ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΤΟΥ Κ.Σ. Ε ΕΚ ΓΙΑΝΝΑΚΗ Λ. ΟΜΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΚ ΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ 40ΧΡΟΝΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ 4 εκεµβρίου 2009 Ξενοδοχείο Hilton Park Λευκωσία Με τιµή και περηφάνια απευθύνω σε όλους σας θερµό καλωσόρισµα στην αποψινή εκδήλωση για τα 40χρόνια ζωής και δράσης του Κ.Σ. Ε ΕΚ. Με τιµή και περηφάνια χαιρετίζω την 40 η επέτειο ίδρυσης του Σοσιαλιστικού ηµοκρατικού µας Κινήµατος. Απευθύνω ιδιαίτερο καλωσόρισµα σε όλους εσάς που τιµάτε µε την παρουσία σας αυτή την εκδήλωση. Τον Πρόεδρο της Κυπριακής ηµοκρατίας ηµήτρη Χριστόφια, τον Μ ακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστοµο, τον Πρόεδρο της Βουλής Μάριο Κάρογιαν, τους εκπροσώπους των Κυπριακών Κοµµάτων, την αντιπροσωπεία του ΠΑΣΟΚ µε επικεφαλής το Γραµµατέα του Κινήµατος Σωκράτη Ξυνίδη, τον εκπρόσωπο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, τα µέλη του Υπουργικού Συµβουλίου, τους Πρέσβεις, τους ηµάρχους από την Κύπρο και την Ελλάδα, τους εκπροσώπους Συνδικαλιστικών και Επαγγελµατικών Οργανώσεων, τις Αρχές των Πανεπιστηµίων και όλους τους άλλους φορείς και εκπροσώπους οργανωµένων συνόλων. Τιµούµε σε αυτή την επέτειο τον ιδρυτή και ιστορικό ηγέτη της Ε ΕΚ Βάσο Λυσσαρίδη. Το µεγάλο οραµατιστή, τον πρωταγωνιστή και σηµαιοφόρο για τα δίκαια της Κύπρου και του Ελληνισµού, το συνεπή συµπαραστάτη των αντιαποικιακών, εθνικοαπελευθερωτικών και αντιρατσιστικών κινηµάτων σε ολόκληρο τον κόσµο. Ιδρυτής της Ε ΕΚ, του δηµοκρατικού σοσιαλιστικού µας Κινήµατος, αφουγκράστηκε τα µηνύµατα των καιρών και των ανθρώπων, άνοιξε καινούριους δρόµους φέρνοντας τα νέα µηνύµατα και τα ρεύµατα της παγκόσµιας ιδεολογίας του δηµοκρατικού σοσιαλισµού. Τιµούµε όλους τους πρωτοπόρους αγωνιστές που δήλωσαν το παρόν τους στην ιστορική πρωτοβουλία δηµιουργίας της Ε ΕΚ. Τιµούµε τους µάρτυρες ήρωες του Κινήµατος µας που έδωσαν τη ζωή τους στους αγώνες για την ελευθερία και τη δηµοκρατία της Κύπρου. Φίλες και φίλοι, Συναγωνίστριες και συναγωνιστές, Όταν πριν 40 χρόνια εµφανιζόταν στην πολιτική ζωή της Κύπρου η Ε ΕΚ δεν ερχόταν να προστεθεί ως ένα ακόµα Πολιτικό Κόµµα στα ήδη υπάρχοντα. Η δηµιουργία της Ε ΕΚ ήταν η έκφραση ενός εθνικού, δηµοκρατικού και κοινωνικού αιτήµατος της µετα-ανεξαρτησιακής Κύπρου. Αυτό το αίτηµα ένωσε ιστορικές γενιές και πολιτικά ρεύµατα της εποχής σε µια πατριωτική, δηµοκρατική και σοσιαλιστική προοπτική. Η βαθιά εθνικο απελευθερωτική φυσιογνωµία της Ε ΕΚ και ο πολιτικός και κοινωνικός της ριζοσπαστισµός υπήρξαν και τότε 1
