ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Δι@ύγεια

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Δι@ύγεια «ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ & ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δι@ύγεια ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΤΗΣ ΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΣΕΙΡΑΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ» Α Θ Η Ν Α, ΙΟΥΛΙΟΣ 2 0 1 1 1

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ σ.5 Περίληψη Ομάδα Εργασίας σ.6 σ.7 Πρόλογος σ.8 1. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙ@ΥΓΕΙΑ 1.1. Τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος Δι@ύγεια 1.2. Συντονισμός και τρόπος οργάνωσης του έργου 1.3. Υφιστάμενη κατάσταση 1.4. Μελλοντικά βήματα σ.10 σ.10 σ.11 σ.12 σ.12 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 2.1 ΜΕΡΟΣ Α : Αποτύπωση του μοντέλου εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια 2.2 ΜΕΡΟΣ Β : Στοιχεία φορέα και συντονιστή σ.13 σ.13 σ.22 2.3 ΜΕΡΟΣ Γ : Διαδικασίες, Προτάσεις και Καλές Πρακτικές Εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια σ.25 2.3.1. Διαφοροποίηση φορέων από το προτεινόμενο μοντέλο ροής εργασίας- διαδικασία ανάρτησης πράξης σ.25 2.3.2. Καταγραφή προτάσεων και καλών πρακτικών για τη βελτίωση της εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια 2.3.2.1. Διαχειριστικά ζητήματα 2.3.2.2. Επικοινωνιακά και εκπαιδευτικά ζητήματα 2.3.2.3. Ζητήματα εφαρμογών 2.4 ΜΕΡΟΣ Δ : Ποιοτικός έλεγχος του μοντέλου εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια 2.4.1. Διαδικασία ανάρτησης εγγράφου σ.28 σ.30 σ.32 σ.34 σ.35 σ.35 3

2.4.2. Μεταδεδομένα 2.4.3. Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα 2.4.4. Προβλήματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή του Δι@ύγεια 2.4.5. Επιτυχίες κατά την εφαρμογή της Δι@ύγειας 2.4.5.1. Διαφάνεια του δημόσιου βίου 2.4.5.2. Ευκολία αναζήτησης πράξεων και αποφάσεων 2.4.5.3. Ανάκτηση εμπιστοσύνης πολιτών 2.4.5.4. Δημοσιότητα πράξεων και αποφάσεων 2.4.5.5. Ποιοτικότερη παροχή υπηρεσιών 2.4.5.6. Ταχύτερη διεκπεραίωση διαδικασιών 2.4.5.7. Καλύτερος διοικητικός-οικονομικός έλεγχος σ.36 σ.38 σ.41 σ.42 σ.43 σ.43 σ.43 σ.43 σ.43 σ.44 σ.44 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 3.1. Συμπεράσματα Μέρους Α και Β 3.2. Συμπεράσματα Μέρους Γ 3.3. Συμπεράσματα Μέρους Δ 3.4. Προτάσεις βελτίωσης του Προγράμματος Δι@ύγεια 4. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Παράρτημα Α Παράρτημα Β Παράρτημα Γ σ.45 σ.45 σ.47 σ.50 σ.52 σ.54 σ.55 σ.69 σ.70 4

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Διάγραμμα 2.1.α: Διάχυση προγράμματος Δι@ύγεια σ.17 Διάγραμμα 2.1.β: Ενέργειες ενημέρωσης εποπτευόμενων φορέων σ.18 Διάγραμμα 2.1.γ: Ενέργειες ενημέρωσης για το πρόγραμμα σ.19 Διάγραμμα 2.2.1: Τύπος φορέα εφαρμογής της έρευνας σ.22 Διάγραμμα 2.2.2: Επιχειρησιακός τομέας του φορέα της έρευνας σ.23 Διάγραμμα 2.2.3: Μέλη ΟΔΕ ανά φορέα σ.24 Διάγραμμα 2.3.1: Λόγοι διαφοροποίησης των φορέων από το προτεινόμενο σ.28 μοντέλο «ενδεικτικής ροής εργασίας-διαδικασίας ανάρτησης πράξης» Διάγραμμα 2.4.1: Πεδία στα οποία εφαρμόζεται ο ομοιογενής τρόπος καταγραφής σ.37 των μεταδεδομένων Διάγραμμα 2.4.2: Ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα σ.38 Διάγραμμα 2.4.3: Προβλήματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή του Δι@ύγεια σ.41 5

Περίληψη Η παρούσα έκθεση αξιολόγησης προέκυψε από πρωτογενή έρευνα των σπουδαστών της ΚΑ εκπαιδευτικής σειράς Ε.Σ.Δ.Δ. και της 4 ης εκπαιδευτικής σειράς Ε.Σ.Τ.Α., υπό την εποπτεία των στελεχών του Ε.Κ.Δ.Α.Α. και σε συνεργασία με στελέχη της συντονιστικής Ομάδας Διοίκησης Έργου (Ο.Δ.Ε.) του Προγράμματος Δι@ύγεια του πρώην Υ.Π.Ε.Σ.Δ.Α. Η εν λόγω έρευνα βασίστηκε σε ειδικό ερωτηματολόγιο που σχεδιάστηκε και συντάχθηκε από τους σπουδαστές στα πλαίσια της πρακτικής τους άσκησης, έχοντας αποκλειστικά και μόνο εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Οι σπουδαστές σε συνεργασία με τις Ο.Δ.Ε. των Υπηρεσιών Πρακτικής Εκπαίδευσης, κλήθηκαν να καταγράψουν τις διαδικασίες εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια και να αναλύσουν τα παραγόμενα αποτελέσματα της εφαρμογής αυτής. Στο πλαίσιο αυτό, δόθηκε προς συμπλήρωση το προαναφερθέν ερωτηματολόγιο σε 97 φορείς του δημόσιου τομέα. Ο σκοπός αυτού ήταν αφενός η αποτύπωση του τρόπου εφαρμογής του προγράμματος Δι@ύγεια, και αφετέρου η παρουσίαση προτάσεων σχετικά με τη βελτίωση τόσο του ίδιου του προγράμματος όσο και του τρόπου εφαρμογής του. Ειδικότερα, η εργασία επικεντρώνεται στο ότι το πρόγραμμα αυτό επιχειρεί μια σταδιακή αλλαγή κουλτούρας στη Δημόσια Διοίκηση. Αναδεικνύεται δε, μέσα από αυτή, η σημασία του προγράμματος Δι@ύγεια τόσο για τη διαφάνεια στο δημόσιο βίο όσο και για την πρόσβαση των πολιτών στην πληροφορία που καθημερινά παράγεται στον στενό αλλά και στον ευρύ δημόσιο τομέα. Ωστόσο, μέσα από την ανάλυση των απαντημένων ερωτηματολογίων διαφαίνονται οι επιτυχίες και τα προβλήματα του προγράμματος που προκύπτουν κατά την εφαρμογή του. Πιο συγκεκριμένα, η επιτυχία του Δι@ύγεια, συνοψίζεται στις δράσεις αναφορικά με τη διαφάνεια του δημόσιου βίου, την ευκολία αναζήτησης πράξεων και αποφάσεων, της ανάκτησης της εμπιστοσύνης των πολιτών, τη δημοσιότητα των πράξεων και των αποφάσεων, την ποιοτικότερη παροχή υπηρεσιών, την ταχύτερη διεκπεραίωση των διαδικασιών και τέλος, τον καλύτερο διοικητικό-οικονομικό έλεγχο. Συνεχίζοντας, τα προβλήματα που εντοπίστηκαν κατά την εφαρμογή του προγράμματος σχετίζονται με καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση εγγράφων, με δυσχέρειες στην κατανόηση του νομοθετικού πλαισίου και με έναν γενικότερο προβληματισμό που επικρατεί σχετικό με την ανεξέλεγκτη ανάρτηση όλων των διοικητικών πράξεων και τη χρησιμότητα εν τέλει του προγράμματος. Όπως προκύπτει από την έρευνα, η εξοικείωση όσο το δυνατόν περισσότερων υπαλλήλων με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, η διάχυση των βέλτιστων πρακτικών σε φορείς που υπόχρεοι στην 6

