ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 24.9.2009 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Εισηγητής: Raffaele Baldassarre DT\791109.doc PE428.299v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
Ιστορικό Ο συντάκτης σας, Raffaele Baldassarre, εξετάζει έναν ευρύ κύκλο επιλογών για το πώς να προχωρήσουμε με αυτή την πρόταση και προτείνει το παρόν έγγραφο εργασίας προκειμένου να τεθεί το πλαίσιο για την πρώτη ανταλλαγή απόψεων στην Επιτροπή Νομικών Θεμάτων. Ανταποκρινόμενη στο ψήφισμα (1994) του Κοινοβουλίου για τις ΜΜΕ και τον τομέα της βιοτεχνίας 1, η Επιτροπή ενέκρινε σύσταση για τις περιόδους πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές 2. Εν συνεχεία, το Κοινοβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να μετατρέψει τη σύστασή της σε πρόταση το συντομότερο δυνατό 3. Ακολούθησε η οδηγία σχετικά με τις καθυστερήσεις πληρωμών, που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της Επιτροπής Συνδιαλλαγής και εφαρμόσθηκε από τις 8 Αυγούστου 2002 4. Η οδηγία εφαρμόζεται μόνο για τις εμπορικές συναλλαγές και, επομένως, αποκλείει τις συναλλαγές με καταναλωτές 5. Η Επιτροπή χρηματοδότησε δύο μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητά της, το 2006 και το 2008 6, και προέβη σε διαβουλεύσεις τόσο με τις επιχειρήσεις, μέσω της ευρωπαϊκής ελεγκτικής ομάδας επιχειρήσεων 7, όσο και με το ευρύτερο κοινό μέσω της καμπάνιας "Η Φωνή σου στην Ευρώπη" 8 το 2008. Η νέα πρόταση της Επιτροπής, με τη μορφή αναδιατύπωσης, δημοσιεύθηκε στις 8 Απριλίου 2009, από κοινού με σύνοψη των πολιτών και με αξιολόγηση επιπτώσεων 9. Το Κοινοβούλιο έλαβε επισήμως την πρόταση τη Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2009. Η νομική βάση της πρότασης είναι το άρθρο 95 ΕΚ, και, ως εκ τούτου, εφαρμόζεται η διαδικασία συναπόφασης, όπως συνέβη και με την αρχική οδηγία. Η ομάδα εργασίας του Συμβουλίου για τον ανταγωνισμό και την ανάπτυξη άρχισε τις εργασίες της σχετικά με τον παρόντα φάκελο στις 12 Μαΐου και έκτοτε συνεδρίασε αρκετές φορές. Σ' αυτό το στάδιο, φέρεται να υπάρχει μια γενική επιφύλαξη από όλες τις αντιπροσωπείες. Πολλά εθνικά κοινοβούλια έχουν αποστείλει, και εξακολουθούν να αποστέλλουν, παρατηρήσεις στην Επιτροπή σχετικά με την πρόταση 10. Περιεχόμενο της πρότασης της Επιτροπής 1 ΕΕ C 323, 21.11.1994, σ. 19. 2 ΕΕ L 127, 10.6.1995, σ.19. 3 ΕΕ C 211, 22.7.1996, σ. 43. 4 Οδηγία 2000/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 2000 για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές, ΕΕ L 200, Τόμος 43, 8.8.2000, σ. 35. 5 Αιτιολογική σκέψη 13 της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. 6 Η πρώτη, "Έκθεση Hoche" (2006), είναι διαθέσιμη στην: http://ec.europa.eu/enterprise/regulation/late_payments/doc/finalreport_en.pdf. 7 Τα συνολικά συμπεράσματα και η σχετική έκθεση διατίθενται στις: http://ec.europa.eu/yourvoice/ebtp/consultations/pay/pay_en.pdf και http://ec.europa.eu/yourvoice/ebtp/consultations/pay/pay-report_en.pdf. 8 Τα αποτελέσματα της μελέτης αναδημοσιεύονται στο παράρτημα Ι της αξιολόγησης επιπτώσεων (σελ. 54-57). 9 COM(2009)126, SEC(2009) 315, SEC(2009) 316. Τα σχόλια της Επιτροπής Αξιολόγησης Επιπτώσεων διατίθενται στην: http://ec.europa.eu/governance/impact/ia_carried_out/cia_2009_en.htm#entr. 10 http://www.ipex.eu/ipex/cms/home/documents/dossier_cod20090054 Για παράδειγμα, τόσο το γερμανικό όσο και το ελληνικό κοινοβούλιο αμφισβητούν τη διάκριση μεταξύ δημοσίων αρχών και επιχειρήσεων. PE428.299v01-00 2/8 DT\791109.doc
