζβθδεάνευίϋλθβ βν κνβί1ί,νυπσν βθν πέίζ οβν κυ δ γθκτμν Νκηδ ηα δεκτν Σαη έκυ,ν βμ υλππαρεάμν Κ θ λδεάμν ΣλΪπ ααμ εαδν βμν υλππαρεάμν πδ λκπάμ ( βθν π λέφβηβν Σλσδεα)έΝ ΣκΝ ξϋ δκν αυ σν π λδ έξ Ν πκζδ δεϋμν φκ λάμν ζδ σ β αμ,ν σππμν βν ατιβ βν βμν φκλκζκΰέαμν εαδν βν η έπ βν πθν ηδ γυθ,ν πκυν ά αθν εα α λκφδεϋμνΰδαν βθν ζζβθδεάνκδεκθκηέανεαδν βθνεκδθπθδεάν δεαδκ τθβν(χα αβηδξϊζβμ, 2012; Kapitsinis et al., 2013)έΝΌθ πμ,νβν ζζϊ αναπκ ζ έν βνηκθα δεάναθ π υΰηϋθβν γθδεάν κδεκθκηέαν απσν κ ΫζκμΝ κυν Ν Παΰεκ ηέκυν ΠκζΫηκυ, πκυν εα Ϋΰλαο Ν τφ βν ΰδαΝ θν υθ ξση θανϋ βν(βίίκ-βί1γ),νη Ν υθκζδεάνη έπ βνβησν κυν Π,Ν τηφπθανη Ν κδξ έαν βμν Eurostat (http://epp.eurostat.ec.europa.eu)έν πδπζϋκθ,ν κνπκ κ σ αθ λΰέαμ, ε δθϊξγβε ΝαπσΝ ι,ισν κν βίίκν βισν κν βί1γ. θαπσφ υε α,ν κδ ζζβθδεϋμν ΜΜ,Ν πκυν έθαδν πμν πέν κν πζ έ κθ κδεκΰ θ δαεϋμν πδξ δλά δμν η Ν ξαηβζσ πέπ κ παλαΰπΰδεσ β αμν εαδν έθαδν ιαλ βηϋθ μναπσν βθν ιπ λδεάνξλβηα κ σ β βν(liargovas, 1λλκ),Νΰθυλδ αθνη ΰΪζβ τφ β. ΠκζζΫμ ΜΜ Νξλ κεσπβ αθ, θυνϊζζ μνη αφϋλγβεαθν βν κυζΰαλέα. Νπαλκτ ανη ζϋ β, έθαδν βν πλυ βν πκυν ι Ϊα δν βθν η αφκλϊ ζζβθδευθ πδξ δλά πθν βν κυζΰαλέα βν η α-ελέ βμν π λέκ κ, εαγυμ κδν πλκβΰκτη θ μν η ζϋ μν πλαΰηα κπκδάγβεαθν Ν υθγάε μν κδεκθκηδεάμνη ΰΫγυθ βμ (Labrianidis, 2001; Bitzenis, 2003). Νέ λυ βνγυΰα λδευθν αδλδυθ, ηϋ πνυπ λΰκζαίδυθν(outsourcing), εαδ β η λδεάνάνκζδεάνη αεέθβ β,ναπκ Ϋζ αθν κθ ετλδκν λσπκν βμνπλκ-ελέ βμν δ σ κυν ζζβθδευθν πδξ δλά πθ βν κυζΰαλέα,νβνκπκέα ι εέθβ κν 1λκλΝ η Ν βν η Ϊία βν βμν κυζΰαλέαμν Ν κδεκθκηέαν ζ τγ λβμν αΰκλϊμέν Ν έ κ κμν βν κυζΰαλέα πλαΰηα κπκδάγβε Ν η Ν σξκν βθν πϋε α βν αΰκλυθ,ν βν η έπ βν εσ κυμν εαδν βν δα άλβ β βμν αθ αΰπθδ δεσ β αμέν ΣκΝ λΰα δεσν εσ κμ,ν κν πέπ κν αθ αΰπθδ ηκτν εαδ βν ΰ πΰλαφδεάνΰ δ θέα βνά αθνεαγκλδ δεκένπαλϊΰκθ μνη ΰεα Ϊ α βμν(labrianidis, 2001). αφ π όπ π α ό α π υ πσν βθναλξάν βμν εα έαμν κυν1λκίνηϋξλδν κν ΫζκμΝ βμν εα έαμν κυνβίίί (πλκ-ελέ βμν π λέκ κμνκδεκθκηδεάνη ΰΫγυθ βμ), κννϋκμν δ γθάμνκα αη λδ ησμν λΰα έαμν(ν Κ )ΝεαδΝβΝ δα υθκλδαεάν πδξ δλβηα δεσ β αν ( ) ίλέ εκθ αδν αθϊη αν δμν βηαθ δεϋμν γ πλβ δεϋμν πλκ πϊγ δ μν ΰδαΝ βθν ληβθ έα βμν πδξ δλβηα δεάμν εδθβ δεσ β αμ. ΟδΝ πλκ ΰΰέ δμν αυ Ϋμ πδζϋξγβεαθνεαγυμνελέθκθ αδν υθβ δεϊνεα Ϊζζβζ μνΰδαν βθν π ιάΰβ βν βμνπ λέπ π βμνπκυν ι Ϊα δν κν παλσθν ΪλγλκέΝ πδε θ λυθκθ αδν β η αεέθβ βν αδλδυθ,ν απσν κν 1λκίΝ ΫπμΝ κν βίίκ,νσ αθν κνπαΰεσ ηδκν ΠΝ ιαπζα δϊ βε Ν( κδξ έανπαΰεσ ηδαμνσλϊπ ααμ)έ 3
Ν ξ δεάν η Ν κ Ν Κ Ν ίδίζδκΰλαφέα, αθ δζαηίϊθ αδν υθάγπμν βθν πδξ δλβηα δεάν εδθβ δεσ β ανπμνηέαν υεαδλέα, ιβΰυθ αμν βθ, βνίϊ βν πθνξαλαε βλδ δευθν βμν λΰα έαμ,ν βζα ά κν λΰα δεσν εσ κμν εαδν αν λΰα δεϊν πλκ σθ αν (Shaiken, 1994; Castells, 1996; Wilkinson et al., 2001; Hudson, 2016). Μ ΝΪζζαΝζσΰδα,ΝβΝη αεέθβ βν πδζϋΰ αδ απσν κυμν πδξ δλβηα έ μ,ν αθϊη αν Ν Ϊζζ μν αθα δαλγλυ δμ,ν σππμν βν ί ζ έπ βν βμν πκδσ β αμν άν βν η έπ βν κυν ζ δ κυλΰδεκτν εσ κυμ,ν η Ν σξκν βθν θέ ξυ βν βμν αθ αΰπθδ δεσ β αμέν πδξ δλά δμ θ Ϊ πμ- λΰα έαμν άν κη έμ παλαΰπΰάμν πκζυ γθδευθν η αεδθκτθ αδν πλκμν π λδκξϋμνξαηβζκτν λΰα δεκτνεσ κυμ, ευλέπμν κθναθαπ υ ση θκνεσ ηκ, πδ δυεκθ αμ β η έπ βν κυν εσ κυμν παλαΰπΰάμ (Shaiken, 1994; Wilkinson et al., 2001). ΟΝ Ν Κ Ν έθαδ,ν ζκδπσθ,ν υθβ δεϊνεα ΪζζβζκμΝΰδαΝ βθνπαλκτ ανπ λέπ π β,νεαγυμ κδν ζζβθδεϋμν πδξ δλά δμν έθαδν ευλέαλξαν θ Ϊ πμ- λΰα έαμν ( λΰ έ βμ,ν βίίκ),ν θυν βν κυζΰαλέαν πλκ φϋλ δν κθν ξαηβζσ λκν εα υ α κν ηδ γσν βθν Ν απσν κν βίίι (Eurostat). πσν βθν Ϊζζβ,Ν αδλέ μν Ν εζϊ κυμνυοβζάμν ξθκζκΰέαμνάν κη έμνϋλ υθαμνπκζυ γθδευθ, ξπλκγ κτθ αδν Ν κπκγ έ μν λΰαακηϋθπθνη υοβζϊνπλκ σθ α,νη Ν σξκν βνί ζ έπ βν βμ ξθκζκΰέαμ εαδν βμ πκδσ β αμ πθν πλκρσθ πθν (Castells, 1996; Hudson, 2016). υ Ϋμ κδν π λδκξϋμν Ϋ δθαθν θαν έθαδν δμν αθ π υΰηϋθ μν ξυλ μ,ν π σ κ αν ζ υ αέαν βην ξλσθδαν θν υπϊλξ δν ηέα ι εϊγαλβν Ϊ βέν Οδ λΰααση θκδν η Ν υοβζϊν πλκ σθ αν Ϋξκυθ αυιβγ έν δμν αθαπ υ ση θ μν ξυλ μ,ν πκυν πζϋκθν πλκ ζετκυθν κδεκθκηδεάν λα βλδσ β αν υοβζάμν πλκ δγϋη θβμν αιέαμν (Luce, 2011). πδπζϋκθ,ν κδν πκζτν ξαηβζϊν αη δίση θ μν εδ πδ φαζ έμν γϋ δμ απα ξσζβ βμν πκζζαπζα δϊ βεαθ κθναθ π υΰηϋθκνεσ ηκν(hudson, 2016). πκ Ϋζ ηανσζπθναυ υθ,νβν αθϊ υ βνθϋπθνκδεκθκηδευθνΰδΰϊθ πθ,νσππμνβνκέθα,νεαδνθϋπθ ηκλφυθ Ϊθδ βμναθϊπ υιβμέ ξ δεά η Ν β Νίδίζδκΰλαφέα πδε θ λυθ αδν Ν αδλέ μν ΰεα βηϋθ μν Ν υθκλδαεϋμν π λδφϋλ δ μ,νκδνκπκέ μν υξθϊνϋξκυθναθαδηδεάνκδεκθκηδεάναθϊπ υιβν(zahra and George, 2002; Wright et al., 2007; Labrianidis, 2008; Smallbone et al., 2011). Ν θν ζσΰπν γ πλβ δεάν πλκ πϊγ δα, Ϋξ δναθα έι δν δμνγυΰα λδεϋμ αδλέ μ,ν δμ υπ λΰκζαίέ μνεαδν βθνκζδεάνάνη λδεάν η αεέθβ βνπμ ετλδ μνηκλφϋμν αδλδεάμ δ σ κυν ΝηέαΝξπλδεάΝ θσ β αν(wright et al., 2007; Labrianidis, 2008). δϊακθ αμ δμν ΜΜ,Ν βν Ν αθαφϋλ δν ππμ κδ πδξ δλβηα έ μν αθ δζαηίϊθκθ αδν υξθϊν β η αεέθβ βν Ν σηκλ μν ξυλ μ αθν υεαδλέαν υ Ν θαν αθ δη ππέ κυθν κθν υοβζσν αθ αΰπθδ ησ,ν δ δεϊν αν πζαέ δαν βμν θδαέαμν αΰκλϊμν εαδν πθν αθκδξ υθν υθσλπθν βμν,ν εη αζζ υση θκδν βθν ΰ πΰλαφδεάν ΰ δ θέα β (Pavlínek and Smith, 1998; Zahra and George, 2002; Smallbone et al. 2011). πκηϋθπμ,νβν ΝγαΝηπκλκτ Ν θαν έθαδνεα ΪζζβζβΝΰδαΝ βθ π ιάΰβ βν βμνπαλ π λέπ π βμ, εαγυμ κδνμμ Ναπκ ζκτθν βν η ΰΪζβΝ πζ δκοβφέαν πθν ζζβθδευθν αδλδυθ,ν θυν βν ζζϊ αν εαδν βν κυζΰαλέαν έθαδν ΰ δ κθδεϋμν ξυλ μ,ν σθ αμν ηϋζβν βμν έν Ν έθ δ Ϋηφα βν βθν πλκαΰπΰάν βμν γϋ βμν ηέαμν αδλέαμν δμν δ γθ έμν αΰκλϋμ,ν βθν πϋε α βν αΰκλυθ,ν βν η έπ βν κυν εσ κυμν εαδν βθν ξθκζκΰδεάν ί ζ έπ βν πμν αν ετλδαν εέθβ λαν ΰδαΝ β η ΰεα Ϊ α β (Pickles, 2005; Smallbone et al., 2011). ΚΪπκδκδΝ πδξ δλβηα έ μν η αεδθάγβεαθ η Ν σξκν βθν πδίέπ β, ηκζκθσ δν αυ σν αθα έξγβε Ν Ν π λέπ π βν κδεκθκηδεάμν τφ βμν Ν υΰε ελδηϋθ μν π λδκξϋμν εαδν κδεκθκηδεκτμν κη έμ,ν σππμν κδν ζζβθδεϋμν αδλέ μν θ τηα κμν εαδν κδν πδξ δλά δμν κν πδξ δλβηα δεσν cluster κν ωomoν βμν Ι αζέαμ βν εα έαν κυν 1λλίΝ (Karagianni and Labrianidis, 2001; Alberti, 2006). πσν ηδελκκδεκθκηδεάμν απσο πμ, κδν πδξ δλβηα έ μν η αεδθκτθ αδ η Ν εκπσν θαν εη αζζ υ κτθ κν αθ αΰπθδ δεσν πζ κθϋε βηαν πθν αδλδυθ κυμν (Aspelund and Butsko 4
