Γενικό Λύκειο Αιτωλικού, Τμήμα Α2 Σχολικό έτος 2014 2015, Β Τετράμηνο Υπεύθυνος Καθηγητής: Σαπουντζάκης Πέτρος

Γενικό Λύκειο Αιτωλικού, Τμήμα Α2 Σχολικό έτος 2014 2015, Β Τετράμηνο Υπεύθυνος Καθηγητής: Σαπουντζάκης Πέτρος

Περιεχόμενα Σελ. Εισαγωγή 3 Κολοσσός της Ρόδου 4 Το μαυσωλείο της Αλικαρνασσού 6 Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσσο 9 Φάρος της Αλεξάνδρειας 12 Πυραμίδα του Χέοπα 17 Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας 19 Χρυσελεφάντινο άγαλμα Δία 22 Από τα παλιά στα νέα 23 Άγαλμα Χριστού Λυτρωτή 24 Μάτσου Πίτσου 26 Κολοσσαίο 29 Ταζ Μαχάλ 32 Πέτρα της Ιορδανίας 35 Τσίτσεν Ίτζα 43 Βιβλιογραφία Ιστογραφία 44 2

Εισαγωγή Η παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του μαθήματος «Ερευνητική Εργασία» του Β Τετραμήνου του σχολικού έτους 2014-2015. Για την εργασία αυτή εργάστηκαν οι εξής μαθητές: Μαυρομμάτη Κωνσταντίνα Μοναστήρας Κωνσταντίνος Μουρκογιάννη Θεοδώρα Μουσάκου Ζωή Μπακόλα Αφροδίτη Μπλίκα Θεοδώρα Μπούρος Νικόλαος Παππά Βασιλική Παρασκευάς Παναγιώτης Πέπα Φαντιόν Πολίτης Νικόλαος Ποριτσάνου Αγγελική Σαλλίου Αρμπάνα Σέχου Γεώργιος Σκύρλα Αγάθη Σκύρλα Μαριάνθη Σουλιώτη Αργυρώ Σοφιανός Παναγιώτης Σύρρος Βασίλειος Σφυρής Νικόλαος Τρόκα Εβήσα Φούντα Γεωργία Χαντζίου Ανδριάννα Υπεύθυνος καθηγητής: Σαπουντζάκης Πέτρος (ΠΕ19 Πληροφορικής) 3

Θαύματα του Αρχαίου Κόσμου 1. Κολοσσός της Ρόδου Α. ΛΟΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ Σύμφωνα με τον θρύλο, τον 4ο αιώνα π.χ. ο Θεός Ήλιος έσωσε τον λαό της Ρόδου από μία επίμονη πολιορκία του Μακεδόνα στρατηγού Δημήτριου του Πολιορκητή. Ως έκφραση ευγνωμοσύνης προς τον προστάτη τους, οι Ρόδιοι ανήγειραν τον Κολοσσό, μια ενσάρκωση του παντεπόπτη και ζωοδότη ήλιου. Β. Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ Ο Κολοσσός της Ρόδου απεικονίζει τον θεό Ήλιο, του οποίου το ιερό λουλούδι είναι το ρόδο, με το οποίο συσχετίζεται και το όνομα της πόλης.ως εκ τούτου, μέχρι σήμερα η λέξη «Κολοσσιαίο» σημαίνει στα Ελληνικά ένα εντυπωσιακό, μεγάλο σε μέγεθος έργο. Γ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Ανεγέρθηκε από τον Χάρη τον Λίνδιο μαθητή του Λύσιππου τον 3ο αιώνα π.χ. και η κατασκευή του διήρκησε 12 ολόκληρα χρόνια. Δ. ΠΡΟΣ ΤΙΜΗ ΠΟΙΟΥ ΧΤΙΣΤΗΚΕ, ΤΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕ Ο Κολοσσός χτίστηκε ως ευγνωμοσύνη προς τον Θεό Ήλιου, προστάτη του νησιού, που θεωρείται ότι το έσωσε από μια επίμονη πολιορκία του Μακεδόνα στρατηγού. Δεν ήταν μόνο ένα έργο απαράμιλλης τέχνης και αισθητικής, αλλά συμβόλιζε ταυτόχρονα την ελευθερία και ανεξαρτησία των Ροδίων. Ο Κολοσσός, ενσάρκωση του Θεού Ήλιου, με την μπρούντζινη ε- πιδερμίδα του να αντανακλά το φως του ήλιου, πρέπει να εντυπωσίαζε τους επισκέπτες ως πειστική εικόνα του θεού. 4

Ε. ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ Γύρω στο 226 π.χ, μόλις 60 χρόνια μετά τα αποκαλυπτήρια, ο Κολοσσός κατέρρευσε, καθώς τα γόνατά του τσακίστηκαν από ένα σεισμό. Πέφτοντας λέγεται ότι γκρέμισε 30 σπίτια. Το 654 π.χ., 900 χρόνια μετά την κατάρρευση του Κολοσσού, οι Σαρακηνοί λεηλάτησαν τη Ρόδο και πούλησαν τον τεμαχισμένο Ήλιο ως μέταλλο. ΣΤ. ΥΛΙΚΑ Το βάθρο του αγάλματος ήταν από λευκό μάρμαρο. Ο Χάρης χρησιμοποίησε έναν τεράστιο σκελετό από πέτρινα υποστυλώματα και σιδερένιες ράβδους, πάνω στον οποίο προσαρμόστηκαν χυτά μπρούντζινα φύλλα. Αναφέρεται ότι χρησιμοποιήθηκαν 15 τόνοι από μπρούντζο και 9 τόνοι σιδήρου υπολογίζεται, όμως, ότι οι αληθινές ποσότητες ήταν πολύ μεγαλύτερες. Ζ. ΙΣΤΟΡΙΑ Το 305 π.χ., ο Αντίγονος Α, που φιλοδοξούσε να κυριαρχήσει στην αυτοκρατορία του νεκρού πλέον Αλέξανδρου, έστειλε τον γιο του Δημήτριου να τιμωρήσει τους Ροδίους, επειδή αρνήθηκαν να εκστρατεύσουν μαζί του κατά του Πτολέμαιου της Αιγύπτου. Οι δύο αντίπαλοι, που κάποτε ήταν στρατηγοί του Αλέξανδρου, διεκδικούσαν τον έλεγχο του εμπορίου στο Αιγαίο πέλαγος, στο οποίο διέπρεπαν οι Ρόδιοι. Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής κατέπλευσε στη Ρόδο με 200 πολεμικά πλοία, στα οποία επέβαιναν 40.000 στρατιώτες. Οι Ρόδιοι είχαν να αντιπαρατάξουν μόνον 6.000-7.000 άνδρες. Με έναν πολιορκητικό πύργο ύψους 46 μέτρων κι επενδυμένο με σιδερένια φύλλα, ο Δημήτριος σφυροκοπούσε τα τείχη της πόλης. Αν και προκλήθηκαν ρήγματα στα τείχη, οι Ρόδιοι απώθησαν τους πολιορκητές, αναγκάζοντάς τους να συμβιβαστούν. Με το χαρακτηριστικό επιχειρηματικό τους δαιμόνιο, οι Ρόδιοι πούλησαν τον πύργο και τον υπόλοιπο πολεμικό εξοπλισμό αντί ενός υπέρογκου ποσού, το οποίο διέθεσαν για να τιμήσουν τον θεό που τους έσωσε. 5

2. Το μαυσωλείο της Αλικαρνασσού Η Αλικαρνασσός είναι η κυριότερη από την Εξάπολη, δηλαδή τις έξι δωρικές πόλεις (Λίνδος, Ιαλυσός, Κάμειρος, Κως, Κίδνος) στην Μικρά Ασία. Είναι το σημερινό Μποντρούμ της νοτιοδυτικής Τουρκίας. Στη Λυκία οι τοπικοί δυνάστες, που ήταν φόρου υποτελείς στον βασιλιά της Περσίας αλλά διατηρούσαν αρκετά μεγάλη αυτονομία, είχαν τη συνήθεια να κατασκευάζουν μεγάλα και πλούσια διακοσμημένα ταφικά μνημεία, εμπνευσμένα από την αρχιτεκτονική των κατοικιών, τα οποία από τις αρχές του 4ου αιώνα π.χ. γίνονται ναόμορφα κτίσματα επάνω σε υψηλό πόδιο. Η συνήθεια αυτή έφτασε στο αποκορύφωμά της με το ταφικό μνημείο του ηγεμόνα της Καρίας Μαυσώλου στην Αλικαρνασσό, ένα κτίσμα που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της αρχιτεκτονικής. Το μαυσωλείο της Αλικαρνασσού θεωρείται ένα τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ήταν ο τάφος του Μαύσωλου, Πέρση σατράπη της Καρίας.Ο Μαύσωλος, παντρεύτηκε την αδερφή του, την Αρτεμισία. Όταν απέκτησε πλούτο και δύναμη σχεδίασε έναν τάφο για τον ίδιο και τη βασίλισσα. Έναν τάφο τόσο μεγαλόπρεπο που θα θύμιζε ανά τους αιώνες, τη δόξα του. Ωστόσο, ο Μαύσωλος πέθανε πριν τελειώσει το έργο του, το οποίο ολοκλήρωσε η Αρτεμισία γύρω στο 350 π.χ.σύμφωνα με τη μυθολογία, η δημιουργία του πιο πολυτελούς τάφου στην Αρχαιότητα, του Μαυσωλείου στην Αλικαρνασσό, συνδέεται με έναν βασιλικό έρωτα. Η γυναίκα του η Αρτεμισία ως ένδειξη της αφοσίωση της και της μεγάλη της αγάπης αποφάσισε να τελειώσει τον μεγαλοπρεπή αυτό τάφο που ο βασιλιάς Μαύσωλος είχε αρχίσει να κατασκευάζει πριν τον θάνατό του. Ακόμα και ο διόλου ρομαντικός συγγραφέας Πλίνιος ο Πρεσβύτερος συγκινήθηκε από την ιστορία και έγραψε :«Αυτός ο τάφος χτίστηκε για τον Μαύσωλο, τον βασιλιά της Καρίας, από τη σύζυγό του Αρτεμισία. Οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες της περιοχής εργάστηκαν τόσο σκληρά γι` αυτό το έργο, που συγκαταλέχθηκε στα επτά θαύματα. Η βασίλισσα πέθανε πριν από την αποπεράτωση του οικοδομήματος. Όμως, το έργο δεν ε- γκαταλείφθηκε, καθώς οι τεχνίτες το θεωρούσαν μνημείο της δικής τους δόξας και δεξιοτεχνίας. Οι αρχιτέκτονες του έργου αυτού εργάζονταν σκληρά 6

