«ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ»

Transcript

1 ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ» ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΕΚΠΟΝΗΣΗ: ΚΑΤΣΑΡΗ ΑΝΤΩΝΙΑ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΔΑΔΟΥΣΗ ΓΕΩΡΓΙΑ-ΕΛΕΝΗ ΑΕΜ: ΚΑΒΑΛΑ 2014

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Οικονομία της Ελλάδας Η Ελληνική Οικονομία σήμερα Ελληνική οικονομική κρίση ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τα επαγγέλματα που επιλέγουν οι νέοι στην εποχή της κρίσης Επαγγέλματα με μέλλον ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Το κόστος των σπουδών σε Ελλάδα και εξωτερικό Σπουδές στην Ελλάδα Σπουδές σε Ευρώπη και Αμερική ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Μισθός Πόσα παίρνουν οι Έλληνες ανά ώρα εργασίας Οι μισθοί των πέντε ηπείρων Οι μισθολογικές αποδοχές στην Ε.Ε ΟΟΣΑ: Πτώση 30% στα εισοδήματα των Ελλήνων Ώρες εργασίας σε Ελλάδα και εξωτερικό Μαύρη αγορά εργασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΕΡΓΙΑ ΑΝΕΡΓΙΑ Είδη ανεργίας Αίτια ανεργίας ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ Η ΑΝΕΡΓΙΑ Συνέπειες ανεργίας Κοινωνικοί παράγοντες Ψυχολογικοί παράγοντες ΠΟΙΟΙ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΝΔΡΕΣ-ΓΥΝΑΙΚΕΣ Η ισότητα ανδρών - γυναικών σήμερα Το φύλο σημαντικός παράγοντας διακρίσεων και αποκλεισμών στο νέο εργασιακό τοπίο Ποσοστά ανεργίας Ανδρών-Γυναικών Επιπτώσεις ανεργίας στους Άνδρες και τις Γυναίκες ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΠΤΥΧΙΑ Νέοι και γυναίκες πλήττονται περισσότερο Τα Γραφεία Διασύνδεσης ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ. Η νέα μετανάστευση των Ελλήνων Η μετανάστευση των νέων "φαντάζει" διέξοδος στην Ανεργία Επιστροφή στη μετανάστευση Χώρες που επιλέγουν οι νέοι για να μεταναστεύσουν Νέοι σπουδές και η μόνιμη εγκατάσταση τους στο εξωτερικό

3 2.6.5 Μετανάστευση νέων γιατρών και μηχανικών...74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΟΑΕΔ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΑΝΕΡΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΙΣ Η.Π.Α ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΡΑΤΟΥΣ Προγράμματα απασχόλησης ΟΟΣΑ: Απαραίτητη η γρήγορη δράση από Ελλάδα για την ανεργία των νέων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Ο.Α.Ε.Δ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Κρούσματα ανεργίας ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Προτάσεις για την ανεργία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ Ή ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

4 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ Α.Ε.Π. Ακαθάριστο Εθνικό προϊόν Γ.Γ.Ν.Γ. Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς ΓΣΣΕ Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας Δ.Ν.Τ. Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Ε.Ε. Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΛ.ΣΤΑΤ Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία Ο.Α.Ε.Δ. Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού Ο.Ο.Σ.Α. Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης Α.Ε.Ι. Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Α.Τ.Ε.Ι. Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα 4

5 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ/ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Διάγραμμαΐ. Αύξηση ΑΕΠ , σε διάφορες χώρες...9 Διάγραμμα2. Αύξηση ΑΕΠ , σε διάφορες χώρες...9 Διάγραμμα3. Το Ελληνικό χρέος σε σύγκριση με το μέσο όρο της ευρωζώνης Διάγραμμα4. Ανεργία Διάγραμμα 5. Η ανεργία θερίζει στις μικρές ηλικίες...47 Διάγραμμα6. Ανεργία (%) κατά ομάδες ηλικιών Διάγραμμα7. Εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας-εποχικά και μη εποχικά προσαρμοσμένες εκτιμήσεις( ) Διάγραμμα8. Πορεία ανεργίας από το 2006 έως Διάγραμμα9. Ποσοστά ανεργίας των νέων σε Ευρώπη ( ) ΔιάγραμμαΙΟ. Ανεργία ανδρών-γυναικών 2000 εώς Ιανουάριο Διάγραμμα11. Αφορά τα ποσοστά ανεργίας των Η.Π.Α. από το 2008 εως και το Διάγραμμα 12. Παρουσιάζεται η πορεία της ανεργίας στην Ιαπωνία ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1.Δημοσιονομικά μεγέθη...10 Πίνακας 2. Κατώτερος μισθός στην Ε.Ε...28 Πίνακας 3. Εα^ουι οο8ΐ ρει Ηουι ΐη ευιοδ /Κόστος Εργασίας σε ευρώ ανά ώρασφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης...30 Πίνακας 4. Μισθοί των πέντε ηπείρων Πίνακας 5. Ποσοστά ανεργίας στην Ευρωζώνη...46 Πίνακας 6. Ποσοστά ανεργίας ανά φύλλο και ομάδα ηλικιών...58 Πίνακας 7. Απασχολούμενοι, άνεργοι, οικονομικά μη ενεργοί και ποσοστό ανεργίας: Νοέμβριος Πίνακας 8. Ποσοστό ανεργίας κατά φύλο : Νοέμβριος Πίνακας 9. Ποσοστό ανεργίας, κατά ομάδες ηλικιών : Νοέμβριος Πίνακας 10. Ποσοστό ανεργίας από τον Νοέμβριου του 2013και τους τελευταίους 12 μήνες,κατά Αποκεντρωμένη Διοίκηση...80 Πίνακας11. Η κατανομή της ανεργίας στην Ελλάδα με εκπαιδευτικά κριτήρια...82 Πίνακας 12. Εποχικά διορθωμένοι δείκτες ανεργίας Πίνακας 13. Εποχικά διορθωμένος αριθμός ανέργων σε χιλιάδες Πίνακας 14. Εποχικά διορθωμένοι δείκτες ανεργίας (%) νέων ατόμων(εως 25 ετών) Πίνακας 15. Ποσοστό ανεργίας ανδρών -γυναικών στην Ε.Ε

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η οικονομική κρίση που βιώνει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αποτελεί πολύ σημαντική καμπή στην ιστορία της χώρας μας. Πλήττει κυρίως σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο τη χώρα, ανατρέποντας σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα των ανθρώπων αλλάζοντας ριζικά τις ζωές τους. Το πρόβλημα της ανεργίας είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο με μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις. Πολλές χώρες παγκοσμίως διαθέτουν μεγάλα ποσοστά ανεργίας, τα οποία συνεχώς διογκώνονται, δημιουργώντας προβλήματα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα η ανεργία αγγίζει το 2013 το 27,5%, κατατάσσοντας την στις πρώτες θέσεις της ανεργίας στην ευρωζώνη. Παρατηρούμε πως η παρατεταμένη ύφεση επηρεάζει τους νέους και κυρίως τις γυναίκες ηλικίας ετών. Επιπλέον, οι θέσεις εργασίας έχουν ελαττωθεί σημαντικά και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την φυγή των νέων στο εξωτερικό. Σήμερα πολλά έχουν αλλάξει και οι Έλληνες που φεύγουν για το εξωτερικό δεν είναι πλέον ανειδίκευτοι εργάτες, αλλά το επιστημονικό δυναμικό από το οποίο εξαρτάται η τύχη της χώρας μας. Η πολιτεία καταβάλλει προσπάθειες να ανακόψει την ανησυχητική ανοδική πορεία της ανεργίας, με θεσμικές παρεμβάσεις και προγράμματα. Ο σκοπός της εργασίας μας είναι να παρουσιαστεί η οικονομική κατάσταση της χώρας μας, η συνεχής αύξηση της ανεργίας αλλά και το πώς επηρεάζονται οι νέοι από αυτές τις μεταβολές, κρίναμε σκόπιμο να δημιουργήσουμε δύο ερωτηματολόγια για την καλύτερη προσέγγιση του θέματος. Το πρώτο ερωτηματολόγιο αφορά τους πολίτες που ζουν στην Ελλάδα, ενώ το δεύτερο τους Έλληνες που σπουδάζουν ή εργάζονται στο εξωτερικό και τα συναντάμε στα κεφάλαια 6 και 7 αντίστοιχα. Το θεωρητικό μέρος της εργασίας μας χωρίζεται σε 4 κεφάλαια. Το πρώτο αφορά την οικονομία της Ελλάδας σήμερα, τους νέους και την αγορά εργασίας, καθώς και τις διαφορές, στις σπουδές και την εργασία, ανάμεσα στη χώρα μας και το εξωτερικό. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύουμε τις μεταβολές τις ανεργίας, πως επηρεάζονται οι νέοι από τις μεταβολές αυτές και τι είναι αυτό που οδηγεί πλέον τους Έλληνες πολίτες στην μετανάστευση. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύουμε τα ποσοστά ανεργίας κυρίως μέσω πινάκων και σχεδιαγραμμάτων. Στο τέταρτο έχουμε τις συνέπειες, τις προτάσεις καθώς και προγράμματα που έχουν δημιουργηθεί από 6

