Βιολογικά αποτελέσµατα και όρια ασφαλείας

Βιολογικά αποτελέσµατα και όρια ασφαλείας Στην παρούσα ενότητα γίνεται αναφορά στα θέµατα υγείας, που σχετίζονται µε την ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία, σύµφωνα µε τα µέχρι σήµερα επιστηµονικά δεδοµένα. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται τα όρια έκθεσης του ανθρώπινου πληθυσµού σε αυτή, τόσο σε ιεθνές και Ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και στην Ελλάδα. Τέλος, παρουσιάζονται αποτελέσµατα µετρήσεων που έχουν πραγµατοποιηθεί σε σταθµούς βάσης της εταιρίας, καθώς και το Πρόγραµµα 24ωρης µέτρησης ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας «ΕΡΜΗΣ» που εφαρµόζουν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, µε χορηγία της VODAFONE. Α) Τα βιολογικά αποτελέσµατα των ηλεκτροµαγνητικών πεδίων ραδιοσυχνοτήτων σχετίζονται µε θερµικές και µη θερµικές επιδράσεις. Οι θερµικές επιδράσεις συνδέονται µε την αύξηση της θερµοκρασίας ολόκληρου ή τµήµατος του σώµατος. Επιστηµονικές έρευνες, που αφορούν στις επιπτώσεις της Η/Μ ακτινοβολίας στο ανθρώπινο σώµα ή σε συγκεκριµένα τµήµατά του, διεξάγονται εδώ και 60 χρόνια περίπου. Θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι το ανθρώπινο σώµα είναι περισσότερο ευαίσθητο σε Η/Μ κύµατα τηλεόρασης και ραδιόφωνου σε σχέση µε την αντίστοιχη ευαισθησία που επιδεικνύει στις συχνότητες της κινητής τηλεφωνίας. Παρ όλα αυτά και έχοντας διανύσει πάνω µισό αιώνα έκθεσης σε ραδιοκύµατα από τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς ποµπούς, δεν έχει αποδειχθεί ή αναφερθεί επίδραση στην υγεία από αυτό το κοµµάτι της Η/Μ ακτινοβολίας. Επίσης, σύµφωνα µε όλους τους ανεξάρτητους διεθνείς οργανισµούς, δεν έχει αποδειχθεί επίπτωση των ραδιοκυµάτων στην ανθρώπινη υγεία όταν τηρούνται τα όρια ασφαλείας της Επιτροπής Προστασίας από Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP) και του Παγκοσµίου Οργανισµού Υγείας (WHO). Τα θεσπισµένα όρια ασφαλείας είναι µειωµένα κατά τα 50 φορές σε σχέση µε την τιµή όπου διασφαλίζεται η µη ύπαρξη θερµικού αποτελέσµατος. Όσον αφορά στα µη θερµικά αποτελέσµατα, δεν έχει αποδειχθεί η τεκµηρίωσή τους σε επίπεδα ακτινοβολίας κάτω από τα όρια ασφαλείας. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η µείωση στα όρια, κατά 50 φορές, θεσπίστηκε από την επιστηµονική κοινότητα ώστε να υπάρξει προστασία απέναντι και σε τυχόν µακροπρόθεσµα µη θερµικά φαινόµενα σύµφωνα µε την Αρχή της Προφύλαξης. VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 1

Β) Θέσεις ιεθνών Οργανισµών και Παγκοσµίου Οργανισµού Υγείας (Π.Ο.Υ.) Ακολουθούν, περιληπτικά, θέσεις ιεθνών οργανισµών αλλά και του Π.Ο.Υ. σε σχέση µε την προστασία από την Η/Μ ακτινοβολία. Π.Ο.Υ. Ενηµερωτικό φυλλάδιο Ιουνίου 2000 (αριθµός 193) 1. «Τα τρέχοντα επιστηµονικά στοιχεία υποδεικνύουν ότι η έκθεση σε πεδία ραδιοσυχνοτήτων, όπως αυτά που εκπέµπονται τα κινητά τηλέφωνα και τους Σταθµούς Βάσης τους, είναι απίθανο να προκαλεί ή να ευνοεί την αύξηση καρκίνου». 