Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Γ Δημοτικού Τίτλος: «Στο μετρό της Αθήνας» Συγγραφή: ΔΕΣΤΈΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Εφαρμογή: ΣΑΜΑΡΑ ΣΩΤΗΡΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2015

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.5. Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: http://www.greeklanguage.gr Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 48

Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Στο μετρό της Αθήνας Δημιουργός Γεώργιος Δεστές Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Γ Δημοτικού Σχολική μονάδα 20ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς Χρονολογία Από 11/12/2014 έως 29/01/2015 Διδακτική/θεματική ενότητα Γλώσσα Γ Δημοτικού, τεύχος β, ενότητα 10: «Άνθρωποι και μηχανές», υποενότητα: «Στο Αττικό Μετρό». Διαθεματικό Ναι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα Ι. Φιλολογικής ζώνης Νεοελληνική γλώσσα ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα Αισθητική Αγωγή: Θεατρική Αγωγή, Εικαστικά, Μουσική Σελίδα 3 από 48

Γεωγραφία ΙΙΙ. Ημιτυπικές και άτυπες διαδικασίες εκπαίδευσης Ευέλικτη Ζώνη Περιβαλλοντική Αγωγή Χρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 12 διδακτικές ώρες. Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο Πληροφορικής Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή του σεναρίου είναι οι μαθητές να κατέχουν βασικές δεξιότητες πληκτρολόγησης και χρήσης του επεξεργαστή κειμένου και του λογισμικού παρουσίασης, να έχουν βασικές γνώσεις χρήσης Η/Υ (ονομασία και αποθήκευση αρχείων, εργασία σε δύο παράθυρα), πλοήγησης στο διαδίκτυο και βασικές δεξιότητες χρήσης της μηχανής αναζήτησης. Θα πρέπει, επίσης, να είναι εξοικειωμένοι με την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και να έχουν έρθει σε επαφή με τη χρήση συνεργατικών περιβαλλόντων γραφής Web 2.0. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να έχει βασικές δεξιότητες χρήσης του υπολογιστή, να έχει ετοιμάσει τα περιβάλλοντα συνεργατικής μάθησης που προβλέπονται στο σενάριο (Google έγγραφα), να έχει φροντίσει να είναι τα φύλλα εργασίας άμεσα διαθέσιμα στους μαθητές, δηλαδή στον φάκελό τους τοπικά στον Η/Υ, όπως προτείνεται στο παρόν σενάριο. Σχετικά με την υλικοτεχνική υποδομή, θα πρέπει να υπάρχει ικανοποιητικός αριθμός Η/Υ, προβολέας ή διαδραστικός πίνακας, σύνδεση στο διαδίκτυο και εγκαταστημένα τα λογισμικά γενικής χρήσης (επεξεργαστής κειμένου και λογισμικό παρουσίασης). Τέλος, θα χρειαστούν ηχεία για τις δραστηριότητες ακρόασης. Σελίδα 4 από 48

Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Γιώργος Δεστές, Στο Αττικό μετρό, Νεοελληνική Γλώσσα, Γ Δημοτικού 2014 Το σενάριο αντλεί Το σενάριο είναι πρωτότυπο στη σύλληψη. Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το σενάριο ππραγματεύεται τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και συγκεκριμένα το μετρό της Αθήνας. Αποσκοπεί στο να εξοικειώσει τους μαθητές με δεξιότητες που αντλούνται από τα επεξηγηματικά και κατευθυντικά είδη κειμένου και αφορούν τη μελέτη και τον προσανατολισμό στον χάρτη, την αντίληψη και υλοποίηση οδηγιών από ηλεκτρονικούς χάρτες, την ανάπτυξη προφορικού και γραπτού λόγου, ενώ τους εμπλέκει στη δημιουργία διαλόγων, στην ενσωμάτωσή τους σε βίντεο και στη μετατροπή τους σε πλάγιο λόγο, καθώς επίσης και σε διαδικασίες ανακοίνωσης στην τάξη των αποτελεσμάτων ομαδικής εργασίας. Τους ωθεί σε διαδικασίες διερευνητικής και συνεργατικής μάθησης, αξιοποιώντας τις ΤΠΕ και τα συνεργατικά περιβάλλοντα μάθησης Web 2.0. Η νέα γνώση οικοδομείται σταδιακά, ξεκινώντας από τις εμπειρίες των παιδιών, από ένα απλό και καθημερινό ερώτημα: τον τρόπο με τον οποίο μετακινούνται στην Αθήνα με τους γονείς τους. Το ερώτημα αυτό αξιοποιείται ως προκαταβολικός οργανωτής και αναδεικνύει τις πρότερες γνώσεις τους. Επίσης, εισάγονται αβίαστα σε δραστηριότητες συλλογής κι οπτικοποίησης δεδομένων αξιοποιώντας το Wordle. Στη συνέχεια, επεξεργάζονται πολυτροπικά πληροφοριακά κείμενα: ένα βίντεο κι ένα ηλεκτρονικό άρθρο σε περιοδικό. Αξιοποιούνται, επίσης, τα κείμενα του βιβλίου Γλώσσα Γ Δημοτικού και η παιγνιώδης προσέγγιση κατανόησης των κειμένων, μέσα Σελίδα 5 από 48

από το παιχνίδι των ερωταποκρίσεων, θέτοντας σε λειτουργία μηχανισμούς ακουστικής κι απαντητικής ετοιμότητας. Γίνεται χρήση συγκεκριμένου ιστότοπου (YouTube), για να περιηγηθούν οι μαθητές στα μετρό του κόσμου, εμπλέκονται σε διαδικασίες καθοδηγούμενης ιστοεξερεύνησης και σε διαδικασίες σύγκρισης, παρουσίασης κι αιτιολόγησης. Ακολούθως, οι μαθητές εξερευνούν τα μέσα σταθερής τροχιάς, μελετούν τον χάρτη αρχίζοντας από πιο απλούς και προχωρώντας σε πιο σύνθετους αποκωδικοποιούν τις πληροφορίες και σχεδιάζουν διαδρομές. Εισάγονται στη διαδικασία επίλυσης πραγματικού προβλήματος σχεδιάζοντας τη διαδρομή μιας εκπαιδευτικής επίσκεψης στο Μουσείο της Ακρόπολης. Τέλος, το σενάριο εξυπηρετεί και καθαρά γλωσσικούς στόχους: να γνωρίσουν τη χρήση της προστακτικής, να συντάξουν οδηγίες και να τις μεταφέρουν σε διαφορετικό πρόσωπο. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Η διδακτική προσέγγιση του σεναρίου αντλεί στοιχεία από τα ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ της Γλώσσας, στα οποίο η μάθηση θεωρείται ως αποτέλεσμα οικοδόμησης γνώσεων πάνω σε εκείνες που ήδη προϋπάρχουν. Το υποκείμενο της μάθησης δημιουργεί τις δικές του διανοητικές δομές, οι οποίες, για να μην είναι αποσπασματικές, δημιουργούν συνάφειες με τις προϋπάρχουσες γνώσεις, σύμφωνα με τον Ausubel. Αξιοποιείται έτσι ο προκαταβολικός οργανωτής, για να αναδειχθούν οι πρότερες γνώσεις και να πραγματοποιηθούν οι συνάψεις με τις νέες γνώσεις που θα αποκτηθούν, ακολουθώντας τη φθίνουσα καθοδήγηση. Η ιδέα της σταδιακής ανακάλυψης της γνώσης μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο για τον μαθητή, τον οποίο ο εκπαιδευτικός βοηθάει και καθοδηγεί (καθοδηγούμενη ανακάλυψη). Σύμφωνα με τον Vygotsky, η μάθηση είναι κοινωνική και συνεργατική δραστηριότητα, η οποία θα πρέπει να κινείται στα όρια της ζώνης επικείμενης Σελίδα 6 από 48

ανάπτυξης. Σύμφωνα με τον Bruner, ο εκπαιδευτικός έχει τον ρόλο του εμψυχωτή, του διευκολυντή και του καθοδηγητή και υποστηρίζει την προσπάθεια του μαθητή (ΙΤΥ 2010). Ο/Η δάσκαλος/-α δεν παρέχει έτοιμες γνώσεις στους μαθητές, αλλά δημιουργεί προβληματικές καταστάσεις που ωθούν στην ανακάλυψη της γνώσης. Οι μαθητές πρέπει να ενθαρρύνονται, ώστε να συμμετέχουν ενεργά σε δραστηριότητες που θα τους οδηγήσουν σε γενικά συμπεράσματα (Τριλιανός 2000). Ο/Η δάσκαλος/-α καθόλη τη διδακτική διαδικασία λειτουργεί ως καθοδηγητής, διευκολυντής, σχεδιαστής δραστηριοτήτων, εμψυχωτής των μαθητών του και αξιολογητής παρά ως δάσκαλος-πομπός (Theroux 2004). Έτσι, μέσα σε ένα συνεργατικό περιβάλλον, με την προσωπική δραστηριοποίηση και την οργάνωση των εμπειριών του ο μαθητής ανακαλύπτει και οικοδομεί πιο στέρεα τη γνώση (Dewey 1980). Οι μαθητές, με αφορμή τα Μέσα Σταθερής Τροχιάς, εμπλέκονται σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την πραγματικότητα, αναλαμβάνουν ρόλους, διαβάζουν χάρτες και σχεδιάζουν διαδρομές, εμπλέκονται ενεργά στην οργάνωση εκπαιδευτικής επίσκεψης, συντάσσουν οδηγίες μαθητικής συμπεριφοράς, ετοιμάζονται για νέους συνεργατικούς και υπεύθυνους ρόλους στη ζωή και την εργασία, ώστε να είναι σε θέση να λειτουργήσουν σύμφωνα με το επιδιωκόμενο μοντέλο του ενεργού και συμμετοχικού πολίτη του αύριο (Ράπτης & Ράπτη 2004). Η προσέγγιση της νέας γνώσης γίνεται μέσα από την αξιοποίηση των ΤΠΕ και σε συνδυασμό με συνεργατικές και βιωματικές δραστηριότητες. Η γνώση περνάει στους ίδιους τους μαθητές μέσα από τον μετασχηματισμό των εμπειριών τους. Η νέα γνώση οικοδομείται, επίσης, με τη μέθοδο της ανακάλυψης και της συνεργατικής μάθησης μέσα από τη δημιουργική συνεργασία των ίδιων των μαθητών. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες, διερευνούν, προβληματίζονται, συζητούν και παρουσιάζουν το έργο τους στην ολομέλεια. Ο/Η δάσκαλος/-α στέκεται αρωγός, θέτει ερωτήσεις και προβληματισμούς, ενεργοποιεί τις συνθήκες συζήτησης και διαλόγου, αξιοποιεί τα Σελίδα 7 από 48