έτσι ώστε να έχουν ένα επιθυμιτό αποτέλεσμα.στην ιστορία είναι γνωστοί τέσσερεις από αυτούς ο Σκόπας εργάστηκε στην ανατολική πλευρά, ο Βρύαξης στη βόρεια, ο Τιμόθεος στη νότια και ο Λεωχάρης στη δυτική, όμως υπάρχουν κάποια στοιχεία πως ένας πέμπτος καλλιτέχνης συμμετείχε στο έργο. Τέσσερις γλύπτες, που ο καθένας είχε αναλάβει και από μία όψη του Μαυσωλείου, συναγωνίζονταν για το ποιος θα φιλοτεχνήσει τα πιο όμορφα ανάγλυφα και γλυπτά. Οι στάχτες του βασιλικού ζεύγους τοποθετήθηκαν μέσα σε χρυσά αγγεία στον ταφικό θάλαμο στη βάση του οικοδομήματος. Πέτρινοι λέοντες ανέλαβαν τη φύλαξη του θαλάμου. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, «το μήκος της βόρειας και της νότιας πλευράς είναι εξήντα τρία ιωνικά πόδια, η μπροστινή και η πίσω όψη έχουν μικρότερο μήκος, ενώ όλη η περίμετρος ανέρχεται σε τετρακόσια σαράντα πόδια. Το ύψος του είναι σαράντα πόδια και περιβάλλεται από τριάντα έξι κίονες. Οι άνθρωποι καλούν την περιβάλλουσα κιονοστοιχία «πτερό». Επάνω από το πτερό βρίσκεται μια πυραμίδα, η οποία έχει ύψος ίσο με το χαμηλότερο τμήμα κι αποτελείται από είκοσι τέσσερις βαθμίδες ως την κορυφή. Στην κορυφή βρίσκεται ένα μαρμάρινο τέθριππο, έργο του Πύθεου. Μαζί με την προσθήκη στην κορυφή, το όλο έργο έχει ύψος εκατόν σαράντα πόδια. Αν και είχε ολοκληρωθεί σχεδόν 20 χρόνια προτού ο Α- λέξανδρος κατακτήσει την Αλικαρνασσό, η δημιουργική ανάμειξη αρχιτεκτονικών ρυθμών, που χαρακτηρίζει το Μαυσωλείο, αποτελεί πρόδρομο του εκλεπτικισμού της μεταγενέστερης ελληνιστικής περιόδου. Ζωντανό παράδειγμα γόνιμης πολιτισμικής σύνθεσης, οι κύριες επάλληλες «ζώνες» του μνημείου συνδύαζαν στοιχεία των πολιτισμών της Λυκίας, της Ελλάδας και της Αιγύπτου. Η βάση (πόδιον), το «κάτω μέρος» κατά τον Πλίνιο, είχε ύψος γύρω στα 18 μέτρα και ακολουθούσε τις παραδοσιακές αρχές της αρχιτεκτονικής ταφικών μνημείων της Λυκίας. Πάνω στη βάση στηριζόταν το «δεύτερο τμήμα», δηλαδή ένα περιστύλιο ιωνικού ρυθμού με 36 κίονες, ύψους 12 μέτρων. Η βαθμιδωτή πυραμιδοειδής στέγη αποτελούνταν από 24 μαρμάρινους αναβαθμούς, που κατέληγαν σε μια μικρή ορθογώνια βάση, ύψους 7 μέτρων. Το μαρμάρινο τέθριππο με τον ηνίοχο προσέθετε μερικά μέτρα ακόμα στο συνολικό ύψος. Η εξαιρετική ποιότητα του γλυπτού διάκοσμου και η έξοχη ένταξή του στο οικοδόμημα καθιστούσαν το Μαυσωλείο θαυμαστό στα μάτια των επισκεπτών από τον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Δυστυχώς, σχεδόν όλα τα θραύσματα που βρέθηκαν από τα ερείπια έχουν μεγάλες φθορές και είναι σχετικά συνηθισμένα. Εξαιρούνται δύο εξαίσια αγάλματα, ενός ά- ντρα και μιας γυναίκας. Η ανδρική μορφή, που είναι πιο καλοδιατηρημένη και κάποτε είχε λανθασμένα θεωρηθεί απεικόνιση του Μαύσωλου, συνδυάζει τη ρεαλιστική αποτύπωση των ανατομικών λεπτομερειών με την ευαίσθητη απόδοση της έκφρασης του προσώπου και του ψυχικού κόσμου του μοντέλου. Αν είχαν διασωθεί περισσότερα από τα εκατό και πλέον αγάλματα του τάφου -όλα υπερφυσικών διαστάσεων- το Μαυσωλείο θα ήταν ένας θησαυρός γλυπτών αριστουργημάτων. Αν και τον 13ο αιώνα το Μαυσωλείο καταστράφηκε από σεισμό, το μεγαλύτερο μέρος του οικοδομήματος δεν είχε καταρρεύσει ώς το1522 μ.χ., όταν διατάχθηκε η κατεδάφισή του. Οι Ιωαννίτες ιππότες, που χρειάζονταν δομικά υλικά για το κάστρο του Αγίου Πέτρου, κοντά στη μικρή πόλη Μποντρούμ, ώστε να αντιμετωπίσουν μια επικείμενη τουρκική επίθεση, αφαίρεσαν 7

αρχιτεκτονικά μέλη του Μαυσωλείου, το οποίο στη συνέχεια καλύφθηκε από τη λάσπη που έφερε η βροχή. Ευτυχώς, μερικά γλυπτά ενσωματώθηκαν στα τοιχώματα του κάστρου ως διακοσμητικά, κι έτσι διασώθηκαν. Πενήντα χρόνια αργότερα, ο Κλωντ Γκισάρ από τη Λυών περιέγραψε πώς οι ιππότες μετέτρεψαν τα γλυπτά σε ασβέστη. Ξήλωσαν πρώτα τα μαρμάρινα σκαλιά της στέγης, ώστε να αποκαλυφθεί το κεντρικό κτίσμα: «Σύντομα διαπίστωσαν ότι όσο βαθύτερα πήγαιναν, τόσο μεγάλωνε το οικοδόμημα, παρέχοντάς τους πέτρωμα για την παρασκευή ασβέστου αλλά και για οικοδομικές εργασίες. Ύστερα από τέσσερις ή πέντε ημέρες, και αφού μέσα σε ένα απόγευμα είχαν αποκαλύψει μεγάλο χώρο, είδαν ένα άνοιγμα που οδηγούσε σε ένα υπόγειο. Πήραν ένα κερί και αφού πέρασαν μέσα από το άνοιγμα, βγήκαν σε μια ωραία τετράγωνη αίθουσα, με μαρμάρινους κίονες γύρω γύρω, με τις βάσεις, τα κιονόκρανα, το επιστύλιο, τη ζωφόρο και τα γείσα τους σκαλισμένα σε έκτυπο ανάγλυφο. Το διάστημα ανάμεσα στους κίονες κάλυπταν πλάκες και ταινίες από μάρμαρο σε διάφορα χρώματα, στολισμένα με χυτά στοιχεία και γλυπτά... και τοποθετημένα στο λευκό φόντο του τοίχου με ανάγλυφες σκηνές μάχης. Αφού στην αρχή θαύμασαν τα έργα και τη μοναδικότητα των γλυπτών, τα τεμάχισαν και τα έθραυσαν... Τέλος, Δεν ξέρουμε γιατί ο Μαύσωλος κατασκεύασε έναν τόσο περίτεχνο τάφο. Οι ιστορικοί υποθέτουν ότι επιθυμούσε να αφήσει μετά τον θάνατό του ένα μνημείο που θα πρόβαλλε τον ρόλο του ως ηγεμόνα της Αλικαρνασσού, που την έκανε ευημερούσα πόλη της ανατολικής Μεσογείου. Ήταν ένα αρκετά περίτεχνο και μεγαλοπρεπή έργο όπου και για αυτό συμπεριλαμβάνετε και στα εφτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. 8

3. Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο Ο Ναός της Αρτέμιδος (Αρτεμίσιο) θεωρείται ένα από τα επτά θαύματα του Αρχαίου κόσμου. Κατασκευάστηκε στην Έφεσο (σημερινή Τουρκία). Η κατασκευή είχε αρχικά ξεκινήσει από τον βασιλιά της Λυδίας, Κροίσο. Η λατρεία της θεάς στην πόλη, ξεκίνησε από τις Αφρικανές Αμαζόνες πιθανά την Σμύρνα ή Μυρίνα,όταν κατέλαβαν την Έφεσο και έστησαν εκεί το πρώτο ξόανο και έ- καναν θυσίες και χορούς Ο Παυσανίας λέει πως η λατρεία της Εφεσίας Αρτέμιδος ιδρύθηκε από αυτόχθονες Μικρασιάτες, τον Κόρησο και τον γιο του τοπικού ποταμού Καΰστρου, τον Έφεσο, πριν τις Αμαζόνες, και φυσικά πολύ πριν την έλευση των Ιώνων.. Ο Αντίπατρος το διάλεξε ό- πως και τα άλλα θαύματα του αρχαίου κόσμου γιατί ήταν μέρος του μεγαλείου των Αρχαίων Ελλήνων και της Ελληνιστικής περιόδου. Α. ΟΝΟΜΑΣΙΑ Το όνομά του το πήρε από την θεά Άρτεμις, Βασίλισσα των βουνών και των δασών, θεά του κυνηγιού, προστάτιδα των μικρών παιδιών και ζώων.δημιουργήθηκε, για την λατρεία της θεάς και την τίμησή της κάνοντας προς τιμήν της θυσίες ζώων αλλά και ανθρώπων. Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ Η Έφεσος βρίσκεται 50 χιλιόμετρα νοτίως της Σμύρνης.Ο ναός χρειάστηκε 120 χρόνια για να κτιστεί. Ο ναός κτίστηκε το 440 π.χ. ενώ καταστράφηκε το 356 π.χ., όταν ο Ηρόστρατος έβαλε φωτιά στο μεγάλο ναό της Αρτέμιδος, οι κάτοικοι της Εφέσου πρέπει να σκέφτηκαν πως n θεά τους, τους εγκατέλειψε.ο παράφρων πυρπό-λησε το ναό για να μείνει το όνομα του στους αιώνες, πράγμα που κατά μια έννοια εξασφάλισε. Ο λαός κοίταζε γεμάτος οργή και θλίψη τα καπνίζοντα ερείπια του υπέροχου ναού, ο οποίος είχε χτιστεί πριν από 200 χρόνια, με χρήματα του βασιλιά Κροίσου της Λυδίας. Ήταν και μια υλική απώλεια, εκτός από πνευματική, γιατί ο ναός προσέλκυε πολλούς προσκυνητές στην πόλη.απτόητος ο λαός της Εφέσου, στρώθηκε στη δουλειά, για να καθαρίσει τα ερείπια και να ξαναχτίσει το ναό.ώστε μέσα σε μισό αιώνα, ένας νέος ναός είχε υψωθεί από τα ερείπια, ένα κτί-σμα τόσο υπέροχο στην εμφάνιση, ώστε συγκατελέγη στα Επτά θαύματα του Αρχαίου Κόσμου.Ο ναός έχει μήκος 126 μέτρα και πλάτος 72 μέτρα. 9

Γ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Ο νέος ναός, ένα θεαματικό κτίριο από απαστράπτον μάρμαρο, υ- ψωνόταν σαν δάσος από 127 στήλες πάνω σε ένα υπερυψωμένο βάθρο πλάτους 72 μέτρων και μήκους 126. Δεν φημιζόταν μόνο ως ο ωραιότερος ναός του ελληνικού κόσμου, αλλά ήταν επίσης ένας από τους μεγα-λύτερους, σχεδόν διπλάσιος σε μέγεθος από τον Παρθενώνα των Α- θηνών. Η κεντρική αίθουσα του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν μπορούσε να στεγαστεί και έτσι παρέμεινε χωρίς οροφή, ανοικτή κάτω από τον ουρανό. Γύρω από το ναό υπήρχε μια διπλή σειρά από λιτούς, ιωνικούς κίονες, 19 μέτρα ύψους με τεράστια λαξευμένα κιονόκρανα. Οπως και στον προηγούμενο ναό, η βάση μερικών κιόνων ήταν στολισμένη με μεγάλες χρωματιστές ζωφόρους που έδιναν μια εντύπωση μεγαλοπρέπειας.ψηλά, στο κέντρο των αετωμάτων, εκεί όπου συνήθως υπάρχουν γλυπτές φιγούρες, βρίσκονταν τρεις μεγάλες πόρτες. Αυτό το ασυνήθιστο χαρακτηριστικό χρησίμευε ίσως για να εκτίθεται κάποιο άγαλμα σε περιόδους ε- ορτών ή για να βγαίνει n ιέρεια και να ευλογεί τα πλήθη.ο ναός βρισκόταν μέσα σ ένα ιερό περίβολο στην ελώδη πεδιάδα έξω από την πόλη της Εφέσου, πρωτεύουσας κατά τη ρωμαϊκή εποχή, της επαρχίας της Α- σίας. Κάθε χρόνο, στο γενέθλια της Αρτέμιδος, μια πομπή ξεκινούσε από την πόλη για να καταλήξει στο ναό. Προορισμός της ήταν να τιμηθεί το μεγάλο λατρευτικό άγαλμα που δέσποζε στο άδυτο έμοιαζε αυτό το ά- γαλμα από τα αρχαία αντίγραφα που βρέθηκαν στα ερείπια της Εφέσου. Εμφα-νίζουν μια θεότητα πολύ διαφορετική από την Αρτέμιδα της Ελληνικής μυθολογίας την παρθένο κυνηγό με το τόξο και τα κυνηγετικά σκυλιά της. Η θεά αυτή ήταν ένα ξενοπρεπές είδωλο, με το κάτω μέρος 10

του σταθερό σαν κίονα και τυλιγμένο από τα ποδιά μέχρι τη μέση με ρούχα στολισμένα με μέλισσες (η μέλισσα ήταν το σύμβολο της Εφέσου). Πάνω από τη μέση της κρέμονταν σε σειρές στρογγυλεμένα εξογκώματα 20 ή και 30 συνολικά τα οποία κάνεις δεν έχει μπορέσει να εξηγήσει. Δ. ΧΡΗΣΗ Ο ναός χρησιμοποιήθηκε για τη λατρεία της Θεάς στην πόλη. Επίσης χρησιμοποιήθηκε για θυσίες ζώων και ανθρώπων προς τιμήν της θεάς. Ε. ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ Από τον ναό σήμερα έχουν μείνει ερείπια.τα θεμέλια του άλλοτε υπέροχου βωμού βρίσκονται μέσα σε μια μικρή λίμνη, στη μια άκρη του αρχαιολογικού χώρου λίγο πιο πέρα από το ναό. Ο λόφος πάνω από το βάλτο κοσμείται από υστερότερα αλλά επίσης αρχαία κτίσματα, που για την οικοδόμηση τους χρησιμοποιήθηκαν υλικά του Ναού. Τα μόνα ερείπια που δίνουν μια ιδέα για τη λαμπρότητα του χαμένου ναού βρίσκονται σε μουσεία. Υπάρχει ένα θαυμάσιο μουσείο στο Σελτσούκ όπου εκτίθενται πολλά αντικείμενα απ το ναό και την πόλη, περιλαμβανομένων δυο εντυπωσιακών αγαλμάτων της Αρτέμιδος με τους πολλούς μαστούς. Ε- ρείπια από τις πρώτες ανασκαφές του ναού εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο. Περιλαμβάνουν έναν από τους περίφημους διακοσμημένους κίονες, στον οποίο αναπαρίσταται ο Μύθος της Άλκηστης της πιστής συζύγου που θέλησε να πεθάνει στη θέση του συζύγου της, ο οποίος προσέβαλε τους θεούς, παραλείποντας μια θυσία. Οι θεοί αντάμειψαν την πίστη της και επέτρεψαν στον Ηρακλή να την σώσει την από τον Άδη. 11

4. Φάρος της Αλεξάνδρειας Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας θεωρείται ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Βρισκόταν στο νησί Φάρος λίγο έξω από το λιμάνι της Α- λεξάνδρειας. Ήταν ένας ψηλός πύργος που βοηθούσε την ασφαλή καθοδήγηση των πλοίων στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Ο πυρφόρος πύργος ήταν εκείνη την εποχή το πιο ψηλό ανθρώπινο οικοδόμημα του κόσμου μετά τις Πυραμίδες του Χέοπα και του Χεφρήνου. Α. ΟΝΟΜΑΣΙΑ Ο Φάρος πήρε το όνομα του από το νησί Φάρος στο οποίο ήταν κατασκευασμένο. Είναι παγκοσμίως γνωστός με το όνομα "Φάρος της Αλεξάνδρειας" επειδή ήταν λίγο πιο έξω από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Στη σύγχρονη εποχή αρκετοί είναι αυτοί οι φάροι που δανείζονται το όνομα της νησίδας. Η λέξη φάρος υιοθετήθηκε από πολλές χώρες και χρησιμοποιήθηκε ευρέως στο λατινογενές λεξιλόγιο και σε γλώσσες όπως τα Γαλλικά [ pharo], τα Ιταλικά [ faro], τα Πορτογαλικά [farol] και Ισπανικά [ faro]. Β. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Η ανέγερση του Φάρου χρονολογείται το 270 π.χ. όπου πρωτοβουλία για την κατασκευή του ανέλαβε ο Πτολεμαίος 'Α μετά το αιφνίδιο θάνατο του Μεγάλου Αλέξανδρου. Παρόλο αυτά ο Πτολεμαίος δεν πρόλαβε να δει το έργο του να ο- λοκληρώνεται αφού πέθανε, ο γιος του ο Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος είδε το έργο να ολοκληρώνεται έ- πειτα από 12 χρόνια από την έναρξη της δόμησης. Η κατασκευή του Φάρου ανατέθηκε στον Σώ στρατο τον Κνίδο που είχε κάνει σπουδαία έργα στην Αίγυπτο. Ο Φάρος είχε ύψος 150 μετρά και ήταν χτισμένος επάνω σε ένα θεμέλιο από πέτρινους ογκόλιθους. Η είσοδος του πύργου λέγεται ότι βρισκόταν χαμηλά στη βάση Υπάρχει όμως και η εκδοχή, που θεωρείται ακριβέστερη, η θύρα να βρισκόταν ψηλότερα. στην κορυφή μιας κλίμακας η οποία στηριζόταν πάνω σε μια σειρά από 16 καμπύλες αψίδες. 12