2010), η αφ λση θκδ Ν π λδκξϋμν πκυν αυιϊθκυθν βθν ε λ κφκλέαν κυμ (Hudson, 2001; Harvey, 2006). ζζϊακθ αμν κπκγ έα,νπκζζκέν πδξ δλβηα έ μν κξ τκυθν βνί ζ έπ βν βμν απσ κ βμ βμν αδλέαμν εαδν κυ πέπ κυ εαδθκ κηέαμ,ν πλκίαέθκθ αμν ιέ κυν Ν π λδεϋμν βθν πδξ έλβ βν αθα δαλγλυ δμ,ν σππμ β θ πηϊ π β Ν έε υαν αΰκλϊμν υοβζάμν πλκ δγϋη θβμ αιέαμν εαδ β ΰ δ θέα β η Ν ξθκζκΰδεϊν εϋθ λαν (Oerlemans et al., 2001; Sammarra and Belussi 2006). ΣκΝ πδξ έλβηαν αυ σν ξ έα αδν η Ν κυμν παλϊΰκθ μν πδξ δλβηα δεάμν αθ αΰπθδ δεσ β αμμν αθν κδξ έαν ιπ λδεϊ απσν βθν πδξ έλβ βν έθαδν εαγκλδ δεϊ ΰδαΝ βνζ δ κυλΰέαν βμν αδλέαμν(porter 1990) άναθν π λδεϋμνπ υξϋμνγανπλϋπ δν πέ βμνθανζβφγκτθνυπσοβν(krugman 1996; Bristow 2005). ΌππμΝ έθαδν ΰθπ σ,ν κν η αφκλδεσν εσ κμν έθαδν βηαθ δεσ ΰδαΝ βθν πδξ δλβηα δεάν εδθβ δεσ β α,νζσΰπν βμνη ΰΪζβμΝ κυν υηίκζάμν κν υθκζδεσνζ δ κυλΰδεσνεσ κμν(van Dijk and Pellenbarg, 2000). πκηϋθπμ, πκζζκέ πδξ δλβηα έ μν πλκ δηκτθν θαν η αεδθκτθ αδ Ν ΰ πΰλαφδεϊνπλκ ε έη θ μ,ν βθναλξδεάν κπκγ έαν βμν πδξ έλβ βμ,νπ λδκξϋμ,νεαγυμνγϋζκυθν θαν δα βλά κυθν ξϋ δμνη Νυφδ Ϊη θκυμν υθ λΰϊ μν(δabrianidis,νβίί1ννsmallboneνetνalέ, 2011). ΣκΝ υοβζσν πέπ κν αά β βμν κθυθ δν βθν πδξ δλβηα δεάν λα βλδσ β αν Ν ηέαν π λδφϋλ δαν(ϊomanski, 2003; Holl, 2004), θυνβνη έπ βν βμναά β βμν βθν ηπκ έα δν(alberti, 2006). ΟδΝπ λδ σ λ μνη ζϋ μνϋξκυθν δϊ δν κθν λσπκνη Ν κθνκπκέκν κν πέπ κναά β βμν πλκ ζετ δν πδξ δλά δμν ΝηέαΝξπλδεάΝ θσ β α. ε δηϊ αδνππμνβνξαηβζάνφκλκζκΰέαναυιϊθ δν κθναλδγησν πθν πδξ δλά πθνπκυν δ Ϋλξκθ αδν ΝηέαΝπ λδφϋλ δα,ν θυνβνυοβζάνφκλκζκΰέαν ηπκλ έν θαν κ βΰά δν ηέαν αδλέαν βθν Ϋικ κ απσν ηέαν ξπλδεάν θσ β αν (Domanski, 2003; Harvey, 2006). θ πδφτζαε α,νκδν πδξ δλά δμνπλκ δηκτθ π λδκξϋμνξαηβζκτναθ αΰπθδ ηκτ,ν θυν κδν υοβζϋμν αθ αΰπθδ δεϋμν πδϋ δμν Ϋξκυθ αν αθ έγ αν απκ ζϋ ηα αν (Karagianni and Labrianidis, 2001; Nguyen et al., 2013). πέ βμ,ν κν πέπ κ εκδθπθδεάμ ηπδ κ τθβμν πβλ Ϊα δν βθν πδξ δλβηα δεάνεδθβ δεσ β α, εαγυμ κθυθ δν βθνκδεκθκηδεάνη ΰΫγυθ βνηέαμν αδλέαμ (Guzik and Micek 2008). πκηϋθπμ,νκδν υπδεκένεαδνϊ υπκδνγ ηκέν έθαδν βηαθ δεκέν ΰδαΝ βθνεδθβ δεσ β αν αδλδυθνεαγυμνκδν πδξ δλβηα έ μν έθαδν θ πηα πηϋθκδν ΝεκδθπθδεΪΝ έε υανη π ζϊ μνεαδν κνκλϊ κμν(maskell and Malmberg, 1999; Domanski, 2003). ΣΫζκμ,Ν έθαδν υλϋπμναθαΰθπλδ ηϋθκ, ππμν αν λΰα δεϊνξαλαε βλδ δεϊν έθαδν ιαδλ δεϊν βηαθ δεϊν ΰδαΝ βν ΰ πΰλαφέαν πθν πδξ δλά πθν (Massey, 1995; Castells, 1996; Hudson, 2001). ΟδΝ πδξ δλβηα έ μ Ϋζεκθ αδναπσ π λδκξϋμνξαηβζκτν λΰα δεκτνεσ κυμ, βνίϊ βν πθν λϊ δπθν κφ ζυθν βθν ε λ κφκλέαν κυμν (Wilkinson et al., 2001; Kiss, 2007). πέ βμ,ν π λδκξϋμν η Ν λΰαακηϋθκυμνυοβζυθνπλκ σθ πθνγ πλκτθ αδν ζευ δεϋμνΰδανηέαν αδλέα (Hudson, 2016). ΣαΝ υλάηα αν αυ ΪΝ αθαφϋλκθ αδν Ν π λδσ κυμν κδεκθκηδεάμν η ΰΫγυθ βμ Ν ηϊελκν πέπ κ, π σ κν βν παΰεσ ηδαν κδεκθκηδεάν ελέ βν κυν βίίιν Ϋξ δν πδφϋλ δν βηαθ δεκτμν εκδθπθδεκκδεκθκηδεκτμν η α ξβηα δ ηκτμν πκυν ελέθκυθ πδ αε δεάν βθ θ ζ ξάν παθ ιϋ α βν βμν πδξ δλβηα δεάμν η αεέθβ βμ. Οδ πδπ υ δμν βμν ελέ βμν Ν εϊγ Ν ξυλαν ιαλ υθ αδν απσν βν γϋ βν βμν κθν παΰεσ ηδκν εα αη λδ ησν βμν λΰα έαμ,ν κθν παλαΰπΰδεσν βμν δ σν εαδν κυμν γ ηκτμν βμ,ν αθα δεθτκθ αμν κν βηαθ δεσν λσζκν βμν ΰ πΰλαφέαμν βθν ιϋζδιάν βμν (Χα αβηδξϊζβμ,ν βί1ί)έν θαηφέίκζα,ν Ν π λδσ κυμν κδεκθκηδεάμν ελέ βμ,ν κδν πδξ δλβηα έ μν πλκ παγκτθνθαν εη αζζ υ κτθν βνΰ πΰλαφδεά,νεκδθπθδεκ-κδεκθκηδεάν δαφκλκπκέβ βνεαδν θαν η αφϋλκυθν δμν πδξ δλά δμν κυμ,ν απσν π λδκξϋμν σπκυ βν ε λ κφκλέαν κυμνη δυθ αδ,ν Ν ξπλδεϋμν θσ β μν πκυν παθαφϋλκυθν κν λυγησν εϋλ κυμ,ν αθααβ υθ αμν ηέαν «ξπλδεάν ζτ β»ν ( spatialνfix )ΝΰδαΝ βθναθ δη υπδ βν βμνελέ βμ (Harvey, 2006). 5
Η π α ό π α ών παλκτ αν π ιβΰβηα δεάν η ζϋ β,ν ξλβ δηκπκδ έ κηϋθαν πκυν υζζϋξγβεαθν Ν Ϋλ υθαν π έκυν βν κυζΰαλέα, η αιτν Μα κυν εαδν ΙκυθέκυΝ βί1ζέν υηπζβλυγβεαθν 1ίγΝ εζ δ ΪΝ λπ βηα κζσΰδανη Νδ δκε ά μν ζζβθδευθνμμ Ν βν κυζΰαλέαένλσΰπν βμνϋζζ δοβμνίϊ βμ κηϋθπθν ζζβθδευθν αδλδυθν βν ΰ δ κθδεάν ξυλα,ν ξλβ δηκπκδάγβε Ν β ηϋγκ κμ βμν «ξδκθκ δίϊ αμ» ( snowballing )μν κδ λπ βγϋθ μ εαζκτθ αθν θαν κθκηϊ κυθ ΪζζκυμΝ δ δκε ά μν αδλδυθν πκυν γαν ηπκλκτ αθν θαν υηη ΫξκυθΝ βθν Ϋλ υθαέν ΟδΝ πδξ δλβηα έ μ εζάγβεαθνθαναιδκζκΰά κυθναπσν κν1ν(βνξαηβζσ λβ)νϋπμν κ ην(βνυοβζσ λβ)ν βνίαλτ β αν πθνπαλαΰσθ πθνΰδαν βνη ΰεα Ϊ α β βμν αδλέαμ,νξλβ δηκπκδυθ αμν βθνεζέηαεανlikert. Μ Ν θκν απσν κυμν 1ίγΝ υηη Ϋξκθ μν βθν Ϋλ υθα,ν πλαΰηα κπκέβ αν βηδ- κηβηϋθ μν υθ θ τι δμ,ν υ Ν θαν ιϊΰπν παλϊΰκθ μν πκυν ά αθν υ δϊελδ κδ αν λπ βηα κζσΰδαέν πδπζϋκθ,ν δ θϋλΰβ αν υθ θ τι δμνη Νδ δκε ά μνζνφκλκ ξθδευθν αδλδυθν βν κυζΰαλέαν εαδν επλκ υπκυμν ην δκηβξαθδευθν εδν ηπκλδευθν πδη ζβ βλέπθν βθν ζζϊ αν εαδν βν βν κυζΰαλέα,νεαγυμνϋξκυθνίαγδϊνΰθυ βνΰδαν βθναπσ κ βν πθν ζζβθδευθνμμ Ν βνΰ δ κθδεάν ξυλαέν ΜέαΝ υθϋθ υιβ,νπκυν δ θ λΰάγβε Ν η Ν βθν productν managerν πδξ δλβηα δεάμν πέ βμν ΰδαΝΜΜ Ν Νυπκεα Ϊ βηανηέαμν εν πθν υ βηδευθν ζζβθδευθν λαπ αυθ,ν υθ Ϋζ Ν κν θανεα αθκβγκτθ ίαγτ λανκδ υθγάε μν ιπ λδεάμνξλβηα κ σ β βμν πθνμμ έ Ν π ι λΰα έαν πθν κηϋθπθνϋΰδθ Νη Νπ λδΰλαφδεάν α δ δεά,νεαδνπκδκ δεάναθϊζυ βέν βν ίϊ βν αυ ά,ν αν κηϋθαν βμ Ϋλ υθαμν υΰελέγβεαθν η Ν δμν γ πλβ δεϋμν δα υπυ δμ εαδν α υλάηα α βν ίδίζδκΰλαφέαν πκυν αθαφϋλκθ αδν βθν πλκ-ελέ βμν π λέκ κέ Σα λ υθβ δεϊν απκ ζϋ ηα αν πδ λϊφβεαθν κυμν υηη Ϋξκθ μ,ν κθνοε υίλδκν κυνβί1η,ν1ηνηάθ μνη ΪΝ βθνϋλ υθανπ έκυέ ΣκΝ θθκδκζκΰδεσν πζαέ δκν πκζζυθν λ υθβ δευθν πλκ παγ δυθν (Manjón-Antolín and Arauzo- Carod, 2011; Kronenberg, βί1βνν ώong,ν βί1γ)ν ξλ δϊα αδν παθαπλκ δκλδ ησν ΰδαΝ κυμν παλαεϊ πν ζσΰκυμέν λξδεϊ,ν κδν η ζϋ μν αυ ΫμΝ πλκίζϋπκυθ,ν παλϊν ιβΰκτθ,ν βν η αεέθβ βν αδλδυθ,νεαγυμν ι ΪακυθΝ βθν