7 κρατικούς οργανισμούς, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρας, ενώ στο 5 κεφάλαιο συναντάμε την μεθοδολογία της έρευνας. 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1.1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Με τον όρο οικονομική κρίση αναφερόμαστε παγκοσμίως σε μια ποικιλία καταστάσεων κατά τις οποίες οικονομικά ιδρύματα ή τα κέρδη τους ξαφνικά χάνουν μεγάλο μέρος της αξίας τους. Κατά το 19 και στις αρχές του 20 αιώνα, αρκετές οικονομικές κρίσεις είχαν συσχετηθεί με τραπεζικούς πανικούς, καθώς πολλές εταιρίες χρεοκόπησαν κατά την διάρκεια αυτών των πανικών. Άλλες καταστάσεις που συχνά αποκαλούνται οικονομική κρίση είναι η κρίση του χρηματιστηρίου και οι άλλες οικονομικές φούσκες καθώς και η αδυναμία αποπληρωμής κυβερνητικών χρεών (Τσουμέτης, 2009). Συγκεκριμένα κρίση είναι μια εκτροπή από την κατάσταση της κανονικότητας και μπορεί να προσλάβει διαβαθμίσεις αντικανονικότητας από μια κατάσταση απλής διαταραχής μέχρι την κατάσταση μη ελεγχόμενων εκρηκτικών γεγονότων και την κατάσταση του χάους και του πανικού. Συνεπώς, μια κρίση εμπεριέχει μια απειλή σχετικά με τους πόρους και τους ανθρώπους, την απώλεια του ελέγχου και ορατές ή αόρατες συνέπειες στους ανθρώπους, τους πόρους και τους οργανισμούς (Πανηγυράκης, 2001). Πολλοί οικονομολόγοι έχουν διατυπώσει θεωρίες σχετικά με το πώς δημιουργούνται οι οικονομικές κρίσεις καθώς και πως μπορούν να αποφευχθούν. Παρόλα αυτά δεν έχει υπάρξει ομοφωνία (Ευθυμίου, Κανακίδου και Μανωλακούδη, 2009) Οικονομία της Ελλάδας Η οικονομία της Ελλάδας ανήκει στην κατηγορία των ανεπτυγμένων του κόσμου. Είναι μια μικρή αλλά ανοιχτή οικονομία με σχετικά χαμηλή βιομηχανική βάση. 8

9 Η ιστορία της Ελλάδας Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε ταχύτατα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο. Η συνεχής σύγκλιση με τις ανάπτυγμενες δυτικές χώρες όμως διάκοπηκε κατά το 1980 για να ξαναρχίσει το 1995 περίπου. Στο γραφήματα 1, υπάρχει μια ενδεικτική σύγκριση της ανάπτυξης στην Ελλάδα συγκριτικά με άλλες χώρες, με έτη βάσης το 1950 και Όπως φαίνεται και στα γραφήματα όταν η καμπύλη μιας χώρας είναι υψηλότερη απο μιας άλλης πλουσιότερης έχουμε σύγκλιση, ενώ στην αντίθετη περίπτωση έχουμε απόκλιση. Βλέπει κανείς ότι απο το 1965 περίπου η Ελλάδα ξεπερνάει ακόμα και την Γερμανία σε ταχύτητα ανόδου. Αντίθετα μετά το 1980 η Ελλάδα μένει τελευταία, πίσω και απο τις αρκετά πιο πλούσιες ΗΠΑ. Η κατασταση βελτιώνεται λίγο το 1989 και ακόμα περισσότερο τη διετία Σήμερα το ελληνικο ΑΕΠ κατά κεφαλην σε μοναδες αγοραστικής δύναμης βρισκεται περίπου στο 98% του μεσου όρου της ΕΕ25 με ανοδικές τάσεις.( Ινστιτούτο εργασίας ΓΣΕΕ, 2013) Η ελληνική οικονομία είχε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανόδου μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και τον Εμφύλιο, κατά κύριο λόγο όμως επειδή ξεκινούσε από πολύ χαμηλή βάση. Η συνεχής σύγκλιση με τις αναπτυγμένες δυτικές χώρες διακόπηκε απότομα το 1973 λόγω της πρώτης μεγάλης πετρελαϊκής κρίσης, κάτι που συνετέλεσε και στην πτώση της χούντας. Ακόμη χειρότερη έγινε η κατάσταση το 1979, με το ξέσπασμα της δεύτερης πετρελαϊκής κρίσης (Καζάκος Α.,2012). Διάγραμμα 1. Διάγραμμα 2. 9

10 Την 1 Ιανουαρίου 2002 η Ελλάδα, και οι άλλες έντεκα τότε χώρες της ευρωζώνης απέκτησαν κοινό νόμισμα, το ευρώ. Η ένταξης της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ έγινε το 2001 μετά την επιτυχή πορεία σύγκλισης των δημοσιονομικών μεγεθών και την ικανοποίηση κατά τη διάρκεια του 2000 των (τεσσάρων από τα πέντε) κριτηρίων της συνθήκης του Μάαστριχτ (πληθωρισμός, έλλειμμα γενικής κυβέρνησης, δημόσιο χρέος, μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών, μακροπρόθεσμα επιτόκια δανεισμού). Το ακαθάριστο προϊόν συνέχισε να αυξάνεται με ρυθμούς άνω του ευρωπαϊκού μέσου όρου εν μέρει λόγω των επενδύσεων σε υποδομές σχετιζόμενες με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, αλλά και λόγω της ευκολίας πρόσβασης σε πιστώσεις για καταναλωτικές δαπάνες. Ωστόσο η Ελλάδα από το 2001 έως και το 2005 βρέθηκε να παραβιάζει το κριτήριο για έλλειμμα κάτω από 3% του Συμφώνου Σταθερότητας (το οποίο έχει σκοπό να διασφαλίζει ότι τα κράτη μετά την ένταξη στην ευρωζώνη και την ικανοποίηση των κριτηρίων του Μάαστριχτ, συνεχίζουν να τα τηρούν). Από τα τέλη του 2009 και αρχές 2010, εξαιτίας συνδυασμού διεθνών και τοπικών παραγόντων η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, καθώς έχει το δεύτερο μεγαλύτερο ετήσιο έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού και το δεύτερο μεγαλύτερο δημόσιο χρέος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πίνακας 1 Δημοσιονομικά μεγέθη Στοιχεία ΑΕΠ σε τιμές Δημοσιονομικό Δημόσιο Δημόσιο χρέος Α νεργία ΒοΓΟδΙαΙ αγοράς Έλλειμμα(%ΑΕΠ) χρέος(% ΑΕΠ) (σε δις ) (ΟΒΡ Μρ) Κ ριτήρια Μαχ 3% Μαχ 60% ,7 % 103,4 % 11,2 % ,5 % 103,7 % 10,7 % ,8 % 101,7 % 166,1 δις 10,3 % ,6 % 97,4 % 177,8 δις 9,7 % ,5 % 98,6 % 201,2 δις 10,5 % ,2 % 100,0 % 215,4 δις 9,9 % ,7 % 106,1 % 226,2 δις 8,9 % ,0 δις 6,4 % 105,4 % 239,4 δις 8,3 % 10

11 ,9 δις 9,8 % 110,7 % 262,3 δις 7,7 % ,0 δις 15,4 % 127,1 % 298,7 δις 9,5 % ,2 δις 10,5 % 142,8 % 328,6 δις 12,6 % ,5 % 157,7 % 355,1 δις 21 % ,3 % 166,1 % 303,9 δις 26,4 % δις 12,7 % 175,1 % 318 δις 27,5 % Πηγή :Κέρδος,24 Απριλίου Βικιπαίδεια Η Ελληνική Οικονομία σήμερα Η Ελλάδα είναι μια ανεπτυγμένη χώρα, με ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης και "πολύ υψηλό" Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης, όπου κατατάσσεται 22η στον κόσμο το 2010 και 22η στον δείκτη του ΤΗε ΕοοηοΜΪδΐ του 2005 για την ποιότητα ζωής παγκοσμίως. Με βάση τα στοιχεία της Ευ^08ΐαΐ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν ίσο με το 94% του μέσου όρου της ΕΕ το Οι κύριοι μεγάλοι κλάδοι της Ελληνικής οικονομίας είναι ο τουρισμός, η ναυτιλία, η βιομηχανική παραγωγή τροφίμων και η επεξεργασία καπνού, η υφαντουργία, τα χημικά, τα προϊόντα μετάλλου, η μεταλλευτική και η μονάδες διύλισης πετρελαίου. Η μεγέθυνση του ΑΕΠ της Ελλάδος είναι επίσης, κατά μέσον όρο, από το 1990 υψηλότερη από αυτόν του μέσου όρου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εντούτοις, η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, περιλαμβανομένων και της αύξησης των επιπέδων της ανεργίας, την γραφειοκρατία και την διαφθορά. Το 2009, η Ελλάδα την δεύτερη χαμηλότερη κατάταξη στην ΕΕ σύμφωνα με τον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας (μετά την Πολωνία), ενώ κατατάσσεται 81η παγκοσμίως. Η χώρα υποφέρει από υψηλά επίπεδα πολιτικής και οικονομικής διαφθοράς και χαμηλή ανταγωνιστικότητα συγκριτικά με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ο ρυθμός μεγέθυνσης της οικονομίας γύρισε σε αρνητικό πρόσημο το 2009, για πρώτη φορά από το Μια ένδειξη της τάσης υπερχρέωσης τα περασμένα χρόνια είναι το γεγονός ότι η αναλογία ιδιωτικών δανείων προς καταθέσεις ξεπέρασε τις 100 μονάδες κατά την διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του έτους Μέχρι το τέλος του 2009, ως αποτέλεσμα του συνδυασμού της διεθνούς οικονομικής κρίσης και εσωτερικών, η Ελληνική οικονομία 11

