Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB/PE 82.4) Δημοσκόπηση Parlemeter 2014 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Directorate-General for Communication Public Opinion Monitoring Unit Βρυξέλλες, 30 Ιανουαρίου 2015 Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB/PE 82.4) Δημοσκόπηση Parlemeter 2014 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Κάλυψη: Ομάδα-στόχος: Μεθοδολογία: Επιτόπια έρευνα: EU28 (27 801 πολίτες της ΕΕ) Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω Συνέντευξη (CAPI) 29 Νοεμβρίου - 9 Δεκεμβρίου 2014 (γνωμοδότηση TNS) ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 I. ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 20 A.ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ... 20 1. Ανάκληση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης... 20 2. Νιώθετε ενημερωμένος/η σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου... 23 B.ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 26 1. Γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου... 26 2. Ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου... 29 C.ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ... 32 1. Ο τρόπος με τον οποίον λειτουργεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο... 32 2. Ο τρόπος με τον οποίον υιοθετούνται οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου... 35 3. Συνολικές γνώσεις για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο... 38 II. ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ... 44 A.ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ... 44 1. Στοιχεία που συνιστούν την Ευρωπαϊκή ταυτότητα... 44 2. Συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης... 47 3. Ο ρυθμός της Ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης... 50 4. Θεσμικό όργανο που εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ... 54 B.Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ... 57 1. Η άποψή μου μετράει... 57 2. Ο διορισμός της νέας Επιτροπής... 63 C.ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ... 66 1. Πολιτικές σε προτεραιότητα... 66 2. Οι αξίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου... 71 D.ΤΑ ΟΦΕΛΗ Ή ΌΧΙ ΤΟΥ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙΣ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΕ... 75 1

Επισήμανση Θα ήταν σκόπιμο να λάβουμε υπόψη μας ότι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι σταθμισμένος και ότι έξι κράτη μέλη με τον μεγαλύτερο πληθυσμό αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% του εν λόγω μέσου όρου. Υπενθυμίζεται στους αναγνώστες ότι τα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης αποτελούν εκτιμήσεις των οποίων η ακρίβεια, με όλα τα άλλα δεδομένα σταθερά, εξαρτάται από το μέγεθος του δείγματος και του παρατηρούμενου ποσοστού. Για δείγματα περίπου 1.000 συνεντεύξεων (μέγεθος δείγματος που χρησιμοποιείται σε γενικές γραμμές σε επίπεδο κράτους μέλους), το πραγματικό ποσοστό, δηλαδή εάν θα είχε ερωτηθεί το σύνολο του πληθυσμού, κυμαινόταν μεταξύ των ακόλουθων ορίων εμπιστοσύνης: Παρατηρούμενα ποσοστά Περιθώριο σφάλματος 10% ή 90% 20% ή 80% 30% ή 70% 40% ή 60% 50% +/- 1,9 ποσοστιαίες μονάδες +/- 2,5 ποσοστιαίες μονάδες +/- 2,7 ποσοστιαίες μονάδες +/- 3,0 ποσοστιαίες μονάδες +/- 3,1 ποσοστιαίες μονάδες 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η δημοσκόπηση (Parlemètre) είναι μια ετήσια έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το πρώτο μέρος αυτής αποσκοπεί να εκτιμήσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι ευρωπαίοι το θεσμικό όργανο, το κύρος του, τον ρόλο του καθώς και το τί γνωρίζουν σε σχέση με αυτό. Το δεύτερο τμήμα είναι αφιερωμένο στους ευρωπαίους και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξετάζει θέματα ταυτότητας, την αίσθηση του ανήκειν στην ΕΕ, αλλά επίσης την φωνή των ευρωπαίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την εκλογή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τέλος, για πρώτη φορά, ζητήθηκε από τους ευρωπαίους να κρίνουν εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ή όχι, κατά την άποψή τους, αποφέρει προστιθέμενη αξία σε μια σειρά 15 τομέων. Η επιτόπια έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ της 29ης Νοεμβρίου και της 9ης Δεκεμβρίου 2014. Η έρευνα διεξήχθη από την TNS opinion σε 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε 27.801 πολίτες. Τ αποτελέσματα παρουσιάζονται κατά τρόπο συνοπτικό στην εισαγωγή αυτής της ανάλυσης. Ο αναγνώστης θα βρει τα ευρωπαϊκά και εθνικά λεπτομερή αποτελέσματα για κάθε ερώτηση υπό μορφή πινάκων, χαρτών και γραφικών παραστάσεων στο δεύτερο τμήμα του εγγράφου. Ευρωπαϊκό πλαίσιο Όπως για κάθε έρευνα αυτού του τύπου, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να καθοριστεί το πλαίσιο στην οποία αυτή πραγματοποιείται. Συγκεκριμένα, η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις εβδομάδες οι οποίες ακολούθησαν τον διορισμό της Επιτροπής Juncker, πράγμα το οποίο πιθανότατα επηρέασε τις απαντήσεις που δόθηκαν σε ορισμένες ερωτήσεις. 3

Κύρια διδάγματα Όπως συνέβη και στη συνέχεια των ευρωπαϊκών εκλογών του 2009, διαπιστώνουμε στα τέλη του 2014 μια σημαντική «επίδραση των ευρωπαϊκών εκλογών» όσον αφορά την ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης του Κοινοβουλίου, που είναι παρούσα σε σχεδόν έξι στους δέκα ευρωπαίους. Όμως, η έρευνα αυτή αποκαλύπτει ότι εάν ένα άτομο έχει ακούσει να γίνεται λόγος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δεν θεωρεί τον εαυτό του ωστόσο καλά ενημερωμένο σχετικά. Πράγματι, μια μεγάλη πλειοψηφία ευρωπαίων πολιτών δεν θεωρεί ότι είναι καλά ενημερωμένοι για τις δραστηριότητές του. Η εικόνα που έχουν οι ευρωπαίοι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παραμένει πλειοψηφικά ουδέτερη. Αυτό ισχύει σε 21 κράτη μέλη. Αφετέρου, περίπου ένας ευρωπαίος στους δύο επιθυμεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διαδραματίζει έναν σημαντικότερο ρόλο. Αντιθέτως, πάνω από ένα τέταρτο των ερωτηθέντων θεωρεί ότι θα πρέπει να διαδραματίζει ένα λιγότερο σημαντικό ρόλο, άποψη η οποία καταγράφει αύξηση σε 26 κράτη μέλη. Η γνώση που έχουν οι ευρωπαίοι όσον αφορά τη δομή του και τη λειτουργία του, καταγράφει πρόοδο μετά τον Ιούνιο του 2013. Οι ευρωπαίοι εμφανίζονται ότι έχουν μια πιο «πολιτική» θεώρηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πιθανώς λόγω του γεγονότος του ρόλου του στην εκλογή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πράγματι, στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται ένα διπλό φαινόμενο. Αφενός, οι γνώσεις που έχουν οι ερωτηθέντες σχετικά με τον τρόπο που οι ευρωπαίοι βουλευτές ασκούν τα καθήκοντά τους βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο, από τότε που η εν λόγω ερώτηση τίθεται στο Parlemètre (Αύγουστος 2007). Και, αφετέρου, για πρώτη φορά, μια πολύ μικρή πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνονται με βάση τις "πολιτικές συγγένειες" των βουλευτών. Ένας περίπου ανάλογος αριθμός θεωρεί ότι οι αποφάσεις του λαμβάνονται με βάση τα συμφέροντα των κρατών μελών από τα οποία προέρχονται οι βουλευτές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρείται ως το θεσμικό όργανο το οποίο εκπροσωπεί καλύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση για έναν ευρωπαίο στους δύο. Ερωτώμενοι σχετικά με τα στοιχεία της ευρωπαϊκής ταυτότητας, οι ευρωπαίοι θέτουν σαφώς σε πρώτη θέση τις αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας οι οποίες προοδεύουν σε 22 κράτη μέλη. 4

