Ζωγραφάκης Σταύρος 6 Ιουνίου 2012 ΗΜΕΡΙΔΑ: Επιστροφή στην γεωργία; Μύθοι και πραγματικότητα Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης, Π.Μ.Σ. Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη & Διαχείριση του Αγροτικού Χώρου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1
Μια σύντομη ματιά, στην απασχόληση, στην παραγωγή, στο εξωτερικό εμπόριο. Πριν την οικονομική κρίση, κατά την διάρκεια αυτής και προοπτικές 2
1,083 1,011 1,060 1,044 1,037 1,026 971 972 930 889 807 807 794 790 782 786 765 724 723 706 658 650 656 544 542 533 520 517 537 550 507 908 906 898 876 870 897 892 883 899 912 885 887 900 895 887 886 866 937 921 930 940 953 967 967 980 983 1,015 1,016 956 865 729 1,539 1,575 1,551 1,581 1,682 1,678 1,734 1,803 1,842 1,918 1,941 1,991 2,026 2,105 2,155 2,200 2,223 2,357 2,388 2,452 2,488 2,854 2,573 2,652 2,802 2,847 2,936 2,975 3,026 3,016 2,974 Απασχολούμενοι κατά κλάδο δραστηριότητας (σε χιλιάδες) την τελευταία 30ετία 5,000 4,500 ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ 4,559.4 4,000 3,500 3,000 2,500 2,000 1,500 1,000 500 0 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Έρευνες Εργατικού Δυναμικού, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 3
Απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα Απασχολούμενοι στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα Απασχολούμενοι στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα οικονομικής δραστηριότητας (σε χιλιάδες, μέσα επίπεδα έτους) 750 700 724 723 706 Δευτερογενής και Τριτογενής Τομέας Πρωτογενής Τομέας 3,919 3,990 4,043 3,972 4,200 4,000 650 658 650 656 3,769 3,827 3,839 3,800 3,618 3,600 600 3,526 3,583 3,382 3,428 3,400 550 500 3,294 3,309 542 550 544 533 537 520 517 507 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 3,200 3,000 Έναρξη της οικονομικής κρίσης Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, ΕΛ.ΣΤΑΤ.
Μια εικόνα της αγοράς εργασίας πριν την οικονομική κρίση Αριθμός απασχολουμένων και ανέργων σε χιλιάδες, % διάρθρωση, 4 ο τρίμηνο 2008 Αστικές Περιοχές Ημιαστικές Περιοχές Αγροτικές Περιοχές Σύνολο Χώρας Πρωτογενής Τομέας 1.8 56.7 11.0 18.0 105.7 20.5 40.7 354.4 68.6 11.4 516.9 Δευτερογενής Τομέας 14.1 437.9 71.5 14.6 85.6 14.0 10.2 89.2 14.6 13.5 612.7 Κατασκευές 8.2 253.1 65.4 10.6 61.9 16.0 8.3 71.9 18.6 8.5 386.8 Τριτογενής Τομέας 73.6 2,278.8 77.0 56.0 328.0 11.1 40.5 352.3 11.9 65.0 2,959.1 ΣΥΝΟΛΟ 3,097.4 68.0 586.1 12.9 870.3 19.1 4,553.7 % ανεργίας 8.3 7.1 7.0 7.9 Άνεργοι (σε χιλιάδες) 282.0 45.0 65.6 392.6 Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 5
3 χρόνια μετά 4 ο τρίμηνο 2011 θέσεις απασχόλησης που χάθηκαν και θέσεις απασχόλησης που δημιουργήθηκαν (σε χιλιάδες) Αστικές Περιοχές Ημιαστικές Περιοχές Αγροτικές Περιοχές Σύνολο Χώρας Πρωτογενής Τομέας 2.8 73.7 +17 14.8 18.8 98.2-7 19.85 40.2 324.8-30 65.4 12.6 496.7-20 Δευτερογενής Τομέας 11.6 302.9-135 67.0 13.0 67.8-18 15.0 10.1 81.7-8 18.1 11.5 452.3-160 Κατασκευές 5.3 138.2-115 60.9 7.1 36.9-25 16.3 6.4 51.9-20 22.9 5.8 227.0-160 Τριτογενής Τομέας 78.1 2,032.4-246 75.4 60.3 314.7-13 11.7 43.0 347.6-5 12.9 68.5 2,694.8-264 ΣΥΝΟΛΟ 3,097.4-495 66.2 521.5 13.3 808.7-65 -62 20.6 3,932.8-621 % ανεργίας Άνεργοι (σε χιλιάδες) 8.3+13.9 = 22.2 7.1+12.4=20.3 7.0+8.6=15.6 7.9+12.8=20.7 282+462=744 45+88=133 66+83=149 393+633=1,026 Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 6