12 αντιμετώπισε την πιο σοβαρή της κρίση από το 1993, με το υψηλότερο δημόσιο έλλειμμα καθώς και το δεύτερο υψηλότερο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ΕΕ. Το δημόσιο έλλειμμα του 2009 έφτασε στο 15,4% του ΑΕΠ. Αυτό και τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους (στο 127,1% του ΑΕΠ το 2009) οδήγησαν σε υψηλό κόστος δανεισμού, που προκάλεσε μια σοβαρή οικονομική κρίση. Η Ελλάδα προσπαθεί να καλύψει το υπερβολικό δημόσιο έλλειμμα της στα ίχνη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Το εργατικό δυναμικό της Ελλάδος φτάνει συνολικά τα 4,9 εκατομμύρια, και είναι το δεύτερο πιο σκληρά εργαζόμενο ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ, μετά την Νότιο Κορέα. Το Κέντρο Ανάπτυξης του Γκρόνιγκεν δημοσίευσε μια έρευνα που αποκάλυπτε ότι μεταξύ του 1995 και του 2005, η Ελλάδα ήταν η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό ωρών εργασίας ανά εργαζόμενο ανάμεσα στα Ευρωπαϊκά έθνη. Οι Έλληνες εργάστηκαν κατά μέσον όρο ώρες ανά έτος Ελληνική οικονομική κρίση Στα μέσα του 2010 η ελληνική κυβέρνηση αδυνατούσε να δανειστεί με λογικά επιτόκια από τις αγορές για τη χρηματοδότηση του δημοσιονομικού ελλείμματος, με αποτέλεσμα τον άμεσο κίνδυνο στάσης πληρωμών του Ελληνικού Δημοσίου και συνεπώς τη χρεοκοπία. Η προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακτήσει την αξιοπιστία της χώρας στις διεθνείς αγορές και να πετύχει μείωση των επιτοκίων οδήγησε σε λήψη σκληρών μέτρων λιτότητας, τα οποία δεν κατάφεραν να ανατρέψουν το αρνητικό κλίμα. Αποτέλεσμα ήταν η Ελλάδα να καταφύγει στη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που συγκρότησαν από κοινού μηχανισμό βοήθειας για την Ελλάδα. Η ανακοίνωση της προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης έγινε στις 23 Απριλίου Ο μηχανισμός στήριξης επέβαλε στην Ελλάδα λήψη νέων μέτρων, τα οποία ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό την Κυριακή 2 Μαΐου του ίδιου έτους. Η Ελληνική οικονομία συνέχισε να βρίσκεται σε δεινή θέση και το επόμενο διάστημα με αποτέλεσμα ένα χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 2011, η κυβέρνηση να καταφύγει στην ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, που περιλάμβανε νέα μέτρα λιτότητας, περικοπές και πρόγραμμα αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας. 1 ίιΐρ://χ^γ65.^ί^ί5ραο65.οομ /% Ε% 95% Ε% 9Β % Ε% 9Β % Ε% 91% Ε% 94% Ε% 91 12

13 Διάγραμμα 3: Το Ελληνικό χρέος σε σύγκριση με το μέσο όρο της ευρωζώνης Πηγή :Βικιπαίδεια Στις 3 Μαΐου 2010 η Ελλάδα αιτήθηκε 80δις από τις υπόλοιπες (15) χώρες του Ευρώ και 30δις από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Την αίτηση συνόδευαν 3 συνημμένα μνημόνια: Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (ΜΟΧΠ), Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης (ΤΜΣ) και Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής (ΣΠΟΠ). 13

14 Υπογράφοντες για την ελληνική πλευρά ήταν ο Υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου και ο Πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδος Γεώργιος Προβόπουλος. Στις 8 Μαΐου 2010 εγκρίθηκε Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης ( ίοαη Ρα^^1^ΐγ Α ^^^Μ^ηΐ ) με τις χώρες του Ευρώ και Διακανονισμός. Χρηματοδότησης Αμέσου Ετοιμότητας ( 8ΐαηά-Ργ Α ^^^Μ^ηΐ ) με το ΔΝΤ. Το σύνολο αυτών των συμφωνιών ονομάζεται συχνά για συντομία Μνημόνιο. Στη συνέχεια σχηματίστηκε ομάδα εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), γνωστή και ως Τρόικα, η οποία ανά τρίμηνο αξιολογεί την πρόοδο του προγράμματος εφαρμογής των όρων του Μνημονίου (ΜΟΧΠ και ΣΠΟΠ) και αποφασίζει για την εκταμίευση της αντίστοιχης δόσης του δανείου. 14

15 1.2 ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αν οι μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών επηρέασαν τη σταθερότητα γενικά των εργαζομένων στην αγορά εργασίας, οι επιπτώσεις τους ήταν πολύ πιο έντονες στην απασχόληση των νέων, των οποίων η θέση στην αγορά εργασίας έγινε πολύ ευάλωτη, η δε ένταξή τους σ' αυτήν πολύ πιο δύσκολη και προβληματική. Η διαδικασία πλήρους ενσωμάτωσης των νέων στην κοινωνία των ενηλίκων δεν γίνεται πια αυτόματα ούτε είναι σαφώς οριοθετημένη, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις δεν αποτελεί το πέρασμα μικρής γέφυρας που συνδέει την εκπαίδευση με την αγορά εργασίας, αλλά φαίνεται να είναι μέρος ενός μακροχρόνιου ταξιδιού, που αρχίζει πολύ πριν φύγουν οι νέοι από το σχολείο και δεν τελειώνει οπωσδήποτε με την πρώτη είσοδό τους στην αγορά εργασίας Τα επαγγέλματα που επιλέγουν οι νέοι στην εποχή της κρίσης Η οικονομική κρίση βαθαίνει και αυτό έχει ως άμεση συνέπεια την μείωση των θέσεων εργασίας. Το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο στους νέους, οι οποίοι καλό είναι να γνωρίζουν τις τάσεις που διαμορφώνονται στην αγορά εργασίας, έτσι ώστε να κάνουν σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό. Τα στοιχεία της Ευ^08ΐαΐ που διαμορφώνουν το γκρίζο τοπίο της ανεργίας πιστοποιούν ότι εδώ και μία 15ετία η «περίοδος του μέλιτος» πτυχίου-αγοράς εργασίας τελείωσε, με αποτέλεσμα το Πανεπιστήμιο και γενικότερα η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση να παρουσιάζεται στα μάτια των οικογενειών που «επένδυσαν» στις σπουδές των παιδιών τους, ως αγνώμων οφειλέτης, ο οποίος δεν αποδίδει ούτε τους «τόκους» ούτε το «κεφάλαιο», αφού συνεχώς συρρικνώνεται η «ανταλλακτική» αξία στην αγορά εργασίας (Καββαδίας Γ., χ.χ) 15