φύλλα εργασιών και τις προτεινόμενες δραστηριότητες με τη χρήση των ΤΠΕ, προκειμένου να καθοδηγήσει τους μαθητές να ανακαλύψουν τη γνώση. Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να γνωρίσουν το μετρό και τα Μέσα Σταθερής τροχιάς να αναδείξουν τα πλεονεκτήματα χρήσης των παραπάνω μέσων για τους κατοίκους των μεγαλουπόλεων να αναπτύξουν δεξιότητες κυκλοφοριακού εγγραμματισμού, να εξοικειωθούν με τους κανόνες χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς να πραγματοποιήσουν δραστηριότητες σχεδιασμού μιας εκπαιδευτικής επίσκεψης να καλλιεργήσουν συνεργατικές και επικοινωνιακές δεξιότητες εμπλεκόμενοι σε δραστηριότητες που απαιτούν ομαδικές και συνεργατικές εργασίες να αναπτύξουν δεξιότητες που αφορούν την παρουσίαση της δουλειάς τους στην ολομέλεια να καλλιεργήσουν και να αναδείξουν τη δημιουργικότητά τους. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να αποκτήσουν δεξιότητες ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου να καλλιεργήσουν δεξιότητες οπτικού εγγραμματισμού, τη δεξιότητα δηλαδή ενός υποκειμένου να ερμηνεύει και να αποδίδει νόημα σε πληροφορίες που παρουσιάζονται με οπτικό τρόπο να εξασκηθούν στην παραγωγή δικών τους ερωτήσεων κατανόησης ενός κειμένου Σελίδα 8 από 48

να διευρύνουν το λεξιλόγιό τους να κατακτήσουν δεξιότητες αποκωδικοποίησης πληροφοριών μιας ταινίας και να ενσωματώσουν σε αυτή δικούς τους διαλόγους να αναπτύξουν τον κατευθυντικό λόγο (να ακολουθήσουν οδηγίες πλοήγησης στον χάρτη και να συντάξουν δικές τους οδηγίες) να γνωρίσουν το ύφος και τη λειτουργία της προστακτικής έγκλισης και να μεταφέρουν προτάσεις από την προστακτική στην οριστική να έρθουν σε επαφή με δημοσιογραφικά κείμενα και να αποκωδικοποιήσουν τις σχετικές πληροφορίες να καλλιεργήσουν δεξιότητες προφορικής παρουσίασης. Γραμματισμοί Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να καλλιεργήσουν βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ, χρήση πληκτρολογίου και ποντικιού, αποθήκευση αρχείων να εξασκηθούν στη συγγραφή σύντομων κειμένων στον κειμενογράφο να γνωρίσουν εργαλεία συνεργατικής μάθησης (Google docs, Wordle) και να γράψουν σε αυτά να αποκτήσουν δεξιότητες πλοήγησης σε ιστοσελίδες να αποκτήσουν δεξιότητες καθοδηγούμενης ιστοεξερεύνησης να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα μηνύματα μιας ιστοσελίδας που αφορά τις μετακινήσεις με μέσα μαζικής μεταφοράς να εμπλακούν σε δραστηριότητες επιλογής μιας διαδρομής και να αναζητήσουν τις σχετικές οδηγίες να εμπλακούν σε δραστηριότητες σχεδιασμού μιας διαδρομής σε ηλεκτρονικό χάρτη να αναπτύξουν δεξιότητες διαλογικής επικοινωνίας Σελίδα 9 από 48

να εξοικειωθούν με λογισμικά παρουσίασης και οργάνωσης πληροφοριών (PowerPoint) να έρθουν σε επαφή με διαδικτυακά δημοσιογραφικά κείμενα και να αντιληφθούν τη διαδραστικότητά τους μέσα από τα σχόλια. Διδακτικές πρακτικές Οι μαθητές θα εμπλακούν σε ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες, θα συνεργαστούν στα πλαίσια της ομάδας, θα παρακολουθήσουν και θα αποκωδικοποιήσουν βίντεο και θα αναδείξουν τη δημιουργικότητά τους εμπλουτίζοντάς τα με διαλόγους. Θα μελετήσουν χάρτες, θα αναζητήσουν οδηγίες επιλεγμένων διαδρομών, θα αναλάβουν πρωτοβουλίες σχετικές με την οργάνωση μιας εκπαιδευτικής επίσκεψης και θα παρουσιάσουν στην ολομέλεια τις δικές τους οδηγίες. Ο δάσκαλος, ακολουθώντας τις αρχές του εποικοδομισμού, θα λειτουργεί ως εμψυχωτής, διευκολυντής και καθοδηγητής, καταφεύγοντας στην αρχή της φθίνουσας καθοδήγησης. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Το σενάριο ξεκινάει από ένα ερώτημα αφόρμησης κοντά στις καθημερινές εμπειρίες των μαθητών: την καταγραφή του τρόπου με τον οποίο μετακινούνται στις μεγαλουπόλεις μαζί με τους γονείς τους. Έτσι, αναδεικνύονται οι πρότερες γνώσεις, πάνω στις οποίες θα οικοδομηθούν οι νέες. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Το παρόν σενάριο συγχρονίζεται με το Α.Π.Σ και Δ.Ε.Π.Π.Σ. για τη Γ Τάξη Δημοτικού στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας καθώς στοχεύει στην εξοικείωση με διαφορετικά είδη προφορικού λόγου, όπως η οδηγία, επεξεργάζεται διάφορα κειμενικά είδη (χάρτης, δημοσιογραφικό κείμενο, πληροφορικά βίντεο) και αξιοποιεί συστηματικά τον διάλογο. Συμβαδίζει με τους στόχους της υποενότητας «Στο Αττικό Σελίδα 10 από 48

Μετρό» (Γλώσσα Γ Δημοτικού, β τεύχος, ενότητα 10 «Άνθρωποι και μηχανές»). Συμβαδίζει και με το Α.Π.Σ και Δ.Ε.Π.Π.Σ της Μελέτης Περιβάλλοντος της Γ Δημοτικού, στην ενότητα που αφορά τις μεταφορές: «Να ευαισθητοποιηθούν για τη σημασία της ασφαλούς μετακίνησης και μεταφοράς και τις επιδράσεις των μέσων μεταφοράς στη ζωή του ανθρώπου και το περιβάλλον». Αξιοποίηση των ΤΠΕ Στο σενάριο αναπτύσσονται παιδαγωγικές δραστηριότητες που στηρίζονται στη διδακτική αξιοποίηση των ΤΠΕ, ενθαρρύνουν τις συνεργατικές δραστηριότητες, τον διάλογο και την ενεργητική συμμετοχή. Ο τρόπος λειτουργίας των ψηφιακών περιβαλλόντων παρουσιάζεται στα παιδιά μέσω ενός λογισμικού διαχείρισης τάξης: (Λογισμικό: Insight, διατίθεται ελεύθερα στο διαδίκτυο από http://www.faronics.com/en-uk/products/insight/). Οι πρότερες γνώσεις, οι οποίες αναδεικνύονται και οπτικοποιούνται αξιοποιώντας το εργαλείο συνεργατικής γραφής Wordle, αποτελούν τη βάση οικοδόμησης της νέας γνώσης. Οι μαθητές θα γνωρίσουν δημοσιογραφικά διαδικτυακά κείμενα και τη δυνατότητα διάδρασης των αναγνωστών μέσω των σχολίων. Θα αποκωδικοποιήσουν μηνύματα επιλεγμένων βίντεο από την ιστοσελίδα του YouTube, θα δραματοποιήσουν τους διαλόγους αξιοποιώντας την τεχνική του κουκλοθέατρου. Θα εξερευνήσουν συγκεκριμένη ιστοσελίδα που αφορά τα Μέσα Σταθερής τροχιάς, θα αναλάβουν να παρουσιάσουν στην ολομέλεια συγκεκριμένες πληροφορίες που δίνονται στα φύλλα εργασίας, θα μελετήσουν τον χάρτη, θα αναζητήσουν διαδρομές, θα έρθουν σε επαφή με τον κατευθυντικό λόγο. Κείμενα Από το σχολικό βιβλίο Γλώσσα Γ Δημοτικού «Στο Αττικό Μετρό». Κείμενα από ιστοσελίδες «2000: Η πρώτη μέρα λειτουργίας του μετρό», του Δημήτρη Ρηγόπουλου στο ηλεκτρονικό περιοδικό www.lifo.gr (ανάρτηση 28/3/2013) Σελίδα 11 από 48

