ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΕΡΓΟ «INTERREG IIIC/MEDITERRITAGE ΜΕ ΤΙΤΛΟ BIOMASS» Στο πλαίσιο του έργου «INTERREG IIIC/MEDITERRITAGE», που υλοπoίησε η ΑΝ.ΦΛΩ σε συνεργασία με τον ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και σύμφωνα με την υπογραφείσα σύμβαση των δύο μερών, πραγματοποιήθηκαν τα εξής: Γενικά Πριν την υπογραφή της σύμβασης συνεργασίας μεταξύ της ΑΝ. ΦΛΩ. και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ, προηγήθηκε μία σειρά συναντήσεων ανάμεσα στους ενδιαφερόμενους του προγράμματος για τον σχεδιασμό των επιμέρους δράσεων, τη σύνταξη και την επεξεργασία των συμβάσεων. Το Μάρτιο ακολούθησε ένας δεύτερος κύκλος συναντήσεων μεταξύ των συνεργατών του προγράμματος για την καλύτερη επικοινωνία και οργάνωση της υλοποίησης των δράσεων. Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν : Στη Φλώρινα, στα γραφεία της ΑΝ. ΦΛΩ. για το γενικότερο συντονισμό του προγράμματος όπως επίσης και με συνεργάτη του ΑΠΘ. Επίσης στη Φλώρινα πραγματοποιήθηκε συνάντηση του συνεργάτη του ΑΠΘ και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ με τη Δ/νση Δασών Φλώρινας για τη συγκέντρωση των σχετικών στοιχείων της έρευνας για τη διαθεσιμότητα της βιομάζας στην ευρύτερη περιοχή. Στη Θεσσαλονίκη μεταξύ των εκπροσώπων του ΑΠΘ και τον ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ. Στην Πτολεμαΐδα μεταξύ των εκπροσώπων της Θερμοδυναμικής και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ και Στις εγκαταστάσεις του Περιβαλλοντικού Κέντρου του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στον Αετό Φλώρινας μεταξύ του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ και του συνεργάτη κ. Γ. Μπλάγα, καθώς και μεταξύ των εκπροσώπων του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ και της ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗΣ. Τον Ιούνιο ολοκληρώθηκε και το πιλοτικό πρόγραμμα κεντρικής θέρμανσης με χρήση βιομάζας για της ανάγκες του Κέντρου Ενημέρωσης και του Κτηνιατρικού Σταθμού, στον Αετό Φλώρινας.
Πρόκειται για τη δημιουργία δύο τζακιών/λεβητών, της Combi, που με την χρήση βιοκαυσίμων ενεργοποιεί αερόθερμα σώματα που καλύπτουν της θερμαντικές ανάγκες των δύο χώρων. Ολοκληρώθηκε η μελέτη για τη διαθεσιμότητα προϊόντων βιομάζας στο νομό της Φλώρινας και η παρουσίαση της προοπτικής και της ενεργειακής αποτελεσματικότητας με τη χρήση βιομάζας. Παράλληλα μεταφράστηκε από τα Ελληνικά στα Αγγλικά τα κείμενα που αφορούν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της κεντρικής θέρμανσης. Μορφοποιήθηκε η εκθεματική επιφάνεια που τοποθετήθηκε πάνω στο τζάκι/ λέβητας. Πρόκειται για ένα σημαντικό εργαλείο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, για την ανάγκη χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη καθημερινότητά μας, αν λάβουμε υπόψη μας ότι το Περιβαλλοντικό Κέντρο του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ το επισκέπτονται ετησίως περίπου 50.000 άνθρωποι. Το έκθεμα εξηγεί τι είναι βιομάζα, πώς μπορεί να αξιοποιηθεί, ποια τα πλεονεκτήματα χρήσης πελετών και τι συμβαίνει με την αξιοποίηση της στο νομό της Φλώρινας.