και στη µετέπειτα ιστορική διαδροµή τα βάθρα της στρατηγικής µας. Το αντιδικτατορικό Κίνηµα, η συµπόρευση µε τον αντιχουντικό αγώνα του αδελφού λαού στην Ελλάδα, η στήριξη του Προέδρου Μακαρίου απέναντι στην υπονόµευση και την εσωτερική ανωµαλία, η αντίσταση στο πραξικόπηµα, η αντικατοχική πάλη και ο αγώνας για τον τερµατισµό της κατοχής σηµάδεψαν τον αγώνα µας. Ανοίξαµε ένα νέο δρόµο στην πολιτική ιστορία του τόπου. ηµιουργήσαµε χώρο σε ένα βαθύτατα πολωµένο πολιτικό σύστηµα, αρνηθήκαµε την υποταγή στη λογική της προσαρµογής, της αφοµοίωσης και της ενσωµάτωσης και καθιερωθήκαµε σαν µια δύναµη πατριωτικής ευθύνης και κοινωνικής ευαισθησίας. Η Ε ΕΚ υπήρξε παρούσα σε όλες τις κρίσιµες φάσεις της νεότερης Κυπριακής Ιστορίας. Στα δύσκολα χρόνια της χουντικής τυραννίας στην Ελλάδα η Ε ΕΚ διαδραµατίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στον αντιδικτατορικό αγώνα που αναπτύσσεται στην Κύπρο. ηµιουργεί επαφή µε τις αντιστασιακές οργανώσεις του εξωτερικού ιδιαίτερα µε το ΠΑΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Βοηθά τον αγωνιστή της δηµοκρατίας Αλέκο Παναγούλη να έλθει στην Κύπρο κατά την περίοδο που προηγήθηκε της απόπειρας κατά της ζωής του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Η πάλη του λαού µε τους ανθρώπους της χούντας στην Κύπρο και την ΕΟΚΑ Β είναι καθηµερινή. Όταν τα τανκς κυλούν στους δρόµους της Λευκωσίας το φοβερό πρωινό της15ης Ιουλίου µε στόχο τη δηµοκρατία και την εξόντωση του Μακαρίου, η Ε ΕΚ είναι και πάλι παρούσα. Πρωταγωνιστεί στον αγώνα ενάντια στο πραξικόπηµα, κατευθύνει αντιστασιακές οµάδες και βρίσκεται σε επικοινωνία µε το Μακάριο για την αντιµετώπιση της µεγάλης προδοσίας. Τα συνωµοτικά σχέδια ολοκληρώνονται µε την τουρκική εισβολή. Η Κύπρος µοιράζεται από τον Αττίλα και αιµορραγεί για 35 ολόκληρα χρόνια. Στη µαύρη περίοδο που ακολούθησε το πραξικόπηµα όταν ο φόβος του φασισµού κυριαρχούσε, ακόµα και µε τον Αττίλα εντός των πυλών, κάποιοι κρατούσαν Θερµοπύλες. Ζητούσαν την επιστροφή του Προέδρου Μακαρίου στην Κύπρο. Η σθεναρή αντίδραση του Βάσου Λυσσαρίδη στο σχέδιο Γκιουνές στη γνωστή σύσκεψη στο Γραφείο ηµοσίων Πληροφοριών στις 15 Αυγούστου 1974 και το ογκούµενο λαϊκό ρεύµα για την επιστροφή του Μακαρίου δεν άφηναν άλλα περιθώρια. Η αντίσταση έπρεπε να καµφθεί. Το λαϊκό κίνηµα έπρεπε να ηττηθεί. 