εφαρμογή του νόμου, η ενημέρωση των φορέων σε θέματα προσωπικών δεδομένων για το ποια δεδομένα είναι προσωπικά και ποια όχι καθώς και η μέριμνα για προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία στο σύνολο των κειμένων που αναρτώνται στο διαδίκτυο, αποτελούν σημαντικές κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση του προγράμματος και της εφαρμογής του. Καταληκτικά, παρά την ύπαρξη σημαντικών τομέων βελτίωσης, το πρόγραμμα Δι@ύγεια αποτελεί μια σημαντική θεσμική πρωτοβουλία στο χώρο της Δημόσιας Διοίκησης, που όμως θα πρέπει να θωρακιστεί ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχειά της στο χρόνο. Ομάδα Εργασίας Για την οργάνωση της δράσης, την προετοιμασία του ερωτηματολογίου και του λοιπού συμπληρωματικού υλικού της έρευνας καθώς και τη σύνταξη της παρούσας Έκθεσης συνεργάστηκαν τα παρακάτω στελέχη και σπουδαστές της Ε.Σ.Δ.Δ. του ΕΚΔΔΑ και στελέχη της συντονιστικής Ομάδας Διοίκησης Έργου του Προγράμματος «Δι@ύγεια» του πρώην ΥΠΕΣΑΗΔ. Στελέχη και Σπουδαστές Ε.Σ.Δ.Δ., ΕΚΔΔΑ Δημήτριος Τσιμάρας, Υπεύθυνος Σπουδών & Έρευνας Ε.Κ.Δ.Δ.Α., συντονιστής ομάδας εργασίας Θεόδωρος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Σούλης και Γεώργιος Θεοχάρης, σπουδαστές του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριακών Συστημάτων της ΚΑ Εκπαιδευτικής Σειράς της Ε.Σ.Δ.Δ.. Συντονιστική ΟΔΕ Δι@ύγεια πρώην ΥΠΕΣΑΗΔ Τατιάνα Λάσκαρη, υπάλληλος με βαθμό Α του κλάδου ΠΕ Διοικητικής Οργάνωσης, Προϊσταμένη του Τμήματος Ερευνών και Μετρήσεων Αποδοτικότητας, της Διεύθυνσης Ποιότητας και Αποδοτικότητας του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, e- mail:t.laskari@ydmed.gov.gr Μαρίνα Μπαλάσκα, Υπάλληλο της Γενικής Δ/νσης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων & Διεθνών Οργανισμών του Υπουργείου Εσωτερικών, e-mail: m.mpalaska@ypes.gr Δρ. Βασιλική Νταλάκου, Νομικός Συνεργάτης Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, e-mail: dalaku@gmail.com Αναστάσιος Παπαζαρίφης, Ειδικό Επιστήμονα Ανασχεδιασμού Διαδικασιών, υπάλληλο της Ειδικής Υπηρεσίας Ε.Π. «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», e-mail: tasos.papazarifis@gmail.com Αθανασία Ρουτζούνη, Εμπειρογνώμων Πληροφορικής, Υπηρεσία Ανάπτυξης Πληροφορικής, Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, e-mail: nroutzouni@gmail.com 7

