ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΜΝΕΣ Μάθηµα: Νεοελληνική πεζογραφία (1914 σήµερα) Κωδ. αρ.: ΝΕΦ 206 ιδάσκουσα: Μαίρη Μικέ Εαρινό εξάµηνο ακαδ. έτους 2010-2011 ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Ι. ΓΕΝΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ 1. Παν. Μουλλάς, «Εισαγωγή», στον Α τόµο της σειράς Η µεσοπολεµική πεζογραφία. Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο (1914 1939), Σοκόλης, Αθήνα 1993 2. ----------------, Για τη µεταπολεµική µας πεζογραφία. Κριτικές καταθέσεις, Στιγµή, Αθήνα 1989 3. ---------------, Παλίµψηστα και µη. Κριτικά δοκίµια, Στιγµή, Αθήνα 1992 4. Mario Vitti, Η γενιά του Τριάντα. Ιδεολογία και µορφή, Ερµής, Αθήνα 1979 5. Αλέξανδρος Αργυρίου, «Εισαγωγή» στον Α τόµο της σειράς Η µεταπολεµική πεζογραφία. Από τον πόλεµο του 40 ως τη δικτατορία του 67, Σοκόλης, Αθήνα 1988 6. ηµήτρης Τζιόβας, Μετά την αισθητική. Θεωρητικές δοκιµές και ερµηνευτικές αναγνώσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Γνώση, Αθήνα 1987 7. ------------------, Το παλίµψηστο της ελληνικής αφήγησης. Από την αφηγηµατολογία στη διαλογικότητα, Οδυσσέας, Αθήνα 1993 8. ------------------ (ed.), Greek Modernism and Beyond, Rowman and Little Field Publ., New York 1997 9. Mary Layoun (ed.), Modernism in Greece? Essays on the Critical and Literary Margins of a Movement, Pella Publishing Co., New York 1990 1

10. Mαίρη Μικέ Λένα Γκανά, «Εσωτερικός µονόλογος (Αναδροµική περιδιάβαση και σύγχρονη προβληµατική µιας αφηγηµατικής τεχνικής)», Φιλόλογος 48 (Καλοκαίρι 1987) 136-160 11. Ιστορική πραγµατικότητα και νεοελληνική πεζογραφία (1945-1995), 7&8 Απρ. 1995, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραϊτη), Αθήνα 1997 12. Μοντερνισµός: Η ώρα της αποτίµησης; Σειρά διαλέξεων, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 1996 13. Αλέξανδρος Κοτζιάς, Μεταπολεµικοί πεζογράφοι, Κέδρος, Αθήνα 1982 14. Απόστολος Σαχίνης, Μεσοπολεµικοί και µεταπολεµικοί πεζογράφοι, Κωνσταντινίδης, Θεσσαλονίκη 1979 15. ηµήτρης Ραυτόπουλος, Οι ιδέες και τα έργα, ίφρος, Αθήνα 1965 16. Peter Faulkner, Μοντερνισµός, µτφρ. Ιουλιέττα Ράλλη Καίτη Χατζηδήµου, Ερµής, Αθήνα 1977, στη σειρά Η γλώσσα της κριτικής 17. Peter Mackridge Eleni Yannakakis (eds), Contemporary Greek Fiction in a United Europe. From Local History to the Global Individual, Legenda, University of Oxford 2004 II. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ 1. Κωνσταντίνος Θεοτόκης Η τιµή και το χρήµα (1914) α. ιαβάζω, τχ. 14 (Οκτ.- Νοε. 1978) 30-47 (µικρό αφιέρωµα στον Θεοτόκη) β. Γιάννης άλλας, «Το πρόβληµα της εντοπιότητας στην πεζογραφία του Θεοτόκη. Η κοινωνικότητα της ανάγκης και της τιµής» στο: Κωνσταντίνος Θεοτόκης, ιηγήµατα [Κορφιάτικες ιστορίες], Κείµενα, Αθήνα 1978, 9-24 γ. ιαβάζω, τχ. 92 (18 Απρ. 1984) 13-48 (αφιέρωµα: Κωνσταντίνος Θεοτόκης) δ. Πόρφυρας, τχ. 57-58 (Απρίλιος Σεπτ. 1991), αφιέρωµα: Κωνσταντίνος Θεοτόκης. Βλ. κυρίως Γιάνης άλλας, «Από τη µυθοπλασία των φανταστικών στην πεζογραφία των 2

