ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σύμφωνα με τα όσα αναλυτικά έχουν περιγραφεί στα προηγούμενα κεφάλαια της παρούσας μελέτης η κατασκευή του τμήματος «Βρύσες Ατσιπόπουλο», του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) θα επιφέρει θετικές αλλαγές στην κυκλοφορία ανθρώπων και αγαθών, λόγω του ότι η κίνηση των οχημάτων θα επιτυγχάνεται με μεγαλύτερη ασφάλεια με τη κατασκευή τετράιχνης διατομής και τη δημιουργία διαχωριστικού στηθαίου. Τα οφέλη για την εθνική οικονομία, την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια υγεία που θα προκύψουν από τη λειτουργία του έργου είναι πολλά. Στην παρούσα μελέτη αφού εκτιμήθηκε η περιβαλλοντική ευαισθησία της περιοχής που ενδέχεται να θιγεί από το έργο (χρήσεις γης, φυσικοί πόροι, ευαίσθητες περιοχές κ.λ.π.), προέκυψε ότι από τις εργασίες για την κατασκευή του έργου δεν πρόκειται να δημιουργηθούν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι όποιες δε περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία του έργου προκύψουν αναμένεται να αποκατασταθούν σε σημαντικό βαθμό με τα κατάλληλα επανορθωτικά μέσα. Κατωτέρω, προτείνονται οι περιβαλλοντικοί όροι και περιορισµοί, που προκύπτουν σύµφωνα µε τα πορίσµατα της παρούσας ΜΠΕ και κρίνονται απαραίτητοι για την υλοποίηση του έργου, δηλαδή την κατασκευή και τη λειτουργία του. Κεφάλαιο 8 8 1

8.1 Προτεινόμενοι Περιβαλλοντικοί Όροι Όσον αφορά το έδαφος: 1. Η προμήθεια των απαιτούμενων υλικών για την κατασκευή των επιχωμάτων του έργου θα γίνει ως από τα ίδια υλικά των εκσκαφών των ορυγµάτων. Αν απαιτηθούν κάποιες επιπλέον ποσότητες, η προµήθεια τους θα γίνει από νοµίµως λειτουργούντα λατοµεία της περιοχής τα οποία θα πρέπει να είναι εφοδιασμένα µε την απαιτούμενη ΚΥΑ έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων. 2. Ο ανάγκες του έργου σε αδρανή υλικά και υλικά οδοστρωσίας θα καλυφθούν από τα υλικά όρυξης των βραχωδών ορυγμάτων, ύστερα από έλεγχο καταλληλότητας των υλικών και κατόπιν από λατομεία της ευρύτερης περιοχής, όπως το ενεργό λατομείο στο δρόμο προς Φόνες, περί τη χ.θ. 0+900 της κυρίας οδού. 3. Η συγκέντρωση της φυτικής γης να γίνεται σε κατάλληλο χώρο για επαναχρησιμοποίηση. Από τα υλικά εκσκαφής να διαχωρίζεται το γόνιµο ανώτερο εδαφικό στρώµα, το οποίο θα πρέπει να αποτεθεί σε σωρούς ξεχωριστά από τα υποκείµενα στρώµατα. Η διάθεση της ποσότητας αυτής θα πρέπει να γίνει για την αποκατάσταση των πρανών της οδού. Για να επιτευχθεί η ανωτέρω βέλτιστη αξιοποίηση των υλικών εκσκαφής, απαιτείται κατάλληλος αναλυτικός προγραµµατισµός των χωµατουργικών εργασιών. 4. Να λαμβάνονται μέτρα πρόληψης, όπως π.