Οι χαμένες (κερδισμένες) θέσεις απασχόλησης σε συνδυασμό με την θέση στην εργασία (σε χιλιάδες) 4 ο τρίμηνο 2011 σε σχέση με το 4 ο τρίμηνο 2008 Αστικές Περιοχές Ημιαστικές Περιοχές Αγροτικές Περιοχές Σύνολο Χώρας Αυτοαπασχολούμενοι με προσωπικό Αυτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό Μισθωτοί Βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση Σύνολο -65.1-15.8-12.2-93.1 Πρωτογενής Τομέας +0.8 +0.9-7.7-5.9 Σύνολο -0.6-15.9-2.5-19.0 Πρωτογενής Τομέας +9.4-6.3-10.9-7.8 Σύνολο -403.1-20.4-28.6-452.0 Πρωτογενής Τομέας +3.9 +2.5 +7.0 +13.4 Σύνολο -26.0-12.5-18.3-56.8 Πρωτογενής Τομέας +2.9-4.6-18.1-19.9 Σύνολο -494.7-64.6-61.6-620.9 Πρωτογενής Τομέας +17.0-7.5-29.7-20.2 Πηγή: Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 7
Εκτίμηση πιθανότητας (υπόδειγμα Logit) ένας εργαζόμενος να μείνει άνεργος: Ερμηνευτική μεταβλητή: Ο τόπος διαμονής Ομάδα αναφοράς: Εργαζόμενοι στις αγροτικές περιοχές Αστικές Περιοχές 2008: 1,75 2011: 1,91 Ημιαστικές Περιοχές 2008: 1,29 2011: 1,40 Ειδικότερα μέσα στις αγροτικές περιοχές Ερμηνευτική μεταβλητή: Η υπηκοότητα Ομάδα αναφοράς: Έλληνες εργαζόμενοι Αλβανοί μετανάστες 2008: 0,37 2011: 1,57 Λοιποί μετανάστες 2008: 0,79 2011: 0,92 Ερμηνευτική μεταβλητή: Το φύλο Γυναίκες εργαζόμενες Ομάδα αναφοράς: Άνδρες εργαζόμενοι 2008: 3,73 2011: 1,86 Ερμηνευτική μεταβλητή: Η εκπαίδευση Ομάδα αναφοράς: Εργαζόμενος με πρωτοβάθμια εκπαίδευση Δευτεροβάθμια εκπαίδευση 2008: 1,34 2011: 1,014 Τριτοβάθμια εκπαίδευση 2008: 1,29 2011: 1,34 8
Λίγο μετά τον πόλεμο (1948), ο πρωτογενής τομέας συμμετείχε κατά 1/3 στη δημιουργία του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Χώρας. Το 2008, η συμμετοχή του πρωτογενούς τομέα είναι μικρότερη του 1/25 του συνολικού παραγόμενου εγχώριου προϊόντος. Το ΑΕΠ την περίοδο 1960-2000 αυξήθηκε σε σταθερές τιμές κατά 382% ενώ το ΑΕΠ του πρωτογενούς τομέα κατά 157%. Την τελευταία περίοδο 2001-2011, ενώ το συνολικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 16% αθροιστικά, το ΑΕΠ του πρωτογενούς τομέα συρρικνώθηκε κατά 22%, με μια μικρή επιβράδυνση την τελευταία τριετία (2008-2011). 9
Η μικρή αύξηση της ακαθάριστης αξίας παραγωγής κατά την διάρκεια της ύφεσης στον πρωτογενή τομέα, έναντι της μεγάλης μείωσης στους υπόλοιπους τομείς οικονομικής δραστηριότητας (σε σταθερές τιμές), 10.0 Μεταβολή Ακαθάριστης Αξίας Παραγωγής στον μη πρωτογενή τομέα Μεταβολή Ακαθάριστης Αξίας Παραγωγής στον πρωτογενή τομέα 5.0 0.0-5.0-10.0 5.7-15.2 2.3 0.4-6.8-2.3 1.2-2.5-3.7-0.6-7.0 2.5-15.0-20.0 4.2 2006 2007 2008 2009 2010 2011 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της συμμετοχής του προϊόντος του πρωτογενούς τομέα στο συνολικό προϊόν της χώρας 4.0 3.8 4.1 3.6 4.0 3.8 3.4 3.6 3.7 3.5 3.2 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Τριμηνιαίοι Εθνικοί Λογαριασμοί, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 10
