Μια επανάληψη στην Εισαγωγή του αρχαίου δράματος με ερωτήσεις (παρά μίαν τεσσαράκοντα) 1.Κυκλώστε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α. Το αρχαίο δράμα έχει τις ρίζες του στη λατρεία α. του θεού Διόνυσου β. του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Εριχθόνιου γ. της θεάς Αθηνάς Β. Το αρχαίο δράμα κράτησε από τις τελετές προς τιμήν του Διόνυσου το στοιχείο α. της έκστασης β. της μεταμφίεσης γ. της ευφρόσυνης ατμόσφαιρας 2.Κάντε ένα ταξίδι στο χρόνο και βρεθείτε στην Αθήνα της κλασσικής εποχής τον μήνα Ελαφηβολιώνα. Ποια ευκαιρία για ποιοτική ψυχαγωγία έχετε και για πόσες μέρες; 3.Τι ήταν και ποια σχέση έχει ο διθύραμβος με την τραγωδία κατά τον Αριστοτέλη;.. 4.Αν έπρεπε να ευχαριστήσουμε δύο πρόσωπα για την εξέλιξη του δράματος και την πορεία του προς την ολοκλήρωση, πριν την εμφάνιση των μεγάλων τραγικών ποιητών, ποιους θα ευχαριστούσαμε και γιατί;(απαντάμε σύντομα με ένα πραγματάκι για τον καθένα) 5.Γιατί μέχρι τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο ο περιοδεύων θίασος του Εθνικού μας Θεάτρου ονομαζόταν «Άρμα Θέσπιδος»;
6.Σας δίνεται ο αριστοτελικός ορισμός της τραγωδίας. Διαβάστε τον προσεκτικά και απαντήστε στα ζητούμενα που ακολουθούν. «Ἔστιν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι' ἀπαγγελίας, δι' ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν» α. Για ποιο είδος μίμησης μιλάμε στην τραγωδία; Να το δώσετε με το σχήμα της άρσης και θέσης. Η μίμηση αυτή δεν.., αλλά.. β. Τι σημαίνει ο χαρακτηρισμός τελεία πράξη; Η απίθανη, η εξαιρετική (η ουάου που λέτε και σεις) ή κάτι άλλο; γ. Με ποια φράση στον ορισμό δίνεται η ορισμένη έκταση της τραγωδίας; δ. Γιατί είναι απαραίτητος τότε και τώρα ο «ηδυσμένος λόγος» στο θέατρο; ε. δρώντων καὶ οὐ δι ἀπαγγελίας: Πώς εκφέρεται λεκτικά εδώ το σχήμα της θέσης και της άρσης; Τί σημαίνει η φράση και ποια άλλη φράση του ορισμού συμπληρώνει νοηματικά; στ. δι ἐλέου καὶ φόβου: Ποια είναι αυτά τα αισθήματα που νιώθει ο θεατής και πού τον οδηγούν στο τέλος της τραγωδίας;
7.Παίρνετε στα χέρια σας την τραγωδία «Ικέτιδες» του Αισχύλου και διαπιστώνετε ότι της λείπει το πρώτο βασικό κατά ποσόν μέρος της. Ποιο είναι αυτό; Ανήκει στα επικά ή στα λυρικά μέρη; Γιατί θα θέλατε να υπάρχει; 8.Στη «Μήδεια» του Ευριπίδη, μετά το 3 ο επεισόδιο, ο χορός υμνεί τον Έρωτα. Πώς λέγεται αυτό το τραγούδι, σε ποια μέρη της τραγωδίας ανήκει και τί εξυπηρετεί; Πού βρίσκεται ο χορός όταν το ψάλλει; https://www.youtube.com/watch?v=p2hri5c0dsk 9.Σε πολλές τραγωδίες συναντάμε διαλόγους στίχο με στίχο, με κοφτές, σύντομες φράσεις. Πώς τους ονομάζουμε και τι μαρτυρεί η παρουσία τους; 10. Όλοι σας ξέρετε το γνωστό Ω τάφε μου, κρεβάτι νυφικό, σπίτι μου στην βαθιά την γη κι αιώνιο κελί μου, έρχομαι να βρω τους δικούς μου νεκρούς που μέγα πλήθος η Περσεφόνη φίλεψε, που ακούγεται από το στόμα της Αντιγόνης, όταν πλέον η απόφαση της καταδίκης της έχει γίνει γνωστή. Τι χαρακτήρα έχει αυτό το τραγούδι και πώς το λέμε; 11. Θέλετε να γνωρίσετε τον ψυχισμό και τον τρόπο σκέψης ενός τραγικού ήρωα. Να καταγράψετε δύο κατά ποιόν μέρη που θα σας βοηθήσουν σ αυτό και να τα ορίσετε.