Συναντήσεις φορέων στο Εξωτερικό H πρώτη συνάντηση στα πλαίσια του προγράμματος έγινε στα Βασιλικάτα, 1-2 Δεκεμβρίου 2006, της οποίας στόχος ήταν προσδιορισμός νέων στρατηγικών εφαρμόσιμων από τις Ευρωπαϊκές χώρες καθώς και οι πολιτικές και οι κατά τόπους πολιτικές για την τοπική ανάπτυξη. Εργοστάσιο συσκευασίας βιομάζας/βασιλικάτα Τον Φεβρουάριο έγινε προετοιμασία και συμμετοχή στη 2 η συνάντηση του προγράμματος, στην Κορσική, από τον εκπρόσωπο του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ Λάζαρο Γεωργιάδη. Στη συνάντηση πραγματοποιηθήκαν παρουσιάσεις των αποτελεσμάτων των ερευνών των εταίρων από την Ιταλία και την Κορσική, επισκέψεις σε εγκαταστάσεις χρήσης βιομάζας στο Corte, πόλη η οποία φιλοξένησε τη συνάντηση. Επίσης πραγματοποιήθηκε περιήγηση στην ευρύτερη ορεινή περιοχή Γυμναστήριο που κάνει χρήση βιομάζας / Κορσική Το Νοέμβριο είχαμε προετοιμασία και συμμετοχή για τη συνάντηση στη Liguria στο ΑVETO Park. Η προετοιμασία αφορούσε μια σειρά επαφών μεταξύ της ΑΝ.ΦΛΩ. και του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ. Η συνάντηση έλαβε χώρα 15-16 Νοεμβρίου και ήταν η τελευταία του προγράμματος και αφορούσε στη παρουσίαση μίας κατασκευής από 3 μικρά βιοενεργειακά τηλεθερμαινόμενα συστήματα σε 3 σημαντικές εγκαταστάσεις της περιοχής.
Φιλοδοξούν ότι αυτό θα αποτελέσει μια έξοχη προώθηση της χρήσης βιομάζας και ταυτόχρονα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης λόγω της τουριστικής θέσης, που θα ενθαρρύνει τους τοπικούς δασικούς συνεταιρισμούς και επιχειρήσεις να ασχοληθούν με την παραγωγή βιομάζας Η συνεργασία των φορέων έδωσε την ευκαιρία να ακουστούν οι θετικές και αρνητικές εμπειρίες που προέκυψαν κατά την υλοποίηση του προγράμματος και μέσα από αυτές να υιοθετηθεί ένα κοινό σχέδιο δράσης που θα μπορέσουν να ακολουθήσουν οι Μεσογειακές χώρες για τη προώθηση της χρήσης βιομάζας. Συνοψίστηκαν τα τελικά συμπεράσματα του προγράμματος και οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να γνωστοποιήσουν τις διαφορετικές «τοπικές» εμπειρίες. Η συνάντηση έθεσε ως στόχο τη συνέχεια της επαφής των εταίρων και στο μέλλον. Liguria Υπήρξε κοινή παραδοχή ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα για τη βιομάζα ήταν το πρώτο πρακτικό βήμα για την χρήση χέρσων εκτάσεων και της άνευ αξίας ξυλείας για θερμαντικούς σκοπούς με τη δημιουργία μικρών ή μεσαίων ενεργειακών συστημάτων που μπορούν από τη μία να μειώσουν το ενεργειακό κόστος και από την άλλη να συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης πραγματοποιήθηκε και επίσκεψη στο πάρκο της περιοχής.