Το ενιαίο νόμισμα, το οποίο κατείχε την πρώτη θέση πριν από ένα χρόνο, βρίσκεται πλέον στη δεύτερη θέση αλλά παραμένει ως ένα στοιχείο με έντονη ταυτότητα για όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Έτσι το ευρώ αναφέρεται ως πρώτο στοιχείο της ταυτότητας σε 10 χώρες της ευρωζώνης. Ιστορική ερώτηση στο ευρωβαρόμετρο, η αίσθηση του ανήκειν και η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται ως καλό γεγονός από την απόλυτη πλειοψηφία των ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένων αυτών οι οποίοι δεν ανήκουν στην ζώνη του ευρώ. Η ανάλυση κατά την χρονική περίοδο (2009-2014) αποκαλύπτει μια μεγάλη σταθερότητα όσον αφορά τις απαντήσεις, είτε αυτές είναι θετικές αρνητικές ή ουδέτερες. Όσον αφορά τον ρυθμό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της ΕΕ, όλο και περισσότεροι ευρωπαίοι (περίπου ένας στους δύο) θεωρούν ότι είναι προτιμότερο να περιμένουν όλα τα κράτη μέλη να είναι έτοιμα πριν να εντατικοποιηθεί η ανάπτυξη των νέων κοινών πολιτικών. Είναι περισσότεροι στις χώρες οι οποίες έχουν πληγεί σε μεγαλύτερο βαθμό από την κρίση. Ερωτώμενοι, όπως το 2013, για το γεγονός εάν θεωρούν ότι η φωνή τους μετράει, περίπου 6 ευρωπαίοι στους 10 θεωρούν ότι η φωνή τους μετράει στη χώρα τους και πάνω από 4 στους 10 πιστεύουν ότι η φωνή τους έχει επίσης σημασία στην ΕΕ. Εδώ πρόκειται για μια μικρή πρόοδο, με πραγματικές όμως διαφορές σε εθνικό επίπεδο, κυρίως μεταξύ των χωρών οι οποίες έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση σε σχέση με τις άλλες χώρες. Παρά το γεγονός ότι παραμένει πλειοψηφία, ο αριθμός των ευρωπαίων που θεωρεί ότι η φωνή τους δεν μετράει στην ΕΕ καταγράφει ελαφριά μείωση. Μια καθαρή πλειοψηφία απαντήσεων προκύπτει σε όλα τα κράτη μέλη σε ό, τι αφορά το γεγονός ότι συνολικά η εκλογή του Προέδρου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με βάση τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών αντιπροσωπεύει πρόοδο για την ευρωπαϊκή δημοκρατία. Η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, που καταγράφει σταθερή πρόοδο, παραμένει στα 25 κράτη μέλη η πρώτη πολιτική που θα πρέπει να υλοποιηθεί κατά προτεραιότητα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα ζητήματα της μετανάστευσης και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας καταγράφουν τις πιο σημαντικές προόδους, και δημιουργούν νέες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κρατών μελών. Αυτό επίσης ισχύει σε ότι αφορά την πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Για τους ευρωπαίους, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι, μακράν, η πρώτη από τις αξίες την οποία πρέπει να υπερασπισθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. 5

Κατόπιν ακολουθούν η ισότητα ανδρών και γυναικών και η ελευθερία του λόγου, που επίσης ευρίσκονται σε άνοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια μόνο αξία υποχωρεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών της ΕΕ. Τέλος, όταν ερωτήθηκαν για την κατάσταση της χώρας τους σε περίπτωση που αυτή ευρίσκετο εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πλειοψηφία αναφέρει ότι η χώρα τους θα ήταν «λιγότερο καλά» χωρίς την ΕΕ σε 11 από τους 15 τομείς που εξετάσθηκαν. Σε 4 άλλους τομείς, υπάρχει μια πλειοψηφία η οποία θεωρεί ότι η χώρα τους δεν θα ήταν «ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο καλά» εάν ευρισκόταν εκτός της ΕΕ. Σε τρείς τομείς αντιθέτως, οι ευρωπαίοι εμφανίστηκαν ιδιαίτερα διχασμένοι μεταξύ «καλύτερα» και «λιγότερο καλά» και δη στους εξής τρείς τομείς: πληθωρισμός και κόστος ζωής, μετανάστευση και γεωργία. 6

