Eκπαίδευση και ενδυνάμωση των Δήμων και της κοινωνίας των πολιτών σε θέματα βιωσιμότητας και πράσινης οικονομίας KAM, 29 Μαΐου 2015 Τοπικές συνεργασίες για πράσινες πόλεις και περιφέρειες Θεοχάρης Τσούτσος Καθηγητής Επικεφαλής Εργαστηρίου Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος-Πολυτεχνείο Κρήτης
Kλιματική αλλαγή και τοπικές κοινωνίες Ευρώπη: 75% των κατοίκων ζει σε αστικές περιοχές 80% της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών CO 2 συνδέονται άμεσα με την αστική δραστηριότητα αυξητική τάση Τοπικές επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή εσμευτικοί στόχοι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε εθνικό επίπεδο Oι τοπικές κοινωνίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής Σήμερα οι περιφέρειες και πόλεις της Μεσογείου υιοθετούν βιώσιμα ενεργειακά σχέδια, σε τοπικό επίπεδο, για την μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και των εκπομπών CO 2 www.greenpartnerships.eu
Key climate change impacts in Europe Source: EEA Report No 12/2012 www.greenpartnerships.eu
Cities are complex systems Source: PIK/ Reckien, Kit & Hofmann (2009)
20-20-20 objectives
Ευρωπαϊκή νομοθεσία και περιφερειακή ανάπτυξη Νομικό πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή και την Ενέργεια για το 2030: 40% μείωση των αερίων του θερμοκηπίου 27% συμμετοχή των ΑΠΕ αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας Οδικός χάρτης για τη μετάβαση σε οικονομία χαμηλών εκπομπών, 2050: 80% μείωση των αερίων του θερμοκηπίου οικονομία χαμηλών ρύπων για ηλεκτροπαραγωγή, βιομηχανία, μεταφορές, κτίρια, κατασκευαστικό και αγροτικό τομέα. www.greenpartnerships.eu
Eλληνική νομοθεσία και περιφερειακή ανάπτυξη Εθνικό σχέδιο δράσης για τις ΑΠΕ, 2020: Συμμετοχή ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας στο 20% στόχος που εξειδικεύεται σε 40 % συμμετοχή ηλεκτροπαραγωγή, 20 % σε ανάγκες θέρμανσης-ψύξης και 10 % στις μεταφορές. Εθνικό σχέδιο δράσης ενεργειακής απόδοσης: Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας 33 ΤWh, 9% ΕΕ ως το 2016 σε οικιακό τομέα, βιομηχανία, τριτογενή τομέα και μεταφορές www.greenpartnerships.eu
Oλοκληρωμένη ιαχείριση www.greenpartnerships.eu
Adaptation/mitigation overlaps: Spot the similarities!
Η πρωτοβουλία Green Partnerships Tοπικές Συνεργασίες για πράσινες πόλεις και περιφέρειες ανάπτυξη πιλοτικών εφαρμογών με την υλοποίηση ώριμων τεχνικών μελετών - 24 πιλοτικά έργα σε 11 περιοχές της Μεσογείου μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο δημιουργία τοπικών ομάδων εργασίας και πραγματοποίηση δράσεων κατάρτισης και δικτύωσης του τεχνικού ανθρώπινου δυναμικού των τοπικών αρχών ανάπτυξη εργαλείων για την υποστήριξη των τοπικών αρχών στην εφαρμογή των Βιώσιμων Ενεργειακών Σχεδίων ράσης υποστήριξη σχεδίων βιώσιμης ενεργειακής ανάπτυξης και προβολή των αποτελεσμάτων με τη διοργάνωση ενημερωτικών ημερίδων και εργαστηρίων.
