ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Ελέγχου των Προϋπολογισμών 12.5.2010 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης: Κανονισμός που τροποποιεί τον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό των Κοινοτήτων αυτών Επιτροπή Ελέγχου των Προϋπολογισμών Εισηγήτρια: Edit Herczog DT\816621.doc PE441.318v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
Εισαγωγή Ο κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης (ΚΥΚ) των υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και του καθεστώτος που εφαρμόζεται στο λοιπό προσωπικό των Κοινοτήτων (ΚΛΠΚ) είναι ένα από τα νομοθετήματα που πρέπει να προσαρμοστούν για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας (ΣΝΔ, πρώην διαδικασίας συναπόφασης) από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 336 της ΣΛΕΕ που παρέχει στο Κοινοβούλιο πλήρη νομοθετικά δικαιώματα (άρθρο 322 της ΣΛΕΕ). Η επικείμενη πρόταση της Επιτροπής παραπέμπεται στην Επιτροπή Ελέγχου των Προϋπολογισμών για γνωμοδότηση, καθόσον αρμόδια επί της ουσίας είναι η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων (εισηγητής: Bernhard Rapkay). Η εισηγήτρια προτίθεται να υποβάλει εποικοδομητικές οικονομικές και πολιτικές προτάσεις με σκοπό την επίτευξη της εύρυθμης και αποτελεσματικής από απόψεως κόστους λειτουργίας της ΕΥΕΔ, ο δημοσιονομικός έλεγχος της οποίας μπορεί να γίνει με απλή, διαφανή και ταχεία διαδικασία που δεν ενέχει κανέναν κίνδυνο. Η σύσταση της ΕΥΕΔ πρέπει, συνεπώς, να αποφύγει την περιττή επικάλυψη δομών, την αναποτελεσματικότητα και την αλόγιστη χρήση πόρων. Λόγω της καταστατικής υποχρέωσης (άρθρο 10 του ΚΥΚ) συζήτησης των θεμάτων της πρότασης με εκπροσώπους του προσωπικού, η Επιτροπή αναμένεται να εγκρίνει την τελική της πρόταση μόλις περί τα τέλη Μαΐου ή τις αρχές Ιουνίου 2010, υπερβολικά καθυστερημένα ώστε να ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο του παρόντος έγγραφο εργασίας. Ωστόσο, η εισηγήτρια έχει ήδη λάβει γνώση ενός σχεδίου της επικείμενης πρότασης και έχει καλή εικόνα όσον αφορά τις αλλαγές που προτίθεται να επιφέρει η Επιτροπή στον ΚΥΚ και το ΚΛΠΚ. Επιπλέον, το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου βάσει του οποίου συστήνεται η ΕΥΕΔ, («πρόταση Ashton») 1 είναι επίσης διαθέσιμο και αναφέρεται επίσης σε θέματα προσωπικού (στο άρθρο 6). Εξουσία επί του προσωπικού των αντιπροσωπειών Η εισηγήτρια ανησυχεί για το γεγονός ότι στις αντιπροσωπείες της Ένωσης, ενδεχομένως να προκύψει μια πολύπλοκη διοικητική κατάσταση λόγω της ανάμειξης του προσωπικού (ΕΥΕΔ και προσωπικού της Επιτροπής) καθώς και από τον ενδεχόμενο κίνδυνο αντιφατικών εντολών από την Επιτροπή και από την ΑΠ/ΥΕ και τον επικεφαλής της αντιπροσωπείας, γεγονός που ενδέχεται να δημιουργήσει μεγάλες δυσκολίες, κυρίως στον τομέα της οικονομικής διαχείρισης και ελέγχου. Πράγματι, οι υπάλληλοι της Επιτροπής και το προσωπικό της ΕΥΕΔ που εργάζονται σε μια συγκεκριμένη αντιπροσωπεία θα πρέπει να ακολουθούν οδηγίες σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. εφαρμογή των αναπτυξιακών προγραμμάτων) από την Επιτροπή και, σε άλλες περιπτώσεις (για οργανωτικά και διοικητικά θέματα καθώς και για την 1 της 25.03.2010, δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί. PE441.318v01-00 2/6 DT\816621.doc