Άλλες ιστοσελίδες http://www.stasy.gr/ Χάρτες Χάρτης του μετρό της Αθήνας, από τη Wikimedia Χάρτες Google Βίντεο «Τα μέσα μεταφοράς Το τραμ και το μετρό», εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ του Ε.Β. Κατσαρού. «The Athens (Greece) metro (subway or underground)», βίντεο του Vic Stefanu (για ενσωμάτωση διαλόγων) «The World s top 15 most best metro rail systems», βίντεο των Pastimers Διαδικτυακές εφαρμογές Web 2.0 εργαλείο δημιουργίας σύννεφων λέξεων Wordle Εργαλεία συνεργατικής ανάπτυξης περιεχομένου (Google docs) Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1η 3η διδακτική ώρα Το σχολείο στο οποίο εφαρμόστηκε το εν λόγω σενάριο δεν είναι ΕΑΕΠ, άρα τα παιδιά και της Γ τάξης δε διδάσκονται συστηματικά το μάθημα της Πληροφορικής. Μία φορά μόνο την εβδομάδα κάποια παιδιά από αυτή την τάξη κάνουν Πληροφορική στο πρόγραμμα του Ολοήμερου Σχολείου. Η ώρα αυτή αξιοποιήθηκε το μήνα πριν την εφαρμογή του σεναρίου, για να αρχίσουν τα παιδιά να εξοικειώνονται με κάποιες ψηφιακές δεξιότητες. Προς την ίδια κατεύθυνση συνέβαλε και η υλοποίηση μιας άλλης σειράς μαθημάτων στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης που ο στόχος τους ήταν να συγκροτηθούν τα παιδιά της τάξης σε ομάδες και να συμφωνήσουν τους κανόνες συνεργασίας τους. Τα μαθήματα αυτά έγιναν πάλι στην αίθουσα Πληροφορικής και αξιοιποιήθηκαν οι ΤΠΕ. Σελίδα 12 από 48

Πριν από την έναρξη του μαθήματος, η εκπαιδευτικός δημιούργησε έναν φάκελο σε συγκεκριμένη θέση στον κάθε Η/Υ με τίτλο «Στο Αττικό μετρό» και έβαλε μέσα το φύλλο εργασίας 1 και το αρχείο «Παίζω με το μετρό.ppt». Ξεκινώντας το μάθημα τα παιδιά μοιράστηκαν σε πέντε περίπου ισάριθμες ομάδες και η δασκάλα μοίρασε στα παιδιά ένα φύλλο Α4 με γραμμές για την περίπτωση που θα χρειαστούν να γράψουν. Αυτό το φύλλο και όποιο άλλο υλικό δόθηκε στο εξής έντυπο τοποθετούνταν τρυπημένο από το κάθε παιδί σε ένα φάκελο leitz. Ξεκινώντας το μάθημα η εκπαιδευτικός ρώτησε τα παιδιά με τι τρόπο μετακινούνται στη Θεσσαλονίκη ή αν έχουν επισκεφθεί κάποια άλλη μεγαλούπολη και πώς μετακινήθηκαν σε αυτή. Τα παιδιά ανακοίνωσαν τις εμπειρίες τους και στη συνέχεια η εκπαιδευτικός τα ενημέρωσε ότι έχει δημιουργήσει ένα φάκελο σε συγκεκριμένη τοποθεσία με τίτλο «Στο Αττικό μετρό», ότι εκεί έχει τοποθετήσει εκεί το 1ο φύλλο εργασίας, και κάλεσε τα παιδιά να ακολουθήσουν την προαναφερθείσα διαδρομή και να ανοίξουν τον παρακάτω σύνδεσμο που υπήρχε στο 1 ο φύλλο εργασίας: https://docs.google.com/document/d/1o0- HJrqsodzXQAoMAI9zfwHFKUbX3I1W6No64Ev0U_U/edit?usp=sharing Τα παιδιά βρέθηκαν μπροστά σε ένα περιβάλλον συνεργατικής γραφής Τα παιδιά βρέθηκαν μπροστά σε ένα περιβάλλον συνεργατικής γραφής και η δασκάλα εξήγησε στα παιδιά τι είναι αυτό το περιβάλλον και ότι τη δραστηριότητα που σχετίζονταν με τα μέσα που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν για να κινούνται σε μια μεγαλούπολη θα τα κατέγραφαν σε αυτή τη διαδικτυακή εφαρμογή η οποία θα τους επέτρεπε να επεξεργαστούν τις προτιμήσεις τους συνεργατικά, ως μέλη της Σελίδα 13 από 48

ευρύτερης ομάδας της τάξης. Η εκπαιδευτικός είχε ορίσει με αριθμό τη σειρά που θα έγραφε κάθε παιδί τις προτιμήσεις του, σύμφωνα με την πρόταση του δημιουργού του σεναρίου. Τα παιδιά κατανόησαν τα παραπάνω, μόλις άρχισαν γράφουν, και εντυπωσιάστηκαν, διότι στην οθόνη τους έβλεπαν όχι μόνο τις προτιμήσεις που έγραφαν τα ίδια αλλά και των συμμαθητών τους! Κάποια στιγμή κάποιος μαθητής εκ παραδρομής τα έσβησε όλα. Φωνές διαμαρτυρίας ξέσπασαν γι αυτόν που «τα εξαφάνισε» και μεγάλη ήταν η έκπληξη, όταν με αναίρεση της τελευταίας επιλογής όλα «ήρθαν!», όπως είπαν τα παιδιά. Τα τελευταία δυσκολεύτηκαν να οικειοποιηθούν την επιστημονική έννοια «περιβάλλον συνεργατικής γραφής», με προτροπή της εκπαιδευτικού κατέγραψαν την έννοια στο τυπωμένο φύλλο εργασίας που τους είχε διανεμηθεί στην αρχή του μαθήματος, αλλά και τον σχολιασμό της. Τα παιδιά καταγράφουν τις προτιμήσεις τους στο περιβάλλον συνεργατικής γραφής Χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί επίμονα η στρατηγική της επαναδιατύπωσης της έννοιας και της σημασίας της προκειμένου να επιτευχθεί ένας ικανοποιητικός βαθμός Σελίδα 14 από 48

κατανόησης και τελικά αρκετά παιδιά χρησιμοποίησαν την έννοια αποτελεσματικά στον προφορικό τους λόγο. Στη συνέχεια, η επαιδευτικός πρότεινε στα παιδιά να χρησιμοποιήσουν μια άλλη διαδικτυακή εφαρμογή, το συννεφόλεξο, για να δουν ποια ΜΜΜ χρησιμοποιούν με μεγαλύτερη συχνότητα. Αξιοποιώντας ένα «Πρόγραμμα Διαχείρισης Τάξης» που είναι εγκατεστημένο στο εργαστήριο του σχολείου (Λογισμικό: Insight, διατίθεται ελεύθερα στο διαδίκτυο από http://www.faronics.com/en-uk/products/insight/) τους παρουσίασε τον τρόπο χρήσης του Web 2.0 εργαλείο δημιουργίας σύννεφων λέξεων Wordle. Τα παιδιά εύκολα οικειοποιήθηκαν τη χρήση του και με αντιγραφή/επικόλληση μετέφεραν τις προτιμήσεις τους όσον αφορά στα μέσα που χρησιμοποιούν για να μετακινηθούν στην πόλη και δημιούργησαν συννεφόλεξα:...δημιουργώντας συννεφόλεξα Η εκπαιδευτικός τα ρώτησε γιατί, κατά τη γνώμη τους, κάποιες λέξεις εμφανίζονται με πιο μεγάλα γράμματα και ποιες είναι αυτές. Τα παιδιά διαπίστωσαν ότι με μεγαλύτερα γράμματα ήταν η λέξη αυτοκίνητο και σταδιακά μόνα τους κατανόησαν ότι συμβαίνει αυτό γιατί είναι το μέσο που χρησιμοποιούν κυρίως. Έπειτα παρατήρησαν ότι με πολύ μικρά γράμματα ήταν γραμμένες οι λέξεις ταξί, ποδήλατο, πόδια. Στο φύλλο εργασίας τους έγραψαν τις κατά περίπτωση προτιμήσεις. Τα παιδιά κατανόησαν τη λογική του συννεφόλεξου και ακολούθησε κριτική Σελίδα 15 από 48

