Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα

Transcript

1 Εργασία Ιστορίας U«Μυκηναϊκός Πολιτισµός» UΜε βάση τις πηγές και τα παραθέµατα Ελένη Ζέρβα Α1 Μελετώντας τον παραπάνω χάρτη παρατηρούµε ότι τα κέντρα του µυκηναϊκού κόσµου ήταν διασκορπισµένα στον ελλαδικό χώρο. Έτσι συµπεραίνουµε ότι τα φύλα που κατοικούσαν εκεί είναι πρόγονοί µας και γι αυτό χαρακτηρίζουµε τον µυκηναϊκό πολιτισµό ως αρχαίο ελληνικό. UΓλώσσα: Αδιαµφισβήτητα, ένα από τα σηµαντικότερα στοιχεία που καθορίζουν έναν 1 πολιτισµό είναι η γλώσσα. Σύµφωνα µε τον J.ChadwickF F, στις περιοχές που αναπτύχθηκε ο µυκηναϊκός πολιτισµός έχουν βρεθεί πινακίδες και επιγραφές από πηλό. Αν και δυστυχώς δεν µας λένε τίποτα για την ιστορία των Μυκηναίων ή για τον τρόπο σκέψης τους, µπορούµε να αντλήσουµε από αυτές πληροφορίες για την κοινωνική, πολιτική -διοίκηση- και οικονοµική οργάνωση τους. Οι επιγραφές που έχουν βρεθεί είναι γραµµένες στη Γραµµική Γραφή Β και το γεγονός ότι βρέθηκαν στον ελλαδικό χώρο µας κάνει να αναρωτηθούµε αν η Γραµµική Γραφή Β είναι µια πρώιµη µορφή της νεοελληνικής γλώσσας. 1 Σχολικό βιβλίο παράθεµα 3, σελίδα 67

2 Πήλινη πινακίδα µε κείµενο της γραµµικής γραφής Β, που προέρχεται από το ανάκτορο της Πύλου. UΟικονοµική οργάνωση: 2 Με βάση τα λεγόµενα του J.ChadwickF F, διαπιστώνουµε ότι η οικονοµική ανάπτυξη στις Μυκήνες έγινε µε εξαιρετικά γρήγορους ρυθµούς. Ο πρώτος παράγοντας που µας οδηγεί σε αυτό το συµπέρασµα είναι το εντυπωσιακό πλήθος επαγγελµατικών ειδικοτήτων, αφού τώρα πια ο καθένας καλεί έναν ειδικό για τη δουλειά που θέλει κάθε φορά να διεκπεραιώσει. Επίσης, η ύπαρξη κυανουργών, δηλαδή τεχνιτών λαζουρίτη λίθου ή γυάλινων αποµιµήσεων του, εκφράζει τον πλούτο και την ευηµερία των «Πολύχρυσων Μυκηνών», µιας και το κύανο θεωρείται πολύτιµος λίθος και παρουσιάζεται µόνο στο χώρο των Μυκηνών. UΜυκηναϊκή Αρχιτεκτονική: Στην εικόνα αυτή διακρίνουµε την ακρόπολη των Μυκηνών µε την περίφηµη πύλη «των λεόντων». Εκεί είναι κτισµένα τα ανάκτορα που περιβάλλονται από ισχυρά τείχη. Όπως βλέπουµε, η κατασκευή των τειχών της ακρόπολης έχει γίνει µε µεγάλους ογκόλιθους που δικαιολογούν το θρύλο της οικοδόµησης τους από τους Κύκλωπες, καθώς και τον χαρακτηρισµό τους ως «απόρθητα» τείχη. Ένα ακόµη σηµαντικό επίτευγµα µυκηναϊκής αρχιτεκτονικής είναι οι θολωτοί τάφοι. Παρατηρώντας την εικόνα βλέπουµε έναν µακρύ διάδροµο µε κτιστές τις πλευρές του που 2 Σχολικό βιβλίο παράθεµα 4, σελίδα 69

3 οδηγεί στην µεγάλη είσοδο του τάφου µε τη τριγωνική απόληξη στο επάνω µέρος. Όπως βλέπουµε στην παραπάνω εικόνα (1), ο εσωτερικός θάλαµος που αποτελεί το κύριο µέρος του τάφου έχει καλυφθεί εξ ολοκλήρου µε χώµα. Η τελική εικόνα της κατασκευής δίνει την εντύπωση µικρού λόφου. (1) «ο Θησαυρός του Ατρέως» Παρατηρώντας τη δεύτερη εικόνα (2), βλέπουµε το εσωτερικό του θολωτού τάφου, το οποίο είναι ένα δωµάτιο κτιστό µε κυκλικό σχήµα. ιακρίνουµε, επιπλέον, το σηµείο όπου πρέπει να βρισκόταν το σώµα του νεκρού, καθώς και την µνηµειώδη είσοδο του τάφου. UΕµπόριο: (2) «ο Θησαυρός του Μινύου» (1) (2) (3)

