ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 16.12.2011 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέµα: Αναφορά 0745/2007, του Andrey Kovatchev, βουλγαρικής ιθαγένειας, εξ ονόµατος της βαλκανικής ένωσης για την προστασία της φύσης, σχετικά µε τη µη υλοποίηση του δικτύου «Natura 2000» στη Βουλγαρία 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων δηλώνει ότι, σύµφωνα µε την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, µία από τις σηµαντικότερες υποχρεώσεις που ανέλαβε η Βουλγαρία µε την ένταξή της στην ΕΕ ήταν να χαρακτηρίσει τόπους, καθώς και τους οικοτόπους και τα είδη που απαντώνται εκεί, σύµφωνα µε τα κριτήρια του Παραρτήµατος ΙII. Η Βουλγαρία έπρεπε να υποβάλει πλήρη κατάλογο των εθνικών περιοχών προς συµπερίληψη στο δίκτυο «Natura 2000», πριν την ένταξή της. Σύµφωνα µε τον αναφέροντα, αυτό δεν συνέβη, και δηλώνει ότι επί του παρόντος πολλές σηµαντικές περιοχές υφίστανται ανεπανόρθωτες ζηµίες. Για τον λόγο αυτόν, ζητεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διασφαλίσει τη συµµόρφωση της Βουλγαρίας µε τις υποχρεώσεις της και να ορίσει χωρίς καθυστέρηση ζώνες ειδικής προστασίας. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 20 εκεµβρίου 2007. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4 του Κανονισµού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 7 Μαρτίου 2008. Ο αναφέρων δηλώνει ότι, βάσει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου για τη διατήρηση CM\887551.doc PE404.456v05-00 Eνωµένη στην πολυµορφία
των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας 1, µία από τις σηµαντικότερες υποχρεώσεις της Βουλγαρίας κατά την προσχώρηση ήταν να προσδιορίσει τόπους κοινοτικής σηµασίας σύµφωνα µε τα κριτήρια που αναφέρονται στο Παράρτηµα III της ανωτέρω οδηγίας, για τη διατήρηση ειδών φυσικών οικοτόπων και ειδών κοινοτικής σηµασίας. Η Βουλγαρία έπρεπε, το αργότερο έως την ένταξη, να έχει υποβάλει πλήρη εθνικό κατάλογο των περιοχών που ενδέχεται να συµπεριλάβει στο δίκτυο «Natura 2000». Σύµφωνα µε τον αναφέροντα, αυτό δεν έγινε πλήρως και δηλώνει ότι πολλές σηµαντικές περιοχές που δεν συµπεριελήφθησαν στον προτεινόµενο κατάλογο υφίστανται ανεπανόρθωτες καταστροφές. Υποστηρίζει ότι ορισµένοι από τους προτεινόµενους τόπους δεν απολαµβάνουν καν το απαιτούµενο καθεστώς προστασίας. Για τον λόγο αυτόν, καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διασφαλίσει τη συµµόρφωση της Βουλγαρίας µε τις υποχρεώσεις της να χαρακτηρίσει χωρίς καθυστέρηση ειδικά προστατευόµενες περιοχές. Η Επιτροπή είναι ενήµερη για τα προβλήµατα που σχετίζονται µε τον προσδιορισµό και των χαρακτηρισµό των τόπων του δικτύου «Natura 2000» στη Βουλγαρία, όχι µόνον των τόπων κοινοτικής σηµασίας βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους, αλλά και των ζωνών ειδικής προστασίας βάσει της οδηγίας για τα πτηνά 2, της άλλης συνιστώσας του δικτύου. Η Επιτροπή λαµβάνει πολλά µηνύµατα από πολίτες και µη κυβερνητικές οργανώσεις σχετικά µε την πληρότητα του δικτύου βάσει της