16 Επαγγέλματα με μεγαλύτερη ζήτηση Η συνεχιζόμενη ύφεση και η επακόλουθη αύξηση της ανεργίας οδηγεί τους μαθητές να επιλέξουν σχολές με διαχρονικό «κύρος» ή τμήματα που θα τους προσφέρουν σίγουρη επαγγελματική εξασφάλιση μετά το πέρας των σπουδών τους. Αυτές οι σχολές συνήθως είναι οι Στρατιωτικές, ναυτικές και αγροτικές σχολές ανεβαίνουν όπου σταθερά στο βάθρο των επιλογών των υποψηφίων για τα πανεπιστήμια τα τελευταία δύο χρόνια. Τα παιδαγωγικά Τμήματα την προηγούμενη πενταετία ήταν πρώτα στην προτίμηση των νέων διότι οι απόφοιτοι το 2008 διορίζονταν πριν ακόμη ορκιστούν για πτυχίο, ενώ σήμερα έχουν «πάει στην άκρη» και στη θέση τους μπήκαν σπουδές που οδηγούν σε σίγουρη δουλειά. Είναι προτιμότερο από το να κατέχει κανείς ένα πτυχίο Φιλολογίας και να είναι άνεργος ανάμεσα σε χιλιάδες καθηγητές να έχει στα χέρια του έναν τίτλο σπουδών που οδηγεί σε επαγγέλματα με θετική προοπτική στην αγορά εργασίας. Η αύξηση των προτιμήσεων στις στρατιωτικές σχολές, τις σχολές του εμπορικού ναυτικού και στα επαγγέλματα Υγείας αποδεικνύει ότι οι μαθητές συνυπολογίζουν σημαντικά στις επιλογές τους τη δυνατότητα άμεσης απορρόφησης αλλά και τις διαφαινόμενες προοπτικές ορισμένων κλάδων. Παρατηρούμε αύξηση των προτιμήσεων στα γεωπονικά τμήματα, στις τουριστικές σχολές, καθώς και στα τμήματα μηχανολόγων μηχανικών και ηλεκτρολόγων μηχανικών. Πρόκειται για τμήματα που έχουν συνδεθεί με εξελίξειςαλλαγές σε τομείς που έχουν σχέση με τις εναλλακτικές μορφές καλλιέργειας (Γεωπονία), τον τουρισμό (Τουριστικά επαγγέλματα) και τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας (Μηχανολόγοι, Ηλεκτρολόγοι), δηλαδή τομείς από τους οποίους οι μαθητές προσδοκούν θετικότερες προοπτικές στο μέλλον (Έθνος, 2012). 16

17 1.2.2 Επαγγέλματα με μέλλον Εργασίες χειρωνακτικής φύσεως, όπως του ηλεκτρολόγου και του υδραυλικού, αλλά και ειδικότητες των κλάδων της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, των κατασκευών, της ναυτιλίας και των μεταφορών, οι οποίες απαιτούν πτυχίο ανώτατης σχολής, συμπεριλαμβάνονται μέσα στα 50 επαγγέλματα με τις καλύτερες προοπτικές απασχόλησης για τα επόμενα 10 χρόνια. Τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλες τις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες διαπιστώνεται ότι όσες εργασίες σχετίζονται με την υψηλή τεχνολογία, καθώς και με οικονομικούς, διοικητικούς, τραπεζικούς, εμπορικούς και κατασκευαστικούς τομείς θα έχουν σταθερή ζήτηση στο άμεσο μέλλον (Κατσανέβας Θ., χ.χ) Τα 12 επαγγέλματα με προοπτικές εργασίας, αυτή τη στιγμή Πληροφορική: Οι νέες τεχνολογίες, εμφανίζουν πολύ θετικές προοπτικές οι οποίες σχετίζοντε φυσικά με την συνεχή τεχνολογική πρόοδο. Υπηρεσίες υγείας: Τα περισσότερα επαγγέλματα υγείας και πρόνοιας. Τίποτα δεν είναι πιο βέβαιο για το μέλλον από το γεγονός ότι ο πληθυσμός της Ευρώπης γερνάει, συνεπώς οι υπηρεσίες υγείας και δη αυτές που σχετίζονται είτε με την ανάπτυξη νέων φαρμάκων ή μεθόδων θεραπείας, αλλά και οι υπηρεσίες φροντίδας ηλικιωμένων δύσκολα θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα ανεργίας Τα πρακτικά επαγγέλματα μεσαίας και χαμηλής εκπαίδευσης: Κλασσικές ειδικότητες Υδραυλικοί, ψυκτικοί, ηλεκτρολόγοι, αλλά και επαγγέλματα που σχετίζονται με επιδιορθώσεις σπιτιών. Επιχειρήσεις έτοιμου φαγητού: Μάγειρες, ζαχαροπλάστες. Η έξοδος για φαγητό παραμένει μία από τις αγαπημένες δραστηριότητες του Έλληνα. Φοροτεχνικοί, λογιστές: οι φοροτεχνικοί και οι λογιστές εμφανίζουν σταθερή ανοδική απορροφητικότητα στην αγορά εργασίας θετικές προοπτικές, με τις συνεχείς αλλαγές των νομοθετικών πλαισίων σχετικά με την φορολογία, και όλο και περισσότεροι σπεύδουν σε αυτούς για να ενημερωθούν έγκυρα προκειμένου να μη βγουν χαμένοι. Πωλητές: Το επάγγελμα αυτό θα έχει πάντα ζήτηση και επιτυχία εφόσον κανείς το ασκεί με ζήλο. Εμποροπλοίαρχοι, αστυνομικοί και στρατιωτικοί: Πρόκειται για επαγγέλματα που εμφανίζουν ακόμη καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές., Πολλοί νέοι 17

18 στρέφονται τα τελευταία χρόνια στις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές, λόγω της σιγουριάς της μονιμότητας που διασφαλίζει η αποφοίτησή τους απ αυτές. Πρόκειται άλλωστε και για τομείς που φημίζονται για τους καλούς μισθούς τους.αν και τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζονται ως σχολές με αβέβαιο μέλλον, με δεδομένο ότι υπάρχει δέσμευση, μέσω του Μνημονίου για μείωση αυτών των σχολών.(η6^8. Γ,2013) Μηχανικοί ενέργειας, ηλεκτρολόγους, εγκαταστάτες φωτοβολταϊκών, εργάτες μόνωσης και τεχνολόγοι φυσικού αερίου: Οι προοπτικές διαγράφονται αρκετά καλύτερες, ύστερα από την αναμενόμενη επέκταση των υποδομών φυσικού αερίου. Η βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία και οι ενεργειακές τεχνολογίες είναι κλάδοι στη «μόδα» και όχι άδικα. Είναι αυτοί ακριβώς που ασχολούνται με την ένταξη του φυσικού αερίου, των φωτοβολταϊκών και άλλων εναλλακτικών μορφών ενέργειας, στη ζωή μας, ενώ συνεχής είναι και η εξέλιξη στον χώρο της βιοτεχνολογίας, αν όχι τόσο στην Ελλάδα, οπωσδήποτε στην Βορειοδυτική Ευρώπη και την Αμερική. Δάσκαλος, νηπιαγωγός:. Στον ίδιο κλάδο συνυπολογίζονται νταντάδες, οικιακοί βοηθοί που προβλέπεται να πολλαπλασιαστούν μέσα στα επόμενα χρόνια, αφενός λόγω της αύξησης των διαζυγίων και των μονογονεϊκών οικογενειών, αφετέρου λόγω του ότι εργάζονται πλέον και οι δύο γονείς. θα μπορούσε να καλυτερεύσει με τη μείωση του συνολικού αριθμού των αποφοίτων και την υιοθέτηση του θεσμού του ολοήμερου νηπιαγωγείου, όπως διαφαίνεται ότι υπάρχει ως ισχυρή πολιτειακή πρόθεση. Αντίθετα οι ειδικοί για τα ΑΜΕΑ, ένα επάγγελμα με ειδικές απαιτήσεις και γνώσεις, εμφανίζουν ανοδική επαγγελματική απορροφητικότητα. Επίσης επαγγέλματα με καλές προοπτικές εργασίας είναι Στέλεχος τουριστικών επιχειρήσεων, λόγο των καλών καιρικών συνθηκών που έχουμε. Γεωπόνοι, κτηνίατροι, ιχθυολόγοι, ιχθυοπαθολόγοι και θαλασσολόγοι και τέλος Πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, μηχανολόγοι-μηχανικοί και τοπογράφους μηχανικούς (Σαλούρου.Ρ,2013). 18

19 1.3 ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Η λήξη της σχολικής ζωής σηματοδοτεί μια νέα πορεία στη ζωή ενός νέου ανθρώπου. Το γεγονός αυτό προβληματίζει τους υποψήφιους σπουδαστές και τους γονείς τους, καθώς η επιλογή της ακαδημαϊκής πορείας αποτελεί μια δύσκολη απόφαση που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον τους Το κόστος των σπουδών σε Ελλάδα και εξωτερικό Περισσότεροι από είναι οι φοιτητές που σπουδάζουν μακριά από το σπίτι τους είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Από αυτούς υπολογίζεται ότι «μεταναστεύουν» σε άλλες πόλεις της χώρας και φεύγουν εκτός Ελλάδας, σε πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής ενώ σχεδόν 1 δισ. ευρώ «βγαίνει» ετησίως από τη χώρα μας για σπουδές σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τις ΗΠΑ. Μία μεγαλούπολη φοιτητών έχει «μεταναστεύσει» για σπουδές εκτός του τόπου μόνιμης κατοικίας τους, γεγονός που επιβαρύνει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς κατά έναν μισθό τον μήνα, αφού στα με ευρώ υπολογίζεται το μέσο κόστος διαβίωσης του «μετανάστη» φοιτητή. Η Αγγλία αποτελεί επί σειρά ετών τον Νο1 προορισμό των ελλήνων υποψήφιων φοιτητών. Στην Αγγλία, στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά, στην Αμερική ή στην Ασία οι επιλογές είναι απεριόριστες στην «αγορά» της ανώτατης εκπαίδευσης. Όπως προκύπτει από έρευνα σε φοιτητές που σπουδάζουν μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας της οικογένειάς τους, εντός Ελλάδας, οι οικογένειες βαρύνονται από έως ευρώ, ανάλογα με την πόλη όπου πραγματοποιούνται οι σπουδές και τις οικονομικές δυνατότητες του νοικοκυριού. Τα ίδια στοιχεία όμως φανερώνουν ότι και στα ελληνικά πανεπιστήμια που δεν απαιτούν δίδακτρα το κόστος δεν διαφέρει πολύ. Με δεδομένο το επιπλέον κόστος από την παράταση των σπουδών τουλάχιστον κατά δύο έτη ελάχιστοι στη χώρα μας ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στο προκαθορισμένο χρονικό διάστημα των τεσσάρων ετών, μάλλον σε κάποιες περιπτώσεις οι σπουδές στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι ακριβότερες απ ότι στο εξωτερικό. εξαίρεση το Λονδίνο, που είναι η ακριβότερη βρετανική πόλη και τις ΗΠΑ, η διαφορά δεν είναι μεγάλη. Αυτό το κόστος μάλιστα είναι συγκρίσιμο και δεν απέχει πολύ από το αντίστοιχο για σπουδές σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με εξαίρεση τη Μ. Βρετανία για μια άνετη φοιτητική ζωή αρκούν ευρώ. Μαζί με τα δίδακτρα ενός 19

