Πετυχημένη Σχολική Ηγεσία: 10 ισχυρές παραδοχές-προκλήσεις για βελτίωση Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΥΠΠ stylmarios@cytanet.com.cy
Δέκα ισχυρές παραδοχές για μια πετυχημένη σχολική ηγεσία Day, Sammons, Hopkins, Harris, Leithwood, Gu & Brown (2010)
Οι διευθυντές αποτελούν την κύρια πηγή ηγεσίας στα σχολεία τους
Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία Καθορίζουν τις αξίες και το όραμά τους, δείχνουν κατεύθυνση και οικοδομούν εμπιστοσύνη Βελτιώνουν τις συνθήκες μάθησης και διδασκαλίας Αναδομούν την οργάνωση και ανασχεδιάζουν ηγετικούς ρόλους και ευθύνες Ενισχύουν την ποιότητα της διδασκαλίας και της μάθησης
Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία Επανασχεδιάζουν και εμπλουτίζουν τα προγράμματα σπουδών Βελτιώνουν την ποιότητα των εκπαιδευτικών Οικοδομούν σχέσεις συνεργασίας μέσα στο σχολείο Οικοδομούν ισχυρές σχέσεις με φορείς και παράγοντες έξω από το σχολείο
Ενυπάρχουν 8 βασικές διαστάσεις στην πετυχημένη ηγεσία Οικοδόμηση σχέσεων στο εσωτερικό του σχολείου Οικοδόμηση σχέσεων εκτός σχολείου Καθορισμός οράματος, αξιών και κατεύθυνσης Καθορισμός Οράματος, Αξιών & Κατεύθυνσης Υψηλές Προσδοκίες για τη Επιτυχημένη ηγεσία Μάθηση, την Ευημερία και τις Επιτυχίες των Μαθητών Βελτίωση συνθηκών μάθησης διδασκαλίας Αναδόμηση οργάνωσης επανασχεδιασμός ρόλων & ευθυνών Βελτίωση ποιότητας εκπαιδευτικών Οικοδόμηση Εμπιστοσύνης Επανασχεδιασμός εμπλουτισμός προγράμματος σπουδών Ενίσχυση ποιότητας μάθησης διδασκαλίας
Οι αξίες των διευθυντών συνιστούν βασικά στοιχεία για την επιτυχία τους
Οι πετυχημένοι ηγέτες χρησιμοποιούν τις ίδιες βασικές πρακτικές ηγεσίας, αλλά δεν υπάρχει μόνο ένα μοντέλο που να τους οδηγεί στην επιτυχία Βελτίωση διδασκαλίας μάθησης Ανάπτυξη προσωπικού ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ 1. Συνδυάζουν στοιχεία και από τα δύο μοντέλα 2. Ταιριάζουν τις ηγετικές στρατηγικές τους με το ιδιαίτερο πλαίσιο του σχολείου τους 3. Αναγνωρίζουν, κατανοούν, σέβονται και υπηρετούν τις ανάγκες και τα κίνητρα των άλλων
Οι πετυχημένοι ηγέτες χρησιμοποιούν τις ίδιες βασικές πρακτικές ηγεσίας, αλλά δεν υπάρχει μόνο ένα μοντέλο που να τους οδηγεί στην επιτυχία Προηγούμενες εμπειρίες διευθυντή Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης Αυτοπεποίθηση, ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ εμπειρίες ΗΓΕΣΙΑ και ικανότητες προσωπικού Συνδυασμός Ηγετικών Στρατηγικών ανάλογα με: Συνθήκες διδασκαλίας και μάθησης στο σχολείο Συμπεριφορά, φιλοδοξίες και μαθησιακό επίπεδο μαθητών Πρόκειται για τις ίδιες στρατηγικές αλλά ο συνδυασμός, η σειρά και ο χρόνος εφαρμογής τους ποικίλουν ανάλογα με το συγκείμενο του σχολείου
Οι διαφορές στο τοπικό πλαίσιο επηρεάζουν τη φύση, την κατεύθυνση και το ρυθμό της ηγετικής δράσης Διαφορές ηγεσίας μεταξύ των σχολείων που παρουσιάζουν βελτίωση: Καθορισμός 1. Οι διευθυντές οράματος στα σχολεία μειονεκτικών περιοχών και τείνουν κατεύθυνσης να είναι λιγότερο έμπειροι. 2. Τα σχολεία που βελτιώθηκαν, ξεκινώντας από πολύ χαμηλά επίπεδα, πέτυχαν μεγαλύτερη πρόοδο στην ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ αλλαγή ΗΓΕΣΙΑ της σχολικής κουλτούρας-κλίματος, τη βελτίωση της διδασκαλίας-μάθησης και την αξιοποίηση δεδομένων για την απόδοση των μαθητών.