Εξαγωγική επίδοση: το μερίδιο της παραγωγής που εξάγεται Εισαγωγική διείσδυση: το μερίδιο της εγχώριας κατανάλωσης που καλύπτεται από εισαγωγές Εξαγωγικές Επιδόσεις Εισαγωγική διείσδυση 50 40 38.6 39.5 40.5 43.4 41.5 38.8 40.7 30 20 10 19.1 20.0 18.8 20.8 23.3 21.1 25.3 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 20 15 18 18.9 18.6 17.6 15.4 14.6 10 9.3 5 0 6.3 6.1 4.1 4.3 3.2 3.0 3.7 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 120 80 71.4 65.74 66.6 83.4 63.6 63.7 57.2 40 77.5 66.9 65.2 84.9 61.0 59.8 61.2 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2001, Τράπεζα της Ελλάδος, 2012. 11
Εισαγωγές, Εξαγωγές και Ισοζύγιο (σε εκατ. ευρώ) Μ.Ο. 2000-2008 Μ.Ο. 2009-2011 Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο ΤΡΟΦΙΜΑ 2,512 4,769-2,258 3,063 4,959-1,896 ΖΩΑ ΖΩΝΤΑΝΑ 4.3 100.1-95.8 15.5 76.1-60.7 ΚΡΕΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΡΕΑΣ 47.2 1,088.8-1,041.7 59.8 1,114.5-1,054.8 ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΥΓΑ 236.5 735.6-499.1 301.2 775.3-474.1 ΨΑΡΙΑ (ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΙΑ) ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 443.4 408.3 35.1 545.9 402.8 143.1 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ 258.9 585.4-326.5 314.9 561.7-246.8 ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ 1,295.0 721.0 574.0 1,478.2 706.6 771.6 ΖΑΧΑΡΗ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΖΑΧΑΡΗ ΚΑΙ ΜΕΛΙ 61.1 180.6-119.5 110.5 221.4-110.9 KAΦΕΣ, ΤΣΑΙ, ΚΑΚΑΟ, ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΑΠΟ ΑΥΤΆ 25.5 310.7-285.3 36.3 385.5-349.2 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΕΣ (ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒ. ΑΝΑΛΕΣΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ) 38.1 343.0-305.0 42.1 365.1-323.0 ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ 101.8 295.7-194.0 158.8 350.0-191.2 ΠΟΤΑ ΚΑΙ ΚΑΠΝΟΣ 545.2 741.7-196.5 567.6 690.2-122.6 ΒΑΜΒΑΚΙ ΚΑΙ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΕΣ ΥΛΕΣ 275.6 130.6 145.0 336.7 125.7 210.9 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΕΛΑΙΑ 398.9 166.0 232.9 274.9 234.1 40.8 ΣΥΝΟΛΟ 3,731 5,808-2,076 4,242 6,009-1,767 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 12
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μεγαλύτερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΨΑΡΙΑ ΝΩΠΑ Η' ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ 171.2 346.4 ΚΑΠΝΟΣ ΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ 117.7 256.9 ΦΡΟΥΤΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ Η' ΔΙΑΤΗΡΗΜΕΝΑ 52.6 303.0 Άλλα λαχανικά νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη 48.8 94.2 ΡΥΖΙ 16.2 33.7 Σταφύλια, αποξεραμένα (σταφίδες) 3.2 39.2 Πεπόνια, καρπούζια 3.1 43.3 Πορτοκάλια, νωπά ή αποξεραμένα 8.2 108.6 Φρούτα με κουκούτσια, μ.α.κ. νωπά 7.4 81.6 Άλλα φρούτα, νωπά 7.3 28.5 Σταφύλια, νωπά ή αποξεραμένα 6.9 142.1 Ντομάτες, παρασκευασμένες ή διατηρημένες 6.8 14.3 Άλλα λαχανικά, νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη 19.8 70.5 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 13
