www.lifepositive.gr
www.lifepositive.gr ΕΜΒΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΙΟΝΗΣ «Χωρίς εµβόλια, κινδυνεύουµε από επιδηµίες» «ΟΠΛΟ» ΥΓΕΙΑΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ > ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ 12 18 21 6 8 12 18 21 Περιεχόµενα life positive > life positive > life positive > life positive > life positive EDITORIAL ΑΠΟΡΙΕΣ > Για το κρυολόγηµα ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΧΑΪ ΕΜΕΝΟΣ > Η ψωρίαση δεν µεταδίδεται ΥΓΕΙΑ > Τµήµα Εξωσωµατικής Μαιευτηρίου «ΕΛΕΝΑ»: «Γόνιµη»...απόβαση στη Μήλο ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ > Πείτε ΝΑΙ στα εµβόλια > Χρήστος Λιονής: Ο εµβολιασµός είναι ευθύνη των γιατρών > Χρονοδιάγραµµα Εµβολιασµών για παιδιά και εφήβους 8 > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
Εργαζόµαστε καθηµερινά πάνω σε φόρµουλες µε στόχο τη βελτίωση της ζωής. Στη Merck Serono συνδυάζουµε την εξειδίκευσή µας στους τοµείς των χηµικών και βιολογικών παραγόντων για να προσφέρουµε καινοτόµα συνταγογραφούµενα φάρµακα. ιαθέτουµε κορυφαία προϊόντα που συµβάλλουν στη βελτίωση της ζωής των ασθενών. Προσφέρουµε θεραπείες στους τοµείς που γνωρίζουµε καλύτερα: την ογκολογία, τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις, τη γονιµότητα, την ενδοκρινολογία, τις καρδιοµεταβολικές παθήσεις. ιαθέτουµε υψηλής ποιότητας προϊόντα σε περισσότερες από 150 χώρες σε ολόκληρο τον κόσµο. Λεωφόρος Κηφισίας 41-45 (Κτίριο Β), 151 23 Μαρούσι, Αθήνα www.merck.gr www.merckserono.gr
υγεία 40 36 36 40 48 56 60 66 68 72 life positive > life positive > life positive > life positive > life positive YΠΝΟΒΑΣΙΑ > Γιατί... νυχτοπερπατάµε; ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ > Η κατάθλιψη του Facebook ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΟΒΙΑ > Έξοδος; Όχι, ευχαριστώ! ΙΑΤΡΟΦΗ > Το κινητό µου µε παχαίνει ή µήπως µε αδυνατίζει; ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ > Ο φύλακας της άγριας ζωής ΝΕΑ > Μικρά και πρακτικά ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ > Βουλωµένη µύτη; Βοηθήστε το µωράκι σας να αναπνεύσει ελεύθερα 48 www.lifepositive.gr Το επόµενο τεύχος του > Life > Positive < θα κυκλοφορήσει στις 24 Νοεµβρίου >Life>Positive< Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚ ΟΣΗ > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙ ΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 e-mail: info@lifepositive.gr www.pitsilidis.gr ΕΚ ΟΤΗΣ > Μιχάλης Πιτσιλίδης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚ ΟΣΗΣ > Νινέττα Βατικιώτη ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ > Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ > Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ > Ειρήνη Πιτσιλίδη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ > Γιώργος Παναγόπουλος SENIOR ART DIRECTOR > Γρηγορία Μαυροειδάκου ART DIRECTOR > Μάτα Παρασύρη ΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑ Α > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Λυδία Παπαευαγγέλου ΕΙ IΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρµακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Στέλιος Σπαντιδέας, διατροφολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος ΙΑΦΗΜΙΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟ ΟΧΗ ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταµάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟ ΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. Το >Life>Positive< είναι µηνιαίο περιοδικό και διανέµεται δωρεάν, την τελευταία Κυριακή κάθε µήνα, µε τον «Τύπο της Κυριακής»
> editοrial τoυ Γρηγόρη Λάσκαρη Οι υγιείς παχύσαρκοι 6 ιαιρέστε το βάρος σας σε κιλά µε το τετράγωνο του ύψους σας σε µέτρα. Το πηλίκο που θα βρείτε είναι ο είκτης Μάζας Σώµατός σας (BMI, Body Mass Index). Αν το νούµερο είναι κάτω από 25 τότε είστε υγιής, αν κυµαίνεται µεταξύ 25-30 το µέλλον σας δεν προδιαγράφεται ρόδινο, ενώ αν ξεπερνά το 30 τότε, σύµφωνα µε πρόσφατη απόφαση της Αµερικάνικης Ιατρικής Εταιρείας (AMA, American Medical Association), είστε άρρωστοι και κινδυνεύετε άµεσα να πάθετε διαβήτη ή εγκεφαλικό ή έµφραγµα ή έναν συνδυασµό των τριών. Η απόφαση των Αµερικάνων ιατρών είναι µείζονος σηµασίας, επειδή όταν φταρνίζεται η ΑΜΑ κρυολογεί ο κόσµος ολόκληρος. Και