Πρόλογος Στο πλαίσιο της εφαρμογής του Προγράμματος Σπουδών της Ε.Σ.Δ.Δ. οι σπουδαστές πραγματοποίησαν την Πρακτικής τους Εκπαίδευση διάρκειας 4 μηνών σε φορείς του Δημόσιου Τομέα. Η Πρακτική Εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας και στόχο έχει την εξοικείωση των σπουδαστών με τους τομείς ευθύνης και τα αντικείμενα της Υπηρεσίας στην οποία πραγματοποιούν την Πρακτική τους Εκπαίδευση, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν στην επίλυση θεμάτων της δημόσιας διοίκησης τα οποία θα κληθούν να εφαρμόσουν στη μετέπειτα πορεία τους. Κατά τη διάρκεια της Πρακτικής Εκπαίδευσης, οι σπουδαστές καλούνται να εκπονήσουν Εργασία σχετική με επίκαιρο θέμα της Δημόσιας Διοίκησης, σε συνάρτηση με την αντιμετώπισή του από την Υπηρεσία. Ειδικότερα, οι σπουδαστές της ΚΑ Εκπαιδευτικής Σειράς, πραγματοποίησαν την Πρακτική τους Εκπαίδευση από την 1 η Δεκεμβρίου του 2010 έως και τις 31 Μαρτίου του 2011. Οι Φορείς Πρακτικής Εκπαίδευσης επιλέχθηκαν από τους Υπεύθυνους Σπουδών και Έρευνας των τμημάτων Εξειδίκευσης της Ε.Σ.Δ.Δ. με την έγκρισή του Δ/ντή της Ε.Σ.Δ.Δ., σε συνάρτηση με τα επιμέρους αντικείμενα σπουδών του κάθε Τμήματος. Οι σπουδαστές απασχολήθηκαν σε Διευθύνσεις και Τμήματα των επιλεγμένων Υπηρεσιών, ακολουθώντας το ωράριο λειτουργίας της κάθε Υπηρεσίας, συμμετέχοντας ενεργά στις αρμοδιότητες κάθε Διεύθυνσης ή Τμήματος, σύμφωνα με τα καθήκοντα που τους όρισαν οι εκπαιδευτές τους. Πέραν των καθημερινών καθηκόντων και άλλων υποχρεώσεων, οι σπουδαστές εκπόνησαν την Εργασία Πρακτικής Εκπαίδευσης, την οποία και κατάθεσαν στην Ε.Σ.Δ.Δ. μετά το πέρας της Πρακτικής Εκπαίδευσης. Η Εργασία Πρακτικής Εκπαίδευσης έχει ως αντικείμενο την περιγραφή και ανάλυση κάποιου επίκαιρου θέματος της Δημόσιας Διοίκησης. Στην ΚΑ Εκπαιδευτική Σειρά τα θέμα που δόθηκε στους σπουδαστές αφορούσε στην εφαρμογή του Προγράμματος «ΔΙ@ΥΓΕΙΑ» (νόμος 3861/ΦΕΚ 112/τ. Α/13-06-2010 «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Δι@ύγεια»). Οι σπουδαστές κλήθηκαν, σε συνεργασία με τις Ο.Δ.Ε. των Υπηρεσιών Πρακτικής Εκπαίδευσης να καταγράψουν τις διαδικασίες εφαρμογής του Προγράμματος «ΔΙ@ΥΓΕΙΑ» και να αναλύσουν τυχόν προβλήματα που παρουσιάστηκαν κατά την εφαρμογή του. Στους συντονιστές των Ο.Δ.Ε. δόθηκε σχετικό ερωτηματολόγιο προς συμπλήρωση, το οποίο και αναλύθηκε από τους σπουδαστές στην Εργασία Πρακτικής. Στην όλη αυτή προσπάθεια οι σπουδαστές είχαν τη συνεργασία των μελών της Ο.Δ.Ε. του πρώην Υπ. Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλ. Διακυβέρνησης. 8

Για το λόγο αυτό έγιναν και ενημερωτικές συναντήσεις ημερίδες στο Ε.Κ.Δ.Δ.Α., προκειμένου να επιλυθούν όλες οι απορίες και να αναλυθούν οποιαδήποτε ζητήματα προέκυψαν αρχικά, αλλά και καθ όλη τη διάρκεια της Πρακτικής Εκπαίδευσης. Στις συναντήσεις αυτές, ειδικότερα στη συνάντηση για την Εργασία Πρακτικής παρευρέθηκαν και μέλη της Ο.Δ.Ε. του πρώην Υπ. Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλ. Διακυβέρνησης. Αναλυτικότερα, η Εργασία Πρακτικής περιελάμβανε την αναφορά της φιλοσοφίας και του Κανονιστικού Πλαισίου Εφαρμογής του Προγράμματος «ΔΙ@ΥΓΕΙΑ» και την εφαρμογή του στην Υπηρεσία Πρακτικής από τα πρώτα βήματα (σύσταση Ο.Δ.Ε.) έως και την πλήρη εφαρμογή του. Περιελάμβανε επίσης την ανάλυση του τρόπου εφαρμογής του Προγράμματος «ΔΙ@ΥΓΕΙΑ» στον Φορέα Τοποθέτησης και προτάσεις βελτίωσης του τρόπου εφαρμογής, καθώς και προτάσεις βελτίωσης του Προγράμματος «ΔΙ@ΥΓΕΙΑ» σε γενικότερο επίπεδο. Προκειμένου για την εκπόνηση της Εργασία Πρακτικής και τη συμπλήρωση ειδικού ερωτηματολογίου, οι σπουδαστές πραγματοποίησαν έρευνα σε Φορείς του Δημοσίου και του Ευρύτερου Δημοσίου Τομέα. Συγκεκριμένα: Α) Υπουργεία Β) Δήμοι Γ) ΝΠΔΔ ΝΠΙΔ Δ) Γενικές Γραμματείες Ε) Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές Όλη η διαδικασία της Πρακτικής Εκπαίδευσης εποπτεύθηκε από την Ε.Σ.Δ.Δ., σε συνεργασία με τους Φορείς Υποδοχής των σπουδαστών. Για την καλύτερη παρακολούθηση του έργου, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στους Φορείς από το Επιστημονικό και Διοικητικό Προσωπικό της Ε.Σ.Δ.Δ. με σκοπό την επίλυση οποιουδήποτε προβλήματος και την εξασφάλιση της επιτυχίας της Πρακτικής Εκπαίδευσης η οποία ήταν άρρηκτα εξαρτώμενη από την καλή συνεργασία της Ε.Σ.Δ.Δ., των σπουδαστών και των εκπαιδευτών - συντονιστών των Ο.Δ.Ε. των φορέων. Η έκθεση που ακολουθεί, παρουσιάζει τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων για το «Δι@ύγεια», ενώ ταυτόχρονα λαμβάνει υπόψη και συμπεράσματα όπως αυτά καταγράφηκαν μέσα από τις εργασίες των σπουδαστών της Ε.Σ.Δ.Δ.. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η έκθεση αυτή, αποτελεί μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος των σπουδαστών της Σχολής και έχει αποκλειστικά και μόνο εκπαιδευτικό χαρακτήρα. 9

1. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙ@ΥΓΕΙΑ Βάσει του Ν. 3861/10, από την 1 Οκτωβρίου του 2010 τα Υπουργεία και οι Περιφέρειες, υποχρεούνται να αναρτούν αποφάσεις και πράξεις τους στο διαδίκτυο, μέσω του Προγράμματος «Δι@ύγεια» (www.diavgeia.gov.gr). Την 01 Νοεμβρίου ξεκίνησε η παραγωγική λειτουργία του Προγράμματος στα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού και Δημοσίου Δικαίου της Γενικής Κυβέρνησης, φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, ανεξάρτητες και ρυθμιστικές αρχές, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους ενώ στην πλήρη ανάπτυξή του Προγράμματος από τα τέλη Μαρτίου, συμμετέχουν και όλοι οι οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 1.1. Τα Βασικά Χαρακτηριστικά του Προγράμματος Δι@ύγεια: Εισάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η υποχρέωση ανάρτησης όλων των πράξεων των κυβερνητικών και διοικητικών οργάνων στο Διαδίκτυο, λαμβάνοντας ειδική μέριμνα για τις πράξεις που αφορούν την εθνική άμυνα και τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Οι πράξεις και αποφάσεις των φορέων δεν είναι εκτελέσιμες αν δεν αναρτηθούν στους ειδικούς δικτυακούς τόπους του Προγράμματος. Με την ολοκλήρωση της ανάρτησης η πράξη πιστοποιείται ότι έχει αναρτηθεί αποκτώντας έναν μοναδικό Αριθμό Διαδικτυακής Ανάρτησης (ΑΔΑ) ο οποίος την καθιστά εκτελεστέα. Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να αναζητά τις πράξεις των φορέων (αποφάσεις, διοικητικές πράξεις, εγκυκλίους, κλπ) απλά και εύκολα χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, λέξεις κλειδιά και θεματικές κατηγορίες. Επίσης μπορεί να αναζητά και με το όνομα ή με την ιδιότητα του στελέχους που υπογράφει (Υπουργοί, Γενικοί και Ειδικές Γραμματείς, Γενικοί Διευθυντές κ.α). Οι λειτουργίες αναζήτησης παρέχονται μέσω μιας εύχρηστης φόρμας είτε από την ειδική ιστοσελίδα του κάθε φορέα που την εκδίδει, είτε από τον κεντρικό δικτυακό τόπο του Προγράμματος Δι@ύγεια του Εθνικού Τυπογραφείου που λειτουργεί στη διεύθυνση et.diavgeia.gov.gr. Το Πρόγραμμα επιχειρεί μια σταδιακή αλλαγή κουλτούρας στην δημόσια διοίκηση με τη σύσταση Ομάδων Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) που αποτελούνται από στελέχη με βασικές γνώσεις χειρισμού Η/Υ και με γνώση διοικητικών, νομικών και τεχνικών θεμάτων. Τα στελέχη αυτά ανήκουν οργανικά στις υπηρεσίες που εκδίδονται οι πράξεις. Η στελέχωση των ΟΔΕ των Υπουργείων διοργανώθηκε μέσα από ανοικτό κάλεσμα στον δικτυακό τόπο www.opengov.gr. 10

Για την υλοποίηση των εφαρμογών του Προγράμματος Δι@ύγεια χρησιμοποιήθηκαν ανοικτές τεχνολογίες οι οποίες επιτρέπουν επεκτασιμότητα, γρήγορη αλλά και ασφαλή ανάπτυξη εφαρμογών Ο δικτυακός τόπος www.diavgeia.gov.gr παρέχει πληροφορίες, υποστήριξη σε επιχειρησιακά και τεχνικά θέματα, εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις ΟΔΕ και οριζόντια ανατροφοδότηση των ΟΔΕ με καλές πρακτικές, ώστε να αξιοποιείται η εμπειρία με τον καλύτερο τρόπο ενώ υπάρχει διαθέσιμη υπηρεσία υποβολής αιτημάτων υποστήριξης και προτάσεων βελτίωσης (helpdesk) στο οποίο έχουν πρόσβαση οι πολίτες και οι φορείς. 1.2. Συντονισμός και Τρόπος Οργάνωσης του Έργου : Ο συντονισμός και η υλοποίηση του Προγράμματος γίνεται από την ΟΔΕ του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε συνεργασία με την Ομάδα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Πρωθυπουργού, την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης του ΕΠ «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», την ΚτΠ ΑΕ και το Εθνικό Τυπογραφείο. Τα μέλη των ΟΔΕ υλοποιούν τον νόμο συντονίζοντας και υποστηρίζοντας τους φορείς τους σε θέματα τεχνικά, εκπαιδευτικά και επιχειρησιακά, συλλέγουν σχόλια και προτάσεις πολιτών για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ειδικά για την περίπτωση των Υπουργείων, έχουν αναλάβει το ρόλο του συντονισμού και της υποστήριξης και των εποπτευόμενων φορέων τους. Ο τρόπος στελέχωσης εξασφαλίζει ότι το εγχείρημα θα είναι επιχειρησιακά βιώσιμο και η διαδικασία της ανάρτησης δεν θα εξαρτάται από αλλαγές σε διοίκηση οργανισμών ή άλλους παράγοντες. Επί της ουσίας, οι ΟΔΕ είναι πρώτου επιπέδου δομές που φέρνουν εις πέρας το συντονισμό και την κλιμάκωση του έργου. Οι ΟΔΕ αποτελούν μια πρώτη και μαζική ομάδα στελεχών με τεχνογνωσία και ψηφιακή κουλτούρα, στοιχεία που δυνητικά μπορούν να τους μεταμορφώσουν σε πρεσβευτές της Δημόσιας Διοίκησης υποστηρίζοντας ανάλογες μελλοντικές θεσμικές καινοτομίες. Συνολικά οι ΟΔΕ σε 2.355 φορείς έχουν στελεχωθεί με 26.149 μέλη. Το μοντέλο διοίκησης του έργου μέσω των ΟΔΕ, επιλέχθηκε να παρουσιαστεί ως καλή πρακτική στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Ποιότητας 2011 (European Quality Conference) στη Βαρσοβία (http://www.eupan.eu) τον Σεπτέμβριο του 2011, ενώ παράλληλα για την καινοτομία και την επιτυχία του Προγράμματος έχει υποβληθεί υποψηφιότητα για το European Public Sector Award - EPSA (http://www.epsa2011.eu/). 11

