Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕ ΤΑ ΙΣΧΥΟΝΤΑ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Εισηγητής Χατζηευστρατίου Ιγνάτιος Μόνιμος Πάρεδρος Π.Ι.
Γνωρίσματα Ελληνικού Εκπαιδευτικού Συστήματος Θεωρητικοποιήση σπουδών Συγκεντρωτικός χαρακτήρας του συστήματος Προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν Έλλειψη ευελιξίας Έλλειψη συνοχής στο σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πολιτικής και κατάρτισης όλων των βαθμίδων Οργάνωση συστήματος επιμόρφωσης και δια βίου εκπαίδευσης Παιδαγωγική κατάρτιση εκπαιδευτικών / εκπαιδευτών
Στρατηγικοί στόχοι της Λισσαβώνας Μέχρι το 2010 η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να έχει γίνει : η ανταγωνιστικότερη και δυναμικότερη οικονομία της γνώσης ανά την υφήλιο ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή Για την επιτυχία των παραπάνω στόχων απαιτείται : ο ριζικός μετασχηματισμός της Ευρωπαϊκής οικονομίας ένα τολμηρό πρόγραμμα για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας και εκπαίδευσης
Εκπαίδευση και κατάρτιση Οι πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης βρίσκονται στο επίκεντρο της δημιουργίας και της διάδοσης των γνώσεων και συνιστούν τον καθοριστικό παράγοντα για την επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας. Πρέπει δε να βρίσκονται σε άμεση συνεργεία με άλλους τομείς κοινοτικής δράσης όπως : η απασχόληση η κοινωνική ενσωμάτωση η έρευνα και η καινοτομία ο πολιτισμός και η νεολαία η πολιτική για τις επιχειρήσεις η κοινωνία της πληροφορίας η οικονομική πολιτική και εσωτερική αγορά
Μέθοδοι συνεργασίας Σύστημα ανοικτού και διαρκούς συντονισμού το οποίο περιλαμβάνει : Οδηγίες που θα εκδίδονται από τη Ε.Ε. για τα κράτη μέλη συνδυασμένες με χρονοδιαγράμματα Καθιέρωση δεικτών και σημείων αναφοράς για τη παρακολούθηση και σύγκριση των καλύτερων πρακτικών Προσαρμογή και ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών οδηγιών σε εθνικές και τοπικές πολιτικές για την εκπαίδευση με την καθιέρωση συγκεκριμένων στόχων και μέτρων Αμοιβαία συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών μέσω παρακολούθησης, αξιολόγησης και ισότιμης κριτικής
Βασικοί σταθμοί στην υλοποίηση της πολιτικής Μάρτιος 2001 : Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης εγκρίνει τρεις στρατηγικούς στόχους για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης (ποιότητα/αποτελεσματικότητα, πρόσβαση, άνοιγμα στον κόσμο) και οριοθετεί 13 άλλους συγκεκριμένους στόχους Μάρτιος 2002 : Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης εγκρίνει συγκεκριμένο πρόγραμμα εργασιών για την εφαρμογή των στόχων και ειδικότερα για την τριτοβάθμια και επαγγελματική εκπαίδευση ώστε να αποκτήσουν ποιοτικό σημείο αναφορά παγκοσμίως μέχρι το 2010 Μάρτιος 2003 : Υιοθέτηση 5 Ευρωπαϊκών ειδικών δεικτών για τη μέτρηση των στόχων
Ολοκλήρωση επιμέρους πολιτικών Δια βίου μάθηση : Με την απόφαση του Ιουνίου 2002 καθιερώθηκε η μεθοδολογία ανταλλαγής πληροφοριών για την ανάπτυξη πολιτικών Κινητικότητα : Το 2001 ολοκληρώθηκε το σχέδιο δράσης για την ενδοκοινοτική κινητικότητα των επιμορφωμένων και εκπαιδευτών Τεχνική-επαγγελματική Εκπαίδευση : Το Νοέμβριο 2002 με τη δήλωση της Κοπεγχάγης δόθηκε έμφαση στην προαγωγή της Ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης
Ολοκλήρωση επιμέρους πολιτικών Εκπονήθηκε πρόγραμμα ηλεκτρονικής μάθησης (2004-2006) το οποίο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 5 Δεκεμβρίου 2003 Ολοκληρώθηκε σχέδιο δράσης για την εκμάθηση των ξένων γλωσσών (2004-2006) το οποίο δημοσιεύθηκε στις 24 Ιουλίου 2003 Το Δεκέμβριο 2003 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την καθιέρωση ευρωπαϊκού βιβλιαρίου κατάρτισης (Europass) το οποίο δημιουργεί ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαφάνεια των προσόντων και ικανοτήτων
Οκτώ ομάδες εργασίας Εκπαίδευση και επιμόρφωση καθηγητών-εκπαιδευτικών Καθορισμός βασικών θεμάτων για την εκπαίδευση, Ξένες γλώσσες Επιχειρηματικότητα Πληροφορική και τεχνολογία επικοινωνιών στην εκπαίδευση και την κατάρτιση Αυξημένες γνώσεις στα μαθηματικά και τις επιστήμες Καλύτερη χρήση πόρων Κινητικότητα και ευρωπαϊκή συνεργασία Ανοικτή και ευέλικτη μάθηση Μάθηση πιο ελκυστική και σε σύνδεση με την αγορά εργασίας και την κοινωνία