πδγαθσ β ανη αεέθβ βμ,νηϋ πνπκ κ δευθνκδεκθκη λδευθν ηκθ ΫζπθέΝ τ λκθ,ν κδν υΰε ελδηϋθ μν πλκ ΰΰέ δμν έθκυθν Ϋηφα βν αν κδξ έαν πκυν πβλ ΪακυθΝ βθν απσφα βν πθν πδξ δλβηα δυθν θαν η αεδθβγκτθν Ν ηέαν π λδκξά,ν υπκίαγηέακθ αμνϋ δν κυμνπαλϊΰκθ μνπκυν πβλ ΪακυθΝ βθναπσφα βνθαναπκξπλά κυθναπσν ηέανξπλδεάν θσ β αένσλέ κθ,ναυ ΫμΝκδΝ λ υθβ δεϋμνπλκ πϊγ δ μν πδε θ λυθκθ αδν υθάγπμν Ν η λδεκτμν πλκεαγκλδ ηϋθκυμ παλϊΰκθ μ,ν ξπλέμν θαν ζαηίϊθκυθν υπσοβν κν κδεκθκηδεσν εαδν γ ηδεσνπζαέ δκ εαδν δμναζζαΰϋμν κυέ Ω σ κν κν υλτ λκνεκδθπθδεκ-κδεκθκηδεσ π λδίϊζζκθ,νγ πλ έ αδνυοέ βμν βηα έαμ,ν δσ δν πβλ Ϊα δνϊη αν βθ πδξ δλβηα δεά ζ δ κυλΰέαέν πκηϋθπμ,νκδνpavlínek εαδνsmithν(1λλκ)νεαδν κν ϊomanskiν (βίίγ)ν αθϋζυ αθν βν η αεέθβ βν πδξ δλά πθ,ν ι Ϊακθ αμν κν υθκζδεσν κδεκθκηδεσνεαδνγ ηδεσνπζαέ δκνηέαμν υΰε ελδηϋθβμνπ λδκξάμένυηπ λα ηα δεϊ,νβνπαλκτ αν η ζϋ βν ιβΰ έ,νπαλϊνπλκίζϋπ δ,ν βθν πδξ δλβηα δεάνεδθβ δεσ β α,ναθαζτκθ αμν κν υλτ λκν εκδθπθδεκ-κδεκθκηδεσν π λδίϊζζκθ,ν σ κν βθν αλξδεάν π λδφϋλ δαν σ κν εαδν βν π λδφϋλ δαν πλκκλδ ησ,νξπλέμνθανπλκεαγκλέα δν κυμνπαλϊΰκθ μνη αεέθβ βμέ 6
Η π α ό α υπό υ Η α ω α ΟΝαελδίάμΝυπκζκΰδ ησμν κυναλδγηκτν πθν ζζβθδευθνμμ Ν βν κυζΰαλέαν έθαδν τ εκζκμ,ν εαγυμν κτ Ν πέ βηβν ίϊ βν κηϋθπθν υπϊλξ δ, κτ Ν σζ μν κδν πδξ δλά δμν έθαδν θ λΰϋμέν τηφπθανη Νυπκζκΰδ ηκτμν κυν υΰΰλαφϋα,νκ αλδγησμν πθν θ λΰυθν ζζβθδευθν πδξ δλά πθν αθ λξσ αθν Ν1.ίίίΝ κνβίίθνεδναυιάγβε Νγ αηα δεϊν Νγ.ίίίΝ κνβί1ζέ ΟδΝπ λδ σ λ μν πδξ δλά δμν κυν έΰηα κμν έθαδνπκζτνηδελϋμν(θθσ),νσππμνκδνπ λδ σ λ μν ζζβθδεϋμν αδλέ μν (δiargovas,ν 1λλκ)έΝ Ω σ κ,ν δαφαέθ αδν η ΰΪζβΝ δαφκλϊν αν πκ κ Ϊ,Ν εαγυμν κνλθ,θσν πθν πδξ δλά πθν βθν ζζϊ ανά αθνπκζτνηδελϋμν( κδξ έανΰδαν κνβί1βναπσν βθν Eurostat)έΝ ΣκΝ τλβηαν αυ σν αθα δεθτ δν βθν Ϋζζ δοβν πσλπθν βθν πλκ πϊγ δαν ΰδαΝ δ γθκπκέβ βν πθν πκζτν ηδελυθν αδλδυθν (KaragianniΝ andν δabrianidis,ν βίί1)έν θ δγϋ πμν αν πκ κ ΪΝ πθνηδελυθν(βζ,ησ)νεαδνη αέπθν(λ,ησ)ν πδξ δλά πθν βμνϋλ υθαμν έθαδν βηαθ δεϊν υοβζσ λαν απσν αν αθ έ κδξαν βθν ζζϊ αν (β,λθσν εαδν ί,γθσ),ν ιαδ έαμν βμν η ΰαζτ λβμν δαγ δησ β αμνκδεκθκηδευθνπσλπθνΰδαν βνη ΰεα Ϊ α βν ΝιΫθβΝξυλαέΝΠ λαδ Ϋλπ,Ν θυν εα ΪΝ βν εα έαν κυν 1λλί,Ν βν η απκέβ βν εαδν κν ηπσλδκν ά αθν κδν ευλέαλξκδν κη έμν πθν ζζβθδευθν πδξ δλά πθν βν κυζΰαλέαν(δabrianidis,νβίί1),νκδν αδλέ μν κυν έΰηα κμ,νά αθν πδκνκηκδσηκλφανεα αθ ηβηϋθ μμνκδνευλέαλξκδνεζϊ κδν έθαδν κν ηπσλδκν(βλσ),νκδνυπβλ έ μν έα βμνεαδνπαλκξάμνεα αζτηα κμν(1ισ),νβνη απκέβ βν(1θσ)νεαδνκδνεα α ε υϋμν(11σ)έ θ έγ α η Ν υθάγ δμ πλκ Ϊ δμν βμν Ν (Zahra and George, 2001; Wright et al., 2007; Smallbone et al., 2011) εαδν πλκβΰκτη θ μν Ϋλ υθ μν πδξ δλβηα δεάμν η αεέθβ βμν απσν βθν ζζϊ αν αν αζεϊθδα, βν εα έαν κυν 1λλίΝ (δabrianidis,ν βίί1),ν κδν αδλέ μν ΫξκυθΝ η αφ λγ έναπσνπκζζκτμ θκηκτμ,νεαδνσξδνευλέπμναπσν κυμν υθκλδαεκτμ,νσππμνφαέθ αδν κ δϊΰλαηηα 1έΝΜδ ΫμΝαπσΝ δμνμμ Νά αθν ΰεα βηϋθ μν βθν δεάνεαδν βνθ αζκθέεβ,ν δμν τκν ηβ λκπκζδ δεϋμν π λδφϋλ δ μ, κδν κπκέ μν ΫξκυθΝ πβλ α έν η ΰΪζκΝ ίαγησν απσν βθν ελέ β, αθαφκλδεϊν η Ν κν π λδφ λ δαεσν δ σ βηαν εαδν παλαΰπΰά,ν ιαδ έαμν ευλέπμν βμν ιϊλ β άμ κυμ απσν κθν λδ κΰ θάν κηϋαν πκυν πζάΰβν βηαθ δεϊν (Psycharis et al., 2014). υ λ υσθ πμ,νκδν πδξ δλβηα έ μνη ΰεα α ΪγβεαθΝαπσΝ υθκλδαεϋμνπ λδκξϋμν βμν κλ έκυν ζζϊ αμ,νζσΰπν βμνΰ πΰλαφδεάμνΰ δ θέα βμνη Ν βν κυζΰαλέαένσϋζκμ,νεϊπκδ μνϊζζ μν αδλέ μ, ΫξκυθΝη αφ λγ έναπσνηαελδθκτμνθκηκτμ,νσππμν ανχαθδϊνεαδνβν λεα έα,ναθα δεθτκθ αμν βν η ΰΪζβΝΫθ α βν κυνφαδθκηϋθκυν βμν πδξ δλβηα δεάμν ισ κυναζζϊνεαδν κν βηαθ δεσναθ έε υπκν βμνελέ βμν ΝσζκυμΝ κυμν ζζβθδεκτμνθκηκτμν(psycharis et al., 2014). 7
δϊΰλαηηαν1έν Νΰ πΰλαφδεάνεα αθκηάν πθνμμ Ν βθν ζζϊ ανπλδθν βνη αεέθβ βέν μ κδξ έανϋλ υθαμέ ξ δεϊν η Ν βν ΰ πΰλαφδεάν γϋ βν πθν ΜΜ Ν βν κυζΰαλέα,ν κδν πδκν πκζζϋμ αδλέ μ έθαδν ξπλκγ βηϋθ μ β υθκλδαεάν π λδφϋλ δαν ψlagoevgradν εαδν βθν π λδφϋλ δαν πλπ υκτ βμν Sofia ( δϊΰλαηηαν2),ναεκζκυγυθ αμν κνέ δκνηκ έίκνη Ν βν εα έαν κυν1λλίν(karagianniνandν Labrianidis, 2001). ΟδΝ πδξ δλβηα έ μν πλκ έηβ αθν βθν πλυ β,ν εαδν δ δεϊν δμν πσζ δμν Sandanski, Petrich εαδ Blagoevgrad, ζσΰπν βμνΰ πΰλαφδεάμνΰ δ θέα βμνη Ν βθν ζζϊ αέν πσν βθν Ϊζζβ,Ν πκζζκέν δ δκε ά μν αδλδυθ Ϋ διαθν πλκ έηβ βν βν Sofia, εαγυμν πλκ φϋλ δν βν ίϋζ δ βν υθ δησ β α εαδν βν η ΰαζτ λβν αΰκλϊ,ν κδξ έα ελέ δηα ΰδαΝ απκφϊ δμν η αφκλϊμν αδλδυθν (Domanski, 2003). ΚΪπκδκδΝ πδξ δλβηα έ μν η ΰεα α Ϊγβεαθ κν Plovdiv ΰδαΝ θαν εη αζζ υ κτθν βθν δ ξυλάν παλκυ έαν ζζάθπθν φκδ β υθν βθν πσζβ,ν πλκ φϋλκθ αμνευλέπμνυπβλ έ μν έα βμέ 8
δϊΰλαηηανβέν Νΰ πΰλαφδεάνεα αθκηάν πθνμμ Ν βν κυζΰαλέαέν μ κδξ έανϋλ υθαμ θαφκλδεϊν η Ν βθν αθα δκλΰϊθπ βν βμν π λδεάμν κηάμν βμν αδλέαμ,ν κδν π λδ σ λκδν λπ βγϋθ μ (52%) πϋζ ιαθν βθνκζδεάνη ΰεα Ϊ α β, υ ΝθαΝαπκφτΰκυθΝ δμν υ η θ έμν υθγάε μν βθν ζζϊ αέν ΛέΰκδΝ πδξ δλβηα έ μν (λ,ησ)ν η Ϋφ λαθν ησθκν ΫθαΝ εκηηϊ δν βμν αδλέαμ,νυ ΝθαΝ ππφ ζβγκτθναπσν κνξαηβζσν λΰα δεσνεσ κμν βν κυζΰαλέαένσκν κδξ έκν αυ σν ηπζκυ έα δν βν ξ δεά η Ν κνν Κ Νίδίζδκΰλαφέα πκυναθαφϋλ αδ Νη λδεάνη αφκλϊν (Shaiken, 1994; Wilkinson et al., 2001), θυ κδνkaragianniνεαδνδabrianidisν(βίί1)νϋ διαθνσ δν ζίσν πθν ζζβθδευθν πδξ δλά πθν βν κυζΰαλέαν ξ δασ αθνη Νη λδεάνη αεέθβ βνεα ΪΝ βν εα έαν κυν1λλίένμδελσμνά αθ,ν πέ βμ, κ αλδγησμνγυΰα λδευθνπκυνίλϋγβε Ν(1ίΣ),Ναθ έγ αν η Ν υξθκτμ δ ξυλδ ηκτμν βμν (Zahra and George, 2001; Wright et al., 2007). ΣκΝ ηδελσν ηϋΰ γκμν εαδν κδν ξαηβζκέν κδεκθκηδεκέν πσλκδν πθν πδξ δλά πθν βμν Ϋλ υθαμν ά αθν βηαθ δεκέν παλϊΰκθ μνΰδαν βθναπσφα βνκζδεάμνη ΰεα Ϊ α βμνπαλϊνΰδαν βν βηδκυλΰέανγυΰα λδεάμέν ΟδΝ πδξ δλβηα έ μν έξαθνπ λδκλδ ηϋθβν υθα σ β ανθανίλέ εκθ αδν σ κν βθν ζζϊ ανσ κ εαδν βν κυζΰαλέανΰδανθαν δαξ δλδ κτθνεαδν δμν τκν αδλέ μέ ΣΫζκμ,Ν κν1ησν πθν πδξ δλβηα δυθν πϋε δθαθν βθν αδλέαν βν κυζΰαλέα,ν ξπλέμν σηπμν θαν ζ δ κυλΰκτθν βθν πδξ έλβ βν βθν ζζϊ αέν Έ δ,ν κν γισν πθν λπ βγϋθ πθ, δα βλκτθν αεσηβ αδλέα βθν ζζϊ α,ν βν κπκέαν σηπμν έθαδν υθάγπμναθ θ λΰά,νυ ΝθαΝ δ υεκζτθκυθν κν ηπσλδκνπλκρσθ πθν κυμνη αιτν πθν τκνξπλυθνεαδνθαναπκπζβλυ κυθν ανξλϋβν κυμέ Ν πέπ π βν βμν ελέ βμν βν η αεέθβ βν βμν πδξ έλβ βμ, υπάλι ιαδλ δεϊν βηαθ δεά. υΰε ελδηϋθα,ν κνκθσν πθν λπ βγϋθ πθ βθναθϋ διαθνπμν βθνετλδαναδ έα ΰδαΝ βθνϋικ κναπσν 9
