Κλινικι Άςκθςθ ςτθ Λογοπακολογία 4

1 Ελληνική Δημοκρατία Σεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Κλινικι Άςκθςθ ςτθ Λογοπακολογία 4 Ενότθτα 5: Διαγνωςτικζσ & Θεραπευτικζσ Προςεγγίςεισ ςτθν Κρανιοεγκεφαλικζσ Κακώςεισ-1 Σαφιάδθσ Διονφςιοσ

2 Ανοιχτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο ΣΕΙ Ηπείρου Σμιμα Λογοκεραπείασ Κλινικι Άςκθςθ ςτθ Λογοπακολογία 4 Ενότθτα 5: Διαγνωςτικζσ & Θεραπευτικζσ Προςεγγίςεισ ςτθν Κρανιοεγκεφαλικζσ Κακϊςεισ-1 Σαφιάδθσ Διονφςιοσ Εργαςτθριακόσ υνεργάτθσ Ιωάννινα, 2015

Άδειεσ Χριςθσ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 3 3

4 Χρθματοδότθςθ Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο TEI Ηπείρου» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα.

κοποί Ενότθτασ Αναφορά ςτθν κλινικι εικόνα των διαταραχϊν ςτισ ΚΕΚ και ςτθν ςτοιχειοκετθμζνθ επιςτθμονικά διάγνωςθ και αξιολόγθςθ με διάφορουσ μεκόδουσ. 5 5

Ειςαγωγι Περιεχόμενα Ενότθτασ Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ 6 6

Ειςαγωγι 7

Ειςαγωγι (1 από 4) Οι κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ είναι ζνα ςθμαντικό κοινωνικό, οικονομικό, και ιατρικό πρόβλθμα ςτθ ςφγχρονθ κοινωνία. Κάκε χρόνο 1,25 εκατομμφριο αμερικανοί κάτοικοι λαμβάνουν ιατρικι φροντίδα για τισ κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ (Guerrero, Thurman, και Sniezek, 2000). 8 8

Ειςαγωγι (2 από 4) Οι κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ προκαλοφνται από τισ απότομεσ εξωτερικζσ δυνάμεισ που ενεργοφν και τραυματίηουν το κεφάλι. Ανοιχτοφ τφπου τραφματα Κλειςτοφ τφπου τραφματα 9 9

Ειςαγωγι (3 από 4) Εικόνα 1. Σαξινόμθςθ των κρανιοεγκεφαλικϊν κακϊςεων 10 1

Ειςαγωγι (4 από 4) Αλκοόλ (Rutherford, 1977; Brismar, Engstrom, & Rydberg, 1983) Μθχανικά Ατυχιματα Σροχαία Ακλθτιςμόσ 11 1

1 Εκτίμθςθ - Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (1 από 13) Η νευρολογικι εκτίμθςθ λαμβάνει υπόψθ τθν δυναμικι ςχζςθ του ατόμου με το περιβάλλον του. Οι απεριόριςτεσ και ςυγκεκριμζνεσ απαιτιςεισ του περιβάλλοντοσ ςχετίηονται με τον προςδιοριςμό των λειτουργικϊν ικανοτιτων. Γνωςτικζσ ικανότθτεσ, ςυμπεριφορά, ςωματικζσ και κοινωνικζσ ικανότθτεσ εξετάηονται ςτα όρια του περιβάλλοντοσ για να κακοριςτεί το επίπεδο ανικανότθτασ του αςκενοφσ και θ αναπθρία του. 13 1

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (2 από 13) Εξακρίβωςθ των διατθρθμζνων λειτουργικών ικανοτιτων: Οι πλθροφορίεσ που αφοροφν τον βακμό ανεξαρτθςίασ και προςωπικότθτασ πριν τθν εγκεφαλικι κάκωςθ, βοθκά ςτθν λιψθ των αποφάςεων για αλλαγζσ ςτθν λειτουργία (Καρπακίου, 1993, 1998). 14 1

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (3 από 13) Εξακρίβωςθ προβλθμάτων που περιορίηουν τισ δυνατότθτεσ ανεξάρτθτθσ λειτουργίασ: Οι εκτιμιςεισ που παρουςιάηονται από όλεσ τισ επιςτθμονικζσ ειδικότθτεσ παρζχουν αξιόλογεσ πλθροφορίεσ χριςθσ προσ τουσ λειτουργικά προςανατολιςμζνουσ κεραπευτζσ. 15 1