χ. είναι ο περιορισµός της αφαίρεσης των ακατάλληλων φυτικών γαιών σε µέτωπα µήκους µικρότερων από 500 m, ώστε η έκθεση του ευάλωτου εδάφους σε διάβρωση (από τη βροχή) να περιορίζεται µε την κατασκευή του νέου έργου. 5. Απαγόρευση απόληψης ή απόθεσης (έστω και προσωρινής) υλικών από και στις κοίτες των παρακείµενων χειµάρρων, ρεμάτων και μισγαγγειών και σε απόσταση 100m από αυτές. 6. Κατά τη µεταφορά των πλεοναζόντων υλικών εκσκαφής προς τους χώρους απόθεσης θα πρέπει να επιλέγονται από τα φορτηγά οι συντοµότερες οδοί που κατά το δυνατό δε θα διέρχονται από κατοικημένες περιοχές. 7. Η μεταφορά και προσωρινή απόθεση των πλεοναζόντων υλικών θα γίνεται σε κατάλληλους προεπιλεγμένους χώρους, και στη συνέχεια τα υλικά αυτά να φορτώνονται και να μεταφέρονται στις καθορισμένες περιοχές για τελική χρήση το συντομότερο δυνατό. Θα αποφεύγεται η επί μακρό χρονικό διάστημα απόθεση αδρανών υλικών στους χώρους εργασιών. Οι εργασίες εκσκαφών, κατασκευών και μεταφοράς υλικών θα πρέπει να συντονίζονται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μην δημιουργούνται αποθέματα. Σε περίπτωση δε απόλυτου ανάγκης, τα αποθέματα αυτά θα πρέπει να διαβρέχονται ώστε να μη δημιουργούνται αιωρήματα. 8. Μετά το τέλος των εργασιών αποθήκευσης και επαναφόρτωσης, οι χώροι αποθήκευσης πρέπει να καθαρίζονται και να διαμορφώνονται με σταθερές κλίσεις. 9. Τα πρανή των τάφρων που πιθανώς θα κατασκευαστούν κατά µήκος του υπό µελέτη έργου δεν θα πρέπει να σκυροδετηθούν µέχρι το ύψος του φρυδιού. Αντίθετα, το ανώτερο τµήµα αυτών θα πρέπει να είναι χωµάτινο µε σκοπό τη φύτευσή του. 10. Σε πρανή ορυγµάτων για τα οποία υπάρχει ο κίνδυνος κατολισθήσεων θα πρέπει να διερευνηθούν και να προβλεφθούν τα εξής: Κεφάλαιο 8 8 2

Τάφροι οφρύος επί των κορυφών των ορυγµάτων Φύτευση των πρανών µε βαθύρριζα είδη δέντρων Φύτευση µεγάλων δέντρων στο πάνω µέρος των πρανών για τη µείωση του συντελεστή απορροής 11. Απαιτείται λήψη κατάλληλων μέτρων, ώστε να αποφευχθούν τυχόν συγκεντρώσεις ή εγκλωβισμός υδάτων παρά τον πόδα των επιχωμάτων στις περιοχές αυτές και να εξασφαλισθεί ή να διευκολυνθεί η ανεμπόδιστη ροή τους προς τους φυσικούς τους αποδέκτες. 12. Υλοποίηση πολύ µικρής κλίµακας έργων µε τα οποία διασφαλίζεται ότι η τυχόν απορροή οµβρίων, από τις επιφάνειες των ανοικτών µετώπων των χωµατουργικών εργασιών θα οδηγείται σε φυσικούς αποδέκτες ή θα διασκορπίζεται κατάλληλα σε φυσικές επιφάνειες που διαθέτουν επαρκή αντιδιαβρωτική αντίσταση. 13. Κατά την κατασκευή των σηράγγων, χρειάζεται περιορισµός των εκσκαφών στην περιοχή του μετώπου και λήψη όλων των απαραίτητων µέτρων για την αποφυγή πρόκλησης ασταθειών ή κατολισθήσεων στην περιοχή αυτή. 14. Τα προσωρινά έργα εκτροπής για την κατασκευή γεφυρών ή επιχωµάτων θα πρέπει να αποκατασταθούν πλήρως µετά το πέρας της κατασκευής. Η µορφή του εδάφους θα πρέπει να επανέλθει στην προτεραία της κατάσταση. 