15 µέρες αργότερα στις 30 Αυγούστου οι ενδεδυµένοι πατριωτικό µανδύα εφιάλτες, οργάνωσαν την απόπειρα δολοφονίας του Βάσου Λυσσαρίδη και δολοφόνησαν τον αγωνιστή ποιητή ώρο Λοΐζου. Τα γεγονότα της 30 ης Αυγούστου 1974 υπήρξαν τελικά το Βατερλό της συνωµοσίας και η αρχή του τέλους για όσους προσδοκούσαν την επιβολή λύσης βασισµένης στα τετελεσµένα της εισβολής και σε µαταίωση επιστροφής του Μακάριου. Στην περίοδο που ακολούθησε στα πέτρινα χρόνια της κατοχής, η Ε ΕΚ αγωνίζεται για την τοποθέτηση του Κυπριακού ως θέµατος εισβολής και κατοχής και παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Προτείνει ολοκληρωµένη στρατηγική στο πλαίσιο του µακροχρόνιου αγώνα που εξήγγειλε ο Μακάριος µε την επιστροφή του στην Κύπρο. Εισηγείται δηµιουργία Λαϊκής Πολιτοφυλακής και ισχυρή αµυντική θωράκιση. Το σύνθηµα «κάθε σπίτι και κάστρο, κάθε πατριώτης και στρατιώτης» µένει στην ιστορία. Τη διεθνοποίηση, την αξιοποίηση των συµφερόντων των µεγάλων δυνάµεων στην περιοχή µας. Την πλήρη συµπόρευση µε την Ελλάδα. Θέσεις που κατά καιρούς χλευάστηκαν, παρερµηνεύθηκαν και διαστρεβλώθηκαν και αργότερα έγιναν αποδεκτές στα πλαίσια της εθνικής στρατηγικής σε Κύπρο και Ελλάδα. Ιδιαίτερα κατά την περίοδο που ακολούθησε την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία µε Πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος πραγµατοποιεί ιστορική επίσκεψη στην 2
Κύπρο, υιοθετείται µια καινούργια πολιτική που ανατρέπει άρδην το σκηνικό. Η πολιτική της συµπαράταξης, του casus belli, και αργότερα του όγµατος του Ενιαίου Αµυντικού Χώρου σε συνδυασµό µε τον ευρωπαϊκό προσανατολισµό της Κύπρου που υπήρξε το µεγαλύτερο πολιτικό και διπλωµατικό επίτευγµα του Ελληνισµού µετά το 1974 δηµιουργούν νέα δεδοµένα και οδηγούν σε στρατηγικά αδιέξοδα την τουρκική πολιτική στο Κυπριακό. Μνηµονεύουµε τον αδικοχαµένο συναγωνιστή µας Γιάννο Κρανιδιώτη που υπήρξε αρχιτέκτονας της ευρωπαϊκής ενσωµάτωσης της Κύπρου. Για όλες αυτές τις πολιτικές η Ε ΕΚ είναι πρωτοµάχος και στυλοβάτης. Στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόµµα στη Σοσιαλιστική ιεθνή, στο χώρο των Αδεσµεύτων. Όµως η Ε ΕΚ δεν περιόρισε τη δράση της στο Κυπριακό και τα προβλήµατα του Ελληνισµού. Πίστευε πάντα πως η αλληλεγγύη είναι λειτουργία αµφίδροµη. Γι αυτό συνέδεσε την Κύπρο και την πολιτική της δράση µε τα Κινήµατα που αγωνίζονται για εθνική και κοινωνική απελευθέρωση. Στηρίζει µε όλες της τις δυνάµεις τα απελευθερωτικά αντιαποικιακά και αντιρατσιστικά κινήµατα. Η Ε ΕΚ µε συνέπεια αγωνίστηκε όλα τα χρόνια που ακολούθησαν την τραγωδία του 1974 για µια λύση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισµάτων του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και των Αρχών του ιεθνούς ικαίου και πρωταγωνίστησε για