δυστυχώς είναι ατεκµηρίωτη, όχι επειδή η παχυσαρκία δεν είναι πρόβληµα, αλλά επειδή το κριτήριο που χρησιµοποίησε για να την ορίσει (BMI) αδυνατεί να ξεχωρίσει επαρκώς τους υγιείς από τους νοσούντες. Ναι, καλά το καταλάβατε, υπάρχουν παχύσαρκοι που είναι εξίσου υγιείς µε έναν µπαλαρίνο. Στην περίπτωσή µας, ο χαρακτηρισµός «υγιής» συνδέεται µε την απουσία συγκεκριµένων µεταβολικών διαταραχών που κάνουν τον οργανισµό επιρρεπή σε αρρώστιες των αγγείων και της καρδιάς. Τέτοια µεταβολικά χαρακτηριστικά είναι -µεταξύ άλλων- τα τριγλυκερίδια, η χοληστερίνη, η ινσουλίνη, η πίεση και η εναπόθεση λίπους στο συκώτι. Μέχρι πριν λίγο καιρό θεωρείτο αυτονόητο ότι οι διαταραχές αυτών των δεικτών ήταν σχεδόν αποκλειστικό «προνόµιο» των παχύσαρκων. Τον Αύγουστο που µας πέρασε, επιστήµονες από το Τµήµα Επιδη- µιολογίας και ηµόσιας Υγείας του Πανεπιστηµίου Cork της Ιρλανδίας έλεγξαν για αυτούς τους δείκτες ένα δείγµα 3.000 ανθρώπων και κατέληξαν σε διαφορετικά συµπέρασµατα: ναι µεν οι παραπάνω δείκτες έχουν µεγαλύτερη πιθανότητα να είναι διαταραγµένοι στους παχύσαρκους παρά στους λεπτούς, όµως η απουσία µεταβολικής υγείας διατρέχει οριζόντια και τις δύο οµάδες ανεξαρτήτως του είκτη Μάζας Σώµατος. Χονδρικά και ανάλογα µε πιο «µπουκέτο» µεταβολικών δεικτών νοσηρότητας επέλεξαν οι Ιρλανδοί ερευνητές, φάνηκε ότι περίπου το 50% των αδύνατων θα µπορούσαν να χαρακτηρισθούν µεταβολικώς µη-υγιείς, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους παχύσαρκους ήταν περίπου 75%. Τι µένει από όλο αυτό το µπέρδεµα; Μία διαπίστωση και µία λύση. Η λύση είναι η απάντηση στο ερώτηµα «τι πρέπει να κάνω γιατρέ µου για να είµαι µεταβολικά υγιής»; Χάπια δεν υπάρχουν και δεν πρόκειται να υπάρξουν στο άµεσο µέλλον. Μέχρι τότε, ο µόνος τρόπος, είναι αυτός που µας προτείνει µία δηµοσίευση του καθηγητή Francisco Ortega από το Ινστιτούτο Karolinska, στο έγκριτο περιοδικό European Heart Journal: σηκωθείτε από τον καναπέ σας και ασκηθείτε. Τη µεταβολική υγεία την φέρνει κυρίως η άσκηση και όχι τόσο η λεπτή σιλουέτα. Η σιλουέτα είναι κυρίως πρόβληµα αισθητικής, εκτός βέβαια και αν ανήκετε στην κατηγορία...βυτίου! Η διαπίστωση είναι θλιβερή και έχει να κάνει µε την ευκολία µε την οποία η ιατρική αρέσκεται να µοιράζει πιστοποιητικά ασθένειας προς πάσα κατεύθυνση. Το αν αυτό είναι αποτέλεσµα της πρόθυµης υποταγής της στα κελεύσµατα του κοινωνικού καθωσπρεπισµού ή κάποιας τάσης υπεραπλούστευσης σύνθετων προβληµάτων είναι κάτι που πρέπει να απασχολήσει την ίδια την ιατρική κοινότητα και κυρίως τους κοινωνιολόγους. < > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
Health & Nutrition Perfect for Every Body TM εμπνευσμένη από τη φύση ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ Health & Nutrition Perfect for Every Body TM εμπνευσμένη από τη φύση ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ Health & Nutrition Perfect for Every Body TM εμπνευσμένη από τη φύση ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ To προϊόν δεν αποτελεί υποκατάστατο μίας ισορροπημένης διατροφής Αριθ. Πρωτ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ : 2 5793 /1 8.0 4.0 7 Το Tonalin CLA της SOLGAR είναι η ποιοτικότερη μορφή CLA, χωρίς συντηρητικά και συνθετικές ουσίες. Ενώ στην αγορά κυκλοφορούν πλήθος από σκευάσματα CLA, σχεδόν κανένα από αυτά δεν έχει κατασκευασθεί σύμφωνα με αποτελέσματα κλινικών ερευνών σε ανθρώπους, όπως συμβαίνει με το Solgar Tonalin CLA. Γι αυτό ζητήστε το με τ όνομά του. Μόνο από την SOLGAR C r e a t i v e TONALIN CLA Βήματα Μπροστά για ένα υγιές & καλοστημένο σώμα Το TONALIN CLA της Solgar είναι ένα συμπλήρωμα που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του αποθηκευμένου υποδόριου λίπους και στον έλεγχο του βάρους Μεγάλη γκάμα των προϊόντων της ISOPLUS θα βρείτε στα φαρμακεία με την ειδική σήμανση Παράλληλα δρα θετικά στη διατήρηση του μυϊκού ιστού. Αν συνδυαστεί με συστηματική άσκηση και υγιεινή διατροφή, το φυσικό αυτό σκεύασμα θα μπορούσε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη σε: Άτομα που επιθυμούν να χάσουν αποθηκευμένο λίπος και ταυτόχρονα να διατηρήσουν τη μυϊκή μάζα του σώματός τους Άτομα που επιθυμούν να έχουν τον έλεγχο του βάρους τους Αθλητές και άτομα που επιδιώκουν φυσική κατάσταση, μυϊκή ανάπτυξη και σωματοδόμηση ÁÈÇÍÁ: Τ. 210 95 79 707 F. 210 95 72 169 e-mail: info@iso-plus.gr www.healthyme.gr ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Τ. 2310 028 668 F. 2310 028 668 εσωτ. 2301 find us on
