Ομιλία του Γιάννη Τασιούλα, προέδρου της Ομοσπονδίας Οικοδόμων & Συναφών Επαγγελμάτων Ελλάδας, στο σεμινάριο της ΠΣΟ για τον αμίαντο, στις 30.10.2013. Αγαπητοί Σύντροφοι, Χαιρετίζω τις εργασίες του σημερινού σεμιναρίου της ΠΣΟ με θέμα τον αμίαντο. Είναι πολύ σημαντική αυτή η πρωτοβουλία της ΠΣΟ γιατί φέρνει στο επίκεντρο της προσοχής μας μια βασική πλευρά που σχετίζεται με την υγεία των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς, στους τόπους κατοικίας, στους χώρους που συναναστρέφονται, ακόμη και στους χώρους που στέλνουν τα παιδιά τους από μικρή ηλικία έως και μετά την εφηβεία να μορφωθούν, να ψυχαγωγηθούν, να αθληθούν. Το ζήτημα της υγείας των εργαζομένων και των οικογενειών τους δεν είναι δευτερεύον, αλλά κυρίαρχο και εξαρτάται από το κοινωνικοοικονομικό σύστημα που υπάρχει, από το είδος της ανάπτυξης που πραγματοποιείται. Και αυτό το ζήτημα δεν είναι αποκομμένο από το βασικό ερώτημα: «Ανάπτυξη από ποιόν και προς όφελος ποιών;». Σε συνθήκες καπιταλισμού η υγεία των εργαζομένων θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Οι καπιταλιστές δεν ενδιαφέρονται για την υγεία των εργαζομένων παρά μόνο μέχρι το σημείο που θα εξασφαλίσουν ένα ορισμένο επίπεδο που θα τους επιτρέπει να έχουν στη διάθεσή τους ένα απαραίτητο εργατικό δυναμικό που θα το εκμεταλλεύονται για να διασφαλίσουν και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Βέβαια, το επίπεδο αυτό στον τομέα της υγείας, της υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία, που «εξασφαλίζει» το καπιταλιστικό σύστημα, πληρώνεται πολύ ακριβά από την εργατική τάξη και σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα, στην εκδήλωση επαγγελματικών ασθενειών και στην φθορά της υγείας των εργαζομένων στο πέρασμα του χρόνου. ΗΜ 21.10.2013 1
Σύντροφοι, Αποδεδειγμένα η έκθεση σε ίνες αμιάντου μπορεί να προκαλέσει κακοήθειες που οδηγούν στον θάνατο, όπως η αμιάντωση, ο βροχικός καρκίνος, το μεσοθηλίωμα του υπεζωκότα και του περιτοναίου και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. Μάλιστα η νόσος δεν εμφανίζεται αμέσως μετά την εισπνοή της ίνας. Μπορεί να εκδηλωθεί πολλά χρόνια αργότερα. Η διάγνωση των μεσοθηλιωμάτων γίνεται στο 90% των περιπτώσεων σε προχωρημένο στάδιο και θεραπεία δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει ακίνδυνο αμιαντούχο υλικό. Λόγω της εκτεταμένης χρήσης αμιάντου σε πλήθος υλικών και δραστηριοτήτων είναι πολλές ομάδες εργαζομένων που κινδυνεύουν: Σε οικοδομές Σε ορυχεία αμιάντου Στην παραγωγή προϊόντων αμιαντοτσιμέντου Εργαζόμενοι που ασχολούνται στις θερμομονώσεις Εργαζόμενοι που επισκευάζουν φρένα και φερμουίτ αυτοκινήτων Εργαζόμενοι που απασχολούνται στην ύφανση και την επεξεργασία διαφόρων προϊόντων αμιάντου Εργαζόμενοι στα διαλυτήρια των πλοίων Οι πυροσβέστες διασώστες Εκτός από τους εργαζόμενους κινδυνεύουν οι κάτοικοι περιοχών που είναι κοντά σε ορυχεία ή εργοστάσια επεξεργασίας αμιάντου. Κινδυνεύουν οι κάτοικοι των πόλεων από τη διάβρωση των αμιαντούχων οικοδομικών υλικών. Σε κίνδυνο βρίσκονται οι συγγενείς και το κοινωνικό περιβάλλον των εργαζομένων που εκτίθενται στον αμίαντο. Η Ελλάδα αποτέλεσε μία από τις πιο σημαντικές χώρες εξόρυξης και παραγωγής προϊόντων αμιάντου. Το 1995 κάλυπτε την 7 η θέση παγκόσμια. Μέχρι το 2000 υπήρχε εξόρυξη αμιάντου και μέχρι το 2003 παραγωγή ΗΜ 21.10.2013 2