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (4 από 13) Εξακρίβωςθ παραγόντων περιβάλλοντοσ που ςτθρίηουν τθν ανεξάρτθτθ λειτουργία: Οι λειτουργικζσ εκτιμιςεισ περιλαμβάνουν αξιολόγθςθ του μελλοντικοφ οικογενειακοφ, εργαςιακοφ και κοινωνικοί περιβάλλοντοσ. Σο περιβάλλον μζςα ςτο οποίο γίνεται θ εκτίμθςθ επθρεάηει τον αρικμό των διακζςιμων περιβαλλοντολογικϊν ςτοιχείων που επιδροφν ςτθν παράςταςθ (Bower et al., 1979). 16 1

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (5 από 13) Εξακρίβωςθ των απαιτιςεων που ηθτοφνται ςτο άτομο από το περιβάλλον του: Για τθν κατανόθςθ των απαιτιςεων προσ το άτομο με εγκεφαλικι κάκωςθ πρζπει να εκτιμιςουμε το ρόλο του, τισ ςυνικειζσ του και τθ μόρφωςθ του. Ο κεραπευτισ κα πρζπει να κατανοιςει τουσ λειτουργικοφσ ςτόχουσ του αςκενοφσ και να εκτιμιςει τισ κοινωνικζσ απαιτιςεισ που αςκοφνται ςε αυτόν και τθν οικογζνεια του. 17 1

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (6 από 13) Εξακρίβωςθ τθσ τακτικισ που χρθςιμοποιείται για να ξεπεραςτοφν τα λειτουργικά προβλιματα: Οι εκτιμιςεισ κα πρζπει να κακορίηουν τισ προςεγγίςεισ που χρθςιμοποιοφνται από τον αςκενι και τισ μεκόδουσ που δοκίμαηε μζχρι τθν ϊρα του τραυματιςμοφ. Ζτςι μπορεί να υιοκετθκοφν τακτικζσ για να βοθκιςουν τθν ςυνολικι επίδοςθ. (Giles & Clark-Wilson, 1993). 18 1

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (7 από 13) Εξακρίβωςθ τθσ τακτικισ που χρθςιμοποιείται για να ξεπεραςτοφν τα λειτουργικά προβλιματα: ε μερικζσ περιπτϊςεισ οι τακτικζσ που αυκόρμθτα υιοκετοφνται από το εγκεφαλικά τραυματιςμζνο άτομο μπορεί να βοθκθκοφν, να ςτθρίηονται και να αναπτφςςονται από τον λογοκεραπευτι και τον φυςιοκεραπευτι (Giles & Clark-Wilson, 1993). 19 1

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (8 από 13) Εξακρίβωςθ μεκόδων ανάκτθςθσ τθσ λειτουργικισ ικανότθτασ: Ακόμθ και οι ςοβαρά τραυματιςμζνοι αςκενείσ ζχουν τθν δυνατότθτα να μακαίνουν (να αλλάηουν ςυμπεριφορά, ςε απάντθςθ ςυςτθματικϊν αλλαγϊν του περιβάλλοντοσ). Ενϊ οι βαςικζσ τεχνικζσ που διατίκενται ςε κεραπευτζσ για τθν ανάκτθςθ των λειτουργικϊν ικανοτιτων είναι περιοριςμζνεσ, κα πρζπει να προςαρμόηονται ςτισ ανάγκεσ του αςκενοφσ. 20 2

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (9 από 13) Εξακρίβωςθ των αλλαγών που απαιτοφνται να δώςουν τθν δυνατότθτα ςτο άτομο να λειτουργιςει μζςα ςτο περιβάλλον του: Μία λειτουργικι εκτίμθςθ απαιτεί κατανόθςθ των πραγματικϊν διαφορϊν ανάμεςα ςτθν τρζχουςα επίδοςθ και αυτισ που απαιτείται για ανεξάρτθτθ λειτουργία. Η νευρολειτουργικι εκτίμθςθ προςανατολίηεται προσ το αποτζλεςμα. 21 2