Κύρια αποτελέσματα I. ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ A. ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1. Οι ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου 2014 ακόμα ζωντανές στη μνήμη Όπως συνέβη σε συνέχεια των ευρωπαϊκών εκλογών του 2009, διαπιστώνεται στα τέλη του 2014 μια σημαντική «επίπτωση των ευρωπαϊκών εκλογών» στην ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης για το Κοινοβούλιο, το οποίο είναι παρόν στη μνήμη περίπου έξι ευρωπαίων στους δέκα. Πράγματι, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, 58% των ερωτηθέντων άκουσαν πρόσφατα να γίνεται λόγος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δηλαδή παρατηρείται μια αύξηση 11 ποσοστιαίων μονάδων από τον Ιούνιο του 2013. Αυτοί οι οποίοι δηλώνουν ότι δεν ενθυμούνται να έχουν ακούσει πρόσφατα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέρχονται πλέον μόνον σε 40% (-10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιούνιο του 2013). Σε εθνικό επίπεδο, η ανάμνηση αναφοράς σχετικά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταγράφει τις πλέον σημαντικές αυξήσεις στην Σλοβενία (86%, +23) και στο Λουξεμβούργο (78%, +21), καθώς και στην Πολωνία (56%, +21) και στην Εσθονία (75%, +19). Επίσης σημαντική αύξηση παρουσιάζεται στη Γαλλία (44%, +18) παρά το γεγονός ότι η εν λόγω χώρα είναι η μόνη μαζί με την Ιρλανδία (47%, +3) η οποία ευρίσκεται κάτω από το όριο του 50% των ερωτηθέντων οι οποίοι έχουν πρόσφατα ακούσει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. 2. Αίσθημα πληροφόρησης για τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Το αίσθημα πληροφόρησης των ευρωπαίων σχετικά με τις δραστηριότητες του Κοινοβουλίου παραμένει χαμηλό και σταθερό διαχρονικά (σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2011). Οι ευρωπαίοι σε ποσοστό λίγο μικρότερο από το ένα τρίτο (30%) εκφράζουν την άποψη ότι είναι καλά ενημερωμένοι σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Αντιθέτως, το 67% δεν θεωρεί ότι είναι καλά ενημερωμένο για τις δραστηριότητές του. 7

Σε εθνικό επίπεδο, μόνο στη Λιθουανία η πλειοψηφία των ερωτηθέντων δηλώνει ότι είναι καλά ενημερωμένοι σε ποσοστό 52%. Τα άτομα που ερωτήθηκαν στην Γαλλία, καταγράφουν το μικρότερο ποσοστό όσον αφορά εάν είναι καλά ενημερωμένα σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε ποσοστό 19%. Οι ερωτηθέντες οι οποίοι δηλώνουν ότι δεν είναι καλά ενημερωμένοι σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι περισσότεροι στην Σουηδία (80%), στην Γαλλία (78%) και την Ισπανία (77%). H ανάλυση αυτής της έρευνας αποκαλύπτει ότι το γεγονός ότι εάν ένα άτομα έχει ακούσει για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αυτό δεν σημαίνει ότι θεωρεί τον εαυτό του ως καλά ενημερωμένο σχετικά. Έτσι, εάν 41% των ατόμων που έχουν ακούσει πρόσφατα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 57% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι δεν είναι καλά ενημερωμένοι. Σε εθνικό επίπεδο, παραδείγματος χάρη στη Σουηδία, το ποσοστό των ερωτηθέντων δεν ανέρχεται παρά μόνο σε 20% σε ό,τι αφορά τα άτομα που αισθάνονται καλά ενημερωμένα, ενώ η ανάμνηση αναφορά ανέρχεται σε 69%, αυξημένη κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιούνιο του 2013. Σε κοινωνικό και δημογραφικό επίπεδο, εάν η ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης σχετικά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι πλέον σημαντική μεταξύ των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, η αίσθησή τους ενημέρωσης είναι πολύ χαμηλή. Όπως συχνά συμβαίνει στις διάφορες έρευνες, αυτοί οι οποίοι αισθάνονται καλύτερα πληροφορημένοι είναι τα διευθυντικά στελέχη σε ποσοστό 39% και τα άτομα με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο σε ποσοστό 37%. B. ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ 1. Γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Η εικόνα που έχουν οι ευρωπαίοι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βελτιώθηκε ελαφρώς, παρά την ισχυρή ουδέτερη εικόνα για την πλειοψηφία των ατόμων σε 22 κράτη μέλη. Η εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σταθεροποιείται σε σχέση με τον Ιούνιο του 2013 με 30% (=) θετική εικόνα και 43% (+1) ουδέτερη εικόνα. Η αρνητική εικόνα μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και ανέρχεται σε 23%. Σε εθνικό επίπεδο : Η ουδέτερη εικόνα κυριαρχεί σε 22 από τα 28 κράτη μέλη 8

Η θετική εικόνα είναι πιο ισχυρή απ' ότι η αρνητική εικόνα σε 23 κράτη μέλη. Σημειώνουμε ειδικότερα ότι σε σχέση με τον Ιούνιο του 2013 ότι η θετική εικόνα: o αυξάνεται κυρίως στην Ισπανία (29%, +10), στη Σουηδία (34%, +9) και στην Κύπρο (34%, +8), καθώς και στην Λετονία (25%, +6) και την Πορτογαλία (30%, +5). Πρέπει να σημειώσουμε, όμως, ότι τα εν λόγω επίπεδα παραμένουν χαμηλά o είναι υψηλότερη από την ουδέτερη εικόνα στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Ιταλία και την Μάλτα o χειροτερεύει αισθητά στην Ιρλανδία (40%, -10), στη Βουλγαρία (48%, -8) και στο Βέλγιο (34%, -7). Αντιθέτως, η αρνητική εικόνα είναι πλέον σημαντική απ ότι η θετική εικόνα στην Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και την Ολλανδία. 2. Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Περίπου ένας ευρωπαίος στους δύο επιθυμεί να δει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διαδραματίζει έναν σημαντικότερο ρόλο. Αντιθέτως, πάνω από ένα τέταρτο των ερωτηθέντων θεωρεί ότι θα πρέπει να διαδραματίζει έναν λιγότερο σημαντικό ρόλο. Η απάντηση αυτή καταγράφει αύξηση σε 26 κράτη μέλη. Ερωτώμενοι σχετικά με τον ρόλο τον οποίο θα επιθυμούσαν να διαδραματίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο μέλλον, μια μεγάλη πλειοψηφία των ευρωπαίων τάσσεται υπέρ ενός ρόλου πλέον σημαντικού (47%, -2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιούνιο 2013). Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο αριθμός των ερωτηθέντων οι οποίοι αυθόρμητα τάσσονται υπέρ ενός ιδίου ρόλου είναι όλο και μικρότερος (12%, -8), προς όφελος αυτών οι οποίοι επιθυμούν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διαδραματίζει έναν λιγότερο σημαντικό ρόλο (27%, +7) και αυτών που δεν εκφράζουν άποψη στην ερώτηση (14%, +3). Σε εθνικό επίπεδο: Η επιθυμία για ένα σημαντικότερο ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνει την απόλυτη πλειοψηφία σε 16 κράτη μέλη, και αποτελεί την πλειοψηφία σε 22 κράτη μέλη, επικεφαλής των οποίων είναι η Κύπρος (84%, +5), η Μάλτα και η Πορτογαλία (67%, αντιστοίχως +2 και +7), η Ισπανία και η Ρουμανία (65%, αντιστοίχως +9 και ίδιο ποσοστό). Εάν η άποψη του σημαντικότερου ρόλου προοδεύει στην Πορτογαλία και την Ισπανία, χώρες οι οποίες πλήττονται έντονα από την κρίση, αυτό ισχύει επίσης στην Ελλάδα (63%, +2) και την Ιταλία (49%, +4). Οι πλέον σημαντικές αυξήσεις 9