προϊόντων και χρήση τους ακόμη και σήμερα σε πλήθος εφαρμογών (στέγες, επιχρίσματα, μονώσεις κλπ.). Η εξόρυξη, χρήση και εμπορία, βάση σχετικής ευρωπαϊκής νομοθεσίας, έχουν απαγορευτεί στην Ελλάδα από το 2005. Όμως το πρόβλημα υπάρχει: 1. Από την έκθεση των εργαζομένων και του πληθυσμού για πολλές δεκαετίες στα αμιαντούχα υλικά. 2. Από την έλλειψη ουσιαστικών μέτρων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς. 3. Από παντελή έλλειψη καταγραφής των χώρων των δημόσιων κτιρίων που κατά τις περασμένες δεκαετίες χρησιμοποιήθηκαν υλικά από αμίαντο για την κατασκευή τους. 4. Από την ανυπαρξία ελέγχου στην εμπορία υλικών με αμίαντο που διατίθενται σε μάντρες οικοδομικών υλικών. Η αντιμετώπιση των συνεπειών στην υγεία των εργαζομένων και του πληθυσμού από την έκθεση και τη χρήση του αμιάντου γίνεται πολύ δύσκολη από την επίθεση κυβέρνησης και εργοδοσίας στις παροχές υγείας με την παραπέρα εμπορευματοποίηση της και τη δημιουργία προϋποθέσεων για δραστηριοποίηση και εκμετάλλευση διαφόρων τομέων από τους επιχειρηματίες και μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στο χώρο. Επιπλέον, η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη για τους εργαζόμενους λόγω της μεγάλης ανεργίας που τους οδηγεί μπροστά στην αδυναμία να εξασφαλίσουν τις ελάχιστες παροχές υγείας και φάρμακα για την υγεία τους. Με αφορμή το ζήτημα που συζητάμε αναδεικνύονται οι τεράστιες ευθύνες του αστικού κράτους, της εργοδοσίας, που εγκληματούν απέναντι στη ζωή των εργαζομένων. Ακόμη και στην περίπτωση όπου τεκμηριωθεί και αναγγελθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες η ύπαρξη αμιάντου σε κάποιο κτίριο ή χώρο υπάρχουν μια σειρά προβλήματα: ΗΜ 21.10.2013 3
Έλλειψη ουσιαστικού κρατικού ελέγχου της εργοδοτικής ευθύνης για εφαρμογή των κανονισμών για την ασφαλή διαχείριση του αμιάντου. Η διαχείριση του αμιάντου γίνεται από ιδιωτικές εταιρίες που καθορίζουν τα μέτρα που θα παρθούν με κριτήριο την κερδοφορία. Υπάρχει έλλειψη αξιόπιστων εργαστηρίων για την ανάλυση δειγμάτων. Απουσιάζουν μέτρα προστασίας του πληθυσμού γύρω από τις δραστηριότητες αποξήλωσης αμιάντου. Τα αμιαντούχα απόβλητα είναι διασκορπισμένα παντού και αυτό σχετίζεται με το κόστος ασφαλούς διαχείρισης του αμιάντου και μεταφοράς του στο εξωτερικό καθώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν χώροι διαχείρισης των αποβλήτων αυτών. Η απουσία συνολικού και συστηματικού ιατρικού ελέγχου των εκτεθειμένων εργαζομένων (το οποίο αποτελεί εργοδοτική υποχρέωση) και η απουσία μητρώου εκτεθειμένων στην Ελλάδα, έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει καμία εκτίμηση για το μέγεθος των επιπτώσεων, να μην γίνεται αναγνώριση της νόσου ως επαγγελματικής ασθένειας, δηλ. δεν υπάρχει καμία αποζημίωση, ιατρική φροντίδα και πρόνοια για τους εργαζόμενους που πάσχουν από τις αντίστοιχες νόσους. Η εκτίμηση των συνεπειών στον γενικό πληθυσμό είναι επίσης ανύπαρκτο θέμα. Σύντροφοι, Το ταξικό εργατικό κίνημα χρειάζεται να βγει μπροστά και να διεκδικήσει: Την αυστηρή τήρηση απαγόρευσης αμιαντούχων υλικών. Το συστηματικό και ολοκληρωμένο εντοπισμό και καταγραφή του αμιάντου σε δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, εργασιακούς χώρους, χώρους κατοικίας και συνάθροισης των εργαζομένων. Την εκτίμηση της επικινδυνότητας και την επιβολή λήψης μέτρων προστασίας των εργαζομένων και του πληθυσμού με ευθύνη του κράτους χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά τα φτωχά λαϊκά στρώματα. ΗΜ 21.10.2013 4