οριακών ηρώων. Περιµετρική σπουδή της πεζογραφικής διαδροµής του Θεοτόκη», σ. 281-291 ε. Πόρφυρας, τχ. 80 (Ιανουάριος Μάρτιος 1997): Τα πρακτικά του Συνεδρίου για τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη στ. Γιάννης άλλας, «Κωνσταντίνος Θεοτόκης: Παρουσίαση Ανθολόγηση», στη σειρά Η παλαιότερη πεζογραφία µας, Σοκόλης, Αθήνα 1997, τόµος Ι, 182-279 2. Μ. Καραγάτσης Η µεγάλη χίµαιρα (1936, αναθεωρηµένη έκδοση 1953) α. Μαίρη Μικέ, «Η χίµαιρα του πόθου», εισαγωγή στο Μ. Καραγάτσης, Η µεγάλη χίµαιρα, Εστία, Αθήνα 2002, 7-21 β. ---------------, «Ο Μ. Καραγάτσης και η τέχνη της συγγραφής. Η περίπτωση του Κίτρινου Φακέλλου (1956)», η άλως, τχ. 3-4 (Φθινόπωρο 1996) 107-127 γ. Άρης Μπερλής, «Μ. Καραγάτσης: Παρουσίαση Ανθολόγηση», Η µεσοπολεµική πεζογραφία, Σοκόλης, Αθήνα 1992, τόµος, 262-345 δ. Μ. Καραγάτσης. Είκοσι χρόνια από τον θάνατό του, Τετράδια Ευθύνης 14 Αθήνα 1981 ε. Μ. Καραγάτσης. Ιδεολογία και Ποιητική. Πρακτικά Συνεδρίου Παρασκευή 4& Σάββατο 5 Απριλίου 2008, Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα 2010 στ. Αφιερώµατα περιοδικών Αντί, τχ. 768-769 (26 Ιουλίου 6 Σεπτεµβρίου 2002) ιαβάζω, τχ. 258 (6 Μαρτίου 1991) Νέα Εστία, τχ. 1729 ( εκέµβριος 2000) 843-960 3. Κοσµάς Πολίτης Eroïca (1938) α. Peter Mackridge, «Συµβολικές και ειρωνικές δοµές στην Eroïca», εισαγωγή στον τόµο Κοσµάς Πολίτης, Eroica, Eρµής Ν.Ε.Β., Αθήνα 1986, κε-στδ 3

β. Νόρα Αναγνωστάκη, «Κοσµάς Πολίτης: Παρουσίαση Ανθολόγηση», στη σειρά Η µεσοπολεµική πεζογραφία. Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο (1914-1939), τόµ. Ζ, Σοκόλης, Αθήνα 1993, 252-309 γ. Γιώργος Καλλίνης, Ο µοντερνισµός ενός κοσµοπολίτη. Μοντερνιστικά στοιχεία και τεχνικές στη µεσοπολεµική µυθιστορηµατική παραγωγή του Κοσµά Πολίτη, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2001 δ. Γεωργία Πρέκα, Το ιδανικό του έρωτα στα µεσοπολεµικά έργα του Κοσµά Πολίτη, µεταπτυχιακή εργασία (δακτ.), Τοµέας Μ.Ν.Ε.Σ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο, Θεσσαλονίκη 1998 ε. Aφιερώµατα περιοδικών ιαβάζω 116 (1985), αφιέρωµα: Κοσµάς Πολίτης Η λέξη 87 (Σεπτέµβριος 1989), αφιέρωµα: Κοσµάς Πολίτης Ελί-τροχος 11 (Χειµώνας 1996-1997), αφιέρωµα: Κοσµάς Πολίτης και Νίκος Γκάτσος 4. Γιάννης Σκαρίµπας Το σόλο του Φίγκαρω (1939) α. Κατερίνα Κωστίου, Η ποιητική της ανατροπής. Σάτιρα, παρωδία, ειρωνεία, χιούµορ στο αφηγηµατικό έργο του Γιάννη Σκαρίµπα, διδακτορική διατριβή (δακτ.), Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο, Τµήµα Φιλολογίας, Θεσσαλονίκη 1995 β. Περίπλους 44 (Μάρτιος-Ιούνιος 1997), αφιέρωµα στον Γιάννη Σκαρίµπα γ. Μαίρη Μικέ, «Ο ενδιάµεσος χώρος της απουσίας(;)» στο Μεταµφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19 ος -20ός αι.), Κέδρος, Αθήνα 2001, σ. 240-284 δ. Eleni Yannakakis, «Τhe Solo of Madness: Approaching the Limits of the Genre in Skarimbas To Σόλο του Φίγκαρο», Μολυβδοκονδυλοπελεκητής 3 (1991) 253-289 5. Μέλπω Αξιώτη *Θέλετε να χορέψοµε Μαρία; (1940) α. Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Μαρία», Αθηναϊκά Νέα, 31 Μαρτίου 1940 και στο Θέλετε να χορέψοµε Μαρία; (2η έκδ., 1967), 122-125 4

β. Τίµος Μαλάνος, «Μ. Αξιώτη, Θέλετε να χορέψοµε Μαρία;», Νεοελληνικά Γράµµατα, 11 Μαϊου 1940 και στο Θέλετε να χορέψοµε Μαρία; (2η έκδ. 1967), 128-130 γ. ηµήτρης Ραυτόπουλος, «Μέλπως Αξιώτη, Το σπίτι µου», Επιθεώρηση Τέχνης, τχ. 136 (Απρ. 1966) 426-431 και στον τόµο Κρίσιµη λογοτεχνία, Καστανιώτης, Αθήνα 1986, 137-150 δ. Maria Κakavoulia, Telling, Speaking, Naming in Melpo Axioti s Would You Like to Dance Maria? στον τόµο M. Alexiou V. Lambropoulos (eds), The Text and its Margins: Post-structuralist Approaches to Twentieth-Century Greek Literature, Pella Publishing Co., New York 1985, 123-156 ε.--------------------, «Υποθέσεις και προϋποθέσεις του έργου της», στον τόµο Μελέτες για τον αφηγηµατικό λόγο, Ψυχογιός, Αθήνα 2003, 102-113 στ. Τάκης Καρβέλης, «Μέλπω Αξιώτη: Παρουσίαση Ανθολόγηση», στη σειρά Η µεσοπολεµική πεζογραφία, Σοκόλης, Αθήνα 1992, τόµος Β, 262-301 ζ. ιαβάζω, αρ. 311 (12.5.1993), αφιέρωµα στην Μέλπω Αξιώτη η. Μαίρη Μικέ, Μέλπω Αξιώτη. Κριτικές περιπλανήσεις, Κέδρος, Αθήνα 1996 θ. Κ. Περιοδικό κριτικής, λογοτεχνίας και τεχνών, τχ. 16 (Ιούνιος 2008), αφιέρωµα στην Μέλπω Αξιώτη 6. Γιάννης Μπεράτης Το πλατύ ποτάµι (1946 και β έκδ. συµπληρωµένη 1965) α. Κ. Θ. ηµαράς, «Πρόλογος» στην πρώτη έκδοση του έργου (1965) και στο Γιάννης Μπεράτης, Το πλατύ ποτάµι ( 3η έκδ. 1973), µε ανέκδοτες ηµερολογιακές σηµειώσεις, Ερµής, Αθήνα 1973, 8-12 β. Παν. Μουλλάς, «Το πλατύ ποτάµι και η ιστορία», Εποχές, αρ. 29 (Σεπτ. 1965) και στο Για τη µεταπολεµική µας πεζογραφία, ό.π., 131-138 γ. Αλέξανδρος Κοτζιάς, Στρόβιλος, εφ. Μεσηµβρινή, 16. 12. 1961 και Το πλατύ ποτάµι, εφ. Μεσηµβρινή, 28. 5. 1965 και στον τόµο Αφηγηµατικά. Κριτικά κείµενα Β, Κέδρος, Αθήνα 1981, 61-68 δ. Γιώργος Αράγης, «Γιάννης Μπεράτης: Παρουσίαση Ανθολόγηση», στη σειρά Η µεσοπολεµική πεζογραφία, Σοκόλης, Αθήνα 1993, τόµος ΣΤ, 8-95 5