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (10 από 13) Εξακρίβωςθ των αλλαγών που απαιτοφνται να δώςουν τθν δυνατότθτα ςτο άτομο να λειτουργιςει μζςα ςτο περιβάλλον του: Η κεραπεία είναι ςχετικόσ όροσ και δεν είναι ςτόχοσ τθσ αγωγισ μετά το οξφ ςτάδιο τθσ ανάρρωςθσ. Ο κεραπευτισ κα πρζπει να επικεντρωκεί ςτο αποτζλεςμα και τθ κζςθ. 22 2

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (11 από 13) Εξακρίβωςθ των αλλαγών που απαιτοφνται να δώςουν τθν δυνατότθτα ςτο άτομο να λειτουργιςει μζςα ςτο περιβάλλον του: Οι περιςςότεροι παράγοντεσ που αναφζρονται παραπάνω είναι ςχετικοί με τον κακοριςμό των ελαχίςτων κριτθρίων που κα ικανοποιθκοφν και κα επιτρζψουν ςτον αςκενι να λειτουργιςει ςτο περιβάλλον του. 23 2

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (12 από 13) Σεκμθριωμζνεσ πλθροφορίεσ υνεντεφξεισ Ερωτθματολόγια Παρατιρθςθ Συποποιθμζνεσ διεργαςίεσ εκτίμθςθσ 24 2

Εκτίμθςθ Αξιολόγθςθ των ΚΕΚ (13 από 13) Ιατρικι εκτίμθςθ Νευροψυχιατρικι εκτίμθςθ Νευροψυχολογικι εκτίμθςθ Εκτίμθςθ ςωματικισ κεραπείασ Φυςιοκεραπευτικζσ εκτιμιςεισ Λογοκεραπευτικι Αξιολόγθςθ 25 2

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ 2

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (1 από 20) Διαπεραςτικά τραφματα εγκεφάλου (Grafman και Salazar, 1987). Μθ διαπεραςτικά τραφματα Σραυματιςμοί χωρίσ επιτάχυνςθ (Pang, 1989). Σραυματιςμοί επιτάχυνςθσ (Teasdale και Mendelow, 1984) Αιμορραγικοί τραυματιςμοί (Teasdale και Mendelow, 1984). 27 2

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (2 από 20) Εικόνα 2. Μθχανιςμόσ κρανιοεγκεφαλικισ κάκωςθσ. [1] 28 2

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (3 από 20) Εικόνα 3. Μαγνθτικι Σομογραφία που δείχνει βλάβεσ που οφείλονται ςε εγκεφαλικι κιλθ μετά από ΚΕΚ. [2] 29 2