20 πανεπιστημίου μεσαίας κλίμακας, το ποσό ανεβαίνει στα ως ευρώ ετησίως για σπουδές στην περιζήτητη Βρετανία, ενώ φοιτητές που σπουδάζουν σε ελληνικά πανεπιστήμια αλλά είναι μακριά από τον τόπο κατοικίας τους δηλώνουν ότι ξοδεύουν ως ευρώ. Χαμηλότερα δίδακτρα αλλά και κόστος ζωής συναντούν οι φοιτητές στη Γερμανία, ενώ για τη Γαλλία σε ένα γαλλικό πανεπιστήμιο το ετήσιο κόστος υπολογίζεται στις ευρώ, ενώ στην Ελλάδα ένας φοιτητής που σπουδάζει εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας δίνει ευρώ. Αυτό συμβαίνει διότι οι φοιτητικές εστίες στη χώρα μας δεν επαρκούν, καθώς καλύπτουν μόλις το 9,1% των «μεταναστών» φοιτητών. Έτσι, οι φοιτητές είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν μεγάλα ποσά για την ενοικίαση σπιτιών. Στη Γερμανία υπολογίζεται ότι φοιτούν σήμερα πάνω από Έλληνες και στη Γαλλία σχεδόν (Παπαματθαίου Μ., 2010). Στις ΗΠΑ, οι οποίες αποτελούν τον πρώτο εκπαιδευτικό προορισμό παγκοσμίως, φοιτούν σήμερα περίπου προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί έλληνες φοιτητές, κυρίως στις οικονομικές σπουδές, στη διοίκηση επιχειρήσεων και στις θετικές επιστήμες. Η επιλογή των εισακτέων στα πανεπιστήμια δεν βασίζεται στους βαθμούς του Λυκείου, αλλά σε συγκεκριμένα τεστ. Σταθερά όμως αυξάνεται το ενδιαφέρον για χώρες των Βαλκανίων οι οποίες έχουν πλέον γίνει μέλη της ΕΕ και προσφέρουν αναγνωρισμένα πτυχία. Η έμφαση στην απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας και η τεχνολογική υποστήριξη που προσφέρεται στους φοιτητές είναι δύο από τα «ατού» των ξένων πανεπιστημίων που ξεχωρίζουν νέοι που σπούδασαν και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παράλληλα, συμπληρώνουν ότι τα παραπάνω έρχονται σε αντίθεση με δύο βασικά μειονεκτήματα των ελληνικών ΑΕΙ: την έλλειψη εγκαταστάσεων και την απουσία επαρκούς καθοδήγησης των αποφοίτων στην αγορά εργασίας. Από την άλλη πλευρά, η εύκολη προσαρμογή στην πόλη σπουδών και η πιο άμεση επικοινωνία με τους καθηγητές είναι δύο στοιχεία που δεν συναντά κανείς στα πανεπιστήμια του εξωτερικού, υποστηρίζουν απόφοιτοι που γνώρισαν τόσο τα ελληνικά όσο και τα ξένα εκπαιδευτικά συστήματα. Η επιλογή της φοιτητικής μετανάστευσης στο εξωτερικό οφείλεται στο ότι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα, παρά τη διεύρυνσή της τα τελευταία 12 χρόνια, δεν ικανοποιεί τις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων σε σχολές υψηλής ζήτησης όπως είναι η Ιατρική, η Φαρμακευτική και η Νομική (Τα Νέα, 2012). 20

21 1.3.2 Σπουδές στην Ελλάδα Η Ελλάδα έχει συνολικά 37 ιδρύματα (21 ΑΕΙ και 16 ΑΤΕΙ) που προετοιμάζουν τους φοιτητές σε 455 ειδικότητες που καλύπτουν τις ανάγκες της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας. Επίσης, εκτός από τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, λειτουργούν το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ΙΕΚ-ΙΙΕΚ, τα Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών. Η φοίτηση στα ΑΕΙ-ΑΤΕΙ είναι δωρεάν ανεξαρτήτως εισοδήματος και διαρκούν 4 έτη ενώ για τις επιστήμες υγείας(ιατροί-οδοντίατροι) και τις Σχολές Πολυτεχνείου (Μηχανολόγους, Πολιτικούς Μηχανικούς και Αρχιτέκτονες) 5 έτη. Ενώ στα περισσότερα από τα ΑΕΙ-ΑΤΕΙ πραγματοποιούνται και μεταπτυχιακά προγράμματα διαφορετικών ειδικοτήτων. Επίσης ΙΕΚ-ΙΙΕΚ υπάρχουν ιδιωτικά αλλά και δημόσια που το κόστος φοίτησης στο δημόσια είναι περίπου 600 το έτος και είναι 2 έτη σπουδών. 21

22 Εικόνα 1. Το κόστος μακριά από την Ελλάδα 22

23 Εικόνα 2 Πηγή: ίίίρ://^^^.1οοκ48ίμΰί 8.εοΜ/ Κραίΰ Μ8ί-ί ΐ Μίαία-η α-8ρθμΰ 8- χ^ί ΓίΚο-Κθ8ίθ8-ζ^ί8.ίίΜΐ Σπουδές σε Ευρώπη και Αμερική Σπουδές με κύρος, πανεπιστήμια που συμπεριλαμβάνονται στις λίστες με τα καλύτερα ιδρύματα του κόσμου, άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα πλεονεκτήματα που αναζητούν κάθε χρόνο χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες από τη χώρα μας στα πανεπιστήμια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι χώρες που προτιμούν συνήθως οι έλληνες φοιτητές για Πανεπιστημιακές σπουδές στο εξωτερικό 23

24 και κατά σειρά οι εξής: Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΠΑ. Αρκετοί προτιμούν τις πρώην Ανατολικές χώρες όπως Ρουμανία, Βουλγαρία. Η.Π.Α Στις Η.Π.Α υπάρχουν περίπου πανεπιστήμια που προσφέρουν πάνω από προγράμματα σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Για την απόκτηση του διπλώματος Μα8ΐ^^ 8 απαιτούνται τουλάχιστον 1-2 έτη ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο και την επιστημονική κατάρτιση του φοιτητή, ενώ για το διδακτορικό (ΡΗ.^) απαιτούνται τουλάχιστον 3 χρόνια σπουδών μετά το Μα8ΐ^^ 8. Το κόστος διδάκτρων κυμαίνεται από 8.000$ $, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να φτάσει και τα $ ένα ακαδημαϊκό έτος. Επίσης το κόστος διαβίωσης διαφέρει πολύ ανάλογα με το την τοποθεσία διαμονής με μέσο όρο το μήνα 1.200$. ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ (Ελληνες φοιτητές , Π ροπτυχιακές σπουδές , ενώ μεταπτυχιακές ) Στα βρετανικά πανεπιστήμια φοιτούν σήμερα συνολικά Ελληνες. Υπάρχουν 87 Πανεπιστήμια που προσφέρουν όλο το φάσμα τίτλων σπουδών και τομέων, 50 Κολέγια - 12 Ινστιτούτα Ανώτατης Εκπαίδευσης που ποικίλουν σε αριθμό προγραμμάτων σπουδών. Ενώ υπάρχουν περισσότερα από μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Το ύψος των διδάκτρων προσδιορίζεται ανάλογα με το εισόδημα του υποψηφίου ή της οικογένειάς του και κυμαίνεται από δωρεάν ως τα ευρώ. Για την απόκτηση πτυχίου Βα^Η^1ο^'8 απαιτούνται σπουδές τριών ή τεσσάρων ετών, εκτός από την Ιατρική, την Κτηνιατρική και την Οδοντιατρική, η διάρκεια των οποίων είναι από πέντε ως έξι χρόνια. ΓΑΛΛΙΑ (Ελληνες φοιτητές 2.000, Προπτυχιακές σπουδές 1.200, ενώ μεταπτυχιακές 800) Στη Γαλλία υπάρχουν 90 πανεπιστήμια τα οποία είναι δημόσια ιδρύματα. Σε αυτά περιλαμβάνονται πάνω από 200 σχολές μηχανικών και 50 εμπορικές σχολές και σχολές διοίκησης επιχειρήσεων. Η ετήσια εγγραφή στα γαλλικά πανεπιστήμια, που είναι δημόσια ιδρύματα, κυμαίνεται μεταξύ 130 και 695 ευρώ. Τα δίδακτρα στις Ανώτατες Εμπορικές Σχολές και στις Σχολές Μηχανικών κυμαίνονται από ως ευρώ ετησίως. Για την ολοκλήρωση των σπουδών (Μα^ΐ^^8^) απαιτούνται τέσσερα χρόνια. 24