Συναντήσεις φορέων στο εσωτερικό Τον Μάιο ξεκίνησε ο σχεδιασμός και η προετοιμασία της 3 ης συνάντησης του προγράμματος, που έλαβε χώρα στον Αετό Φλώρινας, στις 21-22 Ιουνίου 2007 στο Κέντρο Ενημέρωσης του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ. Για τις ανάγκες της ημερίδας πραγματοποιήθηκαν οι εξής δράσεις: εκτυπώθηκαν folders που διανέμονταν στους συμμετέχοντες και περιείχαν το πρόγραμμα της ημερίδας, μπλοκ του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ και στυλό, εστάλησαν δελτία τύπου πριν και μετά την ημερίδα στα τοπικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, εστάλησαν προσκλήσεις και προγράμματα της ημερίδας σε όλους τους αρμόδιους και ενδιαφερόμενους φορείς (Διαχειριστικές Αρχές Interreg III και Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, εταίρους του προγράμματος, Διεύθυνση Δασών Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, Δασικές Υπηρεσίες και Δασαρχεία των Νομών Φλώρινας, Καστοριάς και Πέλλας, Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών, Περιβαλλοντικές Οργανώσεις, Κυνηγετικούς Συλλόγους, Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις Φλώρινας και Πέλλας, Δήμους και Κοινότητες, Ενώσεις Πολιτών, Αναπτυξιακούς φορείς κλπ), ενοικιάστηκε μικροφωνική εγκατάσταση για τον ήχο και την ηχογράφηση της ημερίδας, χρησιμοποιήθηκε φορητός υπολογιστής και προβολέας (projector) για την προβολή των εισηγήσεων, η μετάφραση έγινε από έμπειρους μεταφραστές (Ελληνικά Γαλλικά-Ιταλικά), υπήρξε μέριμνα για μπουφέ διαλείμματος και φαγητό, υπήρξε μέριμνα για τη μετακίνηση των συμμετεχόντων από την Ιταλία και την Κορσική (συνολικά 20 άτομα) με λεωφορείο, καθώς επίσης και για τις μετακινήσεις που ακολούθησαν μετά την ημερίδα με ξενάγηση στις εγκαταστάσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο Καταφύγιο του Λύκου (Αγραπιδιές) και το Καταφύγιο της Αρκούδας (Νυμφαίο). Σημαντικό στοιχείο που θα θέλαμε να παραθέσουμε είναι η αποτελεσματικότητα της δράσης, που οφείλεται τόσο στην οργάνωση της και την ποιότητα των εισηγήσεων. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης πραγματοποιήθηκαν έλαβαν χώρα τα εξής:
επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ (Αετός, Αγραπιδιές, Νυμφαίο) και παρουσίαση των δράσεων της οργάνωσης, επισκέψεις στους ορεινούς όγκους. Επισκέψεις σε ορεινούς όγκους και δουλειά πεδίου πραγματοποιήθηκαν στον Βόρα, τον Βαρνούντα και το Βίτσι. Εκτός από τα παραπάνω οι εκπρόσωποι των φορέων είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν και να αποφασίσουν την κοινή τους παρουσία και δράση σε θέματα χρήσης της βιομάζας για θερμαντικούς σκοπούς.
Συμπεράσματα- προτάσεις Οι επαφές που έγιναν μέσα από το πρόγραμμα υπήρξαν ιδιαίτερα εποικοδομητικές και σαν επισύναψη, από την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, μπορούμε να πούμε ότι η χρήση βιοκαύσιμης ύλης έχει:. 1. Ουδέτερη επίπτωση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. 2. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συνεχή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που δεν εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες, όπως συμβαίνει με την ηλιακή, αιολική και υδροδυναμική ενέργεια. 3. Τα συστήματα παραγωγής θερμότητας και συμπαραγωγής Θ/Η με βιομάζα μπορούν να επιτύχουν υψηλούς βαθμούς απόδοσης. 4. Οι χαμηλές συγκεντρώσεις Θείου συνεπάγονται μικρές επιπτώσεις στο φαινόμενο της όξινης βροχής. 5. Τα υγρά βιοκαύσιμα έχουν υψηλούς αριθμούς οκτανίων και χαμηλούς αέριους ρύπους. 6. Δημιουργικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες λόγω της αύξησης της τοπικής απασχόλησης, της κατανάλωσης εγχώριων πρώτων υλών κ.