15. Μετά το πέρας των εργασιών κατασκευής, ο ανάδοχος πρέπει να αποκαταστήσει το τοπίο των περιοχών επέµβασης αποµακρύνοντας άχρηστα υλικά και µηχανήµατα και διενεργώντας εργασίες οµαλοποίησης του εδάφους, εκεί όπου οι εργασίες έχουν δηµιουργήσει αντιαισθητικές πτυχώσεις και παραµόρφωση της τοπικής µορφολογίας. 16. Τα πρανή των επιχωµάτων και των ορυγµάτων θα πρέπει να αποκατασταθούν πλήρως µετά το πέρας των εργασιών κατασκευής. Πρανή επιχωµάτων τα οποία διαµορφώνονται µε απόθεση χαλαρών εδαφικών υλικών θα πρέπει να συµπυκνώνονται κατάλληλα και να φυτεύονται το συντοµότερο δυνατό. 17. Για την αποφυγή επιφανειακών διαβρώσεων, θα γίνεται φύτευση των διαθέσιμων επιφανειών του έργου από τον Ανάδοχο κατασκευής του έργου,με την υποχρέωση συντήρησης των φυτικών ειδών για τρία τουλάχιστον χρόνια. Οι εργασίες φύτευσης να αρχίζουν αμέσως σε κάθε τμήμα του έργου στο οποίο έχουν περατωθεί οι χωματουργικές εργασίες και έχουν διαμορφωθεί οι τελικές επιφάνειες. 18. Με την ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου να γίνει έλεγχος στα ρέματα και στις δασικές περιοχές εκατέρωθεν της οδού για τυχόν αποθέσεις/ συγκεντρώσεις υλικών με σκοπό την απομάκρυνση τους. 19. Κάθε είδους εργοταξιακή εγκατάσταση (γραφεία, συνεργεία, αποθήκες κ.λ.π.) θα πρέπει να αποµακρυνθεί µε την έκδοση βεβαίωσης περαίωσης εργασιών και ο χώρος να αποκατασταθεί και τούτο ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος κάθε εργοταξιακού χώρου. 20. Κατά τη λειτουργία των εργοταξίων πρέπει να λαµβάνονται όλα τα µέτρα πυροπροστασίας για την περίπτωση πυρκαγιάς, κατά τη λειτουργία µηχανηµάτων, συνεργείων, µεταφοράς εκρηκτικών και για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου µετάδοσης της σε παρακείµενες περιοχές. 21. Στους χώρους όπου πραγµατοποιείται συντήρηση των µηχανηµάτων ή σε άλλο κατάλληλο και ασφαλή χώρο θα πρέπει να αποθηκεύονται προσωρινά και τα µεταχειρισµένα λάδια από τις αλλαγές ορυκτελαίων των µηχανηµάτων. Η διαχείριση των χρησιµοποιηµένων ορυκτελαίων ρυθµίζεται από το Π. 82/2-3-2004 που αντικατέστησε Κεφάλαιο 8 8 3

την ΚΥΑ 98012/2001/95 (ΦΕΚ 40Β/19-1-96) «Καθορισµός µέτρων και όρων για τη διαχείριση των χρησιµοποιηµένων ορυκτελαίων». 22. Τα πλεονάζοντα μη γόνιμα υλικά θα χρησιμοποιηθούν προς αποκατάσταση των υφιστάμενων λατομειών και αποθεσιοθαλάμων που βρίσκονται στην περιοχή μελέτης, όπως: Ανενεργό λατομείο περί τη ΧΘ 13+950, δεξιά της χάραξης. Ανενεργό λατομείο περί τη 17+030, δεξιά της χάραξης. 