την απόρριψη νόθων λύσεων που θα υποθήκευαν το µέλλον του Κυπριακού Ελληνισµού όπως το άδικο και ετεροβαρές Σχέδιο Ανάν τον Απρίλιο του 2004 Και βέβαια σαν ένα κοινωνικό κίνηµα της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της περιβαλλοντικής ευαισθησίας αγωνιστήκαµε µε συνέπεια για τα δίκαια των µη προνοµιούχων, των εργαζοµένων και των ευπαθών οµάδων του πληθυσµού. Σήµερα που ζούµε στον αστερισµό της παγκόσµιας οικονοµικής κρίσης όλοι θα πρέπει να θυµούνται ότι εµείς ως σοσιαλιστές, ως Σοσιαλιστική ιεθνής, ως Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόµµα προειδοποιήσαµε για τους κινδύνους από µια απάνθρωπη παγκοσµιοποίηση. Προειδοποιήσαµε για τα δεινά που θα επέφεραν οι συνταγές των θεωρητικών του «τέλους της ιστορίας». Από την ανεξέλεγκτη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια των λίγων οι οποίοι δεν λογοδοτούν σε κανένα. Από τον έλεγχο των αγορών από τα παγκόσµια ολιγοπώλια. Από την απουσία εποπτείας, ελέγχου, διαφάνειας και λογοδοσίας. Ο «καπιταλισµός καζίνο» ο οποίος πάσχισε να αντικαταστήσει και σε µερικές περιπτώσεις πραγµατικά το πέτυχε, τη µικτή οικονοµία της αγοράς, οδήγησε στην κοινωνική αποσύνθεση, την κοινωνική στέρηση, την περιθωριοποίηση και τη συντριβή. Ο αχαλίνωτος καπιταλισµός της αγοράς αποδεικνύεται οικονοµικά πολυδάπανος και κοινωνικά και οικολογικά καταστροφικός. Ποια µπορεί να είναι η απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις; Ποια είναι η εναλλακτική λύση για τις κοινωνίες µας; Η πρώτη απάντηση µας είναι ότι απέναντι σε όλα αυτά τα φαινόµενα µιας απάνθρωπης παγκοσµιοποίησης, εµείς αντιπαραβάλλουµε τον εξανθρωπισµό της. Προτάσσουµε την αλληλεγγύη, την ανακατανοµή του πλούτου, τη δηµοκρατία, την κρατική εποπτεία και ρύθµιση των αγορών, την υποταγή της οικονοµίας της αγοράς στις ανάγκες της κοινωνίας και των ανθρώπων, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, τη δύναµη της γνώσης, το διάλογο, τον πολιτισµό, την αντιµετώπιση των αιτίων της βίας και της τροµοκρατίας, τη βιώσιµη ανάπτυξη απέναντι στην ανατροπή της οικολογικής ισορροπίας. Κύριε Πρόεδρε, Μακαριότατε, 3
35 χρόνια µετά την προδοσία και το έγκληµα του 1974 ο λαός µας συνεχίζει να σηκώνει ένα αβάστακτο σταυρό µαρτυρίου. 35 χρόνια µετά οι τραγικές συνέπειες της εθνικής τραγωδίας παραµένουν αναλλοίωτες. Στα 40 χρόνια της ιστορίας του, το Κ.