4 (4) (5) Ρίχνοντας µια πρώτη µατιά στις παραπάνω εικόνες, η πρώτη εντύπωση που µας δηµιουργείται είναι ότι αποτελούν δείγµατα τέχνης λαών της Ανατολής ή της Αφρικής, καθώς απεικονίζουν µορφές και σκηνές που δεν υπάρχει περίπτωση να είναι ελληνικής προέλευσης, ενώ παράλληλα γίνεται χρήση υλικών, τα οποία δεν υπάρχουν στον ελλαδικό χώρο. Για παράδειγµα, η πρώτη(1) εικόνα απεικονίζει χρυσό τελετουργικό σκεύος σε σχήµα κεφαλής λιονταριού, που βρέθηκε σε βασιλικό τάφο των Μυκηνών. Στην δεύτερη(2) εικόνα βλέπουµε ένα κεφάλι πολεµιστή, φτιαγµένο από ελεφαντοστό που προέρχεται από θαλαµωτό τάφο των Μυκηνών, ενώ η τρίτη(3) εικόνα απεικονίζει ένα ασηµένιο κύπελλο από την Έγκωµη της Κύπρου. Έχει ένθετη διακόσµηση από χρυσό και µε µία µελανή ουσία - νίελο -, που απεικονίζει βουκράνια και άνθη λωτού και έχει φιλοτεχνηθεί από Μυκηναίους τεχνίτες. Οι επόµενες τρεις εικόνες(4) παρουσιάζουν µία σφραγίδα µε ιερογλυφική γραφή και δύο σφραγιδοκυλίνδρους - έναν αιγυπτιακό και έναν συροχεττιτικό που βρέθηκαν στην Περατή της Αττικής. Τέλος στην επόµενη εικόνα(5) παρατηρούµε µία χρυσή σφραγίδα που αναπαριστά µια µονοµαχία ανθρώπου µε λιοντάρι. Σίγουρα οι παραπάνω διαπιστώσεις µας ξενίζουν και µας ωθούν να αναρωτηθούµε: πού είδαν οι Μυκηναίοι το λιοντάρι; Πού βρήκαν το ελεφαντοστό; Πού συνάντησαν βουκράνια; Και πώς έµαθαν την ιερογλυφική γραφή; Η µόνη πειστική απάντηση στα παραπάνω είναι ότι οι µυκηναίοι είχαν έρθει σε επαφή µε λαούς της Ανατολής Χετταίους, Φοίνικες και της Αιγύπτου, κυρίως για να ικανοποιήσουν εµπορικούς σκοπούς και συναλλαγές. Συµπεραίνουµε, λοιπόν ότι το εµπόριο ήταν ένας σηµαντικότατος τοµέας που συνέβαλε στην οικονοµική ανάπτυξη και ευµάρεια του µυκηναϊκού πολιτισµού, µιας και είχε εξαπλωθεί σε τόσο µεγάλη γεωγραφική κλίµακα. UΤέχνη: (1) (2) (3) Στην πρώτη εικόνα(1) βλέπουµε έναν µεγάλο αµφορέα από θαλαµωτό τάφο της Αργολίδας. Η παράσταση που τον διακοσµεί µοιάζει να έχει επηρεαστεί από την µινωική φυσιοκρατία. Στη δεύτερη εικόνα(2), από τον ψευδόστοµο αµφορέα καταλήγουµε στο

5 συµπέρασµα ότι οι Μυκηναίοι αγγειογράφοι προοδευτικά οριοθετούν τις επιφάνειες του αγγείου και σχηµατοποιούν τις ζωικές µορφές, οι οποίες χάνουν σταδιακά την υπόστασή τους. Στην τελευταία εικόνα διακρίνουµε µια σφραγίδα όπου απεικονίζεται µονοµαχία αγωνιστών. Η σφραγίδα είναι φτιαγµένη από χρυσό, ο οποίος αφθονούσε στις «Πολύχρυσες Μυκήνες». UΤρωική εκστρατεία: Σύµφωνα µε το παράθεµα και τα λεγόµενα του Θουκυδίδη, η αδυναµία των αρχαίων Ελλήνων ήταν ότι πριν από την Τρωική εκστρατεία δεν είχαν επιχειρήσει τίποτα από κοινού. Ο όρος «Έλληνες», άργησε πολύ να επικρατήσει γενικά στον ελλαδικό χώρο. Μέχρι τότε, τη τα διάφορα φύλα έδιναν το όνοµά τους στις περιοχές που εγκαθίστανται µέχρις ότου ο Έλλην και οι γιοι του επικράτησαν στη Φθιώτιδα. Σιγά σιγά, όλα τα άλλα φύλα κατέφευγαν σε αυτόν και υιοθετούσαν τον όρο «Έλληνες». Αυτό φαίνεται και στον Όµηρο, ο οποίος χρησιµοποιεί τον όρο Έλληνες µόνο για όσους είχαν ακολουθήσει τον Αχιλλέα τη Φθιώτιδα. Αυτοί ήταν και οι πρώτοι Έλληνες. Τα υπόλοιπα φύλα αναφέρονται στα έπη ως αναοί, Αργείοι και Αχαιοί. Αδιαµφισβήτητα, τα ελληνικά φύλα, µέχρι να ενστερνιστούν την ονοµασία «Έλληνες» και ενωθούν µεταξύ τους δεν µπόρεσαν να επιχειρήσουν τίποτα όλοι µαζί, λόγω της αδυναµίας τους και της έλλειψης συνεργασίας. Γι αυτό η Τρωική εκστρατεία 3 θεωρείται ως η πρώτη πανελλήνια επιχείρησηf F. 3 Σχολικό βιβλίο παράθεµα 5, σελίδα 72