βθν ζζϊ α. Μ Ν ΪζζαΝ ζσΰδα,ν γ υλβ αθν λκξκπϋ βν ΰδαΝ βθν απσ κ βν βμν αδλέαμν κν εκδθπθδεκ-κδεκθκηδεσν πζαέ δκ,ν σππμν δαηκλφυγβε Ν απσν δμν πλκ-ελέ βμν υθγάε μ,ν πκυν π λδ ζϊηίαθαθ,ν η αιτν Ϊζζπθ, υοβζϊν πέπ αν ΰλαφ δκελα έαμ εαδν φκλκ δαφυΰάμ,ν εαδν απσν δμν πδπ υ δμν βμνελέ βμνεαδν πθνπκζδ δευθνζδ σ β αμ,νσππμνβνϋζζ δοβναά β βμ. πκηϋθπμ,νκδν πδξ δλβηα έ μναθ Ϋ λα αθν θϊθ δαν ανη δκτη θανεϋλ β, ηϋ πν βμνη αφκλϊμν βμν αδλέαμν βν κυζΰαλέαέν ΓδαΝ κν ι1σν πθν λπ βγϋθ πθ, κν ετλδκν εέθβ λκν ΰδαΝ βν η αεέθβ βν ά αθν βν δϊ π βν εαδν βν αθϊεαηοβ βμν πδξ έλβ βμέν ΟΝ δ δκε ά βμν ηέαμν αδλέαμν logisticsν κν Petrich άζπ μν «θν ηπκλκτ αν θαν ζ δ κυλΰά πν βθν πδξ έλβ βέν Έ δ,ν αθαΰεϊ βεανθανη αεδθβγυ βν κυζΰαλέανΰδανθαν βν δα βλά πναθκδε ά»ένμσζδμν κνβ9% πθν πδξ δλβηα δυθ, η Ϋφ λαθν βθν αδλέα κξ τκθ αμν βθν πϋε α βν αΰκλυθν εαδν βν η έπ βν κυν ζ δ κυλΰδεκτν εσ κυμ,ν αν κπκέαν ΫξκυθΝ αθα δξγ έν υξθϊν πμν εέθβ λαν ΰδαΝ βθν πδξ δλβηα δεάν εδθβ δεσ β αν βν ίδίζδκΰλαφέαν κυν Ν Κ Ν εαδν βμν (Shaiken, 1994; Wilkinson et al., 2001; Zahra and George, 2001; Wright et al., 2007; Smallbone et al., 2011). εσηβν ζδΰσ λκδν λπ βγϋθ μν αθϋφ λαθ β ί ζ έπ βν κυν πλκρσθ κμν άν βθν ξθκζκΰδεάν αθαίϊγηδ βν αθνεέθβ λα,νεσθ λαν Ν ηπ δλδεϊ κηϋθα απσνϊζζ μν π λδπ υ δμ,νσππμν βμν εδθβ δεσ β αμν λ αθδευθν εαδν ΓαζζδευθΝ πδξ δλά πθν εα ΪΝ βν εα έαν κυν βίίίν (Kalantaridis et al., 2011; Carrincazeaux and Coris, 2015). τηφπθανη Ν κνν Κ ΝεαδΝ βν, βν πδξ δλβηα δεά εδθβ δεσ β α, Ϋξ δν αθαΰθπλδ έν υθάγπμνπμν υεαδλέαν ΰδαΝη ΰΫγυθ βν βμν πδξ έλβ βμ εα Ϊ βθνπλκ-ελέ βμνπ λέκ κ,νσ αθνπκζζϋμνξυλ μν έξαθνεα αΰλϊο δ κδεκθκηδεάν αθϊπ υιβ. Ω σ κ,ν βν ι ααση θβν η αεέθβ βν δαπθϋ αδν απσν αθαΰεαδσ β αέν ΠκζζκέΝ πδξ δλβηα έ μν απκφϊ δ αθν θαν η αεδθβγκτθν Ν ΪζζβΝ ξυλα ΰδαΝ θαν απκφτΰκυθν βθν απκ υξέα,ν αθ έν θαν εζ έ κυθν δμν αδλέ μν κυμέν Ν απσφα βν ΰδαΝ η ΰεα Ϊ α βν θν ξ έα αδν η Ν βθν αθδεαθσ β αν παλαΰπΰάμν φ βθυθν πλκρσθ πθν άν η Ν βθν παλκξάν υπβλ δυθν ξαηβζκτν εσ κυμν βθν ζζϊ α,ν αζζϊν η Ν βθν α υθαηέαν εαγβη λδθάμν ζ δ κυλΰέαμ βμν πδξ έλβ βμ, υηπ λδζαηίαθκηϋθπθν πθνπζβλπηυθνΰδανηδ γκτμ εαδνφσλκυμ. Ν πδίέπ βν βμν πδξ έλβ βμν Ϋξ δν πέ βμναπκ δξγ ένσ δνά αθ κνεέθβ λκνΰδαν βνη ΰεα Ϊ α βν πδξ δλά πθνπαλαΰπΰάμν δ υθνϋθ υ βμναπσν βθν ζζϊ αν βν κυζΰαλέαν βν εα έαν κυν1λλί,νζσΰπν βμνατιβ βμν κυ αθ αΰπθδ ηκτ Ν αυ σθν κθν κηϋαν (Karagianni and Labrianidis, 2001)έΝ πδπζϋκθ,ν πκζζκέ πδξ δλβηα έ μνη αεδθάγβεαθναπσν κνcomo αν ΫζβΝ βμν εα έαμν κυν1λλί,νπλκ παγυθ αμν θαν δα υ κυθν βθν πδξ έλβ β,νεαγυμνβν υΰε ελδηϋθβνπ λδκξάνεα Ϋΰλαο Ν βηαθ δεάντφ βν (Alberti, 2006). ΟδΝ πδξ δλβηα έ μν θν ηπκλκτ αθν θαν δα βλά κυθν δμν αδλέ μν βθν ζζϊ α,ν υπσν δμν σ κν υ η θ έμν εκδθπθδεκ-κδεκθκηδεϋμν υθγάε μ,ν αεσηβν εδν αθν πλκϋίβ αθν Ν π λδεϋμν αθα δαλγλυ δμ,νσππμναπκζτ δμνεαδνη έπ βν κυν λΰα δεκτνεσ κυμ. ΟΝδ δκε ά βμνηέαμν εν πθν φκλκ ξθδευθν αδλδυθ ιάΰβ μν «ΟδΝ πδξ δλβηα έ μν η αεδθκτθ αδ βν κυζΰαλέα,ν κξ τκθ αμν βθν πδίέπ β, ηϋ πν βμνη έπ βμν κυνζ δ κυλΰδεκτνεσ κυμ, εαδναλΰσ λα βθν παθαφκλϊν ε λ υθέν ΛέΰκδΝ ΫξκυθΝ ΪζζαΝ εέθβ λα,ν σππμν βν ί ζ έπ βν κυν πλκρσθ κμ»έν ΟδΝ πδξ δλβηα έ μν γ υλβ αθν βν η αεέθβ βν βν κυζΰαλέαν αθν ηέαν δϋικ κν αν πλκίζάηα ΪΝ κυμ,ν αθα δεθτκθ αμν Ϋ δ, ππμν κν ξυλκμν ά αθν αθαπσ πα κν εκηηϊ δν πθν πδξ δλβηα δευθν ζτ πθ,νη Ν κθνέ δκν λσπκνπκυνκνώarveyν(βίίθ)νϋξ δνπ λδΰλϊο δνπμνξπλδεάνζτ βν(spatialνfix). Παλκζ Ναυ Ϊ,Ν βηαθ δεϋμν δαφκλϋμνίλϋγβεαθν Ν ξϋ βνη κνεέθβ λκν βμν η αεέθβ βμένοδν π λδ σ λκδ δ δκε ά μνπκζτνηδελυθν(ιθσ)νεαδνηδελυθν(ηβσ)ν αδλδυθ, εσπ υαθν ευλέπμν 10
βθ πδίέπ β,νεαγυμνκδν πδξ δλά δμ αυ ΫμΝά αθνπκζτνπδκν υϊζπ μν ανπζαέ δα βμνελέ βμν (Γδαθθέ βμ, βί1γ)έν θ δγϋ πμ,ν κν θθσν πθν δ δκε β υθν η αέπθν αδλδυθ σξ υαθν Ν πϋε α βναΰκλυθένσϋζκμ,νκδνπ λδ σ λκδνδ δκε ά μνη απκδβ δευθν πδξ δλά πθ (52%), γαν έξαθν η αεδθβγ έ αεσηβν εαδν αθν υθ ξδασ αθν βν πκξάν βμν κδεκθκηδεάμν η ΰΫγυθ βμ,ν θυν κδν λπ βγϋθ μνπκυν λα βλδκπκδκτθ αθν κν ηπσλδκν(80σ)νεαδν δμνυπβλ έ μν(ιβσ)ν θνγαν έξαθνη ΰεα α αγ έ Νπ λέπ π βνπκυ βνελέ βν θν έξ Νι πϊ δ. πα π υ π α α ω ΜΜΕ απ Ε α Γ θδεϊ,ν κδν λπ βγϋθ μν θν ΫζαίαθΝ υπσοβν ησθκν η λδεκτμν παλϊΰκθ μν αζζϊν κν κδεκθκηδεσν εαδν γ ηδεσν π λδίϊζζκθν κν τθκζσν κυ,ν ηϋ αν κν κπκέκ κδν πδξ δλά δμν έθαδν θ πηα πηϋθ μν εαδ κν κπκέκν έθαδν πκζτν βηαθ δεσν ΰδαΝ βθν πδξ δλβηα δεάν ζ δ κυλΰέα (Domanski, 2003; Labrianidis and Kalantaridis, 2004)έΝΟΝδ δκε ά βμνηέαμν αδλέαμνπαλκξάμν υπβλ δυθν ιάΰβ : «ελέ βν εαδν βν ζδ σ β αν πϋφ λαθν Ϋζζ δοβν ππζά πθ,ν ατιβ βν φκλκζκΰέαμν εαδν εα Ϊλλ υ βν βμν εκδθπθδεάμν ηπδ κ τθβμέν Μ ΪΝ ά αθν βν Ϋζζ δοβν ξλβηα κ σ β βμν εαδν βν η ΰΪζβΝ ΰλαφ δκελα έαέν ΌζαΝ αυ ΪΝ ηααέν πβλϋα αθν βθν απσφα βν φυΰάμ»έν ΠκζζκέΝ λπ βγϋθ μν υθσοδ αθν βθν απσφα άν κυμν η Ν παλσηκδκν λσπκ,ν εαγκλδαση θβν απσν ΫθαΝ τθκζκν παλαΰσθ πθ. ΟΝ πέθαεαμν 1Ν έξθ δν κν ηϋ κν σλκν βμν δηάμν Likert ( πέπ κν ίαλτ β αμ)ν ΰδαΝ αν κδξ έαν πκυν πβλϋα αθν β η ΰεα Ϊ α β πθν πδξ δλβηα δυθναπσν βθν ζζϊ αέ α α 1έ Νίαλτ β αν πθν κδξ έπθνπκυν πβλϋα αθν βθνϋικ κν πθνμμ ΝαπσΝ βθν ζζϊ α ΠαλΪΰκθ αμ ΜΫ κμνόλκμ 1έΝΤοβζάΝφκλκζκΰέαΝεαδΝπκζτΝξαηβζάΝ πδ λκφάνφέπέ έ 4,54 2. ΤοβζσΝ πέπ κνΰλαφ δκελα έαμ 4,30 γέν Ϊγ δαναΰκλϊμνεαδνη ΰΪζβΝπ υ βν πθνππζά πθ 4,13 ζέν τ εκζβνπλσ ία βν κθν λαπ αδεσν αθ δ ησήξλβηα κ σ β β 3,86 ηένκα Ϊ ξ βνεα αγϋ πθνξπλέμνπλκ δ κπκέβ β 3,41 θέν τ εκζβνπλσ ία βνάναελδίάν θϋλΰ δανεαδνπλυ μντζ μ 3,38 ιέντοβζσν λΰα δεσνεσ κμ 3,22 8. υθαηέανξλβ δηκπκέβ βμν δμνη αξλκθκζκΰβηϋθ μν πδ αΰϋμ 3,10 λέντοβζσν πέπ κν δηυθν