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μεγαλύτερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Mανταρίνια 2.4 20.4 Φράουλες, νωπές 2.8 6.5 Σταφύλια, νωπά 3.7 103.0 ΑΛΕΥΡΙΑ ΑΠΟ ΣΙΤΑΡΙ 5.5 9.1 Αγγούρια και αγγουράκια 1.7 20.2 Σύκα, νωπά ή αποξεραμένα 0.7 6.3 Χυμοί ντομάτας 0.3 0.4 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 14
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μικρότερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΕΑΤΑ ΝΩΠΑ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΒΟΟΕΙΔΩΝ 531.1 24.1 ΚΡΕΑΤΑ ΒΟΟΕΙΔΩΝ ΝΩΠΑ 405.1 4.5 ΤΥΡΙ 342.7 161.6 ΠΟΤΑ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ 328.2 129.4 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΕΣ 320.1 35.9 ΓΑΛΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ 312.3 61.1 ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 265.8 93.7 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΠΝΟΥ 204.6 142.0 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ 188.8 118.4 ΣΙΤΑΡΙ ΑΝΑΛΕΣΤΟ 178.2 73.8 ΣΠΟΡΟΙ ΓΙΑ ΕΞΑΓΩΓΗ "ΡΕΥΣΤΩΝ" ΣΤΑΘ. ΦΥΤΙΚΩΝ ΕΛΑΙΩΝ 159.4 50.8 ΚΑΦΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΦΕ 128.9 12.5 ΖΑΧΑΡΗ, ΜΕΛΑΣΑ ΚΑΙ ΜΕΛΙ 128.3 35.0 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 15
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μικρότερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΜΑΛΑΚΟΣΤΡΑΚΑ, ΜΑΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ 126.1 39.2 ΣΟΚΟΛΑΤΑ ΚΛΠ 119.0 11.6 ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ ΑΝΑΛΕΣΤΟ 99.1 14.5 ΚΡΕΑΤΑ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ Η' ΔΙΑΤΗΡΗΜΕΝΑ 72.8 13.6 Μπανάνες 70.1 6.5 ΠΟΤΑ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ 69.0 21.6 Πατάτες, νωπές ή διατηρημένες με απλή ψύξη 51.7 5.9 Λαχανικά άβραστα ή βρασμένα, κατεψυγμένα 38.9 12.3 ΚΡΙΘΑΡΙ ΑΝΑΛΕΣΤΟ 38.8 1.4 'Αλλα λαχανικά και μείγματα λαχανικών 37.3 12.2 Αμύγδαλα 35.1 15.8 ΚΑΚΑΟ 34.4 0.8 ΨΑΡΙΑ ΑΠΟΞΕΡΑΜΕΝΑ 34.3 10.2 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 16
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μικρότερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Άλλα εσπεριδοειδή, νωπά ή αποξεραμένα 31.3 5.6 Λεμόνια και γλυκολέμονα, νωπά ή αποξεραμένα 29.3 4.5 ΒΟΥΤΥΡΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΛΙΠΗ ΑΠΟ ΓΑΛΑ 29.2 0.2 Όσπρια ξερά, χωρίς λοβό 26.3 1.0 Μήλα, νωπά 22.2 11.1 Χυμοί πορτοκαλιού 20.6 7.1 Αχλάδια και κυδώνια, νωπά 16.8 2.1 Καρύδια κοινά 16.5 3.3 Ντομάτες νωπές ή διατηρημένες με απλή ψύξη 15.6 1.8 ΑΥΓΑ ΠΤΗΝΩΝ 15.0 2.8 Φασόλια, άλλα από τα κουκιά και τα λαθούρια 14.3 0.7 Φιστίκια 11.9 3.6 Φουντούκια 11.8 1.0 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 17