ά. 7. Η βιομάζα είναι άφθονη και άμεσα διαθέσιμη σε όλη την Ευρώπη. Η άμεση διαθεσιμότητά της, την καθιστά ιδανικό υποψήφιο ανάμεσα σε όλες τις υπάρχουσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για μια αρκετά μεγάλη συμβολή μεσοπρόθεσμα και πολύ μεγάλη συμβολή μακροπρόθεσμα στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ευρώπης. Η μεγάλης κλίμακας χρήση βιομάζας για ενεργειακή παραγωγή μπορεί να ανακουφίσει ορισμένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ευρωπαϊκή γεωργία, όπως η χρήση αγρών υπό αγρανάπαυση για την καλλιέργεια ενεργειακών φυτών, η χρήση της πλεονάζουσας παραγωγής αγροτικών προϊόντων για την παραγωγή ενέργειας, κα. Τέτοιες ενέργειες δύναται να ωφελήσουν τις Μεσογειακές χώρες με: νέες χρήσεις αγροτικής γης, υποστήριξη του εισοδήματος των αγροτών, νέες σχέσεις μεταξύ αγροτών και βιομηχανίας, και τοπική ανάπτυξη των απομακρυσμένων και μειονεκτούντων περιοχών έχοντας σαν αποτέλεσμα τη συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο, την πολιτιστική επικοινωνία και την άμβλυνση των διαφορών των ελληνικών επιχειρήσεων. Οι Μεσογειακές τουριστικές επιχειρήσεις για να παραμείνουν ανταγωνιστικές και επιπλέον για να αυξήσουν την κερδοφορία τους, μέσα σε στο συνεχές ανταγωνιστικό περιβάλλον, θα πρέπει να στοχεύσουν στην γενικότερη αναβάθμιση και ανάπτυξη του κλάδου τους. Πιο συγκεκριμένα θα πρέπει να προβούν σε βελτίωση των τουριστικών υποδομών. Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση των ΑΠΕ μέσω νέων τεχνολογιών που θα διατηρήσουν την αυθεντικότητα και την ιδιαιτερότητα του κάθε τόπου. Κάθε ανανεώσιμη πηγή ενέργειας μπορεί να βρει εφαρμογή σε διαφορετικές δραστηριότητες της ξενοδοχειακής μονάδας, αποφέροντας ενεργειακό κέρδος,
μειώνοντας τους εκπεμπόμενους ρύπους του, συμβάλλοντας τελικά στην διατήρηση του οικοσυστήματος. Πληθώρα νέων τεχνολογικών λύσεων που κάνουν χρήση των ΑΠΕ, μπορούν να εφαρμοστούν στα ξενοδοχεία για να βελτιώσουν πρωτίστως την ενεργειακής του διαχείρισης. Συμπεράσματα Ελλάδα-Φλώρινα Τα απορρίμματα από γεωργικές καλλιέργειες ανέρχονται σε χιλιάδες τόνους το χρόνο, από τα οποία περισσότερα από τα μισά παραμένουν ανεκμετάλλευτα με ταυτόχρονη δημιουργία περιβαλλοντικών προβλημάτων. Η πολιτική της δασικής υπηρεσίας δεν επιτρέπει την συλλογή των δασικών υπολειμμάτων Η αγροτική βιομάζα επαρκεί για να καλύψει το 10% της ετήσιας κατανάλωσης πετρελαίου για θερμικές χρήσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Οι δυνατές τεχνολογίες αξιοποίησης βιομάζας παρουσιάζουν ένα αρκετά μεγάλο εύρος, και η βέλτιστη δυνατή τεχνολογία εξαρτάται τόσο από τη διαθέσιμη πρώτη ύλη όσο και από την εφαρμογή. Στον Ν. Φλώρινας δεν υπάρχει οργανωμένη πρακτική αξιοποίησης της βιομάζας,παρόλο που η δυναμική της είναι μεγάλη. Οι εκτιμηθείσες ποσότητες αγροτικών υπολειμμάτων, στο νομό, για το 2007 και το 2008 ανέρχονται σε περίπου 80.000 τόνους. Το κύριο αγροτικό υπόλειμμα στο Ν. Φλωρίνης είναι τα υπολείμματα αραβοσίτου (κότσαλα και στελέχη) με ικανές ποσότητες για να επικεντρωθούν οι προσπάθειες αξιοποίησης των, με θερμοχημικές μεθόδους. Η δασική βιομάζα υπό μορφή υπολειμμάτων δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Εκτός από τα αγροτικά στο νομό Φλώρινας, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν τα καλάμια, πάντα με ορθολογική χρήση ώστε να αποφευχθεί η υποβάθμιση των βιοτόπων. Για την ενημέρωση του αγροτικού και όχι μόνο πληθυσμό θα πρέπει να γίνουν επιδεικτικές μονάδες, οι οποίες θα συμβάλλουν τόσο στην ενεργειακή παραγωγή όσο και στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.