υπέρ ενός σημαντικότερου ρόλου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βρίσκονται στην Λετονία (58%, +16) και στη Λιθουανία (64%, +15). Όσον αφορά την επιθυμία να αναλάβει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έναν λιγότερο σημαντικό ρόλο, η άποψη αυτή προοδεύει σε 26 κράτη μέλη, με μοναδικές εξαιρέσεις την Κύπρο και την Πολωνία. Η απάντηση αυτή καθίσταται πλειοψηφική σε 6 κράτη μέλη: τη Δανία (46%, +12), τη Φινλανδία (44%, +25), τη Σουηδία (49%, +25), το Ηνωμένο Βασίλειο (43%, +4), την Δημοκρατία της Τσεχίας (43%, +19) και την Ολλανδία (48%, +13). Πρέπει να σημειώσουμε ειδικότερα ότι η επιθυμία για έναν ρόλο λιγότερο σημαντικό αυξάνεται με εντονότερο ρυθμό στις χώρες της ζώνης ευρώ απ' ότι στις χώρες που ευρίσκονται εκτός ζώνης ευρώ. Γ. ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ Η γνώση που έχουν οι ευρωπαίοι όσον αφορά τη δομή και τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καταγράφει σαφή πρόοδο από το 2013. Βρίσκουμε στις απαντήσεις των ερωτηθέντων τη συνέπεια των ευρωπαϊκών εκλογών του Μαΐου 2014 με μια πλέον πολιτικοποιημένη αντίληψη του θεσμικού οργάνου, η οποία πιθανότατα συνδέεται με την εκλογή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως ήδη υπογραμμίστηκε στην εισαγωγή, ο σημαντικός ρόλος του ΕΚ στην εκλογή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στον διορισμό του συνόλου του σώματος των επιτρόπων συμβάλλει αναμφίβολα ώστε οι ευρωπαίοι να έχουν πλέον μια περισσότερο πολιτική εικόνα του θεσμικού οργάνου. 1. Λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Πράγματι, το 48% των ερωτηθέντων γνωρίζουν ότι οι ευρωπαίοι βουλευτές καταλαμβάνουν τα έδρανά τους με βάση τις πολιτικές τους προτιμήσεις στο ημικύκλιο, δηλαδή μια αύξηση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιούνιο 2013. Ανέρχονται σε 35% (-4) αυτοί οι οποίοι θεωρούν ότι καταλαμβάνουν τα έδρανά τους με βάση την εθνικότητά τους. Όσον αφορά τους ερωτηθέντες οι οποίοι δηλώνουν ότι «δεν γνωρίζουν» με ποιό τρόπο καταλαμβάνουν τα έδρανά τους οι βουλευτές, το ποσοστό τους καταγράφει μείωση και αντιστοιχεί σε 17% (-1). 10

Σε εθνικό επίπεδο, το ποσοστό των ερωτηθέντων οι οποίοι γνωρίζουν ότι το ευρωπαϊκό ημικύκλιο οργανώνεται με βάση τις πολιτικές συγγένειες των μελών του, καταγράφει άνοδο σε 23 κράτη μέλη σε σχέση με τον Ιούνιο 2013. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώνονται στη Λιθουανία (60%, +18), τη Σουηδία (70%, +16) και τη Δανία (60%, +14). 2. Διαδικασία λήψης αποφάσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για πρώτη φορά, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνονται με βάση τις πολιτικές συγγένειες των μελών του. Σήμερα, 40% των ευρωπαίων συμφωνεί με αυτή την άποψη έναντι ποσοστού 38% που θεωρούν ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνονται με βάση τα συμφέροντα των κρατών μελών από τα οποία προέρχονται οι ευρωπαίοι βουλευτές. Σε εθνικό επίπεδο, διαπιστώνουμε ότι: Σε δέκα πέντε κράτη μέλη, προκύπτει μια πλειοψηφία η οποία θεωρεί ότι οι αποφάσεις βασίζονται στις πολιτικές συγγένειες των ευρωβουλευτών, όπου οι πλέον σημαντικές σχετικές απόψεις σημειώνονται στη Σουηδία (62%, +15), τη Φινλανδία (55%, +13), την Σλοβενία και την Ολλανδία (51%, αντίστοιχα +4 και +9). Σε ένδεκα κράτη μέλη, αντιθέτως, υφίσταται μια πλειοψηφία η οποία θεωρεί ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση τα εθνικά συμφέροντα, με τα πλέον σημαντικά ποσοστά στην εν λόγω απάντηση να καταγράφονται στην Δημοκρατία της Τσεχίας (56%, -3), τη Σλοβακία (54%, -2) και την Ελλάδα (52%, +4). 3. Γενικές γνώσεις για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Εάν η αντικειμενική γνώση για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παραμένει υψηλή, τείνει να εξασθενήσει στις ιδρυτικές χώρες. Η αντικειμενική αυτή γνώση που έχουν οι ευρωπαίοι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετριέται με βάση τις απαντήσεις σε 4 ερωτήσεις που αφορούν την άμεση εκλογή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον αριθμό των βουλευτών ανά κράτος μέλος, τον τρόπο με τον οποίο εγκρίνεται ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός καθώς και τους νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο μέσος όρος των σωστών απαντήσεων ανέρχεται σε 59%, έναντι μέσου όρου 19% των λανθασμένων απαντήσεων. 11

Πέραν αυτών των ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων, πρέπει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των ερωτηθέντων οι οποίοι δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν τί να απαντήσουν στις εν λόγω ερωτήσεις προοδεύει από τον Ιούνιο 2013 (22%, +4). Εάν, σε σχεδόν όλα τα κράτη μέλη, η αντικειμενική γνώση για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να θεωρηθεί ως καλή, πρέπει να σημειωθεί ότι σε σχέση με τον Ιούνιο του 2013 καταγράφεται μια μείωση αυτής της γνώσης στα ιδρυτικά κράτη μέλη. Αντιθέτως, οι καλές απαντήσεις στις 4 αυτές ερωτήσεις σημειώνουν αύξηση στη Βουλγαρία σε σχέση με τον Ιούνιο 2013. 12

II. ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ A. ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΠΟΥ ΕΚΠΡΟΣΩΠΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΗΝ ΕΕ Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το θεσμικό όργανο το οποίο εκπροσωπεί καλύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με την απόλυτη πλειοψηφία των ευρωπαίων. Πράγματι, 50% των ερωτηθέντων (= ίδιο ποσοστό σε σχέση με τον Ιούνιο 2013) θεωρούν ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το θεσμικό όργανο το οποίο εκπροσωπεί καλύτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρεται από 16% των ερωτηθέντων (+1) και το Συμβούλιο της ΕΕ από 9% των ερωτηθέντων (-6). Να σημειωθεί ότι το 23% (+4) δεν γνωρίζουν ποιό θεσμικό όργανο εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ. Σε εθνικό επίπεδο, το Κοινοβούλιο ευρίσκεται στην πρώτη θέση των απαντήσεων σε όλα τα κράτη μέλη. (παρόλο που το ποσοστό είναι χαμηλότερο «δεν γνωρίζω» στο Ηνωμένο Βασίλειο). Ευρίσκεται στην πρώτη θέση στη Σλοβακία, με 67%, των απαντήσεων, καθώς και στην Κροατία (57%), ενώ αναφέρεται λιγότερο στο Ηνωμένο Βασίλειο (36%) και τη Λετονία (44%). Σε κοινωνικό και δημογραφικό επίπεδο, το Κοινοβούλιο βρίσκεται επίσης στην πρώτη θέση σε όλες τις κατηγορίες. B. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΗΚΕΙΝ ΚΑΙ ΡΥΘΜΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ 1. Τα στοιχεία της ευρωπαϊκής ταυτότητας Οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν σχετικά με τί θεωρούν αυτοί ως τα κύρια συστατικά στοιχεία της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Οι αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας, που καταγράφουν πρόοδο σε 22 κράτη μέλη, είναι κατά την άποψη των ευρωπαίων, το βασικό συστατικό στοιχείο της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Τα αποτελέσματα σε επίπεδο ΕΕ28 δείχνουν μια έντονη πρόοδο των αξιών της δημοκρατίας και της ελευθερίας (47%, +7 σε σχέση με τον Ιούνιο του 2013) που καταλαμβάνουν πλέον υψηλότερη θέση απ' ότι το ενιαίο νόμισμα (40%, -2). Ο πολιτισμός βρίσκεται στην τρίτη θέση (28%), ακολουθούμενος από την ιστορία (24%), τις επιτυχίες της ευρωπαϊκής οικονομίας (20%) και τη γεωγραφία (18%). 13

Πρέπει να σημειωθεί ότι για την γεωγραφία το στοιχείο αυτό παρουσιάζει πτωτική τάση σε 25 κράτη μέλη. Σε εθνικό επίπεδο, διαπιστώνουμε ότι οι αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας προοδεύουν στα περισσότερα κράτη μέλη και αυξάνονται κατά 17 ποσοστιαίες μονάδες στην Ολλανδία (65%) σε σχέση με τον Ιούνιο 2013, κατά 16 μονάδες στο Βέλγιο (57%) και κατά 15 μονάδες στην Φινλανδία (60%). Παρατηρείται επίσης ότι οι εν λόγω αξίες αναφέρονται περισσότερο στο Βόρειο τμήμα της ΕΕ, με ποσοστά που ανέρχονται σε 69% στη Σουηδία, 67% στη Γερμανία, 65% στην Ολλανδία, 63% στη Δανία και 60% στη Φινλανδία. Αντιθέτως, παρατηρείται ότι αναφέρονται λιγότερο στις χώρες οι οποίες πλήττονται περισσότερο από την κρίση: Ισπανία 30% (+1), Ελλάδα 34% (+5), Ιταλία 37% (-2), Κύπρος 43% (-3), Ιρλανδία 45% (+11), και ότι οι εν λόγω χώρες ευρίσκονται όλες κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ ο οποίος ανέρχεται σε 47%. Το ευρώ, το ενιαίο νόμισμα αντιπροσωπεύει έναν σαφή παράγοντα ταυτότητας στο μέτρο όπου οι αναφορές των κρατών μελών της ζώνης ευρώ βρίσκονται πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (40%), με εξαίρεση την Πορτογαλία (39%). 2. Το αίσθημα του ανήκειν στην Ευρωπαϊκή Ένωση Το αίσθημα του ανήκειν (συμμετοχής) στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται «κάτι θετικό» για μια αυξανόμενη πλειοψηφία ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένων των χωρών που δεν ανήκουν στη ζώνη ευρώ. 54% (+4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιούνιο 2013) των ευρωπαίων, θεωρούν ότι το γεγονός συμμετοχής στην ΕΕ είναι «κάτι θετικό». 29% (-2) των ευρωπαίων θεωρούν ότι δεν είναι «ούτε θετικό ούτε αρνητικό». Το 14% (-3) των ερωτηθέντων θεωρεί ότι είναι «κάτι αρνητικό». Σε εθνικό επίπεδο, οι πλέον πολυάριθμοι πολίτες που θεωρούν ότι η ευρωπαϊκή συμμετοχή είναι «κάτι θετικό» είναι οι λουξεμβουργιανοί, (83%, +12 σε σχέση με τον Ιούνιο 2013), οι Γερμανοί (72%, +4) και οι Βέλγοι (70%, +6). Οι σημαντικότερες πρόοδοι σε αυτή την ερώτηση προέρχονται από την Εσθονία και την Ρουμανία, με τις δύο χώρες να καταγράφουν ποσοστό 68%, με αύξηση 13 ποσοστιαίων μονάδων, το Λουξεμβούργο (83%, +12), την Ισπανία (59%, +12), την Πορτογαλία (46%, +10) και την Πολωνία (63%, +10). Αντιθέτως, μεταξύ των χωρών όπου οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι η συμμετοχή θεωρείται «κάτι αρνητικό», οι δύο πρώτες έχουν πληγεί σοβαρά από την κρίση, αλλά οι απαντήσεις τείνουν να σταθεροποιηθούν ή καταγράφουν πτωτική τάση : Ελλάδα 14