Σ. Ε ΕΚ απευθύνθηκε πάντα στον Κυπριακό λαό µε τρόπο υπεύθυνο. Με ξεκάθαρες θέσεις. Με σαφείς και συγκεκριµένες προτάσεις. Ένα και πλέον χρόνο µετά την έναρξη των απευθείας διαπραγµατεύσεων και λίγες µέρες πριν το κρίσιµο ορόσηµο του εκεµβρίου, θεωρούµε καθήκον και υποχρέωση µας να καταστήσουµε σαφή όσα πιστεύουµε και όσα προτείνουµε για το εθνικό µας θέµα και την στρατηγική και τακτική που πρέπει να ακολουθήσουµε. Ζούµε την κρίσιµη ώρα, που οι πολίτες δικαιούνται να γνωρίζουν τι ακριβώς συµβαίνει, ποιες είναι οι πραγµατικές προοπτικές, αλλά και ποιες είναι οι προτάσεις κάθε πολιτικού κόµµατος. Αυτό ακριβώς πράττουµε σήµερα. Με σεβασµό στους αγώνες και την ιστορία µας. Με την ειλικρίνεια και το ρεαλισµό που οφείλουµε σε κάθε Κύπρια και κάθε Κύπριο. Με αίσθηµα ευθύνης απέναντι στις γενιές που θα ρθουν µετά από εµάς. Βασική και θεµελιώδης θέση µας πρέπει να είναι ότι το Κυπριακό αποτελεί πρόβληµα εισβολής κατοχής και εθνικού ξεκαθαρίσµατος από την Τουρκία και µαζικής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωµάτων και θεµελιωδών ελευθεριών. Αντίπαλη πλευρά είναι η κατοχική δύναµη. Η λύση που πρέπει απαραίτητα να τεθεί ενώπιον του λαού σε δηµοψήφισµα πρέπει να είναι προϊόν συµφωνίας. Τα ψηφίσµατα του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι Συµφωνίες υψηλού επιπέδου του 77 και 79 και οι ιεθνείς και Ευρωπαϊκές Συµβάσεις Ανθρωπίνων ικαιωµάτων και Ελευθεριών συνιστούν το πλαίσιο εντός του οποίου θα πρέπει να επιδιωχθεί η λύση. Γνωρίζετε καλά ότι θέση µας ήταν ότι δεν υπήρχαν οι αναγκαίες προϋποθέσεις και δεν υπήρχε «αρκετό στέρεο έδαφος», όπως προεβλέπετο στη συµφωνηµένη επιστολή Γκαµπάρι για να ξεκινήσουν απ ευθείας διαπραγµατεύσεις µε προοπτική επιτυχίας. Παρά τη θέση µας αυτή, όταν ο Πρόεδρος της ηµοκρατίας αποφάσισε να συµµετάσχει σε απ ευθείας διαπραγµατεύσεις, θεωρήσαµε ότι ήταν πατριωτικό και πολιτικό µας χρέος να στηρίξουµε τον Πρόεδρο για να επιδιώξει λύση στη βάση αρχών όπως τις καθόρισε πριν και µετά τις Προεδρικές Εκλογές. Σήµερα, 13 µήνες µετά την έναρξη των απ ευθείας διαπραγµατεύσεων διαπιστώνουµε ότι η τουρκική αδιαλλαξία παραµένει άκαµπτη. Τόσο από τα έγγραφα που έχουν κατατεθεί από την Τουρκική πλευρά όσο και από τις δηλώσεις Τούρκων αξιωµατούχων αλλά και της Τ/Κ ηγεσία προκύπτει ότι υπάρχει επιµονή σε λύση δύο κρατών µε µια χαλαρή σύνδεση µεταξύ τους, παραβίαση της δηµοκρατικής αρχής µε απαίτηση αριθµητικής ισότητας, απαίτηση για οµοφωνία στη λήψη αποφάσεων, εµµονή σε διατήρηση των αναχρονιστικών εγγυήσεων µε µονοµερές επεµβατικό δικαίωµα, εµµονή σε µόνιµες παρεκκλίσεις από το κοινοτικό κεκτηµένο, ενώ στο θέµα των εποίκων υπάρχει άρνηση ακόµα και να συζητηθεί µε τον εξωφρενικό ισχυρισµό ότι είναι δήθεν νόµιµοι πολίτες της ούτω καλούµενης «Τουρκικής ηµοκρατίας της Βορείου Κύπρου». Οι δηλώσεις, αλλά και οι πράξεις της τουρκικής και τουρκοκυπριακής πλευράς, είναι σε όλους µας γνωστές. 4