Σύσταση Τοπικών Ομάδων ράσης 11 τοπικές ομάδες δράσης - 121 μέλη - 85 οργανισμοί www.greenpartnerships.eu
Capacity Building workshops Βιομάζα Ηλιακή ενέργεια Εμπλεκόμενοι φορείς Εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια ημόσιος φωτισμός Νομοθεσία Χρηματοδότηση Ευαισθητοποίηση www.greenpartnerships.eu
Ομάδες-Στόχοι Τοπικές και περιφερειακές αρχές Οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι Τοπικοί οργανισμοί ανάπτυξης και επιμελητήρια Φορείς που σχετίζονται με εφαρμογές εξοικονόμησης ενέργειας και ΑΠΕ www.greenpartnerships.eu
Πιλοτικές εφαρμογές στην Ελλάδα Πράσινη Γειτονιά Βιοκλιματικός σχεδιασμός εξωτερικού χώρου αστικής περιοχής Μελέτη ημόσιου Φωτισμού σε ιστορικό κέντρο πόλεων Βελτίωση ενεργειακής απόδοσης αντλιοστασίων Συντονιστής: Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης www.greenpartnerships.eu
Οφέλη για τις τοπικές αρχές Περιβάλλον Βελτίωση προφίλ Πράσινη πόλη/περιφερ εια Οικονομία Βιώσιμη παροχή ενέργειας Κοινωνία
Οφέλη για τις τοπικές αρχές Μείωση εκπομπών CO 2 Μέτρα ενεργειακής αποδοτικότητας μείωση στην κατανάλωση ενέργειας Νέες θέσεις εργασίας Βελτίωση βιοτικού επιπέδου (καθαρότερος αέρας, λιγότερος θόρυβος) Βιώσιμο σχέδιο ανάπτυξης που θα ενισχύσει την εικόνα αύξηση τουρισμού
Πιλοτικό έργο 1: Πράσινη γειτονιά Βιοκλιματικός σχεδιασμός εξωτερικού χώρου σε αστική περιοχή Οι κλιματικές συνθήκες επηρεάζουν άμεσα την χρήση και τις δραστηριότητες των εξωτερικών χώρων και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον σχεδιασμό τους, ειδικά λόγω της εκτεταμένης χρήσης τους κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου. Η μελέτη θα αξιολογήσει το αστικό κλίμα σε επιλεγμένη περιοχή, και θα εντοπίσει τις κατάλληλες παραμέτρους που θα καθορίσουν τον βιοκλιματικό σχεδιασμό της. Στόχος είναι η συγκεκριμένη περιοχή να αποτελέσει επαναλήψιμο μοντέλο θερμικής άνεσης σε Μεσογειακές περιοχές μέσω του προτεινόμενου βιώσιμου σχεδίου.
Πιλοτικό έργο 2: Φωτισμός Μελέτη ημόσιου Φωτισμού Ο φωτισμός στους ανοιχτούς χώρους καταναλώνει τεράστια ποσά ενέργειας και αποτελεί βασικό μέρος του ημοτικού λογαριασμού. Το έργο στοχεύει στο σχεδιασμό κατάλληλης υποδομής και διαχείρισης δημόσιου φωτισμού στην παλιά πόλη με βάση την εξοικονόμηση ενέργειας, την απαραίτητη ένταση φωτισμού, τη ρύθμιση ροής καθώς και άλλες εξειδικευμένες συνθήκες φωτισμού. Στόχος επαναλήψιμο παράδειγμα για επιπλέον περιοχές και δήμους της περιοχής. www.greenpartnerships.eu
Συνεργάτες Green Partnerships Χώρα Φορέας Δήμος/Περιφέρεια Αλβανία Agricultural University of Tirana ήμος Manza Μαυροβούνιο Institute for strategic planning and prognoses, Montenegro Βοσνία Hydro Engineering Institute Sarajevo (HEIS), Bosnia and Herzegovina Sarajevo Κροατία Public Institute for Spatial Planning of the Koprivnica- Križevci Koprivnica-Križevci Κύπρος ήμος Λακατάμιας Λακατάμια Γαλλία Ιταλία Group for the Environment, Renewable Energy and Solidarity (GERES) Kyoto Club -Association for reaching greenhouse gases reduction targets set by Kyoto Protocol, Provence Alpes-Cote d Azur Lazio Πορτογαλία Regional Energy and Environment Agency, o Alentejο Σλοβενία Ισπανία www.greenpartnerships.eu Slovene Chamber of Agriculture and Forestry-Institute of Agriculture and Forestry Maribor Granollers City Council ήμος Maribor Granollers