> υγεία 8 10+1 Απορίες για το κρυολόγηµα Καταρροή, πονόλαιµος, βήχας, πονοκέφαλος, αδιαθεσία, πυρετός. Όσο η θερµοκρασία πέφτει, δηµιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για να «εγκατασταθούν» ιοί στον οργανισµό και να εκδηλωθούν κρυολογήµατα. Σε τι διαφέρει το κρυολόγηµα από τη γρίπη; Πώς θα προστατευτούµε και πώς θα τα αντιµετωπίσουµε αν η άµυνά µας µας προδώσει; H ιατρός- ειδική παθολόγος, ρ Αναστασία Μοσχοβάκη, απαντά σε όλες µας τις απορίες για το κρυολόγηµα. που οφειλεται 1 το κρυολογηµα; Οι «ένοχοι» είναι πάνω από 200 (!) είδη ιών, µε παράξενα ονόµατα: ρινοϊοί, κοροναϊοί, ιοί της ινφλουένζας (γρίπης), της παραϊνφλουένζας και αδενοϊοί, που προσβάλλουν το ανώτερο αναπνευστικό σύστηµα. Το κοινό σηµείο όλων αυτών των λοιµώξεων είναι ότι συνήθως υποχωρούν από µόνες τους, οπότε η «θεραπεία» στοχεύει στην ανακούφιση από τα συµπτώµατα (ξεκούραση, ζεστά ροφήµατα, απλά αντιπυρετικά, αποσυµφορητικά, στοµατικά διαλύµατα για γαργάρες, σιρόπια για τον βήχα κ.ο.κ.) Τα κοινά κρυολογήµατα διαρκούν συνήθως µία εβδοµάδα και φεύγουν µόνα τους. πως µεταδιδεται; 2 Οι ιοί που προκαλούν το κρυολόγηµα ή τη γρίπη µεταδίδονται ως µικρά, υγρά σταγονίδια, όταν κάποιος µιλάει, γελάει, φτερνίζεται ή βήχει χωρίς να καλύπτει το στόµα και τη µύτη του. Αν αγγίξετε µια επιφάνεια που είναι µολυσµένη µε τον ιό -µια βρύση, ένα χερούλι πόρτας ή ένα τηλέφωνο και µετά αγγίξετε τη µύτη και τα µάτια σας, επιτρέπετε στον ιό να εισβάλει στον οργανισµό. σε τι διαφερει η γριπη 3 απο το κρυολογηµα; Και η γρίπη και το κρυολόγηµα αποτελούν µολύνσεις του αναπνευστικού συστήµατος από ιούς. Οι ιοί όµως είναι διαφορετικοί. Ενώ η γρίπη προκαλείται από συγκεκριµένους τύπους ιών (τους ιούς τύπου Α, Β και Γ), το κρυολόγηµα, όπως προαναφέραµε, µπορεί να οφείλεται σε περισσότερους από 200 διαφορετικούς ιούς. Σε επίπεδο συµπτωµάτων, η γρίπη έχει πιο έντονα συµπτώµατα και συνοδεύεται από µυϊκούς πόνους και υψηλό πυρετό. 4Φταιει το κρυο για το κρυολογηµα; Πόσες φορές έχετε ακούσει την έκφραση "Βάλε κάτι επάνω σου, θα κρυολογήσεις"; Ο παραπάνω ισχυρισµός δεν φαίνεται να έχει καµία επιστηµονική βάση. Το µόνο πράγµα που µπορεί να προκαλέσει κρυολόγηµα ή γρίπη είναι ένας ιός κρυολογήµατος ή γρίπης. Οι ιογενείς λοιµώξεις διασπείρονται και πολλές φορές εµφανίζονται µε µορφή επιδηµίας κατά τους χειµερινούς µήνες, αυτό όµως σχετίζεται, πιθανότατα, µε την άµυνα του οργανισµού και οφείλεται επί- > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
3x ράση ενάντια E
> υγεία 10+1 απορίες για το κρυολόγηµα 10 σης στον αυξηµένο συγχρωτισµό των ατόµων σε κλειστούς χώρους. πως θα αντιµετωπισω 5 τον πονολαιµο; Ένα από τα πολλά συµπτώµατα του κρυολογήµατος είναι και ο πονόλαιµος, που αποτελεί ένα ακόµη... βάσανο για τον εξασθενηµένο οργανισµό. Για να µειώσετε τα...αγκάθια στον λαιµό σας, µπορείτε να χρησιµοποιήσετε κάποιο από τα πολλά µη συνταγογραφούµενα σκευάσµατα που κυκλοφορούν στην αγορά. Στο φαρµακείο της γειτονιάς σας θα βρείτε στοµατικά διαλύµατα για γαργάρες και παστίλιες για τον λαιµό, που θα σας ανακουφίσουν σηµαντικά από το δυσάρεστο σύµπτωµα, χάρη στην αντισηπτική, αντιφλεγµονώδη και αναλγητική τους δράση. Οι θεραπευτικές αγωγές που δρουν τοπικά επιτυγχάνουν την άµεση ανακούφιση από τον πονόλαιµο, επειδή απελευθερώνουν τις δραστικές ουσίες απευθείας πάνω στην πάσχουσα περιοχή. µπορω να προστατευσω 6 τον οργανισµο µου, ωστε να µην αρρωστησω; Μελέτες έχουν δείξει ότι για τη συντριπτική πλειονότητα των ιώσεων ευθύνονται τα µολυσµένα σταγονίδια που εισέρχονται στο σώµα µέσω της αναπνοής ή των χεριών, που έχουν έλθει σε επαφή µε µολυσµένες επιφάνειες και αντικείµενα (όπως, για παράδειγµα, τα πόµολα από πόρτες, τα τηλέφωνα ή οι χειρολαβές στο λεωφορείο) και ακολούθως, µε το στόµα ή η µύτη. Άρα, το τακτικό πλύσιµο των χεριών και ο καλός αερισµός των χώρων είναι οι βασικότεροι κανόνες πρόληψης. Προσπαθήστε επίσης να αποφεύγετε τα άτοµα µε ίωση και την παραµονή σας σε κλειστούς χώρους µε πολύ κόσµο. γιατι καποιοι αρρωσταινουν συχνοτερα απο 7 καποιους αλλους; Ο σηµαντικότερος λόγος για τον οποίο κάποιοι προσβάλλονται συχνότερα από κρυολογήµατα σχετίζεται, πιθανότατα, µε