ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Πόλη Ημερομηνία Ώρα Αίθουσα Αθήνα Μάρτιος, 12 10.00 Κύρια αίθουσα της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών ΤΙΤΛΟΣ: Ύπνος, το καλύτερο φάρμακο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1 Τίτλος Ομιλίας/ Παρουσίασης Ομιλητής Ύπνος, το καλύτερο φάρμακο Δρ Χαρά Σάρδη, Νευροφυσιολόγος, Διδάσκουσα Καθηγήτρια στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών (ΑΕΑΑ) Οργανωτές: Ελληνική Εταιρεία για τις Νευροεπιστήμες Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών Υπεύθυνα Μέλη της Ελληνικής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες E-mails Τηλέφωνα Χαρά Σάρδη chsardi@med.uoa.gr 6942 849597 1
Περιλήψη παρουσιάσεων-περιγραφή της Εκδήλωσης Όλες οι μορφές ζωής που εξαρτιόνται από την ενέργεια του ήλιου, διαμόρφωσαν ρυθμούς που ακολουθούν την εναλλαγή ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι που ονομάστηκαν κιρκάδιοι ρυθμοί. Ο ύπνος και η καταστολή του συμπαθητικού συστήματος τη νύχτα, αποτελεί την έκφραση αυτών των ρυθμών στα θηλαστικά αλλά και στα περισσότερα είδη ζώων. Ο ύπνος είναι απαραίτητος για τα θηλαστικά και προσδίδει: Αρχικά την προσοχή (attention) που είναι η βάση της πυραμίδας των νοητικών ικανοτήτων. Η ενίσχυσή της προωθεί και ενδυναμώνει όλες τις άλλες ικανότητες. Το επίπεδο διέγερσης και προσοχής του εγκεφάλου ελέγχεται βασικά από δύο νευροδιαβιβαστές, τη ντοπαμίνη και τη νοραδρεναλίνη. Η ντοπαμίνη ενδυναμώνει την προσοχή και τη συγκέντρωση ενώ η νοραδρεναλίνη διευκολύνει την επαγρύπνιση του τι συμβαίνει στο περιβάλλον του ατόμου. Δεύτερον, την ετοιμότητα (alertness), η οποία μετά από έλλειψη ύπνου μειώνει την εγκεφαλική δραστηριότητα και τη λειτουργία αρχικά στον θάλαμο και μετά στον προμετωπιαίο φλοιό. Τρίτον, την ικανότητα απομνημόνευσης και στερεοποίησης της πρόσφατα αποκτηθείσας μνήμης όπου μειώνεται αισθητά με την έλλειψη ύπνου. Σε έρευνα επιστημόνων του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ σε 60 εθελοντές εξετάστηκε η απομνημόνευση συνδυασμών λέξεων κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Βρέθηκε ότι ο ύπνος μετά την απομνημόνευση και πριν από το τεστ μνήμης βελτιώνει την 2
απόδοση. Αυτό σημαίνει ότι ο ύπνος δεν προστατεύει μόνο παθητικά και παροδικά τη μνήμη αλλά ότι έχει ενεργό ρόλο στην οργάνωση και σταθεροποίησή της. (Thomas et al., 2000). Τέταρτον, την ικανότητα λύσης προβλημάτων -decision making- οξύνεται μετά από έναν καλό, οκτάωρο ύπνο. Μια σχετικά νέα έρευνα διεξήχθη από ερευνητές της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και εκείνων του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Μπέρκλευ, το 2006 απέδειξε ότι ο εγκέφαλος ανθρώπων που έμειναν ξάγρυπνοι όλο το βράδυ, ταλαντώνονταν ανάμεσα στην πλήρη ευφορία και την πλήρη απελπισία. Γεγονός που δεν αποτελεί ότι καλύτερο για μια σωστή απόφαση (Ellenbogen et al., 2006). Τέλος ένας ύπνος οκταώρου ξεκινώντας νωρίς το βράδυ βοηθάει γενικώς στη σωματική και στην πνευματική υγεία και ελέγχεται από το εγκεφαλικό στέλεχος, τον θάλαμο, τα διάφορα εξωτερικά ερεθίσματα και από αρκετές ορμόνες που παράγονται στον υποθάλαμο, όπως τα επίπεδα της μελατονίνης που είναι υψηλότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας ώστε να προάγουν τον ύπνο. Σε αντίθεση, η αδενοσίνη, ένα νουκλεοτίδιο που εμπλέκεται στην παραγωγή ενέργειας στις βιοχημικές διαδικασίες συσσωρεύεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του ξυπνήματος. 3
Φωτογραφίες Εικόνα 1. Χαρά Σάρδη με τους φοιτητές της ΑΕΑΑ. 4
Εικόνα 2. Χαρά Σάρδη με τους φοιτητές της ΑΕΑΑ. 5
Εικόνα 3. Φοιτητές της ΑΕΑΑ παρακολουθούν την ομιλία για τον ύπνο στα πλαίσια της Εβδομάδας Ενημέρωσης για τον Εγκέφαλο 2013. 6
Εικόνα 4. Φοιτητές της ΑΕΑΑ παρακολουθούν την ομιλία για τον ύπνο στα πλαίσια της Εβδομάδας Ενημέρωσης για τον Εγκέφαλο 2013. 7