συζήτηση, γιατί χρησιμοποιούμε περισσότερο ή λιγότερο τα διάφορα μέσα. Για το ποδήλατο τα παιδιά αξιοσημείωτα παρατήρησαν ότι δεν υπάρχουν ποδηλατόδρομοι, έγραψαν όμως στο φύλλο εργασίας τους ότι «είναι θετικό να χρησιμοποιούμε το ποδήλατο γιατί ηρεμούμε, κάνουμε γυμναστική, δε μολύνεται το περιβάλλον, πάμε και κάπως γρήγορα στη δουλειά μας» (βλ. syn_arxeia_ tekmirio_1) Στη συνέχεια τα παιδιά, ακολουθώντας τις δραστηριότητες του 1ου φύλλου εργασίας επισκέφτηκαν το σχετικό με το σενάριο κεφάλαιο του βιβλίου της «Γλώσσας» που αναφέρεται στο Αττικό μετρό. Οι σελίδες του ήταν ενσωματωμένες στο φύλλο εργασίας έτσι τα παιδιά διάβασαν τα όσα αναγράφονταν εκεί και απάντησαν σε σχετικές ερωτήσεις κατανόησης. Κατόπιν, η δασκάλα τους είπε ότι θα παρακολουθήσουν ένα βίντεο σχετικά με τα μέσα μεταφοράς, το τραμ και το μετρό. Τους τόνισε όμως εκ των προτέρων ότι πρέπει να το παρακολουθήσουν με προσοχή, γιατί θα παίξουν μετά ένα παιχνίδι ερωταποκρίσεων, άρα πρέπει να ξέρουν τι θα ρωτήσουν αλλά και την απάντηση. Χρειάστηκε δύο φορές να παρακολουθήσουν τα παιδιά το βίντεο. Ακολούθησε συζήτηση συστηματική, δεν τους ήταν εύκολο να κατανοήσουν ότι π.χ. άλλο είναι το τραμ και άλλο το μετρό, αλλά και τις διαφορές τους, τις αφετηρίες ή τους προορισμούς των γραμμών. Έπειτα επισκέφτηκαν τον γνωστό φάκελο «Στο Αττικό μετρό» όπου η εκπαιδευτικός είχε βάλει το προτεινόμενο από τον δημιουργό του σεναρίου αρχείο παρουσίασης «Παίζω με το μετρό» και η οποία ανακοίνωσε στα παιδιά ότι θα παίξουν ένα παιχνίδι «Τη σκυτάλη των ερωτήσεων». Μέσω του λογισμικού διαχείρισης τάξης που προαναφέρθηκε η εκπαιδευτικός έδωσε τις οδηγίες πλοήγησης σε ένα αρχείο παρουσίασης. Ο παιγνιώδης τρόπος δημιουργίας ερωταποκρίσεων άρεσε πολύ στα παιδιά τα οποία όμως δυσκολεύτηκαν να δημιουργήσουν εστιασμένες ερωτήσεις, σημείο στο οποίο βοηθήθηκαν και από τη δασκάλα τους. Όλες οι ομάδες δημιούργησαν τις παρουσιάσεις τους (βλ. syn_arxeia_tekmirio_1). Σελίδα 16 από 48

Τέλος ακολουθώντας ακριβώς τις οδηγίες του φύλλου εργασίας παίξαν ευχαριστημένα το παιχνίδι. 4η 6η διδακτική ώρα Το 2ο τρίωρο πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τις χριστουγεννιάτικες διακοπές. Καταρχήν, επιχειρήθηκε σύνδεση με τα προηγούμενα και με τη βοήθεια ερωτήσεων τα παιδιά ανακάλεσαν στη μνήμη τους και ονόμασαν από μόνα τους το περιβάλλον συνεργατικής γραφής στο οποίο είχαν συνεργαστεί, τα ΜΜΜ που κυρίως φάνηκε να χρησιμοποιούν αλλά και την κριτική τους γι αυτές τις επιλογές. Κατόπιν, οι μαθητές και οι μαθήτριες, σύμφωνα με όσα προτείνει ο δημιουργός του σεναρίου, επισκέφθηκαν μέσω υπερδεσμού μια ψηφιακή εφημερίδα. Μέσα από συζήτηση έγινε διάκριση ανάμεσα στην ψηφιακή και έντυπη εφημερίδα και επιδιώχτηκε και πραγματοποιήθηκε τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τις νέες επιστημονικές έννοιες. Στη συνέχεια, διάβασαν το Σελίδα 17 από 48

προτεινόμενο δημοσιογραφικό κείμενο προκειμένου να αντλήσουν πληροφορίες για την πρώτη μέρα λειτουργίας του μετρό Το κείμενο ήταν αρκετά εύληπτο, είχε ενδιαφέρον, εφόσον ήταν μια βιωματική αναδιήγηση και εύστοχα ο δημιουργός περιόριζε την ανάγνωση σε συγκεκριμένες παραγράφους. Καταρχήν, ας σημειωθεί, ότι τα παιδιά εντόπισαν κατευθείαν κάποια λάθη π.χ. όπως λέξεις ενωμένες χωρίς κενό (των επιβατών) και επίσης σχολίασαν το γεγονός ότι στις παραγράφους δεν υπήρχε πλήρης στοίχιση. Από την άλλη γενικότερα με την ανάγνωση ψηφιακού κειμένου δεν ήταν εξοικειωμένα τα συγκεκριμένα παιδιά και μία δυσκολία τους ήταν ότι είχαν διαφορετικό ατομικό χρόνο αναγνωστικής ικανότητας και χρειάστηκε να συζητήσουμε ότι δεν έπρεπε να μετακυλίουν τη μπάρα, αλλά να περιμένουν το ένα το άλλο στην ομάδα προκειμένου να συχγρονίζονται. Όσον αφορά στο περιεχόμενο, χρειάστηκε καθοδήγηση από την πλευρά του εκπαιδευτικού προκειμένου τα παιδιά να εστιάσουν εύστοχα, ώστε να διαχειριστούν με επιτυχία τις ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου. Επιπλέον, δόθηκε η οδηγία από την πλευρά της εκπαιδευτικού να αντλούν τα παιδιά τις λέξεις μέσα από την ερώτηση σα βοηθητική σκαλωσιά για να οικοδομήσουν την κάθε απάντησή τους. Απαντήθηκαν γραπτά οι πέντε από τις 7 ερωτήσεις και οι τελευταίες δύο προφορικά για λόγους εξοικονόμησης χρόνου (βλ. syn_arxeia_tekmirio_2). Στη συνέχεια ενδιαφέρον παρουσίασε η πρόταση του δημιουργού του σεναρίου να διαβάσουν τα παιδιά τα σχόλια που υπάρχουν στο τέλος, να επιλέξουν ένα από αυτά, να το παρουσιάσουν στην ομάδα και να δικαιολογήσουν τους λόγους που το επέλεξαν. Η πρόταση αυτή δημιούργησε την προϋπόθεση τα Σελίδα 18 από 48

παιδιά να διαπιστώσουν ότι η ύπαρξη σχολίων διαφοροποιεί την ψηφιακή από την έντυπη εφημερίδα και τους έκανε εντύπωση αυτή η δυνατότητα που ως διαδραστικό εργαλείο γραφής εξασφαλίζει η ψηφιακή εφημερίδα. Στη συνέχεια, με καθοδήγηση, τα παιδιά διαπίστωσαν ότι οι σχολιαστές χρησιμοποιούν όλοι ψευδώνυμα (james, άνεμος...) και δόθηκε έτσι η αφορμή να επισημανθεί ότι στην ψηφιακή επικοινωνία δεν χρησιμοποιούν οι χρήστες τα προσωπικά τους στοιχεία. Ακόμη, τα σχόλια χρειάστηκε να τα συζητήσουμε και στην ολομέλεια, γιατί τα παιδιά δυσκολεύτηκαν να τα κατανοήσουν. Όμως, κατόπιν τούτων, η κάθε ομάδα επέλεξε ένα, το συζήτησαν μεταξύ τους τα μέλη της ομάδας και ένας/μια εκπρόσωπος από κάθε ομάδα αιτιολόγησε την επιλογή τους. Μερικές από τις απαντήσεις τους είναι οι εξής: «Μας άρεσε το σχόλιο του James γιατί το παίζει μάγκας στον άνεμο, γιατί ήταν αστείο και μας άρεσε έτσι πώς κορόιδεψε τον άνεμο» / «Μας άρεσε το σχόλιο του Πέτρου γιατί πήγε με τους γονείς του μία ωραία βόλτα στο Πεντάγωνο». Στη συνέχεια, ακολουθώντας όσα προτείνει ο δημιουργός του σεναρίου, τα παιδιά παρακολούθησαν ένα βίντεο, το οποίο έδειχνε μια βόλτα με το μετρό ξεκινώντας από τον σταθμό του Πειραιά. Η εκπαιδευτικός, αφού έδωσε προφορικά το στίγμα του βίντεο παρότρυνε τα παιδιά να διαβάσουν και σιωπηλά τις οδηγίες του 2 ου φύλλου εργασίας. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με την ιδέα ότι θα παίξουν κουκλοθέατρο! Επιπλέον, μετά την ανάγνωση, η εκπαιδευτικός έδωσε εκ νέου στα παιδιά την οδηγία/διευκρίνιση να παρακολουθήσουν το βίντεο έχοντας στο νου τους ότι θα κληθούν με τη βοήθεια από τις κούκλες να το ζωντανέψουν προσθέτοντας διαλόγους και αφήγηση. Άρα έπρεπε να εστιάσουν σε κάποια συγκεκριμένη χρονική περίοδο την προσοχή τους την οποία θα επέλεγαν εν τέλει για να τη ζωντανέψουν οι κούκλες τους με διαλόγους. Επίσης, επειδή για πρώτη φορά τα παιδιά θα διαχειρίζονταν μόνα τους βίντεο, η εκπαιδευτικός χρησιμοποιώντας το λογισμικό διαχείρισης τάξης έδειξε στα παιδιά τον τρόπο παρακολούθησης και διαχείρισης ενός βίντεο σε Η/Υ. Κατόπιν τούτων, τα παιδιά είδαν το βίντεο και εργάστηκαν στις ομάδες τους δημιουργώντας, Σελίδα 19 από 48