23. Οι χώροι προσωρινής και μόνιμης απόθεσης των πλεοναζόντων υλικών εφόσον προκύπτουν θα εγκριθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες, σύμφωνα με τις διατάξεις της ΚΥΑ 69728/824 (ΦΕΚ 358Β/17-5-1996). Κατά προτεραιότητα προτείνεται η απόθεση σε χώρους 24. Κατά τη φάση λειτουργίας του έργου απαιτείται ο τακτικός καθαρισµός του δρόµου µε ευθύνη του υπεύθυνου για τη λειτουργία του έργου. Όσον αφορά το Ατμοσφαιρικό Περιβάλλον 25. Οι ρύποι που θα εκλύονται από τις εξατμίσεις των εκσκαπτικών μηχανημάτων, φορτηγών και λοιπών οχημάτων και εξοπλισμού θα παραμένουν στα θεσμοθετημένα όρια, καθώς τα παραπάνω μηχανήματα θα πρέπει να πληρούν τις σχετικές τεχνικές προδιαγραφές αντιρρύπανσης, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι εκπομπές σκόνης. 26. Καθορισµός του χρονοδιαγράµµατος και των φάσεων κατασκευής σε τρόπο ώστε να υπάρξει ελαχιστοποίηση των κινήσεων των βαρέων οχηµάτων. Ο προγραµµατισµός του έργου θα προβλέπει τα εκχώµατα να οδηγούνται εντός του συντοµότερου δυνατού χρονικού διαστήµατος στις θέσεις επιχώσεων. 27. ιατήρηση καθαρών των διαδρομών κίνησης οχημάτων. 28. Για την αντιμετώπιση των εκπομπών σκόνης από τη διέλευση των οχημάτων ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες προτείνεται η διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων. 29. Αποφυγή υπερπλήρωσης των φορτηγών μεταφοράς για την αποφυγή απόθεσης υλικών. 30. Τα φορτηγά μεταφοράς των αδρανών υλικών, καθώς και των προϊόντων εκσκαφής προς τους χώρους απόθεσης, να είναι σκεπασμένα με ειδικό κάλυμμα. 31. Η επιλογή των δρομολογίων να γίνεται από οδικά τμήματα που δε διέρχονται μέσα από τους οικισμούς της περιοχής. 32. Η εκτέλεση των δρομολογίων να πραγματοποιείται σε ώρες που δεν παρουσιάζουν αυξημένες κυκλοφοριακές αιχμές. 33. Απαγόρευση της µόνιµης στάθµευσης τροχοφόρων που εξυπηρετούν το έργο σε χώρους εκτός του εργοταξίου. 34. Συστηματική διαβροχή του χώρου των χωµατουργικών εργασιών και των διαδρόμων κίνησης των φορτηγών. Κεφάλαιο 8 8 4

35. Οι αποθηκευµένες ποσότητες των αδρανών υλικών για τις ανάγκες του έργου να περιορισθούν στις άκρως απαραίτητες. 36. Συστηµατική διαβροχή των αδρανών υλικών µε µόνιµα ή µεταφερόµενα συστήµατα διαβροχής κατά τη ξηρή περίοδο του έτους. 37. Συχνή διαβροχή και κάλυψη των αποθηκευμένων προϊόντων εκσκαφής και η κατά το συντομότερο επαναχρησιμοποίηση τους για την κατασκευή των επιχωμάτων. 38. Συχνή και περιοδική συντήρηση όλων των µηχανηµάτων κατασκευής από ειδικευµένο προσωπικό. 39. Οι εργασίες εκσκαφών κατασκευών και μεταφοράς υλικών θα πρέπει να συντονίζονται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να περιορίζεται κατά το δυνατόν η δημιουργία σκόνης. 40. Η προετοιμασία και ανάμιξη του σκυροδέματος είναι προτιμότερο να γίνεται σε εγκαταστάσεις παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος. Σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει η εγκατάσταση να είναι κλειστή και περιφραγμένη με υψηλό κάλυμμα. Αποφυγή εγκατάστασης συγκροτήματος παραγωγής υλικών πλησίον ευαίσθητων περιοχών. 