ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Αναφορών ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέµα: Αναφορά 1335/2008, του κ. Hristo Genev, βουλγαρικής ιθαγένειας, συνοδευόµενη από υπογραφές, σχετικά µε την αύξηση της παραγωγής στο χρυσωρυχείο του Chelopech στη Βουλγαρία µε τη µέθοδο της έκπλυσης µε κυανιούχες ενώσεις 1. Περίληψη της αναφοράς Ο αναφέρων επισηµαίνει ότι η βουλγαρική κυβέρνηση έδωσε τον Ιούλιο του 2008 άδεια στην εταιρεία «Dundee Precious Metals Inc.» να αυξήσει την παραγωγή στο χρυσωρυχείο Chelopech µε τη νέα µέθοδο έκπλυσης µε κυανιούχες ενώσεις και ότι οι αρµόδιες αρχές πραγµατοποίησαν πολύ περιορισµένες διαβουλεύσεις µε τους πολίτες και αποκλειστικά στην περιοχή άµεσης γειτνίασης µε το ορυχείο, όπου οι κάτοικοι εξαρτώνται οικονοµικά από αυτό. Ο αναφέρων τονίζει ότι η άδεια που χορήγησε η βουλγαρική κυβέρνηση για χρήση αυτής της νέας τεχνολογίας συνιστά παραβίαση της Σύµβασης του Espoo για την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε διασυνοριακά πλαίσια, και ότι η ανεπαρκής διαβούλευση µε τους πολίτες αντιβαίνει στις διατάξεις της οδηγίας 2003/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τη συµµετοχή του κοινού στην κατάρτιση ορισµένων σχεδίων και προγραµµάτων που αφορούν το περιβάλλον, και ως εκ τούτου ζητεί την παρέµβαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 23 Φεβρουαρίου Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4, του Κανονισµού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 19 Ιουνίου CM\ doc PE v02-00 Eνωµένη στην πολυµορφία

2 Με τις γραπτές µεταξύ άλλων ερωτήσεις E-1838/08 και E-4188/08 που υπέβαλε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επεστήθη η προσοχή της Επιτροπής στο χρυσωρυχείο Chelopech στη Βουλγαρία και ιδιαίτερα στη χρήση της τεχνολογίας έκπλυσης µε κυανιούχες ενώσεις. Συνεπεία τούτου, η Επιτροπή ζήτησε από τις αρµόδιες βουλγαρικές αρχές να παράσχουν πληροφορίες σε σχέση µε τη διαδικασία ΕΠΕ (Εκτίµηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) που ακολουθήθηκε στο πλαίσιο του σχεδίου για το χρυσωρυχείο Chelopech. Οι βουλγαρικές αρχές υπέβαλαν την απάντησή τους στην Επιτροπή στις 10 Μαρτίου Βάσει των διαθεσίµων πληροφοριών, επισηµαίνεται ότι η αίτηση για την αδειοδότηση του σχεδίου υπεβλήθη από τον ανάδοχο στις αρµόδιες εθνικές αρχές τον Απρίλιο του Οι αρµόδιες αρχές δήλωσαν ότι απαιτείται ΕΠΕ για την προτεινόµενη επέκταση του χρυσωρυχείου µε σκοπό την αύξηση της παραγωγής του. Συνεπεία τούτου, η διαδικασία της ΕΠΕ πραγµατοποιήθηκε σύµφωνα µε τη βουλγαρική νοµοθεσία στην οποία µεταφέρθηκε η οδηγία ΕΠΕ 1. Σύµφωνα µε την οδηγία ΕΠΕ, οι αρχές τις οποίες ενδεχοµένως αφορά το σχέδιο λόγω των ειδικών περιβαλλοντικών αρµοδιοτήτων τους, όπως επίσης και το κοινό, πρέπει να ενηµερώνονται και να ζητείται η γνώµη τους στο πλαίσιο της διαδικασίας ΕΠΕ. Οι