Αποτελούνταν από 4 επίπεδα: τον πρώτο (ισόγειο), δεύτερο και τρίτο όροφο και την κορυφή. ΠΡΩΤΟΣ ΟΡΟΦΟΣ: Ήταν μαρμάρινο με τετράγωνη κάτοψη. Στο χώρο του ισογείου υπήρχαν πολλά παράθυρα και περιλάμβανε 300 περίπου δωμάτια τα οποία ανήκαν στην φρουρά και τους τεχνικούς καθώς και μεγάλες αποθήκες για τα ξύλα που έκαιγε ο Φάρος. Στο κέντρο του κτιρίου υπήρχε ένα κατακόρυφο κλιματιστάσιο με 2 ελικοειδείς ράμπες, αρκετά φαρδιές με σκοπό να περνά κάποιο φορτωμένο ζώο και κάποιες μηχανικές διατάξεις για την μεταφορά τροφίμων και καυσίμων του πυργίσκου. ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΟΡΟΦΟΣ: Είχε οκταγωνική κάτοψη με μήκος κάθε πλευράς 18,30 μ. και ύψος περίπου 30 μ Στο κέντρο του κτιρίου υπήρχε ένα κατακόρυφο κλιματιστασιο με 2 ελικοειδείς ράμπες, αρκετά φαρδιές με σκοπό να περνά κάποιο φορτωμένο ζώο και κάποιες μηχανικές διατάξεις για την μεταφορά τροφίμων και καυσίμων του πυργίσκου. Οι ράμπες ( σκάλες) είχαν άπλετο φυσικό φωτισμό από φεγγίτες στους εξωτερικούς τοίχους. Στον όροφο αυτό υπήρχε ένα σπειροειδή κεκλιμένο επίπεδο το οποίο οδηγούσε στον τρίτο και τελευταίο όροφο του Φάρου. ΤΡΙΤΟΣ ΟΡΟΦΟΣ: Ο πύργος αυτός είχε σχήμα κυλίνδρου και ιύψος 7.32 μ. και στο εσωτερικό του έκαιγε η φωτιά που οδηγούσε τα πλοία με ασφάλεια στο λιμάνι. Ο όροφος ήταν στολισμένος με κίονες. Υπήρχε στον όροφο αυτό ένα γυάλινο κάτοπτρό με κοίλο σχήμα για την αντανάκλαση της φλόγας που έκαιγε. ΚΟΡΥΦΗ: Στο μέρος αυτό υπήρχε το άγαλμα του Διός Σωτήριος, το ά- γαλμα του Ποσειδώνα αλλά και αγάλματα Τριτώνων και άλλων αγάλματα. Όταν ολοκλήρωσε το έργο του, ο Σώστρατος έβαλε μια επιγραφή στην πρόσοψη του πρώτου διαζώματος. «Σώστρατος Δεξιφάνους Κνίδιος θεοίς σωτήρσιν υπέρ των πλωιζωμένων», δηλαδή τον φάρο έχτισε ο Σώστρατος, ο γιος του Δεξιφάνους από την Κνίδο, προς τιμήν των θεών Σωτήρων, υπέρ των ναυτιλωμένων. Χρειάστηκαν 12 χρόνια από τη θεμελίωσή του μέχρι να μπει το άγαλμα στην κορυφή. Ο Πτολεμαίος ο Α δεν πρόλαβε να το δει ολοκληρωμένο. Τελείωσε επί βασιλείας του Πτολεμαίου του Β. Ο Φάρος πήρε το όνομα του νησιού και στο τέλος όλη η Αλεξάνδρεια ονομαζόταν, Φάρος. Προφανώς το άγαλμα ήταν σύμβολο της κυριαρχίας των Πτολεμαίων και λειτουργούσε ως μήνυμα σε όλους όσοι έρχονταν ακτοπλοϊκώς στην Αλεξάνδρεια ότι η πόλη ήταν υπό την κατοχή τους. Ήταν επίσης ένδειξη ευεργεσίας προς την πόλη εκ μέρους της δυναστείας των Πτολεμαίων, η πολιτική των οποίων ευνοούσε την άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών, μέσα στο πλαίσιο της οποίας ήταν και το χτίσιμο της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Γ. ΧΡΗΣΗ 13

Από την εποχή του Ομήρου και παλαιότερα το μικρό νησί Φάρος με το φυσικό λιμάνι του χρησιμοποιούνταν από ξένους εμπόρους ως ασφαλής σταθμός των πλοίων κατά τη διαδρομή τους προς τον Καναβικό βραχίονα του Νείλου, όπου συναντούσαν Αιγύπτιους εμπόρους. Η πόλη της Αλεξάνδρειας θεμελιώθηκε το 331 π.χ από το Μέγα Αλέξανδρο και χάρη της προνομιακής θέσης που είχε αναπτύχθηκε με γρήγορους ρυθμούς. Τα πλοία από τη Μεσόγειο ερχόταν αντιμέτωποι με 2 προβλήματα : α) οι χαμηλές ακτές δεν τα βοηθούσαν να βρουν λιμάνι και β) οι ξερές που βρισκόταν γύρω από το νησί τα τσάκιζαν σε κάθε τρικυμία. Έτσι μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου ο Πτολεμαίος 'Α που ανέλαβε καθήκοντα έδωσε εντολή για την κατασκευή του Φάρου πάνω στο νησί Φάρος με σκοπό να καθοδηγεί τα πλοία να εισέρχονται στο λιμάνι με ασφάλεια. Ο τρόπος με τον οποίο προειδοποιούσε τα πλοία διαφέρει την ημέρα και τη νύχτα. Την ημέρα υψώνονταν στον ουρανό μια στήλη καπνού που την αντανακλούσαν πολλά χιλιόμετρα μακριά. Σε αντίθεση κατά τη διάρκεια της νύχτας αντανακλούσε τη λάμψη μιας μεγάλης φλόγας από ρητινούχα πλοία. Στον τρίτο όροφο του κτιρίου υπήρχε ένα γυάλινο κάτοπτρο που η χρήση του ήταν η παρατήρηση των πλοίων που δεν διακρίνονταν με γυμνό μάτι, κάτι σαν τηλεσκόπιο. Επιπλέον το κάτοπτρο αναφέρεται ότι χρησιμοποιούνταν για την συγκέντρωση του φωτός του ηλίου με σκοπό την Καψή των εχθρικών πλοίων. Στην κορυφή του Φάρου υπήρχαν αγάλματα τα οποία συνέβαλαν στο σκοπό της κατασκευής του τα οποία είναι: 1. το άγαλμα του Ποσειδώνα που είχε ένα πολύπλοκο μηχανισμό που του επέτρεπε να περιστρέφεται και να ανεβοκατεβάζει το χέρι του ακολουθώντας την τροχιά του ήλιου στη διάρκεια της ημέρας. 2. ένα άγαλμα που στη διάρκεια της ημέρας με ποίκιλες μελωδικές φωνές σήμαινε τις ώρες της ημέρας 3. το άγαλμα ενός Τρίτωνα που έδινε σύνθημα συναγερμού τη στιγμή που κάποιος εχθρικός στόλος σήκωνε άγκυρα που δεν ήταν ακόμη ορατός 4. αγάλματα άλλων Τριτώνων που έφεραν σάλπιγγες που με τον ήχο τους βοηθούσαν τα πλοία να εισέλθουν με ασφάλεια στο λιμάνι όταν υπήρχε ομίχλη 5. και το άγαλμα του Διός Σωτήρος. Για την αποτελεσματική απόδοση της λάμψης της φλόγας απαιτούνταν η συντήρηση της φωτιάς όπου χρειάζονταν τεράστιες ποσότητες καυσίμων. Η φωτιά τροφοδοτούνταν με ρητινούχα ξυλά και τα πλοία τη διέκριναν από 50 χιλιόμετρα μακριά. Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας μετά την καταστροφή τα εναπομείναντα ε- ρείπια του χρησιμοποιήθηκαν το 1480 μ.χ. από τον Σουλτάνο της Αιγύπτου, τον Καϊτ-μπεης για την κατασκευή ενός κάστρου στον ίδιο χώρο πάνω στη θεμελίωση του Φάρου. Αλλά και αυτό το φρούριο αν και είχε ανακαινισθεί στις αρχές του 19ου αιώνα κατεδαφίστηκε από τους Άγγλους το 1882. Ενδεχομένως τα φύλλα του ορείχαλκου κάτοπτρου αποσπάστηκαν κι έγιναν νομίσματα. Δ. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ 14

Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας βρίσκεται στο νησί Φάρος το οποίο είναι τοποθετημένο στην αρχή του λιμανιού της Αλεξάνδρειας, ήταν ορατός σε απόσταση 54 χιλιομέτρων φάρος ε- νώθηκε με την ξηρά με έναν δρόμο που είχε 7 στάδια μήκος, δηλαδή περίπου 1.400 μέτρα και ονομάστηκε επταστάδιο. Ο Πτολεμαίος ανακήρυξε τον εαυτό του βασιλιά έπειτα από τον αιφνίδιο θάνατο του Αλέξανδρου και ο ίδιος ήταν που επέλεξε την ανέγερση του Φάρου και την τοποθεσία του. Κατά το 12ο αιώνα το λιμάνι της Αλεξάνδρειας γέμισε λάσπη και τα πλοία έπαψαν να το χρησιμοποιούν, έτσι, ο Φάρος τέθηκε σε αχρηστία. Μετά τις Πυραμίδες της Αίγυπτου ο Φάρος της Αλεξάνδρειας είναι το μεγαλύτερο σε χρονική διάρκεια μνημείο της περιοχής που κατάφερε να διασωθεί έως σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή του από τους τρεις σεισμούς που έλαβαν χωρά το 796, το 1303 και το 1323 μ.χ. Το Ο- κτώβριο του 1994 έξι Γάλλοι και έξι Αιγύπτιοι δύτες αρχίσαν υποβρύχιες έρευνες για τον εντοπισμό και την καταγραφή τμημάτων από μνημεία και κτίρια της αρχαίας Αλεξάνδρειας. Σφίγγες, οβελίσκοι και αγάλματα - κολοσσοί μαρτυρούνε το παρελθόν ενός λαμπρού οικονομικού,πολιτιστικού και θρησκευτικού κέντρου της Μεσογείου. Πολλές από τις έντεχνα σμιλεμένες πέτρες αποτελούσαν τμήματα του ενός από τα Επτά Θαύματα του Αρχαίου κόσμου, του Φάρου της Αλεξάνδρειας. Υπήρξε ο πιο γνωστός φάρος της αρχαιότητας και το αρχέτυπο πάνω στο οποίο βασίστηκαν οι φάροι έκτοτε. Ο φάρος έμεινε στη θέση του και μετά το τέλος της δυναστείας των Πτολεμαίων που είχαν δώσει την εντολή κατασκευής τους. Στο πέρασμα των χρόνων σεισμοί καταπόνησαν τον φάρο ως την οριστική του κατάρρευση κάποια στιγμή τη δεκαετία του 1300. Από Αραβικές πηγές μαθαίνουμε ότι πάνω στα θεμέλιά του χτίστηκε ένα οχυρό, το Qait Bey από τον σουλτάνο Μαμουλέκ το 1477. Το 1994 εκατοντάδες κομμάτια τοιχοποιίας βρέθηκαν στη θάλασσα εκεί κοντά. Κάποια από αυτά τα κομμάτια ίσως ήταν από τον φάρο και έπεσαν στη θάλασ- 15

