ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 27.1.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 1614/2009, της Marinella Colombo, ιταλικής ιθαγένειας, συνοδευόμενη από περισσότερες από 2.000 υπογραφές, σχετικά με τις διακρίσεις σε βάρος υπηκόων ξένων χωρών από τη γερμανική υπηρεσία ανηλίκων (Jugendamt) και τις γερμανικές αρχές οικογενειακών υποθέσεων 1. Περίληψη της αναφοράς Η αναφέρουσα, η οποία στο παρελθόν κατοικούσε στη Γερμανία με τον γερμανό σύζυγό της και τα δύο παιδιά τους, περιγράφει τα προβλήματα που αντιμετώπισε με τη γερμανική υπηρεσία ανηλίκων (Jugendamt) και τις γερμανικές αρχές που είναι αρμόδιες για οικογενειακές υποθέσεις, μετά τον χωρισμό της το 2006. Μετά τη μετακόμισή της για επαγγελματικούς λόγους στο Μιλάνο το 2007, στερήθηκε με απόφαση των γερμανικών δικαστικών αρχών, το δικαίωμα επικοινωνίας με τα παιδιά της που κατοικούν τώρα με τον πατέρα τους και δεν διατηρούν πλέον καμία επαφή με τον ιταλικό πολιτισμό και την οικογένειά τους στην Ιταλία. Αναφερόμενη στο έγγραφο εργασίας που εκπονήθηκε από την Επιτροπή Αναφορών το 2008 σχετικά με ισχυρισμούς για αυθαίρετα και μεροληπτικά μέτρα, τα οποία λαμβάνουν αρχές κοινωνικής μέριμνας για τη νεολαία σε ορισμένα κράτη μέλη, ιδιαίτερα η Jugendamt στη Γερμανία, καθώς και στη μη τήρηση από τις γερμανικές αρχές των συστάσεων που περιλαμβάνονται στην εν λόγω έκθεση, η αναφέρουσα καλεί την Επιτροπή Αναφορών να παρέμβει, τονίζοντας ότι η εν λόγω υπόθεση δε συνιστά απλώς παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και αρκετών θεμελιωδών αρχών της ΕΕ. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 19 Φεβρουαρίου 2010. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). CM\1022738.doc PE443.183v05-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 24 Ιουνίου 2010. Η αναφέρουσα, ιταλίδα υπήκοος η οποία στο παρελθόν κατοικούσε στη Γερμανία με τον γερμανό σύζυγό της και τα δύο παιδιά τους, καταγγέλλει την παράνομη μεταχείρισή της από τις γερμανικές αρχές, μετά τον χωρισμό της το 2006. Η αναφέρουσα δηλώνει ότι κατά τη δίκη του διαζυγίου στις αρχές του 2007, η γερμανική υπηρεσία ανηλίκων παρενέβη ως διάδικος. Η εν λόγω παρέμβαση διενεργήθηκε χωρίς αίτημα του δικαστηρίου. Η αναφέρουσα επισημαίνει ότι οι σύζυγοι κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με την επιμέλεια των παιδιών τους. Η αναφέρουσα θεωρεί την παρέμβαση της γερμανικής υπηρεσίας κοινωνικής μέριμνας για τη νεολαία ασυμβίβαστη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Καταγγέλλει, επίσης, ότι για 18 μήνες λάμβανε μόνο το κατώτατο επίδομα συντήρησης, λόγω της καθυστερημένης υποβολής της πλήρους κατάστασης εσόδων εκ μέρους του συζύγου της κατά τη διάρκεια της δίκης. Στις αρχές του 2008, η αναφέρουσα ενημέρωσε το γερμανικό δικαστήριο ότι της προτάθηκε θέση εργασίας στην Ιταλία. Για τον λόγο αυτό, διενεργήθηκε με πρωτοβουλία του γερμανικού δικαστηρίου σειρά αξιολογήσεων από εμπειρογνώμονες, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον μια ενδεχόμενη μετακίνηση θα ήταν προς το υπέρτατο συμφέρον των δύο τέκνων. Η αναφέρουσα καταγγέλλει ότι δεν της επετράπη να υποβάλει την κατάθεσή της στους εμπειρογνώμονες που διορίστηκαν από το δικαστήριο και ότι οι απόψεις της δεν ελήφθησαν υπόψη από τους τελευταίους κατά την κατάρτιση των εκθέσεών τους. Ισχυρίζεται ότι, ως αποτέλεσμα, στερήθηκε το δικαίωμα σε μια δίκαιη δίκη. Τα πορίσματα των εμπειρογνωμόνων ανέφεραν ότι η πολιτιστική διαφορά μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας είναι υπερβολικά μεγάλη και ότι τα παιδιά έδειχναν να μην ενσωματώνονται στην ιταλική κουλτούρα, καθώς και ότι η σχέση τους με την Ιταλία δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρή. Η αναφέρουσα καταγγέλλει την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων προς υποστήριξη των παραπάνω συμπερασμάτων. Η κ. Colombo ισχυρίζεται ότι κατά τη διάρκεια της δίκης οι γιοι της εξέφρασαν την επιθυμία τους να μετακομίσουν στην Ιταλία. Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, το δικαστήριο αποφάσισε ότι ο πατέρας δεν ήταν σε θέση να φροντίσει τα παιδιά, τα οποία θα έπρεπε, συνεπώς, να μείνουν με τη μητέρα τους. Η αναφέρουσα δηλώνει ότι το γερμανικό εφετείο έκρινε ότι η μητέρα πρέπει να παραμείνει με τα παιδιά της στη Γερμανία διότι τα συμφέροντα των παιδιών πρέπει να προηγηθούν του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας της ίδιας. Η αναφέρουσα αποφάσισε να μην ασκήσει προσφυγή στο ανώτατο δικαστήριο κατά της εν λόγω απόφασης. Το Σεπτέμβριο του 2008, η αναφέρουσα συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο της Ιντερπόλ προκειμένου να της αποτραπεί η έξοδος από τη Γερμανία. Μην έχοντας επίγνωση αυτού του γεγονότος, μετακόμισε στην Ιταλία. Εκδόθηκε ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης στο όνομά της. Μετά την επιστροφή της στην Ιταλία, κινήθηκαν διαδικασίες σε δικαστήριο της χώρας για την επιστροφή των παιδιών. Στις 28 Νοεμβρίου 2008, το δικαστήριο ενημέρωσε την αναφέρουσα ότι η ακρόαση θα διεξαγόταν στις 2 Δεκεμβρίου 2008. Η τελευταία καταγγέλλει ότι δεν της γνωστοποιήθηκε το περιεχόμενο των εγγράφων που υποβλήθηκαν από τις PE443.183v05-00 2/14 CM\1022738.doc