ε. Γ. Φαρίνου _ Μαλαµατάρη, Γιάννης Μπεράτης. Σχεδίασµα βιο-εργογραφίας. Το πλατύ ποτάµι, Ίδρυµα Γουλανδρή Χορν, Αθήνα 1994 7. ηµήτρης Χατζής *«Σαµπεθάι Καµπιλής» και «Μαργαρίτα Περδικάρη» από τη συλλογή Το τέλος της µικρής µας πόλης (1953, β έκδ. συµπληρωµένη 1963) α. Hero Hokwerda, «Η Μαργαρίτα Περδικάρη και η Μαργαρίτα Μολυβάδα», ιαβάζω, τχ. 180 (9 εκ. 1987) 45-50 β. Αλέξανδρος Κοτζιάς, Το τέλος της µικρής µας πόλης, στον τόµο Μεταπολεµικοί πεζογράφοι. Κριτικά κείµενα, Κέδρος, Αθήνα 1982, 182-184 γ. Γιώργος Παγανός, «ηµήτρης Χατζής: Παρουσίαση Ανθολόγηση», στη σειρά Η µεταπολεµική πεζογραφία, ό.π., τόµ. Η, 172-205 δ. Νάτια Χαραλαµπίδου, «Αφηγηµατική τεχνική και ιδεολογία: οι λογοτεχνικές προσδοκίες της Αριστεράς (1945-1955) και η περίπτωση του ηµ. Χατζή», Σπείρα, τχ. 2 (Φθιν. 1991) 113-145 ε. Αλεξάνδρα Θαλάσση, «Το Ολοκαύτωµα στα Ιωάννινα µέσα από ένα ιστορικό και ένα λογοτεχνικό κείµενο», στον τόµο Ιστορική πραγµατικότητα και νεοελληνική πεζογραφία (1945-1995), ό.π., σ. 101-112 στ. Φραγκίσκη Αµπατζοπούλου, Ο άλλος εν διωγµώ. Η εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία. Ζητήµατα ιστορίας και µυθοπλασίας, ό.π., κυρίως 114-119, 125-129 ζ. Νίκος Γουλανδρής, Βιβλιογραφικό µελέτηµα (1930-1989) ηµ. Χατζή, Γνώση, Αθήνα 1991 η. Βενετία Αποστολίδου, Λογοτεχνία και ιστορία στη µεταπολεµική αριστερά. Η παρέµβαση του ηµήτρη Χατζή 1947-1981, Πόλις, Αθήνα 2003 θ. Αφιερώµατα περιοδικών Αντί, τχ. 743-744 (27 Ιουλίου 2001) 8. Στρατής Τσίρκας Η Λέσχη (1960) *«Μνήµη» και «Φούγκα» από τη συλλογή Στον κάβο και άλλα διηγήµατα (1966) 6

α. Στρατής Τσίρκας, Τα ηµερολόγια της Τριλογίας, Κέδρος, Αθήνα 1973 β.--------------------, «Στο εργαστήρι του µυθιστοριογράφου», ιαβάζω τχ. 29 (Μάρτιος 1980) 60-71 γ. Κατερίνα Πλασσαρά, Στρατής Τσίρκας. Βιβλιογραφία (1926-1978), Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα 1978 δ. Ντάνιελ Μπλο, Χρονικές δοµές στις Ακυβέρνητες πολιτείες, µετφρ. Σεραφείµ Βελέντζας, Κέδρος, Αθήνα 1980 ε. Χρύσα Προκοπάκη, Οι Ακυβέρνητες πολιτείες και η κριτική (1960-1966), Κέδρος, Αθήνα 1980 στ.---------------------, Στα ίχνη του Στρατή Τσίρκα. Σχεδίασµα χρονολογίου, Κέδρος, Αθήνα 1985 ζ. Παν. Μουλλάς, «ύο πλευρές ενός τριγώνου. Ι Η Λέσχη», Κριτική 16 (Ιούλιος Αύγουστος 1961) 157-158 και στο Για τη µεταπολεµική µας πεζογραφία. Κριτικές καταθέσεις, Στιγµή, Αθήνα 1989, 85-87 η. Αλέξανδρος Αργυρίου, «Στρατής Τσίρκας: Παρουσίαση Ανθολόγηση», στη σειρά Η µεταπολεµική πεζογραφία, Σοκόλης, Αθήνα 1988, 290-333 θ. Αφιερώµατα περιοδικών Αντί (28 Μαρτίου 1980), τχ. 728 (29 εκ. 2000) και τχ. 751 (30 Νοε. 2001) ιαβάζω, τχ. 171 (15 Ιουλίου 1987) Η λέξη, τχ. 25 (Ιούλιος 1983) και τχ. 136 (Νοέ.- εκ. 1996) ι. Γιάννης Παπαθεοδώρου, «ιανόηση και κοµµατική στράτευση. Ο Μάνος Σιµωνίδης στις Ακυβέρνητες πολιτείες του Στρατή Τσίρκα», Νέα Εστία, αφιέρωµα στο Λογοτεχνία και αριστερά 1940-1980, τχ. 1743 (Μάρτιος 2002) 367-386 ια. Μίλτος Πεχλιβάνος, Από τη Λέσχη στις Ακυβέρνητες Πολιτείες. Η στίξη της ανάγνωσης, Πόλις, Αθήνα 2008 9. Βασίλης Βασιλικός Το φύλλο, Το πηγάδι, Τ αγγέλιασµα (1961) 7