σα όταν ο φάρος καταστράφηκε τον 14ο αιώνα. Πρόσφατες έρευνες στη θάλασσα κατέγραψαν 2.655 κομμάτια, μέσα στα οποία υπήρχαν 5 οβελίσκοι (μνημεία με πυραμοειδή μορφή), 32 σφίγγες (αναπαραστάσεις του μυθικού τέρατος με κεφάλι γυναίκας και σώμα λιονταριού) και 6 τεράστια αγάλματα των Πτολεμαίων ως Αιγύπτιοι Φαραώ με τις βασίλισσες. Σήμερα γίνονται προσπάθειες να προστεθεί ο κόλπος της Αλεξάνδρειας και τα απομεινάρια του Φάρου σε έναν κατάλογο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς των βυθισμένων πολιτιστικών χώρων. 16

5. Η Πυραμίδα του Χέοπα Α. ΟΝΟΜΑΣΙΑ. Η Πυραμίδα του Χέοπα πήρε το όνομα της από τον βασιλιά της Αιγύπτου που ήταν ο Φαραώ Χέοπας.Ο τάφος ολοκληρώθηκε γύρω στο 2580 π.χ. Αργότερα κατασκευάστηκαν στην Γκίζα κι άλλες δυο πυραμίδες η μια για τον γιο και η άλλη για τον εγγονό του. Β. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Ο Άραβας ιστορικός Αμπού Μπάχλι, μεταφράζοντας τις επιγραφές που βρίσκονται στο εσωτερικό της πυραμίδας, συμπεραίνει ότι κατασκευάστηκε την εποχή που ο αστερισμός της Λύρας βρίσκονταν στον αστερισμό του Καρκίνου, δηλαδή το 73000 π.χ. την εποχή του θεού Ουρανού. Ο Ιμπ Μπαλούσι τοποθετεί την κατασκευή της πυραμίδας το 25000 π.χ. την εποχή του θεού Κρόνου,με αρχιτέκτονα τον θεό Ερμή. Είναι γνωστή η λατρεία των Αιγυπτίων προς τον Έλληνα θεό. Επίσης ο Ηρόδοτος γράφει ότι κατασκευάστηκε το 11000 π.χ. και τέλος ο Άραβας Αλ Μασούντι γράφει ότι κατασκευάστηκε από τον Μεγάλο Σουρίντ το 10000. Η πυραμίδα του Χέοπα αποτελείται από 2300000 ογκόλιθους βάρους από 3 έως 8 τόνους. Η κοπή των ογκόλιθων γίνεται με σιδερένια εργαλεία, ενώ οι Αιγύπτιοι την εποχή εκοίνη δεν τα διέθεταν. Ο αρχαιολόγος Έβανς,κάτω από το ανάκτορο της Κνωσού ανακάλυψε ευρήματα που βεβαιώνουν την χρήση σιδήρου από το 10000 π.χ.. Άρα Έλληνες μπορεί να ήταν οι κατασκευαστές. Μια εξήγηση είναι πιθανή : οι πέτρες να μην κόπηκαν αλλά να έγιναν επιτόπου μέσα σε τεράστια καλούπια.κάτι τέτοιο όμως απαιτεί γνώσεις γεωμετρίας και χημείας,κάτι που την εποχή της κατασκευής κατείχαν μόνο οι Έλληνες. Γ. ΛΟΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ Η θεωρία που επικρατούσε μέχρι στιγμής, ήταν φυσικά πως χρησίμευε ως τάφος του Φαραώ Χέοπα. Και αυτή όμως αντικρούεται από κάποια ευρήματα στο χώρο των ανασκαφών στη Γκίζα, αφού δεν βρέθηκαν ούτε μούμιες ούτε επιγραφές ούτε τίποτε άλλο. Και πάλι η πυραμίδα του Χέοπα βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής. Δεν χρησίμευε για τάφος και έχει τα παρακάτω αριθμητικά χαρακτηριστικά : αποτελεί πρώτο μεσημβρινό και οι διαστάσεις της είναι υποπολλαπλάσια της. 1. Πρόκειται για γεωδαιτικό σημείο, αφού απόστασης των δύο πόλων ( όχι των μαγνητικών) της γης. 17

2. Αποτελεί αστρονομική αναφορά της ακριβούς διαρκείας ενός αστρικού έτους, των αποστάσεων μεταξύ γης-ήλιου και γης- σελήνης. 3. Είναι μνημείο αφιερωμένο στον αριθμό π=3,14 και στον αριθμό φ=1.618, την γνωστή Χρυσή Τομή. Η ακρίβεια γενικά των μνημείων, είναι σχεδόν βασανιστική. Επίσης στις πυραμίδες υπάρχουν στους υποτιθέμενους νεκροθαλάμους και αεραγωγοί ( σύμφωνα με τους Αιγυπτίους αρχαιολόγους) με μια σημαντική λεπτομέρεια: φαίνεται να έχουν τέτοια κατεύθυνση ώστε να «βλέπουν» συγκεκριμένους αστερισμούς! Στο θάλαμο του βασιλέως οι αεραγωγοί είναι στραμμένοι προς τον αστερισμού του Δράκοντα και του Ω- ρίωνα. 18

6. Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας Φρούτα και λουλούδια... Καταρράκτες... Κήποι που κρέμονται από τα πεζούλια παλατιών... Εξωτικά ζώα... Αυτό είναι η εικόνα των Κρεμαστών Κήπων της Βαβυλώνας στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων. Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, είναι πολύ πιθανό τελικά αυτοί οι κήποι να υ- πήρξαν μόνο στο μυαλό και την φαντασία των αρχαίων Ελλήνων ιστορικών! Οι κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας κατέπληξαν πολλούς ταξιδιώτες και ιστορικούς στους αρχαίους χρόνους. Α. ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Το βασίλειο των Βαβυλωνίων άκμασε για πρώτη φορά κάτω από την η- γεσία του διάσημου βασιλιά, Χαμουραμπί (1792-1750 π.χ.). Ήταν πια η εποχή της δυναστείας των Νεοβαβυλωνίων όταν ο Μεσοποτάμιος αυτός πολιτισμός έφθασε στην τελευταία δόξα του. Ο Χαλδαίος στρατηγός Ναβοπολάσσαρ ιδρύει μια νέα δυναστεία. Ο γιος του, ο περίφημος βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ (604-562 π.χ.) που κυβέρνησε την Βαβυλώνα για 43 χρόνια θεωρείται ότι είναι αυτός που έκτισε τους θρυλικούς κρεμαστούς κήπους. Λέγεται ότι οι κήποι χτίστηκαν από τον Ναβουχοδονόσορ για να ευχαριστήσει την σύζυγό του Αμυιτις. Η Αμυιτις ήταν κόρη του βασιλιά της Μηδίας την οποία ο Ναβουχοδονόσορ παντρεύτηκε για να δημιουργήσει συμμαχία μεταξύ των δύο εθνών. Η Αμυίτις προέρχονταν από μια καταπράσινη χώρα με ψηλά βουνά και τραχύ έδαφος. Η ηλιοκαμένη και επίπεδη έκταση της Μεσοποταμίας της δημιούργησε κατάθλιψη. Ο βασιλιάς για να την ευχαριστήσει αποφάσισε να αναπαραστήσει την πατρίδα της με την οικοδόμηση ενός τεχνητού βουνού με τους κήπους σε πεζούλια και ταράτσες. Β. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Οικοδομήματα σε κατακόρυφα ανηφορικά επίπεδα, σαν βουνά από σφυρηλατημένη πέτρα, φυτεμένα με όλων των ειδών δένδρα και φυτά. 19

Επιπλέον σε ειδικό μέρος αυτών υπήρχε ένας βοτανικός παράδεισος ειδικά για τις ανάγκες της διατροφής της βασίλισσας που καταγόταν από την Μηδία, είχε πάθος με το παραδοσιακό διαιτολόγιο της πατρίδας της. Γύρω στο 50 π.χ. ο Διόδωρος ο Σικελός έγραψε ότι αυτοί οι πολυεπίπεδοι κήποι στηρίζονταν σε μια σύνθετη κατασκευή από χοντρούς τούβλινους τοίχους, πέτρινα υποστυλώματα και δοκούς από κορμούς φοινικόδεντρων σε πυκνή διάταξη. Για να στεγανοποιηθούν οι δοκοί, καλύπτονταν με πλέγματα από καλάμια και πίσσα, καθώς και δύο στρώσεις εφυαλωμένων οπτόπλινθων. Το πότισμα γινόταν με νερό από τον γειτονικό Ευφράτη. Το εκπληκτικό αποτέλεσμα ήταν μια δροσερή, υγρή κι ευωδιαστή όαση, φτιαγμένη για θεούς.οι κήποι είχαν εξωτικά ανθισμένα φυτά τα οποία ο Ναβουχοδονόσορ εισήγαγε από τα ξένες χώρες. Μεταξύ των φυτών αυτό πιθανόν να είχε συμπεριλάβει "τον κέδρο, το κυπαρίσσι, την σμύρνα, τον γουνίπερο, την αμυγδαλιά, τη χουρμαδιά, τον έβενο, την ελιά, τη βαλανιδιά, terebinth, την καρυδιά, την τρεμεντίνα, την μελιά, το έλατο, το στρίχνο, την ιτιά, τη ροδιά, τη δαμασκηνιά, την αχλαδιά, την κυδωνιά, την συκιά και το αμπέλι. Γ. ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ Οι ιστορικοί έχουν εξετάσει εάν στους κρεμαστούς κήπους χρησιμοποιήθηκε υδροπονία σαν τρόπος καλλιέργειας των φυτών. Υδροπονία σημαίνει ότι οι θρεπτικές ουσίες προστίθενται στο νερό που στροβιλίζεται γύρω από τις ρίζες των φυτών. Κανένα χώμα δεν χρησιμοποιείται σε ένα υδροπονικό σύστημα Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι η υδροπονία εφαρμόστηκε για πρώτη φορά εδώ αφού οι πρώτες γραπτές αναφορές σε υδροπονική καλλιέργεια αφορούν τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας. Δ. ΜΕΓΕΘΟΣ Πόσο μεγάλοι ήταν οι όμως αυτοί οι κήποι; Ο Διόδωρος μας λέει ότι είχαν περίπου 400 πόδια φάρδος, 400 πόδια μήκος και περισσότερο από 80 πόδια ύψος. Άλλες γραφές δείχνουν ότι το ύψος ήταν ίσο με τους εξωτερικούς τοίχους της πόλης. Τοίχους που ο Ηρόδοτος τους περιέγραψε να έχουν ύψος 320 πόδια. Αν και ο ίδιος ο Ηρόδοτος δεν έχει καμία αναφορά στους κήπους. Οι λεπτομερείς περιγραφές των κήπων προέρχονται από τις αρχαίες ελληνικές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των γραφών του Έλληνα 20