την κατάσταση του ανοσοποιητικού τους συστήµατος. Η ισχύς του ανοσοποιητικού µειώνεται αν δεν έχουµε σωστή διατροφή, επαρκή ποσότητα και ποιότητα ύπνου ή αν µας βασανίζει χρόνιο στρες. η βιταµινη c προστατευει 8 απο το κρυολογηµα; Το 1970, ο Αµερικανός χηµικός και βραβευµένος µε βραβείο Νόµπελ Linus Pauling ισχυρίστηκε ότι η λήψη 1.000mg βιταµίνης C ηµερησίως θα µείωνε τη συχνότητα εµφάνισης κρυολογηµάτων κατά 45%. Οι σύγχρονες έρευνες δεν επιβεβαιώσαν τον ισχυρισµό. ιαπίστωσαν, ωστόσο, ότι η λήψη βιταµίνης C µπορεί να µειώσει τη διάρκεια και τη βαρύτητα των συµπτωµάτων, όταν έχετε ήδη αρρωστήσει. τι πρεπει να τρωω οταν 9 ειµαι αρρωστος; Υπάρχει λόγος που όταν ήµασταν παιδιά, η µαµά πάντα µας έφτιαχνε κοτόσουπα όταν αρρωσταίναµε. Η κοτόσουπα, όχι µόνο µας παρέχει µε τα απαραίτητα υγρά που χρειάζεται ο οργανισµός µας για να καταπολεµήσει τους ιούς, αλλά ταυτόχρονα µειώνει τη φλεγµονή που προκαλεί ενοχλητικά συµπτώµατα, όπως ρινική καταρροή. εν είναι, βέβαια, ξεκάθαρο ποιο ακριβώς συστατικό µάς παρέχει τα περισσότερα οφέλη, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι πρόκειται για όλο τον συνδυασµό του κοτόπουλου µε τα λαχανικά. Καταναλώνετε πολλά υγρά (νερό και ζεστά αφεψήµατα)- βοηθούν τους βλεννογόνους αδένες να παραµένουν ανοιχτοί και έτσι είναι ευκολότερο να καθαρίσουν. γιατι τα αντιβιοτικα 10 δεν βοηθουν; Το κρυολόγηµα και η γρίπη και οι περισσότεροι τύποι βήχα προκαλούνται από ιούς, άρα, τα αντιβιοτικά δε θα έχουν κανένα όφελος. ποτε πρεπει 11 να απευθυνθω στον γιατρο; Η άµεση ιατρική εξέταση είναι απαραίτητη σε µωρά, χρονίως πάσχοντες, καπνιστές και ηλικιω- µένους. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις ασθενών, η ιατρική εξέταση επιβάλλεται σε υψηλό πυρετό, σε παρατεινόµενο πυρετό (άνω του τριηµέρου), επί έντονων συνοδών συµπτωµάτων (π.χ. δύσπνοιας ή έντονου πόνου ή εµετών ή εξανθήµατος ή επίµονου ρίγους), επί πυρετού που δεν υποχωρεί σε αντιπυρετικά ή επί υποτροπής συ- µπτωµάτων που ευρίσκονται σε φάση βελτίωσης. < i ρ. Αναστασία Μοσχοβάκη Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά 24ωρη γραµµατεία: 2106252770 και 6945575287 Για ραντεβού, γενικές ερωτήσεις ή σχόλια στείλτε e-mail στο amoschovaki@yahoo. gr ή καλέστε στο ιατρείο στα τηλέφωνα 2107457028 και 2106252770 Γενική ενηµέρωση στο http:// anastasiamoschovaki1.blogspot. com και στο http://amoschovakineaprolipsi. blogspot.gr/ > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
> συνέντευξη ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΧΑΪ ΕΜΕΝΟΣ Η ΨΩΡΙΑΣΗ ΕΝ ΜΕΤΑ Ι ΕΤΑΙ Σηµαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των πασχόντων έχει η ψωρίαση, µε αποτέλεσµα οι ασθενείς συχνά να αξιολογούν την πάθησή τους ως σοβαρότερη από άλλες, απειλητικές για τη ζωή ασθένειες, όπως π.χ. η υπέρταση, ο διαβήτης ακόµη και ο καρκίνος. Ωστόσο, οι νέες βιολογικές θεραπείες βελτιώνουν σηµαντικά τη ζωή των ασθενών, καθώς ελαχιστοποιούν τα συµπτώµατα, χαρίζοντάς τους µια πλήρη δραστηριοτήτων, φυσιολογική ζωή.
Στις γραµµές που ακολουθούν, ο ερµατολόγος- Αφροδισιολόγος, γενικός γραµ- µατέας της Ελληνικής ερµατολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας (Ε ΑΕ) κ. Γιώργος Χ. Χαϊδεµένος, µας βοηθά να µάθουµε περισσότερα για την ψωρίαση, τις αιτίες της, αλλά και το πώς επηρεάζει την επαγγελµατική, σεξουαλική και οικογενειακή ζωή των πασχόντων. Πού οφείλεται η ψωρίαση; εν γνωρίζουµε πού ακριβώς οφείλεται η ψωρίαση. Γνωρίζουµε ωστόσο πως το ανοσολογικό σύστηµα των ασθενών αυτών, παρουσιάζει µια ιδιαιτερότητα. Συγκεκριµένα, ορισµένες κατηγορίες των κυττάρων-φρουρών του οργανισµού, τα Τ-λεµφοκύτταρα, υπερδραστηριοποιούνται και µέσω της κυκλοφορίας του αίµατος εισχωρούν στο δέρµα (σπανιότερα σε άλλα όργανα όπως π.χ. τις αρθρώσεις), οδηγώντας στην απελευθέρωση διαφόρων φλεγµονωδών ουσιών όπως π.χ. οι κυτταροκίνες, οι χηµειοκίνες κ.ά. Ο συνεπακόλουθος «βοµβαρδισµός» των κερατινοκυττάρων της επιδερµίδας απ όλη αυτή τη φλεγµονώδη διεργασία, οδηγεί στον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασµό τους και στη δηµιουργία των ερυθρών πλακών της νόσου µε το χαρακτηριστικό ασηµί λέπι. Εκτός από τη σχεδόν πλήρη γνώση του τρόπου που δηµιουργείται η ψωρίαση, η επιστήµη έχει τα τελευταία χρόνια αποκαλύψει παράγοντες που φαίνεται να ενεργοποιούν τα Τ-λεµφοκύτταρα. Αυτοί περιλαµβάνουν: τραυµατισµούς (χαρακτηριστικά, οι πλάκες της ψωρίασης εντοπίζονται στις θέσεις τριβής, όπως οι αγκώνες, τα γόνατα, το τριχωτό της κεφαλής, η θέση της ζώνης στη µέση κ.