(30%, =) και Κύπρος (30%, -6). Την ίδια σταθεροποίηση παρατηρείται για τους Βρετανούς (27%, =) και ελαφριά άνοδος για τους Αυστριακούς (23%, +2). Σε επίπεδο κοινωνικό και δημογραφικό, τα άτομα τα οποία διάκεινται πλέον ευνοϊκά όσον αφορά την συμμετοχή στην ΕΕ, είναι, όπως και κατά το παρελθόν, κυρίως άνδρες, νεαρά άτομα, άτομα με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης καθώς και ευνοούμενες κοινωνικο-επαγγελματικές κατηγορίες. 3. Ο ρυθμός ενσωμάτωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ερωτούμενοι σχετικά με τον ρυθμό ενσωμάτωσης, οι ευρωπαίοι έπρεπε να απαντήσουν με δύο εναλλακτικές δυνατότητες: προκειμένου να εντατικοποιηθεί η ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής σε ορισμένους σημαντικούς τομείς είναι προτιμότερο να αναμείνουμε όλες οι χώρες να είναι έτοιμες να το πράξουν; ή πρέπει να το πράξουμε χωρίς να αναμείνουμε τα άλλα κράτη μέλη; Όλο και περισσότεροι ευρωπαίοι (περίπου ένας στους δύο) θεωρούν ότι είναι προτιμητέο να αναμείνουμε όλα τα κράτη μέλη να είναι έτοιμα πριν εντατικοποιήσουμε την ανάπτυξη νέων κοινών πολιτικών. Είναι όλο και περισσότεροι στις χώρες οι οποίες έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά από την κρίση που υποστηρίζουν αυτή την προσέγγιση. Έτσι, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι περίπου το ήμισυ των ευρωπαίων (49%, +3 ποσοστιαίες μονάδες) θα προτιμούσαν να περιμένουν όλα τα κράτη μέλη να είναι έτοιμα για να προχωρήσουν προς τα εμπρός, έναντι 39% (-4) των ερωτηθέντων οι οποίοι τάσσονται υπέρ της δυνατότητας να προχωρήσουν περισσότερα κράτη μέλη χωρίς να πρέπει να αναμείνουν όλα τα άλλα κράτη μέλη. Σε εθνικό επίπεδο, τα κράτη τα οποία έχουν περισσότερο πληγεί από την κρίση είναι αυτά τα οποία διάκεινται πιο ευνοϊκά στο γεγονός να αναμείνουν όλα τα κράτη μέλη έως ότου είναι έτοιμα πριν να εντατικοποιηθούν οι νέες κοινές πολιτικές: Πορτογαλία (70%, ίδιο ποσοστό), Ελλάδα (62%, +4), Ισπανία (61%, +3), Κύπρος (60%, -2) και Ιρλανδία (53%, +5). Αντιθέτως, οι πλέον πολυάριθμοι ερωτηθέντες που επιλέγουν την δεύτερη επιλογή (να μην αναμείνουν) βρίσκονται στην Ολλανδία (61%, +3), στη Σλοβενία (54%, +1) καθώς και στη Λιθουανία και την Αυστρία (52%, αντιστοίχως +7 και ίδιο ποσοστό από τον Ιούνιο 2013). 15

Γ. Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Η φωνή μου "μετράει" Οι ευρωπαίοι πολίτες έχουν την εντύπωση ότι η φωνή τους "μετράει" τόσο σε επίπεδο χώρας όσο και σε επίπεδο ΕΕ; Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το αίσθημα αυτό είναι πιο ισχυρό στην πρώτη περίπτωση απ' ότι στη δεύτερη. α. Η φωνή μου "μετράει" στην χώρα μου Από τον Ιούνιο του 2013, ο αριθμός των ευρωπαίων που θεωρούν ότι η φωνή τους "μετράει" στην χώρα τους, παραμένει σταθερός, δηλαδή 58% (ίδιο ποσοστό), έναντι 39% (-1) των ερωτηθέντων οι οποίοι θεωρούν ότι αυτό δεν ισχύει. β. Η φωνή μου "μετράει" στην ΕΕ Όσον αφορά σε ποιό βαθμό η φωνή τους μετράει στην ΕΕ, τον Νοέμβριο- Δεκέμβριο 2014, 41% (+2) των ευρωπαίων θεωρούν ότι αυτό ισχύει. Πρέπει να σημειώσουμε ότι μετά τις εκλογές του 2009 το εν λόγω ποσοστό ανερχόταν σε 38%. Παρά το γεγονός ότι παραμένουν πλειοψηφία, το ποσοστό των ευρωπαίων που θεωρούν ότι η φωνή τους δεν μετράει στην ΕΕ καταγράφει μείωση κατά τα τελευταία δύο έτη (53%, -4 από τον Ιούνιο 2013). Σε εθνικό επίπεδο, διαπιστώνουμε ότι στο εν λόγω ζήτημα υφίστανται μεγάλες διαφορές οι οποίες μπορούν να ανέλθουν έως 54 ποσοστιαίες μονάδες. Πράγματι, οι ερωτηθέντες οι οποίοι έχουν εντονότερο το αίσθημα ότι η φωνή τους μετράει στην ΕΕ ανέρχονται στη Σουηδία σε (74%, +10), τη Δανία (62%, =), το Λουξεμβούργο (59%, +6), το Βέλγιο, την Ολλανδία και την Κροατία (58%, αντιστοίχως -2, +9, +1), και στη Γερμανία (57%, +5). Αντιθέτως, οι περισσότεροι που πιστεύουν ότι η φωνή τους δεν μετράει στην ΕΕ βρίσκονται στην Ελλάδα (78%, -3), στην Κύπρο (75%, -5), στην Δημοκρατία της Τσεχίας, στην Ισπανία και στην Ιταλία (68%, αντιστοίχως -4, = και +2), καθώς και στην Πορτογαλία (66%, -1). Η ανάληψη καθηκόντων της νέας Επιτροπής Είναι σημαντικό να ελεγχθεί η γνώμη των ευρωπαίων σχετικά με την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισσαβόνας σε ό, τι αφορά συνολικά την εκλογή του Προέδρου και της Επιτροπής από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκύπτει ότι μια σαφής πλειοψηφία των ερωτηθέντων σε όλα τα κράτη μέλη θεωρεί ότι συνολικά η εκλογή του Προέδρου 16