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (4 από 20) Εικόνα 4. Πορεία γραμμϊν καταγμάτων ςτθ βάςθ του κρανίου. (Σροποποίθςθ από Allan, Maurice, Raymond, 2001) 30 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (5 από 20) Εςτιακζσ και διάχυτεσ βλάβεσ: τισ πρϊτεσ ανικουν οι κλάςεισ, τα αιματϊματα και κάκε επιπλοκι που ενδζχεται να προκφψει από υψθλι ενδοκρανιακι πίεςθ, ενϊ ςτισ τελευταίεσ ανικουν θ διάχυτθ αξονικι βλάβθ, το διάχυτο εγκεφαλικό οίδθμα και θ υποξαιμικι εγκεφαλοπάκεια. 31 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (6 από 20) Θλάςεισ Ριξεισ αγγείων Επιςκλθρίδια (ι εξωςκλθρίδια) αιματϊματα Τποςκλθρίδια αιματϊματα Αιμορραγίεσ ςτον υπαραχνοειδι χϊρο Ενδοεγκεφαλικά αιματϊματα 32 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (7 από 20) Η ενδοκρανιακι πίεςθ Σο εγκεφαλικό οίδθμα Η υπονατριαιμία Διάχυτθ εγκεφαλικι βλάβθ Εγκεφαλικι διάςειςθ Σα κατάγματα του κρανίου 33 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (8 από 20) Εκτόσ από τθν καταςτροφι του ιςτοφ, τθ νευρικι αποδιοργάνωςθ, και τισ αγγειακζσ αλλαγζσ που περιγράφθκαν ιδθ, οι κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ προκαλοφν επίςθσ αλλαγζσ ςτο αιματοεγκεφαλικό φραγμό (Povlishock et al., 1978). 34 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (9 από 20) Δριμφτθτα του τραυματιςμοφ εγκεφάλου και των φυςιολογικών ςυνεπειών: Οι πρωτοβάκμιεσ και δευτεροβάκμιεσ φυςικζσ ςυνζπειεσ των κρανιοεγκεφαλικϊν κακϊςεων είναι ςθμαντικοί κακοριςτικοί παράγοντεσ του ενδεχόμενου επιπζδου αποκατάςταςθσ των αςκενϊν με κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ, αλλά δεν είναι οι μόνοι κακοριςτικοί παράγοντεσ. 35 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (10 από 20) Επίπεδο υνείδθςθσ και κώμα: Από τουσ πιο αξιόπιςτουσ ζμμεςουσ δείκτεσ τθσ δριμφτθτασ του τραυματιςμοφ εγκεφάλου είναι το μζγεκοσ και θ διάρκεια των αλλαγϊν ςτθ ςυνείδθςθ (Macniven, 1994). Η βακφτερθ και πιο μεγαλφτερθσ διάρκειασ ζλλειψθ ςυναίςκθςθσ (κϊμα) ςυνδζεται με φτωχότερθ ενδεχόμενθ αποκατάςταςθ (Gilchrist & Wilkinson, 1979; Carlsson, Svardsudd, &Welin, 1987). 36 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (11 από 20) Για τουσ αςκενείσ με κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ ςε μζςα επίπεδα δριμφτθτασ (αυτζσ για τισ οποίεσ κλινικοί ενδιαφζρονται χαρακτθριςτικά για τθν πρόβλεψθ τθσ αποκατάςταςθσ) θ κλίμακα τθσ Γλαςκόβθσ ζχει αποδειχκεί ότι προβλζψει ςε μεγάλο βακμό το ενδεχόμενο επίπεδο ανεξαρτθςίασ των αςκενϊν (Segatore & Way, 1992; Shatz & Chute, 1995). 37 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (12 από 20) Η κλίμακα τθσ Γλαςκόβθσ ςε ςχζςθ με το κϊμα ζχει αποδειχκεί ότι είναι ιδιαίτερα αξιόπιςτθ (Teasdale & Jennett, 1976) αλλά είναι ςχετικά πιο δφςκολο να προβλζψει τθν κατάςταςθ του αςκενι επειδι ζνα ευρφ φάςμα των ςυμπεριφορϊν πρζπει να διαχωριςτεί ςε ζναν μικρό αρικμό πικανϊν αποτελεςμάτων. 38 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (13 από 20) Διάρκεια τθσ μετά τραυματικισ αμνθςίασ: Η διάρκεια τθσ μετά τραυματικισ αμνθςίασ ζχει κεωρθκεί ζμμεςοσ δείκτθσ τθσ δριμφτθτασ του τραυματιςμοφ εγκεφάλου και ζνασ αξιόπιςτοσ προάγγελοσ τθσ ζκβαςθσ τθσ κατάςταςθσ του αςκενι. Διάφορεσ μελζτεσ (Levin et al., 1979) ζχουν δείξει ότι θ διάρκεια τθσ μετά τραυματικισ αμνθςίασ ςυςχετίηεται αντιςτρόφωσ με το ενδεχόμενο επίπεδο αποκατάςταςθσ ενόσ αςκενι με κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ. 39 3

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (14 από 20) υμπεριφορά και γνωςτικι λειτουργία: Η γενικι πορεία τθσ αποκατάςταςθσ μετά από κρανιοεγκεφαλικζσ κακϊςεισ ακολουκεί μια πορεία βελτίωςθσ, αλλά το ςχζδιο τθσ βελτίωςθσ διαφζρει από αυτιν που φαίνεται μετά από τισ αγγειακζσ βλάβεσ. Η αποκατάςταςθ από τισ αγγειακά βλάβεσ είναι ςυνικωσ καμπυλόγραμμθ με τθν παρζλευςθ του χρόνου, με τθ γριγορθ αποκατάςταςθ αμζςωσ μετά από τθν αρχι και βακμιαία επιβράδυνςθ τθσ αποκατάςταςθσ ζκτοτε. 40 4