Η πρόταση, χωρίς να αμφισβητεί την πρακτική της αναβολής πληρωμών για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών, ξεκινά από το γεγονός ότι πολλές πληρωμές στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων ή μεταξύ επιχειρήσεων και δημοσίων αρχών πραγματοποιούνται καθυστερημένα, δηλαδή μετά την παροχή του αγαθού ή της υπηρεσίας και συχνά αργότερα από ό,τι συμφωνήθηκε ή καθορίσθηκε στους γενικούς εμπορικούς όρους. Αυτή η πρακτική εξακολουθεί να αποτελεί "γενικό πρόβλημα στην ΕΕ" 1, εφόσον η αξία του ετήσιου κύκλου εργασιών που διεκπεραιώνεται καθυστερημένα ανέρχεται κατ' εκτίμηση στην ΕΕ σε 1.864 δισ. ευρώ 2. Η Επιτροπή ανησυχεί, ιδιαίτερα όταν υπάρχει πτωτική τάση της οικονομικής δραστηριότητας, για τις επιπτώσεις του γεγονότος αυτού (α) στις ενδοκοινοτικές εμπορικές συναλλαγές και (β) στη ρευστότητα και, ορισμένες φορές, σ' αυτή την ίδια την επιβίωση των ΜΜΕ. Η Επιτροπή διαπιστώνει επίσης μεγάλες διαφορές σε όλη την ΕΕ σε ό,τι αφορά την προθυμία των πιστωτών να επιβάλλουν τόκους για καθυστερήσεις πληρωμών 3. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι αιτίες των καθυστερημένων πληρωμών είναι τόσο διαφορετικές όσο και διασυνδεόμενες, όπως η σχετική θέση ισχύος των συμμετεχόντων στην αγορά, η πτώση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον οικονομικό κύκλο, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η πρακτική χρηματοοικονομικής διαχείρισης των οφειλετών και η έλλειψη αποδοτικής και αποτελεσματικής από άποψη κόστους αντιμετώπισης. Η πρόταση προβαίνει σε βασική διάκριση μεταξύ: οφειλετριών επιχειρήσεων, έναντι των οποίων η οδηγία παρέχει προαιρετικά μέσα αντιμετώπισης, και οφειλετριών δημοσίων αρχών, έναντι των οποίων δημιουργούνται αυτόματα μέσα αντιμετώπισης έτσι ώστε να μπορούν να αποκτούν την εμπιστοσύνη πιστωτριών επιχειρήσεων. Η Επιτροπή αναφέρει ότι πολλές δημόσιες αρχές 4 δεν αντιμετωπίζουν τους ίδιους χρηματοπιστωτικούς περιορισμούς όπως οι επιχειρήσεις και ότι στην περίπτωσή τους η καθυστέρηση πληρωμών είναι δυνατόν να αποφευχθεί. Επομένως, η πρόταση κρίνει πολύ αυστηρότερα τις καθυστερήσεις πληρωμών εκ μέρους δημοσίων αρχών από ό,τι τις καθυστερήσεις πληρωμών εκ μέρους επιχειρήσεων. Η Επιτροπή υποδεικνύει δημόσιες διοικήσεις σε ορισμένα κράτη μέλη που σύμφωνα με την έρευνά της επιδεικνύουν "ιδιαίτερα κακή συμπεριφορά σε ό,τι αφορά τις πληρωμές" 5. Αξίζει να ληφθεί υπόψη ότι οι δημόσιες προμήθειες των κρατών μελών, με βάση τους εθνικούς λογαριασμούς, ανήλθαν το 2006 σε 1 Αιτιολογική έκθεση, σ. 3 αξιολόγηση επιπτώσεων, σ. 7. 2 Αξιολόγηση επιπτώσεων, σ. 13. 