λπ.) ορισµένα φάρµακα (κυρίως το λίθιο, και σπανιότερα οι «β-αναστολείς», που χορηγούνται σε ασθενείς µε αρτηριακή υπέρταση, τα αντιφλεγµονώδη τύπου νιµεσουλίδης κ.ά.) λοιµώξεις (κυρίως στο ανώτερο αναπνευστικό σύστηµα) το στρες. Η κληρονοµικότητα παίζει ρόλο στην εµφάνιση ψωρίασης; Ένα άτοµο που έχει γονείς ψωριασικούς έχει µεγαλύτερες πιθανότητες να εµφανίσει τη νόσο; Παρά την αδυναµία µας να προβλέψουµε ποια συγκεκριµένα άτοµα θα νοσήσουν, υπολογίζεται πως το 2-4% του συνολικού πληθυσµού παρουσιάζει την πάθηση. Το ποσοστό αυξάνεται ελάχιστα όταν πάσχει ένας µόνο γονέας (6%), όµως υπερτριπλασιάζεται (20%) όταν και οι δύο γονείς πάσχουν από τη νόσο. Η ψωρίαση θα µπορούσε εποµένως να οριστεί ως µια φλεγµονώδης, πολυπαραγοντική νόσος που εµφανίζεται σε γενετικά προδιατεθειµένα άτοµα και προκαλείται από τα Τ ενεργοποιηµένα λεµφοκύτταρα. Ποιος είναι ο ρόλος του στρες στην εµφάνιση της ψωρίασης; Πριν απαντηθεί το ερώτηµα αυτό, είναι ορθό να υπενθυµισθεί πως το ψυχολογικό στρες, δηλ. η εξελικτική προσαρµογή του οργανισµού σε µια κατάσταση «µάχης» οδηγεί σε µια σειρά φυσιολογικών απαντήσεων που ορισµένες φορές είναι ευεργετικές, αλλά άλλοτε καταστροφικές, λόγω της έκλυσης κορτιζόνης, κατεχολαµινών και νευροπεπτιδίων. Οι ουσίες αυτές επηρεάζουν το ανοσολογικό σύστη- µα, εποµένως και το δέρµα, που συνιστά την πρώτη γραµµή άµυνας του οργανισµού. Γι αυτό και αρκετές δερµατοπάθειες, µεταξύ των οποίων και η ψωρίαση, επηρεάζονται από στρεσογόνα ερεθίσµατα. Οι ασθενείς αναφέρουν πολύ συχνότερα από τους µη πάσχοντες (45% προς 10%) πως µια συγκινησιακή φόρτιση ήταν υπεύθυνη για την 1η εµφάνιση ή την επιδείνωση της ψωρίασης. Αντίθετα, έχουν περιγραφεί περιπτώσεις ασθενών που βελτιώθηκαν από την ψωρίαση, µέσω της ύπνωσης ή της βιοανάδρασης. Τι επιπλοκές µπορεί να εµφανίσουν οι πάσχοντες από ψωρίαση; Η σηµαντικότερη και πλέον επικίνδυνη επιπλοκή της ψωρίασης είναι η µετατροπή της συνηθισµένης «κατά πλάκας» µορφής της, σε άλλες ασταθείς κλινικές εικόνες, κυρίως την «φλυκταινώδη» και την «ερυθροδερµική». Στην πρώτη, παρατηρούνται 13 > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
> συνέντευξη Γιώργος Χ. Χαϊδεµένος Με τα βιολογικά φάρµακα επιτυγχάνεται λεύκανση του 50-80% των ασθενών µε σοβαρή ψωρίαση. Το ευνοϊκό αυτό αποτέλεσµα και ο τρόπος θεραπείας οδηγούν τους ψωριασικούς να «ξεχνούν» σχεδόν την πάθησή τους 14 διάσπαρτα µικροφλυκταινίδια που, όταν συνοδεύονται από πυρετό και είναι εκτεταµένα, µπορούν να οδηγήσουν ακόµη και στον θάνατο. Η εµφάνισή τους έχει συσχετισθεί µε τη χρήση ερεθιστικών θεραπειών (τοπικές θεραπείες µε πίσσα, γράσο ή «πρακτικά» σκευάσµατα) ή σοβαρών λοιµώξεων. Στην ερυθροδερµική ψωρίαση, το 90-100% της επιφάνειας του σώµατος καταλαµβάνεται από ερύθηµα (κοκκινίλα) και λέπια. Στους ασθενείς αυτούς υπάρχουν διαταραχές θερµόστασης (έχουν ρίγος και πυρετό), πρόβληµα µε τη διατήρηση των πρωτεϊνών του σώµατος (γι αυτό και εµφανίζουν οιδήµατα, δηλ. πρηξίµατα) και εµφανίζουν ηλεκτρολυτικές διαταραχές, µε προφανείς κινδύνους για την επιβίωσή τους -αν δεν αντιµετωπισθούν εγκαίρως και σωστά. Από τι κινδυνεύουν οι πάσχοντες από τη νόσο; Η αρθρίτιδα είναι το συχνότερο συνοδό νόσηµα της ψωρίασης. Περίπου 1 στους 3 ασθενείς µε ψωρίαση θα εµφανίσει και ψωριασική αρθρίτιδα. Άλλη συχνή και σηµαντική συνοδός εκδήλωση της ψωρίασης, ιδιαίτερα της εκτεταµένης, είναι το Μεταβολικό Σύνδροµο (ΜΣ). Από µεταβολικό σύνδροµο πάσχουν όσοι έχουν περίµετρο µέσης πάνω από 102 εκ. (άνδρες) ή πάνω από 88 εκ. (γυναίκες), και τουλάχιστον δύο από τους ακόλουθους παράγοντες κινδύνου: αρτηριακή πίεση, αυξηµένο σάκχαρο αί- µατος, αυξηµένα τριγλυκερίδια. Το ΜΣ συνδέεται µε 3-4 φορές µεγαλύτερο κίνδυνο να πάθει ο ασθενής έµφραγµα του Μυοκαρδίου ή Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο. Στους ασθενείς µε ψωρίαση εµφανίζονται επίσης συχνότερα οι φλεγµονώδεις παθήσεις του εντέρου (κυρίως η νόσος του Crohn), το λέµφωµα Hodgkin και βέβαια η κατάθλιψη, που µπορεί να φτάσει µέχρι την αυτοκτονία. Πώς επηρεάζεται η ποιότητα ζωής των πασχόντων; Επηρεάζεται πολλαπλά. Αρκεί να σκεφθούµε πώς µπορεί να νιώθει ο/η ασθενής που κάθε φορά που