λεπτοµερείς ρυθµίσεις για τη διαδικασία διαβούλευσης διέπονται από την εθνική νοµοθεσία. Οι βουλγαρικές αρχές δηλώνουν στην απάντησή τους προς την Επιτροπή ότι οι διαβουλεύσεις µε το κοινό ξεκίνησαν από τα πρώτα στάδια της διαδικασίας ΕΠΕ. Εκπονήθηκε µια µη τεχνικού χαρακτήρα σύνοψη της περιβαλλοντικής δήλωσης και το κοινό ενηµερώθηκε µε αφίσες, ενηµερωτικές δέσµες που δέχτηκε στα γραµµατοκιβώτια καθώς και µε ανακοινώσεις στο ραδιοφωνικό σταθµό Darik (µε εθνική κάλυψη). Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων εντόπισε το ήµο Chelopech και το χωριό Chavdar ως τοποθεσίες που θίγονται από το σχέδιο. Στη συνέχεια, πραγµατοποιήθηκαν διαβουλεύσεις µε τη συµµετοχή του αναδόχου στις δύο αυτές τοποθεσίες στις 14 και 15 εκεµβρίου Το κοινό επέδειξε έντονο ενδιαφέρον για το θέµα και υπέβαλε γραπτές δηλώσεις µε τα υπέρ και τα κατά του σχεδίου. Ο ανάδοχος έδωσε γραπτή απάντηση σε όλες τις δηλώσεις. Οι αρµόδιες αρχές δηλώνουν ότι το σύνολο των δηλώσεων αυτών ελήφθη υπόψη στο πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Επιπλέον, υπεβλήθησαν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων διάφορες δηλώσεις σε σχέση µε το σχέδιο για το χρυσωρυχείο του Chelopech όπως επί παραδείγµατι: - ήλωση του ηµοτικού Συµβουλίου του Chavdar (µε ηµεροµηνία 19 Ιανουαρίου 2006)που αµφισβητεί την πρόταση σχεδίου για την αύξηση της παραγωγής του χρυσωρυχείου, - ήλωση του ηµοτικού Συµβουλίου της Zlatitza (µε ηµεροµηνία 20 Ιανουαρίου 2006) δια της οποίας καλείται το Ανώτατο Συµβούλιο Εµπειρογνωµόνων Περιβάλλοντος να προβεί σε µια σε βάθος εξέταση προτού δώσει άδεια για το αναπτυξιακό αυτό σχέδιο, - Επιστολή του βουλευτή Mladen Chervenyakov (µε ηµεροµηνία 20 Ιανουαρίου 2006) που παρουσιάζει τις επιπλέον αντιδράσεις του κοινού και ζητεί να ληφθούν υπόψη στο 1 Οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συµβουλίου, ΕΕ L 175 της , όπως τροποποιήθηκε µε την οδηγία 97/11/ΕΚ του Συµβουλίου, ΕΕ L 73 της , όπως τροποποιήθηκε µε την οδηγία 2003/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, ΕΕ L 156 της PE v /6 CM\ doc

3 πλαίσιο της διαδικασίας λήψης αποφάσεων οι απόψεις των κατοίκων των τοποθεσιών Chelopech, Chavdar, Zlatitza και Pridop. Ως εκ τούτου, το Ανώτατο Συµβούλιο Εµπειρογνωµόνων Περιβάλλοντος πραγµατοποίησε µια σειρά συνεδριάσεων στο πλαίσιο των οποίων ελήφθησαν υπόψη όλα τα έγγραφα και ερωτήµατα που υπέβαλε το κοινό. Η συνεδρίαση του Ανωτάτου Συµβουλίου Εµπειρογνωµόνων Περιβάλλοντος στις 27 Μαρτίου 2006 ολοκληρώθηκε µε την πλειοψηφία του να προτείνει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων την έγκριση της ανάπτυξης του χρυσωρυχείου και την έκδοση θετικής απόφασης σε σχέση µε την ΕΠΕ. Ωστόσο, λόγω του αντιφατικού χαρακτήρα του σχεδίου και της προβλεπόµενης χρήσης της τεχνολογίας µε κυανιούχες ενώσεις, οι βουλγαρικές αρχές ενηµέρωσαν την