θκδεέα βμν πδξ δλβηα δευθνξυλπθ 2,92 1ίέΝΣκΝαπκ Ϋζ ηαν βμν υηη κξάμν βμν ζζϊ αμν βθν υλπαυθβ 2,81 11. ΤοβζσμΝαθ αΰπθδ ησμν βθν ζζβθδεάναΰκλϊ 2,53 1βέΝΤοβζσΝη αφκλδεσνεσ κμ 2,43 μ κδξ έανϋλ υθαμ ΟδΝ υηη Ϋξκθ μν βθνϋλ υθαναθϋ διαθ βνφκλκζκΰέα, πμν κνπδκν βηαθ δεσν κδξ έκνπκυν πβλϋα Ν βθναπκξυλβ βναπσν βθν ζζϊ αέν ΝευίΫλθβ β ατιβ Ν κνφκλκζκΰδεσν υθ ζ άν πδξ δλά πθναπσνβίσν ΝβθΣΝ κνβί1γ. Ω σ κ,νά αθνξαηβζσ λκμναπσνϊζζ μνξυλ μν βμν,ν σππμν βν Γ ληαθέαν (γίσ)ν εαδν βν Ι αζέαν (γ1,ησ),ν τηφπθαν η Ν βν EurostatέΝ ΓδαΝ θαν εα αθκά κυη Ν βν ίαλτ β αν βμν φκλκζκΰέαμν πλϋπ δν θαν υθυπκζκΰέ κυη Ν βν η έπ βν πθν σ πθν απσν βθν π υ βν βμν αά β βμ,ν πκυν υ ξϋλαθ Ν βθν απκπζβλπηάν φσλπθ,ν κυμν Ϋε αε κυμνφσλκυμ,νσππμνκν ΝΦΙ ΝεαδΝβΝ δ δεάν δ φκλϊναζζβζ ΰΰτβμ, εαδν βνθκκ λκπέαν πθν ζζάθπθν πδξ δλβηα δυθνΰδα ΰλάΰκλαΝεδΝ τεκζανεϋλ βν( λΰ έ βμ, 2008). ΟδΝΫε αε κδνφσλκδν υζζϋΰκθ αδναπσν βν,νκ βΰυθ αμν Ν δαεκπάνλ τηα κμν Νπ λέπ π βνηβνπζβλπηάμνεαδν εαγδ υθ αμνϋ δνπδκν τ εκζβν βθνφκλκ δαφυΰάέ ΈθαμΝ υθ θ υιδααση θκμναθϋφ λ μν«σβθν πλκβΰκτη θβν ξλκθδϊν πζάλπ αν κν ιίσν πθν σ πθν Ν φσλκυμέν θν κυμν ηπδ τκηαδν πζϋκθ», αθαφ λση θκμν κν ζζβθδεσν πκζδ δεσν τ βηαέν ΟδΝ ύabeν εαδν ψellν (βίίζ)ν 11
δ ξυλέ βεαθν σ δν κδν π λδφϋλ δ μν η Ν υοβζάν φκλκζκΰέα, παλαηϋθκυθν ζευ δεϋμν ΰδαΝ κδεκθκηδεάν λα βλδσ β αν αθν αν φκλκζκΰδεϊν Ϋ κ αν ξλβ δηκπκδκτθ αδν Ν βησ δαν αΰαγϊ,ν σππμν βν ί ζ έπ βν πθν υπκ κηυθέν θ κτ κδμ,ν αυ σν κν πδξ έλβηαν θν έθαδν υηία σν η Ν δμν πλσ φα μν ι ζέι δμν βθν ζζϊ α,νεαγυμνβν υ ίϊ αξ β φκλκζκΰέανά αθν κν πέε θ λκν πθν πκζδ δευθν πθνευί λθά πθνΰδανθαν πδ τξκυθν βηκ δκθκηδεάνπλκ αληκΰάέ θ υππ δαεσν έθαδν κν τλβηα σ δν κν λΰα δεσν εσ κμ,ν έ πμν κν πδκν βηαθ δεσμν παλϊΰκθ αμν εδθβ δεσ β αμν πδξ δλά πθν(hudson, 2001; Domanski, 2003; Labrianidis and Kalantaridis, 2004; Smallbone et al., 2011), αθα έξγβε Ν ησζδμν ι κ βθν εα Ϊ αιβέν θυν βν ξ δεάν η Ν κν Ν Κ Ν ίδίζδκΰλαφέαν αθϋ δι βν η ΰΪζβΝ βηα έαν κυν λΰα δεκτν εσ κυμ (Castells, 1996; Wilkinson et al., 2001),Ν ζϊξδ κδν λπ βγϋθ μν κναθϋφ λαθ, ξ δεϊνη Ν βθναπσφα βνφυΰάμ απσν βθν ζζϊ αένονδ δκε ά βμνηέαμ ηπκλδεάμν αδλέαμν βνsofiaν βη έπ μν«όξδ,νκδνηδ γκέν θνά αθναθϊη αν αν βη έανεζ δ δϊ, ά αθνπκζτνξαηβζκέ»ένσκναπκ ζϋ ηαναυ σναθ αθαεζϊ βθνπλσ φα βν λκηαε δεάνη έπ βν κυν λΰα δεκτνεσ κυμν βθν ζζϊ α,ν βνη ΰαζτ λβν Ν σζβν βθν ΝαπσΝ κνβί1ίνϋπμν κνβί1γ, ζσΰπν βμνη έπ βμν πθναεαγϊλδ πθνηδ γυθνεα ΪΝ1λΣ (Eurostat)έΝ ΠαλσζβΝ βθν η ΰΪζβΝ η έπ βν κυν λΰα δεκτν εσ κυμ,ν ξδζδϊ μν πδξ δλβηα έ μν απκξυλβ αθναπσν βθν ζζϊ α εαγυμνκδν αδλέ μν κυμνά αθνηβνε λ κφσλ μέ ΝΫζζ δοβναά β βμν έξ ΝπκζτΝ βηαθ δεσναθ έε υπκν βνφυΰάν πθνμμ,ν θυν αθα έξγβε Ν αθ πδκν ελέ δηκμ παλϊΰκθ αμν Ν ξϋ βν η Ν πλκβΰκτη θ μν η ζϋ μ,ν κδν κπκέ μν ΫξκυθΝ πδε θ λπγ ένευλέαλξαν κν πέπ κναά β βμν βθνπ λδφϋλ δανπλκκλδ ησ (Wilkinson et al., 2001; Domanski, 2003). π υ βν πθνππζά πθνεαδν βμναά β βμ, άλγ Ν αθναθαπσφ υε κν απκ Ϋζ ηαν βμ ε σι υ βμ κυν πκ κ κτν αθ λΰέαμ (1λίΣ),Ν πθν ηδ γκζκΰδευθν η δυ πθν εαδν βμν π υ βμν κυν δ κ άηα κμν πθν θκδεκευλδυθν (-γίσ)ν εα ΪΝ βθν π λέκ κν βίίι-2014 (Eurostat)έΝ ΈθαμΝ πδξ δλβηα έαμν β Sofia ιάΰβ : «ΟδΝ π ζϊ μν ηκυν θν ηπκλκτ αθν θαν αΰκλϊ κυθνεαγυμν θν έξαθν αν παλεάνε φϊζαδανΰδανθανπζβλυ κυθ»ένσαν ηπκλ τηα αν θν ηπκλκτ αθνθανππζβγκτθ,ν πδφϋλκθ αμνη ΰΪζβΝΫζζ δοβνλ υ σ β αμ,ν θυν κνε φϊζαδκνπκυν έξ Νά βν π θ υγ ένϋξα ΝηΫλκμΝ βμναιέαμν κυέν πδπζϋκθ,νη λδεκέν πδξ δλβηα έ μνπλκξυλβ αθν Ν ππζά δμν η Ν πέ π β,ν κδν κπκέ μν σηπμν ζδεϊν θν πζβλυγβεαθν πκ Ϋ,Ν εα αζάΰκθ αμν Ν απζάλπ μν υθαζζαΰϋμέ Ϋικ κμν πθν ΜΜ Ν πβλ Ϊ βε βηαθ δεϊν απσν βθν π λδκλδ ηϋθβν πλσ ία βν βθν ιπ λδεάνξλβηα κ σ β β, ιαδ έαμν πθνπαλαεϊ π παλαΰσθ πθ. ΟδΝ ζζβθδεϋμνμμ Ν έθαδν δ κλδεϊν ιαλ βηϋθ μν απσν κθν αθ δ ησν (δiargovas, 1λλκ),Ν θυν βν ξκλάΰβ βν αθ έπθν έξ Ν αυιβγ έν βηαθ δεϊν απσν κν βίίί,ν βν ίϊ βν βμν π υ βμν πθν πδ κεέπθ, πκυν άλγ Ν αθν απκ Ϋζ ηαν κυν υοβζκτν αθ αΰπθδ ηκτ θ σμν βμν υλπαυθβμέν ΟδΝ λϊπ α μν πλκ Ϋφ λαθν Ϊθ δαν δμν ΜΜ, ξπλέμν θαν υπκζκΰέακυθν δ δαέ λαν βθν δεαθσ β αν πθν πδξ δλβηα δυθν θαν απκπζβλυ κυθν κν ξλϋκμν κυμ,ν εαδν πμν εν κτ κυν κν λαπ αδεσμν αθ δ ησμν απκ Ϋζ Ν ηέαν Ϋεφαθ βν πδξ δλβηα δευθν αθ έπθν υοβζκτν εδθ τθκυν εαδν λέ εκυν ( subprime )έν product manager πδξ δλβηα δεάμνπέ βμνΰδανμμ αθϋφ λ μν«σσ Ν ανπλϊΰηα ανά αθναδ δσ κια,νεδν Ϋ δνκν αθ δ ησμν πθνμμ Νά αθνπϋλαναπσν ανσλδαν κυμ»ένω σ κ,ναπσν κνβίίινβνπλσ ία βν βθν ιπ λδεάν ξλβηα κ σ β βν Ϋξ δν π λδκλδ γ έν αδ γβ Ϊ, ζσΰπν πθν κδεκθκηδευθν αβηδυθν σ κν πθν λαπ αυθν σ κν εαδν πθν ΜΜ (Γδαθθέ βμ,ν βί1γ). τηφπθαν η Ν κδξ έαν βμν ΣλΪπ ααμν βμν ζζϊ αμ,ν κν ά δκμν λυγησμν ατιβ βμν βμν πδ π δεάμν πϋε α βμν Ν ηβξλβηα κπδ π δεϋμν πδξ δλά δμν ά αθν θ,κσν κν π ΫηίλδκΝ κυν βίίλ,ν αζζϊ εα αΰλϊφ βε Ν αλθβ δεσμν κν π ΫηίλδκΝ κυνβί1βν(-ζ,λσ)νεαδνπ λαδ ΫλπΝ κθνμϊλ δκν κυνβί1ζν(-5,3%). κν 12
π λδίϊζζκθν βμντφ βμ,νκδνμμ θνηπκλκτ αθνθανκλγκπκ ά κυθ ιαδ έαμ,νη αιτνϊζζπθ,ν βμν α υθαηέαμν ξλβηα κ σ β βμέ ΟΝ δ δκε ά βμν ηέαμν πδξ έλβ βμν παλκξάμν υπβλ δυθν κν Petrich ιάΰβ μν «τ εκζβν πλσ ία βν βθ ιπ λδεάν ξλβηα κ σ β βν ά αθν κ πδκν βηαθ δεσμ παλϊΰκθ αμνΰδαν βθναπσφα άνηκυνθανη αεδθβγυν βν κυζΰαλέαένόζκδνκδνιϋθκδν πλκηβγ υ ΫμΝ απαδ κτ αθν πλκ-πζβλπηϋμέν Ν λ υ σ β αν ά αθν απαλαέ β β,ν σηπμν θν έξαν πλσ ία βν Ν λαπ αδεϊν Ϊθ δα». ΣκΝ ελέ δηκν αά βηαν βμ φκλκ δαφυΰάμ,ν ζσΰπν πθν αθαπκ ζ ηα δευθν Κλα δευθν ζϋΰξπθ,ν πλκ έγ αδν βθν αθϊζυ βν βμν η ΰεα Ϊ α βμν πθν ΜΜ,Ν εαγυμν κδν πέ βηκδν γ ηκέν δα λαηα έακυθν βηαθ δεσν λσζκν βθν πδξ δλβηα δεάν απσ κ βν (εaskell and Malmberg, 1λλλνΝϊomanski,Νβίίγ)έΝ θνεαδνβνφκλκζκΰέανϋξ δναυιβγ έν βηαθ δεϊνΰδαν κυμνπ λδ σ λκυμν Έζζβθ μν πκζέ μν απσν κν βί1ί,ν κδν πζκτ δκδν πδξ δλβηα έ μ,ν ευλέπμν κδν πζκδκε ά μ,ν απκζαηίϊθκυθν κίαλϋμ φκλκαπαζζαΰϋμ (WallΝStreetΝJournal,Νβί1η)έΝ πκηϋθπμ, κν λσπκμνη Ν κθν κπκέκν κδν ζζβθδεϋμν ευί λθά δμν πλκ πϊγβ αθν θαν