γδύνεται, αφήνει σωρό λέπια στο πάτωµα! Επιπλέον, ψωριασικός ασθενής υποφέρει από τα κλασικά συ- µπτώµατα της νόσου, όπως η φαγούρα, το τσούξιµο ή ακόµη και ο πόνος από τις ερεθισµένες δερµατικές πλάκες, ενώ βιώνει σηµαντικές δυσκολίες στην καθηµερινότητα, στο σπίτι, στα ψώνια, στην παραλία, στο γυµναστήριο, ακόµη και στη σεξουαλική του ζωή. Στον 21 ο αιώνα, βροντοφωνάζουµε ΟΧΙ σε όσους ακόµη νοµίζουν πως η ψωρίαση µεταδίδεται, µπερδεύοντάς την µε την ψώρα. εν αποδεχόµαστε χωρίς αντίλογο, την πάθηση ως λόγο µη πρόσληψης ή απόλυσης από τη δουλειά. εν δεχόµαστε να εξακολουθεί να αποτελεί η ψωρίαση αιτία «υποβιβασµού» > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
καταλληλότητας στο στράτευµα, δηλ. κάτω από Ι5! Αυτοί και άλλοι λόγοι έχουν οδηγήσει τους πάσχοντες να θεωρούν την ψωρίαση χειρότερη από την υπέρταση, τον καρκίνο, το έµφραγµα του µυοκαρδίου, τον σακχαρώδη διαβήτη! Πότε οι τοπικές θεραπείες δεν αρκούν και πώς έχει αλλάξει η ποιότητα ζωής των ασθενών, µε τις νέες θεραπείες; Στην ψωρίαση, οι θεραπείες είναι εξατοµικευµένες. Πρώτο µέληµα, είναι ο καθορισµός της βαρύτητας της νόσου. «Ήπια» θεωρείται εκείνη όπου η έκταση των βλαβών δεν ξεπερνά το 5% της επιφάνειας του σώµατος, «µέτριας βαρύτητας» εκείνη που έχει έκταση µεταξύ 5-10% και «βαριά» όταν η νόσος καταλαµβάνει άνω του 10% της επιφάνειας του σώµατος ή συµπληρώνει 10 µονάδες σοβαρότητας της νόσου (PASI, Psoriasis Area Severity Index) ή 10 µονάδες στην 30βαθµη κλίµακα υπολογισµού της Ποιότητας ζωής των ασθενών (DLQI, Dermatology Life Quality Index). Στην ήπια και -πολλές φορές- στη µέτρια ψωρίαση, εφαρµόζεται µόνον τοπική αγωγή, κυρίως µε διάφορα σκευάσµατα κορτιζόνης, συνδυασµού κορτιζόνης και βιταµίνης D κ.ά. Ωστόσο, οι τοπικές θεραπείες έχουν κάποια βασικά µειονεκτήµατα: 1) σε πολλές περιπτώσεις, η αποτελεσµατικότητά τους δεν είναι ικανοποιητική για τον ασθενή ή µειώνεται µε την πάροδο του χρόνου, 2) η ψωρίαση εξελίσσεται συνεχώς µε νέες πλάκες, 3) υπάρχουν ανεπιθύµητες ενέργειες (π.χ. ερεθισµοί από προϊόντα πίσσας ή ανθραλίνης, υπερτρίχωση, λέπτυνση του δέρµατος από κατάχρηση των κορτιζονούχων αλοιφών), 4) είναι δύσκολες στην εφαρµογή τους, µε αποτέλεσµα την περιορισµένη συµµόρφωση των ασθενών. εν θα ξεχάσω από την πολύχρονη θητεία µου στη νοσηλεία των ασθενών, το παράπονο ενός δεκάχρονου αγοριού µε εκτεταµένη ψωρίαση που µου έδωσε µια επιστολή όπου περιέγραφε τις δυσκολίες από τη θεραπεία του: «Το πρωί µπάνιο, επάλειψη µε το "κόκκινο" υγρό, µετά η αλοιφή που κολλά επάνω στο σώµα. Το µεσηµέρι το ίδιο. Το βράδυ όλα αυτά και γεµάτος επιδέσµους, για να µην φύγει η αλοιφή!». Βέβαια αυτά ήταν προ 20ετίας. Τώρα υπάρχουν νεότερες και πιο εύκολες στη χρήση τους θεραπείες, κατάλληλες ακόµη και για τις µικρές ηλικίες. Με τον όρο νέες θεραπείες εννοούνται κυρίως οι βιολογικές θεραπείες. Πρόκειται για φάρµακα που παράγονται από ζωντανούς οργανισµούς δηλ. µέσω του αίµατος, των ανθρώπινων κυττάρων, ανασυνδυασµένου DNA ή υβριδωµάτων. Προς το παρόν υπάρχουν τρεις τύποι τέτοιων φαρ- µάκων για την ψωρίαση: οι πρωτεΐνες σύντηξης, τα µονοκλωνικά αντισώµατα και οι ανασυνδυασµένες ανθρώπινες κυτταροκίνες. Τα βιολογικά φάρµακα 15 > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
> συνέντευξη Γιώργος Χ. Χαϊδεµένος 16 µπορεί να θεωρούνται «νέα», αλλά έχουν µια ιστορία χρήσης στις ρευµατικές παθήσεις, που φτάνει τα 20 έτη. Τα βιολογικά φάρµακα βελτιώνουν σηµαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς: 1) δεν επηρεάζουν όργανα-στόχους όπως το ήπαρ, οι νεφροί κ.λπ. και αποφεύγουν τις ανεπιθύµητες ενέργειες που παρουσίαζαν τα παλαιότερα από του στόµατος φάρµακα, 2) δεν αλληλεπιδρούν µε άλλα φάρµακα, 3) στοχεύουν σε συγκεκριµένα σηµεία του µηχανισµού δηµιουργίας της ψωρίασης, προσφέροντας εξειδικευµένη και αποτελεσµατικότερη υποχώρηση («λεύκανση») της νόσου, 4) βελτιώνουν τη συνυπάρχουσα αρθροπάθεια αν υπάρχει 5) έχουν απλό τρόπο χορήγησης- δηλ. µια υποδόρια ή σπανιότερα ενδοφλέβια ένεση κάθε εβδοµάδα, κάθε 15 µέρες, 2 ή και 3 µήνες και 6) επιτρέπουν την περιοδική διακοπή της θεραπείας, χωρίς εξάρσεις της νόσου. Με τα βιολογικά φάρ- µακα επιτυγχάνεται λεύκανση του 50-80% των ασθενών µε σοβαρή ψωρίαση. Το ευνοϊκό αυτό αποτέλεσµα και ο τρόπος θεραπείας κάνουν τους ψωριασικούς σχεδόν να «ξεχνούν» την πάθησή τους! Είναι