ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ 2013 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. δ Α4. β Α5. α. 1) Οι βάσεις κατά Arrhenius δίνουν ΟΗ (όταν διαλυθούν στο νερό), ενώ οι βάσεις κατά Brönsted-Lowry είναι ουσίες που δέχονται ένα ή περισσότερα πρωτόνια. 2) Για τις βάσεις κατά Brönsted-Lowry, δεν µπορεί να εκδηλωθεί ο βασικός χαρακτήρας χωρίς την παρουσία κάποιου οξέος. 3) Για τις βάσεις κατά Brönsted-Lowry, µια βάση δέχεται πρωτόνιο και µετατρέπεται στο συζυγές της οξύ. β. 1) Η ηλεκτρολυτική διάσταση είναι η αποµάκρυνση των ιόντων από το κρυσταλλικό πλέγµα, ενώ ο ιοντισµός είναι η αντίδραση των µορίων του ηλεκτρολύτη µε το διαλύτη. 2) ιάσταση παθαίνουν οι ετεροπολικές ενώσεις (αντίδραση πλήρης), ενώ ιοντισµό παθαίνουν οι οµοιοπολικές ενώσεις (αντίδραση πλήρης ή µερική). ΘΕΜΑ Β Β1. α. Λάθος β. Σωστό γ. Λάθος δ. Σωστό ε. Λάθος Αιτιολογήσεις α. Αφού είναι καθαρό νερό θα ισχύει ph= poh, ανεξάρτητα από τη θερµοκρασία. β. Αµφιπρωτική ουσία: HS + H 2 O H 2 S + ΟΗ και HS + H 2 O 2 S + H 3 O + γ. Συζυγές οξύ: NH 4 + k 14 k w 9 a = = = 5 kb
δ. 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 4s 2 4p 3 Z=33 Ανήκει στη VA ή 15 η οµάδα του Περιοδικού Πίνακα. -1-2 0-3 ε. CH 3 -CH=CH 2 + HCl CH 3 CH(Cl)CH 3 2 1 Ο C 1 µειώνει το φορτίο του, άρα ανάγεται. Ο C 2 αυξάνει το φορτίο του, άρα οξειδώνεται. Β2. α. Η 2 η περίοδος του Περιοδικού Πίνακα έχει 8 στοιχεία, αφού περιέχει συνολικά 8 οµάδες (2 από τον τοµέα s και 6 από τον τοµέα p). β. Ζ=27 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 3d 7 4s 2 Ανήκει στον τοµέα d, στην 4 η περίοδο και στην 9 η οµάδα. ΘΕΜΑ Γ Γ1. α. Α: HCOOH B: HCHO Γ: CH 3 CH 2 OH : Ε: CH 3 CHO β. i. HCHO + 2CuSO 4 + 5NaOH HCOONa + Cu 2 O + 2Na 2 SO 4 + 3H 2 O ii. CH 3 CH 2 OH + 4I 2 + 6NaOH CHI 3 + HCOONa + 5NaI +5H 2 O iii. CH 3 CHO + 2AgNO 3 + 3NH 3 + H 2 O CH 3 COONH 4 +2Ag + 2NH 4 NO 3 iv. 3CH 3 CH 2 OH + 2K 2 Cr 2 O 7 + 8H 2 SO 4 3 + 2K 2 SO 4 + 2Cr 2 (SO 4 ) 3 + 11H 2 O Γ2. Χ: CH 3 CH 2 CHCH 3 Μ: CH 3 CH 2 CHCH 3 OH MgCl H 3 C Ψ: CH 3 CH 2 CCH 3 Θ: CH 3 CH 2 C OMgCl O CN H 3 C CHCH 3 CH 2 CH 3 Φ: CH 3 CH 2 CCH 3 Σ: CH 3 CH 2 C OH OH Λ: CH 3 CH 2 CHCH 3 CHCH 3 CH 2 CH 3 Cl