και της Επιτροπής με βάση τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών αποτελεί πρόοδο για την ευρωπαϊκή δημοκρατία. Έτσι, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, 63% των ερωτηθέντων συμμερίζονται αυτή την άποψη, έναντι 18% που έχουν αντίθετη άποψη και 19% που δεν εκφράζουν γνώμη. Σε εθνικό επίπεδο, τα άτομα που ερωτήθηκαν στο Λουξεμβούργο είναι αυτά που εκφράζονται περισσότερο υπέρ της εν λόγω αναλύσεως (81%). Οι ερωτηθέντες στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι αυτοί που σε μεγαλύτερο ποσοστό δεν συμφωνούν με την εν λόγω ανάλυση (28%). Οι Εσθονοί είναι αυτοί οι οποίοι στην πλειοψηφία τους δεν εκφράζουν άποψη με ποσοστό 35%. Δ. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ Πολιτικές προτεραιότητες Ο αγώνας για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, που χαρακτηρίζεται από σταθερή πρόοδο, παραμένει σε 25 κράτη μέλη η πρώτη πολιτική που θα πρέπει να αναληφθεί κατά προτεραιότητα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα θέματα της μετανάστευσης και του αγώνα κατά της τρομοκρατίας καταγράφουν τις πλέον σημαντικές προόδους, και δημιουργούν νέες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των κρατών μελών. Αυτό ισχύει επίσης σε ό,τι αφορά την πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο αγώνας για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας (54%, +3 από τον Ιούνιο 2013) παραμένει στα 25 κράτη μέλη η πολιτική η οποία θα πρέπει να έχει προτεραιότητα. Έπεται όμως της πολιτικής για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος στη Δανία και τη Σουηδία, καθώς και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας που επιτρέπει στην ΕΕ να αντιμετωπίζει διεθνείς κρίσεις στην Εσθονία. Ο συντονισμός των οικονομικών, δημοσιονομικών και φορολογικών πολιτικών επανέρχεται στη δεύτερη θέση (31%, +1) εις βάρος της ενισχυμένης προστασίας των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας (30%, -3). Ακολουθεί, αυξημένος κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες από τον Ιούνιο 2013, ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας στο πλαίσιο του σεβασμού των ατομικών ελευθεριών με ποσοστό 29%. Η πολιτική ασφάλειας και άμυνας που επιτρέπει στην ΕΕ να αντιμετωπίζει διεθνείς κρίσεις, καταγράφει ποσοστό 27% (+1), ακριβώς πριν από την πολιτική 17

μετανάστευσης κατόπιν συνεννόησης με τις χώρες προέλευσης, που γνωρίζει την πιο σημαντική αύξηση των απαντήσεων (25%, +6). Αξίζει να σημειωθεί ότι η ευρωπαϊκή και διεθνής επικαιρότητα εμφανίζεται να έχει επιδράσει σε σημαντικό βαθμό όσον αφορά τα θέματα της μετανάστευσης, του αγώνα κατά της τρομοκρατίας καθώς και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, όπως επίσης και στην εμφάνιση νέων διαχωριστικών γραμμών σε ορισμένα κράτη μέλη. Σε εθνικό επίπεδο, οι δύο πρώτες πολιτικές (μετανάστευση και αγώνας κατά της τρομοκρατίας) καταγράφουν πρόοδο σε 19 κράτη μέλη, εκ των οποίων τα 16 σημειώνουν παράλληλες εξελίξεις των δύο αυτών πολιτικών. Όπως διαπιστώθηκε κατά τη διάρκεια της έρευνας μετά τις εκλογές του 2014, το θέμα της μετανάστευσης προοδεύει με ιδιαίτερο σημαντικό τρόπο σε ορισμένες χώρες μεταξύ των οποίων η Ιταλία (36%, +20), η Μάλτα (44%, +17) και η Σουηδία (32%, +13). Ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας σημειώνει μεγαλύτερη άνοδο στην Πολωνία (29%, +13), την Δημοκρατία της Τσεχίας (35%, +11), την Μάλτα (31%, +11) και την Αυστρία(27%, +10). Σε ό,τι αφορά την πολιτική ασφάλειας και άμυνας, αυτή καταγράφει πιθανότατα την εξέλιξη της κατάστασης στην Ουκρανία και σημειώνει πρόοδο σε 15 κράτη μέλη, με αυξήσεις ρεκόρ, που αφορούν ειδικότερα τις χώρες της Βαλτικής, με +21 ποσοστιαίες μονάδες στη Λιθουανία (38%), +19 ποσοστιαίες μονάδες στην Εσθονία (45%) και +13 ποσοστιαίες μονάδες στη Λετονία (35%). Θα πρέπει να σημειωθούν επίσης η πρόοδος κατά +16 ποσοστιαίων μονάδων στην Ολλανδία(34%) και, αντιθέτως, οι -18 ποσοστιαίες μονάδες στη Ρουμανία (29%). Αξίες τις οποίες θα πρέπει να υπερασπισθεί κατά προτεραιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σημειώνει σημαντική πρόοδο από τον Ιούνιο του 2013 (60%, +6). Οι δύο ακόλουθες αξίες οι οποίες αφορούν την ισότητα ανδρών και γυναικών (36%, +3) και την ελευθερία έκφρασης (34%, +1), καταγράφουν επίσης αύξηση. Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι μόνο ένα θέμα καταγράφει μείωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρόκειται για την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ (30%, -3). Η εν λόγω μείωση διαπιστώνεται σε 20 κράτη μέλη. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι εάν η αλληλεγγύη μεταξύ ΕΕ και των πτωχών χωρών στον κόσμο σημειώνει άνοδο κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες σε 22%, καταγράφει, αντιθέτως, πτώση 18