καταγράφοντας διαλόγους σε ευθύ λόγο και εξασκούμενα πάνω σε αυτούς. Η προσδοκία για να παίξουν κουκλοθέατρο ήταν διάχυτη και τους κρατούσε σε εγρήγορση. Επίσης ήταν δική τους επιλογή το κουκλοθέατρο να το παίξουν με τον παραδοσιακό τρόπο. Για την κάθε παράσταση χρησιμοποιήθηκαν γαντόκουκλες που τις εμψύχωσαν με τους διαλόγους και τις κινήσεις τους! Οι στιγμές ήταν πολύ δημιουργικές και όλα ήταν καταευχαριστημένα! Μερικοί από τους διαλόγους που έγραψαν είναι οι παρακάτω: 1 η ομάδα: Ronaldo: Γεια σας παιδιά! Πήρα το μετρό για να έρθω. Ήταν τέλεια! Είδα και γκράφιτι Messi: Γεια σου Ronaldo! Neymar: Εσύ Messi το πήρες το μετρό; Messi: Οχι, επειδή φοβάμαι Ronaldo: Μη φοβάσαι θα σε πάρουμε μαζί μας κα θα γίνεις μια χαρά. Messi: Ωραία, πάμε. Ronaldo: Ε!!!! Παιδιά ένας κλέφτης μπήκε μέσα στο μετρό! Πάμε να τον πιάσουμε! Κύριε, αστυνομικέ λίγο βοήθεια να τον πιάσουμε! Neymar: Τα καταφέραμε! 2 η ομάδα: Π: Εμένα μου άρεσε πολύ το μετρό Ε: Εγώ όμως, όταν ανέβηκα, έκανα εμετό, γιατί έτρεχε πολύ γρήγορα Ι: Συμφωνώ με τον Πέτρο Ε: Ζαλίζομαι, δεν μπορώ θα λιποθυμήσω Π: Είμαι γιατρός και ήρθα να σε βοηθήσω Ι: Γιατρέ, γιατρέ σε ευχαριστώ, μου έσωσες τη ζωή! 3 η ομάδα: Βασιλιάς: Είδες, Βασίλισσά μου, η Αθήνα είναι πολύ μεγάλη! Σελίδα 20 από 48

Βασίλισσα: Ναι όντως, Βασιλιά! Αφού είναι πολύ μεγάλη θα έχει και πολυτελή πράγματα. Το ξέρεις πώς η Αθήνα έχει και μετρό; Βασιλιάς: Αλήθεια; Πάμε να πάρουμε εισιτήρια για να το δοκιμάσουμε; Βασίλισσα: Τι ωραία πάει πολύ γρήγορα! Να φτιάξουμε κι εμείς ένα μετρό στη χώρα μας, Βασιλιά, και να το ξεπεράσουμε! Θα σε σώσω, Βασιλιά μου! 4 η ομάδα: Α: Ας πάρουμε το μετρό... Θ:Πάμε για εισιτήρια Α: Ωραία τα πήραμε, ας τα χτυπήσουμε Θ: Λοιπόν τρέξτε να προλάβουμε σε δυο λεπτά φεύγει ο συρμός για Ακρόπολη! Άντε πριν φύγει... Όλοι μαζί: Γεια σας παιδιά αυτή ήταν η παράσταση που σας παρουσιάσαμε και ελπίζουμε να σας άρεσε... Οι διάλογοι των παιδιών δραματοποιήθηκαν με γαντόκουκλες όλοι εκτός από έναν που μεταφέρθηκε στο επόμενο μάθημα (βλ. syn_arxeia_tekmirio_2). Η πίεση του χρόνου δεν επέτρεψε να γίνει εστίαση και διορθώσεις στα αφηγηματικά τους στοιχεία. Ρωτήθηκαν όμως τα παιδιά ποια ήταν κάθε φορά η αφορμή στο βίντεο που τα παρακίνησε να δημιουργήσουν το διάλογό τους. Έτσι άλλο είπε: «μια κυρία και ο τρόπος που κρατούσε την τσάντα της μας έκανε να σκεφτούμε τη σκηνή με τον κλέφτη», άλλο ότι «είδαν έναν άνθρωπο να βγαίνει με σκυμμένο το Σελίδα 21 από 48

κεφάλι και υπέθεσαν ότι κάτι του συμβαίνει και δημιούργησαν το περιστατικό με το γιατρό, άλλο ότι οι ίδιες οι δαχτυλόκουκλες του Βασιλιά και της Βασίλισσας τα έκαναν να επιλέξουν αυτά τα πρόσωπα για το διάλογο κ.α. Επειδή ο χρόνος δεν επαρκούσε πλέον, δεν πραγματοποιήθηκε η δραστηριότητα που αφορούσε ψηφιακή επ σκεψη στα καλύτερα μετρό του κόσμου. 7η 9η διδακτική ώρα Πριν από την έναρξη του μαθήματος η εκπαιδευτικός τοποθέτησε μέσα στον φάκελο «Στο Αττικό μετρό» τρία αρχεία: το αρχείο 3 ο φύλλο εργασίας, το αρχείο paixnidi_karteles.doc και το αρχείο parousiasi.ppt. Τα δύο τελευταία τα δημιούργησε η ίδια για τις ανάγκες του μαθήματος, όπως θα καταδειχθεί και στη συνέχεια της πορείας διδασκαλίας. Το μάθημα ξεκίνησε με μια ομάδα που έπαιξε το κουκλοθέατρό της καθώς δεν είχε προλάβει στο προηγούμενο μάθημα. Στη συνέχεια τα παιδιά παροτρύνθηκαν από την εκπαιδευτικό μέσω του 3 ου φύλλου εργασίας να επισκεφθούν την υπερσύνδεση http://www.stasy.gr/. και να πλοηγηθούν για λίγο σε αυτή, ώστε να δημιουργηθεί το ενδιαφέρον να μάθουν λίγα περισσότερα πράγματα για το μετρό της Αθήνας. Στο σημείο αυτό δημιουργήθηκε η απορία στα παιδιά τι σημαίνει «ΣΤΑ.ΣΥ». Παροτρύνθηκαν να παρατηρήσουν πιο εστιασμένα τον εν λόγω λογότυπο στην ιστοσελίδα που επισκέφτηκαν και «ανακάλυψαν» ότι ήταν τα αρχικά από τη φράση «Σταθερές Συγκοινωνίες». Κατόπιν, η εκπαιδευτικός παρουσίασε πέντε φάκελα στα οποία μέσα είχε βάλει και από μια αντιπροσωπευτική εικόνα από την καθεμιά από τις πέντε θεματικές που προτείνει ο δημιουργός του σεναρίου να ασχοληθούν πιο στοχευμένα τα παιδιά. Τις αντιπροσωπευτικές εικόνες τις είχε μεταφέρει με αντιγραφή/επικόλληση στο αρχείο eikones.doc (βλ. syn_arxeia), τις εκτύπωσε, τις έκοψε και τις τοποθέτησε στα φάκελα. Ένα παιδί από καθε ομάδα επέλεξε και ένα φάκελο κι έτσι κατανεμήθηκαν οι πέντε προτεινόμενες από το Σελίδα 22 από 48

δημιουργό θεματικές εισιτήρια, αρχαιολογικά ευρήματα, έργα τέχνης, ιστορικά στοιχεία του Ηλεκτρικού και επισκέψεις σχολείων στις πέντε ομάδες. Έπειτα, η εκπαιδευτικός παρότρυνε τα παιδιά να εντοπίσουν το μενού στο οποίο αναφέρονταν η θεματική τους στην ιστοσελίδα των Σταθερών Συγκοινωνιών και κατόπιν, να επεξεργαστούν τις εικόνες και τις πληροφορίες, γιατί θα έπρεπε να τις καταγράψουν σε ένα λογισμικό παρουσίασης (PowerPoint) και ειδικότερα στο αρχείο parousiasi.ppt. που υπήρχε μέσα στο φάκελο «Στο Αττικό μετρό». Η εκπαιδευτικός έδωσε ειδικότερες πληροφορίες για το τι θα συμπεριελάμβανε η παρουσίαση: εικόνες, σχετικό τίτλο και πληροφορίες. Επιπλέον μέσω του λογισμικού διαχείρισης τάξης που είναι εγκατεστημένο στο εργαστήριο του σχολείου έδειξε στα παιδιά πώς περιηγούμαστε στην ιστοσελίδα των «ΣΤΑ.ΣΥ», τα βελάκια πλοήγησης, κάποιες βασικές λειτουργίες του προγράμματος παρουσίασης, τον τρόπο εναλλαγής αρχείων και ιστοσελίδων, τον τρόπο αντιγραφής εικόνων. Η ενημέρωση αυτή πήρε λίγο χρόνο και «διέκοψε» τη ροή του μαθήματος, ήταν όμως αναγκαία καθώς τα παιδιά της τάξης αυτής για πρώτη φορά εφάρμοζαν ένα σενάριο. Κατόπιν, κάθε ομάδα ασχολήθηκε με τη θεματική της. Για τη νοηματική προσπέλαση των κειμένων, αλλά και για την εστίαση σε διάφορα έργα τέχνης που υπάρχουν στο χώρο του μετρό και παρουσιάζονταν στην ιστοσελίδα ήταν απαραίτητο η εκπαιδευτικός να έχει ενεργητικό, συντονιστικό και διερευνητικό ρόλο, όπως προτείνει και ο δημιουργός του σεναρίου. Στην κατά ομάδες συζήτηση, για παράδειγμα, και ειδικότερα στην ομάδα που είχε τα έργα τέχνης ένας μαθητής ρώτησε ποιος ήταν ο Παναγούλης, άλλη μαθήτρια ποιος ήταν ο Αριστείδης Πατσόγλου. Τα παιδιά χρησιμοποιήσαν με την καθοδήγηση της εκπαιδευτικού άλλοτε τη βιβκιπαίδεια και άλλοτε τη στρατηγική της υπόθεσης για να προσδώσουν π.χ. την ιδιότητά του στον Πατσόγλου. Από την άλλη στην ομάδα που είχε τη θεματική «εισιτήρια» δόθηκε η οδηγία τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν «τη δική τους φωνή» για να βάλουν υπότιτλο ή σχόλιο στην παρουσίασή τους με βάση όσα κατανούσαν. Σελίδα 23 από 48