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μικρότερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ευρώ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΣΑΙ ΚΑΙ ΜΑΤΕ 10.9 0.6 Χυμοί μήλων 9.9 0.4 Καρύδια ανακαρδιοειδών 9.2 2.0 ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ 8.5 2.3 ΚΡΕΑΤΑ ΑΛΑΤΙΣΜΕΝΑ, ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ 8.5 0.4 ΖΑΧΑΡΩΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 29.7 26.0 Φακές 6.1 0.2 Μανιτάρια και τρούφες 5.5 0.9 Σκόρδα, πράσα και άλλα παρόμοια λαχανικά 5.1 0.7 Κρεμμύδια 5.1 0.8 Κράμβες και παρόμοια βρώσιμα προϊόντα 5.0 0.4 Χυμοί σταφυλιών 3.9 1.8 Ρεβίθια 3.8 0.1 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 18
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μικρότερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Καρύδια βρώσιμα 3.6 1.2 Χυμοί ανανά 3.3 0.0 Μαρούλια και ραδίκια, νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη 3.0 0.2 Βρώμη, ανάλεστη 3.0 0.0 Ανανάδες, νωποί ή αποξεραμένοι 2.9 0.4 Αχλάδια (avocats, goyaves, μάγγες, μαγγούστες) 2.6 0.9 ΑΛΕΥΡΙΑ ΑΠΟ ΑΛΛΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ 2.3 1.0 Καρότα, γογγύλια 2.3 0.4 Προϊόντα λαχανικών, ρίζες και κόνδυλοι 2.2 1.6 Χυμοί φραπών ή γκρέιπ φρουτ 1.9 0.3 Γλυκό καλαμπόκι 3.4 0.1 Φράπες και γκρέιπφρουτ 1.6 0.6 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 19
Προϊόντα των οποίων οι εξαγωγές μας είναι μικρότερες των αντίστοιχων εισαγωγών (μέση αξία τελευταίας δεκαετίας σε εκατ. ) ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ Φαγόπυρο το εδώδιμο (μαύρο σιτάρι) 1.3 0.1 Λαχανικά λοβοφόρα 1.3 0.1 Χουρμάδες, νωποί ή αποξεραμένοι 1.2 0.2 Καρύδια κοκοφοινίκων 1.0 0.1 Kουκιά και λαθούρια 1.0 0.0 Κάστανα 0.9 0.1 Μπιζέλια 0.9 0.0 Σίκαλη, ανάλεστη 0.4 0.3 Πατάτες κομμένες σε τεμάχια 0.3 0.0 Σόργο σε κόκκους, ανάλεστο 0.3 0.0 Άλλα 0.3 0.0 Πηγή: Εισαγωγές και Εξαγωγές, ΕΛ.ΣΤΑΤ. 20
Εμπόριο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων Ελλάδας και Γερμανίας Εξαγωγές Εισαγωγές Το ισοζύγιο είναι αρνητικό 21
311.1 318.9 329.4 372.0 387.9 405.2 371.1 400.4 373.0 456.3 379.6 497.1 499.5 532.8 515.1 601.9 471.2 675.2 502.7 705.9 463.5 496.5 683.4 475.6 705.0 704.8 Εξαγωγές, εισαγωγές και εμπορικό ισοζύγιο τροφίμων της Ελλάδος με την Γερμανία (σε εκατ. ) 800 600 Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο 400 200 0-200 -7.8-42.6-17.3-29.3-83.3-117.5-33.3-86.8-204.0-203.3-241.5-186.9-229.1-400 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Eurostat
-1,215-1,301-1,290-1,373-1,485-1,611-1,467-1,645-1,986-2,050-1,981-1,767-1,799 1,234 1,342 1,489 1,510 1,470 1,552 2,449 1,788 1,896 2,643 1,997 2,779 2,148 2,085 2,883 2,955 2,317 2,437 3,162 3,255 3,540 3,983 4,198 4,066 4,083 4,235 Εξαγωγές, εισαγωγές και εμπορικό ισοζύγιο τροφίμων της Ελλάδος με την E.E. 27 (σε εκατ. ) 5,000 4,000 Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο 3,000 2,000 1,000 0-1,000-2,000-3,000 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Πηγή: Eurostat 23