Διαταραχζσ Λόγου και Ομιλίασ ωσ αποτζλεςμα Κρανιοεγκεφαλικϊν Κακϊςεων Αφαςία Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (15 από 20) Απραξία ομιλίασ Δυςαρκρία Δυςφαγία Πραγματολογικζσ Δυςκολίεσ 41 4

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (16 από 20) Διαταραχζσ ςτθ Νόθςθ Απροςεξία Αποπροςανατολιςμόσ Φτωχι Μνιμθ Φτωχζσ Ικανότθτεσ Επίλυςθσ Προβλθμάτων 42 4

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (17 από 20) Επιπτϊςεισ ςτο υναίςκθμα και τθν Προςωπικότθτα Επικετικότθτα ι Απόςυρςθ Απάκεια και Αδιαφορία Άρνθςθ Κατάκλιψθ 43 4

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (18 από 20) Επιπτϊςεισ ςτο υναίςκθμα και τθν Προςωπικότθτα Ζλλειψθ Αναςτολϊν και Παρορμθτικότθτα Ανυπομονθςία Φοβίεσ Κοινωνικά Ακατάλλθλθ υμπεριφορά και χόλια Καχυποψία και Αγχοσ 44 4

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (19 από 20) υμπτωματολογία που αφορά ςτισ Εκτελεςτικζσ Λειτουργίεσ Προςοχι Μνιμθ Αποπροςανατολιςμόσ Διαταραχι τθσ οργάνωςθσ 45 4

Κλινικι Εικόνα των ΚΕΚ (20 από 20) υμπτωματολογία που αφορά ςτισ Εκτελεςτικζσ Λειτουργίεσ Επίλυςθ προβλιματοσ, κρίςθ και αιτιολογία υμπεριφορά Επικοινωνία Ανάγνωςθ και γραφι 46 4

4 Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (1 από 19) Αξιολόγθςθ: Μια αναφορά που δθμοςιεφτθκε από τον ASHA (1987), περιγράφει τον ρόλο του λογοκεραπευτι. φμφωνα μ αυτιν τθν αναφορά, θ λογοκεραπευτικι αξιολόγθςθ κα πρζπει να περιλαμβάνει: Γνωςτικζσ διαδικαςίεσ που άμεςα ι ζμμεςα επθρεάηουν τθν ικανότθτα του ατόμου να επικοινωνιςει αποτελεςματικά. τοιχεία για τθν παραγωγι ομιλίασ, για το λόγο και τθ μθ λεκτικι επικοινωνία. 48 4

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (2 από 19) χετικά με τθν αντιμετϊπιςθ, θ αναφορά τθσ ASHA (1987) δθλϊνει ότι: «Οι λογοκεραπευτζσ, παραδοςιακά, παρεμβαίνουν για επικοινωνιακζσ βλάβεσ που βαςίηονται ςε γνωςτικζσ ικανότθτεσ. Σα τελευταία χρόνια αυτό αναφζρεται ωσ γνωςτικι επανεκπαίδευςθ, γνωςτικι αποκατάςταςθ, γνωςτικι κεραπεία, γνωςτικι διόρκωςθ ι νευροεκπαίδευςθ». 49 4