41. Απαγόρευση κάθε μορφής καύσης υλικών (λάστιχα, λάδια κ.λ.π.) στην περιοχή των έργων, καθώς και η αποθήκευση στερεών βιομηχανικών αποβλήτων ή απορριμμάτων σε κοινόχρηστους χώρους. 42. Θα απαγορευθεί η επί μακρό χρονικό διάστημα απόθεση χωματουργικών ή αδρανών υλικών σε οποιοδήποτε χώρο εργασιών. 43. Για την ελαχιστοποίηση της ενόχλησης των κατοίκων της περιοχής, η εγκατάσταση των µόνιµων εργοταξιακών χώρων θα πρέπει να γίνεται σε απόσταση τουλάχιστον 100m από υφιστάµενες κατοικίες, έστι ώστε να μην προκληθούν προβλήματα κατά τη λειτουργία τους. 44. Στο συγκρότηµα συστηµάτων θραύσης αδρανών υλικών που τυχόν θα προκύψουν από βραχώδεις εκσκαφές θα εφαρμοστεί χρήση συστηµάτων αντιρρύπανσης. Όσον αφορά τους Υδάτινους πόρους 45. Η εξασφάλιση της απρόσκοπτης ροής των επιφανειακών υδάτων με την κατασκευή, ύστερα από την εκπόνηση των απαραίτητων υδραυλικών μελετών και θεωρώντας περίοδο επαναφοράς πλημμυρικής παροχής τουλάχιστον 50ετία, όλων των απαιτούμενων τεχνικών έργων αποκλειομένου κάθε μπαζώματος χειμάρρου, ρέματος κ.λ.π. 46. Οι εργασίες κατά την κατασκευή των εγκάρσιων τεχνικών θα πρέπει να πραγµατοποιηθούν µε τις ελάχιστες δυνατές παρεµβάσεις στην κοίτη ώστε να µην επηρεάζεται η υδραυλική συµπεριφορά των διερχόμενων υδάτινων όγκων. 47. Ο έλεγχος των οδών εισόδου των αιωρουµένων στα ρέµατα περιλαµβάνει µεταξύ άλλων τον κατάλληλο χρονικό προγραµµατισµό των εργασιών και τον έλεγχο της επιφανειακής απορροής µέσω προσωρινών ή µόνιµων υδραυλικών έργων. 48. Απαγόρευση διάθεσης των χωματισμών τυχόν ακατάλληλων ή πλεοναζόντων υλικών εκσκαφών (φυτικές γαίες κλπ) εντός της κοίτης των υφιστάμενων ρεμάτων. Κεφάλαιο 8 8 5

49. Για την αποφυγή εκπλύσεων που είναι δυνατόν να προκύψουν (κυρίως έκπλυση επιχωμάτων) θα πρέπει να αποφεύγεται να γίνονται χωματουργικές εργασίες κατά τη διάρκεια υψηλών βροχοπτώσεων. 50. Η απαγόρευση της ρύπανσης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων από κάθε είδους καύσιμα, λάδια κλπ. καθώς και η απόρριψη παλαιών λαδιών επί του εδάφους. 51. Η θεμελίωση των τεχνικών έργων πρέπει να εξασφαλίζει τη μείωση των αντλήσεων και να ελαχιστοποιεί τις παρεμβάσεις στη φυσιολογική ροή των υδάτων. Για τους λόγους αυτούς κρίνεται σκόπιμο οι εργασίες θεμελίωσης, να εκτελούνται κατά το δυνατόν τους θερινούς μήνες. 52. Οι διάφορες εκσκαφές και τα επιχώματα δεν πρέπει να παραμένουν ακάλυπτα για μεγάλα χρονικά διαστήματα ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να κατασκευάζονται οι οχετοί και τα δίκτυα αποστράγγισης. 