2. «Οι ιεθνείς Οδηγίες που αναπτύχθηκαν από τη ιεθνή Επιτροπή Προστασίας από τις Μη Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP) είναι βασισµένες σε προσεκτική ανάλυση όλης της επιστηµονικής βιβλιογραφίας (και σε θερµικά και σε µη θερµικά αποτελέσµατα) και προσφέρουν προστασία έναντι όλων των αναγνωρισµένων κινδύνων µε µεγάλα περιθώρια ασφαλείας. Και οι µετρήσεις και οι υπολογισµοί δείχνουν ότι τα ραδιοκύµατα από Σταθµούς Βάσης σε περιοχές ανθρώπινης πρόσβασης είναι κατά πολύ χαµηλότερα από τις διεθνείς οδηγίες, τυπικά κατά ένα παράγοντα 100 ή και περισσότερο. Η έκθεση σε ραδιοκύµατα ενός χρήστη κινητού τηλεφώνου είναι µεγαλύτερη, αλλά και πάλι είναι χαµηλότερη από τις διεθνείς οδηγίες». Π.Ο.Υ. Ενηµερωτικό φυλλάδιο Μαΐου 2006 (αριθµός 306) 1. «Τα τελευταία 15 χρόνια, έχουν δηµοσιευτεί µελέτες που εξετάζουν την πιθανή σχέση µεταξύ των ποµπών ραδιοσυχνοτήτων και περιστατικών καρκίνου. Αυτές οι µελέτες δεν παρέχουν αποδείξεις ότι η έκθεση σε πεδία ραδιοσυχνοτήτων που εκπέµπονται από αυτούς τους ποµπούς αυξάνει το κίνδυνο καρκίνου. Οµοίως µακροπρόθεσµες µελέτες σε ζώα δεν αποδεικνύουν αυξηµένο κίνδυνο καρκίνου από την έκθεση σε πεδία ραδιοσυχνοτήτων, ακόµα και σε επίπεδα που είναι πολύ υψηλότερα από αυτά που παράγονται από Σταθµούς Βάσης και ασύρµατα δίκτυα». 2. «Από όλα τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί µέχρι σήµερα, κανένα βραχυπρόθεσµο ή µακροπρόθεσµο επιβλαβές σύµπτωµα δεν φαίνεται να συµβαίνει εξαιτίας των Η/Μ σηµάτων που παράγονται από Σταθµούς Βάσης». 3. «Μερικοί άνθρωποι θεωρούν τους κίνδυνους από την Η/Μ έκθεση µάλλον σοβαρούς. Ανάµεσα στα αίτια του φόβου του κοινού συµπεριλαµβάνονται ανακοινώσεις των ΜΜΕ που αναφέρονται σε µη εγκεκριµένες επιστηµονικές µελέτες, οδηγώντας σε ένα αίσθηµα αβεβαιότητας και στην αντίληψη ότι µπορεί να υπάρχουν άγνωστοι κίνδυνοι ή κίνδυνοι που δεν έχουν ανακαλυφθεί». VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 2

4. «Λαµβάνοντας υπόψη τα πολύ χαµηλά επίπεδα έκθεσης και τα αποτελέσµατα των επιστηµονικών ερευνών που έχουν συγκεντρωθεί µέχρι σήµερα, δεν υπάρχει ισχυρή επιστηµονική ένδειξη ότι τα ασθενή σήµατα ραδιοσυχνοτήτων από Σταθµούς Βάσης και ασύρµατα δίκτυα προκαλούν δυσµενείς επιδράσεις στην υγεία». 5. «Παρ ότι δεν αναµένεται κάποια επίπτωση στην υγεία από την έκθεση σε Η/Μ πεδία από Σταθµούς Βάσης και ασύρµατα δίκτυα, ο Π.Ο.Υ. συνεχίζει να προάγει την έρευνα, έτσι ώστε να καθοριστεί αν υπάρχουν κάποιες επιπτώσεις στην υγεία από τα υψηλότερα επίπεδα έκθεσης των κινητών τηλεφώνων». ICNIRP (International Commission for Non-Ionizing Radiation Protection) 2009 «Σύµφωνα µε τη άποψη της ICNIRP, η δηµοσιευµένη επιστηµονική βιβλιογραφία από την θέσπιση των το 1998 έως σήµερα, δεν παρέχει τεκµηριωµένα στοιχεία για κάποια επίπτωση στην υγεία κάτω από τους βασικούς περιορισµούς (όρια ασφαλείας) και δεν καθιστά αναγκαία την αναθεώρηση της οδηγίας που αφορά σε περιορισµό της έκθεσης από ηλεκτροµαγνητικά πεδία υψηλών συχνοτήτων». Γ) ιεθνείς Οργανισµοί - Νοµοθεσία ιάφοροι φορείς ή οργανισµοί έχουν εκδώσει συστάσεις ή κανονισµούς προστασίας για την προστασία του κοινού από την έκθεση στην Η/Μ ακτινοβολία (0-300 GHz). ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ : ιεθνής Eπιτροπή Προστασίας από µη Ιοντίζουσες Aκτινοβολίες (ICNIRP), η οποία δηµοσίευσε τον Απρίλιο του 1998 την «Οδηγία για τον περιορισµό της Έκθεσης από χρονικά µεταβαλλόµενα ηλεκτρικά, µαγνητικά, και ηλεκτροµαγνητικά πεδία µέχρι 300GHz». Η οδηγία έχει υιοθετηθεί από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας και πάνω σε αυτή έχει στηριχθεί η έκδοση Σύστασης από το συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (12 Ιουλίου 1999) «Περί του περιορισµού της έκθεσης του κοινού σε ηλεκτροµαγνητικά πεδία (0-300GHz)». Το Αµερικάνικο Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων (American National Standards Institute, ANSI). Το Εθνικό Συµβούλιο Προστασίας από Ακτινοβολίες της Μ. Βρετανίας (National Radiological Protection Board, NRPB). VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 3

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.), 6 Σεπτεµβρίου 2000, µε θέµα «Μέτρα προφύλαξης του κοινού από τη λειτουργία κεραιών εγκατεστηµένων στην ξηρά» µε αρ. Φ.Ε.Κ. 1105/Β/06-09- 2000. Συγκεκριµένα βρίσκεται σε ισχύ ο Νόµος 4070 (ΦΕΚ Α 82/10.04.2012) «Ρυθµίσεις Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, Μεταφορών, ηµοσίων Έργων και άλλες διατάξεις.». Με βάση τον τελευταίο αυτό Νόµο 4070 γίνονται ακόµα αυστηρότερα τα όρια ασφαλείας για το κοινό και συγκεκριµένα θεσπίζεται ως όριο το 70% των ορίων της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πριν το νόµο 4070 ίσχυε ως όριο το 80% των ορίων της Σύστασης της Ε.Ε.). Τα όρια είναι ακόµη αυστηρότερα για περιοχές σε ακτίνα 300µ από την περίµετρο κτιριακών εγκαταστάσεων βρεφονηπιακών σταθµών, σχολείων, γηροκοµείων και νοσοκοµείων, καθώς απαγορεύεται να υπερβαίνουν το 60% των τιµών, που καθορίζονται στη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ Ο ΗΓΙΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ Η/Μ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ Τα όρια µέγιστης έκθεσης των διεθνών οργανισµών έχουν εξαχθεί επί τη βάσει πλήρως τεκµηριωµένων επιστηµονικών µετρήσεων και παρατηρήσεων και βασίζονται στον προσδιορισµό του ανώτατου ανεκτού ορίου του είκτη Ειδικής Απορρόφησης (Specific Absorption Rate, SAR) για τον άνθρωπο. Ο δείκτης αυτός προσδιορίζει το ανεκτό όριο όπου δεν εµφανίζονται θερµικές επιδράσεις της Η/Μ ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισµό, στη συνέχεια διαιρείται µε ένα συντελεστή ασφαλείας, ο οποίος είναι 10 για το ελεγχόµενο περιβάλλον (εργαζόµενους σε ηλεκτροµαγνητικά πεδία) και 50 για µη ελεγχόµενο περιβάλλον (ευρύ κοινό, γενικός πληθυσµός), προκειµένου να καλυφθούν τυχόν ασάφειες και κενά γνώσης στον προσδιορισµό του. Τα ανωτέρω όρια αποτελούν δοσιµετρικά µεγέθη και χαρακτηρίζονται ως βασικοί περιορισµοί. Για να τηρηθούν οι βασικοί περιορισµοί έχουν θεσπιστεί τα επίπεδα αναφοράς έκθεσης (reference levels), τα οποία ορίζονται από τις τιµές πυκνότητας ισχύος σε W/m 2 για το ελεγχόµενο και το µη ελεγχόµενο περιβάλλον. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι η συµµόρφωση µε τα επίπεδα αναφοράς εξασφαλίζει και την συµµόρφωση µε τους βασικούς περιορισµούς. Σύµφωνα µε τη Σύσταση του Συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίζεται ως ανώτατο όριο ασφαλείας για την έκθεση σε ηλεκτροµαγνητικά πεδία: τα f/200 W/m 2 (f = συχνότητα ραδιοκύµατος σε MHz). Εποµένως, στην περίπτωση των 900MHz η πυκνότητα ισχύος δεν πρέπει να ξεπερνά τα 4,5 W/m 2. καθώς επίσης και τα 9 W/m 2 για τα 1800MHz και τα 10W/m 2 για τα 2100ΜΗz. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα όρια ασφαλείας εξασφαλίζουν την ανυπαρξία θερµικών αποτελεσµάτων στον άνθρωπο, ενώ παράλληλα όπως αναφέρει και η Σύσταση της Ε.Ε. καλύπτονται και οι τυχόν µακροπρόθεσµες επιπτώσεις ολόκληρου του φάσµατος των συχνοτήτων. VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 4

Στη θέσπιση των ορίων ασφαλείας έχουν ληφθεί υπόψη ιδιαιτερότητες και διαφοροποιήσεις του πληθυσµού, όπως ηλικία, ατοµική ευαισθησία, περιβαλλοντικές συνθήκες και κατάσταση υγείας του κοινού. Πίνακας 1. Μέγιστη Επιτρεπόµενη Πυκνότητα Ισχύος συναρτήσει συχνότητας, σύµφωνα µε τις οδηγίες της ICNIRP και τη Σύσταση της Ε.Ε. ΖΩΝΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΓΙΣΤΗ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ (W/m 2 ) 10-400MHz 2 400-2000 MHz (GSM 900/1800) f/200 (f=εκάστοτε συχνότητα σε ΜΗΖ) 2-300GHz (MICROWAVE/UMTS) 10 Στον παρακάτω Πίνακα 2 παρουσιάζεται συνοπτικά η τάση των διαφόρων κρατών να ακολουθούν ή όχι τα όρια της ICNIRP. VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 5

Χαµηλότερα (αυστηρότερα) όρια από την Ε.Ε. (ICNIRP) ΒΕΛΓΙΟ ΕΛΛΑ Α ΙΤΑΛΙΑ ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ ΠΟΛΩΝΙΑ Υψηλότερα όρια από την Ε.Ε. (ICNIRP) Όρια ίδια µε Ε.Ε. (ICNIRP) (limits = ICNIRP) ΑΥΣΤΡΙΑ ΑΝΙΑ ΚΥΠΡΟΣ ΤΣΕΧΙΑ ΕΣΘΟΝΙΑ ΧΩΡΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΛΟΒΕΝΙΑ ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΦΙΝΛΑΝ ΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΟΥΓΓΑΡΙΑ ΙΡΛΑΝ ΙΑ ΛΕΤΟΝΙΑ ΜΑΛΤΑ ΟΛΛΑΝ ΙΑ (στα ELF έχει αυστηρότερα όρια) ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΣΛΟΒΑΚΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΣΟΥΗ ΙΑ ΑΓΓΛΙΑ ΡΟΥΜΑΝΙΑ ΕΚΤΟΣ Ε.Ε. ΕΛΒΕΤΙΑ ΚΑΝΑ ΑΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΡΩΣΙΑ ΙΑΠΩΝΙΑ ΝΕΑ ΖΗΛΑΝ ΙΑ ΗΠΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 6