γεωγράφου Στράβωνα και του Φίλωνα του Βυζαντίου. Εδώ είναι μερικά αποσπάσματα από τις αναφορές τους: "Στους κρεμαστούς κήπους καλλιεργούνται φυτά επάνω από το επίγειο επίπεδο, και οι ρίζες των δέντρων ριζώνουν μέσα σε υψωμένα πεζούλια παρά στη γη. Ολόκληρη η μάζα υποστηρίζεται από πέτρινες στήλες... Τα ρεύματα του νερού σχηματίζονται από την ανυψωμένη ροή των πηγών, χύνονται προς τα κάτω δημιουργώντας κανάλια... Αυτά τα νερά απλώνονται σ' ολόκληρο τον κήπο και ποτίζουν τις ρίζες των φυτών, κρατώντας όλη την περιοχή υγρή. Ως εκ τούτου η χλόη είναι μόνιμα πράσινη και τα φύλλα των δέντρων αυξάνονται σταθερά πάνω στα λυγερά κλαδιά... Αυτό είναι ένα έργο τέχνης της βασιλικής πολυτέλειας και το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό γνώρισμά του είναι ότι όλη αυτή η τεχνητή καλλιέργεια κρέμεται επάνω από τα κεφάλια των θεατών". Ε. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η ύπαρξη του μνημείου αυτού ουσιαστικά δεν αποδείχθηκε ποτέ. Ενώ οι αναλυτικότερες περιγραφές των κήπων προέρχονται από τους Έλληνες ιστορικούς όπως ο Διόδωρος ο Σικελός και ο Βέροσος, τα βαβυλωνιακά αρχεία δεν δίνουν στοιχεία πάνω σ' αυτό το θέμα. Στην πόλη της Βαβυλώνας, έχουν ανακαλυφθεί επιγραφές και πλάκες από τον καιρό του Ναβουχοδονόσορ με περιγραφές του παλατιού του, της πόλης της Βαβυλώνας και των τειχών της. Ωστόσο δεν ανακαλύφθηκε ούτε μία πλάκα όπου να αναγράφεται κάποια μορφή πιστοποίησης του σχεδιασμού και της δημιουργίας των μεγαλειωδών, και ασυνήθιστων αυτών κήπων. Ακόμη ούτε και οι ιστορικοί που δίνουν τις λεπτομερείς περιγραφές των κρεμαστών κήπων τους είδαν ποτέ.οι σύγχρονοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι όταν έφθασαν οι στρατιώτες του Αλεξάνδρου στο εύφορο έδαφος της Μεσοποταμίας και είδαν Βαβυλώνα εντυπωσιάστηκαν. Όταν επέστρεψαν αργότερα στην τραχιά πατρίδα τους, είχαν πολλές ιστορίες να πουν για τους καταπληκτικούς κήπους και τα φοινικόδεντρα στη Μεσοποταμία, για το παλάτι του Ναβουχοδονόσορ, για τον πύργο της Βαβέλ... Και ήταν η φαντασία των ποιητών και των αρχαίων ιστορικών που συνδύασαν όλα αυτά τα στοιχεία για να παραγάγουν μαζί ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. 21

7. Άγαλμα του Ολυμπίου Διός Το Άγαλμα του Ολυμπίου Διός ήταν μία κολοσσιαία, καθήμενη μορφή του θεού Διός. Φιλοτεχνήθηκε από τον διάσημο γλύπτη της εποχής, Φειδία γύρω στο 430 π.χ. και τοποθετήθηκε ως λατρευτικό άγαλμα στο Ναό του Διός στην Ολυμπία στην αρχαία Ηλεία, δυτικά της Πελοποννήσου, κοντά στις όχθες του ποταμού Αλφειού. Η κατασκευή του έργου διήρκεσε δύο Ολυμπιακές περιόδους, δηλαδή οκτώ χρόνια. Η τεχνική του Φειδία βασιζόταν ουσιαστικά σε ξύλο. Το σώμα των αγαλμάτων του ήταν ξύλινο και το εμποτιζόταν από ένα ειδικό υγρό για να μην αποξηρανθεί. Το ξύλο ήταν ενδεδυμένο με στρώματα χρυσού και πλάκες ελεφαντοστού. Οι οφθαλμοί ήταν από πολύτιμους λίθους, ενώ ο μανδύας από χρυσό. Το δάφνινο στεφάνι επί κεφαλής, ήταν από πράσινο σμάλτο. Το πάτωμα του ναού έμπροσθεν του αγάλματος, ήταν ολίγο βαθύτερο και γεμάτο με ελαιόλαδο, αντανακλώντας τα χρυσά τμήματα του Διός. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, επισκευάστηκε από τον γλύπτη Δαμοφώντα τον Μεσσήνιο κατά το α μισό του 2ου αιώνος π.χ., επειδή παρουσίασε ρωγμές. Λέγεται μάλιστα, ότι το έκανε με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία. Υπήρχαν μάλιστα και ειδικοί επισκευαστές του αγάλματος, οι λεγόμενοι «Στιλβωτές του Φειδίου», που κατοικούσαν στην Ολυμπία. Εκείνη την εποχή επικρατούσαν κλασικιστικές τάσεις στην ελληνιστική γλυπτική. Το άγαλμα πέρασε κάποιες περιπέτειες, αφού την εποχή του Ιουλίου Καίσαρος το χτύπησε κεραυνός, χωρίς όμως να του κάνει σοβαρή ζημιά. Ο Λόφος ήταν τόπος λατρείας του Κρόνου, πατέρα του Διός. Η τοποθεσία είναι ιστορική, αφού από την αρχαιότητα εδώ διαδραματίστηκαν πολλές μάχες, και από το 1000 π.χ. υπήρχε ο αρχαιότερος ναός της Ελλάδος αφιερωμένος στην Ήρα. Μετά την κατάργηση των Ολυμπιακών Αγώνων το 393 μ.χ. ο ναός ξέπεσε. Το 426 μ.χ. την εποχή του Θεοδοσίου, ο ναός πυρπολήθηκε και το άγαλμα καταστράφηκε ή κατατεμαχίστηκε και λεηλατήθηκε, αν και οι συνθήκες της ενδεχόμενης καταστροφής του είναι σχετικά άγνωστες. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Θεοδόσιος το 390 μ.χ. το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, τοποθετήθηκε μέσα στο Παλάτιον του Λαύσου, ενός Έλληνα Χριστιανού ευνούχου, μαζί με άλλα σπουδαία έργα τέχνης, όπου καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά το 475 μ.χ. παραμένοντας εκεί για περίπου 60 έτη. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα είχε ύψος 12,2 μέτρα μια λιμνούλα με λάδι ελιάς στη βάση του, αντανακλούσε την επιβλητική μορφή του θεού. 22

Από τα παλιά στα νέα Το 200 π.χ. ο Φίλων ο Βυζάντιος συνέταξε έναν κατάλογο των Επτά Θαυμάτων του Κόσμου, που ήταν: 1) Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας 2) Ο Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο 3) Το άγαλμα του ία στην Ολυμπία 4) Ο Κολοσσός της Ρόδου 5) Οι Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας 6) Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού και 7) Η Πυραμίδα του Χέοπα στην Γκίζα. Δύο χιλιάδες διακόσια χρόνια αργότερα, ο Ελβετοκαναδός Bernard Weber, κινηματογραφιστής, έφορος μουσείου, αεροπόρος και ταξιδευτής, αποφάσισε να αναβιώσει την ιδέα της καταγραφής των θαυμάτων του κόσμου, συντάσσοντας μια νέα λίστα µε τη διαφορά ότι τη σύνταξη αυτή δεν θα την αναλάμβανε ένα µόνο άτομο, αλλά εκατομμύρια πολίτες ολόκληρου του κόσμου. Έτσι, αποφασίστηκε το άνοιγμα της λίστας µε τα υποψήφια θαύματα του κόσμου, όπου συμπεριλήφθηκαν τα μνημεία που είχαν κτισθεί από καταβολής πολιτισμού έως το 2000 µ.χ Η αρχική λίστα τέθηκε σε ψηφοφορία µέσω του Internet, από το Σεπτέμβριο του 2000 µμέχρι το Δεκέμβριο του 2005. Τα 77 που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους τέθηκαν στη συνέχεια στη διάθεση ειδικής επιτροπής, η σύνθεση της οποίας περιελάβανε τον πρώην πρόεδρο της UNESCO, Dr. Federico Mayor Zaragoza, καθώς και παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονες. Η επιτροπή συνέταξε την τελική λίστα, η οποία περιλαμβάνει 21 µμνημεία, τα οποία είναι τα εξής: 1. Ακρόπολη, Αθήνα, Ελλάδα, 2. Παλάτι της Αλάμπρα, Γρανάδα, Ισπανία, 3. Ναός του Ανγκόρ, Καµπότζη, 4. Τσίτσεν Ίτζα, Γιουκατάν, Μεξικό, 5. Άγαλμα του Χριστού του Λυτρωτή, Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία, 6. Κολοσσαίο, Ρώμη, Ιταλία, 7.Τα αγάλματα στα Νησιά του Πάσχα, Χιλή, 8. Πύργος του Άιφελ, Παρίσι, Γαλλία, 9. Σινικό Τείχος, Κίνα, 10. Αγία Σοφία, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία, 11. Ναός Κιοµίζου, Κιότο, Ιαπωνία, 12. Κρεµλίνο, Μόσχα, Ρωσία, 13. Μάτσου Πίτσου, Περού, 14. Κάστρο Νοϊσβανστάιν, Φούσεν, Γερμανία, 15. Πέτρα, Ιορδανία, 16. Η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, Αίγυπτος, 17. Άγαλµα της Ελευθερίας, Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, 18. Στόουνχεντζ, Αµεσµπέρι, Μεγάλη Βρετανία, 19. Όπερα του Σίδνεϊ, Αυστραλία, 20. Ταζ Μαχάλ, Άγκρα, Ινδία,21. Τιµπουκτού, Μάλι, Αφρική. Η ψηφοφορια για τηνεπιλογη των μνημειων εγινε στις 7 Ιουλιου το 2007 με παγκοσμια τηλεοπτικη ζωντανη συνδεση και μέρος των εσόδων της καµπάνιας για τα επτά νέα θαύµατα του κόσµου πιθανόν διατέθηκε για τις εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης των µνηµείων αυτών. 23