53. Εγκατάσταση κατάλληλου συστήµατος πλύσης τροχών στις εισόδους - εξόδους των εργοταξίων ώστε να εµποδίζεται η µεταφορά της λάσπης στις ασφάλτινες οδούς πρόσβασης του οδικού δικτύου της περιοχής. 54. Κάλυψη των επί µακρόν εκτεθειµένων επιφανειών, που µπορούν να διαβρωθούν από το νερό κυρίως (αλλά και από ισχυρούς ανέµους) µε γεωυφάσµατα ή άλλα υλικά, κατάλληλα στερεωµένα. 55. Σταθεροποίηση οδών πρόσβασης στα εργοτάξια και εργοταξιακών δρόµων στα µέτωπα των εργασιών στη ζώνη κατάληψης. 56. Στις περιπτώσεις που η χάραξη διέρχεται πλησίον γεωτρήσεων και πηγαδιών, οι εργασίες κατασκευής θα πραγµατοποιηθούν µε ιδιαίτερη προσοχή ώστε να µην θίγουν τα ποιοτικά και ποσοτικά τους χαρακτηριστικά. 57. Τυχόν περίσσειες υλικών ακόµη και σε πολύ µικρές ποσότητες δεν θα πρέπει να αποτεθούν ανεξέλεγκτα και ιδιαίτερα σε κοίτες υδατορευµάτων. Οποιαδήποτε προσωρινή απόθεση υλικών θα γίνεται σε απόσταση τουλάχιστον 100m από τα υδατορεύµατα και µε ταυτόχρονη υλοποίηση έργων συγκράτησής των. 58. Στις θέσεις των εργοταξίων και στις θέσεις προσωρινής αποθήκευσης εκχωµάτων και υλικών επίχωσης, όπου τα υλικά είναι σε µεγάλη ποσότητα και ταυτόχρονα εντοπισµένα τοπικά, να ληφθούν µέτρα προστασίας σε περίπτωση ξαφνικής βροχής (π.χ. καλοκαιρινής καταιγίδας ή και το χειµώνα). 59. Οι εργοταξιακοί χώροι που θα εγκατασταθούν θα πρέπει να είναι εκτός των πληµµυρικών κοιτών των υδατορευµάτων της περιοχής και σε απόσταση τουλάχιστον 100m από αυτές. Απαγορεύεται η πλύση των οχηµάτων και των µηχανηµάτων κατασκευής σε αποστάσεις µικρότερες των 100m από τα υδατορεύµατα. 60. ιατήρηση και συντήρηση των παράπλευρων τάφρων του δρόµου, των οχετών και των κάθετων έργων, ώστε να είναι πάντα σε θέση να απάγουν τις υδραυλικές παροχές για τις οποίες σχεδιάστηκαν. Με τον τρόπο αυτό δεν θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στην υδραυλική δίαιτα των γειτονικών ρεµάτων και δεν θα απειλούνται καταστάσεις πληµµυρών. 61. Κατά την κατασκευή και λειτουργία του έργου να εξασφαλισθεί η κανονική λειτουργία των αρδευτικών και υδραυλικών δικτύων της περιοχής όπου αυτά υφίστανται. Κεφάλαιο 8 8 6

62. Κατά τη συντήρηση των τεχνικών του δρόµου αποφυγή ρύπανσης των νερών των ρεµάτων µε ανεξέλεγκτη διάθεση υπολειµµάτων όπως χρωµάτων βαφής κ.λ.π. 63. Στα ρέματα της περιοχής χάραξης του οδικού έργου, από χ.θ. 2+500 έως τη χ.θ. 9+900 και στη περιοχή εκβολής του ποταμού Πετρέ, όπου γίνεται εκφόρτιση των νερών αποστράγγισης του οδοστρώματος προς εγκάρσια έργα, θα προβλεφθεί εγκατάσταση Μονάδας Ελέγχου Ρύπανσης. 64. Στην περιοχή των σηράγγων να προβλεφτεί η κατασκευή υπόγειων στεγανών δεξαµενών παραµονής ρύπων, για την αντιµετώπιση της ατυχηµατικής ρύπανσης. Όσον αφορά τα Στερεά Απόβλητα 65. Τα λιπαντικά, ορυκτέλαια και υδραυλικά λαδιά από τα εργοταξιακά μηχανήματα που αναμένεται να χρησιμοποιηθούν, δεν θα απορρίπτονται σε ποτάμι, ρέμα ή στο έδαφος, αλλά θα πρέπει να γίνεται διαχείρισή τους σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 98012/2001/96 (ΦΕΚ 40 Β). 