25 ΙΤΑΛΙΑ (Περισσότεροι από Έ λληνες φοιτητές) Στην Ιταλία λειτουργούν δύο κατηγορίες πανεπιστημίων: Τα πανεπιστήμια που τελούν υπό την αιγίδα του κράτους και τα αναγνωρισμένα πανεπιστήμια από το κράτος. Για την εγγραφή στα πανεπιστήμια της χώρας είναι απαραίτητο το απολυτήριο Γενικού Λυκείου και η γνώση της ιταλικής γλώσσας. Η Ιταλία έχει περίπου 65 ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης από τα οποία τα 45 είναι κρατικά και τρία πολυτεχνεία. Οι τύποι των ιδρυμάτων είναι: Κρατικό Πανεπιστήμιο, Πολυτεχνείο, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο, και Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιταλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα, ένας φοιτητής χρειάζεται σήμερα από 800 ως ευρώ μηνιαίως ανάλογα με την περιοχή που θα μένει. Οι φοιτητές καταβάλλουν δίδακτρα τα οποία φθάνουν ως και τα ευρώ ετησίως, ανάλογα με τη Σχολή. Ο πρώτος κύκλος σπουδών στα πανεπιστήμια της χώρας διαρκεί από δύο ως τρία χρόνια και προσφέρει πανεπιστημιακό δίπλωμα, ο δεύτερος διαρκεί από τέσσερα ως έξι χρόνια και προσφέρει πτυχιακό δίπλωμα και ο τρίτος, που έχει να κάνει με μεταπτυχιακές σπουδές, ΓΕΡΜΑΝΙΑ (Ελληνες φοιτητές 4.000) Οι βασικές σπουδές είναι τέσσερα εξάμηνα που συχνά ολοκληρώνονται με μια ενδιάμεση «προπτυχιακή εξέταση», ενώ οι κύριες σπουδές ολοκληρώνονται σε 4-6 εξάμηνα με τελική εξέταση επαγγελματικής κατάρτισης. Οι υποψήφιοι φοιτητές θα πρέπει να υπολογίσουν όμως ένα ποσό από 750 ως 800 ευρώ μηνιαίως για τις περιοχές της πρώην Δυτικής Γερμανίας και ένα ποσό ευρώ μηνιαίως για τις περιοχές στην πρώην Ανατολική Γερμανία. ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ Ανώτατη Εκπαίδευση στη Βουλγαρία παρέχουν τα Πανεπιστήμια, τα Παιδαγωγικά Ινστιτούτα, οι Γερμανικές Σχολές, τα Τεχνολογικά Ινστιτούτα, οι Ιατρικές Σχολές, οι Σχολές Καλών Τεχνών και η Σχολή Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Που διαρκούν 4 έτη ενώ στις Ιατρικές Σχολές διαρκούν 5 έτη. Το κόστος προγραμμάτων ξεκινάει από 300 ευρώ και φτάνει μέχρι τις ευρώ. ΡΟΥΜΑΝΙΑ Στην Ρουμανία κάθε χρόνο φοιτούν πάρα πολύ Έλληνες με κύρια προτίμηση τους της Ιατρικές-Οδοντιατρικές αλλά και Φαρμακευτικές σχολές. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Ρουμανία είναι δημόσια και οι φορείς της είναι τα Πανεπιστήμια, οι Ακαδημίες και τα Πανεπιστημιακά Κολέγια. Που καλύπτει όλο το 25

26 φάσμα των σπουδών. Οι σπουδές που προσφέρονται έχουν διάρκεια δύο έως τρία χρόνια, ανώτατες με διάρκεια από τρία έως έξι χρόνια, και μεταπτυχιακές που διαρκούν από τρείς μήνες έως επτά χρόνια μαζί με το πτυχίο. Το κόστος ξεκινάει από 300 ευρώ έως και ευρώ στις Ιατρικές σπουδές που είναι και οι πιο ακριβές. ΟΥΓΓΑΡΙΑ Στην Ουγγαρία λειτουργούν 87 ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε όλη τη χώρα. Τα κρατικά Πανεπιστήμια είναι 19 οι ανώτερες σχολές Πανεπιστημιακού επιπέδου 7 και οι ανώτερες σχολές 32. Οι γλώσσες διδασκαλίας είναι η ουγγρική, αγγλική, γαλλική. Στο μεγαλύτερο ποσοστό Πανεπιστημίων χρησιμοποιείται για τη διδασκαλία η αγγλική. Τα πτυχία που απονέμονται πολλές φορές δεν αναγνωρίζονται από το ΔΙΚΑΤΣΑ. Η διάρκεια σπουδών είναι τέσσερα έως έξι χρόνια. ΚΐΙρ://^^^.^3ίΓαΙθ5.0ΟΜ. Τ/5ρθγά656Χθΐ6Γί^Ο.ΚΐΜ 26

27 1.4 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Με τον όρο επάγγελμα εννοούμε την ειδική εργασία, με την οποία ασχολείται κάποιος, για να αποκτήσει τα αναγκαία για τη ζωή. Η κατανομή των μελών μιας κοινωνίας σε επαγγέλματα είναι αποτέλεσμα της προόδου τεχνολογική των μέσων παραγωγής και του καταμερισμού της εργασίας. Σήμερα στις προηγμένες χώρες η μεγάλη πρόοδος και οι ραγδαίες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις είχαν σαν αποτέλεσμα να εμφανιστούν ένα πλήθος από επαγγέλματα, ενώ τα παλιά ή εξαφανίστηκαν ή διασπάστηκαν σε πολλές ειδικότητες. Κάποια επαγγέλματα απαιτούν μακροχρόνιες σπουδές, αλλά η επαγγελματική αποκατάσταση είναι αμφίβολη όπως και η αβεβαιότητα του επαγγελματικού μέλλοντος λόγω των αλλαγών που γίνονται 3. Ορισμός εργασίας Με τον όρο εργασία ονομάζουμε τη σκόπιμη σωματική και πνευματική απασχόληση του ανθρώπου που αποβλέπει σε παραγωγικό σκοπό. Όλα τα καταναλωτικά αγαθά είναι προϊόντα της φύσεως και της εργασίας του ανθρώπου. και μάλιστα το πιο πρόσφατο θέμα ήταν η σύγκριση πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας (αγΐεΐδοηοοι^αγ, 2011) Μισθός Μισθοί σε Ελλάδα και εξωτερικό Ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα είναι ο 10ος μεγαλύτερος ανάμεσα στα 21 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα οποία ισχύει αυτό το καθεστώς. Τα κατώτατα όρια σε μισθούς και ημερομίσθια καθιερώθηκαν με νόμο, τον Αύγουστο του 1936 μαζί με το οκτάωρο και την υποχρεωτική διαιτησία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Εργοδοτικών Οργανώσεων (ΡεάΕΕ) το 2013 οι μεικτές κατώτερες αμοιβές στον πυρήνα της Ευρωζώνης, διαμορφώθηκαν ως εξής: 3 Ρΐΐρ://^^^.6-5ΐ6Ρΐ. Γ/5Ρο^ΐΡΓ6αά.ρΡρ?ΐ=

28 Πίνακας 2. Κατώτερος μισθός στην Ε.Ε. Χώρα Λουξεμβούργο Βέλγιο Ολλανδία Ιρλανδία Γαλλία Βρετανία Σλοβενία Ισπανία Μάλτα Ελλάδα Πορτογαλία Κροατία Πολωνία Εσθονία Σλοβακία Ουγγαρία Τσεχία Λετονία Λιθουανία Ρουμανία Βουλγαρία Κατώτερος μισθός 1.921,00 ευρώ 1.502,00 ευρώ 1.486,00 ευρώ 1.462,00 ευρώ 1.445,00 ευρώ 1.217,00 ευρώ 784,00 ευρώ 753,00 ευρώ 718,00 ευρώ 684,00 ευρώ 566,00 ευρώ 405,00 ευρώ 387,00 ευρώ 355,02 ευρώ 352,00 ευρώ 344,00 ευρώ 328,00 ευρώ 320,00 ευρώ 290,00 ευρώ 191,00 ευρώ 174,00 ευρώ (Στον πίνακα δεν περιλαμβάνονται, Γερμανία, Ιταλία, Φ ινλανδία,δανία,κύπρος,αυστρία και η Σουηδία για τις οποίες δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία). Πηγή: ΡρΓ6**. Γ 28