Με βάση όλα αυτά, το περιεχόµενο των τουρκικών προτάσεων και τη συνολική συµπεριφορά της Τουρκίας και του ψευδοκράτους, δεν δικαιολογείται καµιά αισιοδοξία για λύση. Αντίθετα εκτιµούµε ότι υπάρχει ναρκοθέτηση του διαλόγου από την τουρκική πλευρά. Με δεδοµένο ότι οι τουρκικές προτάσεις στο εδαφικό, το περιουσιακό και στο θέµα της ασφάλειας εγγυήσεων είναι απολύτως αρνητικές και σε πλήρη σύγκρουση µε ρητούς κανόνες του ιεθνούς και του Ευρωπαϊκού ικαίου, θα πρέπει να απαιτήσουµε και να επιµείνουµε στην κατά προτεραιότητα συζήτηση αυτών των κεφαλαίων: Θα πρέπει ακόµη να απορριφθεί κάθε ιδέα για είσοδο στη λεγόµενη διαδικασία του «πάρε δώσε», γιατί πέραν του ότι δεν δικαιολογείται κάτι τέτοιο από την µέχρι τώρα πορεία των συνοµιλιών, θα είναι και επικίνδυνο, αφού θα σηµαίνει και τροφοδότηση της προπαγανδιστικής µηχανής της Τουρκίας. Ήλθε η ώρα να αποκαλύψουµε τώρα και όχι αργότερα την τουρκική αδιαλλαξία. ιαφορετικά η Τουρκία θα εµφανίζεται, όπως πράττει τώρα, ως αθώα περιστερά που δήθεν βοηθά και στηρίζει τη διαπραγµάτευση και ο κ. Ταλάτ ως επειγόµενος για λύση. Θα περάσει ο εκέµβριος, η Τουρκία θα συνεχίσει ανενόχλητη την ευρωπαϊκή της πορεία, ενώ δεν θα έχει µετακινηθεί στο παραµικρό από τις αδιάλλακτες θέσεις της. Πρέπει ακόµα να καταστήσουµε σαφές ότι δεν πρόκειται να δεχτούµε καµία πρόταση αναβολής της κρίσης της Τουρκίας, αλλά και ότι δεν πρόκειται να συναινέσουµε στην απρόσκοπτη συνέχιση της ενταξιακής της πορείας, αν δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει απέναντι στην Ευρωπαϊκή ένωση. Πρέπει τώρα να εξηγήσουµε γιατί θα το κάνουµε και να το κάνουµε. Η δήλωση του Προέδρου Χριστόφια ότι η Κύπρος θα ενεργήσει και µόνη της αν χρειαστεί, αποτελεί σαφή προειδοποίηση την οποία χαιρετίζουµε. Πρέπει όµως να καταστήσουµε σαφές στους Εταίρους µας µε σαφήνεια ότι αν η Τουρκία δεν συµµορφωθεί, η Κύπρος θα εµποδίσει το άνοιγµα νέων κεφαλαίων στον ενταξιακό διάλογο Τουρκίας Ε.Ε. Η εµπλοκή του συνόλου των µονίµων µελών του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει να αποτελεί µόνιµο στόχο µας, ενώ η συµπόρευση µε την Ελλάδα είναι όρος και προϋπόθεση για την επιτυχία του αγώνα για τερµατισµό της κατοχής και επίτευξης λύσης. Σήµερα περισσότερο από ποτέ, το Κ.