) Μετρήσεις Ηλεκτροµαγνητικής Ακτινοβολίας Εκτεταµένες µετρήσεις, που αφορούν στην ένταση του Η/Μ πεδίου, που δηµιουργείται από κεραίες κινητής τηλεφωνίας, έχουν γίνει εκτός από κρατικούς (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ε.Ε.Α.Ε) και πανεπιστηµιακούς φορείς (ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ) και από το εξειδικευµένο προσωπικό της VODAFONE. Η VODAFONE χρησιµοποιεί, όπως και η Ε.Ε.Α.Ε. και τα Πανεπιστηµιακά Ιδρύµατα, όργανα µέτρησης ηλεκτροµαγνητικών πεδίων ευρείας ζώνης συχνοτήτων, καθώς επίσης και αναλυτές φάσµατος. Η VODAFONE στα πλαίσια της διασφάλισης της ορθής λειτουργίας του δικτύου και της προστασίας των πολιτών και εργαζοµένων από την έκθεση σε ραδιοκύµατα, διαθέτει πλήρως εξοπλισµένο εργαστήριο και κατάλληλο προσωπικό το οποίο εκπονεί µετρήσεις ηλεκτροµαγνητικών πεδίων ραδιοσυχνοτήτων σύµφωνα µε τις εθνικές, διεθνείς οδηγίες και πρότυπα. Το Εργαστήριο Μετρήσεων ΗΜ πεδίων στο Περιβάλλον της VODAFONE, έλαβε ιαπίστευση από το Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης (ΕΣΥ ), µε αριθµό πρωτοκόλλου 533, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ ISO / IEC 17025 ως αναγνώριση της εύρυθµης, επιστηµονικής και αξιόπιστης εργασίας του, για την οποία και αξιολογήθηκε από τον εν λόγω αρµόδιο εθνικό φορέα. Η Vodafone πρωτοπορεί στον ευρύτερο χώρο των τηλεπικοινωνιών και ασύρµατων επικοινωνιών καθώς είναι η πρώτη εταιρία που διαθέτει διαπιστευµένο Εργαστήριο Μετρήσεων ΗΜ ακτινοβολίας στο Περιβάλλον. Οι µετρήσεις αφορούν σε εκτίµηση επιπέδων Ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας στο Περιβάλλον από πηγές ραδιοσυχνοτήτων (ραδιοτηλεοπτικούς ποµπούς, σταθµούς βάσης κινητής τηλεφωνίας, ραντάρ, TETRA, ασύρµατες επικοινωνίες, σταθµούς ιντερνετ, µικροκυµατικά κάτοπτρα, ζεύξεις) και εκπονούνται σύµφωνα µε τις διεθνείς οδηγίες και πρότυπα καθώς και την Ελληνική Νοµοθεσία : Νόµος υπ αριθµ. 4070 (ΦΕΚ Α 82/10.04.2012) «Ρυθµίσεις Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, Μεταφορών, ηµοσίων Έργων και άλλες διατάξεις.» Απόφαση Αριθµ. 2300 ΕΦΑ (493) «Τρόπος ιενέργειας µετρήσεων για την τήρηση των ορίων ασφαλούς έκθεσης του κοινού σε ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία από κάθε κεραία», Αρ. Φ.Ε.Κ. 346 από 3 Μαρτίου 2008 ΕΛΟΤ EN 61566:1999 «Μετρήσεις της έκθεσης σε ηλεκτροµαγνητικά πεδία ραδιοσυχνότητας Ένταση πεδίου στην περιοχή συχνοτήτων 100 khz έως 1 GHz». Οδηγία ΕΛΟΤ 1422-3 «Συνεγκατάσταση κεραιών ραδιοεπικοινωνιών- Μέρος 3: Τεχνικές δοκιµών και µετρήσεων Όρια». VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 7

CEPT ECC/REC/(02)04, Measuring non-ionising electromagnetic radiation (9 khz 300 GHz). ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΡΜΗΣ» (24ωρη µέτρηση επιπέδων Η/Μ ακτινοβολίας) Το πρόγραµµα «ΕΡΜΗΣ» είναι ένα σύστηµα συνεχούς µέτρησης και ελέγχου της εκπεµπόµενης ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας ραδιοσυχνοτήτων στο περιβάλλον από το σύνολο των πηγών που υπάρχουν στην περιοχή εγκατάστασης του συστήµατος. Αποτελεί µια προσπάθεια του Εργαστηρίου Κινητών Ραδιοεπικοινωνιών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Εργαστηρίου Ραδιοεπικοινωνιών του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, να καταγράφουν συστηµατικά και να ελέγχουν σε 24ωρη βάση την ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων στο περιβάλλον από διάφορες πηγές, όπως κεραίες ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθµών, κεραίες κινητής τηλεφωνίας, ραντάρ κ.