Περιβαλλοντική και Υγειονομική Μηχανική Σχεδιασμός για Αειφόρα Ενεργειακά Συστήματα Εξοικονόμηση ενέργειας σε θέματα υπαίθριου τεχνητού φωτισμού. Εφαρμογή στη πλατεία Σπλάντζια Χανίων. Ερευνητής: Πάνος Τσινάρης Αρχ. Μηχανικός - Πολεοδόμος www.greenpartnerships.eu
Πιλοτικό έργο 3: Aντλιοστάσιο Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στην άντληση νερού Το κόστος για την άντληση και την επεξεργασία νερού είναι πολύ σημαντικό για τις ημόσιες εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διαχείρισης υδάτων. Υφιστάμενη Κατάσταση Θα μελετηθούν και θα εφαρμοστούν αποδοτικά μέτρα που θα οδηγήσουν στην μείωση αυτού του κόστους. Θα μελετηθεί η αξιολόγηση και η βελτίωση του συντελεστή «Ενέργεια» στο σύστημα παροχής και στο σύστημα επεξεργασίας νερού. Το έργο θα οδηγήσει σε μείωση των αερίων θερμοκηπίου λόγω της ελάττωσης των συμβατικών καυσίμων που χρησιμοποιούνται για την ηλεκτροπαραγωγή καθώς και σε μείωση του λειτουργικού κόστους του ήμου. Πρόταση www.greenpartnerships.eu
Εξοικονόμηση ισχύος : 2.375 W 1.472,5 W = 902, 5 W ή (902,5* 100) : 2.375 = 38% Οικονομικό όφελος : 880,47 545,90 = 344,57 www.greenpartnerships.eu
Βιοκλιματική ανάπλαση Πάρκου Ειρηνης και των λαων Μαρίνα Μιχαηλίδου, Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc Μαριάννα Τσίτουρα, π δρ ΠΚ, Αρχιτέκτων Μηχανικός, ΜSc www.greenpartnerships.eu
www.greenpartnerships.eu
Old market of Chania
Old market of Chania
Old market of Chania Assumptions PV integration in the roof on-grid Not batteries 50 kwp Optimum decline 28 PV Poly-Si, 12 V, 85 Wp Inverters, 2,5 kwp LCD Display and control system
Old market of Chania System Characteristics Estimate Application type - On-grid Grid type - Central-grid PV energy absorption rate % 100,0% PV Array PV module type - poly-si (semi-transparent) PV module manufacturer /model # Tenesol Nominal PV module efficiency % 12,8% NOCT C 45 PV temperature coefficient % / C 0,40% Miscellaneous PV array losses % 10,0% Nominal PV array power kwp 47,60 PV array area m² 371,9 Power Conditioning Average inverter efficiency % 90% Suggested inverter (DC to AC) capacity kw (AC) 42,8 Inverter capacity kw (AC) 50,0 Miscellaneous power conditioning losses % 0%
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ AΝΑΚYΚΛΩΣΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΜEΝΩΝ ΜΑΓΕΙΡΙΚΩΝ ΛΑΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ Η Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία RecOil
Ανακύκλωση χρησιμοποιημένων μαγειρικών λαδιών για βιώσιμη παραγωγή βιοντίζελ
Σήμερα, που καταλήγει το χρησιμοποιημένο λάδι; Στο Δήμο Ρεθύμνου: 84% μη ορθή απόρριψη (Έρευνα νοικοκυριών 2013, Ερώτηση: Τι κάνετε το χρησιμοποιημένο λάδι;)
Προβλήματα που δημιουργούν Τα χρησιμοποιημένα μαγειρικά λάδια, όταν καταλήγουν στις αποχετεύσεις: ρυπαίνουν τον υδροφόρο ορίζοντα, δηλαδή το νερό που πίνουμε, τα ποτάμια, τις λίμνες, τη θάλασσα και άλλα φυσικά οικοσυστήματα εμποδίζουν την επεξεργασία των λυμάτων και αυξάνουν τις δαπάνες συντήρησης του δικτύου φράζουν τις σωληνώσεις και προκαλούν δυσάρεστες οσμές Αντί να τα πετάμε, μπορούμε να τα ανακυκλώσουμε. Έτσι μετατρέπονται σε χρήσιμο καύσιμο, το βιοντίζελ!