12. Ποιο κατά ποιον μέρος θεωρείτε εσείς απαραίτητο και γιατί, για να υπάρξουν και όλα τα άλλα; 13.Γιατί η λέξη εντάσσεται άραγε στα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας; 14. Πάροδος και Έξοδος: Τι είναι και πού θα εντάξετε το καθένα από αυτά τα μέρη της τραγωδίας; 15.Γνωρίζοντας το βίο και τα πεπραγμένα του Οιδίποδα, να δικαιολογήσετε το χαρακτηρισμό τραγικός που δίνεται στον ήρωα. 16. Σε μία θεατρική παράσταση, ένας αγγελιoφόρος από τη Θήβα έρχεται στην Αθήνα. Από ποια πάροδο του θεάτρου θα μπει στη σκηνή, για να ανακοινώσει τα μαντάτα που φέρνει;
17. Είστε ο αυλητής σε μία παράσταση αρχαίας τραγωδίας. Σε ποιο μέρος του αρχαίου θεάτρου θα σταθείτε και πού ακριβώς; Ποια μέρη της τραγωδίας θα συνοδεύσετε; Σε ποια κατηγορία ανήκουν αυτά; Με ποιο από τα κατά ποιον μέρη της τραγωδίας συνδέεται αυτό που κάνετε; 18. Είστε ο επώνυμος άρχων του έτους και προσέρχεσθε στο αρχαίο θέατρο. Σε ποιο τμήμα του θα καθίσετε, σε ποια σειρά και ποιες θέσεις ακριβώς;.... 19. Ανεβάζετε την τραγωδία «Πέρσες» του Αισχύλου που αναφέρεται στην ταπεινωτική ήττα του Ξέρξη στη Σαλαμίνα και είναι η στιγμή που η Άτοσσα, η μητέρα του ηττημένου βασιλιά, επικαλείται τον νεκρό άνδρα της, το Δαρείο. Πώς, με ποιον τρόπο θα γίνει η ανάβαση του νεκρού από τον Κάτω στον Επάνω κόσμο; 20. Στο δεύτερο μέρος της «Ορέστειας» του Αισχύλου, στην τραγωδία «Χοηφόροι», ο Ορέστης σκοτώνει τη μητέρα του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο, για να εκδικηθεί το φόνο του πατέρα του, Αγαμέμνονα. Βίαιες σκηνές όμως και θανατώσεις δεν συμβαίνουν μπρος στα μάτια των θεατών στο αρχαίο δράμα. Πώς λοιπόν οι θεατές θα πληροφορηθούν και θα πεισθούν ιδίοις όμμασιν για το θάνατο των δύο εραστών; 21. Στην τραγωδία του Σοφοκλή «Φιλοκτήτης», ο ομώνυμος ήρωας δεν θέλει να συμμετάσχει στην τρωική εκστρατεία και πρέπει επειγόντως να αλλάξει γνώμη και να βγάλει από το αδιέξοδο τους αρχηγούς της. Κανένας θνητός όμως δεν μπορεί να τον μεταπείσει. Τί συνέβη και άλλαξε τελικά γνώμη, λύνοντας τα χέρια των στρατηγών;
.... 22. Θεωρείτε συνετή την επιλογή των Αθηναίων να γίνονται οι δραματικοί αγώνες την άνοιξη; Να αναφέρετε δύο λόγους. 23. Επειδή «Τον πλούτον πολλοί εμίσησαν, την δόξαν ουδείς», για ποιους λόγους εσείς, ένας εύπορος Αθηναίος πολίτης του 5 ου αι., θα θέλατε να είστε χορηγός σε μια βραβευμένη παράσταση τραγωδίας; 24. Γιατί το αρχαίο δράμα χαρακτηρίστηκε διδασκαλία; Πώς σχετίζεται η αντίληψη αυτή με την ετυμολογία της λέξης ηθοποιός;.... 25. Είστε ένας άπορος πολίτης στην Αθήνα του Περικλή και θέλετε να παρακολουθήσετε τις παραστάσεις του δράματος στο θέατρο του Διονύσου. Υπάρχει και ποιος τρόπος να υπερβείτε την οικονομική σας δυσκολία;