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (3 από 19) Η λιψθ ιςτορικοφ (π.χ. περιβαλλοντικοί παράγοντεσ ιςτορικισ εξζλιξθσ, κ.λ.π.) και θ κλινικι παρατιρθςθ (π.χ. ςυμπεριφορά επικοινωνίασ, κοινωνικι ςυμπεριφορά, κινθτικόσ ςυντονιςμόσ, ικανότθτα ςυγκζντρωςθσ, εφροσ προςοχισ, κ.λ.π.) ςυνιςτοφν δφο βαςικζσ μεκόδουσ διαμόρφωςθσ μιασ πρϊτθσ κλινικισ εικόνασ, θ οποία κα κατευκφνει ςτθν εφαρμογι εξειδικευμζνων νευροψυχολογικϊν δοκιμαςιϊν. 50 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (4 από 19) Η αξιολόγθςθ ςτοχεφει ςτθ βελτίωςθ των επιδόςεων του ατόμου ςε ζνα ευρφ πεδίο ανεξάρτθτων λειτουργικϊν τομζων, οι οποίοι ελζγχονται από ςυγκεκριμζνα εγκεφαλικά ςυςτιματα. Περιλαμβάνει τθν εφαρμογι δοκιμαςιϊν για τθν αξιολόγθςθ των ακολοφκων: 51 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι Προςοχι, Κινθτικζσ λειτουργίεσ, Αιςκθτθριακι λειτουργία, Βραχυπρόκεςμθ μνιμθ, Μνιμθ και Μάκθςθ, Νοθμοςφνθ, Γλωςςικι ικανότθτα, ςτισ ΚΕΚ (5 από 19) 52 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (6 από 19) Ικανότθτα εκτζλεςθσ υπολογιςμϊν, Οπτικοχωρικι ανάλυςθ, Κριτικι ικανότθτα και ικανότθτα επίλυςθσ προβλθμάτων, Αφθρθμζνθ ςκζψθ, Διάκεςθ και ιδιοςυγκραςία, Εκτελεςτικζσ λειτουργίεσ 53 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (7 από 19) Προςοχι, θ ικανότθτα εςτίαςθσ και διατιρθςθσ τθσ προςοχισ αντανακλάται ςτθν ταχφτθτα, τθν ακρίβεια και τθν ςυγκζντρωςθ κατά τθν εκτζλεςθ νοθτικϊν ζργων. Αιςκθτθριακι λειτουργία, θ ανίχνευςθ οπτικϊν, ακουςτικϊν και απτικϊν ερεκιςμάτων είναι αναγκαία για τθν επεξεργαςία αυτϊν ςτα πλαίςια ανϊτερων εγκεφαλικϊν λειτουργιϊν. 54 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (8 από 19) Κινθτικζσ λειτουργίεσ, θ ικανότθτα εκτζλεςθσ απλϊν ι ςφνκετων και λεπτϊν κινθτικϊν χειριςμϊν ςυμβάλει ςτθν εκτίμθςθ πικανϊν διαφορϊν μεταξφ των δφο θμιμορίων του ςϊματοσ. Βραχυπρόκεςμθ μνιμθ, ςυνιςτά επιπρόςκετο μζςο αξιολόγθςθσ τθσ λειτουργίασ τθσ προςοχισ αλλά και ελζγχου τθσ ίδιασ. 55 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (9 από 19) Μνιμθ και μάκθςθ, θ ικανότθτα κωδικοποίθςθσ, αποκικευςθσ και ανάκλθςθ πλθροφοριϊν εξετάηεται ςε οπτικοακουςτικζσ και οπτικοχωρικζσ ςυνκικεσ. Νοθμοςφνθ, αντανακλά τθν ςφνκετθ αλλθλεπίδραςθ διαφόρων λειτουργιϊν, κακϊσ και τθσ ικανότθτασ προςαρμογισ και επικοινωνίασ. 56 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (10 από 19) Γλωςςικι ικανότθτα, θ ικανότθτα λιψθσ και εκπομπισ μθνυμάτων με τθν αξιολόγθςθ τθσ ανάγνωςθσ και τθσ κατανόθςθσ του προφορικοφ λόγου, κακϊσ και τθσ γραφισ και τθσ ζκφραςθσ αντίςτοιχα. Οπτικοχωρικι ανάλυςθ, θ ικανότθτα λιψθσ, ερμθνείασ και απόδοςθσ νοιματοσ ςε οπτικζσ πλθροφορίεσ με τθν εφαρμογι δοκιμαςιϊν οπτικισ αντίλθψθσ. 57 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (11 από 19) Ικανότθτα εκτζλεςθσ υπολογιςμών, θ ικανότθτα χριςθσ μακθματικϊν ςυμβόλων και εκτζλεςθσ μακθματικϊν πράξεων υποδθλϊνει το επίπεδο των δεξιοτιτων και μπορεί να υποδείξει ςυγκεκριμζνεσ εγκεφαλικζσ περιοχζσ που δυςλειτουργοφν. 58 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (12 από 19) Κριτικι ικανότθτα και ικανότθτα επίλυςθσ προβλθμάτων, υποδθλϊνει τθν ικανότθτα υψθλισ τάξθσ επεξεργαςίασ πλθροφοριϊν με τθν ανάλυςθ και το χειριςμό ςκζψεων π.χ. μακθματικι ςκζψθ. 59 5