Τη συστηματική εκτίμηση της έκθεσης εργαζομένων και του πληθυσμού, την ένταξη όλων σε μητρώο εκτεθειμένων σε αμίαντο, τη λήψη μέτρων αποκατάστασης της υγείας και αποζημίωσης, χωρίς οικονομική επιβάρυνση του. Τον αυστηρό έλεγχο της εργοδοτικής ευθύνης για μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς. Τη δημιουργία κρατικού σώματος ιατρών εργασίας και τεχνικών ασφαλείας στα πλαίσια ενός αποκλειστικά δημόσιου δωρεάν συστήματος υγείας. Κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας στο χώρο της υγείας. Όλες αυτές οι διεκδικήσεις συνδέονται με τον αγώνα για κοινωνική ασφάλιση, εργασιακές σχέσεις, μισθούς και μεροκάματα σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων. Αγαπητοί Σύντροφοι, Η αιτία, που χειροτερεύει, φθείρει την υγεία των εργαζομένων και του πληθυσμού, βρίσκεται στην ακόρεστη δίψα των καπιταλιστών και του εκμεταλλευτικού συστήματος για όλο και περισσότερα κέρδη. Ο αγώνας μας για την υπεράσπιση της ζωής μας σε όλα τα επίπεδα δεν μπορεί να μην εμπεριέχει σαν βασικό του στοιχείο τη σύγκρουση με την εξουσία του κεφαλαίου και την πάλη για την προοπτική που έχουν ανάγκη οι εργαζόμενοι, την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και την οικοδόμηση μιας κοινωνίας που θα καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, θα έχει την ανάπτυξή της προσανατολισμένη στην ικανοποίηση των αναγκών των εργατών, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Μια τέτοια κοινωνία, με τέτοιο προσανατολισμό και την εξουσία στα χέρια της εργατικής τάξης και των συμμάχων της θα δρομολογήσει την οριστική λύση των προβλημάτων που βιώνουν σήμερα οι εργαζόμενοι. Αυτή η προοπτική θα αξιοποιήσει, την επιστήμη, την τεχνολογία, στην υπηρεσία των εργαζομένων και όχι για τα κέρδη του κεφαλαίου όπως συμβαίνει σήμερα στον καπιταλισμό. Θα πετύχει ένα ανώτερο επίπεδο ευημερίας, με παροχές υψηλού επιπέδου για την εργατική τάξη, τα φτωχά ΗΜ 21.10.2013 5
λαϊκά στρώματα, εξασφαλίζοντας δουλειά για όλους με ουσιαστικά μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια στους χώρους δουλειάς, κατοικίας, παντού. Σύντροφοι, Δεν θα απαλλαγούμε από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όσο στην εξουσία θα βρίσκεται το κεφάλαιο. Όποια μορφή διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος και αν εφαρμοστεί δεν θα εξασφαλίσει λύσεις προς όφελος μας ούτε μπορεί να επαναφέρει μια προηγούμενη κατάσταση που εξασφάλιζε στους εργαζόμενους την κάλυψη ορισμένων αναγκών. Το καπιταλιστικό σύστημα σαπίζει. Οι καπιταλιστές μπορούν να φτάσουν και στο χειρότερο έγκλημα για να εξασφαλίσουν το κέρδος. Το πώς αντιμετωπίζουν την υγεία των εργαζομένων, αλλά και τους πολέμους που έχουν πραγματοποιήσει και όσους σχεδιάζουν, μας βάζουν μπροστά στο καθήκον να σκεφτούμε και να δράσουμε σε όλα τα ζητήματα που μας απασχολούν χωρίς καμία αυταπάτη ότι μπορεί αυτοί που τσακίζουν τη ζωή μας να δώσουν λύσεις προς όφελός μας. Σύντροφοι, Κλείνοντας, θέλω να ελπίζω ότι τα συμπεράσματα της σημερινής δουλειάς θα αποτελέσουν εργαλείο συζήτησης και δράσης μεταξύ των εργαζομένων σε κάθε χώρα. ΗΜ 21.10.2013 6