Οι διαφορές στο τοπικό πλαίσιο επηρεάζουν τη φύση, την κατεύθυνση και το ρυθμό της ηγετικής δράσης Διαφορές ηγεσίας ανάλογα με το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο: Καθορισμός Οι πετυχημένοι οράματος διευθυντές σε μειονεκτικές περιοχές και καταβάλλουν κατεύθυνσης μεγαλύτερες προσπάθειες για να επιφέρουν βελτιώσεις στα μαθησιακά επίπεδα. Οι προσπάθειές τους επικεντρώνονται κυρίως στη ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ βελτίωση ΗΓΕΣΙΑ της σχολικής κουλτούρας, της συμπεριφοράς, της παρώθησης και της μεγαλύτερης εμπλοκής των μαθητών.
Οι διαφορές στο τοπικό πλαίσιο επηρεάζουν τη φύση, την κατεύθυνση και το ρυθμό της ηγετικής δράσης Διαφορές ηγεσίας ανάλογα με τις εμπειρίες και την αρχαιότητα στη θέση: 1. Οι πετυχημένοι διευθυντές υιοθετούν διάφορες Καθορισμός οράματος στρατηγικές βελτίωσης ανάλογα με τις εμπειρίες και και την κατεύθυνσης αρχαιότητα στη θέση. 2. Οι στρατηγικές αυτές έχουν να κάνουν τόσο με τη μετασχηματιστική ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ όσο και με την παιδαγωγική ηγεσία. ΗΓΕΣΙΑ 3. Τα πρώτα τρία χρόνια είναι πιο δραστήριοι στην εισαγωγή αλλαγών με στόχο να επιφέρουν βελτίωση σε διάφορες περιοχές.
Οι διευθυντές συμβάλλουν στη μάθηση των μαθητών μέσα από ένα συνδυασμό στρατηγικών και δράσεων Έμφαση στην αύξηση ακαδημαϊκών επιπέδων Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης Αξιολόγηση μάθησης Κουλτούρα συνεργασίας εκπαιδευτικών Παρακολούθηση επίδοσης μαθητώνσχολείου Συνοχή διδακτικού προγράμματος Παροχή εξωσχολικών δραστηριοτήτων
Υπάρχουν τρεις φάσεις επιτυχίας στην ηγεσία Καθορισμός οράματος και κατεύθυνσης ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ
Oι διευθυντές επιτυγχάνουν και διασφαλίζουν την επιτυχία διαφοροποιώντας ανάλογα τις ηγετικές στρατηγικές και δράσεις τους School 18: Eyhampton 1996 2000 2002 2005 Αναδόμηση Αξιοποίηση δεδομένων Μαθητική συμπεριφορά Κατανεμημένη ηγεσία
Oι πετυχημένοι διευθυντές επιμερίζουν προοδευτικά την ηγεσία 1. Οι διευθυντές τείνουν να είναι πιο αυταρχικοί στην πρώιμη φάση της ηγεσίας τους, ενώ στις επόμενες φάσεις κατανέμουν περισσότερες ευθύνες, ρόλους και εξουσία. 2. Υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ της προοδευτικής κατανομής ρόλων και ευθυνών και της βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων. 3. Η κατανομή της ηγεσίας στα σχολεία διαφέρει όσο ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ αφορά τους τρόπους και τη μορφή που παίρνει. 4. Η κατανομή των ηγετικών υπευθυνοτήτων και της δύναμης διαφέρει ανάλογα με το τοπικό συγκείμενο.