εφαρμογή του διοικητικού προϋπολογισμού) από τον επικεφαλής της αντιπροσωπείας. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η υπερβολικά πολύπλοκη κατάσταση και να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινή λειτουργία της υπηρεσίας, πρέπει να καθοριστεί σαφής ιεραρχική δομή και φαίνεται ότι θα ήταν προτιμότερο οι εντολές της Επιτροπής να διοχετεύονται και στο προσωπικό μέσω της ΑΠ/ΥΕ και του επικεφαλής της αντιπροσωπείας. Η σύνθεση του προσωπικού Σύμφωνα με το άρθρο 27, παράγραφος 3 της ΣΕΕ, η ΕΥΕΔ «απαρτίζεται από υπαλλήλους των αρμοδίων διευθύνσεων της Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου και της Επιτροπής καθώς και αποσπασμένο προσωπικό των εθνικών διπλωματικών υπηρεσιών των καρτών μελών» χωρίς να καθορίζεται η σύνθεση του προσωπικού που προέρχεται από τις υπηρεσίες αυτές. Οι αποφάσεις σχετικά με την αναλογία κατά την οποία θα συνεισφέρουν οι πηγές αυτές θα έχει κοστολογική επίπτωση στον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθόσον το σύνολο των δαπανών που αφορούν προσωπικό προερχόμενο από τα κράτη μέλη θα πρέπει να καλύπτεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κατά συνέπεια, ο κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης πρέπει να τροποποιηθεί προκειμένου να καλύψει τη συγκεκριμένη σύνθεση της ΕΥΕΔ. Τέλος, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι θα προσληφθούν προσωρινοί υπάλληλοι από τις διάφορες πηγές (Επιτροπή, Συμβούλιο και κράτη μέλη) και από όλα τα επίπεδα, σε αναλογίες αντίστοιχες με αυτές των μονίμων υπαλλήλων. Εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό Έχει κομβική σημασία η ΕΥΕΔ να διαθέτει εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό. Πρέπει να θεσπιστούν διαδικασίες επιλογής με βάση την αξία (προσόντα και εμπειρία) που θα διασφαλίζουν ότι θα υπάρχει ισότητα μεταχείρισης των υποψηφίων από όλες τις πηγές (Επιτροπή, Συμβούλιο και κράτη μέλη). Η Επιτροπή πρέπει να εμπλακεί στη διαδικασία πρόσληψης των επικεφαλής των αντιπροσωπειών που θα ενεργούν εξ ονόματος της Επιτροπής ως δευτερεύοντες διατάκτες χωρίς να είναι υπάλληλοι της Επιτροπής. Εσωτερικός έλεγχος Ορισμένοι υπάλληλοι προερχόμενοι από τα κράτη μέλη ή την Επιτροπή θα καταστούν υπάλληλοι της ΕΥΕΔ χωρίς να έχουν επαρκή γνώση των εσωτερικών δημοσιονομικών κανόνων της Επιτροπής και του Δημοσιονομικού Κανονισμού. Η εν λόγω έλλειψη γνώσης μπορεί να προξενήσει σοβαρά προβλήματα οικονομικής διαχείρισης και ελέγχου σε περιπτώσεις που οι εν λόγω υπάλληλοι καταστούν επικεφαλής αντιπροσωπείας ή αναλάβουν άλλη θέση που θα έχει δικαίωμα μεταφοράς κονδυλίων η εγγραφή δημοσιονομικών υποχρεώσεων. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα ούτως ώστε να διασφαλίσει ότι τα άτομα που θα λάβουν θέσεις που συνεπάγονται τη λήψη οικονομικών αποφάσεων να λάβουν την κατάλληλη κατάρτιση και, ενδεχομένως, πριν από την ανάληψη των νέων καθηκόντων τους, να περάσουν από τη βάσανο της δοκιμασίας. Η εισηγήτρια πιστεύει ότι αυτό αποτελεί την ελάχιστη προϋπόθεση για να διασφαλιστεί ο δέον σεβασμός των δημοσιονομικών κανόνων και της δυνατότητας λήψης πειθαρχικών μέσων σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων αυτών. Επιπλέον, η εισηγήτρια πιστεύει ότι η ΕΥΕΔ πρέπει να έχει επαρκείς ικανότητες εσωτερικού ελέγχου, ιδίως για να διασφαλίσει τη διενέργεια τακτικών επί τόπου οικονομικών ελέγχων DT\816621.doc 3/6 PE441.318v01-00