γερμανικές αρχές στο ιταλικό δικαστήριο, ενώ της δόθηκαν μόλις 3 ημέρες για να συντάξει την κατάθεσή της ενώπιον του δικαστηρίου. Ισχυρίζεται ότι η αγόρευση του δικηγόρου της δεν ήταν υπέρ της και καταγγέλλει ότι η μετάφραση των εγγράφων που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας δεν ήταν ακριβής. Στις 9 Δεκεμβρίου, το ιταλικό δικαστήριο εξέδωσε εντολή επαναπατρισμού των δύο τέκνων. Κινήθηκε διαδικασία διαμεσολάβησης, κατά τη διάρκεια της οποίας, οι δικηγόροι και των δύο διαδίκων υπέγραψαν συμφωνία που εκχωρούσε την επιμέλεια των δύο τέκνων στη μητέρα και δήλωνε ότι τα παιδιά θα έπρεπε να μείνουν στην Ιταλία. Η εν λόγω συμφωνία διαβιβάσθηκε στο ιταλικό δικαστήριο. Μερικές εβδομάδες αργότερα, ο δικηγόρος του συζύγου της αναφέρουσας ενημέρωσε το δικαστήριο ότι η διαδικασία διαμεσολάβησης απέτυχε και ότι τα παιδιά έπρεπε να επιστρέψουν αμέσως στη Γερμανία. Σύμφωνα με την αναφέρουσα, έπειτα από τις παραπάνω πληροφορίες, ο εισαγγελέας διέκοψε τα παιδιά από το σχολείο και τα μετέφερε στον πατέρα τους στη Γερμανία. Η αναφέρουσα δεν ήταν ενήμερη για τις αποφάσεις και τις ενέργειες των ιταλικών αρχών. Επί του παρόντος, η αναφέρουσα δεν έχει καμία πρόσβαση στα παιδιά της, ενώ η επικοινωνία μαζί τους της έχει απαγορευθεί από τις γερμανικές αρχές. Ισχυρίζεται ότι η καταχώρησή της στον κατάλογο της Ιντερπόλ μετατράπηκε από απαγόρευση εξόδου από τη Γερμανία σε εντολή απαγόρευσης εξόδου από την Ιταλία. Η εν λόγω περιοριστική εντολή εκδόθηκε από τις γερμανικές αρχές για να αποτραπεί τυχόν προσπάθεια της να προσεγγίσει τα παιδιά της. Η αναφέρουσα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι γερμανικές αρχές παραβίασαν τα άρθρα 6, 13, 8 και 14 της Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών του Ανθρώπου, το δικαίωμα της για ελεύθερη κυκλοφορία βάσει της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 29 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού. Καλεί την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να απαιτήσει από τη Γερμανία την τήρηση των νόμων και των συμβάσεων στις οποίες έχει προσχωρήσει και κατά συνέπεια να επιστρέψει τους γιους της στην Ιταλία και να επανορθώσει για τις εις βάρος της διακρίσεις. Διερωτάται, ακόμη, σχετικά με την εσφαλμένη ή μη ερμηνεία των όρων «οικογένεια» και «οικογενειακή ενότητα» στη Γερμανία, καθώς δεν διασφαλίζεται το δικαίωμα επιμερισμού των γονικών καθηκόντων. Η αναφέρουσα ισχυρίζεται ότι σε όλες τις διαδικασίες σχετικά με τα παιδιά της, η γερμανική υπηρεσία ανηλίκων δεν ενεργούσε προς το υπέρτατο συμφέρον του τέκνου, αλλά προς το συμφέρον της γερμανικής κοινότητας για τα ζητήματα που αφορούν τα παιδιά. Με συμπληρωματικό έγγραφό της, καταγγέλλει την εμπλοκή της γερμανικής υπηρεσίας ανηλίκων στις διαδικασίες ενώπιον του δικαστηρίου. Η αναφέρουσα δηλώνει ότι η γερμανική υπηρεσία ανηλίκων παρεμβαίνει και επηρεάζει τις αποφάσεις του δικαστικού συστήματος για την προστασία των πολιτικών συμφερόντων της Γερμανίας, εκτελώντας τες κατά τέτοιο τρόπο που να ευνοεί την προστασία των CM\1022738.doc 3/14 PE443.183v05-00
συμφερόντων αυτών. Ενεργεί ως νόμιμος κηδεμόνας του γερμανού γονέα ενάντια στον αλλοδαπό γονέα και έχει δικαίωμα προσφυγής με δική της πρωτοβουλία κατά των αποφάσεων των δικαστηρίων. Υποστηρίζει, ακόμη, ότι η ύπαρξη της γερμανικής υπηρεσίας κοινωνικής μέριμνας είναι ασυμβίβαστη με τις αρχές του ευρωπαϊκού οικογενειακού δικαίου, καθώς και ότι οι διοικητικές αποφάσεις που λαμβάνονται στο γερμανικό οικογενειακό δίκαιο είναι άκυρες σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και τις διεθνείς συμβάσεις. Η αναφέρουσα ισχυρίζεται ότι προκειμένου να διασφαλίζεται ο σεβασμός των διεθνών της υποχρεώσεων, η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν θα πρέπει να παραχωρεί διοικητικές ή δικαστικές εξουσίες στη γερμανική υπηρεσία κοινωνικής μέριμνας. Ζητεί, συνεπώς, την αναστολή της αναγνώρισης των αποφάσεων των γερμανικών αρχών δυνάμει των κανονισμών 2201/2003 και 4/2009. Η αναστολή θα πρέπει να παραμείνει σε ισχύ για όσο χρονικό διάστημα τα ευρωπαϊκά δικαστήρια και οι διεθνείς οργανισμοί δε δύνανται να διασφαλίσουν τη διακοπή των ισχυριζόμενων παράνομων παρεμβάσεων της γερμανικής υπηρεσίας ανηλίκων στις δικαστικές διαδικασίες. Σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει αρμοδιότητα παρέμβασης σε ζήτημα που δεν αφορά το ευρωπαϊκό δίκαιο. Στην περίπτωση που περιγράφεται από την αναφέρουσα, η γερμανική υπηρεσία ανηλίκων εφάρμοσε το γερμανικό οικογενειακό δίκαιο και όχι το δίκαιο της ΕΕ. Το οικογενειακό δίκαιο της ΕΕ για τα παιδιά περιορίζεται σε κοινούς κανόνες σχετικά με τη δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση υφιστάμενων δικαστικών αποφάσεων σε άλλο κράτος μέλος. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 1 («κανονισμός Βρυξέλλες IIα») αποτελεί το κύριο νομικό μέσο της ΕΕ στον εν λόγω τομέα. Ούτε ο κανονισμός Βρυξέλλες ΙΙα, ούτε η γερμανική ισχύουσα νομοθεσία αποδίδουν στην Jugendamt ιδιαίτερο ρόλο σχετικά με την εφαρμογή του εν λόγω νομικού μέσου. Η Επιτροπή παρακολουθεί και ελέγχει την ορθή εφαρμογή του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙα στα κράτη μέλη. Αν η Jugendamt εφάρμοζε τον κανονισμό, η Επιτροπή θα έπρεπε να εξετάσει προσεκτικά τη συμβατότητα των ενεργειών της με τα θεμελιώδη δικαιώματα που ορίζονται στις Συνθήκες και στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κάθε υπόθεση που της γνωστοποιείτο. Η αναφέρουσα καταγγέλλει ότι η απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου περιορίζει το δικαίωμά της στην ελεύθερη κυκλοφορία, ενώ καταγγέλλει, επίσης, την απόφαση εγγραφής του ονόματός της στην στον κατάλογο της Ιντερπόλ προκειμένου να της αποτραπεί η έξοδος από την Ιταλία. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το άρθρο 21, παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι κάθε πολίτης της Ένωσης έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί και να διαμένει ελεύθερα στο έδαφος των κρατών μελών, υπό την επιφύλαξη των περιορισμών και των προϋποθέσεων που προβλέπονται στις Συνθήκες και στα μέτρα που θεσπίζονται για την εφαρμογή τους. Οι εν λόγω περιορισμοί και προϋποθέσεις περιλαμβάνονται στην οδηγία 2004/38/ΕΚ 2. Όπως ορίζεται στο Κεφάλαιο VI της οδηγίας 2004/38/ΕΚ, τα κράτη μέλη μπορούν να 1 ΕΕ L 338, της 23.12.2003, σ. 1. 2 Οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 29ης Απριλίου 2004 σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, ΕΕ L 158 της 30.4.2004, σ. 77. PE443.183v05-00 4/14 CM\1022738.doc
επιβάλλουν περιορισμούς στο δικαίωμα των πολιτών της ΕΕ να εισέλθουν ή να εγκαταλείψουν την επικράτειά τους για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας. Κάθε μέτρο που λαμβάνεται για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας πρέπει να συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας και να θεμελιώνεται αποκλειστικά στην προσωπική συμπεριφορά του θιγόμενου προσώπου, η οποία πρέπει να συνιστά πραγματική, ενεστώσα και αρκούντως σοβαρή απειλή, στρεφόμενη κατά θεμελιωδών συμφερόντων της κοινωνίας. Το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής συνιστά ένα από τα θεμέλια της ΕΕ και, κατά συνέπεια, οι διατάξεις που το κατοχυρώνουν πρέπει να επιδέχονται ευρείας ερμηνείας, ενώ οι παρεκκλίσεις από την εν λόγω αρχή, πρέπει να ερμηνεύονται αυστηρώς και σε συμφωνία με τις γενικές αρχές του δικαίου της ΕΕ, ειδικότερα δε με την αρχή της αναλογικότητας. Οι κανόνες της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία πρέπει επίσης να εφαρμόζονται σε σχέση με τα θεμελιώδη δικαιώματα που αναγνωρίζονται ειδικότερα στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρέκκλιση από το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής θα μπορούσε να δικαιολογηθεί, σε μεμονωμένες περιπτώσεις, αν υπήρχαν σοβαροί λόγοι σχετικοί με την προστασία του υπέρτατου συμφέροντος του τέκνου και μόνο υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει η δέουσα συμμόρφωση με τα όσα διασφαλίζουν οι κανόνες της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία. Η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει αν συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις στο εν λόγω ζήτημα. Όσον αφορά τις ενστάσεις της αναφέρουσας στις διαδικασίες ενώπιον του ιταλικού δικαστηρίου, η Επιτροπή τονίζει ότι το δικαστήριο πρέπει να ενεργεί σύμφωνα με τον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙα. Σε συμφωνία με τις διατάξεις του εν λόγω κανονισμού σχετικά με την επιστροφή του παιδιού σε περίπτωση απαγωγής, το δικαστήριο στο οποίο υποβάλλεται αίτηση για επιστροφή του τέκνου οφείλει να ενεργήσει ταχύτατα όσον αφορά τις δικαστικές διαδικασίες για την αίτηση και να χρησιμοποιήσει τις πιο γρήγορες διαδικασίες που είναι διαθέσιμες στην εθνική νομοθεσία. Τέλος, οφείλει να εκδώσει την απόφασή του το αργότερο έξι εβδομάδες από την κατάθεση της αίτησης 1, εκτός αν αυτό καθίσταται αδύνατο λόγω εξαιρετικών περιστάσεων. Με συμπληρωματικό έγγραφο, η αναφέρουσα ζητεί την άρνηση της αναγνώρισης και εκτέλεσης σε άλλα κράτη μέλη των αποφάσεων του γερμανικού δικαστηρίου σε ζητήματα γονικής μέριμνας και συντήρησης τέκνων που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια διαδικασιών στις οποίες ενεπλάκη η υπηρεσία κοινωνικής μέριμνας. Το παραπάνω αίτημα δεν παρουσιάζει συνάφεια με την παρούσα υπόθεση καθώς σύμφωνα με το κείμενο της αναφοράς ο άλλος γονέας ασκεί την επιμέλεια των δύο τέκνων στον τόπο της συνήθους κατοικίας τους, ενώ δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση από το γερμανικό δικαστήριο σχετικά με τη συντήρηση των τέκνων. Με άλλα λόγια, στην παρούσα υπόθεση, δεν φαίνεται να υπάρχει απόφαση γερμανικού δικαστηρίου που θα έπρεπε να αναγνωριστεί ή να εκτελεστεί σε άλλο κράτος μέλος. 1 Άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2003 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000. CM\1022738.doc 5/14 PE443.183v05-00
Η αναφέρουσα καταγγέλλει ότι σε όλες τις διαδικασίες σχετικά με τα παιδιά της, οι γερμανικές αρχές δεν ενήργησαν προς το υπέρτατο συμφέρον του τέκνου. Σύμφωνα με το άρθρο 24 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι σε όλες τις δράσεις που αφορούν τα παιδιά πρωταρχική σημασία πρέπει να δίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού. Τα εθνικά δικαστήρια είναι τα πλέον αρμόδια να αξιολογήσουν την εφαρμογή της αρχής του υπέρτατου συμφέροντος του τέκνου στις επιμέρους περιπτώσεις. Σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει αρμοδιότητα παρέμβασης σε ζήτημα που δεν αφορά το ευρωπαϊκό δίκαιο. Όσον αφορά τις καταγγελίες της αναφέρουσας για την παραβίαση των άρθρων 6, 8, 13 και 14 της Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών κατά τη διάρκεια της δίκης για το διαζύγιο και τη γονική μέριμνα, τα ζητήματα ουσίας εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η αναφέρουσα θα πρέπει να ασκήσει προσφυγή σε εθνικό επίπεδο και αφού εξαντλήσει τα εθνικά ένδικα μέσα, η αναφέρουσα θα μπορεί να εξετάσει την υποβολή αίτησης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ωστόσο, η απόφαση που απαγορεύει στην αναφέρουσα την έξοδο από τη Γερμανία, και κατά συνέπεια η απόφαση που της απαγορεύει την έξοδο από την Ιταλία, χρήζουν διερεύνησης υπό το πρίσμα του κριτηρίου της αναλογικότητας που αναφέρεται ανωτέρω. Η Επιτροπή αναμένει επί του παρόντος λεπτομέρειες σχετικά με τις εν λόγω αποφάσεις ούτως ώστε να μπορέσει να τις εκτιμήσει επί των παραπάνω βάσεων. 