«Κριτικές και κείµενα για την Τριλογία», επιµέλεια: Aριστ. Σαϊνης, Τόπος, Αθήνα 2007, σ. 345-535 10. Άρης Αλεξάνδρου Το Κιβώτιο (1974) α. Ρέα Γαλανάκη, «Η σχέση Οιδίποδα-Απόλλωνα στο Κιβώτιο του Ά. Αλεξάνδρου», Ο Πολίτης 23 ( εκ. 1978) 63-68 β. Α. Αργυρίου, «Ά. Αλεξάνδρου: Παρουσίαση-Ανθολόγηση», στη σειρά Η µεταπολεµική πεζογραφία, Σοκόλης, Αθήνα 1988, τόµ. Β, σ. 136-183 γ. ηµ. Ραυτόπουλος, Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος, Σοκόλης, Αθήνα 1996. δ. Λίζυ Τσιριµώκου, «ρόµοι σηµείων αδιέξοδοι. Η καφκική ηχώ στο περιφερόµενο Κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου», Εσωτερική ταχύτητα. οκίµια για τη λογοτεχνία, Άγρα, Αθήνα 2000, σ. 137-148. ε. ------------------, «Το τελευταίο τσιγάρο», ό.π., σ. 149-156. στ. Ευθυµία Πέτκου, Λειτουργίες της µνήµης σε κείµενα της νεοτερικής πεζογραφίας. Θεωρητικές και ερµηνευτικές προσεγγίσεις, διδ. διατριβή (δακτ.), Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο, Θεσσαλονίκη 1999, σ. 194-219. ζ. Μαίρη Μικέ, Μεταµφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19 ος -20ός αι.), ό.π., σ. 301-326. 11. Θανάσης Βαλτινός Η κάθοδος των εννιά ( α έκδ. στα γερµανικά 1976, στα ελληνικά 1978) α. ηµήτρης ασκαλόπουλος, «Θανάσης Βαλτινός: Παρουσίαση Ανθολόγηση», στη σειρά Η µεταπολεµική πεζογραφία, Σοκόλης, Αθήνα 1989, τόµος Β, 298-341 β. Θανάσης Βαλτινός, «Πέρα από την πραγµατικότητα. Το ιστορικό γεγονός ως στοιχείο µύθου», στον τόµο Ιστορική πραγµατικότητα και νεοελληνική πεζογραφία (1945-1995), ό.π., 329-347 γ. Νάτια Χαραλαµπίδου, «Ο λόγος της Ιστορίας και ο λόγος της Λογοτεχνίας: δοµές αναπαράστασης της Ιστορίας στην Ορθοκωστά του Θανάση Βαλτινού και στην 8

πεζογραφία του Εµφυλίου», στον τόµο Ιστορική πραγµατικότητα και νεοελληνική πεζογραφία (1945-1995),ό.π., 249-277 δ.------------------------, «Η αφηγηµατική πορεία του Θανάση Βαλτινού. Ο Λόγος και η Ιστορία», στον τόµο Τίνα Κροντήρη Κατερίνα Κίτση-Μυτάκου (επιµ.), Η λογοτεχνία και οι προϋποθέσεις της. Τιµητικό αφιέρωµα στην Τζίνα Πολίτη, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1999, 227-249 ε. Για τον Βαλτινό. Κριτικά κείµενα, εισαγωγή, επιλογή κειµένων Θεοδόσης Πυλαρινός, εκδόσεις Αιγαίον, Λευκωσία 2002 στ. Συνεντεύξεις ιαβάζω 116 (10 Απρ. 1985) 66-72 Αντί 294 (5 Ιουλ. 1985) 36-40 Η Αυγή της Κυριακής, 16. 3. 1986 Η λέξη 71 (Ιαν. 1988) 57-59 9