ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Άβρα Αυδή Ειρήνη Μωσαΐδου Ο Πολιτισμός στην Εκπαίδευση ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πολιτιστική δράση στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης (2006-2011) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Θεσσαλονίκη 2011 1

Έκδοση: Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης ISBN: 978-960-89315-4-1 Θεσσαλονίκη 2011 Εξώφυλλο: «Ένα βιβλίο εκρήγνυται», έργο της Δήμητρας Καραβασίλη, μαθήτριας του 2 ου Γενικού Λυκείου Πυλαίας 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος.. 7 Εισαγωγή.. 9 ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Πολιτιστικά Προγράμματα.. 15 Πανελλήνιοι Μαθητικοί Καλλιτεχνικοί Αγώνες. 23 Δημήτρια στα σχολεία. Μαθητική δημιουργία.... 30 Θεατρική παιδεία... 34 Κινηματογραφική παιδεία 54 Μουσική παιδεία. 66 Χορός... 70 Εικαστικά.. 73 Δημιουργική γραφή..... 77 Συνεργασία με τους Υπευθύνους Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Αγωγής Υγείας.. 83 Συνεργασία με μουσεία.... 91 Συνοπτικοί πίνακες δράσεων 2006 2011 95 α) Επιμορφωτικές δράσεις 95 β) Διάφορες δράσεις. 97 Συνεργασίες με φορείς... 99 α) Συνεργασίες για την οργάνωση των δράσεων. 99 β) Συνεργασίες για τη φιλοξενία των εκδηλώσεων. 100 Πίνακες Πολιτιστικών Προγραμμάτων... 101 Πολιτιστικά προγράμματα 2006 2007... 101 Πολιτιστικά προγράμματα 2007 2008... 103 Πολιτιστικά προγράμματα 2008 2009... 107 Πολιτιστικά προγράμματα 2009 2010... 111 Πολιτιστικά προγράμματα 2010 2011... 114 42 ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΥΜΝΑΣΙΑ... 121 Ζωγραφίζοντας στα Γαλλικά, 1 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.. 121 Μορφές και θέματα της Οδύσσειας στην αρχαία αγγειογραφία, 1 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.. 122 Ποίηση και Ιστορία, 1 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.... 123 3

Η ενορία του σχολείου μας: Ενορία Ιερού Ναού Αγίου Φανουρίου και Τιμίου Προδρόμου, Κάτω Τούμπας, 2 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης... 124 Εσωτερικά τοπία με φωνές παιδιών, Δημόσιο Ειδικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης 125 «Μάθημα ζωής» και «Αλέξανδρος και Ελένη», Δημόσιο Ειδικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης... 126 Σύγχρονη ελληνική μελοποιημένη ποίηση, Αρσάκειο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης... 127 «για μιαν Ελένη», 15 ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης...... 128 Τέχνη και Γεωμετρία, 26 ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης 129 Ανακαλύπτω τα πολιτιστικά μνημεία της περιοχής του σχολείου μου, 32 ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.... 130 Χρυσές αρχαιότητες της Μακεδονίας, 2 ο Γυμνάσιο Θέρμης... 131 Λέσχη Ανάγνωσης Μαθηματικής Λογοτεχνίας και «Το θεώρημα του παπαγάλου, ματιές στην ιστορία των Μαθηματικών», 3 ο Γυμνάσιο Θέρμης... 132 Όταν οι νέοι συνάντησαν τον Σαίξπηρ, 2 ο Γυμνάσιο Τούμπας... 133 Τοιχογραφία, 2 ο Γυμνάσιο Άνω Τούμπας... 134 Νεανική Σκηνή - Σύγχρονο σχολικό θέατρο, «Το Μεικτό Ζωοδικείο αποφασίζει» του Βασίλη Αναστασιάδη, 1 ο Γυμνάσιο Πυλαίας. 