Oι πετυχημένοι διευθυντές επιμερίζουν προοδευτικά την ηγεσία Κρίση διευθυντή για το τι είναι πιο σωστό για το σχολείο σε κάθε φάση Καθορίζεται από τέσσερις παράγοντες: Κρίση διευθυντή για την ικανότητα και ετοιμότητα του προσωπικού να ηγηθεί ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ Βαθμός εμπιστοσύνης που υπάρχει Εκπαίδευση, εμπειρίες και ικανότητες του διευθυντή
Η πετυχημένη κατανομή της ηγεσίας εξαρτάται από το βαθμό εμπιστοσύνης που υπάρχει Η αποτελεσματική κατανεμημένη ηγεσία εξαρτάται από 5 βασικούς παράγοντες εμπιστοσύνης: 1.Αξίες και στάσεις: πίστη ότι ο εκπαιδευτικός νοιάζεται για τους μαθητές του και μπορεί να εργαστεί σκληρά προς όφελός τους, εάν αφεθεί να επιδιώξει στόχους στους οποίους είναι αφοσιωμένος. 2.Διάθεση εμπιστοσύνης: θετικές εμπειρίες από προηγούμενες σχέσεις εμπιστοσύνης. 3.Αξιοπιστία: ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ ο βαθμός στον οποίο οι άλλοι θεωρούν ΗΓΕΣΙΑ αξιόπιστο το διευθυντή και τον εμπιστεύονται 4.Επαναλαμβανόμενες δράσεις-ενέργειες εμπιστοσύνης 5.Οικοδόμηση και ενίσχυση σχέσεων εμπιστοσύνης σε επίπεδο ατόμων και οργανισμού.
ΜΕΤΑΣΧ/ΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ Συνοψίζοντας
Προκλήσεις για βελτίωση 1 2 3 4 Συνεχής αυτομόρφωση και αναστοχασμός σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Η σχολική ηγεσία ψηλά στις προτεραιότητες της εκπαιδευτικής πολιτικής Ανάγκη για επαναπροσδιορισμό-εκσυγχρονισμό του ρόλου, των υπευθυνοτήτων, των καθηκόντων Καθιέρωση επαγγελματικών προτύπωνστάνταρς ποιότητας σχολικού ηγέτη
Προκλήσεις για βελτίωση 5 Συγκροτημένα προγράμματα κατάρτισης και προσωπικής-επαγγελματικής ανάπτυξης ηγετών Φορέας συστηματικής επιμόρφωσης-κατάρτισης στελεχών και παραγωγής υποστηρικτικού υλικού 6 Επίκεντρο η συμβολή του ηγέτη στη βελτίωση της μάθησης των μαθητών 7 Μηχανισμοί εντοπισμού και διάχυσης καλών πρακτικών ηγεσίας δίκτυα σχολείων
Προκλήσεις για βελτίωση 8 Ουσιαστική και συστηματική συνεχής στήριξη του σχολικού ηγέτη στις βασικές διαστάσεις του ηγετικού του ρόλου αλλά και στην καθημερινότητά του Ίδρυση Ενδοτμηματικής Επιτροπής Ανάπτυξης-Βελτίωσης Σχολικής Μονάδας: Πρώτο βήμα - Ανάπτυξη ιστοσελίδας με ψηφιακό υλικό Διάχυση καλών πρακτικών, χρήσιμων εργαλείων, ιδεών, επιμορφωτικού υλικού κ.λπ. Συνεχής εμπλουτισμός και ανανέωση Δυνατότητα επικοινωνίας και αποστολής υλικού από ενδιαφερόμενους
Προκλήσεις για βελτίωση Ανάπτυξη-Βελτίωση Σχολικής Μονάδας (τομείς δράσης): 1.Ηγεσία Όραμα 2.Οργάνωση Διοίκηση Σχολείου 3.Οργάνωση Διοίκηση Τάξης 4.Αυτοαξιολόγηση Προγραμματισμός Σχέδια Δράσης 5.Κλίμα Κουλτούρα 6.Ποιότητα Διδασκαλίας Μάθησης 7.Αλλαγές Καινοτομίες 8.Επαγγελματική Ανάπτυξη Προσωπικού 9.Νέα Αναλυτικά Προγράμματα 10.Νέα Ωρολόγια Προγράμματα 11.Σχολείο για όλα τα παιδιά
Σας ευχαριστώ!