Λιγότεροι ρύποι... 80% λιγότερο CO2 60% λιγότερα αιωρούμενα σωματίδια Και 100% λιγότερο SO2 CO 2 SO2 Αιωρούμενα σωματίδια
Που χρησιμοποιείται; Στα αυτοκίνητα μας, αλλά και σε απορριμματοφόρα, εκσκαφικά, πυροσβεστικά μηχανήματα και τρακτέρ Για τη μερική ή πλήρη αντικατάσταση του συμβατικού ορυκτού πετρελαίου κίνησης. Ως καύσιμο θέρμανσης Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Για την συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας.
Πιλοτικό πρόγραμμα στο ήμο Ρεθύμνου Εφαρμόζει τις καλές πρακτικές από επιτυχημένα συστήματα συλλογης και ανακύκλωσης σε Ελλάδα και Ευρώπη Πειραματική αυτόνομη μονάδας -μικρή κλίμακα παραγωγή βιοντίζελ - για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς Συλλογή ΧΜΕ σε 12 σχολεία Κάδοι Συλλογής σε 8 κεντρικά σημεία συλλογής, εύκολα προσβάσιμα.
Πιλοτικό πρόγραμμα στο ήμο Ρεθύμνου Το πιλοτικό έργο περιλαμβάνει: >Ολοκληρωμένο σχέδιο ενημέρωσης με στοχευμένες δράσεις και ενημερωτικό υλικό >Εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε σχολεία του δήμου >Ποιοτικό έλεγχο και εκτίμηση των διαφορετικών παραμέτρων και σταδίων για την αποτελεσματική υλοποίηση του συστήματος συλλογής και ανακύκλωσης.
Promotional posters
Κάδοι σε δημόσιους χώρους του ήμου Ρεθύμνου
Συμπεράσματα Καθοριστικός ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών στην επίτευξη των στόχων για το 2020 Η πρωτοβουλία Green Partnerships στοχεύει μέσω μιας βιωματικής διεργασίας να υποστηρίξει τις τοπικές αρχές και να προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση υφιστάμενων εμποδίων ημιουργεί ένα διακρατικό δίκτυο ανταλλαγής τεχνογνωσίας και διάδοσης καλών πρακτικών Συμβάλλει στην ανάπτυξη συνεργασιών τοπικών αρχών, φορέων και επιχειρήσεων για την υλοποίηση πιλοτικών έργων ΑΠΕ και ΕΞΕ και τη διευκόλυνση επενδύσεων Οι πιλοτικές εφαρμογές θα συμβάλλουν στη δημιουργία επαναλήψιμου μοντέλου και κατάλληλης μεθοδολογίας για υλοποίηση αντίστοιχων έργων σε άλλες πόλεις και περιφέρειες της Μεσογείου www.greenpartnerships.eu
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Για περισσότερες πληροφορίες: Καθηγητής Θεοχάρης Τσούτσος theocharis.tsoutsos@enveng.tuc.gr www.resel.tuc.gr