66. Τα στερεά απόβλητα που προκύπτουν από την κατασκευή του έργου θα πρέπει να συλλέγονται καθημερινά σε κάδους κατάλληλα τοποθετημένους στο χώρο του εργοταξίου και κατά μήκος του χώρου εργασιών και στην συνέχεια να απομακρύνονται. Να γίνεται διαλογή των αποβλήτων και τα μη τοξικά απόβλητα να μεταφέρονται σε χώρο απόρριψης απορριμμάτων της κοντινής περιοχής. 67. Τα τοξικά απόβλητα να διατίθενται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. 68. Τα στερεά απόβλητα που αναμένεται δημιουργηθούν από το προσωπικό των εργοταξίων (χαρτιά, σκουπίδια, περισσεύματα) θα πρέπει να συλλέγονται με ευθύνη του κατασκευαστή και να διατίθονται στον πλησιέστερο κάδο απορριμμάτων. 69. Κατά την φάση λειτουργίας του έργου, να εξασφαλιστεί με μέριμνα του φορέα διαχείρισης, η συλλογή και η αποκομιδή των απορριμμάτων, κατά μήκος και εκατέρωθεν του οδικού άξονα. Όσον αφορά τη Χλωρίδα 70. Οι εκτάσεις στις οποίες θα αποψιλωθεί η υφιστάµενη βλάστηση, θα πρέπει να περιοριστούν στις απολύτως αναγκαίες. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να προηγηθεί των κατασκευαστικών εργασιών, ακριβής οριοθέτηση των εκτάσεων αυτών (περιοχές κατάληψης του έργου, εργοτάξια, θέσεις αποθεσιοθαλάµων, τυχόν διάνοιξη νέων οδών πρόσβασης, κ.α.) µε τοπογραφικό συνεργείο. 71. Η υλοτοµία και η εκρίζωση δένδρων πρέπει να γίνει σύµφωνα µε τις υποδείξεις της τοπικής ασικής Υπηρεσίας. Η διάθεση των προϊόντων της υλοτοµίας να γίνει σύµφωνα µε τις διατάξεις της ασικής υπηρεσίας. 72. Να ληφθεί μέριμνα αντιπυρικής προστασίας κατά την κατασκευή, για την αντιμετώπιση τυχόν εκδηλώσεων πυρκαϊάς από την λειτουργία των μηχανημάτων. Ο τρόπος οργάνωσης της αντιπυρικής προστασίας θα ελεγχθεί και θα εγκριθεί από την επιβλέπουσα υπηρεσία πριν από την έναρξη των εργασιών. 73. Κατά την ξηρή περίοδο, θα πρέπει να λαµβάνονται όλα τα κατάλληλα µέτρα για την αποφυγή εκποµπής ποσοτήτων σκόνης και επιβάρυνσης της ποιότητας του ατµοσφαιρικού περιβάλλοντος της περιοχής, που µπορεί να προκαλέσει έµµεσες επιπτώσεις στη φυσική βλάστηση και στη διαβιούσα πανίδα της περιοχής. Στα εν λόγω Κεφάλαιο 8 8 7