Επιτροπή ότι οι συζητήσεις συνεχίστηκαν και µετά την προαναφερθείσα συνεδρίαση του Ανωτάτου Συµβουλίου Εµπειρογνωµόνων Περιβάλλοντος. Στο µεταξύ, οι αρµόδιες αρχές προέβησαν στην αναγκαία περιβαλλοντική αξιολόγηση σύµφωνα µε το άρθρο 6 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ περί βιοτόπων 1 σε σχέση µε το προτεινόµενο αναπτυξιακό σχέδιο. Η αξιολόγηση έδειξε ότι το σχέδιο δεν θα έχει σηµαντικές επιπτώσεις στις τοποθεσίες Natura Παρόλα αυτά, η χρονοβόρα διοικητική διαδικασία και η έλλειψη απόφασης ΕΠΕ είχαν ως συνέπεια προσφυγή στο Ανώτατο ιοικητικό ικαστήριο το οποίο αποφάσισε ότι η διαδικασία ΕΠΕ πρέπει να ολοκληρωθεί. Συνεπεία τούτου, η διαδικασία ΕΠΕ ολοκληρώθηκε και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων εξέδωσε τη θετική απόφαση ΕΠΕ 8/2008. Όσον αφορά τη διασυνοριακή διαδικασία ΕΠΕ και το κατά πόσον εφαρµόζεται η Σύµβαση του Espoo του 1991 για την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε διασυνοριακά πλαίσια, οι βουλγαρικές αρχές δηλώνουν ότι, κατόπιν ενδελεχούς εξέτασης των ενδεχοµένων δυσµενών επιπτώσεων της σχεδιαζόµενης δραστηριότητας, το σχέδιο δεν φαίνεται να έχει κάποιες σηµαντικά δυσµενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε διασυνοριακό επίπεδο. έον να επισηµανθεί ότι σε περιπτώσεις όπου το Μέρος Προέλευσης καταλήγει στο συµπέρασµα ότι δεν συντρέχουν λόγοι εφαρµογής της σύµβασης και το θιγόµενο µέρος έχει διαφορετική γνώµη, το τελευταίο µπορεί να αρχίσει συζητήσεις µε το Μέρος Προέλευσης. Λαµβάνοντας υπόψη τις διαθέσιµες πληροφορίες, δεν διατυπώθηκαν ανησυχίες από κάποιο πιθανώς θιγόµενο γειτονικό µέρος. Επιπλέον, όσον αφορά τις διαβουλεύσεις σε διασυνοριακό πλαίσιο, η Επιτροπή επισηµαίνει ότι µπορεί να εφαρµοσθεί το άρθρο 7 της οδηγίας περί ΕΠΕ. Ωστόσο, δεδοµένου ότι η διαδικασία αδειοδότησης άρχισε πριν από την 1η Ιανουαρίου 2007, οι διατάξεις της οδηγίας ΕΠΕ δεν εφαρµόζονται τυπικά στη συγκεκριµένη περίπτωση. Υπό αυτό το πρίσµα, θα έπρεπε να επισηµανθεί ότι σύµφωνα µε τη νοµολογία του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου (Υπόθεση C-81/96 Haarlemmerliede), το καθήκον του κράτους µέλους να εξασφαλίζει ότι σχέδια τα οποία ενδέχεται εκ φύσεως, µεγέθους και τοποθεσίας να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις πρέπει να υπόκεινται σε ΕΠΕ, αναφέρεται µόνο στα σχέδια εκείνα για τα οποία η αίτηση αδειοδότησης έχει υποβληθεί στη χρονική περίοδο κατά την οποία η οδηγία ήταν δεσµευτική για το κράτος µέλος και στην περίπτωση της Βουλγαρίας από 1ης Ιανουαρίου Από τις πληροφορίες προκύπτει ότι το σχέδιο και η όλη διαδικασία ξεκίνησαν και εξελίχθηκαν πριν από την ηµεροµηνία προσχώρησης. Ως εκ τούτου, δεν µπορεί να εντοπισθεί παραβίαση της τροποποιηθείσης οδηγίας ΕΠΕ. 1 ΕΕ L 206 της CM\ doc 3/6 PE v02-00