πδζτ κυθν βθν ελέ βν κ άΰβ Ν Ν η ΰαζτ λβν υΰεϋθ λπ βν πζκτ κυ,ν θ έθκθ αμ κν φαδθση θκν βμν πλκ κ κγβλέαμ 1 (rentseeking) (Evangelopoulos,Ν βί1β)έν Π λδΰλϊφκθ αμν κν π λδίϊζζκθν η ΪΝ βθ ελέ β,ν κν δ δκε ά βμν ηέαμ αδλέαμν παλκξάμν υπβλ δυθν κν Blagoevgrad θν έ α Ν θαν παλα ξ έμν «Χλπ κτ αν 1ηέίίίΝ δμν φκλκζκΰδεϋμν αλξϋμν εαδν θν ηπκλκτ α θαν ζϊίπν φκλκζκΰδεάν θβη λσ β αέν Γθπλέαπ,Ν π σ κ,ν ηδαν η ΰΪζβΝ αδλέαν η Ν ξλϋβν ζίίέίίίν πκυν Ϋζαί θβη λσ β α». φκλκ δαφυΰάν εαδν βν ηατλβν κδεκθκηέαν ΫξκυθΝ αυιβγ έν εαγυμν πκζζκέ Έζζβθ μν πδξ δλβηα έ μ,ναπλσγυηκδνάναθάηπκλκδν θανπζβλυ κυθνφσλκυμ,νεα ΫφυΰαθΝ ΝΪ υπανηϋ αν (Γδαθθέ βμνεαδν πΰλαφϊεβμ,νβί1θ)ένπλϊΰηα δ,νπλκεαζ ένϋεπζβιβν κνΰ ΰκθσμΝσ δν κνβί1βν κν βζπγϋθν δ σ βηαν απσν ηδ γκτμν εαδν υθ Ϊι δμν ά αθν υοβζσ λκν απσν αν Ϋ κ αν απσν πδξ δλβηα δεϋμν λα βλδσ β μέν ΟΝ δ δκε ά βμν ηέαμ η απκδβ δεάμν πδξ έλβ βμν κν PetrichΝ άζπ Ν ξπλέμν δ αΰησμν «ΓθπλέαπΝ πδξ δλβηα έ μν πκυν δα βλκτθν βθν αδλέαν κυμν βν ηατλβν κδεκθκηέα,ν απκφ τΰκθ αμν Ϋ δν βθν εα αίκζάν φσλπθ»έν ΠλΪΰηα δ,ν κδν θκηκ αΰ έμν πδξ δλβηα έ μνυπκξλ υγβεαθνθανπζβλυθκυθνυοβζσ λκυμνφσλκυμ,ν θυν βηαθ δεσνπζάΰηαν ΫξγβεαθΝ αν Ϋ κ αν βμν ζζβθδεάμν ευίϋλθβ βμ. πκυ αέκ λσζκν βν φκλκ δαφυΰάν έξ Ν βν θκηκγ δεάν πκζυπζκεσ β α,ν βν κπκέαν αυιάγβε Ν κθν απσβξκν βμν υξθάμν θκηκγϋ β βμν πθν ευί λθά πθνυπσν δμνπδϋ δμν πθν δαπλαΰηα τ πθνη Ν βθνσλσδεα,ν π ε έθκθ αμνϋ δν βθν αί ίαδσ β α,ν βθν κπκέαν κδν πδξ δλβηα έ μν πδ δυεκυθν θαν απκφτΰκυθν (Guzik and Micek, 2008). ΟΝδ δκε ά βμνηέαμ αδλέαμ παλκξάμνυπβλ δυθν κνpetrich εα Ϋζβι μν«πσν κνβίίι, ΫξκυθΝοβφδ έν εα κθ Ϊ μ θσηκδνΰδαν βνφκλκζκΰέα,ναυιϊθκθ αμν βθνκδεκθκηδεάνα Ϊγ δαέν θνάι λαν δνθανπ λδηϋθπ»έ πδπζϋκθ,ν κν πέπ κν ΰλαφ δκελα έαμ,ν πκυν ά αθν Ϊη αν ξ δαση θκν η Ν βθν πκζτν αλΰάν πδ λκφάν κυνφπ, αυιάγβε ΝεαδΝ υθϋίαζ Ν Νξλκθκίσλ μν υθαζζαΰϋμνη Ν κνκλϊ κμέν θυν αν ε φϊζαδαν απσν βθν πδ λκφάν κυν ΦΠ Ν ΫΰδθαθΝ πδκν βηαθ δεϊν ΰδαΝ βθν ατιβ βν βμν λ υ σ β αμν βθν πκξάν βμνελέ βμ,νβνηϋ βνπ λέκ κμν πδ λκφάμ κυναθάζγ Ν δμνγηίνηϋλ μν κνβί1γ,ν τηφπθανη Ν αν κδξ έαν κυνυπκυλΰ έκυνοδεκθκηδευθένον δ υγυθ άμνηέαμνη αέαμν εα α ε υα δεάμν αδλέαμν βνsofiaνεα άΰΰ δζ μν«σκνκλϊ κμν θναπκπζάλπ Ν γίίέίίίναπσν πδ λκφάνφπ έν έθαδν ζ έπμναθκλΰϊθπ κ»έ 1 ΟδΝ λϊ δμνκηϊ πθνπέ βμνυ ΝθαΝα εά κυθν πδλλκάν βθνκλα δεάνπκζδ δεάνπλκμνσφ ζσμν κυμ. 13
πκηϋθπμ,ν Ν ξϋ βν η Ν δμν θσλη μ,ν βν ηπδ κ τθβν πθν πδξ δλβηα δυθ κν ΚλΪ κμν εα Ϋλλ υ Ν αν πζαέ δαν βμν ελέ βμν εαδν πθν ευί λθβ δευθν πκζδ δευθν ζδ σ β αμέν ΈθαμΝ λπ βγ έμν πδξ δλβηα έαμνυπκΰλϊηηδ ΝππμΝ«παζαδσ λα κνκλϊ κμναβ κτ Νπλκηάγ δανΰδαν θανη Νυπκ βλέι δ,ναζζϊναπσν κνβί1ίνϋξ δν λαφ έν θαθ έκθνηκυ»,ναθα δεθτκθ αμ πδπζϋκθν κν υοβζσν πέπ κν δαφγκλϊμν (Γδαθθέ βμ,ν βί1γ)έ πδπλκ γϋ πμ,ν βν ηπδ κ τθβν αθϊη αν κυμν πδξ δλβηα έ μνεα Ϋλλ υ Νη ΪΝ κνβίίι. ΟδΝ λαπ αδεϋμ πδ αΰϋμ έθαδ ηέα θ δε δεά π λέπ π β. ΟδΝ πδ αΰϋμν βθν ζζϊ αν ΫξκυθΝ απκ ζϋ δν δ κλδεϊν βηαθ δεσ ηϋ κ υθαζζαΰυθ,ν βν ίϊ βν βμν ηπδ κ τθβμν αν θϊν εκδθπθδεϊν έε υαν (ΙΜ Ν Γ,Ν 2009). Ω σ κ,ν κδν πδ αΰϋμν θν ηπκλκτ αθν θαν ξλβ δηκπκδβγκτθν κθν απσβξκν βμν ελέ βμ, ζσΰπν βμν εα Ϊλλ υ βμν βμν ηπδ κ τθβμέν υ σν αθα έξγβε Ν απσν κθν δ δκε ά βν ηέαμ η απκδβ δεάμν αδλέαμν κν Blagoevgrad, πκυν βη έπ μν «ΟδΝ λαπ αδεϋμν πδ αΰϋμν θν ηπκλκτ αθν κτ Ν θαν ξλβ δηκπκδβγκτθν κτ Ν θαν ιαλΰυλπγκτθέν θν υπάλξ Ν ηπδ κ τθβέν Έ δ,ν β Ϋζζ δοβν λ υ σ β αμν ίϊγυθ Ν αεσηβν π λδ σ λκ»έν Ν Ϋζζ δοβν ηπδ κ τθβμν εα Ϋζβι Ν Ν η ΰαζτ λβν αί ίαδσ β α,ν βθν κπκέαν κδν πδξ δλβηα έ μν πλκ παγκτθν θαν απκφτΰκυθν(guzik and Micek, 2008). ω - π υ α α ΟδΝ πδξ δλβηα έ μν η Ϋφ λαθν δμν ΜΜ Ν βν κυζΰαλέαν εαγυμν πλκ έηβ αθν δμν ε έν δαηκλφπηϋθ μ υθγάε μν κυν κδεκθκηδεκτν εαδν γ ηδεκτν π λδίϊζζκθ κμέν ΣκΝ κυζΰϊλδεκν ΚλΪ κμ, Ϋξ δν δαξλκθδεϊν πλκ φϋλ δν εέθβ λαν υ Ν θαν πλκ ζετ δν ιϋθ μν πδξ δλά δμ (Slaveski and Nedanovski, 2002)έΝΈ δ,νϋξ δνγ ηκγ ά δν κνξαηβζσ λκνεα υ α κνηδ γσν εαδν πδξ δλβηα δεσνφκλκζκΰδεσν υθ ζ άν ΝσζβΝ βθν ΝαπσΝ κνβίίιν( κδξ έανeurostat). πδπζϋκθ, κδν πδπ υ δμν βμν ελέ βμν βν κυζΰϊλδεβν κδεκθκηέα, έθαδν πδκν άπδ μν απσν αυ ΫμΝ βθν ζζβθδεά,ν θυν αν ηϋ λαν ζδ σ β αμν ά αθν ζδΰσ λκν εζβλϊν Ν ξϋ βν η Ν αυ ΪΝ πκυν φαλησ βεαθν βθν ζζϊ α,ν πβλ Ϊακθ αμν ευλέπμν βθν εα αθϊζπ βν (Petkov, 2014). Ν κυζΰαλδεάν ευίϋλθβ βν πδε θ λυγβε Ν κν πϊΰπηαν πθν ηδ γυθν εαδν δμν π λδεκπϋμν πθν βηκ έπθν απαθυθ,νευλέπμν δμν βησ δ μνυπβλ έ μ εαδ βθν επαέ υ β,νεαγυμνεαδν βθν ατιβ βν βμν δηάμν βμνβζ ε λδεάμν θϋλΰ δαμ (Petkov, 2014). 14
α α βέ αλτ β αν πθν κδξ έπθνπκυνπλκ Ϋζευ αθν δμν ζζβθδεϋμνμμ Ν βν κυζΰαλέα ΠαλΪΰκθ αμ ΜΫ βν δηά 1. Γ πΰλαφδεάνΰ δ θέα βν κυζΰαλέαμνεαδν ζζϊ αμ 4,57 2. ΧαηβζάΝφκλκζκΰέαΝεαδΝυοβζάΝ πδ λκφάνφέπέ έ 4,52 3. ΧαηβζσΝ πέπ κνΰλαφ δκελα έαμ 3,94 4. ΧαηβζσΝ λΰα δεσνεσ κμ 3,71 5. τεκζβνπλσ ία βνάνφ βθάν θϋλΰ δανεαδνπλυ μντζ μ 3,53 6. ΣκΝ κυζΰϊλδεκνελϊ κμν θν έξ ΝπκζζΫμΝκδεκθκηδεΫμΝαπαδ ά δμ 3,50 7. αγ λάναΰκλϊνεαδν αγ λσνΰ θδεσνκδεκθκηδεσνπ λδίϊζζκθ 3,42 8. ΧαηβζσμΝαθ αΰπθδ ησμν βν κυζΰϊλδεβναΰκλϊ 3,27 9. ΧαηβζσΝ πέπ κν δηυθν θκδεέα βμν πδξ δλβηα δευθνξυλπθ 3,27 10. ΧαηβζσΝη αφκλδεσνεσ κμ 3,15 11. θ π υΰηϋθ μν ξϋ δμνη αιτν πθν πδξ δλά πθν ζζϊ αμνεαδν κυζΰαλέαμ 2,79 12. ΜΫΰ γκμν βμν κυζΰϊλδεβμναΰκλϊμ 2,63 13. Παλκυ έαν ζζβθδευθν πδξ δλά πθν βν κυζΰαλέα 2,63 14. ΣκΝαπκ Ϋζ ηαν βμνηβν υηη κξάμν βμν κυζΰαλέαμν βθν υλπαυθβ 2,50 15. Πκζδ δ ηδεϋμν ξϋ δμνη Ν βθν ζζϊ α 2,43 16. τεκζβνπλσ ία βν κθν λαπ αδεσν αθ δ ησήξλβηα κ σ β β 2,22 μ κδξ έανϋλ υθαμ Ν ΰ πΰλαφδεάν ΰ δ θέα βν η Ν βθν ζζϊ αν αθα έξγβε Ν κν πδκν βηαθ δεσμν παλϊΰκθ αμέν ΛαηίαθκηΫθκυΝυπσοβ, σ δνκδνέζζβθ μν πδξ δλβηα έ μν έξαθ η ΰεα α αγ έν Νΰ δ κθδεϋμν ξυλ μν βν εα έαν κυν1λλίν(δabrianidis,νβίί1),ν έθαδν βηαθ δεσνθαν αθαζυγ έ βν βηα έαν βμνΰ πΰλαφδεάμν ΰΰτ β αμν βθνπ λέκ κνη ΪΝ βθνελέ β,ν κηϋθκυνσ δνά αθνη αιτν πθν ία δευθνζσΰπθνπκυνκδν πδξ δλβηα έ μν πϋζ ιαθνθανη αεδθβγκτθν βν