προφανείς εποµένως οι επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής τους. Μπορούν να έχουν πλέον τις δραστηριότητες που έχουν και οι άλλοι συνάνθρωποί τους, να πηγαίνουν στα κολυµβητήρια, γυµναστήρια και στην παραλία µε τα αγαπηµένα τους πρόσωπα, χωρίς να προκαλούν την προσοχή του κόσµου. εν νιώθουν φαγούρα ούτε πέφτουν λέπια όταν ξεντύνονται! Οι νέοι µπορούν να χαρούν τις οµορφιές που παρέχει ένα «καθαρό» σώµα ακόµη και στις σεξουαλικές τους σχέσεις. Οι ηλικιωµένοι µπορούν να χαρούν τα εγγόνια τους χωρίς τις αφοπλιστικές και απλοϊκές αλλά «ενοχλητικές» ερωτήσεις των µικρών για τη δερµατοπάθειά τους. Οι ασθενείς µάλιστα που «λευκαίνονται» µε τα βιολογικά, δεν θέλουν να τα σταµατήσουν, φοβούµενοι την υποτροπή της νόσου. εδοµένου ότι η πάθηση µπορεί κατά περιόδους να υποχωρεί από µόνη της, καλό είναι οι ασθενείς σε απόλυτη συνεργασία µε τον γιατρό τους να αραιώνουν τη χρήση εφόσον είναι δυνατόν ή ακόµη και να διακόπτουν τα φάρµακα, έστω και προσωρινά. Βροντοφωνάζουµε ΟΧΙ σε όσους ακόµη νοµίζουν πως η ψωρίαση µεταδίδεται, µπερδεύοντάς την µε την ψώρα Τι φέρνει το µέλλον στη θεραπεία της ψωρίασης; Μορφές βιολογικών θεραπειών µε πιο εξειδικευµένη δράση, εποµένως µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα και ασφάλεια. Πιστεύω πως στα επόµενα έτη, ο γιατρός θα έχει τη δυνατότητα, µε µία εξέταση αίµατος και τη µελέτη ορισµένων παραµέτρων (π.χ. των αντιγόνων ιστοσυµβατότητάς και χαρακτήρων της επιφάνειας των λεµφοκυττάρων), να αποφασίζει ποια ή ποιες βιολογικές θεραπείες είναι οι καταλληλότερες για τον κάθε ασθενή. Μπορεί κάποιος που έχει προδιάθεση για ψωρίαση να αποτρέψει την εκδήλωσή της; Σίγουρος τρόπος δεν υπάρχει. Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιος µπορεί να µειώσει αυτήν την πιθανότητα: 1) µε την αποφυγή λοι- µώξεων της ανώτερης αναπνευστικής οδού, µε την αποµάκρυνση από κλειστούς χώρους µε πολύ κόσµο και την άµεση αντιµετώπιση των πρώτων συµπτωµάτων, ακόµη και του απλού κρυολογήµατος, 2) µε την αποφυγή λήψης ορισµένων φαρµάκων, όπως π.χ. το λίθιο, η υδροξυχλωροκίνη, αλλά και οι β-αδρενεργοί αναστολείς 3) µε την προσπάθεια για µια ήρεµη διαβίωση, χωρίς έντονη ψυχολογική πίεση ή ισχυρές συγκινησιακές φορτίσεις 4) µε την αποφυγή µιας διατροφής πλούσιας σε ζωϊκές πρωτεΐνες 5) µε την ελεγχόµενη έκθεση στον ήλιο (υπολογίζεται πως η θαλασσοθεραπεία βοηθά σηµαντικά το 70% των ασθενών) 6) µε τη διόρθωση τυχόν διαταραχών του ασβεστίου (σε παθήσεις των παραθυρεοειδών). < i Γιώργος Χρ. Χαϊδεµένος, ρ ερµατολογίας-αφροδισιολογίας ηµοκρίτειου Πανεπιστήµιου Θράκης, Γεν. Γραµµατέας της Ελληνικής ερµατολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρίας, Μέλος της Επιτροπής Εκπαίδευσης των Ειδικών ερµατολόγων της Ευρωπαϊκής Ακαδηµίας ερµατολογίας /νση: Κοσµά Αιτωλού 8, 54642 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310 827350, 6944379660 > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
> υγεία > της Νεκταρίας Καρακώστα ΤΜΗΜΑ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟΥ ΕΛΕΝΑ «Γόνιµη»... απόβαση στη Μήλο 18 «Ζωντανά» παραµένουν στη χώρα µας τα ταµπού σχετικά µε την υποβοηθούµενη αναπαραγωγή, επισηµαίνει ο Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος, ιευθυντής του Τµήµατος Εξωσωµατικής Γονιµοποίησης του Μαιευτηρίου «ΕΛΕΝΑ», ρ Νίκος Παπαριστείδης. Κλιµάκιο γιατρών από το Τµήµα στο οποίο ηγείται, µε επικεφαλής τον ίδιο, επισκέφθηκε τον περασµένο Σεπτέµβριο τη Μήλο, προσφέροντας σηµαντικές υπηρεσίες, τόσο στις γυναίκες όσο και στα υπογόνιµα ζευγάρια του νησιού- καθώς η Μήλος είναι ένα από τα ελληνικά νησιά που δεν διαθέτουν γυναικολόγο! «Στόχος του προγράµµατος ήταν να ενηµερώσουµε τους κατοίκους της Μήλου για την υπογονιµότητα και τους τρόπους αντιµετώπισής της. Η συγκεκριµένη ενέργεια ξεκίνησε από µια δική µου σκέψη και δεν θα µπορούσε να γίνει πραγµατικότητα, χωρίς τη συνεργασία και την υποστήριξη της Ferring Ελλάς», σηµειώνει ο ρ Νίκος Παπαριστείδης, ο οποίος, στις γραµµές που ακολουθούν µας περιγράφει όλα όσα έγιναν εκεί, αλλά και το πώς η κρίση έχει επηρεάσει σήµερα τον τοµέα της υποβοηθούµενης αναπαραγωγής. Γιατί στη Μήλο και όχι σε κάποιο άλλο νησί; Επιλέχθηκε η Μήλος, επειδή δεν διαθέτει γυναικολόγο. Παρόµοιες κινήσεις έχουν γίνει και στο παρελθόν, πάλι σε νησιά όπου δεν υπήρχε γυναικολόγος- στη Σίκινο, στη Φολέγανδρο και στην Ίο. Σε εκείνα τα νησιά είχαµε απλώς κάνει τεστ Παπανικολάου στις γυναίκες, και είχαν εξεταστεί και τα παιδιά- στην οµάδα µας υπήρχε παιδίατρος. Είχα δει λοιπόν ότι αυτή η ενέργεια είχε πολύ µεγάλη ανταπόκριση. Αυτή τη φορά κάναµε πολύ περισσότερα πράγµατα. Έχοντας σαν βασική µας σκέψη να εντοπίσουµε τα > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31