1.3. Υφιστάμενη κατάσταση Τρέχουσα εικόνα της εφαρμογής του Προγράμματος (Ιούλιος 2011): Eντεταγμένoι Φορείς: 2.355 Αναρτημένες Πράξεις: 1.267.418 Αναρτήσεις Μαϊου: 304.305 Αναρτήσεις ανά ημέρα: ~14.000 Πλήθος Χρηστών: ~ 26.149 Επισκεψιμότητα ανά ημέρα: ~ 132.000 μοναδικές επισκέψεις 1.4. Μελλοντικά βήματα: Οι άξονες στους οποίους επικεντρώνεται το πρόγραμμα Δι@ύγεια στο εξής είναι επιγραμματικά: - Η πλήρης μετάβαση στο μοντέλο χρήσης που προτείνεται ως καλύτερη πρακτική και σύμφωνα με το οποίο η ανάρτηση μιας πράξης ολοκληρώνεται από τους ίδιους τους συντάκτες/εκδότες των πράξεων - Η συνεχής υποστήριξη ενταγμένων φορέων - Οι συνέργειες με νέες δράσεις και ανασχεδιασμός όπου απαιτείται (π.χ. ΑΓΟΡΑ - Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Συμβάσεων και Αιτημάτων Προμηθειών, Καταγραφή και δημοσιοποίηση εντύπων των Φορέων του δημοσίου, Πρότυπη συγγραφή πράξεων και αποφάσεων) - Η συμμόρφωση με απαιτήσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του Νόμου 3979/2011 για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (π.χ. ηλεκτρονικά έγγραφα: ηλεκτρονική και φυσική διάθεση, κύρος και αποδεικτική ισχύς τους, χρήση ψηφιακών υπογραφών από τους εκδότες) - Η ανάλυση και ο επανασχεδιασμός εφαρμογών για περαιτέρω βελτίωση τους - Η σύσταση των απαραίτητων ελεγκτικών μηχανισμών εφαρμογής του νόμου και η εξασφάλιση της ένταξης του συνόλου των υπόχρεων φορέων. 12

2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 2.1 Μέρος Α : Αποτύπωση του μοντέλου εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια Η εφαρμογή του Προγράμματος Δι@ύγεια κατέστη υποχρεωτική στο Δημόσιο και ευρύτερο Δημόσιο τομέα εντός συγκεκριμένου πλαισίου χρονοδιαγράμματος που έθεσε ο ν. 3861, όπως προκύπτει από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 2 & 10 του ως άνω νόμου. Συγκεκριμένα, στο πρώην Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλ. Διακυβέρνησης αποφασίστηκε η υλοποίηση πιλοτικής εφαρμογής και η λειτουργία ΟΔΕ πριν την ημερομηνία δημοσίευσής του, δηλ. την 13 η Ιουλίου 2010, ενώ στους λοιπούς υπόχρεους Φορείς, δόθηκε παράταση ενός μηνός από την προαναφερθείσα ημερομηνία, δηλ. έως 13 Αυγούστου 2010. Εξαίρεση οι ΟΤΑ Α & Β βαθμού και οι εποπτευόμενοι Φορείς τους για τους οποίους οι ΟΔΕ στελεχώθηκαν έως τις 15 Φεβρουαρίου 2011, δεδομένου ότι ο νόμος 3861 προέβλεψε ως χρονικό σημείο έναρξης της ισχύος των διατάξεών του για τους Φορείς αυτούς την 15 η Μαρτίου 2011. Είναι προφανές ότι η εν λόγω διαφοροποίηση ως προς την χρονική έναρξη της ισχύος του νόμου για τους υπόχρεους Φορείς προέκυψε κατόπιν εκτίμησης ότι θα απαιτηθεί περίοδος προετοιμασίας και προσαρμογής των υφιστάμενων διαδικασιών και συστημάτων στις υποχρεώσεις και στις νέες δομές που εισάγονται με το Πρόγραμμα για ττο Δι@ύγεια. Η υποχρεωτικότητα της εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια από τους θεσμικά προβλεπόμενους Φορείς αναλύεται τόσο στην υποχρέωση σύστασης Ομάδων Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ), αρμόδιων για την οργάνωση της διαδικασίας εφαρμογής του Προγράμματος, όσο και στο σκέλος της αμελλητί ανάρτησης ώστε η πράξη να προσλάβει διαδικτυακή δημοσιότητα απαραίτητη για την εκτελεστότητα της πράξης, εφόσον ο νόμος δεν προβλέπει διαφορετικά, επιπρόσθετα δε, στη συνταγματικά κατοχυρωμένη διευκόλυνση των πολιτών για πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία. Στα πλαίσια της βέλτιστης διοικητικής πρακτικής η ενημέρωση των Φορέων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3861, όπως ορίζουν οι διατάξεις του άρθρου 2, πραγματοποιήθηκε με διάφορους τρόπους, καταρχήν, όμως, με την αποστολή ερμηνευτικών εγκυκλίων άμεσα στις αρμόδιες διευθύνσεις προς διάχυση της πληροφορίας. 13

Ειδικότερα, οι εγκύκλιοι που απεστάλησαν για την υποστήριξη του Προγράμματος είναι, έως σήμερα, οι εξής: Η με αριθμ. 16752/22-7-2010 Εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης και Ηλ. Διακυβέρνησης για την «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο «Πρόγραμμα Δι@ύγεια», Η με αριθμ. 20868/29-9-2010 Εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Διοίκησης και Ηλ. Διακυβέρνησης «Συμπληρωματική εγκύκλιος για την ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο Διαδίκτυο Πρόγραμμα Δι@ύγεια» και Η με αριθμ. 2016/26-1-2011 εγκύκλιος για την «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των αυτοδιοικητικών οργάνων και των εποπτευόμενων φορέων τους στο διαδίκτυο Πρόγραμμα Δι@ύγεια». Οι προαναφερθείσες εγκύκλιοι ερμηνεύουν μια σειρά ζητημάτων που θέτει το μοντέλο εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια ξεκινώντας από την ενημέρωση για τη δημοσίευση σε ΦΕΚ του νόμου 3861 και παρέχοντας περαιτέρω διευκρινίσεις για κάθε άρθρο του εξαντλητικά. Παράλληλα, με τις ίδιες εγκυκλίους, γνωστοποιούνται οι διαδικτυακοί τόποι του Δι@ύγεια, στους οποίους, πέρα από το επιβοηθητικό υλικό που έχει αναρτηθεί, προβλέπεται φόρμα υποβολής ερωτημάτων που αφορούν σε θέματα επιχειρησιακά, διαδικαστικά και τεχνικής φύσεως, ενώ, επιπλέον, υπάρχει λίστα συχνών ερωτήσεων και φόρμα επικοινωνίας προς συμπλήρωση των στοιχείων των ενδιαφερομένων. Με αυτόν τον τρόπο, οι υπόχρεοι για τις αναρτήσεις Φορείς έχουν στη διάθεσή τους εγκαίρως τις απαραίτητες οδηγίες και το απαιτούμενο επιβοηθητικό υλικό. Τέλος, οι εγκύκλιοι ενημερώνουν για τα επιμορφωτικά σεμινάρια που διοργανώνονται από το ΕΚΔΔΑ με έμφαση στο Πρόγραμμα Δι@ύγεια. Τη σύσταση των Ομάδων Διοίκησης Έργου για το Δι@ύγεια προβλέπουν οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 3861 σε κάθε υπόχρεο προς ανάρτηση Φορέα στα χρονικά πλαίσια που προαναφέρθηκαν και με αντικείμενο την τεχνική, διαδικαστική και οργανωτική 14