στις αντιπροσωπείες της Ένωσης. Η υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου (ΥΕΕ) της Επιτροπής πρέπει να ενισχυθεί αναλόγως. Συνεργασία με την OLAF Πρέπει να προβλεφθούν σαφείς διατάξεις για υψηλό επίπεδο συνεργασίας της ΕΥΕΔ ως υπηρεσίας αλλά και των μεμονωμένων υπαλλήλων και μελών του προσωπικού της με τις υπηρεσίες της OLAF που έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα στον τομέα της καταπολέμησης της απάτης όσον αφορά την υπηρεσία. Γεωγραφική ισορροπία Έχει κομβική σημασία να διασφαλιστεί η κατάλληλη γεωγραφική ισορροπία που θα αντικατοπτρίζει την ΕΕ στην υπηρεσία 2. Κατά συνέπεια, πρέπει να τεθούν και να εφαρμοστούν ενδεικτικοί στόχοι για όλες τις εθνικότητες 3. Πιθανό πρόβλημα σχετικά με το καθήκον πίστης και υποχρέωσης του προσωπικού της ΕΥΕΔ που προέρχεται από τις εθνικές διοικήσεις Προβλέπεται ότι το προσωπικό από τις εθνικές διπλωματικές υπηρεσίες θα απασχοληθεί από την ΕΥΕΔ ως ειδική κατηγορία προσωρινού προσωπικού. Οι εθνικοί διπλωμάτες από τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στην ΕΥΕΔ ως προσωρινοί υπάλληλοι με αποτέλεσμα αυτό να δημιουργεί το πρόβλημα της διχασμένης πίστης. Πράγματι, υπάρχει κίνδυνος οι εθνικοί διπλωμάτες σε περίπτωση που δεν μπορούν να παραμείνουν στην υπηρεσία χωρίς να χάνουν το δικαίωμα επιστροφής στην εθνική διοίκηση, να έχουν ισχυρότερη πίστη στο κράτος μέλος από το οποίο προέρχονται, σε σχέση με την Ένωση, γεγονός που αντιβαίνει στη βασική αρχή του ΚΥΚ (άρθρο 11 4 ). Από την άλλη, πρέπει να θεσπιστούν διατάξεις για να διασφαλιστεί ότι οι εθνικοί διπλωμάτες, που κανονικά επωφελούνται ασυλίας, θα είναι υπόλογοι για τις πράξεις τους ως αποσπασμένοι εμπειρογνώμονες ή προσωρινοί υπάλληλοι στην ΕΥΕΔ, σύμφωνα με το άρθρο 66 του Δημοσιονομικού Κανονισμού, ακόμη και μετά την επιστροφή του στην εθνική τους διοίκηση. 2 βλ. παράγραφος 6, σημείο α) του ψηφίσματος του ΕΚ της 22.10.2009 (Έκθεση Brok) σχετικά με τις θεσμικές πτυχές της σύστασης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης «οι διορισμοί στην ΕΥΕΔ θα πρέπει να βασίζονται στην αξία, την εμπειρία και την αριστεία του προσωπικού, το οποίο θα πρέπει να αποτελείται, με την αρμόζουσα αναλογία και με σεβασμό της γεωγραφικής ισορροπίας, από υπαλλήλους της Επιτροπής, του Συμβουλίου και των εθνικών διπλωματικών υπηρεσιών μέσω μιας ανοικτής και χαρακτηριζόμενης από διαφάνεια διαδικασίας, ούτως ώστε ο ΑΠ/ΥΕ να μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις γνώσεις και την εμπειρία των τριών φορέων [...]» 3 βλέπε Κανονισμό του Συμβουλίου αριθ. 401/2004 της 23 Φεβρουαρίου 2004 για τη θέσπιση, με την ευκαιρία της προσχώρησης της Κύπρου, της Τσεχικής Δημοκρατίας της Εσθονίας, της Ουγγαρίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Μάλτας, της Πολωνίας της Σλοβακίας και της Σλοβενίας, ειδικών προσωρινών μέτρων για την πρόσληψη υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. 4 «Ο υπάλληλος οφείλει να ασκεί τα καθήκοντά του και να ρυθμίζει τη συμπεριφορά του λαμβάνοντας αποκλειστικά υπόψη του τα συμφέροντα των Κοινοτήτων, χωρίς να ζητεί ή να δέχεται οδηγίες από κυβέρνηση, από αρχή ή πρόσωπο ξένο προς το όργανο στο οποίο ανήκει. Εκτελεί τις εργασίες που του ανατίθενται κατά τρόπο αντικειμενικό και αμερόληπτο, τηρώντας το καθήκον πίστεως που υπέχει έναντι των Κοινοτήτων.» PE441.318v01-00 4/6 DT\816621.doc
Μεταφορά θέσεων Για να αποφευχθούν παράλληλες θέσεις - και συνεπώς πρόσθετο κόστος - στο πλαίσιο των γενικών γραμματειών του Συμβουλίου και της Επιτροπής και στην ΕΥΕΔ, είναι σημαντικό να επιβεβαιωθεί ότι οι υπάλληλοι και το προσωρινό προσωπικό που απασχολούνται σε θέση υπηρεσιακής μονάδας ή άλλης οργανωτικής ενότητας και που μετακινούνται στην ΕΥΕΔ κατόπιν απόφασης του Συμβουλίου (όπως αναφέρει το άρθρο 27, παράγραφος 3 της ΣΕΕ) θα θεωρούνται ότι μετακινούνται με τη θέση τους. Οι μόνιμοι υπάλληλοι, το προσωρινό προσωπικό, οι επί συμβάσει και οι τοπικοί υπάλληλοι των γενικών γραμματειών του Συμβουλίου και της Επιτροπής, μπορούν να μετακινούνται συνολικά στην ΕΥΕΔ και αυτό μπορεί να ισχύει και για το επί συμβάσει προσωπικό. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, πρέπει να εξηγηθεί ο τρόπος με τον οποίον το μετακινούμενο προσωπικό θα διατηρήσει τα κεκτημένα δικαιώματα και προνόμιά του, ενώ θα αποφευχθούν οι διαφορές μεταξύ μελών του προσωπικού με τα ίδια καθήκοντα και τον ίδιο βαθμό στην ιεραρχία. Η Ύπατη Εκπρόσωπος θεσπίζει τους κανόνες σχετικά με την κινητικότητα. Κατά το εγχείρημα αυτό πρέπει να λάβει υπόψη τη συγκεκριμένη περίοδο σύμβασης των προσωρινών υπαλλήλων που μένει να αποφασιστεί. Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί ότι το προσωπικό που θα μετακινηθεί στην ΕΥΕΔ δεν θα μειονεκτεί όσον αφορά τις ευκαιρίες σταδιοδρομίας σε σχέση με τον οργανισμό από τον οποίο προέρχεται. (ίδιο) Πειθαρχικό Συμβούλιο και Επιτροπή Προσωπικού; Η δημιουργία χωριστού πειθαρχικού συμβουλίου και επιτροπής προσωπικού εντός της ΕΥΕΔ ασφαλώς θα έχει δημοσιονομική επίπτωση. Αυτό πρέπει να συνεκτιμηθεί κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με τη δημιουργία των παράλληλων αυτών δομών. Γονική άδεια για το προσωπικό της αντιπροσωπείας και κοινωνική ασφάλιση του τοπικού προσωπικού: Για να διασφαλιστεί η καλύτερη εξισορρόπηση των φύλων στην αντιπροσωπεία, είναι πιθανό να προταθεί το προσωπικό που υπηρετεί σε τρίτες χώρες να έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει γονική άδεια. Η εισηγήτρια χαιρετίζει την πρόταση αυτή, ωστόσο αναμένει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τις ενδεχόμενες επιπτώσεις μιας τέτοιας πρότασης όσον αφορά το κόστος. Μια άλλη πρόταση, που πρέπει επίσης να χαιρετιστεί, είναι η βελτίωση της προστασίας κοινωνικής ασφάλειας για το τοπικά προσλαμβανομένο προσωπικό (στο οποίο πρέπει να παρέχονται οι ελάχιστες κοινωνικές εγγυήσεις, που δεν διασφαλίζονται από την εθνική νομοθεσία σε ορισμένες χώρες). Αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία καταστατικής βάσης για τη σύσταση αυτόνομου ή συμπληρωματικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Επίσης, πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά οι επιπτώσεις των προτάσεων αυτών όσον αφορά το κόστος. Άδεια ελεύθερης διακίνησης DT\816621.doc 5/6 PE441.318v01-00
Όπως συνέβαινε ήδη στο παρελθόν, προβλέπεται η έκδοση άδειας ελεύθερης διακίνησης στους προϊσταμένους μονάδας και τους άλλους υπαλλήλους και το προσωπικό της ΕΥΕΔ των βαθμών AD 12 έως AD 16. Είναι απαραίτητο να υπάρξει περισσότερη πληροφόρηση σχετικά με τη χρησιμότητα και τις επιπτώσεις όσον αφορά το κόστος των μέτρων αυτών ώστε να αξιολογηθεί η προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με τα διαβατήρια. Δημοσιονομική ουδετερότητα Σύμφωνα με την Επιτροπή, η πρόταση θα είναι σε γενικές γραμμές δημοσιονομικά ουδέτερη, εκτίμηση που φαντάζει υπερβολικά αισιόδοξη. Πράγματι, η εισηγήτρια διατηρεί ορισμένες αμφιβολίες όσον αφορά τη δημοσιονομική ουδετερότητα όταν υπάρχει το θέμα της χρηματοδότησης των μισθών εθνικών διπλωματών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, η επέκταση της γονικής άδειας στο προσωπικό που υπηρετεί σε τρίτες χώρες κλπ. Κατά συνέπεια, η εισηγήτρια πιστεύει ότι το Κοινοβούλιο θα πρέπει να παραλάβει μαζί με την επικείμενη πρόταση της Επιτροπής και λεπτομερές δημοσιονομικό δελτίο σχετικά με τις επιπτώσεις των προτεινόμενων αλλαγών και την πλήρη δημοσιονομική διαφάνεια όσον αφορά το οργανόγραμμα της ΕΥΕΔ. PE441.318v01-00 6/6 DT\816621.doc