αρχικής πρότασης της Βουλγαρίας (ελήφθη από την Επιτροπή στις 15 Μαρτίου 2007), συµπεριλαµβανοµένης αλληλογραφίας και προσωπικών επισκέψεων της οργάνωσης του αναφέροντος. Ο Επίτροπος ήµας δέχθηκε επίσης προσωπικά µια οµάδα ΜΚΟ από τη Βουλγαρία η οποία του παρουσίασε τα ίδια επιχειρήµατα. Η Γενική ιεύθυνση Περιβάλλοντος παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τα ζητήµατα αυτά στη Βουλγαρία, όχι µόνον µέσω συναντήσεων µε υψηλόβαθµους αξιωµατούχους, αλλά και µέσω συχνής αλληλογραφίας (συµπεριλαµβανοµένης της «προ της εφαρµογής του άρθρου 226 επιστολής» για πληµµελή εφαρµογή των οδηγιών). Ως αποτέλεσµα του διαλόγου αυτού, από την ηµεροµηνία υποβολής της αναφοράς, η Βουλγαρία έχει υποβάλει δύο επιπλέον καταλόγους προτεινόµενων τόπων κοινοτικής σηµασίας βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους και ζωνών ειδικής προστασίας βάσει της οδηγίας για τα πτηνά (τα απαιτούµενα έγγραφα ελήφθησαν στις 8 Νοεµβρίου 2007 και στις 22 Ιανουαρίου 2008 αντίστοιχα). Ο εθνικός κατάλογος τόπων κοινοτικής σηµασίας της Βουλγαρίας αξιολογείται επί του παρόντος βάσει των κριτηρίων που περιέχονται στο παράρτηµα ΙΙΙ της οδηγίας για τους οικοτόπους. Το έργο αυτό έχει αναλάβει το ευρωπαϊκό θεµατικό κέντρο του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) για τη βιοποικιλότητα, που παρέχει τεχνική συνδροµή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά την πληρότητα και τη συνοχή του προτεινόµενου δικτύου. Οι προκαταρκτικές αξιολογήσεις του θα συζητηθούν στο πλαίσιο τεχνικής συνεδρίασης που ονοµάζεται «βιογεωγραφικό σεµινάριο», όπου υπάλληλοι και εµπειρογνώµονες της Επιτροπής, υπάλληλοι και εµπειρογνώµονες των κρατών µελών και εκπρόσωποι ενδιαφεροµένων οµάδων θα εξετάσουν την επιστηµονική αρτιότητα του προτεινόµενου δικτύου. 1 ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7-50. 2 Οδηγία 79/409/ΕΟΚ του Συµβουλίου περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, ΕΕ L 103 της 25.4.1979, σ. 1-18. PE404.456v05-00 2/6 CM\887551.doc
εδοµένου ότι η Βουλγαρία προέβη σε σηµαντικές βελτιώσεις του αρχικού καταλόγου προτεινόµενων τόπων κοινοτικής σηµασίας, η Επιτροπή θα προχωρήσει στην παγιωµένη διαδικασία της εξέτασης του καταλόγου των προτεινόµενων τόπων στο πλαίσιο της καλούµενης «βιογεωγραφικής διαδικασίας». Η Επιτροπή θα ενηµερώσει την Επιτροπή Αναφορών για την έκβαση της διαδικασίας αυτής. 4. Συµπληρωµατική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 7 Ιουλίου 2009. Η απάντηση της Επιτροπής στις 7/3/2008 ανέφερε ότι η Επιτροπή άσκησε πιέσεις στη Βουλγαρία προκειµένου να προτείνει περαιτέρω τόπους, κάτι που πράγµατι συνέβη στα τέλη του 2007 και στις αρχές του 2008. Η Επιτροπή ανέφερε επίσης ότι το κατά πόσο ο κατάλογος είναι πλήρης, θα εξεταστεί στο πλαίσιο της βιογεωγραφικής ανάλυσης όπως προβλέπει η οδηγία περί φυσικών οικοτόπων. Το βιογεωγραφικό σεµινάριο για τη Βουλγαρία πραγµατοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2008 και εκεί διαπιστώθηκε ότι ορισµένοι τύποι οικοτόπων και είδη δεν