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (13 από 19) Διάκεςθ και ιδιοςυγκραςία, το επίπεδο λειτουργικότθτασ αποτελεί ςυνάρτθςθ γνωςιακϊν και ςυναιςκθματικϊν παραμζτρων, χαρακτθριςτικϊν τθσ προςωπικότθτασ, πεποικιςεων, νοθτικισ οργάνωςθσ και ατομικϊν διαφορϊν. 60 6

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (14 από 19) Εκτελεςτικζσ λειτουργίεσ, μεταγνωςιακζσ λειτουργίεσ -αυτογνϊςια- που αντανακλϊνται ςτθν ικανότθτα εκδιλωςθσ, αξιολόγθςθσ και ελζγχου των ςκζψεων και τθσ ςυμπεριφοράσ, κακϊσ και ςτθν άςκθςθ κριτικισ και αναηιτθςθσ ανατροφοδότθςθσ. 61 6

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (15 από 19) Αρχικι Φάςθ: τα αρχικά και κρίςιμα ςτάδια τθσ εγκεφαλικισ βλάβθσ, ςτόχοι του λογοκεραπευτι είναι να κακορίςει: Εάν ο αςκενισ κατανοεί εντολζσ και ερωτιςεισ. Εάν ο αςκενισ μπορεί να κάνει γνωςτζσ τισ ανάγκεσ του. Εάν οι γνωςτικζσ ικανότθτεσ του αςκενι είναι επαρκείσ για επικοινωνία. 62 6

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (16 από 19) Αρχικι Φάςθ: τα αρχικά και κρίςιμα ςτάδια τθσ εγκεφαλικισ βλάβθσ, ςτόχοι του λογοκεραπευτι είναι να κακορίςει: Σθν ανάγκθ για τεχνικζσ ανταπόκριςθσ ςε κωματϊδθ κατάςταςθ. Σθν παρουςία δυςχερειϊν κατάποςθσ. Σισ εκπαιδευτικζσ ανάγκεσ τθσ οικογζνειασ ςχετικά με το μετατραυματικι εγκεφαλικι βλάβθ. 63 6

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (17 από 19) Μζςθ Φάςθ: Κατά τθ διάρκεια τθσ μζςθσ φάςθσ ο αςκενισ μπορεί να ηθτιςει να αποχωριςει από το νοςοκομείο. Εδϊ θ αξιολόγθςθ εςτιάηει ςτθν ανάγκθ να βοθκιςει τον αςκενι να επιςτρζψει ςτθν κοινότθτα είτε ανεξάρτθτα είτε με επίβλεψθ. 64 6

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (18 από 19) Σελικι Φάςθ: Η αξιολόγθςθ του αςκενι ςτθν τελευταία αυτι φάςθ είναι πιο ςφνκετθ από τισ αρχικζσ αξιολογιςεισ επειδι θ εςτίαςθ γίνεται ςτο μελλοντικό προγραμματιςμό παρά ςτθ διάγνωςθ, ςτθ δριμφτθτα των ελλειμμάτων ι των βαςικϊν γραμμϊν για τθ κεραπεία. 65 6

Ο Ρόλοσ του Λογοκεραπευτι ςτισ ΚΕΚ (19 από 19) Σελικι Φάςθ: αυτι τθ φάςθ ο λογοκεραπευτισ πρζπει να προςπακιςει να κακορίςει τι αντίκτυπο κα ζχουν τα ελλείμματα ςτθν ηωι του αςκενοφσ. Η αξιολόγθςθ πρζπει να εςτιάηεται όχι μόνο ςτθν επίςθμθ δοκιμαςία αλλά και ςτθν αξιολόγθςθ του αςκενι όταν βρίςκεται ςε πραγματικζσ καταςτάςεισ. 66 6

6 Αναφορζσ Εικόνων 1. https://en.wikipedia.org/wiki/traumatic_brain_injury#/media/file:contrecoup.svg 2. https://en.wikipedia.org/wiki/traumatic_brain_injury#/media/file:brain_injury_with_ herniation_mri.jpg