1. Άγαλμα Χριστού Λυτρωτή Το Άγαλμα του Χριστού Λυτρωτή είναι ψηλό άγαλμα το οποίο εικονίζει τον Ιησού Χριστό με απλωμένα τα χέρια. Η εργασία κατασκευής του δειίρκισε 9 χρόνια από 1922-1931. Οι οργανωτές και οι εμπνευστές του μνημειώδους αγάλματος ή- θελαν να εντυπωσιάσουν το κοινό από την πρώτη μέρα που θα στηνόταν στην κορυφή του βουνού. Η εργασία αναστήλωσης του έ- γινε το 1980 επειδή θα ερχόταν ο Πάππας Ιωάννης Παύλου Β. Το 2000 άρχισε μεγαλύτερο πρόγραμμα αποκατάστασης του μνημείου με νέο φωτισμό και πιο αυστηρές προδιαγραφές προστασίας του. Το άγαλμα χτήστικε προς τιμή του Ιησού και η ιδέα κατασκευής του μνημείου εμφανίστικε το 1850 από την θρησκευτική ηγεσία στο Ρίο. Τελικά, τα σχέδια για θρησκευτικό μνημείο ακυρώθηκαν το 1889 όταν η Βραζιλία έγινε δημοκρατία και η Εκκλησία διαχωρίστηκε από την πολιτεία. Η πρόταση για ένα αξιοθέατο πάνω στο βουνό επανήλθε το 1921. Τα σχέδια για το άγαλμα του Χριστού περιελάμβαναν μεταξύ άλλων έναν σταυρό κι ένα άγαλμα του Χριστού ο οποίος θα κρατούσε μια σφαίρα στα χέρια του. Ο θεμέλιος λίθος για το μεγάλο οικοδόμημα μπήκε στο βουνό Κορκοβάντο στις 4 Απριλίου 1922. Ο Βραζιλιάνος μηχανικός Έτορ Ντα Σίλβα Κόστα ήταν αυτός που επελέγη για να επιβλέψει την κατασκευή του αγάλματος ενώ τα σχέδια ήταν του Γάλλου γλύπτη Πολ Λαντοβσκί. Ο μηχανικός ταξίδεψε στην Ευρώπη για να μελετήσει τα θέματα κατασκευής και εκεί επέλεξε τον γλύπτη Λαντοβσκι. Σύμμαχος των εμπνευστών του έργου ήταν ο σιδηρόδρομος του Κορκοβάντο. Όπως αποδείχτηκε ήταν ιδανικός για να μεταφερθούν εύκολα και με ασφάλεια οι μεγάλοι ογκόλιθοι για την κατασκευή του αγάλματος πάνω στο βουνό. Το μνημείο έχει ύψος 32 μέτρα, η βάση του ειναι 8 μέτρα ζυγίζει 1.000 τόνοι (30 τόνοι είναι το βάρος του κάθε χεριού -8 τόνους ζυγίζει μόνο ο βραχίονας) και βρίσκεται σε υψόμετρο 710 μέτρα, στην κορυφή του ό- ρους Κορκοβάντο. Όταν ολοκληρώθηκε, ήταν το μεγαλύτερο γλυπτό αρτ ντεκό στον κόσμο. 24

Σήμερα η ανάβαση των επισκεπτών στο βουνό για να δουν το άγαλμα γίνεται πλέον με σύγχρονα μέσα, με ανελκυστήρες που προσφέρουν πανοραμική θέα και κυλιόμενες σκάλες. Έτσι, οι επισκέπτες δεν αντιμετωπίζουν πλέον τη δυσκολία να ανέβουν τα 220 σκαλιά για να φτάσουν στη βάση του αγάλματος. Τρεις είναι οι πανοραμικοί ανελκυστήρες που ανεβάζουν τους επισκέπτες στο άγαλμα του Χριστού. Ο καθένας μπορεί να μεταφέρει περίπου 14 άτομα. Η πρόσβαση στους ανελκυστήρες είναι εύκολη και γι' αυτούς που φτάνουν με αυτοκίνητο και γι' αυτούς που φτάνουν με τρένο. 25

2. Μάτσου Πίτσου Α. ΛΟΓΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ Η δυσπρόσιτη θέση του Μάτσου Πίτσου έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι ήταν το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας, στον αγώνα τους εναντίον των Ισπανών. Δηλαδή πολλοί πίστεψαν ότι ήταν η θρυλική Βιλκαμπάμπα λα Βιέχα που ίδρυσε ο βασιλέας των Ίνκας, Μάνκο Ίνκα. Όμως η ανθρώπινη κατοίκηση για μεγάλο χρονικό διάστημα στην πόλη Μάτσου Πίτσου, δεν ήταν ε- φικτή λόγων των ακραίων καιρικών και κλιματολογικών συνθηκών. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι αρχαιολόγοι δεν δέχτηκαν ότι αυτή η πόλη αποτέλεσε όντως το τελευταίο καταφύγιο των Ίνκας στη διάρκεια της Ισπανικής κατάκτησης. Η πραγματικότητα είναι ότι το Μάτσου Πίτσου χτίστηκε το 1460 και χρησίμευε ως αστρονομικό παρατηρητήριο με αρχείο χρονολόγησης, λατρευτικό κέντρο και ως θερινά ανάκτορα των βασιλέων. Β. ΟΝΟΜΑΣΙΑ Το Μάτσου Πίτσου (στην ελληνική βιβλιογραφία απαντάται και ως Μάτσου Πίκτσου) στη γλώσσα Κέτσουα σημαίνει "αρχαίο βουνό". Γ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Το Μάτσου Πίτσου χτίστηκε το 1460. Δ. ΕΓΚΑΤΑΛΗΨΗ Η πόλη φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε όταν ο ηγεμόνας Μάνκο Ίνκα γνωστός και σαν Μάνκο Καπάκ ο Β ξεκίνησε τον αγώνα ανεξαρτησίας των Ίνκας από τους Ισπανούς κατακτητές, γιατί όπως φάνηκε από τα ευρήματα εκείνη την εποχή στη πόλη χτύπησε μια μεταδοτική ασθένεια. Έ- κτοτε κανένας δεν αναφέρθηκε σε αυτή τη πόλη, που ταυτίζεται με τη γενέτειρα των Ίνκας στη μυθολογία τους (Τάμπου-Τόκο), και κανένας δεν ξαναπάτησε εκεί μέχρι το 1911 που ανακαλύφθηκε. 26

Ε. ΔΙΑΣΩΣΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Έχουν μετρηθεί στη πόλη 200 κτίσματα που χωρίζονται μεταξύ τους με τοίχους, ανοιχτούς χώρους σαν πλατείες και μονοπάτια. Η πόλη χωρίζεται σε δυο τομείς που τους χωρίζει μια μεγάλη πλατεία. Οι δυο τομείς είναι ο Αστικός τομέας και ο Αγροτικός τομέας. Ο Αστικός τομέας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και περιλαμβάνει όλα τα τελετουργικά και διοικητικά κτίρια της πόλης μαζί με τα οικήματα, καθώς και τέσσερις πλατείες. Τα κυριότερα μνημεία είναι: Ο Ναός του Ήλιου (Τορεόν), ήταν ένα θρησκευτικό συγκρότημα κτισμάτων με σκοπό τη διενέργεια ιεροτελεστιών και αστρονομικών μετρήσεων. Η ιερή πλατεία, με τρία μεγάλα κτίρια που τους έχουν δοθεί τα ονόματα Τέμπλο δε λας Τρες Βεντάνας, Κυρίως Ναός και Ναός του Ιερέα. Και τα τρία κτίσματα έχουν κτιστεί με τεράστιους τετράγωνους λίθους λευκού γρανίτη, οι οποίοι είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένοι και δίχως κενά μεταξύ τους. Η Ιντιουατάνα, που σημαίνει «εκεί που ενώνει ο ήλιος», είναι ένας τεράστιος γρανιτένιος λίθος που χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις. Το συγκρότημα του Κόνδορα ή αλλιώς Συγκρότημα των Φυλακών όπου ανακαλύφθηκαν πολλά κτίσματα με υγρά υπόγεια και κόκαλα ζώων. Πιθανότατα εκεί φυλάσσονταν τα ιερά ζώα προς θυσία. Τα ονόματα του συγκροτήματος επινοήθηκαν από τον λαξευμένο κόνδορα που υπάρχει πάνω σε έναν μονόλιθο και από τα υγρά υπόγεια που προαναφέρθηκαν. Ο Αγροτικός τομέας χωρίζεται από τον Αστικό με μια μεγάλη πλατεία και μια αποξηραμένη τάφρο ενώ βρίσκεται στο νότιο τμήμα της πόλης. Εκεί βρίσκονται όλοι οι αποθηκευτικοί και λειτουργικοί χώροι της πόλης. 27