λ.π. Το πρόγραµµα «ΕΡΜΗΣ» εφαρµόστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το Νοέµβριο του 2002 και αφορά στη µόνιµη τοποθέτηση των οργάνων µέτρησης της ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας σε σηµεία, τα οποία χαρακτηρίζονται από υψηλή πληθυσµιακή κάλυψη και ιδιαιτερότητα στη χρήση (π.χ. σχολεία). Μέχρι τώρα έχει εφαρµοστεί σε περισσότερα από 120 σηµεία της χώρας σε 13 Περιφέρειες. Στόχος του προγράµµατος είναι η παροχή στο κοινό απολύτως αξιόπιστης και άµεσης ενηµέρωσης, σχετικά µε τα επίπεδα ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας στο περιβάλλον. Κάθε ενδιαφερόµενος έχει τη δυνατότητα να λάβει σχετική ενηµέρωση επισκεπτόµενος την ιστοσελίδα που έχει δηµιουργηθεί ειδικά για αυτό το σκοπό, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.hermes-program.gr. VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 8

Εικόνα 1: Ιστοσελίδα Προγράµµατος «ΕΡΜΗΣ». Υπεύθυνοι Φορείς του Προγράµµατος «ΕΡΜΗΣ» Tο Εργαστήριο Κινητών Ραδιοεπικοινωνιών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και το Εργαστήριο Ραδιοεπικοινωνιών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήµιου Θεσσαλονίκης, έχουν αναλάβει τη συνολική επιστηµονική ευθύνη του προγράµµατος. Ως ανεξάρτητοι επιστηµονικοί φορείς, τα Εργαστήρια ελέγχουν και πιστοποιούν την τεχνική λειτουργία του συστήµατος, ενώ παράλληλα επιβλέπουν και επικυρώνουν την ορθότητα των πληροφοριών. Γενική Περιγραφή Το σύστηµα αποτελείται από έναν κεντρικό σταθµό ελέγχου και τους σταθµούς µέτρησης. Οι τελευταίοι περιέχουν µια συσκευή ανίχνευσης ευρείας ζώνης συχνοτήτων, µέσα στην οποία περιλαµβάνονται και οι συχνότητες εκποµπής των κεραιών κινητής τηλεφωνίας. Η συγκεκριµένη συσκευή µετρά, αποθηκεύει και µεταδίδει τις πληροφορίες στους κεντρικούς σταθµούς ελέγχου, οι οποίοι βρίσκονται στα δύο Πανεπιστηµιακά Ιδρύµατα και αποτελούνται από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, που καταγράφει τις πληροφορίες µε στόχο την παρουσίασή τους στο κοινό, µέσω ειδικά δοµηµένης ιστοσελίδας. Η µετάδοση των µετρήσεων πραγµατοποιείται µέσω του δικτύου κινητής τηλεφωνίας GSM. Τέλος, τα αποτελέσµατα διοχετεύονται στο διαδίκτυο. VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 9

Τεχνική Περιγραφή του Συστήµατος Το σύστηµα αποτελείται από δύο τµήµατα : (α) Τους σταθµούς µέτρησης, οι οποίοι εγκαθίστανται στα σηµεία που έχουν επιλεγεί (π.χ. σε σχολεία, πάρκα) και πραγµατοποιούν µετρήσεις των επιπέδων Η/Μ ακτινοβολίας. (β) Τους δύο κεντρικούς σταθµούς ελέγχου, οι οποίοι βρίσκονται εγκατεστηµένοι στα δύο Εργαστήρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης αντίστοιχα, που συµµετέχουν στο πρόγραµµα σταθµών. Εικόνα 2: Σχήµα ικτύου Προγράµµατος «ΕΡΜΗΣ». VODAFONE - ΠΑΝΑΦΟΝ Α.Ε.Ε.Τ. 10