29 1.4.2 Πόσα παίρνουν οι Έλληνες ανά ώρα εργασίας Το μέσο ωριαίο κόστος εργασίας στην Ελλάδα το 2013, ανήλθε σε 28,4 ευρώ και ήταν αυξημένο κατά 10,4% σε σχέση με το 2008 (25,7 ευρώ).στην ΕΕ των «28» το μέσο ωριαίο κόστος εργασίας ήταν το 2013 στα 23,7 ευρώ αυξημένο κατά 10,2% σε σχέση με το 2008 (21,5 ευρώ), σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευ^08ΐαΐ που δόθηκαν στη δημοσιότητα.(η6^8. Γ, 2014). Το 2013 το ωριαίο κόστος εργασίας της Ελλάδας έπεσε στα 13,60 ευρώ,ενώ το 2012 ήταν στα 15 ευρώ, το 2011 στα 16,20,το 2010 στα 17 ευρώ και το 2008 στα 16,70 ευρώ. Αθροιστικά την περίοδο υποχώρησε κατά 18,6%. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το υψηλότερο ωριαίο κόστος εργασίας στην ΕΕ, καταγράφηκε στη Σουηδία 40,1 ευρώ,στη Δανία 38,40 ευρώ,στο Βέλγιο 38 ευρώ, στο Λουξεμβούργο 35,6 ευρώ, στην Γαλλία 34,30 ευρώ και στην Γερμανία 30,40 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γερμανία το κόστος αυξάνεται πιο αργά από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τα 23,70 ευρώ. (Κ6ροΓΐ6Γ. Γ, 2014).Στις τελευταίες θέσεις της λίστας βρίσκονται η Βουλγαρία με το κόστος να περιορίζεται στα 3,70 ευρώ, στην Ρουμάνια με το κόστος στα 4,60 ευρώ στη Λιθουανία 6,2 ευρώ και στη Λετονία 6,2 ευρώ. 29

30 Πίνακας 3. Κόστος Εργασίας σε ευρώ ανά ώρα 008Ϊ ρβγ ΗουΓ ίη 6υΓ08 /Κόστος Εργασίας σε ευρώ ανά ώρα ΕΑ-17 25,7 26,9 27,5 28,0 28,4 ΕΑ-18 25,5 26,7 27,3 27,8 28,2 Ευ-28 21,5 22,4 22,9 23,4 23,7 ΒεΙξίυΜ 32,9 35,3 36,3 37,2 38,0 Βυ1 αγϊα 2,6 3,1 3,3 3,6 3,7 ΕζεοΗ Κερυ^Ηο 9,2 9,8 10,5 10,5 10,3 ΌεηΜατΕ 33,4 36,7 37,3 38,0 38,4 ΟβΓΜαηγ 27,9 28,8 29,6 30,5 31,3 Εδίοηία 7,8 7,6 7,9 8,4 9,0 Ιτεΐαηά 28,9 28,9 28,7 29,0 29,0 Οτεβοε *** 16,7 17,0 16,2 15,0 13,6 8ραίη * 19,4 20,7 21,2 21,0 21,1 Γταηοε ** 31,2 32,6 33,6 34,3 34,3 Ετοαΐΐα 9,2 8,6 8,7 8,7 8,8 Ιίαίγ 25,2 26,8 27,2 27,6 28,1 γργϋ8 16,7 17,7 18,0 18,0 17,2 Εαίνία 5,9 5,5 5,7 6,0 6,3 ΕίίΗυαηία 5,9 5,4 5,5 5,8 6,2 ΕυΧ6Μ^0ϋΓ 31,0 32,9 33,9 34,7 35,7 Ηυη αγγ 7,8 7,0 7,3 7,5 7,4 Μαΐία 11,3 11,9 12,2 12,5 12,8 ΝείΗετΙαηάδ 29,8 31,1 31,6 32,3 33,2 Αυδίτΐα 26,4 28,0 29,0 30,5 31,4 Ροΐαηά 7,6 7,2 7,3 7,4 7,6 ΡθΓίυ α1 12,2 12,6 12,6 11,6 11,6 ΚοΜαηία * 4, ,2 4,1 4,6

31 δίονεπία 13,9 14,6 14,9 14,9 14,6 81οναΕΐα 7,3 7,7 8,0 8,3 8,5 Γίπίαπά 27,1 28,8 29,5 30,8 31,4 31,6 33,6 36,4 39,2 40,1 ϋπΐίεά Κίπ άθμ 20,9 20,0 20,1 21,6 20,9 ΝοΓ^αγ 37,8 41,6 44,5 48,5 48,5 *Για την Ρουμανία οι αξίες για τα έτη και για την Ισπανία τα έτη πάρθηκαν από εθνικές πηγές. ** Για την Γαλλία το ποσό που υποδεικνύεται για όλη την οικονομία επίσης δεν περιλαμβάνει ΝΛΟΕ. ***Για την Ελλάδα οι αξίες για το 2013 κατ' εκτίμηση βασίζονται στο ΕΟΙ και το Ευιοδΐαΐ κατ εκτίμηση βασίζεται σε εθνικούς λογαριασμούς. Πηγή: ΕυΓοβΙαΙ, 27/03/

32 1.4.3 Οι μισθοί των πέντε ηπείρων Από 18 έως δολάρια οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων ανά τον κόσμο. Στο παρακάτω πίνακα φαίνονται οι μηνιαίες απολαβές τους και δείτε πώς είναι τα γραφεία τους. Στην Ελλάδα, οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων βλέπουν την κατιούσα αρχής γενομένης με την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, οπότε και άρχισαν να αποχωρίζονται επιδόματα και προνόμια κάθε είδους και κατηγορίας. Από το 2000 και μετά το κόστος εργασίας στην Ελλάδα ακολουθεί σημαντικά ανοδική πορεία, που αντιστρέφεται θεαματικά με την εφαρμογή του Μνημονίου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού, από το α τρίμηνο του 2000 έως το α τρίμηνο του 2010, ο δείκτης συνολικού κόστους εργασίας της Ελλάδας αυξήθηκε σε ονομαστικές τιμές κατά 54,1%, όταν της Πορτογαλίας αυξάνονταν κατά 28,7% και της Γερμανίας κατά μόλις 18,6%. Όμως, μετά το α' τρίμηνο του 2010, ενώ το κόστος εργασίας στην Πορτογαλία παρέμεινε στάσιμο και στην Γερμανία ακολούθησε ανοδική πορεία (αύξηση 2,8%), στην Ελλάδα παρουσίασε παρατεταμένη μείωση που έφτασε στο 14,3%, κατά την περίοδο α' τρίμηνο 2010 έως γ' τρίμηνο 2011, η μείωση σε ορισμένους κλάδους είναι υπερδιπλάσια από ότι σε άλλους.την ίδια στιγμή, αγεφύρωτο παραμένει το χάσμα όσον αφορά στις μηνιαίες απολαβές των δημοσίων υπαλλήλων ανά τον κόσμο. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων στις 5 ηπείρους. Πίνακας 4. Μισθοί των πέντε ηπείρων Χώρα, Πόλη Επάγγελμα Μισθός Ινδία, Μ πιχάρ Υ πάλληλος στο Β^Κα^ Η οαδθ. 197 δολάρια Ινδία, Μ πιχάρ Ε πιθεω ρητής της αστυνομίας. 220 δολάρια Ινδία, Μ πιχάρ Σύμβουλος Ανάπτυξης. 220 δολάρια Ινδία, Μ πιχάρ Διευθυντής με 45 υφισταμένους. (Δεδομένου ότι είναι ο πιο υψηλόβαθμος δημόσιος υπάλληλος στο ΜολύάπΜρυΓ, έχει μια πετσέτα στην καρέκλα του). 263 δολάρια Β ολιβία Π ροϊστάμενος των υγειονομικών υπηρεσιών του δήμου 143 δολάρια ΒθΙαηζοδ. Β ολιβία Α στυνομικός τρίτου βαθμού του δήμου Τίη υίραγ&. 100 δολάρια 32