3 Αξιολόγηση επιπτώσεων, σ. 12. Για παράδειγμα, το 2007, το 52% των γερμανικών εταιρειών, αλλά μόνο το 12% των γαλλικών εταιρειών και το 22% των βρετανικών εταιρειών, απαίτησαν την καταβολή τόκων για καθυστερημένες πληρωμές. 4 Η πρόταση ορίζει ως δημόσια αρχή οιαδήποτε αναθέτουσα αρχή, όπως ορίζεται από την οδηγία 2004/18/ΕΚ. Στο άρθρο 1, παράγραφος 9, η εν λόγω οδηγία ορίζει ως αναθέτουσες αρχές "το κράτος, τις αρχές τοπικής ή περιφερειακής αυτοδιοίκησης, οργανισμούς δημοσίου δικαίου και ενώσεις μιας ή περισσοτέρων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσοτέρων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου". Η εν λόγω οδηγία παρέχει ορισμό και παραδείγματα οργανισμών δημοσίου δικαίου σε ένα παράρτημα (ο πλέον πρόσφατος κατάλογος περιέχεται στο παράρτημα ΧΙ της απόφασης της Επιτροπής 2008/963/ΕΚ η οποία, μεταξύ άλλων, τροποποιεί το παράρτημα). 5 Αιτιολογική έκθεση, σ. 4. Για ορισμένες στατιστικές ανά κράτος μέλος, βλέπε αξιολόγηση επιπτώσεων, σ. 60-61 και 68-71. Αιτιολογική σκέψη 17 της πρότασης. DT\791109.doc 3/8 PE428.299v01-00
κάτι παραπάνω από 1.943 δισ. ευρώ 1. Έχοντας παραμερίσει ορισμένες επιλογές πολιτικής σε προγενέστερο στάδιο 2, και ορισμένες ακόμα ως συνέπεια της αξιολόγησης επιπτώσεων 3, η Επιτροπή προτείνει τέσσερις επιλογές πολιτικής που ενισχύουν τη θέση του πιστωτή αφενός από την άποψη του δικαίου των συμβάσεων και αφετέρου από την άποψη της πολιτικής δικονομίας. Η Επιτροπή έχει επίσης εκπονήσει χρήσιμο πίνακα όπου συνοψίζονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης επιπτώσεων 4. Η πρόταση προβαίνει επίσης σε ορισμένες σημαντικές τροποποιήσεις της οδηγίας για σημεία με τα οποία δεν ασχολείται η αξιολόγηση επιπτώσεων. Τα εν λόγω σημεία παρουσιάζονται κατωτέρω και αφορούν κυρίως καταχρηστικές ρήτρες συμβάσεων και ένδικα μέσα, τομείς ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος για την Επιτροπή Νομικών Θεμάτων. 1. Εναρμόνιση των προθεσμιών πληρωμών από δημόσιες αρχές Η πρόταση επιδιώκει να εναρμονίσει σε 30 ημέρες τη μέγιστη δυνατή προθεσμία πληρωμής εκ μέρους των δημόσιων αρχών, διατηρώντας συγχρόνως περιορισμένη δυνατότητα τα συμβαλλόμενα μέρη να συμφωνήσουν για μεγαλύτερη προθεσμία. Η εξαίρεση μπορεί να εφαρμοσθεί όταν η μεγαλύτερη των 30 ημερών προθεσμία οφείλεται (α) "σε ειδική συμφωνία μεταξύ του οφειλέτη και του πιστωτή" και (β) "αιτιολογείται δεόντως από ειδικές περιστάσεις όπως είναι μια αντικειμενική ανάγκη για προγραμματισμό της πληρωμής με μεγαλύτερη προθεσμία" 5. 2. Εισαγωγή διαφόρων "τελών καθυστερήσεων πληρωμών" Η πρόταση αποσκοπεί να αποτρέψει τις καθυστερήσεις πληρωμών και να ενθαρρύνει τη χρήση εκ μέρους των πιστωτών των δικαιωμάτων που περιέχονται στην οδηγία, εξασφαλίζοντας την καταβολή στον πιστωτή ενός κατ' αποκοπήν ποσού παράλληλα με την καταβολή του τόκου για την καθυστερημένη πληρωμή. Αυτά τα ποσά, που θεωρούνται ως "αποζημίωση για τα έξοδα είσπραξης του πιστωτή" 6 έχουν ως εξής: για όλες τις καθυστερήσεις πληρωμών που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία 7 : o 40 ευρώ: για χρέος μικρότερο των 1.000 ευρώ o 70 ευρώ: για χρέος μεταξύ 1.000-10.000 ευρώ o ποσό ισοδύναμο με το 1% του οφειλόμενου ποσού για χρέος ίσο ή μεγαλύτερο των 10.000 ευρώ επιπλέον 8, σε περίπτωση οφειλέτριας δημόσιας αρχής: 1 Αξιολόγηση επιπτώσεων, σ. 68. 