4. ΑΝΑΘ. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 13 Ιανουαρίου 2011. Ύστερα από την κατάθεση της ανακοίνωσης της Επιτροπής τον Ιούνιο του 2010, η αναφέρουσα προσκόμισε γραπτές παρατηρήσεις. Επαναλαμβάνει ότι η γερμανική υπηρεσία ανηλίκων παρενέβη πριν την έναρξη της δικαστικής διαδικασίας και συμφώνησε με τον έτερο διάδικο σχετικά με την έκβασή της δίκης. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, δεν της επετράπη η πρόσβαση στα αρχεία της Jugendamt που αφορούσαν την υπόθεσή της. Η αναφέρουσα εξηγεί, ακόμη, ότι στο πλαίσιο της αξιολόγησης του υπέρτατου συμφέροντος των παιδιών της, οι γερμανικές αρχές έδωσαν προτεραιότητα στα συμφέροντα της γερμανικής κοινότητας και για τον λόγο αυτό, δεν έλαβαν υπόψη το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών της. Σύμφωνα με την αναφέρουσα, κατά τη διάρκεια της δίκης για την επιστροφή των παιδιών στο πρωτοβάθμιο ιταλικό δικαστήριο, ο άλλος διάδικος προσκόμισε δολίως ανακριβείς μεταφράσεις των γερμανικών εγγράφων, οι οποίες ανέφεραν ότι ο πατέρας είχε την αποκλειστική επιμέλεια των παιδιών, παρόλο που το μόνο δικαίωμα που του είχε παραχωρηθεί ήταν το δικαίωμα επίσκεψης. Προκειμένου να διασφαλίσει το δικαίωμα επίσκεψης του πατέρα, το γερμανικό δικαστήριο αρνήθηκε στην αναφέρουσα το δικαίωμα να μετακομίσει στην Ιταλία. Το εν λόγω δικαίωμα αποτελούσε επίσης το κύριο επιχείρημα των γερμανικών αρχών για την επιστροφή των παιδιών από την Ιταλία. Η αναφέρουσα θεωρεί ότι αυτό συνιστά παραβίαση του κανονισμού Βρυξέλλες IIα και της Σύμβασης της Χάγης. PE443.183v05-00 6/14 CM\1022738.doc
Η αναφέρουσα υποστηρίζει ότι η καταχώρησή του ονόματός της στον κατάλογο της Ιντερπόλ/Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) για τη φερόμενη απαγωγή πραγματοποιήθηκε ως προληπτικό μέτρο μόλις ένα μήνα προτού φύγει από τη Γερμανία για να εγκατασταθεί στην Ιταλία με τα παιδιά της. Αναφέρει ότι αυτή είναι μια γενικότερη πρακτική των γερμανικών αρχών που παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα. Καταγγέλλει ότι ύστερα από την αναχώρησή της από τη Γερμανία, η ημερομηνία της καταχώρησης του ονόματός της στο SIS τροποποιήθηκε για να συμφωνεί με την ημερομηνία της αναχώρησής της. Το δε όνομά της εξακολουθεί να βρίσκεται στο συγκεκριμένο κατάλογο παρόλο που τα παιδιά της έχουν επιστρέψει στη Γερμανία. Επίσης, καταγγέλλει ότι το όνομά της είναι ακόμα καταχωρημένο στον κατάλογο της Ιντερπόλ/SIS παρόλο που το Ανώτατο Δικαστήριο (Corte di Cassazione) ακύρωσε την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου τον Μάρτιο του 2010. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η μετακόμιση της αναφέρουσας στην Ιταλία δεν ήταν παράνομη και ότι ο γερμανός γονέας δεν δικαιούταν να ζητήσει την επιστροφή των τέκνων. Το Δικαστήριο απεφάνθη ότι όλες οι μεταγενέστερες αποφάσεις που εκδόθηκαν ερήμην και σε βάρος της αναφέρουσας είναι άκυρες επειδή η Σύμβαση της Χάγης πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέσο για την αναμόρφωση των συνθηκών διαβίωσης πριν από τη μετακόμιση. Η αναφέρουσα καταγγέλλει ότι οι γερμανικές αρχές δεν σέβονται την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ρώμης. Ως εκ τούτου, η αναφέρουσα ζητεί από την Επιτροπή να εξακριβώσει εάν η καταχώρηση του ονόματός της στον κατάλογο SIS, στην οποία προέβησαν προληπτικά οι γερμανικές αρχές πριν από την ημερομηνία της αναχώρησής της μαζί με τα παιδιά της από τη Γερμανία, είναι συμβατή με τη νομοθεσία της ΕΕ. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να ελέγξει εάν η καταγραφή του γονέα που έχει το δικαίωμα της επιμέλειας στον κατάλογο της Ιντερπόλ συνάδει με τη νομοθεσία της ΕΕ. Η αναφέρουσα ζητεί από την Επιτροπή να εξακριβώσει εάν η απόφαση του ιταλικού δικαστηρίου για τον επαναπατρισμό των παιδιών της στη Γερμανία, η οποία εκδόθηκε ύστερα από σχετικό αίτημα του πατέρα, του οποίου το μοναδικό δικαίωμα είναι αυτό της επίσκεψης, συνάδει με τη νομοθεσία της ΕΕ. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενεργήσει προκειμένου να άρει τους περιορισμούς που εκδόθηκαν σε σχέση με την υπόθεση, ειδικότερα το ένταλμα σύλληψης για την απαγωγή παιδιών και την αίτηση επαναπατρισμού. Παρατηρήσεις της Επιτροπής στα συμπληρωματικά σχόλια της αναφέρουσας Η Επιτροπή επαναλαμβάνει ότι κατά τη διάρκεια της δίκης στη Γερμανία, οι γερμανικές αρχές εφάρμοσαν το γερμανικό δίκαιο και όχι τη νομοθεσία της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά την ισχυριζόμενη εσφαλμένη εφαρμογή της αρχής του υπέρτατου συμφέροντος του τέκνου από τις γερμανικές αρχές, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει την εφαρμογή της συγκεκριμένης αρχής σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Όσον αφορά την υποβολή της ανακριβούς μετάφρασης των εγγράφων που κατατέθηκαν στο ιταλικό δικαστήριο στο πλαίσιο της δίκης για την επιστροφή των παιδιών βάσει του κανονισμού Βρυξέλλες IIα από τον άλλον διάδικο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι το ιταλικό Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο κήρυξε την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου άκυρη και έλαβε επανορθωτικά μέτρα. CM\1022738.doc 7/14 PE443.183v05-00
Βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 το ζήτημα εάν η μετακίνηση ενός παιδιού είναι παράνομη ή όχι εξαρτάται από την ύπαρξη του «δικαιώματος επιμέλειας το οποίο προκύπτει από δικαστική απόφαση ή από το νόμο ή από συμφωνία που ισχύει με βάση το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή την κατακράτησή του». Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 δεν καθορίζει ποιο πρόσωπο πρέπει να έχει το δικαίωμα επιμέλειας λόγω του οποίου η μετακίνηση παιδιού μπορεί να καταστεί παράνομη αλλά παραπέμπει το παραπάνω ερώτημα στο δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο έχει τη συνήθη διαμονή του το παιδί αμέσως πριν από τη μετακίνησή του ή την κατακράτησή του. Επομένως, το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους είναι εκείνο που καθορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι γονείς αποκτούν το δικαίωμα επιμέλειας των τέκνων τους. Βάσει των πληροφοριών που διαβίβασε η αναφέρουσα, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να εξακριβώσει εάν ο πατέρας του παιδιού είχε το δικαίωμα της επιμέλειας τη στιγμή της μετακίνησης των παιδιών στην Ιταλία από τη μητέρα τους. Σε ό,τι αφορά τις καταγγελίες της αναφέρουσας σε σχέση με την απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου που περιορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία της, η Επιτροπή απέστειλε επιστολή στην αναφέρουσα στις 9 Ιουνίου 2010 ώστε να λάβει περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με τις εν λόγω αποφάσεις. Η Επιτροπή ζήτησε από την αναφέρουσα αντίγραφα όλων των επίσημων εγγράφων που αφορούν την υπόθεσή της και ειδικότερα αντίγραφα όλων των αποφάσεων που εκδόθηκαν από τις γερμανικές και τις ιταλικές αρχές. Η Επιτροπή ανέφερε ότι σε περίπτωση που η αναφέρουσα δεν αποστείλει τα απαιτούμενα αντίγραφα, δεν θα είναι σε θέση να απαντήσει επί της ουσίας για την αναφορά και να αξιολογήσει την συμμόρφωση των αποφάσεων των γερμανικών και των ιταλικών αρχών με το δίκαιο της ΕΕ. Με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που απέστειλε στις 16 Ιουνίου 2010, η αναφέρουσα ενημέρωσε την Επιτροπή ότι θα στείλει τις απαιτούμενες συμπληρωματικές πληροφορίες. Η Επιτροπή δεν έχει λάβει ακόμα κανένα έγγραφο και για τον λόγο αυτόν δεν είναι δυνατόν να αξιολογήσει τη συμμόρφωση των αποφάσεων των γερμανικών και των ιταλικών αρχών με το δίκαιο της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά τις αντιρρήσεις της αναφέρουσας για την καταχώρηση του ονόματός της στον κατάλογο της Ιντερπόλ/SIS, το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν δημιουργήθηκε ως μία διακυβερνητική πρωτοβουλία στο πλαίσιο της σύμβασης για την εφαρμογή της συμφωνίας Σένγκεν (CISA), η οποία είναι πλέον ενσωματωμένη στο πλαίσιο της ΕΕ. Το εν λόγω σύστημα τίθεται υπό την άμεση διαχείριση των κρατών Σένγκεν. Η Επιτροπή δεν έχει καμία πρόσβαση στα δεδομένα που αποθηκεύονται στο SIS, στο οποίο πρόσβαση έχουν μόνο οι αρμόδιες εθνικές αρχές των κρατών του Σένγκεν. Τα κράτη του Σένγκεν είναι αρμόδια για την εισαγωγή καταχωρήσεων στο SIS, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης CISA και τις σχετικές διατάξεις του εθνικού δικαίου (άρθρα 92, 94 και 108 της Σύμβασης CISA). Τα ίδια κράτη μέλη είναι επίσης αρμόδια να διασφαλίζουν ότι τα δεδομένα που καταχωρούνται στο SIS είναι ακριβή, ενημερωμένα και νόμιμα (άρθρο 105 της CISA). Επίσης, η Επιτροπή δεν μπορεί να παρέμβει στο ζήτημα της ανάκλησης ενός ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, που εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. 5. ΑΝΑΘ. ΙΙ Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 10 Ιουνίου 2011. Στις παρατηρήσεις της αναφορικά με την τελευταία ανακοίνωση της Επιτροπής, η PE443.183v05-00 8/14 CM\1022738.doc
αναφέρουσα επαναλαμβάνει ότι η γερμανική υπηρεσία ανηλίκων παρενέβη πριν την έναρξη της δικαστικής διαδικασίας και συμφώνησε με τον έτερο διάδικο σχετικά με την έκβαση της δίκης. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, δεν της επετράπη η πρόσβαση στα αρχεία της Jugendamt που αφορούσαν την υπόθεσή της. Η αναφέρουσα εξηγεί ότι στο πλαίσιο της αξιολόγησης του υπέρτατου συμφέροντος των παιδιών της, οι γερμανικές αρχές έδωσαν προτεραιότητα στα συμφέροντα της γερμανικής κοινότητας και, συνεπώς, δεν έλαβαν υπόψη το βέλτιστο συμφέρον των τέκνων της. Σύμφωνα με την αναφέρουσα, κατά τη διάρκεια της δίκης για την επιστροφή των παιδιών στο πρωτοβάθμιο ιταλικό δικαστήριο, ο έτερος διάδικος προσκόμισε ανακριβείς μεταφράσεις των γερμανικών εγγράφων, οι οποίες ανέφεραν ότι ο πατέρας είχε την αποκλειστική επιμέλεια των παιδιών, παρόλο που το μόνο δικαίωμα που του είχε παραχωρηθεί ήταν το δικαίωμα επίσκεψης. Προκειμένου να διασφαλίσει το δικαίωμα επίσκεψης του πατέρα, το γερμανικό δικαστήριο αρνήθηκε στην αναφέρουσα το δικαίωμα να μετακομίσει στην Ιταλία. Το δικαίωμα επίσκεψης του πατέρα αποτέλεσε, επίσης, το κύριο επιχείρημα των γερμανικών αρχών για την απομάκρυνση των παιδιών από την Ιταλία. Η αναφέρουσα θεωρεί ότι το παραπάνω συνιστά παραβίαση του κανονισμού Βρυξέλλες IIα και της Σύμβασης της Χάγης. Η αναφέρουσα υποστηρίζει