33 Βολιβία Κ ίνα Γαλλία, Ωβέρνη Ντετέκτιβ στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών της αστυνομίας. Το αστυνομικό τμήμα διαθέτει μόνο σπασμένες γραφομηχανές, δεν έχει κανένα υπολογιστή, κανένα φωτοτυπικό μηχάνημα, ούτε καν τηλέφω νο. Υ πάλληλος στο τμήμα Ο ικονομικών Υ ποθέσεων του δήμου Ου Σου. Υ πάλληλος της επιτροπής για την προώθηση των ίσων ευκαιριών και της ιθαγένειας στο δήμο της Ωβέρνης. Είναι επίσης υπεύθυνος του τμήματος θρησκευτικών υποθέσεων (ιδιαίτερα του ισλαμισμού). 114 δολάρια 260 δολάρια 2038 δολάρια (1550 ευρώ) Γαλλία, Ωβέρνη Α στυνομικός επιφορτισμένος με την δίωξη εμπόρων 2893 δολάρια (2200 ευρώ) Λ ιβερία Λ ιβερία ναρκωτικών. Εργάζεται στο τμήμα ανασυγκρότησης της τροχαίας στο αρχηγείο της Εθνικής Αστυνομίας. Πρώην αγρότης και ταχυδρόμος, είναι τώ ρα επίτροπος της περιοχής Ν γθηα^ΐί^εη. 18 δολάρια (υπάρχουν και έξτρα από τους συγγενείς των θυμάτων). 20 δολάρια Ρω σία Γραμματέας του διευθυντή οικονομικού τμήματος της επαρχίας. Μ ισθός: δεν τον αποκάλυψε Ρωσία, Σιβηρία Είναι ο μοναδικός αστυνομικός στο χωριό ^ιγ^.ύ^5^γ (περίπου 2000 κατοίκους). περίπου 143 δολάρια ΗΠΑ, Τέξας Σερίφης στο ^^ο^^^ιι (περίπου 3000 κάτοικοι) δολάρια ΗΠΑ, Τέξας Δ ιευθύντρια στο τμήμα Α δειών και Κ ανονισμών δολάρια Υ εμένη Σύμβουλος στο Υ πουργείο Γεωργίας. 160 δολάρια Υεμένη Διευθυντής της υπηρεσίας αποκομιδής σκουπιδιών στο Α1-163 δολάρια Μ αύ^θθι. Π ροΐσταται 11 υπαλλήλων και 4 εργατών. Πηγή: ρα αη6ΐί.«0γΰργ6**.00μ,26 Ιανουαρίου Οι μισθολογικές αποδοχές στην Ε.Ε Πολύ πάνω από τα ευρώ είναι οι ελάχιστες αμοιβές σε Βόρεια και Δυτική Ευρώπη. Η Ελλάδα βρίσκεται στη μεσαία κατηγορία μαζί με άλλες χώρες του Νότου, με τον κατώτατο μισθό να διαμορφώνεται πλέον στα 684 ευρώ. Στο τελευταίο σκαλί οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, με ουραγό τη Βουλγαρία όπου ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται στα 159 ευρώ. Στη χώρα μας ισχύει «Μοντέλο» ευρωπαϊκού Νότου όσον αφορά στους μισθούς. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, βρισκόμαστε στη 33

34 μεσαία «κατηγορία» των κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσον αφορά στις κατώτερες αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα. Εικόνα 3. Οι τρείς μισθολογικές ομάδες στην Ευρώπη Πηγή: Εφημερίδα, Το Βήμα,23 Νοεμβρίου 2013 Σημειώνεται πως σήμερα ο κατώτερος μισθός στη χώρα μας με τον οποίο αμείβονται με άτομα διαμορφώνεται στα 684 ευρώ. Για τους νέους έως 25 ετών ο κατώτερος μισθός υποχώρησε κατά 32%, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στα ευρώ. Παράλληλα, από 14 Φεβρουαρίου και μέχρι να πέσει το ποσοστό ανεργίας κάτω από το 10% αναστέλλονται οι αυξήσεις που δίνονται με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας (π.χ. επίδομα πολυετίας, επίδομα τριετίας). Από τα στοιχεία που καταγράφονται στην έρευνα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ προκύπτει πως υπάρχουν τρεις «κατηγορίες» χωρών όσον αφορά στον κατώτερο μισθό. Συγκεκριμένα: Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν κατά κύριο λόγο κράτη της βόρειας και δυτικής Ευρώπης, με τον κατώτερο μισθό να κυμαίνεται από έως και ευρώ. Στις 34

35 χώρες αυτές ανήκουν μεταξύ άλλων το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και η Ιρλανδία. Στη δεύτερη κατηγορία όπου βρίσκεται η Ελλάδα- συναντάμε κατά κύριο λόγο τα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου. Μεταξύ άλλων είναι η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Μάλτα. Ο κατώτερος μισθός στις χώρες αυτές κυμαίνεται από 566 έως 753 ευρώ. Στην τρίτη κατηγορία βρίσκονται κράτη της ανατολικής Ευρώπης, με τον κατώτερο μισθό να διαμορφώνεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Συγκεκριμένα κυμαίνεται από 159 έως 405 ευρώ. Στις χώρες αυτές βρίσκουμε τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Λετονία, την Εσθονία, την Τουρκία, την Ουγγαρία κ.ά. Πρέπει να επισημανθεί πως ο κατώτερος μισθός σε εθνικό επίπεδο υπάρχει σήμερα στα 21 από τα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις υπόλοιπες επτά χώρες (δηλαδή στην Αυστρία, στη Γερμανία, στη Δανία, στη Σουηδία, στη Φιλανδία, στην Ιταλία και στην Κύπρο) υπάρχουν κατώτεροι μισθοί σε κλαδικό επίπεδο. Η απουσία κατώτατου μισθού στις βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες οφείλεται στο ότι οι μισθοί αφορίζονται έπειτα από διαπραγματεύσεις των κοινωνικών εταίρων που εξασφαλίζουν κατά κανόνα τους υψηλότερους δυνατούς μισθούς. Στη Γερμανία, όμως, τα τελευταία χρόνια δεν ισχύει κάτι τέτοιο σε όλους τους επαγγελματικούς κλάδους και η τάση είναι οι χαμηλοί μισθοί να συμπιέζονται διαρκώς. Στη Γερμανία πάντως, διεξάγεται συζήτηση κατά τα τελευταία έτη για τη θέσπιση και κατώτατου μισθού σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι μετά την επανένωση παρατηρείται μεγαλύτερος κατακερματισμός στην αγορά εργασίας και έχει μειωθεί σημαντικά το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις (Κοκκαλιάρη, 2012) ΟΟΣΑ: Πτώση 30% στα εισοδήματα των Ελλήνων Τη μεγαλύτερη συρρίκνωση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ στη μεταπολεμική περίοδο έχει υποστεί το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων που στο διάστημα μειώθηκε περισσότερο από 30%. Αυτό αναφέρει στην ετήσια έκθεσή της η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), που προβλέπει ότι στο σύνολο της οικονομίας οι μέσες ακαθάριστες ονομαστικές αποδοχές θα υποχωρήσουν κατά 1,5% επιπλέον. Πάντως, ο 35

36 διοικητής της ΤτΕ, Γ. Προβόπουλος, επανέλαβε ότι οι μισθοί δεν χρειάζεται να μειωθούν περαιτέρω. Την ίδια ώρα, το ποσοστό του πληθυσμού της Ελλάδος που βρίσκεται είτε σε κίνδυνο φτώχειας είτε σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού (ζει με υλικές στερήσεις, ή νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας) ανήλθε το 2012 στο 34,6% ( άτομα). Ήταν το τέταρτο υψηλότερο στην Ε.Ε. των 28 χωρών (μετά τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Λεττονία), ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. ήταν 25,1%. Σύμφωνα με την ΤτΕ, ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε τα τρία πρώτα χρόνια της κρίσης κατά 25,4%. Επίσης, στην ετήσια έκθεση της ΤτΕ αναφέρεται ότι μεταξύ 2009 και 2013 χάθηκαν θέσεις εργασίας (19,9%), με το ποσοστό απασχόλησης ηλικίας ετών να έχει μειωθεί στο 53,3% το 2013, από 64,4% το 2009 και έναντι 70% που αποτελεί τον ελληνικό στόχο για το 2020 στην Ευρωζώνη και 75% για την Ε.Ε. των «28». Τα επαγγέλματα που επλήγησαν περισσότερο ήταν οι ανειδίκευτοι εργάτες, οι πωλητές, οι χειριστές μηχανημάτων και οι υπάλληλοι γραφείου, ενώ το ποσοστό μισθωτών με μερική απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε από 7,7% το 2010 σε 12,9% το Εξίσου αρνητικά είναι τα στοιχεία και για την ανεργία. Από τα άτομα που είναι άνεργα το 2013, περίπου το 1/5 ή 20% ήταν άνεργα από το Ωστόσο, η ΤτΕ εκτιμά ότι η ανεργία το 2014 θα μειωθεί σε σχέση με πέρυσι, αν και δεν αναφέρει συγκεκριμένους στόχους. Αναμένει όμως ελαφρά άνοδο του αριθμού των μισθωτών στον ιδιωτικό τομέα και των αυτοαπασχολουμένων.(η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,2014) Κομισιόν: αντιμέτωπος με την φτώχεια ένας στους 4 Έλληνες Η κατάσταση της φτώχειας έχει επιδεινωθεί στην Ελλάδα το 2013, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τριμηνιαίας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κοινωνική κατάσταση και την απασχόληση στην ΕΕ, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα στις Βρυξέλλες. Παράλληλα, στην Ελλάδα και την Πορτογαλία οι μεταρρυθμίσεις των συστημάτων φορολογίας και κοινωνικών παροχών κατά την περίοδο οδήγησαν σε μείωση των εισοδημάτων για την πλειοψηφία των νοικοκυριών. 36