κυζΰαλέανεαδνσξδν Ν ηδανϊζζβνπδκναθαπ υΰηϋθβ γθδεάνκδεκθκηέαέν ιβΰυθ αμν βθναπσφα βνη ΰεα Ϊ α βμ,νκν δ δκε ά βμν ηέαμ ηπκλδεάμν πδξ έλβ βμν αθϋφ λ μ «ΘαΝ άγ ζαν θαν η αφ λγυν βν Γ ληαθέα,ν αζζϊν πϋζ ιαν βν κυζΰαλέα,νεαγυμν υθ υϊα δν βνΰ πΰλαφδεάν ΰΰτ β ανπλκμν βθν ζζϊ ανη κν ξαηβζσν ζ δ κυλΰδεσν εσ κμ»έ βηα έαν βμν ΰ πΰλαφδεάμν ΰΰτ β αμν θν απκ ζ έν Ϋεπζβιβ,Ν κηϋθκυνσ δνκδν πδξ δλβηα έ μνπλκ έηβ αθνθανπαλαη έθκυθν Νεκθ δθάναπσ α βν η κν έε υκν υφδ Ϊη θπθν π ζα υθ,ν πκυν έθαδν πκζτν βηαθ δεσν ΰδαΝ βν ζ δ κυλΰέα ηέαμν αδλέαμν (Labrianidis, 2001). Ν ΰ πΰλαφδεάν ΰ δ θέα βν Ϋξ δν αθα δξγ έν ελέ δηβν βν ίδίζδκΰλαφέαν βμν Ν ιαδ έαμν βμν η έπ βμν κυν η αφκλδεκτν εσ κυμν (Zahra and George, 2001; Pickles, 2005; Smallbone et al., 2011). Χαλαε βλδ δεϊ,νΰδαν κνζκσν πθν λπ βγϋθ πθ βν ζζϊ α υΰεα αζϋΰ αδ δμναΰκλϋμνπκυναπ υγτθκθ αδ,νπαλσζβν βθνπ υ βν βμναά β βμέ η ΰΪζβΝ ιϊλ β βν πθν ζζάθπθν πδξ δλβηα δυθν κν γ ησν βμν κδεκΰϋθ δαμ (Γδαθθέ βμ,ν 2013),Ν πβλϋα Ν ιέ κυν βηαθ δεϊν βθνη αφκλϊν πθνμμ,νεαγυμνπκζζκένπλκ δηκτ αθνθαν ηβν η έθκυθν ηαελδϊν απσν δμν κδεκΰϋθ δϋμν κυμέν Όθ πμ,ν βν ζζϊ αν εα αΰλϊφ δν δ ξυλκτμν κδεκΰ θ δαεκτμν ηκτμ,νεαγυμνβνκδεκΰϋθ δαν υθδ ΪΝπαλΪΰκθ ανπλκ α έαμνεαδναθ έίαλκ κνα τθαηκνκλϊ κμνπλσθκδαμνεαδν β ξαηβζάνεκδθπθδεάναζζβζ ΰΰτβ ( θδϋλβμ,νβί11). ΓδαΝ παλϊ δΰηα,ν κν δ δκε ά βμν ηέαμ η απκδβ δεάμν αδλέαμν αν KulataΝ πδ άηαθ : «ΜπκλυΝ θαν ΰυλέ πν βθνκδεκΰϋθ δϊνηκυνη ΪΝαπσΝηέαΝυλαΝκ άΰβ βμέν υ σνά αθνπκζτν βηαθ δεσνΰδαν βθν απσφα άνηκυ»έ Μ αιτν πθν πδζκΰυθν ΰδαΝ δα υθκλδαεάν η αεέθβ β Ν κδεκθκηέ μν ξαηβζκτν εσ κυμ,ν κδν π λδ σ λκδν πδξ δλβηα έ μν πϋζ ιαθν βν κυζΰαλέα κηϋθκυν σ δν ά αθν ηϋζκμν βμν έν ΠλΪΰηα δ,ν βν υλππαρεάν θδαέαν αΰκλϊν Ϋξ δν δ υεκζτθ δν βθν πδξ δλβηα δεάν εδθβ δεσ β αν θ σμν βμν Ν(ϊomanski,ΝβίίγνΝSmallboneΝetΝalέ,Νβί11)έΝ ΝΫθ αιβ βμν κυζΰαλέαμν βθν Ν 15
κνβίίινϊθκδι Ν αν τθκλανη Ν ανϊζζανκλϊ βνμϋζβν βμν ΝεαδΝί ζ έπ,νϋ πν θνηϋλ δ,ν βθν Κλα δεάν ζ δ κυλΰέαν (Pashev,Ν βί11)έν Ν ιϋζδιβν αυ άν ά αθν βηαθ δεάν ΰδαΝ κν ιίσν πθν λπ βγϋθ πθέν Ν projectν managerν κυν πδη ζβ βλέκυν κυν ΚδζεέμΝ πδί ίαέπ Ν ππμν «βν εα έαν κυν1λλί,νκδνέζζβθ μν πδξ δλβηα έ μνη αεδθκτθ αθν Νσζ μν δμν αζεαθδεϋμνξυλ μ,ν αζζϊναπσν κνβίίινπαλα βλ έ αδνηέαν βηαθ δεάνπλκ έηβ βνπλκμν βν κυζΰαλέα»έ ΜΫ αν κθνευε υθαν πθνθϋπθνεδνϋε αε πθνφσλπθν βθν ζζϊ α,νβνξαηβζάνφκλκζκΰέα βν κυζΰαλέα απκεαζτφγβε Ν αθν πκζτν βηαθ δεσμν παλϊΰκθ αμ,ν εαγυμ κδν πδξ δλβηα έ μν πδ έπεαθν θαν η δυ κυθν αν Ϋικ ΪΝ κυμέν ΣκΝ κυζΰϊλδεκν ΚλΪ κμν Ϋξ δν δα βλά δν κν φκλκζκΰδεσν υθ ζ άν πθν πδξ δλβηα δευθν ε λ υθν κν 1ίΣΝ απσν κν βίίη. Χαλαε βλδ δεϊ,ν κν δ δκε ά βμν ηέαμν ηπκλδεάμν αδλέαμν βν SofiaΝ βη έπ : «ξαηβζάν φκλκζκΰέαν ηκυν πδ λϋπ δν θαν αυιά πν αν αη δαεϊν δαγϋ δηαν εαδν αν εϋλ β»έν θ κτ κδμ,ν κν ψitzenisν (βίίγ)ν αθϋ δι Ν ππμ,ν αν ΫζβΝ κυν 1λλί,Ν ησζδμν κν βισν πθν ζζάθπθν πδξ δλβηα δυθνπκυν υηη έξαθν βθνϋλ υθϊ κυ, γ υλβ αθν βνφκλκζκΰέαν βηαθ δεά ΰδαΝ βθν έ κ κν βν κυζΰϊλδεβναΰκλϊ,νεαγυμ κνφκλκζκΰδεσμν υθ ζ άμνά αθνβγ,ησν κν1λλλέ ΣκΝ λΰα δεσν εσ κμν απκ έξγβε Ν βηαθ δεσ,ν παλσζβν βν η ΰΪζβΝ η έπ βν βμν δαφκλϊμν εα υ α κυν ηδ γκτν η αιτν ζζϊ αμν εαδν κυζΰαλέαμν απσν 1μ1βΝ κν 1λληΝ Ν 1μζΝ κν βί1βν ( κδξ έανeurostat)έν Ν κυζΰαλέανϋξ δν δα βλά δν κθνξαηβζσ λκνεα υ α κνηδ γσν ΝσζβΝ βθν ΝαπσΝ κνβίίι (16% κυνηϋ κυνσλκυν βθν Ν κ 2015). ΣκΝξαηβζσΝ λΰα δεσνεσ κμν απκ Ϋζ Νελέ δηβνπαλϊη λκνΰδαν βνη έπ βν κυνζ δ κυλΰδεκτνεσ κυμνεδν παθαφκλϊμν βμν ε λ κφκλέαμν πθν πδξ δλβηα δυθένονδ δκε ά βμνηέαμ η απκδβ δεάμν αδλέαμν βη έπ μν«οδν ηδ γκέν ά αθν πκζτν βηαθ δεκέ εαγυμν γαν ηπκλκτ αν θαν λέιπν βηαθ δεϊν κν ζ δ κυλΰδεσν εσ κμ»έν ΣκΝ εσ κμν λΰα έαμν απκ έξγβε Ν ζδΰσ λκν βηαθ δεσν ΰδαΝ δμν πκζτν ηδελϋμν πδξ δλά δμν(ϋε βνγϋ βν βθν αιδθσηβ β)ναπσνσ, δνΰδαν δμνηδελϋμνεαδνη αέ μν αδλέ μ ( λέ βν γϋ β)έν υ σν γαν ηπκλκτ Ν θαν ιβΰβγ έν απσν κθν κδεκΰ θ δαεσν ξαλαε άλαν πθν ζζβθδευθν πκζτν ηδελυθν πδξ δλά πθν (δiargovas,ν 1λλκ)έΝ ΈθαΝ εκδθσν ξαλαε βλδ δεσν κν έΰηαν βμν Ϋλ υθαμ ά αθν σ δν ηϋζβν βμν κδεκΰϋθ δαμν λΰϊακθ αθν αθ πέ βηα Ν πκζζϋμν πδξ δλά δμ, ηαλ υλυθ αμν βθν Ϊ υπβν κδεκθκηέαν πκυν ζ δ κυλΰκτ Ν η αιτν πθν ζζβθδευθν ΜΜ έν ΘαΝ πλϋπ δν πέ βμνθανζβφγ ένυπσοβνσ δνβν βηα έαν κυνεσ κυμν λΰα έαμναυιϊθ αδναθϊζκΰανη Ν κνηϋΰ γκμν βμν πδξ έλβ βμν(ilo, 2015). Κλέ δηκμν παλϊΰκθ αμν ά αθν πέ βμν ππμν κν κυζΰϊλδεκν ΚλΪ κμν πλκ φϋλ δν βζ ε λκθδεάν δαευίϋλθβ βν εαδν ξαηβζσν πέπ κν ΰλαφ δκελα έαμ,ν αν κπκέαν η δυθκυθ κν εσ κμν εαδν δ υεκζτθκυθν δμν υθαζζαΰϋμνη Ν κυμνπκζέ μέ βν κυζΰαλέανβν πδ λκφάν κυνφπ Νΰέθ αδν ησζδμν ΝγβΝηΫλ μένον δ υγυθ άμνηέαμνη απκδβ δεάμν πδξ έλβ βμν βνίδκηβξαθδεάναυθβν βμν Sofia αθϋζυ : «υν κν ΚλΪ κμν έθαδν αλε ΪΝ κλΰαθπηϋθκέν Έξ δν αγ λσν φκλκζκΰδεσν υθ ζ άνεαδν πδ λϋφ δν κνφπ ΝπΪθ αν βθνυλαν κυ»έν υ σν κναπκ Ϋζ ηα,ν έθαδνεαδν πϊζδναθ έγ κνη Ν αν υλάηα αν κυνψitzenisν(βίίγ),νκνκπκέκμναθϋ δι Ν βνΰλαφ δκελα έανπμν ΫθαΝ απσν αν η ΰαζτ λαν ηπσ δαν ΰδαΝ δμν ζζβθδεϋμν π θ τ δμν βν κυζΰαλέαν εα ΪΝ βν εα έαν κυν1λλίέ ξ δεϊν η Ν κυμν Ϊ υπκυμν γ ηκτμ,ν βν υοβζά δαφγκλϊ πβλϋα Ν αλθβ δεϊν βθν έ κ κν πθν ΜΜ Ν βν κυζΰαλέα,ν εαγυμν ΫθαΝ αθαιδσπδ κν εαθκθδ δεσν πζαέ δκ αυιϊθ δν κν πδξ δλβηα δεσ λέ εκν (ύuzikν andν εicek,ν βίίκ),ν αθν εαδν ησθκν η λδεκέν πδξ δλβηα έ μν βθν ηθβησθ υ αθ πμ ηπσ δκέν ΠαλσζβΝ βθν Ϋθ αιβ βθν Ν εαδν βθν πλσ φα βν ί ζ έπ β,ν βν κυζΰαλέανεα αΰλϊφ δναεσηβνυοβζσν πέπ κν δαφγκλϊμν(pashev,νβί11)ένονδ δκε ά βμνηέαμν 16