135 Γκράφιτι - Αισθητική παρέμβαση στο χώρο του σχολείου, 1ο Γυμνάσιο Πυλαίας. 136 Εκθέσεις και παρουσιάσεις εργαστηρίων, Γυμνάσιο Βασιλικών..... 137 Τα Μαθηματικά στη ζωή μας, 5 ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης..... 138 «Ξύπνα Βασίλη» του Ψαθά, 5 ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης.. 139 Ανθρώπινα Δικαιώματα. Βία και περιβάλλον. Σύγχρονες προκλήσεις για την κοινωνία μας, 6 ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς....... 140 Ανθρώπινα δικαιώματα μέσα από τον κινηματογράφο, 8 ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς.... 141 «Αύριο», 9 ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς. 142 Η Μικρά Ασία ως κοιτίδα και γέφυρα του ελληνισμού από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, 9 ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς.. 143 Γεύσις η Αχειροποίητος, 10 ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς.. 144 Το ταξίδι του ανθρώπου, 2 ο Γυμνάσιο Μίκρας.. 145 Άρωμα, γεύσεις και ήχοι του κόσμου, 2 ο Γυμνάσιο Μίκρας 146 Από τις νέες στις παλιές πατρίδες, από τους Νέους Επιβάτες Θεσσαλονίκης στους παλιούς Επιβάτες Ανατολικής Θράκης, Γυμνάσιο Νέων Επιβατών... 147 ΛΥΚΕΙΑ... 148 «Ο Ταρτούφος» του Μολιέρου, 1 ο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Θεσ/νίκης... 148 4

Πειραματικές Νότες Νο2, μουσικό μαθητικό ταξίδι σε νέους προορισμούς, 2 ο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης. 149 «Πειραματικό παραμύθι χωρίς όνομα», 2 ο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης.. 150 «Για την κόρη του ψαρά και το θαλασσινό άντρα», Αμερικανική Γεωργική Σχολή. 151 «Έλα να δικτυωθούμε DARLING», Αμερικανική Γεωργική Σχολή. 152 Μια προσπάθεια απενοχοποίησης των Μαθηματικών, 4 ο Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης... 153 Γνωρίζω μουσεία και μνημεία της πόλης μου, 7 ο Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης... 154 Ποιητές της Θεσσαλονίκης ΙΙ, 19 ο Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης... 155 «Χάρβεϋ» της Mary Chase, 19 ο Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης.... 157 «Η Γλωσσοκοπάνα» του Μαριβώ, Γενικό Λύκειο Τριανδρίας 158 Τέχνη και δράση αντίδοτα στη βία, 1 ο ΓΕΛ Πυλαίας.. 159 Το ιστορικό και η διαχρονική παρουσία της Πατριαρχικής Μονής της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας, 1 ο Γενικό Λύκειο Βασιλικών.... 160 «Η δική μας Αντιγόνη», 1 ο Γενικό Λύκειο Βασιλικών... 161 Τα Κάστρα μας διηγούνται την ιστορία τους, 9 ο ΕΠΑΛ Θεσσαλονίκης. 162 Μνημεία και ανδριάντες της πόλης μου, 13 ο Εσπερινό ΕΠΑΛ 163 5

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα έκδοση «Για ένα δημιουργικό σχολείο - Πολιτιστική δράση στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης (2006-2011)» καταθέτει στο αναγνωστικό κοινό, εκπαιδευτικό και μη, τις δράσεις που ανέλαβαν και διεκπεραίωσαν επιτυχώς κατά τη διάρκεια της θητείας τους οι κ.