4 έον να επισηµανθεί ότι η νοµοθεσία ΕΚ ρυθµίζει τη διαχείριση των αποβλήτων από τις εξορυκτικές βιοµηχανίες µε την οδηγία 2006/21/ΕΚ 1. όσον αφορά ιδιαίτερα τις κυανιούχες ενώσεις, η οδηγία απαιτεί µε το άρθρο 13(6) σε περίπτωση παρουσίας κυανίου σε λίµνη η συγκέντρωση του διασπώµενου µε ασθενές οξύ κυανίου πρέπει να περιορίζεται στα χαµηλότερα δυνατά επίπεδα µε τη χρησιµοποίηση των βέλτιστων διαθέσιµων τεχνικών (Β Τ). Επιπλέον, ορίζονται ειδικές οριακές τιµές µέγιστης συγκέντρωσης. Από τις πληροφορίες εκ µέρους του αναφέροντος και των βουλγαρικών αρχών η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να εντοπίσει παραβίαση των σχετικών διατάξεων του κεκτηµένου και ιδιαίτερα της τροποποιηθείσας οδηγίας ΕΠΕ. Η αίτηση για την αδειοδότηση του σχεδίου υπεβλήθη πριν από την ηµεροµηνία προσχώρησης στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, η οδηγία ΕΠΕ δεν εφαρµοζόταν τότε στη Βουλγαρία. Εφιστάται η προσοχή στο γεγονός ότι τα παραπάνω επιχειρήµατα αναφέρονται αποκλειστικά στη διαδικασία ΕΠΕ που κινήθηκε το Στην περίπτωση νέων αιτήσεων για αδειοδότηση µετά την προσχώρηση της Βουλγαρίας στην ΕΕ, για το ίδιο σχέδιο ή συνιστώσες αυτού, θα εφαρµόζεται η οδηγία ΕΠΕ όπως τροποποιήθηκε καθώς και το σύνολο της σχετικής νοµοθεσίας ΕΚ. 4. (REV) Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 18 Ιουλίου Σκοπός της παρούσας πρόσθετης ανακοίνωσης είναι να παράσχει διευκρινίσεις και περαιτέρω πληροφορίες σχετικά µε την προσέγγιση που υιοθετεί η Επιτροπή όσον αφορά την εφαρµογή της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας της ΕΕ σε σχέδια εγκεκριµένα πριν από την ένταξη µιας χώρας στην ΕΕ τα οποία δεν συµµορφώνονται µε το κοινοτικό δίκαιο. - Ποιες είναι οι απαιτήσεις βάσει της νοµοθεσίας της ΕΕ για την εκτίµηση σχεδίων τα οποία ενδέχεται να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον; Επί του παρόντος, σε επίπεδο ΕΕ υφίστανται δύο νοµοθετικές πράξεις οι οποίες απαιτούν την εκτίµηση των σχεδίων που ενδέχεται να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον προκειµένου να είναι εφικτή η αδειοδότηση. Η οδηγία για την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ) (οδηγία 85/337/ΕΟΚ) απαιτεί τη διενέργεια ΕΠΕ για τα σχέδια που παρατίθενται στο παράρτηµα Ι της οδηγίας και την εφαρµογή µιας διαδικασίας ελέγχου προκειµένου να προσδιορίζεται κατά πόσον είναι αναγκαία η ΕΠΕ για κάθε σχέδιο που παρατίθεται στο παράρτηµα ΙΙ. Το παράρτηµα ΙΙ απαιτεί επίσης τυχόν µεταβολές σε σχέδια που παρατίθενται σε αυτό και ενδέχεται να έχουν σηµαντικές δυσµενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον να υποβάλλονται σε διαδικασία ελέγχου. Η οδηγία για τους οικοτόπους (οδηγία 92/43/ΕΚ) απαιτεί τη διενέργεια «κατάλληλης εκτίµησης» για σχέδια που ενδέχεται να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις σε µια τοποθεσία που 1 Οδηγία 2006/21/ΕΚ του Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 15ης Μαρτίου 2006 σχετικά µε τη διαχείριση των αποβλήτων από τις εξορυκτικές βιοµηχανίες που τροποποιεί την οδηγία 2004/35/ΕΚ ήλωση του Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής, ΕΕ L 102, PE v /6 CM\ doc

