γραπτή εξέταση στo μάθημα ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Τάξη: Τμήμα: Βαθμός: Ονοματεπώνυμο: Καθηγητής: A1. Nα μεταφράσετε τα αποσπάσματα: Α. Deinde, cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent prorumperentque, egrediebatur; Tum se dolori dabat et paulo post siccis oculis redibat. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; Fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Β. Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur: «Quid?» inquit «Ego non cognosco vocem tuam?» Visne scire quid Nasica responderit? «Homo es impudens» Γ. Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset, ubi Pacuvius grandi iam aetate recesserat, devertit ad eum. Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam, cui «Atreus» nomen est, ei desideranti legit. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β1. Να γράψετε ό,τι σας ζητείται quae: aetate grandi: siccis: impudens: navem: lacrimae suae partibus: Accius: tuam: αιτιατική ενικού γενική πληθυντικού την ίδια πτώση στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό το επίρρημα στους τρεις βαθμούς αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού γενική πληθυντικού ονομαστική ενικού κλητική ενικού τη γενική πληθυντικού, στο ίδιο γένος για πολλούς κτήτορες 0 Β2. Να γράψετε ό,τι σας ζητείται (για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το γένος και ο αριθμός του υποκειμένου) dixit: dabat: moverat: cognosco: δοτική ενικού μετοχής ενεστώτα στο θηλυκό γένος και γενική γερουνδίου β ενικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα και απαρέμφατο παθητικού μέλλοντα. γ ενικό υποτακτικής ενεργητικού ενεστώτα και β πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού παθητικής φωνής το αντίστοιχο πρόσωπο οριστικής παθητικού παρακειμένου απαρέμφατο ενεργητικού μέλλοντα - 1 -
egrediebatur: responderit: exclamavit: cohibitae: γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα και β ενικό προστακτικής ενεστώτα τον ίδιο τύπο στην ενεργητική περιφραστική συζυγία β πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου και γ ενικό οριστικής μέλλοντα γ ενικό προστακτικής ενεργητικού μέλλοντα β πληθυντικό οριστικής παθητικού μέλλοντα Γ3. Paucis post diebus: να δηλώσετε το προγενέστερο Γ4. Μην ψεύδεσθε: Να εκφράσετε την απαγόρευση και με τους δυο τρόπους (mentior, mentitus sum, mentiri) Γ5. Ego non cognosco vocem tuam: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική Γ6. exclamavit Nasica se domi non esse: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ μονάδες 2 Γ7. Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset (Athenae, Italia): να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με τις λέξεις που είναι στην παρένθεση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. Γ8. cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent, egrediebatur: να χαρακτηρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος) μονάδες 7 Γ9. Arria, cum lacrimae suae vincerent, egrediebatur: Να μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή. Γ10. siccis, scire, sibi: τι είναι συντακτικά οι λέξεις; Καλή επιτυχία - 2 -
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ A1. Nα μεταφράσετε τα αποσπάσματα: Α. Έπειτα όταν τα δάκρυά της, που τα συγκρατούσε τόση ώρα, νικούσαν και ξεσπούσαν, έβγαινε έξω. Τότε παραδίνονταν στη θλίψη της και μετά από λίγο επέστρεφε με μάτια στεγνά. Ο Σκριβωνιανός είχε στασιάσει στην Ιλλυρία εναντίον του Κλαύδιου Ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του και, όταν σκοτώθηκε ο Σκριβωνιανός, τον οδηγούσαν σιδεροδέσμιο στη Ρώμη. Επρόκειτο να ανέβει σ ένα πλοίο. Β. Λίγες μέρες αργότερα, όταν ο Εννιος ήλθε στον Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς αναφώνησε ότι δεν ήταν στο σπίτι, αν και ήταν στο σπίτι. Τότε ο Εννιος αγανακτισμένος που ο Νασικάς τόσο φανερά έλεγε ψέματα, του είπε «Τι δεν γνωρίζω τη φωνή σου;» Μήπως θέλεις να μάθεις τι απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι άνθρωπος αναιδής» Γ. Σαν πήγε ο Άκκιος από τη Ρώμη στον Τάραντα, όπου ο Πακούβιος είχε αποσυρθεί σε μεγάλη πια ηλικία, έμεινε στο σπίτι του. Ο Άκκιος που ήταν πολύ μικρότερος στην ηλικία, του διάβασε, μετά από επιθυμία του, την τραγωδία του που ονομάζεται «Ατρέας». Τότε ο Πακούβιος του είπε πως όσα είχε γράψει ήταν βέβαια ηχηρά και μεγαλόπρεπα, μόνο που του φαινόταν κάπως τραχιά και στιφά. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β1. Να γράψετε ό,τι σας ζητείται quae: aetate grandi: siccis: impudens: navem: lacrimae suae partibus: Accius: tuam: αιτιατική ενικού: quod γενική πληθυντικού: aetat(i)um grandium την ίδια πτώση στο συγκριτικό και υπερθετικό βαθμό: siccioribus, siccissimis το επίρρημα στους τρεις βαθμούς: impudenter, impudentius, impudentissime αφαιρετική ενικού και γενική πληθυντικού: nave/i, navium γενική πληθυντικού: lacrimarum suarum ονομαστική ενικού: pars κλητική ενικού: Acci τη γενική πληθυντικού, στο ίδιο γένος για πολλούς κτήτορες: vestrarum 0 Β2. Να γράψετε ό,τι σας ζητείται (για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το γένος και ο αριθμός του υποκειμένου) dixit: dabat: δοτική ενικού μετοχής ενεστώτα στο θηλυκό γένος και γενική γερουνδίου: redeunti, redeundi β ενικό προστακτικής ενεργητικού ενεστώτα και απαρέμφατο παθητικού μέλλοντα: dic, dictum iri γ ενικό υποτακτικής ενεργητικού ενεστώτα και β πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού παθητικής φωνής: det, daremini - 1 -
moverat: cognosco: egrediebatur: responderit: exclamavit: cohibitae: το αντίστοιχο πρόσωπο οριστικής παθητικού παρακειμένου: motus erat απαρέμφατο ενεργητικού μέλλοντα: cogniturum esse γ ενικό υποτακτικής μέλλοντα και β ενικό προστακτικής ενεστώτα: egressura sit, egredere τον ίδιο τύπο στην ενεργητική περιφραστική συζυγία: responsurus fuerit β πληθυντικό υποτακτικής υπερσυντελίκου και γ ενικό οριστικής μέλλοντα: redissetis, redibit γ ενικό προστακτικής ενεργητικού μέλλοντα: exclamato β πληθυντικό οριστικής παθητικού μέλλοντα: cohibebimini Γ3. Paucis post diebus: να δηλώσετε το προγενέστερο ante paucos dies Γ4. Μην ψεύδεσθε: Να εκφράσετε την απαγόρευση και με τους δυο τρόπους (mentior, mentitus sum, mentiri) nolite mentiri // ne mentiti sitis Γ5. Ego non cognosco vocem tuam: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική vox tua a me non cognoscitur Γ6. exclamavit Nasica se domi non esse: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ Ego domi non sum μονάδες 2 Γ7. Cum Accius ex urbe Roma Tarentum venisset (Athenae, Italia): να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με τις λέξεις που είναι στην παρένθεση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. Athenis // in Italiam Γ8. cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent, egrediebatur: να χαρακτηρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος) cum lacrimae suae, diu cohibitae, vincerent : δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum και δηλώνει βαθύτερη σχέση αιτίας αιτιατού μεταξύ κύριας και δευτερεύουσας πρότασης, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (vincerent), γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (egrediebatur), δηλώνει σύγχρονο στο παρελθόν και έχει θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του χρόνου μονάδες 7 Γ9. Arria, cum lacrimae suae vincerent, egrediebatur: Να μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή. Arria lacrimis suis vincentibus egrediebatur - 2 -
Γ10. siccis, scire, sibi: τι είναι συντακτικά οι λέξεις; siccis: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο oculis scire: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο visne sibi : δοτική προσωπική στο απρόσωπο videri - 3 -