Σ. Ε ΕΚ επιθυµεί να καταστήσει σαφές, ότι δεν νοείται απολύτως καµία παρέκκλιση και πολύ περισσότερο απολύτως καµία υποχώρηση από τις πάγιες θέσεις και αρχές µας. Το κοινό ανακοινωθέν του Εθνικού Συµβουλίου αποτελεί ένα πλαίσιο ελάχιστων συγκλίσεων για µια συλλογική προσπάθεια που να αποτρέπει οφθαλµοφανείς κινδύνους, να αξιοποιεί την ευρωπαϊκή ιδιότητα της χώρας µας και να θέτει την Τουρκία προ των ευθυνών της. Πιστεύουµε ότι τώρα είναι η ώρα της συντονισµένης προσπάθειας. Καθήκον µας να προχωρήσουµε άµεσα σε δράση. Αυτή είναι η ευθύνη µας απέναντι στην ιστορία, στην πατρίδα µας, στον Ελληνισµό της Κύπρου. Φίλες και φίλοι, Συναγωνίστριες και συναγωνιστές, 5
Το Κίνηµα µας είναι κληρονόµος των υπέροχων αγωνιστικών παραδόσεων του λαού µας. Του εθνικοαπελευθερωτικού, αντιαποικιακού αγώνα, της αντίστασης στα σχέδια της Τουρκίας το 63-64, της αντίστασης στην αντικυπριακή συνωµοσία της Χούντας, στο προδοτικό πραξικόπηµα και την τουρκική εισβολή. Όταν κάποια αµούστακα παιδιά αποφάσιζαν τον «υπέρ πάντων αγώνα» εναντίον του αποικιακού ζυγού λίγοι πίστευαν στην επιτυχία. Αυτοί πίστεψαν. Μπόρεσαν, ένωσαν τον Κυπριακό Ελληνισµό. Εξευτέλισαν τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Ήταν ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Κυριάκος Μάτσης και µια µεγάλη στρατιά ηρώων και µαρτύρων της Κυπριακής Ελευθερίας. Κλίνουµε σε αυτή την επέτειο ίδρυσης της Ε ΕΚ ευλαβικά το γόνυ στη µεγαλοσύνη τους. Όταν ένας ταπεινός ιεράρχης ετίθετο επικεφαλής ενός µικρού αριθµητικά λαού σε αγώνα για την αποτίναξη της δουλείας, λίγοι στον κόσµο πίστεψαν ότι θα πετύχει. Και όµως µε πίστη στο στόχο, ένωσε το λαό µας και οδήγησε στην Κυπριακή Ανεξαρτησία. Το όνοµα του, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος. Όταν ένας νέος γιατρός κάτω από την ευθύνη του νόµιµου κράτους οργάνωνε στη διάρκεια της τουροανταρσίας την απελευθέρωση του Πενταδάκτυλου, ελάχιστοι πίστευαν στην επιτυχία. Και όταν αργότερα οργάνωνε τη δηµοκρατική αντίσταση του λαού µας στα σκοτεινά σχέδια της χούντας, πολλοί τον ονόµασαν «ανθέλληνα». Και όµως δικαιώθηκε. Γιατί συµβόλισε διαχρονικά τους πόθους του λαού µας και ολόκληρου του Ελληνισµού για δηµοκρατία και ελευθερία. Λέγεται Βάσος Λυσσαρίδης. Όταν µια αδίστακτη, ξενοκίνητη οµάδα συνταγµαταρχών επέβαλλε την απεχθή στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα, η Ελληνική Νεολαία ξεσηκώθηκε για την ανατροπή της. Μαζί δύο Κύπριοι φοιτητές που βρέθηκαν στα κάτεργα της Χούντας. Τα ονόµατα τους, Άρης Μαυροσκούφης και Πέτρος ηµητρίου. Και ο υπέροχος Γιώργος Ξάνθος Τσικκουρής που έδωσε τη ζωή του για τη ηµοκρατία στην Ελλάδα. Όταν η εσωτερική ανωµαλία στην Κύπρο µε την Χούντα και την ΕΟΚΑ Β αποσταθεροποιούσε το δηµοκρατικό και πολιτειακό ιστό και υπονόµευε τον