26. Η παράσταση της «Ελένης» του Ευριπίδη μόλις έχει τελειώσει, και σεις, που είστε ο ποιητής, φαίνεστε αρκετά κουρασμένος. Γιατί;. 27. Τρεις ηθοποιοί και τρεις από τους δεκαπέντε χορευτές βρίσκονται μαζί στη σκηνή, λίγο πριν το ξεκίνημα της παράστασης. Από ποιο εξωτερικό στοιχείο θα τους ξεχωρίσετε και πώς; Πού θα ανεβάσετε τους ηθοποιούς σας, για να παίξουν το ρόλο τους; 28. Παρακολουθείτε την τραγωδία του Ευριπίδη «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» και η ηρωίδα είναι χαρούμενη, γιατί έρχεται στο στρατόπεδο των Αχαιών θεωρώντας ότι θα παντρευτεί τον Αχιλλέα. Πώς θα εμφανιστεί επί σκηνής όταν μαθαίνει ότι ο πατέρας της έχει σκοπό να τη θυσιάσει στην Άρτεμη, για να φυσήξει ούριος άνεμος και να ξεκινήσουν τα πλοία για την Τροία; 29. Στην τραγωδία «Ευμενίδες», τρίτη της «Ορέστειας» του Αισχύλου, η υπόθεση διαδραματίζεται στους Δελφούς και στην Αθήνα. Πώς καταλαβαίνουν την αλλαγή του χώρου οι θεατές; Ποιο τεχνικό μέσο επινοήθηκε από τον Σοφοκλή για να διευκολύνει τη μετάβαση από το ένα σκηνικό στο άλλο;
.... 30. Γιατί δεν θα θέλαμε ποτέ να μας χαρακτηρίσουν «κοθόρνους», όπως έκαναν στην αρχαία Αθήνα; 31. Μα τί είναι αυτοί οι άνδρες του Χορού; Έχουν λόγο στο δράμα ή είναι διακοσμητικά στοιχεία; 32. Η «Μήδεια» του Ευριπίδη παίζεται στο θέατρο του Διονύσου και πηγαίνετε να δείτε την παράσταση. Ξέρετε κάτι γι αυτήν; Έχετε κάπου ενημερωθεί; 33. Να παραθέσετε ένα τεκμήριο της μεγάλης αγάπης και αφοσίωσης του Σοφοκλή στην πόλη του 34. Να γράψετε τους τίτλους τριών τραγωδιών του Σοφοκλή, ανάμεσά τους και το κύκνειο άσμα του, το οποίο και να υπογραμμίσετε..... 35. Κυκλώστε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α. Ο Σοφοκλής αντιμετωπίζει τις θρησκευτικές και μυθικές παραδόσεις της πόλης του α. με προκατάληψη β. με αδιαφορία
γ. με σεβασμό Β. Ο Σοφοκλής παρουσιάζει τους κεντρικούς ήρωές του (τους πρωταγωνιστές του) α. κατώτερους των περιστάσεων, ποταπούς και χαμερπείς β. κινούμενους από την αίσθηση του καθήκοντος με οποιοδήποτε τίμημα γ. έξω από τα ανθρώπινα μέτρα με υπερφυσικές διαστάσεις 36. Να υπογραμμίσετε από αυτά που σας δίνονται, όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους πρωταγωνιστές και να κυκλώσετε εκείνα που χαρακτηρίζουν τους δευτεραγωνιστές του Σοφοκλή: Γενναιότητα, ευψυχία, ατολμία, αμφιβολία, αδυναμία, υψηλή αίσθηση χρέους, δειλία, αποφασιστικότητα, φόβος, ανυποχώρητο φρόνημα, διστακτικότητα, μοιρολατρία, σταθερότητα στις απόψεις. Τί παρατηρείτε; Ποια είναι η μεταξύ τους σχέση; Τι κερδίζει το δράμα από αυτήν; 37. Αρμόζει στον Σοφοκλή ο χαρακτηρισμός «καινοτόμος στο αρχαίο δράμα»; Γιατί; 38. Κυκλώστε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α. Ο Σοφοκλής εμπνέεται στην «Αντιγόνη» α. από τον τρωικό κύκλο β. τον θηβαϊκό κύκλο γ. τον αργοναυτικό κύκλο 39. Πώς αντιλαμβάνεσθε την έννοια της κληρονομικής κατάρας στη «Αντιγόνη»; Τί είναι εκείνο που την προκαλεί;
.... Αεροφωτογραφία του αρχαίου θεάτρου των Φιλίππων Και μετά από αυτήν την επανάληψη, που είναι μητέρα της μαθήσεως, ώρα να εισχωρήσουμε στον συναρπαστικό κόσμο της σοφόκλειας τραγωδίας! Καλό μας ταξίδι!