Οι ομάδες ετοιμάζουν τις παρουσιάσεις τους ανάλογα με τη θεματική τους Σελίδα 24 από 48

Η ομάδα που είχε τη θεματική «Έργα τέχνης» αντιμετώπισε δυσκολία καθώς η εικόνα έργου τέχνης που επέλεγαν να βάλουν στην παρουσίασή τους για κάποιο λόγο δε γινόταν αντιγραφή/επικόλληση. Έτσι με τη βοήθεια της δασκάλας τους βάλαν στην παρουσίασή τους τον υπερσύνδεσμο που οδηγούσε στην εικόνα. (βλ. φωτ. παραπάνω). Οι ομάδες τελικά εργάστηκαν αποτελεσματικά και οι παρουσιάσεις ετοιμάστηκαν. Κατά παρέκκλιση όμως από τα προτεινόμενα από το δημιουργό του σεναρίου, επιλέχτηκε να μην λειτουργήσουν ως παιχνίδι ερωταποκρίσεων οι διαφάνειες και τα σχόλια των άλλων θεματικών, επειδή τα παιδιά της κάθε ομάδας είχαν ασχοληθεί μέχρι εκείνου του σημείου μόνο με τη δική τους θεματική και επομένως, κρίθηκε ότι δεν θα ήταν έτοιμα να απαντήσουν σε ερωτήσεις που αφορούσαν άλλες θεματικές και τις σχετικές διαφάνειες που τις συνόδευαν. Επιλέχτηκε τελικά η κάθε ομάδα να δείξει τη δική της παρουσίαση στις άλλες. Όλα τα παιδιά συμμετείχαν με ενδιαφέρον και σε αυτό το μέρος του μαθήματος. Σε κάθε περίπτωση με τις παρουσιάσεις δημιουργήθηκε η συνθήκη να εμπλακούν τα παιδιά σε διαδικασίες σύνθεσης και ενεργητικής ακρόασης (βλ. syn_arxeia_tekmirio_3) 10η 12η διδακτική ώρα Το μάθημα ξεκίνησε με επαναφορά της γνώσης και των εμπειριών που αποκτήθηκαν στο προηγούμενο μάθημα. Χρειάστηκε δύο και τρεις φορές επανάληψη για να γίνει με επιτυχία η διασύνδεση με την προηγούμενη νεοαποκτηθείσα γνώση: ποια ιστοσελίδα επισκέφτηκαν στο προηγούμενο μάθημα, ποιο το όνομά της, τι σήμαινε αυτό το όνομα, ποιες οι θεματικές που διερεύνησαν οι ομάδες, πληροφορίες γι αυτές σύμφωνα με τις παρουσιάσεις. Στη συνέχεια και επειδή η εφαρμογή του σεναρίου πραγματοποιούταν σε σχολείο μακριά από την Αθήνα, η εκπαιδευτικός έθεσε στα παιδιά το εξής πλαίσιο: Είμαστε τουρίστες στην Αθήνα, είμαστε στο ξενοδοχείο και θέλουμε να μετακινηθούμε στην πόλη των Αθηνών. Θέλουμε π.χ. να πάμε να δούμε την Ακρόπολη. Πώς θα πάμε από το ξενοδοχείο μας ως εκεί; Ένα κοριτσάκι είπε ότι θα χρησιμοποιήσουμε το χάρτη και η απάντηση αυτή δημιούργησε τη γέφυρα για να Σελίδα 25 από 48

εισαχθούν στη συζήτηση της τάξης οι νέες επιστημονικές έννοιες: σκίτσο χάρτη, χάρτης, διαδραστικός χάρτης. Η εκπαιδευτικός προσέγγισε στην ολομέλεια αδρομερώς τις έννοιες, γεγονός που κινητοποίησε το ενδιαφέρον στα παιδιά, κυρίως, για το διαδραστικό χάρτη. Έπειτα τα παιδιά με παρότρυνση της δασκάλας μπήκαν στο φάκελο εργασίας τους με τίτλο «Στο Αττικό μετρό» και επισκέφτηκαν το φύλλο εργασίας 4, και ειδικότερα εκ νέου την ιστοσελίδα www.stasy.gr. Η εκπαιδευτικός, ακολουθώντας την εύστοχη υπόδειξη του δημιουργού του σεναρίου για σταδιακή προσέγγιση των χαρτών από το απλό στο σύνθετο, εστίασε την προσοχή των παιδιών στο απλό σκίτσο χάρτη που βρίσκεται πάνω-πάνω στην ιστοσελίδα. Ο λογότυπος είχε ήδη συζητηθεί, και στο σημείο αυτό της διδασκαλίας, η προσοχή των παιδιών στράφηκε για λίγο στην έννοια λογότυπος. Έπειτα τα παιδιά διερεύνησαν το σκίτσο περνώντας το ποντίκι πάνω από τις παραστάσεις, ονόμασαν τους σταθμούς και απάντησαν στις προτεινόμενες από το σενάριο ερωτήσεις: σε ποιους σταθμούς βρίσκονται οι εικόνες; τι να σημαίνουν οι γραμμές με τα διαφορετικά χρώματα; πώς μπορώ να πάω από το λιμάνι στο αεροδρόμιο; Σελίδα 26 από 48

Καθώς δεν ήταν κάτοικοι Αθηνών και καθώς σχεδόν κανένα δεν είχε εμπειρία του μετρό, σταδιακά, άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι για να πάνε από το ένα μέρος στο άλλο χρειάζεται π.χ. να αλλάξουν γραμμή, ότι το μετρό δεν έχει μόνο μία γραμμή, ότι οι γραμμές για λόγους λειτουργικούς έχουν διαφορετικά χρώματα. Ένα παιδάκι έκανε την πολύ εύστοχη παρατήρηση ότι οι αποστάσεις στο σκίτσο φαίνονται πολύ μικρές, αλλά μάλλον είναι πολύ μεγάλες στην πραγματικότητα. Αυτή η παρατήρηση αξιοποιήθηκε άμεσα για να τεθεί από όλους μαζί ένα σημείο εκκίνησης και συγκεκριμένα η στάση «Νέο Φάληρο» και ένα σημείο προορισμού, η Ακρόπολη, και να διερευνηθεί μέσω των δυνατοτήτων που παρέχει η ιστοσελίδα και προτείνει και ο δημιουργός του σεναρίου, η διαδρομή, ο τρόπος μετακίνησης και η χρονική διάρκεια της συγκεκριμένης διδρομής. Κατά παρέκκλιση από τα προτεινόμενα και για λόγους οικονομίας χρόνου η τάξη εργάστηκε πάνω στην ίδια διαδρομή ως εξής: Η εκπαιδευτικός αξιοποιώντας το πρόγραμμα διαχείρισης τάξης επέλεξε και έδειξε στα παιδιά βήμα-βήμα τα σχετικά μενού: «μετακινηθείτε» (δεν αναφέρονταν στο αρχικό σενάριο και δημιούργησε δυσκολία στην κατανόηση των οδηγιών), Σχεδιασμός Διαδρομής, Αφετηρία, Προορισμός, χρονική διάρκεια διαδρομής. Χρειάστηκε τρεις φορές να προσπελαστούν όλα τα μενού για να κατανοήσουν τα παιδιά τη διαχείρισή τους, να πηγαίνουν μπρος-πίσω στην ιστοσελίδα, να πλοηγούνται στα μενού, αλλά κυρίως να κατανοήσουν πόσες γραμμές θα πάρουν, τι σημαίνει παίρνω το τραμ (4) από το Νέο Φάληρο «με κατεύθυνση το Σύνταγμα», αλλά, πριν φτάσω στο Σύνταγμα, κατεβαίνω στο σταθμό «Νέος Κόσμος» για να αλλάξω γραμμή και να πάρω τη (2) με κατεύθυνση «Ανθούπολη», αλλά για να κατεβώ σε τρία μόλις λεπτά στη μεθεπόμενη στάση που ήταν και ο αρχικός προορισμός της τάξης, στην Ακρόπολη. Καθώς τα παιδιά, όπως και παραπάνω επισημάνθηκε, δε γνωρίζουν την Αθήνα, ούτε έχουν βιωματικές παραστάσεις από το μετρό και καθώς και τα ονόματα των σταθμών τούς ήταν άγνωστα χρειάστηκε η προσπέλαση των μενού να γίνει μεθοδικά και συστηματικά. Παρόλες όμως τις δυσκολίες και παρόλο που κυριάρχησε στη συνομιλιακή διεπίδραση η εκπαιδευτικός, Σελίδα 27 από 48