Γ3. και (2x mol) (2ψ mol) 1 o µέρος 2 o µέρος και (x mol) (ψ mol) και (x mol) (ψ mol) 1 ο µέρος + KOH CH 3 + H 2 O 1 mol 1 mol ψ mol 0,02 mol ψ=0,02mol 2 ο µέρος 5 + 2KMnO 4 + 8H 2 SO 4 CO 2 + 6K 2 SO 4 + 2MnSO 4 +8H 2 O 5mol x mol 2mol 0,04 mol x=0,1mol ΘΕΜΑ 1. Άρα, αρχικά: 0,2mol και 0,04mol. V=50mL V=50mL + NaOH ph=; V=0mL (A) (B) ( ) ιάλυµα (Α): n CH3COOH = C V = 0,2 0,05 =0,01mol ιάλυµα (Β): n NaOH = C V = 0,2 0,05 =0,01mol
ιάλυµα ( ): (mol) + NaOH CH 3 COONa + H 2 O αρχ. 0,01 0,01 - τελ. - - 0,01 n 0,01 Τελικά: CH 3 COONa c= = =0,1M V 0, 1 CH 3 COONa CH 3 COO + Na + 0,1M 0,1M 0,1M (Μ) CH 3 COO + H 2 O + OH τελ. (0,1-x) x x x 2 k b = -9-9 = x= -5 M 0,1 Οπότε: poh =5 και ph = 9. 2. V=50mL V=0mL + ΝαΟΗ + H 2 O V=1L ph=; (Α) (Β) (Κ) ιάλυµα (Α): n CH3COOH = C V = 0,2 0,05 =0,01mol ιάλυµα (Β): n NaOH = C V = 0,2 0,1 =0,02mol ιάλυµα (Κ): (mol) + NaOH CH 3 COONa + H 2 O αρχ. 0,01 0,02 - τελ. - 0,01 0,01 Τελικά: CH 3 COONa 0,01mol και NaOH 0,01mol n 0, 01 NaOH: c= = =0,01M V 1 NaOH Na + + OH 0,01M 0,01M poh =-log0,01=2 και ph = 12.
3. V=500mL V=500mL + HCl + 0,15mol NaOH V=1L ph=; (A) (Γ) (Ε) ιάλυµα (Α): n CH3COOH = C V = 0,2 0,5 =0,1mol ιάλυµα (Γ): n HCl = C V = 0,2 0,5 =0,1mol ιάλυµα (Ε): (mol) HCl + NaOH NaCl + H 2 O αρχ. 0,1 0,15 - τελ. - 0,05 0,1 (mol) + NaOH CH 3 COONa + H 2 O αρχ. 0,1 0,05 - τελ. 0,05-0,05 n 0, 05 Τελικά: c= = V 1 n 0, 05 CH 3 COONa c= = V 1 Έχουµε ρυθµιστικό διάλυµα: c b 0, 05 ph= pk a + log = 5+ log =5 c 0, 05 0 =0,05Μ =0,05Μ 4. V ml HB V ml NaOH
α) Για το : Στο ισοδύναµο σηµείο: n οξέος. =n βάσης. 0,2 V -3 = 0,2 20-3 V= 20mL Στο σηµείο που προστίθενται ml NaOH: n NaOH = c V= 0,2-3 = mol n CH3COOH = c V= 0,2 20-3 = 0,004mol (mol) + NaOH CH 3 COONa + H 2 O αρχ. 0,004 - τελ. - Ρυθµιστικό διάλυµα: ph= -log -5 Vολ + log V ολ ph= 5. Άρα, η καµπύλη 2 αντιστοιχεί στο, οπότε η καµπύλη 1 αντιστοιχεί στο ΗΒ. β) Για το HB: Στο ισοδύναµο σηµείο: : n οξέος. =n βάσης. c HB 20-3 = 0,2 20-3 c HB = Κατά την προσθήκη ml NaOH ph= 4. (mol) ΗΒ + NaOH NaB + H 2 O αρχ. 0,004 - τελ. - cb V Ρυθµιστικό διάλυµα: ph=pk a + log 4= ολ -logka HB + log c 0 V ολ k a HB = -4. γ) Στο ισοδύναµο σηµείο για το HB: (mol) ΗΒ + NaOH NaB + H 2 O τελ. - - 0,004 3 n 4 NaB: c= = V 3 40 =0,1Μ NaB Na + + B 0,1M 0,1M 0,1M
(M) B + H 2 O HB + OH τελ (0,1-x) x x 14 k b = = - - x 2 = 4 0,1 x Οπότε: pοh= 5,5 και ph=8,5. 2 x x2 = -11 x= -5,5 M 1