2 Οι εν λόγω επιλογές πολιτικής και οι αιτίες για τον παραμερισμό τους καθορίζονται στο παράρτημα 5 της αξιολόγησης επιπτώσεων (σ. 86-94). 3 Συγκεκριμένα, οι ακόλουθες επιλογές πολιτικής θεωρήθηκαν μη αποτελεσματικές, μη αποδοτικές και μη συνεπείς: (α) κάνοντας απολύτως τίποτα, (β) οργάνωση δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης με στόχο επιχειρήσεις και οργανώσεις που εκπροσωπούν ΜΜΕ, (γ) τη δημοσίευση των στοιχείων των κακών οφειλετών, (δ) την εναρμόνιση των προθεσμιών πληρωμής μεταξύ επιχειρήσεων, (ε) αύξηση του "περιθωρίου" του επιτοκίου, και (στ) επέκταση του ρόλου των οργανώσεων εκπροσώπησης. 4 Σύνοψη της αξιολόγησης επιπτώσεων, SEC(2009) 316, σ. 6-8. 5 Άρθρο 5, παράγραφος 4, της πρότασης. 6 Άρθρο 4, παράγραφος 2, της πρότασης. 7 Άρθρο 4, παράγραφος 1, της πρότασης. 8 Άρθρο 5, παράγραφος 5 της πρότασης. Ο πρόσθετος χαρακτήρας του ποσοστού κατ' αποκοπήν 5% εμφανίζεται από τη σελίδα 5 της αιτιολογικής έκθεσης της πρότασης. PE428.299v01-00 4/8 DT\791109.doc
o ποσό ισοδύναμο με το 5% του οφειλόμενου ποσού. 3. Περαιτέρω αποζημίωση για έξοδα είσπραξης. Παράλληλα με τα "τέλη" καθυστερημένων πληρωμών που σκιαγραφήθηκαν ανωτέρω, η πρόταση αποσκοπεί σε μια πρόσθετη δυνατότητα για την απόκτηση "εύλογης" αποζημίωσης για όλα τα υπολειπόμενα έξοδα είσπραξης 1. 4. Κατάργηση του κατωτάτου ορίου για την καταβολή τόκων. Η πρόταση επιδιώκει να καταργήσει το προαιρετικό κατώτατο όριο που περιέχεται στην οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών. Αυτό το κατώτατο όριο, σε περίπτωση που εφαρμόζεται από τα κράτη μέλη, έχει ως αποτέλεσμα να αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας απαιτήσεις για καταβολή τόκων ύψους κάτω των 5 ευρώ 2. Αν και η Επιτροπή αποδέχεται ότι με την κατάργηση αυτού του κατωτάτου ορίου είναι αμφίβολο αν θα υπάρξει κάποια συνέπεια φαίνεται ότι μόνο τέσσερα κράτη μέλη εφαρμόζουν επί του παρόντος αυτό το κατώτατο όριο 3 φαίνεται ότι υπάρχουν σαφή πλεονεκτήματα για ΜΜΕ που θα μπορούσαν να επιδιώξουν νωρίτερα την καταβολή καθυστερημένων πληρωμών σε αυτές, ειδικότερα όταν εμπλέκονται μικρότερα ποσά 4. 5. Και άλλες πτυχές που δεν συζητήθηκαν στην αξιολόγηση επιπτώσεων. Α. Κατάφωρα καταχρηστικές συμβατικές ρήτρες Η οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών, σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει "την κατάχρηση της ελευθερίας των συμβάσεων", καθορίζει ήδη ότι: ορισμένες ρήτρες συμβάσεων είναι ανεφάρμοστες ή αποτελούν αφορμή για αξίωση καταβολής αποζημίωσης αν θεωρούνται "κατάφωρα καταχρηστικές" στον πιστωτή, o ένας μη εξαντλητικός κατάλογος κριτηρίων που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι: όλες οι πτυχές της συγκεκριμένης περίπτωσης, συμπεριλαμβανομένης της χρηστής εμπορικής πρακτικής και της φύσης του προϊόντος, και αν ο οφειλέτης είχε οιονδήποτε "αντικειμενικό λόγο" απόκλισης από τις πρότυπες διατάξεις σχετικά με τις καθυστερήσεις πληρωμών, καθώς και από το επίπεδο του τόκου 5. αν η σύμβαση εξυπηρετεί κυρίως το σκοπό "της εξασφάλισης πρόσθετης ρευστότητας στον οφειλέτη" 6. αν ο κύριος συμβαλλόμενος επιβάλλει στους προμηθευτές του ή στους υπεργολάβους ρήτρες πληρωμής που δεν δικαιολογούνται "από τις ρήτρες που ισχύουν γι' αυτόν". 