ότι η καταχώρησή του ονόματός της στον κατάλογο της Ιντερπόλ/Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) για την ισχυριζόμενη απαγωγή πραγματοποιήθηκε ως προληπτικό μέτρο έναν μήνα προτού φύγει από τη Γερμανία για να εγκατασταθεί στην Ιταλία με τα παιδιά της. Αναφέρει ότι αυτή είναι μια γενικότερη πρακτική των γερμανικών αρχών που παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα και καταγγέλλει ότι ύστερα από την αναχώρησή της από τη Γερμανία, η ημερομηνία της καταχώρησης του ονόματός της στο SIS τροποποιήθηκε ώστε να συμφωνεί με την ημερομηνία της αναχώρησής της. Το δε όνομά της εξακολουθεί να βρίσκεται στο συγκεκριμένο κατάλογο παρόλο που τα παιδιά της έχουν επιστρέψει στη Γερμανία. Η αναφέρουσα καταγγέλλει ότι το όνομά της είναι ακόμα καταχωρημένο στον κατάλογο της Ιντερπόλ/SIS παρόλο που το Ανώτατο Δικαστήριο (Corte di Cassazione) ακύρωσε την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου τον Μάρτιο του 2010. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η μετακόμιση της αναφέρουσας στην Ιταλία δεν ήταν παράνομη και ότι ο γερμανός γονέας δεν δικαιούταν να ζητήσει την επιστροφή των τέκνων. ενώ απεφάνθη ότι όλες οι μεταγενέστερες αποφάσεις που εκδόθηκαν ερήμην και σε βάρος της αναφέρουσας είναι άκυρες επειδή η Σύμβαση της Χάγης θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέσο για την αναμόρφωση των συνθηκών διαβίωσης πριν τη μετακόμιση. Για το λόγο αυτό, η αναφέρουσα καταγγέλλει ότι οι γερμανικές αρχές δε σέβονται την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ρώμης. Ζητεί, λοιπόν, από την Επιτροπή να εξακριβώσει εάν η καταχώρηση του ονόματός της στον κατάλογο SIS, στην οποία προέβησαν προληπτικά οι γερμανικές αρχές πριν από την ημερομηνία της αναχώρησής της μαζί με τα παιδιά της από τη Γερμανία, είναι συμβατή με τη νομοθεσία της ΕΕ και εάν η συμπερίληψη του γονέα που έχει το δικαίωμα της επιμέλειας στον κατάλογο της Ιντερπόλ συνάδει με τη νομοθεσία της ΕΕ. Καλεί, επίσης, την Επιτροπή να εξακριβώσει εάν η απόφαση του ιταλικού δικαστηρίου για τον επαναπατρισμό των παιδιών της στη Γερμανία, η οποία εκδόθηκε ύστερα από σχετικό αίτημα του πατέρα, του οποίου το μοναδικό δικαίωμα είναι αυτό της επίσκεψης, συνάδει με τη νομοθεσία της ΕΕ. CM\1022738.doc 9/14 PE443.183v05-00
Η Επιτροπή θα πρέπει να ενεργήσει προκειμένου να άρει τους περιορισμούς που εκδόθηκαν σε σχέση με την υπόθεση, ειδικότερα το ένταλμα σύλληψης για την απαγωγή παιδιών και την αίτηση επαναπατρισμού. Παρατηρήσεις της Επιτροπής στα σχόλια της αναφέρουσας Η Επιτροπή επαναλαμβάνει ότι κατά τη διάρκεια της δίκης στη Γερμανία, οι γερμανικές αρχές εφάρμοσαν το γερμανικό δίκαιο και όχι τη νομοθεσία της ΕΕ. Σε ό,τι αφορά την ισχυριζόμενη εσφαλμένη εφαρμογή της αρχής του υπέρτατου συμφέροντος του τέκνου από τις γερμανικές αρχές, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να αξιολογήσει την εφαρμογή της συγκεκριμένης αρχής σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Όσον αφορά την υποβολή των εγγράφων ανακριβούς μετάφρασης που κατατέθηκαν στο ιταλικό δικαστήριο στο πλαίσιο της δίκης για την επιστροφή των παιδιών βάσει του κανονισμού Βρυξέλλες IIα από τον έτερο διάδικο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι το ιταλικό Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο κήρυξε την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου άκυρη και έλαβε επανορθωτικά μέτρα. Βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 το ζήτημα εάν η μετακίνηση ενός παιδιού είναι παράνομη ή όχι εξαρτάται από την ύπαρξη του «δικαιώματος επιμέλειας το οποίο προκύπτει από δικαστική απόφαση ή από το νόμο ή από συμφωνία που ισχύει με βάση το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από τη μετακίνηση ή την κατακράτησή του». Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 δεν καθορίζει ποιο πρόσωπο πρέπει να έχει το δικαίωμα επιμέλειας λόγω του οποίου η μετακίνηση παιδιού μπορεί να καταστεί παράνομη αλλά παραπέμπει το παραπάνω ερώτημα στο δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο έχει τη συνήθη διαμονή του το παιδί αμέσως πριν από τη μετακίνησή του ή την κατακράτησή του. Επομένως, το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους είναι εκείνο που καθορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι γονείς αποκτούν το δικαίωμα επιμέλειας των τέκνων τους. Βάσει των πληροφοριών που διαβίβασε η αναφέρουσα, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να εξακριβώσει εάν ο πατέρας του παιδιού είχε το δικαίωμα της επιμέλειας τη στιγμή της μετακίνησης των παιδιών στην Ιταλία από τη μητέρα τους. Σε ό,τι αφορά τις καταγγελίες της αναφέρουσας σε σχέση με την απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου που περιορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία της, η Επιτροπή απέστειλε επιστολή στην αναφέρουσα στις 9 Ιουνίου 2010 ώστε να λάβει περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με τις εν λόγω αποφάσεις. Η Επιτροπή ζήτησε από την αναφέρουσα αντίγραφα όλων των επίσημων εγγράφων που αφορούν την υπόθεσή της και ειδικότερα αντίγραφα όλων των αποφάσεων που εκδόθηκαν από τις γερμανικές και τις ιταλικές αρχές. Η Επιτροπή ανέφερε ότι σε περίπτωση που η αναφέρουσα δεν αποστείλει τα απαιτούμενα αντίγραφα, δεν θα είναι σε θέση να απαντήσει επί της ουσίας για την αναφορά και να αξιολογήσει την συμμόρφωση των αποφάσεων των γερμανικών και των ιταλικών αρχών με το δίκαιο της ΕΕ. Με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που απέστειλε στις 16 Ιουνίου 2010, η αναφέρουσα ενημέρωσε την Επιτροπή ότι θα στείλει τις απαιτούμενες συμπληρωματικές πληροφορίες. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, η Επιτροπή δεν έχει λάβει ακόμα κανένα έγγραφο και για τον λόγο αυτόν δεν είναι δυνατόν να αξιολογήσει τη συμμόρφωση των αποφάσεων των γερμανικών και των ιταλικών αρχών με το δίκαιο της ΕΕ. PE443.183v05-00 10/14 CM\1022738.doc