Πρόεδρο Μακάριο, κάποιοι δηµοκράτες αντιστασιακοί όρθωσαν το ανάστηµα τους και έδωσαν τη ζωή τους µέσα από τις τάξεις της Ε ΕΚ για την υπεράσπιση της δηµοκρατίας. Το όνοµα του πρωτοµάρτυρα της αντίστασης είναι Κόκος Φωτίου. Όταν µετά την τουρκική εισβολή επιχειρείτο η νοµιµοποίηση των τετελεσµένων και η παρεµπόδιση επιστροφής του νόµιµου Προέδρου της Κύπρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ένα Κίνηµα αγωνιζόταν ασυµβίβαστα καταβάλλοντας θυσία αίµατος. Ήταν το δικό µας Κίνηµα, η Ε ΕΚ και το όνοµα του συναγωνιστή µας που έπεσε σε αυτό τον αγώνα ήταν ώρος Λοΐζου. 40 σχεδόν χρόνια από την ίδρυση της Ε ΕΚ θέλω να θυµίσω ότι όταν αναλαµβάνετο η ιστορική πρωτοβουλία για την ίδρυση της λίγοι πίστευαν ότι υπήρχε χώρος για ένα Σοσιαλιστικό ηµοκρατικό Κίνηµα. Η Ε ΕΚ όχι µόνο εµπεδώθηκε στη συνείδηση του λαού µας σαν κίνηµα ριζοσπαστικό, πατριωτικό και προοδευτικό αλλά και διαδραµάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλες τις στιγµές της νεώτερης Κυπριακής ιστορίας. Τιµούµε όσους από τους ιδρυτές του Κινήµατος µας δεν βρίσκονται πια µαζί µας. Φίλες και φίλοι, Συναγωνίστριες και συναγωνιστές, 6
Τιµούµε την ιστορία µας. Τιµούµε τη διαχρονική πορεία της Ε ΕΚ. Όµως δεν νοείται ούτε εφησυχασµός, ούτε επανάπαυση. Τι κι αν κάποιος προσφέρει καθηκόντως στην πατρίδα του; Όσο περισσότερα προσφέρει, τόσα πιο πολλά χρωστά Ιδιαίτερα σε µια πατρίδα σκλαβωµένη, µοιρασµένη, καθηµαγµένη από την µπότα του κατακτητή. Τελειώνω αυτό το λόγο οφειλόµενης τιµής µε τη διαβεβαίωση ότι θα παραµείνουµε σταθεροί στις ιδρυτικές µας ρίζες, ανιχνεύοντας τα βήµατα των αθάνατων συναγωνιστών µας που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία και τη δηµοκρατία. Αλλά και τα βήµατα κάθε αγωνιστή σε κάθε γωνιά της γης. Για να βρίσκουµε τη σωστή πορεία. Θα ανιχνεύουµε τα βήµατα τους στον Πενταδάκτυλο και την Κερύνεια, τα βήµατα τους στην Ελλάδα και στον απόδηµο Ελληνισµό, στις γειτονιές του Σοβέτο, στα χαµόσπιτα των παλαιστινιακών συνοικισµών. Γιατί ξέρουµε πως όταν υπάρχει αγώνας για ελευθερία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια το χρέος µας είναι να είµαστε εκεί. Όταν ο λαός µας θα είναι τους δρόµους και τις πλατείες και στο συρµατόπλεγµα της ντροπής θα είµαστε εκεί. Η αποψινή εκδήλωση ας αποτελέσει ένα συµβόλαιο τιµής µε το λαό µας. Και ας αποτελέσει µια ακόµα διαβεβαίωση πως όλοι µαζί θα πορευτούµε ως την ώρα της δικαίωσης όπως επιτάσσει ο Άγγελος Σικελιανός: Οµπρός παιδιά και δεν βολεί µονάχος του ν ανέβει ο ήλιος Σπρώχτε µε γόνα και µε στήθος να τον βγάλουµε από τη λάσπη. 7