υποστήριξη της ανάρτησης νόμων και πράξεων στο Διαδίκτυο. Πιο συγκεκριμένα, η ΟΔΕ Δι@ύγεια του υπόχρεου Φορέα υποχρεούται σε: Τεχνική υποστήριξη του συστήματος καταχώρισης και ανάρτησης, Καταχώριση του προς ανάρτηση υλικού (πλέον έχει καταργηθεί η υποχρέωση αυτή και αντικατασταθεί από την ανάλογη υποχρέωση του εκδότη του εγγράφου), Επικοινωνία με τους διαχειριστές των υποστηρικτικών εφαρμογών για επίλυση αναδυόμενων κάθε φορά προβλημάτων, Επικοινωνία με την κεντρική συντονιστική ΟΔΕ του πρώην ΥΠΕΣΑΗΔ, Συντονισμό και υποστήριξη των εποπτευόμενων Φορέων και τέλος, Συλλογή και αξιοποίηση σχολίων, ιδεών και προτάσεων που καταθέτουν οι πολίτες ως προς τη λειτουργία του διαδικτυακού τόπου ανάρτησης. Για τη στελέχωση των ΟΔΕ του Προγράμματος Δι@ύγεια προβλέπονται οι ακόλουθες εναλλακτικές διαδικασίες: Για τα Υπουργεία και τους Δήμους, οι ενδιαφερόμενοι υπάλληλοι του οικείου Φορέα συμπληρώνουν ηλεκτρονικά φόρμα εκδήλωσης ενδιαφέροντος μέσω του κεντρικού ενημερωτικού δικτυακού τόπου του Προγράμματος (πρόκειται για υπηρεσία που προσφέρεται κεντρικά για την καλύτερη οργάνωση της διαδικασίας της στελέχωσης), Για τους υπόλοιπους Φορείς προτείνεται η μέθοδος πρόσκλησης και στελέχωσης να είναι ανοιχτή, οπότε υποβάλλεται, αυτοβούλως, από τον ενδιαφερόμενο υπάλληλο σχετική αίτηση ενώ Εάν δεν υπάρχει ενδιαφέρον συμμετοχής, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος με βάση την προβλεπόμενη εκ του νόμου προθεσμία, η Υπηρεσία προβαίνει με δική της πρωτοβουλία στη συγκρότηση αυτής. Στις πιο πολλές περιπτώσεις, σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο που συντάχθηκε και δόθηκε για συμπλήρωση σε επιλεγμένους Φορείς της Δημόσιας Διοίκησης, με τη μέριμνα των σπουδαστών της ΚΑ σειράς της Ε.Σ.Δ.Δ., η ΟΔΕ Δι@ύγεια συστάθηκε με απευθείας ανάθεση καθηκόντων από τη διοίκηση του Φορέα ή με συνδυασμό της ηλεκτρονικής πρόσκλησης υποβολής ενδιαφέροντος στον ιστότοπο του opengov και της συμπληρωματικής απευθείας ανάθεσης. 15

Οι Ομάδες Διοίκησης Έργου για το Πρόγραμμα Δι@ύγεια στελεχώνονται από υπαλλήλους του οικείου Φορέα που διαθέτουν τις κατάλληλες διοικητικές και τεχνικές γνώσεις ή προέρχονται από οργανικές μονάδες Διαφάνειας εφόσον προβλέπονται τέτοιες από τον οργανισμό του Φορέα. Το πρώην ΥΠΕΣΑΗΔ πρότεινε πιλοτικά ένα μοντέλο λειτουργίας της ΟΔΕ τέτοιο που να εγγυάται μια ορθολογική διαχείριση του έργου επιμερισμένου στα μέλη της αλλά και να καλύπτει τις ανάγκες των εποπτευόμενων φορέων του. Κατ αυτόν τον τρόπο επιλέχθηκαν δέκα (10) μέλη με ρόλο συντονιστικό για την επικοινωνία και την αρωγή στους εποπτευόμενους φορείς, και δύο (2) μέλη, ένα τακτικό και ένα αναπληρωματικό, ανά Διεύθυνση, με αρμοδιότητα την καταχώριση των αντίστοιχων νόμων και πράξεων στο Πρόγραμμα Δι@ύγεια. Στις περισσότερες, άλλωστε, περιπτώσεις των υπόχρεων δημόσιων Φορέων τηρήθηκε αυτό το μοντέλο καθώς, όπως προκύπτει από τα δειγματοληπτικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, τα πιο πολλά στελέχη των ΟΔΕ είχαν ρόλο καταχωριστή, ενώ ακολουθούν αριθμητικά οι συντονιστές του Προγράμματος, οι διαχειριστές, οι εκπαιδευτές, οι νομικοί συνεργάτες και τέλος οι υπεύθυνοι για την επικοινωνία με το ενδιαφερόμενο κοινό. Τα ποσοτικά στοιχεία για το ρόλο των στελεχών των ΟΔΕ συμπληρώνονται από αυτά που αφορούν στον κλάδο και στην κατηγορία των υπαλλήλων του οικείου φορέα κατά τρόπο που να συνάδει και να επιβεβαιώνει, τελικά, τον προοδευτικό συσχετισμό τους. Ειδικότερα, ο κλάδος Διοικητικού αφορά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τους καταχωριστές, καθώς δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις χειρισμού πληροφοριακών συστημάτων, ενώ οι κατηγορίες Πληροφορικής, Τεχνικού Μηχανικού και Νομικής υποστήριξης του Προγράμματος καλούνται με την τεχνογνωσία που διαθέτουν να αντιμετωπίσουν συνολικά ή εξατομικευμένα προβλήματα χειρισμού, υποστήριξης εφαρμογής και να δώσουν λύσεις σε τεχνικά ή αναφύοντα νομικά ζητήματα. Όπως προειπώθηκε, σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης, οι οδηγίες εφαρμογής του Δι@ύγεια καθίστανται γνωστές στον Φορέα μέσω υπηρεσιακών ερμηνευτικών εγκυκλίων και επικουρικά με υπηρεσιακές συναντήσεις, επιμορφωτικά σεμινάρια, ανταλλαγή ηλεκτρονικών μηνυμάτων ή παροχή τηλεφωνικών διευκρινίσεων. 16