6 Βιβλιογραφία (1 από 3) Bower, G. H., Black, J. B., & Turner, T.J. (1979). Scripts in memory for texts. Cognitive Psychology, 11, 177-220. Brismar, B., Engstrom, A., & Rydberg, U. (1983). Head injury and intoxication: A diagnostic and therapeutic dilemma. Acta Chirugica Scandinavia, 149, 11.14. Carlsson, G. S., Svardsudd, K., &Welin, L. (1987). Long-term effects of head injuries sustained during life in three male populations. Journal of Neuropsychology, 67, 197-205. Gilchrist, E., & Wilkinson, M. (1979). Some factors determining prognosis in young people with severe head injuries. Archives of Neurology, 36, 355-359. Giles, G. M., &. Clark-Wilson, J. (1993). Brain injury rehabilitation: A neurofunctional approach. London: Chapman & Hall. Grafman, J., & Salazar, A. (1987). Methodological considerations relevant to the comparison of recovery from penetrating and closed head injuries. In H. S. Levin, J. Grafman, & H. M. Eisenberg (Eds.), Neurobehavioral recovery from head injury (pp. 43-54). New York: Oxford. Guerrero, J., Thurman, D. J., & Sniezek, J. E. (2000). Emergency department visits associated with traumatic brain injury: United States, 1995-1996. Brain Injury, 14, 181-186.

6 Βιβλιογραφία (2 από 3) Καρπακίου Χ. (1993). Διαγνωςτικζσ δοκιμαςίεσ ςτθ νευροψυχολογία νευρογλωςςολογία. Εκδόςεισ Ζλλθν. Ακινα. Καρπακίου Χ. (1998). Νευρογλωςςολογικι Λογοκεραπεία, φυςιολογία πακολογία διάγνωςθ. Εκδόςεισ Ζλλθν. Ακινα. Levin, H. S., Grossman, R. G., Rose, J. E., & Teasdale, G. (1979). Long term neuropsychological outcome of closed head injury. Journal of Neurosurgery, 50, 412-422. Pang, D. (1989). Physics and pathophysiology of closed head injury: In M. Lezak (Ed.), Assessment of the behavioral consequences of head trauma (pp. 1-19). New York: A. R. Liss. Povlishock, J. T., Becker, D. P., Sullivan, H. G., & associates. (1978). Vascular permeability alterations to horseradish peroxidase in experimental brain injury. Brain Research, 153, 233-239. Rutherford, W. H. (1977). Diagnosis of alcohol ingestion in mild head injuries. Lancet, 1, 1021-1023. Segatore, M., & Way, C. (1992). The Glasgow Coma Scale: Time for a change. Heart and Lung, 21, 548-557. Shatz, P., & Chute, D. L. (1995). Predicting level of independence following moderate and severe traumatic brain injury. Archives of Clinical Neuropsychology, 11, 444-445.

7 Βιβλιογραφία (3 από 3) Teasdale, G., & Jennett, B. (1976). Assessment and prognosis of coma after head injury. Acta Neurochirugica, 34, 45-55. Teasdale, G., & Mendelow, D. (1984). Pathophysiology of head injuries. In D. N. Brooks (Ed.), Closed bead injury: Psychological, social, and family consequences (pp. 4-36). Oxford: Oxford University Press.

7 θμείωμα Αναφοράσ Σαφιάδθσ Δ. Κλινικι άςκθςθ ςτθ Λογοπακολογία 4. ΣΕΙ Ηπείρου. Διακζςιμο από: http://eclass.teiep.gr/courses/logo138/ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΦΩΝΗΣ, Ενότητα 0, ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαΰκά Μαθήματα ςτο ΤΕΙ Ηπείρου

θμείωμα Αδειοδότθςθσ Σο παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά Δθμιουργοφ-Μθ Εμπορικι Χριςθ-Όχι Παράγωγα Ζργα 4.0 Διεκνζσ [1] ι μεταγενζςτερθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, Διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.el 7

7 Σζλοσ Ενότθτασ

747 θμειώματα

7 Διατιρθςθ θμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το θμείωμα Αναφοράσ το θμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ Διλωςθ Διατιρθςθσ θμειωμάτων το θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.

Σζλοσ Ενότθτασ 7