το ενδιαφέρον ήταν σταθερό, τα παιδιά τα παρακολουθούσαν βήμα-βήμα όλα, και τα κατανοούσαν. Κατόπιν παροτρύνθηκαν να δοκιμάσουν μόνα τους την πλοήγηση, και με άνεση τα κατάφεραν όλα. Επίσης, βρήκαν και την πληροφορία που αφορούσε και στη χρονική διάρκεια της διαδρομής τους και έγινε η σύνδεση με την παρατήρηση του παιδιού ότι στην πραγματικότητα «οι αποστάσεις είναι πολύ μεγάλες», ενώ στο σκίτσο φαίνονται μικρές. Δυσκολεύτηκαν όμως να βρουν τη χρονική διάρκεια της διαδρομής του μετρό «Νέος Κόσμος-Ακρόπολη» καθότι στην αρχή απλά χρησιμοποιούσαν ως το χρόνο τον αναγραφόμενο δίπλα από τη στάση «Ακρόπολη», 14 και δεν προέβαιναν στη σχετική αφαίρεση. Έπειτα, διατυπώθηκαν προφορικά οι οδηγίες μετακίνησης από το Νέο Φάληρο στην Ακρόπολη και συμπληρώθηκε η σχετική άσκηση στο Φύλλο Εργασίας, γραπτά. Τα παιδιά πλοηγούνται στα μενού προκειμένου να αντλήσουν πληροφορίες για να μετακινηθούν με το μετρό Στη συνέχεια του μαθήματος τα παιδιά μέσω του φύλλου εργασίας 4 γνώρισαν έναν «αληθινό χάρτη», έναν πιο σύνθετο χάρτη, έγινε απλή νύξη στην έννοια «κλίμακα» που τον διαφοροποιεί από το «χάρτη-σκίτσο», και προσπάθησαν να ανιχνεύσουν εκεί την προηγούμενη διαδρομή. Δεν αναγράφονταν όμως ο σταθμός «Νέο Φάληρο» γεγονός που τα δυσκόλεψε και έδωσε την αφορμή να τον διαχωρίσουν από το σταθμό «Φάληρο». Εντόπισαν όμως τη στάση «Ακρόπολη» και Σελίδα 28 από 48

προφορικά δώσαν οδηγίες, όπως βλέπαν το χάρτη, για τη διαδρομή «Ομόνοια- Ακρόπολη». Επιπλέον, γνώρισαν τους σταθμούς ανταπόκρισης και τα σημεία σύνδεσης με το τραμ. Είχε κορυφωθεί πια το ενδιαφέρον για να γνωρίσουν τα παιδιά το «διαδραστικό χάρτη». Η δασκάλα δημιούργησε οιονεί πραγματικές συνθήκες: «Υποθέστε ότι το σχολείο μας είναι στον Πειραιά, Ζαμβρακίου 11 και επιθυμείτε να πάτε στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης». Πώς θα βοηθηθείτε; Στη δραστηριότητα αυτή αξιοποιήθηκε ένας πιο σύνθετος και διαδραστικός χάρτης, με τη βοήθεια του οποίου οι μαθητές άντλησαν οδηγίες για τη διαδρομή από το σχολείο τους μέχρι το Μουσείο της Ακρόπολης. Γνωριμία με τον διαδραστικό χάρτη Αξιοποιήθηκε και πάλι το πράγραμμα διαχείρισης τάξης και έγινε, καταρχήν, επίδειξη των ενεργειών από τη δασκάλα. Τα παιδιά παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον. Εξηγήθηκαν τα σύμβολα διαδρομή με αυτοκίνητο, με τα πόδια, με μέσα σταθερής τροχιάς εντοπίστηκαν οι αναγραφόμενοι χρόνοι και τα παιδιά επέλεξαν την πιο σύντομη διαδρομή. Οι οδηγίες δόθηκαν γραπτά σε α ενικό πρόσωπο και στο β πληθυντικό πρόσωπο (βλ. syn_arxeia_tekmirio_4). Ο χρόνος είχε συρρικνωθεί και δε δόθηκαν με έμφαση οι διευκρινίσεις σε ποιο κειμενικό τύπο χρησιμοποιείται η προστακτική και σε ποιο η οριστική, όπως προτείνει ο δημιουργός Σελίδα 29 από 48

του σεναρίου. Έγινε κυρίως εξάσκηση. Η εκπαιδευτικός παρότρυνε τα παιδιά να επισκεφτούν τις γνωστές ιστοσελίδες και στο σπίτι και αξιοσημείωτο είναι ότι αρκετοί θέλαν να μάθουν πώς θα επισκεφθούν από τον Η/Υ του σπιτιού τους τον διαδραστικό χάρτη. Με το πέρας και αυτού του διδακτικού τρίωρου κρίθηκε αναγκαίο να ολοκληρωθεί και η ενασχόλησή μας με το συγκεκριμένο σενάριο, γιατί στο σχολείο μας 30 Ιανουρίου είχαμε Εγκαίνια Σχολικής Βιβλιοθήκης. Όλη η σχολική κοινότητα ήταν σε πυρετώδη προετοιμασία για το χαρούμενο αυτό γεγονός και οι συνθήκες αλλά και οι δράσεις που θα ακολουθούσαν για μία εβομάδα μετά τα εγκαίνια δεν επέτρεπαν, κατά τη γνώμη μας, επιστροφή στο ίδιο θέμα, το οποίο είχε διακοπεί και από τις χριστουγεννιάτικες γιορτές και διακοπές... Σελίδα 30 από 48

ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Φύλλο εργασίας 1 Α) Με ποιο τρόπο μετακινούμαστε στην Αθήνα; «Όταν πηγαίνετε κάπου στην Αθήνα (ή σε κάποια μεγαλούπολη) με τους γονείς σας, με ποιον τρόπο μετακινείστε;». Τι θα λέγατε να ερευνήσουμε τον τρόπο μετακίνησής μας; Ο/Η δάσκαλός/α σας θα σας δώσει έναν αριθμό, αρχίζοντας από το 1 (ένα). Ο καθένας από εσάς θα γράψει στη σειρά του αριθμού που του έδωσε ο/η δάσκαλος/α. Ανοίξτε τον παρακάτω σύνδεσμο και γράψτε τις λέξεις που ζητούνται, ακολουθώντας τις οδηγίες. https://docs.google.com/document/d/1o0- HJrqsodzXQAoMAI9zfwHFKUbX3I1W6No64Ev0U_U/edit?usp=sharing Ας παίξουμε με τις λέξεις που γράψαμε. Χωριστείτε σε 4-5 ομάδες. Πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο και επιλέξτε μία από τις εικόνες που σας αρέσει. http://www.wordle.net Σελίδα 31 από 48

Στο επόμενο παράθυρο επιλέξτε την επιλογή Create Στη συνέχεια επιλέξτε όλες τις λέξεις που γράψατε στην προηγούμενη καρτέλα και μεταφέρετε τις στο παρακάτω πλαίσιο (κυκλωμένο με κίτρινο χρώμα). Μετά πατήστε την επιλογή Go (φαίνεται κυκλωμένο με κόκκινο χρώμα). Μορφοποιήστε τις λέξεις πατώντας το μενού Layout και μία από τις παρακάτω επιλογές: Με την επιλογή Randomize αλλάζουμε τον τρόπο εμφάνισης. Σελίδα 32 από 48

Πατήστε την επιλογή «print screen» στο πληκτρολόγιό σας. Έπειτα μεταβείτε στην προηγούμενη καρτέλα, εκεί όπου γράψατε τις λέξεις με τα μέσα μεταφοράς (κυκλωμένη με κίτρινο χρώμα). Πηγαίνετε στο τέλος του εγγράφου, κάντε δεξί κλικ κι επιλέξτε «Paste». Η κάθε ομάδα παρουσιάζει στην ολομέλεια τη δημιουργία της. Οι μεγαλύτερες λέξεις, είναι τα μέσα μεταφοράς που χρησιμοποιείτε περισσότερο. Τι συμπέρασμα μπορούμε να βγάλουμε; Με ποιο μέσο μεταφοράς μετακινούμαστε περισσότερο στην Αθήνα; Β) Ένα από τα Μέσα Μαζικής μεταφοράς στις μεγαλουπόλεις είναι και το μετρό. Το βιβλίο της γλώσσας, στη σελίδα 66, μας δίνει κάποιες πληροφορίες για το «Αττικό Μετρό». Σελίδα 33 από 48