Χώρες της Ε.Ε. των 27 με τις οποίες η Ελλάδα εμφανίζει εμπορικό έλλειμμα στο ισοζύγιο των τροφίμων (σε εκατ. ) 1999 2008 2011 Ε.Ε. 27-1.214,9 Ε.Ε.27-2.050,3 Ε.Ε. 27-1.699,7 Γαλλία -524,6 Ολλανδία -709,6 Ολλανδία -652,9 Ολλανδία -457,0 Γαλλία -589,6 Γαλλία -579,1 Δανία -142,0 Ιταλία -227,9 Γερμανία -229,1 Ιταλία -83,0 Βέλγιο -203,3 Βέλγιο -169,3 Βέλγιο -83,0 Γερμανία -203,3 Ισπανία -149,9 Ισπανία -72,0 Ισπανία -178,8 Δανία -144,7 Ιρλανδία -32,2 Δανία -134,9 Βουλγαρία -83,4 Βουλγαρία -8,7 Ουγγαρία -78,3 Ιταλία -70,1 Σουηδία -8,5 Ιρλανδία -24,4 Ουγγαρία -45,0 Γερμανία -7,8 Αυστρία -11,2 Ιρλανδία -25,1 Ουγγαρία -2,9 Βουλγαρία -8,9 Ρουμανία -24,0 Αυστρία -0,4 Λουξεμβούργο -0,6 Λουξεμβούργο -2,9 Λουξεμβούργο -0,1 Εσθονία -0,5 Εσθονία -1,4 Σύνολο -1.422-2.371-2.176 24
Χώρες της Ε.Ε. των 27 με τις οποίες η Ελλάδα εμφανίζει πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο των τροφίμων (σε εκατ. ) 1999 2008 2011 Ην. Βασίλειο 105,2 Ην. Βασίλειο 110,9 Ην. Βασίλειο 148,8 Πολωνία 39,1 Κύπρος 108,0 Κύπρος 133,3 Κύπρος 21,4 Ρουμανία 21,8 Τσεχία 28,4 Τσεχία 15,7 Τσεχία 20,5 Φινλανδία 16,3 Σλοβακία 5,1 Πορτογαλία 19,4 Σουηδία 15,0 Σλοβενία 4,7 Λιθουανία 7,8 Πορτογαλία 12,8 Πορτογαλία 3,6 Σουηδία 7,1 Σλοβακία 8,5 Ρουμανία 3,1 Σλοβενία 7,1 Σλοβενία 5,9 Μάλτα 2,6 Φινλανδία 6,8 Μάλτα 3,1 Λετονία 2,3 Λετονία 3,5 Πολωνία 1,9 Λιθουανία 1,9 Πολωνία 2,9 Λιθουανία 1,9 Φινλανδία 1,8 Σλοβακία 2,6 Λετονία 1,9 Εσθονία 0,9 Μάλτα 2,4 Αυστρία 0,1 207,3 320,9 378,0 25
Ισλανδία Νέα Ζηλανδία Δανία Ολλανδία Ιρλανδία Αυστραλία Νορβηγία Χιλή Βέλγιο Καναδάς Ουγγαρία Ισπανία Πολωνία Τουρκία Γαλλία ΗΠΑ Μεξικό Σλοβακία Τσεχία Εσθονία Γερμανία Ιταλία Ισραήλ Κορέα ΕΛΛΑΔΑ Αυστρία Φινλανδία Ιαπωνία Σλοβενία Ην. Βασίλειο Ελβετία Πορτογαλία Σουηδία Λουξεμβούργο Η Ελλάδα στην 10η θέση με το υψηλότερο κατά κεφαλή έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ (σε, μ.ο. 2001-2010) -1,433-40 -93-105 -144-156 -162-163 -188-201 -224-304 -355-364 -418-423 -438-438 456 446 316 314 290 191 75 50 47 23 18 775 1,252 1,186-2,000-1,000 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 Πηγή: Επεξεργασμένα στοιχεία ΟΟΣΑ. 2,151 4,156 Το 2001 η Ελλάδα βρισκόταν στην 14 η θέση (έλλειμμα 69 ), το 2008 ανέβηκε στην 9 η θέση (έλλειμμα 319 ), ενώ το 2010 υποχώρησε στην 12 η θέση (έλλειμμα 193 ) 26
Ανθρώπινο κεφάλαιο στον πρωτογενή τομέα σήμερα και 10 χρόνια μετά. Προοπτικές. 27
Ειδικευμένοι γεωργοί, κτηνοτρόφοι, αλιείς Κατανομές ηλικιών εργαζομένων στη γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία το 2011 και μια προβολή το 2021 70,000 401,200 εργαζόμενοι το 2011-104,402 297,798 εργαζόμενοι το 2021 ή -25,7% 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 Κατανομή ηλικιών 2011 Κατανομή ηλικιών 2021 10,000 0 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75+ ηλικίες 25-64 28
Σας ευχαριστώ 29