Στο ακραίο νότιο τμήμα του τομέα εντοπίζονται πολλές κατοικίες ενώ στο ψηλότερο μέρος του τομέα διακρίνεται η Άνω νεκρόπολη, όπου ε- ντοπίστηκαν πολυάριθμοι τάφοι με 135 λείψανα γυναικόπαιδων, πράγμα το οποίο δημιούργησε ερωτηματικά στους ερευνητές και αρχαιολόγους της πόλης. Γύρω από τα οικήματα βρίσκονται αποθήκες και μεγάλοι περίβολοι οι οποίοι αποτελούν δείγμα τις περουβιανής αγροτικής καθημερινής ζωής. ΣΤ. ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ 7 ΘΑΥΜΑΤΑ Σήμερα πολλές εργασίες αναπαλαίωσης και αποκατάστασης έχουν μετατρέψει το χώρο σε ένα πολύ καλά διατηρημένο αρχαιολογικό μνημείο.το Μάτσου Πίτσου κηρύχθηκε ως περουβιανό ιστορικό άδυτο το 1981 από τη κυβέρνηση του Περού και από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 1983. Είναι επίσης ένα από τα Νέα Επτά Θαύματα του Κόσμου από τις 7 Ιουλίου του 2007. Δεδομένου ότι αυτή η πόλη δεν λεηλατήθηκε από τους Ισπανούς όταν κατέκτησαν τους Ίνκας, θεωρείται ως ιδιαίτερα σημαντική πολιτιστική περιοχή για έναν λαό που έπαψε πλέον να υπάρχει. 28

3. Το Κολοσσαίο Το Κολοσσαίο είναι το μεγαλύτερο ρωμαϊκό μνημείο που έχει διασωθεί από την φθορά του χρόνου και είναι το σήμα κατατεθέν της Ρώμης. Εκεί πραγματοποιούνταν αγώνες με ελεύθερη είσοδο, οι οποίοι διοργανώνονταν από τους αυτοκράτορες για να αυξάνουν την δημοτικότητά τους. Οι αγώνες διαρκούσαν μία μέρα ή και περισσότερες. Ξεκινούσαν με κωμικές πράξεις και εξωτικά ζώα, και ολοκληρώνονταν με τις μονομαχίες μεταξύ ζώων και μονομάχων, ή μόνο μεταξύ μονομάχων. Οι μονομάχοι ήταν αιχμάλωτοι πολέμου ή δούλοι. Το 80 μ.χ. πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του Κολοσσαίου, με αγώνες που διήρκεσαν συνολικά 100 ημέρες. Το Κολοσσαίο λειτούργησε για περίπου 400 χρόνια, με μια διακοπή μεταξύ των ετών 217-238 μ.χ., εξαιτίας ενός κεραυνού που κατέστρεψε μεγάλο τμήμα του. Το λατινικό όνομα του Κολοσσαίου ήταν Amphitheatrum Flavium, που σημαίνει Αμφιθέατρο των Φλαβίων από το όνομα της δυναστείας των αυτοκρατόρων που το έχτισαν και ύστερα πήρε το όνομά του από το κολοσσαίο άγαλμα του Νέρωνα (ο Κολοσσός), που βρισκόταν στην τοποθεσία που χτίστηκε. Το Κολοσσαίο άρχισε να κατασκευάζεται στην εποχή του Βεσπασιανού το 72 μ.χ., συνεχίστηκε την εποχή του Τίτου και ολοκληρώθηκε όταν ή- ταν αυτοκράτορας ο Δομιτιανός 80 μ.χ. Μετά από σεισμούς και λεηλασίες κατά την διάρκεια των αιώνων είναι σήμερα ερείπιο και ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά αξιοθέατα της 29

σύγχρονης Ρώμης καθώς εκατομμύρια τουρίστες το επισκέπτονται τον χρόνο. Το Κολοσσαίο ήταν κατάλευκο, καλυμμένο με μάρμαρα και στολισμένο με κολώνες και αγάλματα, ενώ ένα τεράστιο άγαλμα του θεού Ήλιου βρισκόταν στο εξωτερικό του. Μπορούσε να χωρέσει 45.000 θεατές και είχε σχήμα έλλειψης με περιφέρεια 524 μέτρων. Οι διαστάσεις του ήταν τεράστιες: 156 x 188 μέτρα και το ύψος του έφτανε τα 48 μέτρα και είχε 4 ορόφους. Από αυτούς, οι τρεις πρώτοι είχαν αψίδες και ο 4ος 40 παράθυρα. Πάνω από τον 4ο όροφο υπήρχε στοά. Ο τελευταίος όροφος προοριζόταν για τις γυναίκες και τις κατώτερες τάξεις των πολιτών, ενώ ο πρώτος για τους επιφανείς πολίτες. Το εσωτερικό του ήταν χωρισμένο σε κερκίδες, ενώ στο κέντρο του είχε κονίστρα που χωριζόταν από τις κερκίδες με ένα ψηλό βάθρο. Κάτω από την κονίστρα βρίσκονταν τα υπόγεια. Εκεί βρίσκονταν τα κλουβιά με τα ζώα, τα οποία μπορούσαν να α- νυψωθούν για να ανεβαίνουν τα ζώα στην αρένα, καθώς και οι μηχανικές συσκευές του κτηρίου. Πάνω από την αρένα υπήρχε μια μεγάλη τέντα, προκειμένου οι θεατές να προστατεύονται από τον ήλιο. Οι θεατές έ- μπαιναν στο κτήριο μέσα από 80 εισόδους, 4 από τις οποίες χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από τους ρωμαίους γερουσιαστές και άρχοντες. Οι πολλές πύλες έδιναν στο Κολοσσαίο τη δυνατότητα να γεμίσει μέσα σε 15 λεπτά, και να αδειάσει μέσα σε μόλις 5. Στην κονίστρα (αρένα) οδηγούσαν δύο πύλες: η «πύλη της ζώσης σαρκός», από την οποία οι μονομάχοι εισέρχονταν στην αρένα, και η «νεκρική πύλη», από την οποία απομακρύνονταν οι νεκροί της μάχης. Το Κολοσσαίο έμεινε θρυλικό ως το κέντρο των αιμοχαρών θεαμάτων που απολάμβανε η ρωμαϊκή αυλή στην εποχή της παρακμής της. Η ορχήστρα είχε διαμορφωθεί κατάλληλα για να πραγματοποιούνται ναυμαχίες, μονομαχίες και θηριομαχίες τις οποίες χρηματοδοτούσαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες. Εκεί γίνονταν επίσης μαρτύρια χριστιανών. Το Κολοσσαίο έμεινε θρυλικό ως το κέντρο των αιμοχαρών θεαμάτων που απολάμβανε η ρωμαϊκή αυλή στην εποχή της παρακμής της. Η αρένα είχε διαμορφωθεί κατάλληλα για να πραγματοποιούνται μονομαχίες και θηριομαχίες τις οποίες χρηματοδοτούσαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες. 30

Εκεί οι μονομάχοι έλεγαν το περίφημο αντίο: «Χαίρε αυτοκράτορα, οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν». Για την τύχη των μονομάχων που τραυματίζονταν σοβαρά αποφάσιζε το πλήθος. Αν ο αυτοκράτορας σήκωνε τον αντίχειρα σήμαινε πως ο τραυματισμένος μπορούσε να ζήσει, διαφορετικά έπρεπε να παλέψει με τα άγρια ζώα μέχρι θανάτου. Εκτός από τους ανθρώπους σκοτώνονταν και ζώα. Τα πιο πολλά σκοτώθηκαν στους αγώνες που έγιναν το 248 για τα 1.000 χρόνια από την ίδρυση της Ρώμης. Εκεί ο ρωμαϊκός όχλος απέσπασε το χλευαστικό σχόλιο «Δεν χρειάζονται παρά άρτο και θεάματα». 31

4. Τάζ Μαχάλ Το Ταζ Μαχάλ (Taj Mahal) βρίσκεται κοντά στην πόλη Άγκρα της βόρειας Ινδία,κτισμένο στη νότια όχθη του ποταμού Γιαμούνα. Το συγκρότημα αναπτύσσεται γύρω από το μαυσωλείο που ανήγειρε ο Σαν Γιαχάν, Μογγόλος αυτοκράτορας της Σάχης. Α. ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Ο Γιαχάν, που βασίλεψε από το 1628 έως το 1658, παντρεύτηκε την Αριουμάντ Μπάνο Μπέγκουμ το 1612. Τη λάτρευε, γι' αυτό και την αποκαλούσε Μουμτάζ Μαχάλ (Κορόνα του Παλατιού). Η βασίλισσα τον ακολουθούσε παντού, ακόμα και στις στρατιωτικές εκστρατείες. Στις 17 Ιουνίου του 1631, κατά τη διάρκεια μιας εκστρατείας στο Μπουρχανπούρ της Κεντρικής Ινδίας, η Μουμτάζ Μαχάλ πέθανε, λίγα λεπτά αφότου έ- φερε στον κόσμο το 14ο παιδί τους. Η τελευταία επιθυμία που εξέφρασε στο σύζυγό της ήταν να φτιάξει ένα μνημείο προς τιμήν της, τόσο λαμπρό που όμοιό του ο κόσμος δεν θα'χε ξαναδεί. Και ο αυτοκράτορας κράτησε την υπόσχεσή του. Έτσι κατασκευάστηκε το Ταζ Μαχάλ προς τιμήν της γυναίκας του. Ονομασία: Την ονομασία του την πηρε από την γυναίκα του βασιλιά Αριουμάντ Μπάνο Μπέγκουμ που την αποκαλούσε Μουμτάζ Μαχάλ (Κορόνα του Παλατιού). 32