Σε ό,τι αφορά τις αντιρρήσεις της αναφέρουσας για την καταχώρηση του ονόματός της στον κατάλογο της Ιντερπόλ/SIS, το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης για την εφαρμογή της συμφωνίας Σένγκεν (CISA), η οποία είναι πλέον ενσωματωμένη στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ. Τα κράτη του Σένγκεν (εφεξής: Κράτη) διαχειρίζονται το συγκεκριμένο σύστημα.. S Στο SIS έχουν πρόσβαση μόνον οι αρμόδιες εθνικές αρχές των Κρατών. Τα τελευταία είναι αρμόδια για την εισαγωγή καταχωρήσεων και ενημερώσεων στο SIS, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης CISA και τις σχετικές διατάξεις του εθνικού δικαίου (άρθρα 92, 94 και 108 της Σύμβασης CISA). Είναι επίσης αρμόδια να διασφαλίζουν ότι τα δεδομένα που καταχωρούνται στο SIS είναι ακριβή, ενημερωμένα και νόμιμα (άρθρο 105 της CISA). Η νομική προστασία των πολιτών ενάντια σε αποφάσεις των διοικητικών αρχών των Κρατών καθορίζεται από τα άρθρα 109, 110 και 111 της Σύμβασης CISA όσον αφορά την πρόσβαση σε δεδομένα, τη διόρθωση ανακριβών ή παράνομα αποθηκευμένων δεδομένων, καθώς και νομικές ενέργειες διόρθωσης ή αποζημίωσης, αντίστοιχα. Η Επιτροπή δεν μπορεί να παρέμβει στο ζήτημα της έκδοσης ή ανάκλησης ενός ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, το οποίο εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. 6. ΑΝΑΘ ΙΙI Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 27 Ιανουαρίου 2012. Κατόπιν της προηγούμενης ανακοίνωσης της Επιτροπής, η αναφέρουσα προσκόμισε στην επιτροπή αναφορών αντίγραφα ορισμένων επίσημων εγγράφων σχετικών με την υπόθεσή της. Ιδιαίτερης σημασίας αποτελεί το γεγονός ότι τα εν λόγω έγγραφα περιλάμβαναν την απόφαση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Ιταλίας, σύμφωνα με την οποία ακυρώνεται η απόφαση του Δικαστηρίου Ανηλίκων του Μιλάνου της 10ης Δεκεμβρίου 2008 που διέτασσε επιστροφή των τέκνων της αναφέρουσας στη Γερμανία και παραπέμπεται η απόφαση ξανά στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο. Επιπλέον, τα παραπάνω έγγραφα διέθεταν αριθμό αναφοράς χάρη στον οποίο η Επιτροπή μπόρεσε να εντοπίσει, μέσω πηγών ελεύθερης πρόσβασης, τη σχετική απόφαση της 3ης Σεπτεμβρίου 2008, του Ανώτερου Περιφερειακού Δικαστηρίου του Μονάχου (Εφετείο), η οποία φαίνεται να έχει περιορίσει παρανόμως το δικαίωμα της αναφέρουσας στην ελεύθερη κυκλοφορία. Επιπρόσθετα, η αναφέρουσα απέστειλε επιστολή προς την επιτροπή αναφορών παρέχοντας ενημέρωση σχετικά με την υπόθεση, υποστηρίζοντας ότι τα τελευταία μέτρα που ελήφθησαν από τις γερμανικές αρχές επιβεβαίωσαν τους προηγούμενους ισχυρισμούς της περί διακριτικής μεταχείρισης. Σύμφωνα με την αναφέρουσα, οι γερμανικές αρχές υπέβαλαν δεύτερη αίτηση για τον επαναπατρισμό των τέκνων, την οποία αποδέχτηκαν οι ιταλικές αρχές. Διατείνεται ότι η παραπάνω αποδοχή στερείται νομικής βάσης, εφόσον δεν ανέμεινε το αποτέλεσμα της επανεξέτασης της αρχικής απόφασης περί επιστροφής των τέκνων. Η αναφέρουσα απηύθυνε το συγκεκριμένο σημείο της υπόθεσής της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Τα τέκνα της αναφέρουσας επέστρεψαν για δεύτερη φορά στη Γερμανία το Μάρτιο του 2011 και επισημαίνει ότι, έκτοτε, δεν τα έχει δει. CM\1022738.doc 11/14 PE443.183v05-00
Προσέφυγε στο Περιφερειακό Δικαστήριο του Μονάχου, ως το αρμόδιο γερμανικό δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία σχετικά με την ουσία της υπόθεσης, προκειμένου να διεκδικήσει το δικαίωμα επιμέλειας, καθώς και το αποκλειστικό δικαίωμα καθορισμού του τόπου διαμονής των τέκνων. Καταγγέλλει, επίσης, ότι υπήρξαν παρατυπίες αναφορικά με τη διεξαγωγή της δίκης στη Γερμανία, καθώς δεν παραχωρήθηκε ούτε στην ίδια αλλά ούτε και στο νόμιμο αντιπρόσωπό της δικαίωμα παράστασης στην ακροαματική διαδικασία. Η αναφέρουσα υποστηρίζει ότι η γερμανική υπηρεσία ανηλίκων διόρισε νέο αρμόδιο για την υπόθεση, ο οποίος παρόλο που δεν γνωρίζει την ίδια κατέστη διάδικος στη δίκη. Καταγγέλλει, ακόμα, ότι οι γερμανικές αρχές διόρισαν επίτροπο προκειμένου να εκπροσωπήσει τα τέκνα στην εν εξελίξει δίκη επιμέλειας, ο οποίος ωστόσο δεν έχει έρθει ακόμα σε επαφή μαζί της. Κατά την άποψή της, τα εν λόγω άτομα δεν θα πρέπει να εμφανίζονται ως διάδικοι στη δίκη για την επιμέλεια εφόσον δεν έχουν γνωρίσει ποτέ τον -μη γερμανικής ιθαγένειας- γονέα. Θεωρεί την ακρόαση των τέκνων από το γερμανικό δικαστήριο καταχρηστική, από τη στιγμή που απαγορεύεται η ηχογράφηση της ακροαματικής διαδικασίας. Η παραπάνω διαδικασία διεξάγεται απουσία των διαδίκων και μόνο υπό την παρουσία του δικαστή (μερικές φορές από κοινού με τον επίτροπο και / ή κάποιον από την υπηρεσία ανηλίκων). Συνεπώς, σύμφωνα με την αναφέρουσα, υπονομεύεται η αντικειμενικότητα και, ως εκ τούτου, το κύρος της διαδικασίας ακρόασης. Τα συμπληρωματικά έγγραφα που προσκόμισε η αναφέρουσα επέτρεψαν στην Επιτροπή να εκτιμήσει τους προβληματισμούς της πρώτης σχετικά