εκπροσωπούνται επαρκώς στον εθνικό κατάλογο. Ο ίδιος ο αναφέρων συνέβαλε στις αναλύσεις αυτές δεδοµένου ότι ήταν ένας εκ των εκπροσώπων των ΜΚΟ που έλαβαν µέρος στις συζητήσεις. Επί τη βάσει των πορισµάτων του σεµιναρίου, οι πρώτοι αλλά ακόµη ελλιπείς κατάλογοι οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος, οι οποίοι εγκρίθηκαν από την Επιτροπή, περιελήφθησαν στις αποφάσεις της Επιτροπής υπ' αριθ. 2009/91/ΕΚ 1 (για την αλπική βιογεωγραφική περιφέρεια), 2009/92/ΕΚ 2 (για τη βιογεωγραφική περιοχή του Εύξεινου Πόντου) και 2009/93/ΕΚ 3 (για την ηπειρωτική βιογεωγραφική περιοχή). Μετά από το βιογεωγραφικό σεµινάριο, η Επιτροπή συµφώνησε µε τη Βουλγαρία ότι η χώρα αυτή οφείλει να καλύψει τα κενά στο προτεινόµενο δίκτυο έως την 1η Σεπτεµβρίου 2009. Η Επιτροπή δεν βλέπει κάποιο λόγο να παρέµβει σε σχέση µε την αναφορά, λόγω της πρόσφατης προόδου στην έγκριση των πρώτων κοινοτικών καταλόγων των τόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος για τη Βουλγαρία. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί µε τις βουλγαρικές αρχές για τη συµπλήρωση του εθνικού καταλόγου οικοτόπων κοινοτικού ενδιαφέροντος. 1 Απόφαση της Επιτροπής αριθ. 2009/91/ΕΚ της 12ης εκεµβρίου 2008, βάσει της οποίας εγκρίνεται, σύµφωνα µε την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου, δεύτερος ενηµερωµένος κατάλογος των τόπων κοινοτικής σηµασίας για την αλπική βιογεωγραφική περιφέρεια [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθµό E(2008) 7973]. ΕΕ L 043 της 13.02.2009, σ. 21 58. 2 Απόφαση της Επιτροπής αριθ. 2009/92/ΕΚ της 12ης εκεµβρίου 2008, για την έγκριση, σύµφωνα µε την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου, αρχικού καταλόγου τόπων κοινοτικής σηµασίας για τη βιογεωγραφική περιοχή του Εύξεινου Πόντου [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθµό Ε(2008) 7974]. ΕΕ L 043 της 13.02.2009, σ. 59-62. 3 Απόφαση της Επιτροπής αριθ. 2009/91/ΕΚ της 12ης εκεµβρίου 2008, σχετικά µε την έγκριση δεύτερου ενηµερωµένου καταλόγου των τόπων κοινοτικής σηµασίας για την ηπειρωτική βιογεωγραφική περιοχή, κατ εφαρµογή της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθµό Ε(2008) 8039]. ΕΕ L 043 της 13.02.2009, σ. 63-244. CM\887551.doc 3/6 PE404.456v05-00
5. Συµπληρωµατική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 11 Μαΐου 2010. Ανεπαρκής χαρακτηρισµός τόπων κοινοτικής σηµασίας Από την ανάλυση της παρούσας κατάστασης προκύπτει ότι, η Βουλγαρία έχει έως τώρα χαρακτηρίσει περίπου το 34% της επικράτειάς της ως περιοχές προς υπαγωγή στο δίκτυο «Natura 2000», γεγονός που επιτρέπει σε µεγάλο βαθµό την κάλυψη των οικοτόπων και των ειδών που προστατεύονται τόσο από την οδηγία για τα πτηνά 1 όσο και από την οδηγία για τους οικοτόπους 2. Τα αποτελέσµατα του βιογεωγραφικού σεµιναρίου που πραγµατοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2008 έδειξαν ότι υπάρχουν ακόµη ορισµένες ανεπάρκειες ήσσονος και µεσαίου µεγέθους, καθώς και ορισµένα «επιστηµονικά καταφύγια». εν αναφέρθηκαν µείζονες ανεπάρκειες. Η