5 έχει χαρακτηριστεί ζώνη ειδικής προστασίας (ΖΕΠ) δυνάµει της οδηγίας για τα άγρια πτηνά (οδηγία 79/409/ΕΟΚ όπως κωδικοποιήθηκε στην οδηγία 2009/147/ΕΚ) ή θεωρείται τόπος κοινοτικής σηµασίας (ΤΚΣ) δυνάµει της οδηγίας για τους οικοτόπους. - Ποιες είναι οι διαδικαστικές απαιτήσεις για ένα σχέδιο που ξεκίνησε/εγκρίθηκε πριν από την ένταξη µιας χώρας στην ΕΕ σε µια τοποθεσία που στη συνέχεια εντάχθηκε στο δίκτυο Natura 2000; Σε σχέση µε την απαίτηση για τη διενέργεια ΕΠΕ ή κατάλληλης εκτίµησης δυνάµει της οδηγίας ΕΠΕ και της οδηγίας για τους οικοτόπους αντίστοιχα, το ΕΚ αποφάνθηκε ότι οι εν λόγω οδηγίες δεν εφαρµόζονται στην περίπτωση που η διαδικασία αδειοδότησης ξεκίνησε επισήµως πριν από τη θέση τους σε ισχύ (υπόθεση C-431/92 Επιτροπή κατά Γερµανίας για την οδηγία ΕΠΕ και υπόθεση C-209/04 Επιτροπή κατά Αυστρίας για την οδηγία για τους οικοτόπους). Για τη Βουλγαρία, τόσο η οδηγία ΕΠΕ όσο και η οδηγία για τους οικοτόπους τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου Αυτό σηµαίνει ότι υπάρχει απόλυτη ελευθερία να εκτελείται ένα σχέδιο αυτού του είδους σε προστατευόµενη τοποθεσία; Όχι. Αναφορικά µε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία για τους οικοτόπους, η διαδικαστική εξαίρεση δεν σηµαίνει ότι ο χαρακτηρισµός µιας συγκεκριµένης τοποθεσίας δεν έχει επιπτώσεις στην εκτέλεση του σχεδίου. Το ΕΚ αποφάνθηκε συγκεκριµένα τα εξής: α) για έναν χαρακτηρισµένο τόπο ή έναν τόπο που περιλαµβάνεται σε κοινοτικό κατάλογο, το ΕΚ στην υπόθεση C-226/08 (Stadt Papenburg) αποφάνθηκε ότι στις περιπτώσεις που ένα σχέδιο προτείνεται πριν από τη θέση σε ισχύ της οδηγίας για τους οικοτόπους, αλλά στη συνέχεια ο τόπος περιλαµβάνεται σε κατάλογο ΤΚΣ, το κράτος µέλος δεσµεύεται από τις διατάξεις περί µη υποβάθµισης του άρθρου 6, παράγραφος 2, της οδηγίας για τους οικοτόπους («τα κράτη µέλη θεσπίζουν τα κατάλληλα µέτρα ώστε στις [χαρακτηρισµένες περιοχές] να αποφεύγεται η υποβάθµιση των φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων ειδών για τα οποία οι ζώνες έχουν ορισθεί»). Στην ίδια υπόθεση, το ΕΚ κατέληξε στο συµπέρασµα ότι οι µεταβολές στον χαρακτήρα του σχεδίου µετά τη θέση σε ισχύ της οδηγίας συνεπάγονται ότι το σχέδιο πρέπει να θεωρείται αυτοτελές διαδοχικό σχέδιο και, συνεπώς, ισχύουν οι απαιτήσεις της οδηγίας. Το καθήκον της µη υποβάθµισης που αναφέρθηκε παραπάνω αφορά το κράτος µέλος. Εάν µια εταιρεία έχει κεκτηµένο δικαίωµα, δικαιούται αποζηµίωση για τυχόν ακύρωση του δικαιώµατος αυτού. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να σηµειωθεί ότι η οδηγία για τους οικοτόπους θεωρείται ότι δεν αντιβαίνει στα υφιστάµενα δικαιώµατα ιδιοκτησίας β) για έναν τόπο που περιλαµβάνεται σε κατάλογο ΤΚΣ που προτείνεται στην Επιτροπή αλλά δεν έχει εγκριθεί ακόµη, κατόπιν της απόφασης του ΕΚ στις υποθέσεις C-117/03 (Dragaggi) και C-244/05 (Bund Naturschutz), ο εν λόγω τόπος δεν θα πρέπει να υποστεί παρεµβάσεις που ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για τα οικολογικά χαρακτηριστικά του. - Ποιες είναι οι διαδικαστικές υποχρεώσεις για µια προτεινόµενη τροποποίηση του αρχικού σχεδίου; CM\ doc 5/6 PE v02-00

6 Όπως επισηµάνθηκε ανωτέρω, η οδηγία ΕΠΕ προβλέπει µια διαδικασία ελέγχου των προτεινόµενων τροποποιήσεων ενός σχεδίου. Εδώ το κράτος µέλος διαθέτει ένα περιθώριο διακριτικής ευχέρειας που πρέπει να σέβεται τα κριτήρια τα οποία ορίζονται στο παράρτηµα ΙΙΙ της οδηγίας ΕΠΕ. Το παράρτηµα III περιλαµβάνει την ανάγκη να λαµβάνονται υπόψη οι σωρευτικές επιπτώσεις του τροποποιηµένου σχεδίου µε άλλα λόγια, πρέπει να συνεκτιµώνται και οι συνδυασµένες επιπτώσεις των υφιστάµενων σχεδίων. Σε σχέση µε την εφαρµογή της οδηγίας για τους οικοτόπους σε ένα τροποποιηµένο σχέδιο, το ΕΚ αποφάνθηκε στην υπόθεση C-127/02 (Waddenzee) ότι η έννοια ενός «σχεδίου» έπρεπε να ερµηνευθεί ευρέως. εδοµένης αυτής της προσέγγισης, είναι δυνατό οι ουσιώδεις τροποποιήσεις ενός υφιστάµενου σχεδίου να οδηγήσουν σε κάτι που θεωρείται νέο σχέδιο για τους σκοπούς της οδηγίας για τους οικοτόπους, µε αποτέλεσµα να απαιτείται κατάλληλη εκτίµηση. Η οδηγία για τους οικοτόπους αναφέρει την ανάγκη κάθε εκτίµηση να εξετάζει τα σχέδια µεµονωµένα ή από κοινού µε άλλα σχέδια, όπου οι σωρευτικές επιπτώσεις οποιωνδήποτε υφιστάµενων σχεδίων θα πρέπει επίσης να εξετάζονται. Συµπέρασµα Σύµφωνα µε τη νοµολογία του ΕΚ, όταν ένα σχέδιο έχει ξεκινήσει επισήµως πριν από τη θέση σε ισχύ είτε της οδηγίας ΕΠΕ είτε της οδηγίας για τους οικοτόπους, δεν υπάρχει καµία απαίτηση διενέργειας ΕΠΕ ή κατάλληλης εκτίµησης. Όταν αυτό το σχέδιο προτείνεται να εκτελεστεί µετά την ένταξη µιας χώρας στην ΕΕ σε έναν τόπο που έχει αναγνωριστεί ή χρήζει προστασίας δυνάµει της οδηγίας για τα άγρια πτηνά ή της οδηγίας για τους οικοτόπους, πρέπει να λαµβάνονται υπόψη τα καθήκοντα προστασίας του τόπου που οφείλει να εκπληρώνει ένα κράτος µέλος, δηλαδή η αποφυγή υποβάθµισης ή σηµαντικής ενόχλησης των ειδών. Επιπλέον, όπου γίνονται τροποποιήσεις στο σχέδιο, οι τροποποιήσεις αυτές πρέπει να εξετάζονται βάσει των απαιτήσεων της οδηγίας ΕΠΕ προκειµένου να εκτιµάται (ελέγχεται) το κατά πόσον είναι απαραίτητη η διενέργεια ΕΠΕ. Εάν οι τροποποιήσεις θεωρούνται ουσιώδους χαρακτήρα, τότε πρέπει επίσης να απαιτείται η διενέργεια κατάλληλης εκτίµησης βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους. Σε κάθε περίπτωση, η ΕΠΕ/κατάλληλη εκτίµηση πρέπει να λαµβάνει υπόψη τα υφιστάµενα σχέδια προκειµένου να εκτιµώνται πλήρως οι σωρευτικές επιπτώσεις τους. PE v /6 CM\ doc