με την διατεινόμενη παραβίαση του δικαιώματος της στην ελεύθερη κυκλοφορία, καθώς και με την παραβίαση του κανονισμού 2201/2003 1 του Συμβουλίου από την πλευρά του δικαστηρίου ανηλίκων του Μιλάνου το οποίο διέταξε την επιστροφή των τέκνων με την απόφασή του στις 10 Δεκεμβρίου 2008. Η Επιτροπή αξιολόγησε τις αποφάσεις των γερμανικών δικαστηρίων απορρίπτοντας την αίτηση της αναφέρουσας σχετικά με το αποκλειστικό δικαίωμα καθορισμού του τόπου διαμονής των τέκνων με σκοπό τη μετακίνησή τους στην Ιταλία και δεν διαπίστωσε καμία παραβίαση του δικαίου της ΕΕ στην ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών της. Σύμφωνα με την απόφαση του Ανώτερου Περιφερειακού Δικαστηρίου του Μονάχου, η αναφέρουσα απέτυχε να προβάλει έγκυρους και δεόντως αιτιολογημένους λόγους βάσει των οποίων θα της χορηγείτο το δικαίωμα καθορισμού του τόπου διαμονής των τέκνων ώστε να μετακομίσει αμέσως μαζί τους στο εξωτερικό. Ως εκ τούτου, το δικαστήριο δεν περιόρισε ευθέως το δικαίωμα της αναφέρουσας για ελεύθερη κυκλοφορία παρά μόνο επιβεβαίωσε τους διακανονισμούς για την επιμέλεια ώστε να διασφαλιστούν τα υπέρτατα συμφέροντα των τέκνων καθώς και το δικαίωμά τους να διατηρούν επαφή με τον πατέρα τους. Η απόφαση του Ανώτερου Περιφερειακού Δικαστηρίου του Μονάχου δε μπορεί να θεωρηθεί προδήλως δυσανάλογη σε σχέση με το δικαίωμα της αναφέρουσας για ελεύθερη κυκλοφορία. 1 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2000 για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2001 (EE L 338, 23.12.2003, σ. 1). PE443.183v05-00 12/14 CM\1022738.doc
Επιπρόσθετα, η Επιτροπή επισημαίνει ότι δεν είναι σε θέση να προβεί σε αξιολόγηση της εφαρμογής της αρχής των «υπέρτατων συμφερόντων του τέκνου» από τα εθνικά δικαστήρια σε εξατομικευμένες περιπτώσεις. Η αναφέρουσα υποστηρίζει, ακόμη, ότι το Δικαστήριο Ανηλίκων του Μιλάνου παραβίασε τον κανονισμό (ΕΚ) 2201/2003 μη προχωρώντας σε ακρόαση των τέκνων και διατάσσοντας την επιστροφή τους χωρίς να λάβει υπόψη ότι τη στιγμή της εγκατάστασής της στην Ιταλία, ο πατέρας διατηρούσε μόνο δικαίωμα πρόσβασης στα τέκνα και όχι δικαίωμα επιμέλειας. Στο βαθμό που το Ακυρωτικό Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση επιστροφής του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, οποιαδήποτε ενδεχόμενη παράβαση του κανονισμού (ΕΚ) 2201/2003 από το Δικαστήριο Ανηλίκων του Μιλάνου έχει ήδη αποκατασταθεί. Η υπόθεση παραπέμφθηκε ξανά στο Δικαστήριο Ανηλίκων του Μιλάνου προς επιδίκαση. Η Επιτροπή δεν ενημερώθηκε σχετικά με την έκβαση των παραπάνω διαδικασιών.σε κάθε περίπτωση, η θέση της Επιτροπής σχετικά με το παράνομο της απομάκρυνσης ή της κατακράτησης βάσει του κανονισμού (ΕΚ) 2201/2003 διαμορφώνεται ως εξής 1 : Ο ορισμός του άρθρου 2, παράγραφος 11 του κανονισμού (ΕΚ) 2201/2003 αφορά στις περιπτώσεις αφαίρεσης ή κατακράτησης τέκνου κατά παραβίαση των δικαιωμάτων επιμέλειας σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο το τέκνο διατηρούσε τη συνήθη διαμονή του πριν την απαγωγή. Επιπρόσθετα, ο κανονισμός ορίζει ότι η επιμέλεια θεωρείται ότι ασκείται από κοινού στις περιπτώσεις που χρειάζεται συγκατάθεση και των δύο δικαιούχων της γονικής μέριμνας προκειμένου να καθορισθεί ο τόπος διαμονής του τέκνου. Συνεπώς, η μετακίνηση του παιδιού από ένα κράτος μέλος σε άλλο χωρίς τη συγκατάθεση του αντίστοιχου προσώπου συνιστά απαγωγή βάσει του κανονισμού. Μετά τον πρώτο επαναπατρισμό των τέκνων στη Γερμανία το Μάιο του 2009, η αναφέρουσα τα απομάκρυνε από τη χώρα για δεύτερη φορά το Φεβρουάριο του 2010. Η παραπάνω απομάκρυνση έλαβε χώρα ενώ είχε προηγηθεί η χορήγηση στον πατέρα του αποκλειστικού δικαιώματος καθορισμού του τόπου διαμονής των παιδιών από το Περιφερειακό Δικαστήριο του Μονάχου με την προσωρινή απόφαση της 17ης Σεπτεμβρίου 2008. Αντίστοιχα, η δεύτερη απομάκρυνση θεωρήθηκε παράνομη στο πλαίσιο του άρθρου 2, παράγραφος 11 του κανονισμού (ΕΚ) 2201/2003. Η δεύτερη ιταλική απόφαση επιστροφής πραγματοποιήθηκε σε ξεχωριστές διαδικασίες ενώπιον του δικαστηρίου, παράλληλα με τις διαδικασίες ενώπιον του Δικαστηρίου Ανηλίκων του Μιλάνου στο οποίο είχε παραπεμφθεί η υπόθεση μετά την ακύρωση της πρώτης απόφασης επιστροφής από το Ακυρωτικό Δικαστήριο. Για το λόγο αυτό, οι ιταλικές αρχές, κατά την εκδίκαση της δεύτερης αίτησης επιστροφής, δεν χρειάστηκε να αναμείνουν την εκκρεμούσα υπόθεση στο Δικαστήριο Ανηλίκων του Μιλάνου σχετικά με τον πρώτο επαναπατρισμό των παιδιών στη Γερμανία. Αναφορικά με την καταγγελία της αναφέρουσας ότι το γερμανικό δικαστήριο, το οποίο αποφασίζει επί του παρόντος για τα δικαιώματα επιμέλειας, παραβιάζει το δικαίωμά της σε δίκαιη δίκη, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι αποφάσεις για τη χορήγηση δικαιωμάτων επιμέλειας, καθώς και τυχόν μεταγενέστερες τροποποιήσεις θα εμπίπτουν στο εξής στις αρμοδιότητες των κρατών μελών. Σύμφωνα με το άρθρο 51, παράγραφος 1, του Χάρτη 1 Βλ. τον πρακτικό οδηγό για την εφαρμογή του νέου κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙ, σελ.40, μέσω του παρακάτω συνδέσμου: http://ec.europa.eu/justice/civil/document/index_en.htm. CM\1022738.doc 13/14 PE443.183v05-00
Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι διατάξεις του Χάρτη απευθύνονται στα κράτη μέλη μόνο όταν αυτά εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή δεν δύναται να δώσει συνέχεια στα παραπάνω σημεία. PE443.183v05-00 14/14 CM\1022738.doc