ηδελάμν ηπκλδεάμν πδξ έλβ βμν βν SofiaΝ άζπ μν «ΟδΝ βησ δκδν υπϊζζβζκδν αβ κτθν πλκηάγ δαέν έθαδν εαθσθαμν υ,ν έθαδν ξ δλσ λαν απσν βθν ζζϊ αέν Ω σ κ,ν κν φαδθση θκν δεαδκζκΰ έ αδ,νεαγυμνκδνϊθγλππκδν θνηπκλκτθνθαναά κυθνη Νηδ γσν βίίένοδνευί λθβ δεϋμν πκζδ δεϋμν κυμν πγκτθν θαν λκυθν Ϋ δ»έ πλκ σεβ α,ν ζέΰκδν πδξ δλβηα έ μν αθϋφ λαθν βθν δαφγκλϊν αθν ηπσ δκ,ν αθ έγ αν η Ν κθν ψitzenis (2003), πκυν βθν αθϋ δι Ν αθν βηαθ δεσν αθα αζ δεσν παλϊΰκθ αν ΰδαΝ βν λα βλδκπκέβ β ζζάθπθν πδξ δλβηα δυθν β κυζΰαλέα εα ΪΝ βν εα έαν κυν 1λλί. Σλ δμ παλϊΰκθ μν ηφαθέακθ αδν ελέ δηκδ ΰδαΝ κν τλβηαν βμν παλκτ αμν Ϋλ υθαμέν Πλυ κθ,ν κδν δ δκε ά μν αδλδυθ έθαδν δ κλδεϊν ικδε δπηϋθκδ η Ν βν δαφγκλϊ βθν ζζϊ αν (Γδαθθέ βμ,ν βί1γ)έν τ λκθ,ν κδν εκδθπθδεκ-κδεκθκηδεϋμν υθγάε μν ά αθν σ κν υ η θ έμν βθν ζζϊ ανπκυνκδν πδξ δλβηα έ μνπλκ πϊγβ αθνθαν δμναπκφτΰκυθνη Ν εϊγ Ν έηβηαέ Σλέ κθ, κν έε βμν δαφϊθ δαμν πκυ εα αΰλϊφ βε βν κυζΰαλέαν ά αθν υοβζσ λκμν απσν σ, δν βθν ζζϊ αν κν βί11 ( κδξ έαν απσν Transparency International). ΟΝ δ υγυθ άμνηέαμ η αέαμνεα α ε υα δεάμν πδξ έλβ βμν βνsofia απκεϊζυο Νσ δνβν δαφγκλϊν ά αθν υοβζάν βθν ζζϊ αν ιβΰυθ αμν σ δν «βν αθ δπαλαΰπΰδεάν ζζβθδεάν βησ δαν δκέεβ βν ά αθνϋθαμναπσν κυμ ετλδκυμνζσΰκυμνΰδαν βθν πϋε α βν βμν αδλέαμ». Ν ηπδ κ τθβν πθν λπ βγϋθ πθν κυμν εκδθπθδεκτμν φκλ έμν βν κυζΰαλέα, πϋ λα Ν γ δεϊν βθν απσφα βν κυμέν τηφπθαν η Ν αν σ αν άζπ αθ,ν βν κυζΰαλέαν πλκ φϋλ δν ΫθαΝ π λδίϊζζκθν πδξ δλβηα δεάμνα φϊζ δαμ,ν βθνκπκέανκδ δ δκε ά μν αδλδυθν πδ δυεκυθν(ύuzikν and Micek, 2008)έΝ ΈθαμΝ πδξ δλβηα έαμν αθϋφ λ μν «υν κδν π ζϊ μν πζβλυθκυθ,ν θδυγπν έΰκυλκμνππμνγαν δ πλϊιπν ανζ φ ΪΝηκυΝ βν δΰηάνπκυνβν υθαζζαΰάνπλαΰηα κπκδ έ αδ». ΣκΝ π λδίϊζζκθν αυ σν λξσ αθν Ν η ΰΪζβΝ αθ έγ βν η Ν δμν ηπ δλέ μν πθν πδξ δλβηα δυθν βθν ζζϊ αέν ΆζζκδΝ υηη Ϋξκθ μν βθν Ϋλ υθαν δαφυθβ αθ,ν ηθβηκθ τκθ αμν π λδ α δεϊ ε λ κ εκπέαμ,ν σππμν β κξ υηϋθβν ατιβ βν πθν θκδεέπθν απσν κυμν δ δκε ά μν σ αθν πλσε δ κν ΰδαΝ Έζζβθ μν θκδεδα ΫμέΝ Ν δ δκε ά λδαν ηπκλδεάμ αδλέαμ κν PertichΝ σθδ : «έπαν κθνδ δκε ά βνππμν έηαδν ζζβθέ ανεδ απ υγ έαμν λδπζα έα κν θκέεδκ». ΣΫζκμ,Ν αν πλκ σθ αν πθν λΰαακηϋθπθ Ϊφβ αθν ηϊζζκθν α δϊφκλκυμν κυμν π λδ σ λκυμν πδξ δλβηα έ μέ ΣκΝ πκ κ σν πθν εα αλ δ ηϋθπθν λΰαακηϋθπθν βν κυζΰαλέαν έθαδν υοβζσ λκναπσν αυ σν βθν ζζϊ α,ν θυνβν κυζΰαλέανεα αΰλϊφ δ πκ κ δαέα, υοβζσ λ μν απϊθ μ βθν επαέ υ βνΰδαν βθνπ λέκ κνβί11-2014 (10ΣΝεα ΪΝηΫ κνσλκν Ν τΰελδ βνη Ν κσν βθν ζζϊ α,ν κδξ έαν βμν Eurostat)έΝ Ω σ κ,ν κν πέπ κν εαδν βν δϊλε δα επαέ υ βμν έθαδ ξαηβζσ λαναπσν βθν ζζϊ αέ ΈθαμΝ λπ βγ έμν πδξ δλβηα έαμν σθδ μν «ΟδΝ κτζΰαλκδν έθαδν ζδΰσ λκν παλαΰπΰδεκέ,ν η Ν ξαηβζσ λαν πλκ σθ αν εαδν θν έθαδν πλσγυηκδν θαν επζβλυ κυθν αν εαγάεκθ ΪΝ κυμέν Ω σ κ,ν Ϋπλ π Ν θαν η αεδθβγυ υ Ν θα δα υ π βθν αδλέανηκυ». ε σμ απσν βν δαφγκλϊν εαδν αν πλκ σθ αν πθν λΰαακηϋθπθ,ν θν αθδξθ τ βεαθν βηαθ δεϊν ηπσ δαν ΰδαΝ βν η αεέθβ βν πθν ΜΜ Ν βν κυζΰαλέαέν Μ λδεκέν υθ θ υιδααση θκδν αθϋφ λαθν κυμν θ κδα ηκτμν κυμν ξ δεϊνη Ν βνιϋθβνΰζυ ανεαδν κν«ϊΰθπ κ»νηέαμ ιϋθβμν ξυλαμέν εσηβνεαδνεϊ πναπσναυ ΫμΝ δμνπκζτναλθβ δεϋμνκδεκθκηδεϋμν υθγάε μν βθν ζζϊ α,ν κδν πδξ δλβηα έ μν εα Ϊφ λαθν ξ δεϊν τεκζαν θαν δαξ δλδ κτθν κν εσ κμν η αεέθβ βμν βμν αδλέαμ,ν κν κπκέκν απκ ζ έν ελέ δηκν κδξ έκν ΰδαΝ βθν πδξ δλβηα δεάν εδθβ δεσ β αν (Kiss,Ν βίίι)έν ΟΝ ικπζδ ησμν ά αθν ζαφλτμ,ν εαγυμν πλσε δ αδν ΰδαΝ αδλέ μν ηδελκτν η ΰΫγκυμ,Ν εαδν η αφϋλγβε Ν ξπλέμν δ δαέ λαν πλκίζάηα αέν ΟΝ δ δκε ά βμν ηέαμν ηπκλδεάμν πδξ έλβ βμν κν ψlagoevgradν ιάΰβ μν «Μ Ϋφ λαν κθν ικπζδ ησ,ν πκυν ά αθν ηδελσμ,ν εϊθκθ αμν η λδεϋμν 17
δα λκηϋμν η Ν ΫθαΝ φκλ βΰσέν ΣκΝ εσ κμν ά αθν ξαηβζσν εαδν δαξ δλέ δηκ»έν ΣΫζκμ,Ν κν ξαηβζσν εσ κμν ΫθαλιβμΝ πδξ έλβ βμν βν κυζΰαλέαν ( βίί) απκ Ϋζ Ν βηαθ δεάν παλϊη λκ υγβ βμν βμνη ΰεα Ϊ α βμνπκζζυθνμμ Ν βνΰ δ κθδεάνξυλα. Η π π ω α απ ω α μ α α ω π χ α α ΛαηίΪθκθ αμνυπσοβν αν βηαθ δεϊ πλκίζάηα ανπκυναθ δη υπδααθνκδν πδξ δλβηα έ μν βθν ζζϊ α,ν έθαδν βηαθ δεσνθαν ι α κτθνκδν υθϋπ δ μν βμν αε δεάμν κυμν βθν απσ κ βν βμν πδξ έλβ βμέν έΰκυλα,ν βν αζζαΰάν πθν ιπ λδευθν εκδθπθδεκ-κδεκθκηδευθν υθγβευθν ά αθν βηαθ δεάέν Ν εα ΪΝ ηϋ κν σλκν θίσ η έπ βν κυνζ δ κυλΰδεκτ εσ κυμ έθαδν βν πδκν πφϋζδηβν ιϋζδιβνΰδαν κυμνπ λδ σ λκυμν πδξ δλβηα έ μν(λβσ),νπ λδκλέακθ αμνϋ δν βθναθαΰεαδσ β αν ιπ λδεάμν ξλβηα κ σ β βμν εαδν αυιϊθκθ αμν αν Ϋ κ αέν Ω σ κ,ν κν αά βηαν πκυν έγ αδν ξ έα αδνη Ν κναθναυ άνά αθν παλεάν υθγάεβ ΰδαΝ βθν πδίέπ βν πθνμμ έ ΣαΝ απκ ζϋ ηα αν Ν ξϋ βν η Ν κν εέθβ λκν βμν η αεέθβ βμν έθαδν βηαθ δεϊν ΰδαΝ βθν απϊθ β β αυ κτν κυν λπ άηα κμέν ΟδΝ πδξ δλβηα έ μν ξπλέ βεαθ Ν τκν εα βφΰκλέ μ αθϊζκΰανη Ν κν υλτ λκνεέθβ λκνΰδανη ΰεα Ϊ α βέν Νπλυ βναφκλϊν κυμν πδξ δλβηα έ μν πκυναθ δζαηίϊθκθ αδν βθνη ΰεα Ϊ α βνπμν υεαδλέα εαδν δαγϋ κυθνη ΰΪζ μ,νδ ξυλϋμνεαδν παλαΰπΰδεϋμν πδξ δλά δμέν Ν τ λβν εα βΰκλέα π λδζαηίϊθ δν κυμν δ δκε ά μν ηδελυθν εαδν α τθαηπθν πδξ δλά πθν ξαηβζάμν παλαΰπΰδεσ β αμν πκυν αθ δζάφγβεαθν βν η ΰεα Ϊ α βν πμναθαΰεαδσ β αένμ ΝίΪ βναυ σν κθν δαξπλδ ησ,ν κδξ έανΰδαν δμν πδξ δλβηα δεϋμν αε δεϋμν εαδν βθναπσ κ βν βμν αδλέαμν βν κυζΰαλέανπαλϋξκθ αδν κθνπέθαεανγέ α α γέ Σαε δεϋμνεαδναπσ κ βν βμν πδξ έλβ βμν βν κυζΰαλέαναθϊζκΰανη Ν κνεέθβ λκν η ΰεα Ϊ α βμ - ό α α α α α α υ α α απ φυ π α κυζΰαλέα 47% 38% ζζϊ α 4% 24% Άζζ μνξυλ μ 9% 0% κυζΰαλέανεδν ζζϊ α 13% 19% υθ υα ησμνσζπθ 27% 19% Επ α από υ α α Μ ΰΪζβΝί ζ έπ β 55% 48% Μ λδεάνί ζ έπ βνάν πδ έθπ β 45% 52% μ κδξ έανϋλ υθαμ ΠκζζκέΝ πδξ δλβηα έ μν βμν πλυ βμν εα βΰκλέαμ (γησ),ν πκυν εα ΫξκυθΝ υθα ΫμΝ αδλέ μ,ν απ υγτθκθ αδν Ν δϊφκλ μν αΰκλϋμν ε σμν απσν βθν ζζβθδεάν εαδν βν κυζΰϊλδεβέν ΠλΪΰηα δ,ν πκζζκέν λπ βγϋθ μναπσναυ άν βθνεα βΰκλέαν π έπιαθν βθνϋθ αιβν ΝθΫαΝ έε υαναΰκλϊμ,ν πλκ παγυθ αμν θαν ιϊΰκυθν βν υ δεάν υλυπβέν ιέα δν θαν βη δπγ έν σ δν ΫθαΝ ηδελσν ηϋλκμν αυ υθν πθν πδξ δλβηα δυθν(ζσ)ν κξ τ δναπκεζ δ δεϊν βθν ζζβθδεάναΰκλϊέν υ σν έξθ δν σ δ,ν η ΪΝ βν η ΰεα Ϊ α βν βν κυζΰαλέα,ν πλκξυλβ αθν Ν π λδεϋμν αζζαΰϋμν δμν πδξ δλά δμν κυμ,ν κδν κπκέ μν έθαδν απ δεάμν βηα έαμν ΰδαΝ βν ί ζ έπ βν βμν πδξ δλβηα δεάμ αθ αΰπθδ δεσ β αμν (KrugmanΝ 1λλθ,Ν ψristowν βίίη,ν SammarraΝ εαδν ψelussiν βίίθ)έ Άζζ μν π λδεϋμν αζζαΰϋμν π λδζαηίϊθκυθν βθν αθϊπ υιβν θϋπθν πλκρσθ πθ, βν ί ζ έπ βν πθν υφδ Ϊη θπθ, εαδν βθν δ αΰπΰάν εαδθκ κηέαμέν ΓδαΝ παλϊ δΰηα,ν κν δ δκε ά βμν ηέαμ 18