υπογόνιµα ζευγάρια του νησιού, κατά τη διάρκεια της παραµονής µας στη Μήλο (5-8 Σεπτεµβρίου), εξετάσαµε 32 γυναίκες, από τις οποίες ελήφθησαν 10 τεστ Παπανικολάου, εξετάσαµε 11 ζευγάρια µε προβλήµατα υπογονιµότητας (υπερηχογραφικός έλεγχος- είχαµε µαζί µας υπερηχογράφο), ενώ ελήφθησαν και εξετάστηκαν 5 δείγµατα σπέρµατος (στην οµάδα υπήρχε και βιολόγος που έκανε έλεγχο µε µικροσκόπιο). Επίσης, εξετάσαµε υπερηχογραφικά 10-12 εγκυµονούσες. Το Κ.Υ. είχε ενηµερώσει µε ανακοινώσεις τους κατοίκους του νησιού ότι θα πάµε και η προσέλευση ήταν άκρως ικανοποιητική. Στόχος του τµήµατός µας είναι αυτή η προσπάθεια έχει και συνέχεια- και σε άλλα άγονα µέρη, όπου δεν υπάρχουν γυναικολόγοι. Τι συναντήσατε εκεί; Ο κόσµος ανταποκρίθηκε ικανοποιητικά στη συγκεκριµένη ενέργεια και το χάρηκε! Λάβαµε ακόµη και ευχαριστήριες επιστολές από κατοίκους του νησιού. Εχει αλλάξει δηλαδή η στάση των Ελλήνων απέναντι στην υποβοηθούµενη αναπαραγωγή; Αυτό που έχει σίγουρα αλλάξει, είναι τα δεδοµένα σε σχέση µε την υπογονιµότητα. Ασχολούµαι µε την υποβοηθούµενη αναπαραγωγή εδώ και 17 χρόνιααπό το 1996. Έχω παρατηρήσει λοιπόν, ότι ενώ στην αρχή η αιτία της υπογονιµότητας των ζευγαριών εντοπιζόταν συνήθως στη γυναίκα, σήµερα η αιτιολογία έχει αντιστραφεί και η πλάστιγγα γέρνει προς την πλευρά των ανδρών. Το θετικό είναι ότι µε την εµφάνιση της µικρογονιµοποίησης, όπου αντιµετωπίζονται ακόµη και οι ολιγοασθενοσπερµίες και µε τις βιοψίες όρχεων, µε τις οποίες αντιµετωπίζονται τα περιστατικά αζωοσπερµίας, τα περισσότερα προβλήµατα των ανδρών έχουν πλέον λυθεί. Η υπογονιµότητα και η εξωσωµατική γονιµοποίηση παραµένει θέµα -ταµπού. Παρά το ταµπού όµως, σε όποιο ζευγάρι προσέρχεται σήµερα στο Τµήµα µας, το πρώτο πράγµα που ζητάµε, είναι µια εξέταση σπέρµατος. Η εξέταση σπέρµατος είναι µία εξέταση µε πολύ µικρό κόστος, απλή και σχεδόν ευχάριστη για τον άνδρα. Στη γυναίκα, αντίθετα, όλες οι εξετάσεις που θα γίνουν στο πλαίσιο ενός ελέγχου γονιµότητας, από την απλή εξέταση αίµατος για τον έλεγχο των ορµονών της έως τη σαλπιγγογραφία και τον υπερηχογραφικό έλεγχο, είναι πολύ πιο επώδυνες. Παλαιότερα, η γυναίκα «ξετιναζόταν» σε εξετάσεις και σειρά να εξεταστεί ο άνδρας έπαιρνε όταν οι εξετάσεις της γυναίκας έβγαιναν όλες φυσιολογικές. υστυχώς, υπάρχουν ακόµη γυναικολόγοι που το κάνουν αυτό, αλλά είναι µεγάλο λάθος. Το δικό µας τµήµα αντιµετωπίζει τη γυναίκα ως υποψήφια, µόνο εφόσον δεν βρεθεί πρόβληµα στο σπέρµα. Ανάλογα µε το πρόβληµα του σπέρµατος, επιλέγεται και η κατάλληλη µέθοδος υποβοηθούµενης αναπαραγωγής. Το να «ξετινάζουµε», όπως πολύ σωστά είπατε, τη γυναίκα σε εξετάσεις και µετά να πηγαίνουµε στον άνδρα ήταν και είναι λάθος. Η κρίση έχει επηρεάσει τις εξωσωµατικές; Η κρίση έχει επηρεάσει και τις εξωσωµατικές και τις γεννήσεις. εν υπάρχει πια ενδιαφέρον των ζευγαριών να κάνουν παιδί. Από την άλλη πλευρά, στα ζευγάρια που πρέπει να κάνουν εξωσωµατική, για να καλυφθεί η φαρµακευτική αγωγή πρόκλησης ωορρηξίας, που στοιχίζει αρκετά, πρέπει να περάσουν από κάποια επιτροπή. Επειδή όµως αυτές οι επιτροπές είναι πολύ λίγες για όλη την Τα µέλη της οµάδας του Έλενα που έλαβε µέρος στην ενέργεια της Μήλου, µαζί µε τον ήµαρχο Μήλου κ. Γεράσιµο αµουλάκη και τον /ντή του Κ.Υ. Μήλου κ. Ηλία Αποστολόπουλο. Ελλάδα, τα διαθέσιµα ραντεβού είναι µετά από 5-6 µήνες. Αυτό έχει δύο βασικά µειονεκτήµατα: α. Στο εξάµηνο που µεσολαβεί το άτοµο µπορεί να έχει χάσει την ασφάλειά του. β. Επειδή πλέον τα περισσότερα ζευγάρια θυµούνται την αναπαραγωγή σε πολύ µεγάλη ηλικία, το διάστηµα αυτό των 5-6 µηνών για µια γυναίκα π.χ. 38-39 ετών, µπορεί να αποβεί καταστροφικό. Οι ορµόνες των ωοθηκών, οι γοναδοτροπίνες, αλλάζουν από µήνα σε µήνα, και η γυναίκα που είναι µια χαρά σήµερα µπορεί µετά από 6 µήνες να µην βγάζει πια ωάρια. Όσο κι αν αυτό ακούγεται τρελό, είναι η πραγµατικότητα. 19 > Life > Positive < ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013 # 31