κ. Άβρα Αυδή και Ειρήνη Μωσαΐδου, Υπεύθυνες Καλλιτεχνικών Αγώνων και Πολιτιστικών Θεμάτων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης. Πιο αναλυτικά, στο πρώτο μέρος προβάλλονται διανθισμένες, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, οι κύριες πολιτιστικές δράσεις του Γραφείου Καλλιτεχνικών Αγώνων και Πολιτιστικών Θεμάτων και στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται τα πολιτιστικά προγράμματα, που εκπόνησαν Σχολικές Μονάδες της αρμοδιότητάς μας κατά το σχολικό έτος 2010-2011. Με την παρούσα έκδοση κοινοποιούνται τα αποτελέσματα της ενασχόλησης και δημιουργικής διάθεσης μαθητών και εκπαιδευτικών με τα πολιτιστικά προγράμματα, τα οποία είναι αποτέλεσμα της δημιουργικής συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία μαθητών, εκπαιδευτικών, Υπευθύνων Πολιτιστικών Θεμάτων, Στελεχών της Διοίκησης αλλά και λοιπών, μη εκπαιδευτικών, φορέων. Το παρόν βιβλίο δεν είναι μόνο το απαύγασμα της πολυετούς εμπειρίας και ενασχόλησης των συγγραφέων του αλλά και η κατάθεση της ψυχής τους, και η έκφανση του αμείωτου προσωπικού ενδιαφέροντός τους και της υπευθυνότητάς τους. Επιπλέον, η παρούσα έκδοση αποτελεί όχι μόνο βιβλίο αναφοράς για όποιον, ακόμα και εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας, ενδιαφέρεται για τα πολιτιστικά δρώμενα, παρέχοντας πλούσιο ενημερωτικό και πληροφοριακό υλικό αλλά και σημαντική μαρτυρία για τον πολυδιάστατο ρόλο του εκπαιδευτικού, ο οποίος αποτελεί το θεμέλιο λίθο για την αναβάθμιση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Τα θερμά μας συγχαρητήρια και ένα μεγάλο ευχαριστώ στις κ.κ. Άβρα Αυδή και Ειρήνη Μωσαΐδου, που διετέλεσαν ευδοκίμως τη θητεία τους, υπηρετώντας, εκφράζοντας, στηρίζοντας και ενισχύοντας το θεσμό με γόνιμο, ουσιαστικό και άμεσο τρόπο. Τα θερμά μας συγχαρητήρια και ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα, η οποία στήριξε ουσιαστικά το θεσμό κατά την εφαρμογή και εκτέλεσή του αλλά και σε κάθε εμπλεκόμενο μη εκπαιδευτικό φορέα που υποστήριξε την όλη αυτή δράση. 7

Η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης επικροτεί τέτοιου είδους δραστηριότητες και πρωτοβουλίες και στηρίζει τις προσπάθειες που προωθούν με καινοτόμο τρόπο την εκπαιδευτική διαδικασία. Δρ. Άλκηστις Ζερβοπούλου Διευθύντρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης 8

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παρούσα έκδοση συμπυκνώνεται το έργο πέντε ετών που δημιουργήθηκε από το Γραφείο 1 Πολιτιστικών Θεμάτων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης. Το έργο αυτό συναποφασίστηκε, σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε από κοινού από τις δύο Υπεύθυνες Πολιτιστικών Θεμάτων και Καλλιτεχνικών Αγώνων. Με προηγούμενη τριετή ε- μπειρία στο χώρο, η Άβρα Αυδή στην ίδια Διεύθυνση και η Ειρήνη Μωσαΐδου στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης, εργάστηκαν με στόχο να αναδείξουν τις δυνατότητες που προσφέρουν οι Καινοτόμες Δράσεις των σχολείων, να υποστηρίξουν τους εκπαιδευτικούς στη δουλειά τους, να ενισχύσουν τη δημιουργική διάθεση εκπαιδευτικών και μαθητών, να παράσχουν τα κατάλληλα εργαλεία, να ανοίξουν δρόμους πολιτισμού μέσα στην εκπαίδευση. Το έργο που καταγράφεται στις επόμενες σελίδες περιλαμβάνει όλες τις δράσεις που αναπτύχθηκαν από το σχολικό έτος 2006-2007 μέχρι το 2010-2011, καθώς και ορισμένες της τριετίας που προηγήθηκε. Οι δράσεις αυτές είχαν χαρακτήρα ενημερωτικό, οργανωτικό, επιμορφωτικό και