Διάγραμμα 2.1.α: Διάχυση Προγράμματος Δι@ύγεια Διαφοροποιούνται τα αποτελέσματα σε επίπεδο εποπτευόμενων Φορέων καθώς των οδηγιών της ερμηνευτικής εγκυκλίου έπονται οι τηλεφωνικές διευκρινίσεις, τα mail και, τέλος, οι ενέργειες ενημέρωσης μέσω συναντήσεων σεμιναρίων. Τα ποσοστά αυτά αν και ενδεικτικά είναι, προφανώς, αντιπροσωπευτικά της οικειότητας που υφίσταται μεταξύ εποπτευόμενου και εποπτεύοντος Φορέα, η οποία συμβάλλει καταλυτικά στη διάχυση της πληροφορίας και στην αποφόρτιση του δικτύου διοίκησης της πληροφορίας σε κεντρικό συντονιστικό επίπεδο (Συντονιστική Ομάδα Έργου Διαχείρισης Προγράμματος Δι@ύγεια). 17

Διάγραμμα 2.1.β: Ενέργειες ενημέρωσης εποπτευόμενων φορέων Η προβολή της εφαρμογής του Προγράμματος Δι@ύγεια μέσω κεντρικού ιστότοπου αλλά και η εξασφάλιση της δυνατότητας πρόσβασης μέσω του ιστοχώρου του οικείου Φορέα αποτελεί την πλέον εύχρηστη και καθόλα λειτουργική προσέγγιση της κάλυψης της δημοσιότητας της κυβερνητικής και διοικητικής δράσης ώστε να παρέχει στον απλό πολίτη την αναγκαία πληροφόρηση. Η προβολή στα μ.μ.ε. και στον τύπο έπεται σύμφωνα με την αξιολόγηση των διαθέσιμων προς επεξεργασία στοιχείων κάτι που αναδεικνύει το συμπληρωματικό ρόλο των μέσων διαδικτυακής επικοινωνίας στην επίτευξη του κατά το δυνατό μεγαλύτερου βαθμού δημοσιότητας του συστήματος της Δημόσιας Διοίκησης. 18

Διάγραμμα 2.1.γ: Ενέργειες ενημέρωσης για το πρόγραμμα Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί η αμφίδρομη επικοινωνία του Προγράμματος που βασίζεται σε συστήματα «Ανοιχτής Διακυβέρνησης» (Openness of Government). Υπενθυμίζεται ότι σε ένα πρώτο επίπεδο επιτυγχάνεται ο σκοπός της ευρείας δημοσιότητας και πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία (transparency and accessibility) ενώ, σε ένα δεύτερο, παρατηρούμε ότι ο πολίτης - φυσικό ή νομικό πρόσωπο - δεν παραμένει παθητικός αλλά συμμετέχει ενεργά στην επισήμανση και στην ανάδειξη των παθολογιών του συστήματος και, ενδεχόμενα, προτείνει βελτιώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε τροποποιήσεις του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου ή σε υποβολή σχεδίων νόμου (responsiveness and inclusiveness). Τα προβλήματα που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή του Προγράμματος Δι@ύγεια αναφέρονται ενδεικτικά σε λίστα συχνών ερωτήσεων του διαδικτυακού τόπου του Προγράμματος ενώ οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να συμπληρώνουν φόρμα επικοινωνίας και υποβολής ερωτημάτων-σχολίων-παρατηρήσεων διαθέσιμη από τον ίδιο ιστότοπο. Ειδικά για τα νομικής φύσεως θέματα οι χρήστες της εφαρμογής οφείλουν να τα επιλύουν 19

σε συνεργασία με τη νομική υπηρεσία του φορέα τους, επικουρικά δε, με την ΟΔΕ του εποπτεύοντος φορέα ώστε να προωθηθούν στην αρμόδια για απάντησή τους υπηρεσία. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία που συνέλεξαν οι σπουδαστές της ΚΑ σειράς Ε.Σ.Δ.Δ., κατά την πρακτική τους εξάσκηση, τα πιο πολλά από τα προβλήματα που τίθενται σε σχέση με την εφαρμογή του συγκεκριμένου μοντέλου του Προγράμματος Δι@ύγεια είναι νομικής φύσεως. Ακολουθούν τα διαδικαστικά, τα τεχνικά και σε πολύ μικρότερο βαθμό τα επιχειρησιακά. Η καταγραφή αυτών των δεδομένων προκύπτει αναμενόμενη, καθώς σε όλες τις νέες καταχωρίσεις εφαρμογών του διαδικτύου (θυμίζω ανάλογες εφαρμογές από τα ΚΕΠ και τα ΕΚΕ), οι διαχειριστές των προγραμμάτων αντιμετωπίζουν καθημερινά ποικίλα τεχνικά και διαδικαστικά θέματα που καλούνται να επιλύουν με τους υπεύθυνους των επιχειρησιακών προγραμμάτων, όπως αυτοί ορίζονται στα πλαίσια των ΟΔΕ, και κυρίως νομικών θεμάτων, όπως αυτά προκύπτουν από τη δική τους καθημερινή ενασχόληση ή κατά την επαφή τους με τον πολίτη (εν προκειμένω μέσω διαδικτύου). Με δεδομένη τη συχνότητα εμφάνισης των νομικής φύσεως ζητημάτων κατά την εφαρμογή του Προγράμματος Δι@ύγεια στον υπόχρεο Φορέα, δειγματοληπτικά, καταγράφεται μικρό ποσοστό υπηρεσιών με τυποποιημένη διαδικασία παροχής διευκρινίσεων. Προς επίλυσή τους οι περισσότεροι Φορείς καταφεύγουν στο νομικό τους σύμβουλο, στα πλαίσια μιας άτυπης επικοινωνίας (προφορικής-ηλεκτρονικής-τηλεφωνικής) ή έρχονται σε επαφή με την ΟΔΕ του Φορέα ή ακόμα ζητούν την ερμηνεία του κανονιστικού πλαισίου από τον εκδότησυντάκτη του εγγράφου. Εναλλακτικά, επιδιώκεται συνεννόηση με την ΟΔΕ του εποπτεύοντος Φορέα (εφόσον υπάρχει τέτοιος) ή απευθύνουν έγγραφο ερώτημα στο Νομικό Σύμβουλο του Φορέα ή ακόμα και υποβάλλουν ερωτήματα σε υπαλλήλους της Νομικής Υπηρεσίας του Φορέα. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται η συμβολή της ΟΔΕ του πρώην ΥΠΕΣΑΗΔ η οποία με εξειδικευμένη της υποομάδα συλλέγει τα ερωτήματα που παρουσιάζουν νομικό ενδιαφέρον και τα προωθεί προς επεξεργασία στο νομικό σύμβουλο της Υπηρεσίας. Ειδικά ως προς το χειρισμό του θέματος αυτού η ΚτΠ Α.Ε. έχει αναπτύξει εσωτερικά και εφαρμόζει Σύστημα Διαχειριστικής Επάρκειας & Ποιότητας (ΣΔΕΠ) το οποίο πιστοποιήθηκε το 2008. Την τεκμηρίωση του ΣΔΕΠ αποτελούν διεργασίες και διαδικασίες οργάνωσης και λειτουργίας, καθώς και πρότυπα έντυπα. Μία από τις παραπάνω διαδικασίες καλύπτει και το αναφερόμενο θέμα, γενικά και για κάθε περίπτωση - όχι ειδικά για το Δι@ύγεια. 20