1 Άρθρο 4, παράγραφος 3 της πρότασης. 2 Άρθρο 6, παράγραφος 3, σημείο γ) της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. 3 Αξιολόγηση επιπτώσεων, σ. 97: Ιρλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Μάλτα. 4 Αξιολόγηση επιπτώσεων, σ. 36. Για παράδειγμα, για χρέος ύψους 1.000 ευρώ, και με επιτόκιο 11%, η Επιτροπή υπολογίζει ότι το κατώτατο όριο παρεμποδίζει μια επιχείρηση από το να επιδιώξει την καταβολή του χρέους για σχεδόν 17 μέρες (δηλαδή, έως ότου το ύψος του τόκου φθάσει το κατώτατο όριο 5 ευρώ). 5 Άρθρο 3, παράγραφος 3 της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. 6 Άρθρο 19 της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. DT\791109.doc 5/8 PE428.299v01-00
o Αν η ρήτρα αποδειχθεί ότι είναι κατάφωρα καταχρηστική, είτε το εθνικό δικαστήριο καθορίζει δίκαιους όρους είτε η νόμιμη διαδικασία καθυστερεί και επιβάλλεται ο σχετικός τόκος. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν "επαρκή και αποτελεσματικά μέσα" προκειμένου να αποτρέπεται η συνεχής χρήση ρητρών που είναι κατάφωρα καταχρηστικές. Η οδηγία αναφέρει μια ενιαία και υποχρεωτική μέθοδο: o οργανώσεις που εκπροσωπούν ΜΜΕ έχουν το δικαίωμα να αναλαμβάνουν δράση "σύμφωνα με τη σχετική εθνική νομοθεσία" με το αιτιολογικό ότι "συμβατικές ρήτρες διατυπωμένες για γενική χρήση" είναι κατάφωρα καταχρηστικές στο πλαίσιο της παρούσας οδηγίας 1. Η πρόταση αποσαφηνίζει τη διατύπωση αυτού του τμήματος, αφού το μετατρέπει σε ένα άρθρο. Επιπλέον, προσθέτει ότι η ρήτρα που αποκλείει όλους τους τόκους για καθυστερήσεις πληρωμών θα θεωρείται πάντα ως κατάφωρα καταχρηστική 2. Αλλάζει τον ορισμό οργανώσεων που εκπροσωπούν ΜΜΕ ("οργανώσεις εκπροσώπησης" 3 ) και διευρύνει την εμβέλεια πιθανών παρεμβάσεών τους ενώπιον εθνικών δικαστηρίων για όλες τις κατάφωρα καταχρηστικές ρήτρες. Η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων εξακολουθεί να ανησυχεί για τη συνοχή του κοινοτικού κεκτημένου στον τομέα του δικαίου των συμβάσεων. Σε σχέση με αυτό θα μπορούσαν να γίνουν δύο σχόλια. Πρώτον, τα πεδία εφαρμογής της οδηγίας σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων (εφαρμόζεται μόνο στις συμβάσεις με καταναλωτές 4 ) και της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών (εφαρμόζεται μόνο στις εμπορικές συναλλαγές, με ιδιαίτερη αναφορά στις ΜΜΕ) φαίνονται να αποκλείουν το ένα το άλλο, εφόσον κάθε οδηγία κάνει χωριστή αναφορά στο δίκαιο των συμβάσεων. Αμφότερα τα νομοθετικά μέσα διαφέρουν ως προς τους παράγοντες σύμφωνα με τους οποίους πρόκειται να εκτιμηθεί η κατάχρηση ή η κατάφωρη κατάχρηση μιας συμβατικής ρήτρας. Η οδηγία για τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων, η οποία αναφέρεται στην έννοια της "καλής πίστης" και στη σχετική διαπραγματευτική ισχύ των συμβαλλομένων μερών, περιλαμβάνει ενδεικτικό κατάλογο 17 ρητρών που "μπορούν να θεωρηθούν ως καταχρηστικές" 5. Από την άλλη