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο 2004 Απαραίτητη η αύξηση των πόρων για την εκπαίδευση και κατάρτιση και πιο αποτελεσματική χρήση Μεγαλύτερο επίπεδο επενδύσεων από το δημόσιο τομέα και δημιουργία προϋποθέσεων για ουσιαστική συμβολή και του ιδιωτικού τομέα Το επάγγελμα του καθηγητή/εκπαιδευτή να γίνει πιο ελκυστικό Να καθιερωθούν συγκεκριμένες στρατηγικές για τη δια βίου μάθηση μέχρι το 2006 Ιδιαίτερη προσπάθεια για τις μειονεκτικότερες ομάδες πληθυσμού Ανάγκη για καθιέρωση Ευρωπαϊκού πλαισίου προσόντων για απόφοιτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Αύξηση κινητικότητας Ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής διάστασης της εκπαίδευσης
Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού Να προέρχονται από ιδρύματα τριτοβάθμιας Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης Να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τη προσέλκυση των πλέον ταλαντούχων από κάθε κλάδο Να βρεθούν τρόποι επιβράβευσης της καλής απόδοσης Να προετοιμάζονται κατάλληλα για το νέο ρόλο του εκπαιδευτικού Ανάπτυξη συστημάτων δια βίου εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και πιστοποίηση τους
Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού Ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των ανώτατων ιδρυμάτων εκπαίδευσης καθηγητών και των σχολικών μονάδων καθώς και η ανάπτυξη σχετικής έρευνας Δημιουργία υποστηρικτικών δράσεων, στα ιδρύματα κατάρτισης και επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, με στόχο τη στήριξη του έργου τους ώστε η εκπαιδευτική διαδικασία να γίνεται ελκυστική Υποστηρικτικές δομές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για τη προώθηση της Ευρωπαϊκής διάστασης τόσο κατά τη διάρκεια της αρχικής τους κατάρτισης όσο και κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους εξέλιξης, η οποία θα αναφέρεται στο περιεχόμενο, στην κινητικότητα και στα προσόντα
Μητρική γλώσσα Βασικές γνώσεις Δύο τουλάχιστον ξένες γλώσσες Βασικές γνώσεις μαθηματικών Βασικές επιστημονικές γνώσεις Βασικές δεξιότητες στους τομείς τεχνολογίας της πληροφορίας και επικοινωνιών Μεθοδολογία απόκτησης γνώσεων Ικανότητα ανάπτυξης διαπροσωπικών σχέσεων Ικανότητα συμμετοχής στην κοινωνία των πολιτών Επιχειρηματικό πνεύμα και ανάπτυξη δημιουργικότητας Πολιτιστικές ευαισθησίες
Βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος Να λειτουργεί στο πλαίσιο της ανώτερης βαθμίδας της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης παρέχοντας πτυχίο για τις βασικές τουλάχιστον ειδικότητες και κατά συνέπεια οι απόφοιτοι της να έχουν και αντίστοιχα επαγγελματικά δικαιώματα, θα πρέπει δε να καλύπτει τα επαγγελματικά επίπεδα 2 και 3 Να παρέχει ουσιαστικές γνώσεις και δεξιότητες για την άσκηση των αντίστοιχων επαγγελμάτων. Η εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται κατά τη διάρκεια μιας τριετίας και να περιλαμβάνει ικανοποιητικό χρόνο (65-70 ώρες συνολικά) στη διδακτική των επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων Να είναι ελκυστική για τους απόφοιτους της υποχρεωτικής εκπαίδευσης παρέχοντας και συγκεκριμένα κίνητρα για τη προσέλευση τους Να είναι ανοικτό και ευέλικτο ώστε να μην εγκλωβίζονται οι μαθητές σ' αυτό, αλλά να έχουν διεξόδους προς την κατάρτιση και την τριτοβάθμια εκπαίδευση
Βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος Να υπάρχει άμεση συνεργασία με το φορέα σχεδιασμού της αρχικής κατάρτισης, ώστε οι απόφοιτοι της ΤΕΕ να μπορούν να εξειδικεύονται σε αντίστοιχα τμήματα των ΙΕΚ, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες της αγοράς εργασίας Να υπάρχει μόνιμο σύστημα επιμόρφωσης και κατάρτισης των εκπαιδευτικών της ΤΕΕ ώστε να ενσωματώνεται συνεχώς η σύγχρονη γνώση Να δοθούν μεγαλύτερες επενδύσεις και να ληφθεί μέριμνα για την αποδοτικότερη αξιοποίηση τους Να γίνεται συνεχώς η απαραίτητη ενημέρωση των μαθητών και των γονέων για τα πλεονεκτήματα που παρέχει η εκπαίδευση αυτής της μορφής Να ληφθεί πρόνοια ώστε να βελτιωθεί η υποχρεωτική εκπαίδευση ώστε οι μαθητές που έρχονται για σπουδές στη ΤΕΕ να διαθέτουν σε επαρκή βαθμό τις απαραίτητες γνώσεις
Κίνητρα για την προσέλκυση μαθητών στην Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση Αξιόπιστα προγράμματα σπουδών που να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας Υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικό υλικό για την Τεχνική και Επαγγελματική εκπαίδευση Δυνατότητα πρόσβασης στα ΤΕΙ σε σημαντικό ποσοστό με ειδικές εξετάσεις όσων διαθέτουν πτυχίο μετά από τριετείς σπουδές Ειδική μοριοδότηση για όσους λαμβάνουν μέρος στις Γενικές εξετάσεις για τις σχολές των ΑΕΙ που έχουν άμεσα σχέση με το αντικείμενο του πτυχίου τους