Διαβάζουμε τα κείμενα και κάνουμε τις τρεις πρώτες ασκήσεις. Συζητήστε στην ομάδα σας για τις πληροφορίες που αντλούμε από τα παραπάνω κείμενα: Τι είναι το μετρό; Πότε ξεκίνησε να λειτουργεί; Γιατί συντομεύει τον χρόνο μετακίνησης; Γ) Ας παίξουμε το παιχνίδι «Η σκυτάλη των ερωτήσεων»: εργαστείτε σε ομάδες, παρακολουθήστε το βίντεο πατώντας πάνω στην παρακάτω εικόνα και σκεφτείτε ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικές με την ταινία που θα παρακολουθήσετε: Στη συνέχεια, ανοίξτε το αρχείο «Παίζω με το μετρό», γράψτε σε μια διαφάνεια μια ερώτηση και στην επόμενη μία απάντηση που αφορούν την ταινία που θα παρακολουθήσετε. Συμπληρώστε με ερωτήσεις κι απαντήσεις όσες διαφάνειες θέλετε. Σώστε το αρχείο σε φάκελο στον υπολογιστή σας και πατήστε το κουμπί F5, για να αρχίσει το παιχνίδι με την παρουσίαση των ερωτήσεων. Θα ξεκινήσει η πρώτη ομάδα, η οποία θα διαλέξει την ομάδα που θα κάνει την πρώτη της ερώτηση. Η ομάδα που θα επιλεγεί να απαντήσει θα πλησιάσει στον υπολογιστή της ομάδας που ρωτάει. Διαβάζει την ερώτηση και την απαντάει προφορικά. Δίνεται χρόνος σε κάθε Σελίδα 34 από 48

ομάδα να συζητήσει και να ορίσει τον αντιπρόσωπο που θα απαντήσει. Μετά την απάντηση, η ομάδα που ρώτησε, κάνει κλικ για να φανεί η διαφάνεια της απάντησης. Αν έχει απαντηθεί σωστά η ερώτηση, η ομάδα που απάντησε παίρνει τη «σκυτάλη των ερωτήσεων» και αναλαμβάνει αυτή να διαλέξει την ομάδα στην οποία θα κάνει τη δική της ερώτηση. Αν η ερώτηση απαντήθηκε λάθος, τότε συνεχίζει η ίδια ομάδα με την επόμενη ερώτηση, διαλέγοντας όμως διαφορετική ομάδα για να απαντήσει. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να απαντήσουν όλες οι ομάδες. Σελίδα 35 από 48

Φύλλο εργασίας 2. Βόλτα με το μετρό. Α) Ας κάνουμε ένα ταξίδι στον χρόνο. Η πρώτη μέρα λειτουργίας του μετρό ήταν πολύ σημαντική για τους κατοίκους της Αττικής. Ας δούμε ένα δημοσίευμα που αναφέρεται στην πρώτη ημέρα λειτουργίας του. http://www.lifo.gr/mag/features/3710 Διαβάστε τις πρώτες πέντε παραγράφους και απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: α) Πότε έγιναν τα γεγονότα που αναφέρονται; β) Ποιο ήταν το μεγάλο γεγονός; γ) Τι έγινε εκείνο το Σαββατοκύριακο; δ) Πώς ένιωθε ο συγγραφέας; Σελίδα 36 από 48

ε) Πώς καταλαβαίνετε τη φράση: «Υπογείως συναντούσες τον παράδεισο του νέου μέσου, στην επιφάνεια της γης όμως την κόλαση του κυκλοφοριακού. Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος; Εντός και επί των σταθμών του μετρό ξεδιπλωνόταν σε κάθε βήμα ο θαυμαστός κόσμος της πολυτέλειας, της οργάνωσης και της ταχύτητας». στ) Στο τέλος της είδησης υπάρχουν κάποια σχόλια από αναγνώστες. Διαλέξτε ένα από τα σχόλια με την ομάδα σου, παρουσιάστε το στην ολομέλεια κι εξηγήστε τους λόγους που επιλέξατε το συγκεκριμένο σχόλιο (η παρουσίαση θα γίνει προφορικά). Σελίδα 37 από 48

Β) Βόλτα με το μετρό της Αθήνας. Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο. Φανταστείτε πως πηγαίνετε τη βόλτα αυτή με την ομάδα σας. Καταγράψτε πρόχειρα σε διαλόγους τι βλέπετε και τι λέτε. Τι θα λέγατε να παρουσιάσουμε το βίντεο ως κουκλοθέατρο; Ο καθένας από εσάς θα διαλέξει μια κούκλα. Φανταστείτε πως είστε τώρα οι κούκλες που διαλέξατε για να πάνε τη βόλτα με το μετρό. Στη συνέχεια, αφού κάνετε μερικές πρόβες στην ομάδα σας με τους διαλόγους που καταγράψατε, δημιουργήστε το δικό σας κουκλοθέατρο. Μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο αρκετές φορές. Όταν είστε έτοιμοι, ο δάσκαλός σας θα σας προβάλει το βίντεο στον βιντεοπροβολέα και η κάθε ομάδα θα παρουσιάσει το δικό της κουκλοθέατρο. Η βόλτα ξεκινάει από τον σταθμό του Πειραιά. Καλή επιτυχία! http://www.youtube.com/watch?v=xbotf8ouznm&list=plndmul- JcXpBnWV4eSquSKebw2kp-P5QL Εναλλακτική παρουσίαση: αν η ομάδα σας δε θέλει να διαλέξει το κουκλοθέατρο, μπορείτε να παρουσιάσετε μόνο τους διαλόγους. Ο δάσκαλός σας θα καταγράψει και θα ενσωματώσει τους διαλόγους σας στην παραπάνω ταινία, αξιοποιώντας το λογισμικό movie maker. Επέκταση. Μετατρέψτε τους διαλόγους σε πλάγιο λόγο. Πως θα μπορούσαμε να αφηγηθούμε τους διαλόγους της κάθε ομάδας σε έναν φίλο μου ή στη μητέρα μου; Γ) Βόλτα στα μετρό του Κόσμου. Ας δούμε μερικά διάσημα μετρό σε μεγαλουπόλεις του κόσμου. http://www.youtube.com/watch?v=me0zw-5fe40 Συνεχίστε την εξερεύνηση. Πατήστε στον σύνδεσμο του www.youtube.com και με αντιγραφή κι επικόλληση, τοποθετήστε στο πλαίσιο αναζήτησης τις λέξεις «Metro (tram or subway) systems from around the world». Πατήστε Enter. Σελίδα 38 από 48

Πατώντας εκεί που δείχνουν τα βελάκια και στη συνέχεια το κουμπί «play», μπορείτε να δείτε όλα τα βίντεο. Συζητήστε στην ομάδα σας, διαλέξτε ένα που σας άρεσε και παρουσιάστε το στην ολομέλεια. Πρέπει να αιτιολογήσετε γιατί σας άρεσε. Σελίδα 39 από 48

Φύλλο εργασίας 3. Μαθαίνω για το μετρό. Ας μάθουμε λίγο περισσότερα πράγματα για το μετρό. Χωριστείτε σε 5 ομάδες, οι οποίες θα έχουν ξεχωριστή αποστολή. Τα θέματα που θα εξερευνήσετε είναι: 1) Εισιτήρια (για την 1 η ομάδα) 2) Αρχαιολογικά ευρήματα (για τη 2 η ομάδα) 3) Έργα τέχνης (για την 3 η ομάδα) 4) Ηλεκτρικός - ιστορικά στοιχεία (για την 4 η ομάδα) 5) Επισκέψεις σχολείων (για την 5 η ομάδα) Ανοίξτε ένα αρχείο PowerPoint. Αποθηκεύστε το στον φάκελό σας δίνοντας το όνομα της θεματικής της ομάδα σας, σύμφωνα με τους παραπάνω τίτλους. Όλες οι ομάδες θα εξερευνήσετε τη γνωστή ιστοσελίδα: http://www.stasy.gr/. Βρείτε το μενού που ταιριάζει στη θεματική της ομάδας σας. Διαβάστε τις πληροφορίες, δείτε τις εικόνες, μεταφέρετέ τις στο PowerPoint, αξιοποιώντας την επιλογή «αντιγραφή» κι «επικόλληση». Στην τελευταία διαφάνεια γράψτε μερικές ερωτήσεις σχετικές με την παρουσίασή σας. Τις ερωτήσεις αυτές θα κληθούν να απαντήσουν οι άλλες ομάδες στο τέλος της παρουσίασής σας στην ολομέλεια. Σελίδα 40 από 48

Φύλλο εργασίας 4. Σχεδιάζω διαδρομές Τι μπορεί να σημαίνει ο παρακάτω λογότυπος «ΣΤΑ.ΣΥ»; Στα βίντεο των προηγούμενων φύλλων εργασίας, μήπως παρατηρήσατε πού κινείται το μετρό; Ας εξερευνήσουμε την προσφορά των «Σταθερών Συγκοινωνιών» ή αλλιώς των «Μέσων σταθερής τροχιάς». Ένα τέτοιο είναι και το μετρό. Α) Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.stasy.gr/ και κάντε κλικ στην παρακάτω εικόνα που βρίσκεται στην κορυφή της σελίδας. Περνώντας το ποντίκι πάνω από τα εικονίδια (στον κίτρινο κύκλο) θα δείτε μερικές εικόνες από τους αντίστοιχους σταθμούς. Συζητήστε με τη βοήθεια του δασκάλου σας τον χάρτη. Προσπαθήστε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: σε ποιους σταθμούς βρίσκονται οι εικόνες; τι να σημαίνουν οι γραμμές με τα διαφορετικά χρώματα; πώς μπορώ να πάω από τον λιμάνι στο αεροδρόμιο; Κάθε ομάδα ας διαλέξει μια εικόνα και ας σημειώσει τον σταθμό στον οποίο βρίσκεται. Β) Η κάθε ομάδα θα αναλάβει την παρακάτω αποστολή: θέλουμε να επισκεφτούμε με την τάξη μας την περιοχή που η ομάδα μας επέλεξε. Σχεδιάστε και παρουσιάστε στις Σελίδα 41 από 48