Βουλγαρία είχε καλύψει τις ανεπάρκειες ήσσονος µεγέθους έως την 1η Σεπτεµβρίου 2008. Επιπλέον, κυρίως λόγω του σχετικά µεγάλου αριθµού «επιστηµονικών καταφυγίων» για τα οποία διεξάγονται επί του παρόντος συµπληρωµατικές µελέτες από τη Βουλγαρία, η Επιτροπή συµφώνησε µε τις εθνικές αρχές να επεκτείνει την προθεσµία ούτως ώστε να αντιµετωπιστούν δεόντως τα εναποµείναντα κενά. Η Βουλγαρία αναµένεται τώρα να καλύψει τις εναποµείνασες ανεπάρκειες έως το φθινόπωρο του 2010. Η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση και συνεργάζεται ενεργά µε τη Βουλγαρία για να καλυφθούν οριστικά τα εναποµείναντα κενά. Έλλειψη προστασίας τόπων κοινοτικής σηµασίας Η Επιτροπή εξετάζει ως θέµα προτεραιότητας την προστασία των τοποθεσιών του «Natura 2000» στη Βουλγαρία και έχει δροµολογήσει ορισµένες διαδικασίες επί παραβάσει για τον χειρισµό συγκεκριµένων έργων ανάπτυξης σε τόπους κοινοτικής σηµασίας (όπως οι Rila 3, Pirin 4 και Emine-Irakli 5 ). Η Επιτροπή θεωρεί ότι έχει σηµειωθεί πρόοδος µετά την έγκριση των πρώτων κοινοτικών καταλόγων τόπων κοινοτικής σηµασίας για τη Βουλγαρία και τις περαιτέρω δεσµεύσεις της χώρας για αντιµετώπιση των εναποµεινασών ανεπαρκειών. Η Επιτροπή επιλήφθηκε επίσης των προβληµάτων έλλειψης προστασίας τοποθεσιών του «Natura 2000» µέσω ενεργού διαλόγου µε τις βουλγαρικές αρχές και, όπου κρίθηκε απαραίτητο, µε τη δροµολόγηση διαδικασιών επί παραβάσει. 6. Συµπληρωµατική απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ. III), που ελήφθη στις 18 Ιουλίου 2011. 1 Οδηγία 2009/147/ΕΚ, ΕΕ L 20 της 26.1.2010 2 Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, ΕΕ L 206 της 22.7.1992. 3 Σύνδεσµος του δελτίου Τύπου της Επιτροπής: http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/09/1793&format=html&aged=0&language=en&guilanguag e=en 4 Σύνδεσµος µε τα δελτία τύπου της Επιτροπής: http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/09/1484&format=html&aged=0&language=en&guilanguage=en 5 Σύνδεσµος µε τα δελτία τύπου της Επιτροπής: http://europa.eu/rapid/pressreleasesaction.do?reference=ip/09/1484&format=html&aged=0&language=en&guilanguage=en PE404.456v05-00 4/6 CM\887551.doc
Τον Απρίλιο του 2011, οι υπηρεσίες της Επιτροπής διεξήγαγαν διερευνητική αποστολή στη Βουλγαρία, µε σκοπό να συλλέξουν επιπλέον πληροφορίες και να επικαιροποιήσουν ή να εξακριβώσουν τις υπάρχουσες πληροφορίες, όσον αφορά στις εν εξελίξει διαδικασίες επί παραβάσει τις οποίες ενεργοποίησε η Επιτροπή κατά της Βουλγαρίας για τη µησυµµόρφωση της τελευταίας µε την περιβαλλοντική νοµοθεσία της ΕΕ, συµπεριλαµβανοµένου του ανεπαρκούς χαρακτηρισµού τόσο ζωνών ειδικής προστασίας σύµφωνα µε την οδηγία για τα άγρια πτηνά όσο και τόπων κοινοτικής σηµασίας (ΤΚΣ) σύµφωνα µε την οδηγία για τους οικότοπους (ενδιαιτήµατα), καθώς και της αδειοδότησης έργων οικονοµικής ανάπτυξης εντός του δικτύου προστατευόµενων περιοχών «Natura 2000». Οι υπηρεσίες της Επιτροπής επισκέφθηκαν ορισµένα έργα οικονοµικής ανάπτυξης στα Όρη Rila και Pirin και είχαν µια σειρά από τεχνικές συναντήσεις µε τις αρµόδιες βουλγαρικές αρχές και βουλγαρικές περιβαλλοντικές ΜΚΟ. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής έχουν ζητήσει πρόσθετες πληροφορίες και διευκρινίσεις για ορισµένα ζητήµατα. Οι βουλγαρικές αρχές και ΜΚΟ υποσχέθηκαν να παράσχουν την απαιτούµενη τεχνική ενηµέρωση το ταχύτερο δυνατό. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής επισηµαίνουν ότι οι υπό εξέταση υποθέσεις περιλαµβάνουν µεγάλο βαθµό πραγµατολογικών και τεχνικών αναλύσεων. εδοµένου ότι η Επιτροπή φέρει το βάρος της απόδειξης σε κάθε διαδικασία επί παραβάσει, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα πρέπει να ελέγξουν και να αναλύσουν πολύ προσεκτικά όλες τις διαθέσιµες πληροφορίες. Περαιτέρω βήµατα αναµένονται µετά το καλοκαίρι του 2011. 7. Συµπληρωµατική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 16 εκεµβρίου 2011 (ΑΝΑΘ. IV) για τις αναφορές 745/2007, 997/2007, 1082/2007, 1299/2007, 1494/2007, 1503/2007, 526/2008, 1336/2008, 1518/2008 και 640/2009 Όσον αφορά τις εν εξελίξει διαδικασίες επί παραβάσει τις οποίες ενεργοποίησε η Επιτροπή κατά της Βουλγαρίας για τη µη-συµµόρφωση της τελευταίας µε την περιβαλλοντική νοµοθεσία της ΕΕ, συµπεριλαµβανοµένου του ανεπαρκούς χαρακτηρισµού και προστασίας τόσο ζωνών ειδικής προστασίας σύµφωνα µε την οδηγία για τα άγρια πτηνά 1 όσο και τόπων κοινοτικής σηµασίας (ΤΚΣ) σύµφωνα µε την οδηγία για τους οικότοπους (ενδιαιτήµατα), 2 καθώς και της αδειοδότησης έργων οικονοµικής ανάπτυξης εντός του δικτύου προστατευόµενων περιοχών «Natura 2000», τον Σεπτέµβριο του 2011, η Επιτροπή απέστειλε συµπληρωµατική προειδοποιητική επιστολή στη βουλγαρική κυβέρνηση σχετικά µε τη σηµαντική περιοχή για τα πουλιά (ΣΠΠ) BG051 «Kaliakra», τη ζώνη ειδικής προστασίας BG0002051 «Kaliakra», τη ζώνη ειδικής προστασίας BG0002097 «Belite Skali» και τον τόπο κοινοτικής σηµασίας BG0000573 «Kaliakra complex». 1 Οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 30ής Νοεµβρίου 2009 περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, ΕΕ L 20 της 26.1.2010, σ. 7 25. 2 Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7 50. CM\887551.doc 5/6 PE404.456v05-00
Η εν λόγω συµπληρωµατική προειδοποιητική επιστολή εξετάζει δύο κατηγορίες ζητηµάτων: - Τον ανεπαρκή χαρακτηρισµός της ζώνης ειδικής προστασίας «Kaliakra» - Τον αντίκτυπο ορισµένων έργων οικονοµικής ανάπτυξης στον τόπο κοινοτικής σηµασίας «Kaliakra complex» ή/και στη ζώνη ειδικής προστασίας «Kaliakra» ή/και στη ζώνη ειδικής προστασίας «Belite Skali» ή/και στην περιοχή που έπρεπε να έχει χαρακτηριστεί ζώνη ειδικής προστασίας σύµφωνα µε τον κατάλογο των σηµαντικών περιοχών για τα πουλιά (ΣΠΠ). Επιπλέον, η Επιτροπή συνεχίζει ενεργά τις έρευνές της σχετικά µε την ανεπαρκή προστασία και την αδειοδότηση έργων οικονοµικής ανάπτυξης στον τόπο κοινοτικής σηµασίας BG0001004 «Emine-Irakli», στον τόπο κοινοτικής σηµασίας BG0000495 «Rila» και στον υποψήφιο τόπο κοινοτικής σηµασίας BG0001188 «Rila Buffer». PE404.456v05-00 6/6 CM\887551.doc