μακροπρόθεσμα, διότι έχει απολέσει 10 ποσοστιαίες μονάδες από τον Οκτώβριο του 2007. Ο διάλογος μεταξύ των πολιτισμών και των θρησκειών μένει σταθερός κατά τα τελευταία αυτά τρία έτη με ποσοστό 20% αλλά καταγράφει πτώση κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2007. Ε. Η ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ Ή ΟΧΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Για πρώτη φορά στην έρευνα του Parlemètre, οι ευρωπαίοι ερωτήθηκαν σχετικά με την κατάσταση της χώρας τους εάν αυτή ευρισκόταν εκτός της ΕΕ. Τους υποβλήθηκαν ερωτήσεις σε διάφορους τομείς προκειμένου να αξιολογήσουν εάν η χώρα τους θα ήταν σε «καλύτερη κατάσταση», «λιγότερο καλά» ή «ούτε καλύτερα ούτε χειρότερα». Οι 15 τομείς που ελέγχθηκαν ήταν οι ακόλουθοι: το εμπόριο, η απασχόληση, η επιστημονική έρευνα, η εξωτερική πολιτική, η εκπαίδευση, η γεωργία, η μετανάστευση, η υγεία, η ισότητα των φύλων, το περιβάλλον και ο αγώνας κατά της κλιματικής αλλαγής, η βιομηχανία, ο πληθωρισμός και το κόστος διαβίωσης, η ενέργεια, η οικονομία και τέλος η προστασία των προσωπικών δεδομένων. Στους 11 τομείς, οι ευρωπαίοι εκτιμούν κατά πλειοψηφία ότι η χώρα τους θα ήταν σε λιγότερο καλή θέση εάν ευρίσκετο εκτός της ΕΕ. Ωστόσο, διίστανται ιδιαίτερα οι απόψεις σε τρείς τομείς: τον πληθωρισμό και το κόστος διαβίωσης, (34% «λιγότερο καλά» εκτός της ΕΕ και 33% «καλύτερα» εντός), την μετανάστευση (33% «λιγότερο καλά» και 32% «καλύτερα») και την γεωργία (36% «λιγότερο καλά» και 34% «καλύτερα»). Σε τέσσερις τομείς, μια πλειοψηφία απαντά «ούτε καλύτερα ούτε χειρότερα» : ισότητα των φύλων (46%), υγεία (37%), καθώς και εκπαίδευση και προστασία των προσωπικών δεδομένων και στα δύο αντιστοίχως με 35%. 19

I. ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ A. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1. Ανάκληση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης 1) Μέσος όρος ΕΕ 20

2) Εθνικά αποτελέσματα 21

3) Ανάπτυξη της χώρας 22

2. Νιώθετε ενημερωμένος/η σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1) Μέσος όρος ΕΕ 23

2) Εθνικά αποτελέσματα 24

3) Ανάπτυξη της χώρας * ΔΕ = δεν ερωτήθηκε. Η ερώτηση δεν έγινε σε αυτή τη χώρα κατά τη διάρκεια της προηγούμενης έρευνας. 25

B. ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ 1. Γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1) Μέσος όρος ΕΕ 26

2) Εθνικά αποτελέσματα 27

3) Ανάπτυξη της χώρας 28

2. Ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1) Μέσος όρος ΕΕ 29

2) Εθνικά αποτελέσματα 30

3) Ανάπτυξη της χώρας 31

C. ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1. Ο τρόπος με τον οποίον λειτουργεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 1) Μέσος όρος ΕΕ 32

2) Εθνικά αποτελέσματα 33

3) Ανάπτυξη της χώρας 34

2. Ο τρόπος με τον οποίον υιοθετούνται οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1) Μέσος όρος ΕΕ 35

2) Εθνικά αποτελέσματα 36

3) Ανάπτυξη της χώρας 37

3. Συνολικές γνώσεις για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 1) Μέσος όρος ΕΕ 38

2) Εθνικά αποτελέσματα a. Οι Ευρωβουλευτές εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες κάθε κράτους μέλους 39

b. Στο επίπεδο της ΕΕ, οι ευρωπαϊκοί νόμοι (οδηγίες και κανονισμοί) πρέπει να συμφωνούνται από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη 40

c. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ καθορίζεται από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη 41

d. Κάθε κράτος μέλος έχει τον ίδιο αριθμό βουλευτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 42

3) Ανάπτυξη της χώρας 43

II. ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ A. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ 1. Στοιχεία που συνιστούν την Ευρωπαϊκή ταυτότητα 1) Μέσος όρος ΕΕ 44

2) Εθνικά αποτελέσματα 45

3) Ανάπτυξη της χώρας Πρώτα τέσσερα στοιχεία που αναφέρθηκαν 46

2. Συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1) Μέσος όρος ΕΕ 47

2) Εθνικά αποτελέσματα 48

3) Ανάπτυξη της χώρας 49

3. Ο ρυθμός της Ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης 1) Μέσος όρος ΕΕ 50

2) Εθνικά αποτελέσματα a. Να περιμένουν μέχρις ότου όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι έτοιμα να το πράξουν 51

b. Να το πράξουν χωρίς να περιμένουν τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ 52

3) Ανάπτυξη της χώρας 53

4. Θεσμικό όργανο που εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ 1) Μέσος όρος ΕΕ 54

2) Εθνικά αποτελέσματα 55

3) Ανάπτυξη της χώρας 56

B. Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ 1. Η άποψή μου μετράει 1.1 Η άποψή μου μετράει στην Ελλάδα 1) Μέσος όρος ΕΕ 57

2) Εθνικά αποτελέσματα 58

3) Ανάπτυξη της χώρας 59

1.2 Η άποψή μου μετράει στην ΕΕ 1) Μέσος όρος ΕΕ 60

2) Εθνικά αποτελέσματα 61

3) Ανάπτυξη της χώρας 62

2. Ο διορισμός της νέας Επιτροπής 1) Μέσος όρος ΕΕ 63

2) Εθνικά αποτελέσματα 64

3) Εθνικά αποτελέσματα 65

C. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ 1. Πολιτικές σε προτεραιότητα 1) Μέσος όρος ΕΕ 66

a. Πρώτα έξι στοιχεία που αναφέρθηκαν 67

b. Τελευταία έξι στοιχεία που αναφέρθηκαν 68

2) Εθνικά αποτελέσματα 69

3) Ανάπτυξη της χώρας Πρώτα έξι στοιχεία που αναφέρθηκαν 70

2. Οι αξίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1) Μέσος όρος ΕΕ 71

72

2) Εθνικά αποτελέσματα 73

3) Ανάπτυξη της χώρας Πρώτα έξι στοιχεία που αναφέρθηκαν 74

D. ΤΑ ΟΦΕΛΗ Ή ΌΧΙ ΤΟΥ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙΣ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΕ 1) Μέσος όρος ΕΕ 75

2) Εθνικά αποτελέσματα a. Γεωργία 76

b. Πληθωρισμός και κόστος διαβίωσης 77

c. Εισροή μεταναστών 78

d. Απασχόληση 79

e. Οικονομία 80

f. Υγεία 81

g. Εκπαίδευση 82

h. Βιομηχανία 83

i. Προστασία των προσωπικών δεδομένων 84

j. Εμπόριο 85

k. Ενέργεια 86

l. Εξωτερική πολιτική 87

m. Περιβάλλον και καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής 88

n. Ισότητα των φύλων 89

o. Επιστημονική έρευνα 90