επιστημονικό, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των εγκυκλίων που ορίζουν τα καθήκοντα των Υπευθύνων Πολιτιστικών Θεμάτων και Καλλιτεχνικών Αγώνων. Το έντυπο αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος «Δράσεις του Γραφείου Πολιτιστικών Θεμάτων» οργανώνεται σε ενότητες που αντιστοιχούν στις κύριες πολιτιστικές δράσεις του Γραφείου. Σε κάθε ενότητα παρουσιάζονται αναλυτικά, με χρονολογική σειρά, οι εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν. Στην τελευταία ενότητα εκτίθενται συνοπτικοί πίνακες όλων των δράσεων και των εκδηλώσεων ανά έτος, ώστε να είναι δυνατή με μια ματιά η αποτίμηση του συνολικού έργου. Για όλες τις δράσεις παραδίδεται στον αναγνώστη ο- πτικό υλικό, όπως αφίσες και προγράμματα δημιουργία του Γραφείου Πολιτιστικών ή συνεργατών καθώς και υλικό από εργασίες των σχολικών ομάδων. Παρατίθενται, επίσης, κάποιες φωτογραφίες, επιλεγμένες από το πλούσιο φωτογραφικό αρχείο του Γραφείου ως ντοκουμέντα των εκδηλώσεων και της ατμόσφαιρας που κυριαρχούσε. 1 Ο όρος Γραφείο που χρησιμοποιείται στην παρούσα έκδοση δεν αντιστοιχεί σε πραγματική ονομασία θέσης. Ανάλογα με τις Διευθύνσεις Δ.Ε. ή Π.Ε., η θέση αυτή παρουσιάζεται άλλοτε ως Γραφείο, άλλοτε ως Τμήμα και άλλοτε ως Τομέας. Το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι, ενώ το Υπουργείο Παιδείας όρισε από το 1990 και εφεξής τις θέσεις των Υπευθύνων Καινοτόμων Δράσεων (Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Πολιτιστικών Θεμάτων) δεν προσδιόρισε ωστόσο ειδική θέση για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες μέσα στο οργανόγραμμα των Διευθύνσεων. Οι Υπεύθυνοι, νομοθετικά, υπάγονται άμεσα στην κάθε Διεύθυνση. Στη Δ.Δ.Ε. Ανατολικής Θεσσαλονίκης, όπως και σε πολλές άλλες, καθιερώθηκε η λέξη Γραφείο για να αποδοθεί τόσο η θέση όσο και ο χώρος μέσα στον οποίο επιτελείται συντονισμένα το έργο των Υπευθύνων Πολιτιστικών Θεμάτων και Καλλιτεχνικών Αγώνων. 9

Στο δεύτερο μέρος του εντύπου με τίτλο «42 σχολικές ομάδες παρουσιάζουν το Πολιτιστικό τους Πρόγραμμα» δίνεται η δυνατότητα σε ομάδες που εκπόνησαν Πολιτιστικό Πρόγραμμα το σχολικό έτος 2010-2011 να παρουσιάσουν συνοπτικά τη δουλειά τους. Υπογραμμίζεται ότι δεν έγινε επιλογή των ομάδων με αξιολογικά κριτήρια. Συμπεριλαμβάνονται όσες ομάδες ανταποκρίθηκαν σε σχετικό κάλεσμα του Γραφείου Πολιτιστικών. Για τις δράσεις που περιγράφονται στην παρούσα έκδοση υπάρχει αντίστοιχα πολλαπλάσιο υλικό στο Γραφείο Πολιτιστικών. Αλληλογραφία με σχολεία, με φορείς και με πρόσωπα, προγράμματα ημερίδων και σεμιναρίων, φωτογραφικό υλικό εκδηλώσεων, ψηφιακά αρχεία, ταινίες και έντυπα καταγράφουν την ιστορία της λειτουργίας του Γραφείου και την εμπλοκή των σχολικών ο- μάδων σε θέματα πολιτισμού. Φυλλάδια ή έντυπα που δημιούργησαν σχολικές ομάδες ασχολούμενες με Πολιτιστικά Προγράμματα, υλικό των Καλλιτεχνικών Αγώνων, μαθητικές ταινίες και ένας μεγάλος αριθμός βιντεοσκοπημένων σχολικών θεατρικών παραστάσεων έχουν αρχειοθετηθεί και διατίθενται για δανεισμό στους εκπαιδευτικούς. Οι δράσεις που πραγματοποιήθηκαν είχαν τη μορφή σεμιναρίου σύντομης ή μακράς διάρκειας, ημερίδας ή διημερίδας. Οργανώθηκαν επίσης δύο εκθέσεις, μία ζωγραφικής και μία φωτογραφίας, και παραστάσεις έξι έργων με τη θεατρική ομάδα εκπαιδευτικών της Διεύθυνσης «Η Παιδεία... τέχνας κατεργάζεται». Από τις δράσεις αυτές κάποιες έγιναν μόνο μία φορά και κάποιες είχαν συνέχεια μέσα στο χρόνο, στοχεύοντας στην πολύπλευρη επεξεργασία ενός θέματος. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το σεμινάριο θεατρικής παιδείας το οποίο ξεκίνησε το 2003, εξελίχτηκε σε ετήσιο θεσμό και οργανώθηκε α- νελλιπώς εννέα φορές. Παρόμοια περίπτωση αποτελούν οι εκδηλώσεις στο πλαίσιο του δικτύου Καινοτόμων Δράσεων «Ανακαλύπτω τη Θεσσαλονίκη», το πρόγραμμα «Με μια κάμερα στο χέρι», που κινητοποίησε πολλούς μαθητές, και η σειρά εργαστηρίων για τη δημιουργική γραφή. Για την οργάνωση των περισσότερων εκδηλώσεων οι Υπεύθυνες Πολιτιστικών συνεργάστηκαν με ένα μεγάλο αριθμό φορέων και ατόμων εντός και εκτός υπηρεσίας. Αναλυτικές πληροφορίες παρέχονται σε κάθε σχετική ενότητα, ενώ στο τέλος του πρώτου μέρους δίνεται ένας κατάλογος με στοιχεία των συνεργατών ή υποστηρικτών των δράσεων. Η δημιουργική συνεργασία με τους Διευθυντές Διεύθυνσης, παράλληλα, συνέβαλε στην απρόσκοπτη λειτουργία του Γραφείου Πολιτιστικών τα πέντε τελευταία χρόνια στα οποία εστιάζεται η παρούσα έκδοση. Αναφέρονται με χρονολογική σειρά ο Ηλίας Παρασκευάς (σχ. έτη 2006-2007 και 2007-2008), ο Θεόδουλος Ταπανίδης (2008-2009 και 2009-2010), η Άλκηστις Ζερβοπούλου (2010-2011), οι οποίοι, αναγνωρίζοντας την αξία του θεσμού των Υπευθύνων Πολιτιστικών Θεμάτων, υποστήριξαν το έργο μας και συνέβαλαν στην πραγματοποίηση των ποικίλων πολιτιστικών δράσεων. 10

Κρίνεται, επίσης, απαραίτητο να αναφερθεί η συμβολή της Μαρίας Δημητριάδου, Υπεύθυνης Πολιτιστικών Θεμάτων την πρώτη τριετία λειτουργίας του θεσμού (2003-2006). Η Δημητριάδου συνέβαλε καθοριστικά στη θεμελίωση του Γραφείου Πολιτιστικών της Διεύθυνσης και, ιδίως με την ιδιότητά της ως μουσικού, προώθησε την επιμόρφωση στον τομέα της μουσικής παιδείας και βοήθησε στην αρτιότερη διεξαγωγή των Περιφερειακών Μαθητικών Αγώνων Μουσικής. Ανάλογα σκόπιμη θεωρείται η αναφορά στους εκπαιδευτικούς με χρέη γραμματέα που κατά καιρούς στελέχωσαν το Γραφείο Πολιτιστικών. Αναφέρονται με χρονολογική σειρά η Αναστασία Κοκκίνη ΠΕ 05 ( 2004-2007), η Ιοκάστη Τότσκα ΠΕ 02 (2006-2007), η Άννα Πετράκη ΠΕ 06 (2007-2008), ο Βασίλειος Α- ντωνάρας ΠΕ 01 (2008-2009) και η Αναστασία Γκιλδάκη ΠΕ 07 (2009-2010). Όλοι τους συνεισέφεραν ουσιαστικά, χωρίς παράπονα για τις ατέλειωτες ώ- ρες εργασίας ιδίως την εποχή των Καλλιτεχνικών Αγώνων και για την απασχόλησή τους κάποια απογεύματα ή τα Σαββατοκύριακα κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων. Ευχαριστούμε θερμά όσους συνέβαλαν με οποιονδήποτε τρόπο στην οργάνωση ή στην πραγματοποίηση των δράσεων του Γραφείου, είτε από τη θέση της ιεραρχίας είτε από τη θέση του συνεργάτη. Απευθύνουμε, τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ στους πολυάριθμους εκπαιδευτικούς και στις μαθητικές ο- μάδες που έδωσαν πνοή στις δράσεις του Γραφείου Πολιτιστικών με την ε- νεργητική συμμετοχή τους, καθώς και στα σχολεία που προσέφεραν δείγματα της δουλειάς τους, για να τα συμπεριλάβουμε στην παρούσα έκδοση. 11