πλευρά, η πρόταση για αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με τις καθυστερήσεις πληρωμών αναφέρει μόνο μία ρήτρα ότι είναι πάντα κατάφωρα καταχρηστική (ο πλήρης αποκλεισμός του τόκου για καθυστερήσεις πληρωμών). Δεύτερον, η παρούσα πρόταση πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο της μακροπρόθεσμης εργασίας της επιτροπής για το ευρωπαϊκό δίκαιο των συμβάσεων και των ειδικών διατάξεων για τις καθυστερήσεις πληρωμών που περιέχονται στο "σχέδιο κοινού πλαισίου αναφοράς (DCFR) 6, αν και δεν υπάρχει σχετική αναφορά ούτε στην πρόταση ούτε στην αξιολόγηση 1 Άρθρο 3, παράγραφος 4 της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. 2 Άρθρο 6, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο της πρότασης. 3 Άρθρο 6, παράγραφος 3 της πρότασης. 4 Άρθρο 1, παράγραφος 1 της οδηγία του Συμβουλίου 93/13/ΕΟΚ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές, ΕΕ L 95, 21.4.1993, σ. 29. 5 Άρθρο 3, παράγραφος 3 και παράρτημα της εν λόγω οδηγίας. 6 Ακαδημαϊκή εργασία που εκπονήθηκε από την ομάδα μελέτης για τον Ευρωπαϊκό Αστικό Κώδικα και από την ομάδα έρευνας για το ιδιωτικό δίκαιο της ΕΚ (Acquis Group). Αναθεωρημένη έκδοση 2009. Βλέπε ιδιαίτερα: ΙΙΙ PE428.299v01-00 6/8 DT\791109.doc
επιπτώσεων. Το DCFR συμφωνεί, σε γενικές γραμμές, με την οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό της προθεσμίας πληρωμής και τον υπολογισμό του τόκου 1. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες διαφορές σε άλλους τομείς: Το DCFR είναι λιγότερο σαφές από την οδηγία για το ποιες είναι οι αποζημιώσεις επί των οποίων μπορεί να υπάρξει αξίωση. Το DCFR αναφέρεται σε "καταχρηστικές ρήτρες" ενώ η οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών παραθέτει νέο άρθρο με τίτλο "κατάφωρα καταχρηστικές συμβατικές ρήτρες" και αναφέρεται στο εξής σε ρήτρα που είναι "κατάφωρα καταχρηστική" στον πιστωτή. Για να καθορισθεί αν μία ρήτρα είναι καταχρηστική, το DCFR αναφέρεται σε κατάφωρη απόκλιση από την εμπορική πρακτική, ενώ η οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών και η παρούσα πρόταση αναφέρονται σε χρηστή εμπορική πρακτική. Για να καθορισθεί αν μία ρήτρα είναι καταχρηστική, το DCFR αναφέρεται στις έννοιες της καλής πίστης και των θεμιτών όρων συναλλαγής, οι οποίες δεν αναφέρονται ούτε στην οδηγία ούτε στην πρόταση. Β. Διαδικασίες είσπραξης για μη αμφισβητούμενες απαιτήσεις Η οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών ορίζει, σε κοινοτικό επίπεδο, τον "εκτελεστό τίτλο" ως "κάθε απόφαση ή διαταγή πληρωμής που εγκρίνεται από δικαστήριο ή άλλη αρμόδια αρχή [συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι προσωρινά εκτελεστές], η οποία παρέχει τη δυνατότητα στον δανειστή να απαιτήσει την είσπραξη του χρέους με αναγκαστική εκτέλεση (...) 2. Ορίζει επίσης ότι ένας εκτελεστός τίτλος μπορεί να εκδίδεται "κανονικά εντός 90 ημερολογιακών ημερών" από την κατάθεση της αγωγής ή αίτησης του δανειστή στο δικαστήριο ή σε άλλη αρμόδια αρχή. Οι καθυστερήσεις για τις οποίες ευθύνεται ο δανειστής καθώς και ο χρόνος που δαπανάται για τη διόρθωση των αιτήσεων δεν υπολογίζονται εντός των 90 ημερολογιακών ημερών 3. Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν αυτή τη χαλαρά διατυπωμένη υποχρέωση χωρίς διακρίσεις και "σύμφωνα με τις αντίστοιχες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις". Από την άλλη πλευρά, η υποχρεωτική εφαρμογή του εκτελεστού τίτλου επαφίεται πλήρως στην εθνική νομοθεσία 4. Η πρόταση αποσκοπεί στην ενίσχυση του ορίου αυτών των 90 ημερολογιακών ημερών, εφόσον το καθιστά άνευ όρων υποχρέωση για τα κράτη μέλη 5. Αυτό το άρθρο θα πρέπει να εξετασθεί στο πλαίσιο ολόκληρης της ευρωπαϊκής πολιτικής δικονομίας, που εγκρίθηκε σε - 3:708 Interest on late payments, έως 3:711 Unfair terms relating to interest. 1 Συγκρίνετε το άρθρο 3 της οδηγίας και την πρόταση με ΙΙΙ - 3:710 Interest in commercial contracts της DCFR. 2 Άρθρο 2, παράγραφος 5 της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. 3 Άρθρο 5 της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. 4 Αιτιολογική σκέψη 15 της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών. 5 Διαγραφή της λέξης "κανονικά", διαγραφή της αναφοράς στα εθνικά νομικά συστήματα. DT\791109.doc 7/8 PE428.299v01-00
κοινοτικό επίπεδο, και συγκεκριμένα του κανονισμού Βρυξέλλες Ι 1, της διαδικασίας ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής 2, του εκτελεστού τίτλου για μη αμφισβητούμενες αξιώσεις 3 και της ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών 4. Η πρόταση αναφέρει ότι είναι συμπληρωματική εκείνων των μέσων τα οποία "διευκολύνουν ήδη" τον δικαστικό διακανονισμό των απαιτήσεων που συνδέονται με τις καθυστερήσεις πληρωμών 5. Γ. Διαφάνεια Η πρόταση αποσκοπεί στη θέσπιση νέας διάταξης σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν πλήρη διαφάνεια όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την παρούσα οδηγία, ιδιαίτερα με τη δημοσίευση του ισχύοντος νόμιμου επιτοκίου 6. Δ. Πίνακας αντιστοιχίας Τελευταίο αλλά όχι και τελευταίο σε σημασία, η πρόταση περιλαμβάνει πίνακα αντιστοιχίας υποχρεώνοντας τα κράτη μέλη να ανακοινώνουν στην Επιτροπή το κείμενο των μέτρων εφαρμογής καθώς και πίνακα αντιστοιχίας μεταξύ αυτών των διατάξεων και των διατάξεων της παρούσας οδηγίας 7. 1 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 44/2001 της 22ας Δεκεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ΕΕ L 12, 16.1.2001, σ. 1. 2 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1896/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2006 για τη θέσπιση διαδικασίας ευρωπαϊκής διαταγής πληρωμής, ΕΕ L 399, 30.12.2006, σ. 1. 3 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 805/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004 για τη θέσπιση ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου για μη αμφισβητούμενες αξιώσεις, ΕΕ L 143, 30.4.2004, σ. 15. 4 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 861/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2007 για τη θέσπιση ευρωπαϊκής διαδικασίας μικροδιαφορών, ΕΕ L 199, 31.7.2007, σ. 1. 5 Αιτιολογική σκέψη 4 της πρότασης. 6 Άρθρο 7 της πρότασης. 7 Άρθρο 11 της πρότασης. PE428.299v01-00 8/8 DT\791109.doc