Τέλος, σε συνάφεια με τα παραπάνω, το ερώτημα σχετικά με την αναγκαιότητα επιμόρφωσης των μελών των ΟΔΕ, ιδίως των καταχωριστών που ακολουθούν ορισμένη διαδικασία ανάρτησης, απαντάται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων θετικά. Είναι προφανές ότι η εφαρμογή του Προγράμματος προϋποθέτει εξοικείωση με την τεχνολογία αλλά και διαρκή ενημέρωση για τις εξελίξεις στον τομέα αυτό. Παράλληλα, η εκπαίδευση των μελών των ΟΔΕ κρίνεται σκόπιμο να πραγματοποιείται ως προς τα νομικά θέματα που ανακύπτουν και λιγότερο ως προς τα διαδικαστικές, τα τεχνικές ή επιχειρησιακές πτυχές του Προγράμματος. Η ύπαρξη τεχνικής ομάδας υποστήριξης στα λειτουργικά, διαδικαστικά και επιχειρησιακά θέματα είτε σε συντονιστικό είτε σε επίπεδο οικείου Φορέα συμβάλλει καθοριστικά στην επίλυση της πλειοψηφίας των προβλημάτων που προκύπτουν, αντιθέτως, στις νομικές υπηρεσίες παρατηρείται επάλληλη και όχι αποκλειστική απασχόληση με τα θέματα αυτά, επομένως, κρίνεται απαραίτητη η ανατροφοδότηση της πληροφορίας και η ανακύκλωση της αναγκαίας τεχνογνωσίας. 21

2.2 Μέρος Β : Στοιχεία φορέα και συντονιστή Το ερωτηματολόγιο που συντάχθηκε και διανεμήθηκε με τη μέριμνα των σπουδαστών της ΚΑ εκπαιδευτικής σειράς Ε.Σ.Δ.Δ. και της Δ σειράς ΕΣΤΑ αφορά σε επιλεγμένους Φορείς Δημόσιας Διοίκησης οι οποίοι, τη συγκεκριμένη αυτή χρονική περίοδο, είχαν, βάσει του χρονοδιαγράμματος που προβλέπεται από το ν. 3861, θέσει σε εφαρμογή το Πρόγραμμα. Συνεπώς, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξαγωγή συμπερασμάτων, τέτοιων, που να βασίζονται στις απόψεις του συνόλου των Υπηρεσιών του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα ανά την ελληνική επικράτεια. Με αυτή την παραδοχή, το μεγαλύτερο ποσοστό των απαντήσεων στα σχετικά ερωτήματα που ετέθησαν προέρχεται από νπδδ, την Κεντρική Διοίκηση, νπιδ, Ανεξάρτητες Αρχές ενώ ένα ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό αποτυπώνει απόψεις αποκεντρωμένων μονάδων. Διάγραμμα 2.2.1: Τύπος φορέα εφαρμογής της έρευνας Από τους παραπάνω Φορείς το μεγαλύτερο ποσοστό εκπροσωπεί πολιτικές που εμπίπτουν στο πεδίο του Πολιτισμού-Τουρισμού, ακολουθεί ο χώρος της Υγείας, της Δημόσιας Διοίκησης και της Εκπαίδευσης, της Οικονομίας, και σε πολύ μικρότερα ποσοστά στους λοιπούς τομείς κυβερνητικών πολιτικών. 22

Διάγραμμα 2.2.2: Επιχειρησιακός τομέας του φορέα της έρευνας Ο αριθμός των μελών των ΟΔΕ ανά Φορέα ποικίλλει προφανώς αναλόγως της οργανικής του διάρθρωσης από ολιγομελείς ομάδες έως ομάδες που τα μέλη τους υπερβαίνουν τα εκατό (100). 23

Διάγραμμα 2.2.3: Μέλη ΟΔΕ ανά φορέα Σε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό (Συχνότητα: 66%) παρατηρείται χωροταξικός διαχωρισμός των υπηρεσιών του Φορέα με προφανείς επιπτώσεις στο συντονισμό του έργου των ΟΔΕ, ενώ, στις λοιπές περιπτώσεις (Συχνότητα 34%) όπου οι υπηρεσίες λειτουργούν εντός εγκαταστάσεων του οικείου Φορέα, η συνοχή των ΟΔΕ είναι μεγαλύτερη και η δουλειά πιο επικεντρωμένη. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα πρωτόκολλα των υπηρεσιών - αν και δεν διευκρινίζεται το σύνολο των αναρτώμενων εξ αυτών - χειρίζονται ένα μέσο όρο εγγράφων από 1000 έως 5000, μηνιαίως, γεγονός που συνεπάγεται μεγαλύτερο όγκο εργασίας των ΟΔΕ αλλά και μεγαλύτερες κλίμακες εμφάνισης προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία τους. Επίσης, από τα ποσοτικά δεδομένα που συγκέντρωσαν οι σπουδαστές της Ε.Σ.Δ.Δ., προκύπτει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις απαντήσεων (κατά προσέγγιση 66%), εκπροσωπήθηκαν ευέλικτα οργανωτικά σχήματα με μικρό αριθμό εργαζομένων. Στο ίδιο ποσοστό (66%) απαντούν οι συντάκτες / εκδότες των εγγράφων που δεν υπερβαίνουν αριθμητικά τους 50. Με δεδομένες τις πρόσφατες συντονιστικές οδηγίες περί απόδοσης 24