µέτρα, περιλαµβάνεται η τακτική διαβροχή των γαιωδών υλικών, καθώς και η κάλυψη των φορτηγών µεταφοράς τους. 74. Τα αποψιλωµένα φυτικά υλικά, θα πρέπει να τεµαχιστούν και να αποθηκευτούν προσωρινά σε σωρούς, µε σκοπό τη δηµιουργία οργανικού λιπάσµατος και τη περαιτέρω χρησιµοποίησή του στις φυτοτεχνικές εργασίες. 75. Της αποψίλωσης, θα πρέπει να επακολουθήσει η εκσκαφή, συλλογή και προσωρινή απόθεση του επιφανειακού γόνιµου εδαφικού στρώµατος (φυτική γη), βάθους 100 mm έως 300mm, προκειµένου να χρησιµοποιηθεί κατά τις εργασίες αποκατάστασης. Η απόθεση του εν λόγω επιφανειακού εδαφικού στρώµατος, θα γίνεται σε σωρούς, οι οποίοι δεν θα πρέπει να έχουν ύψος µεγαλύτερο των 2,5m, ενώ τα πρανή τους, θα πρέπει να έχουν κλίσεις µικρότερες του 30%. Σε περίπτωση που το επιφανειακό στρώµα εδάφους επαναχρησιµοποιηθεί µετά από διάστηµα µεγαλύτερο των 6 µηνών, θα πρέπει να ληφθούν όλα τα κατάλληλα µέτρα για την αποφυγή της διάβρωσής του, ενώ θα πρέπει να διευκολυνθεί και η εγκατάσταση ποώδους βλάστησης για την συγκράτησή στους σωρούς προσωρινής απόθεσης. 76. Κατά τη λειτουργία τους, τα εργοτάξια θα πρέπει να διαθέτουν όλο τον κατάλληλο αντιρρυπαντικό και λοιπό εξοπλισµό προστασίας του περιβάλλοντος, ώστε να αποφευχθούν φαινόµενα ρύπανσης γειτονικών χερσαίων ή υγροτοπικών οικοσυστηµάτων, από την λειτουργία τους. Στον εν λόγω εξοπλισµό περιλαµβάνονται εγκαταστάσεις συλλογής και διαύγασης απορροών, διαµορφωµένη θέση πλύσης των οχηµάτων και µηχανηµάτων, εγκαταστάσεις συλλογής ορυκτέλαιων κ.α. 77. Μετά το πέρας των εργασιών, θα πρέπει να αποµακρυνθούν όλες οι εγκαταστάσεις των εργοταξίων και να επακολουθήσει αποκατάσταση των χώρων µε φύτευση γηγενών ειδών. 78. Οι απαιτούµενοι προσωρινοί αποθεσιοθάλαµοι δεν θα πρέπει να τοποθετηθούν πλησίον των κυρίως υδατορεµάτων της περιοχής του έργου, ενώ όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να επιλεγούν θέσεις χωροθέτησής τους που βρίσκονται εκτός ή σε απόσταση >200m από προστατευόµενες και οικολογικά ευαίσθητες περιοχές. 79. Επιπλέον των προαναφεροµένων απαιτήσεων, στους χώρους των προσωρινών και μόνιμων αποθεσιοθαλάµων θα ληφθούν τα εξής μέτρα: Τα πρανή τους θα έχουν ήπιες κλίσεις (< 30%), έτσι ώστε να είναι εφικτή, µετά το πέρας της λειτουργίας τους, η ανάπλασή τους µε την επανεγκατάσταση της φυσικής βλάστησης. Μετά το πέρας των αποθέσεων, θα επακολουθήσει πρόγραµµα αποκατάστασης των εν λόγω περιοχών, το οποίο θα περιλαµβάνει κατάλληλες διευθετήσεις πρανών και ανάγλυφου, καθώς και φυτοτεχνικές εργασίες για την αποκατάσταση της βλάστησης. Θα ήταν χρήσιµο να γίνει αποτύπωση της αρχικής και της τελικής επιφάνειας του χώρου για µελλοντική αναφορά. Στα προς επίχωση υλικά, δεν θα υπάρχουν στερεά και υγρά απόβλητα, προερχόµενα από την κατασκευή του έργου. Θα εξασφαλισθεί η ανεµπόδιστη ροή των επιφανειακών υδάτων και να δοθεί προσοχή στην αποχέτευση των οµβρίων, στα ανάντη των χώρων απόθεσης. Όσον αφορά τις Φυτεύσεις 80. Για την αποκατάσταση του τοπίου θα εκπονηθεί φυτοτεχνική μελέτη και εκτέλεση έργων επαναβλάστησης των χώρων επέμβασης συμβατής στο τοπίο και το φυσικό περιβάλλον Κεφάλαιο 8 8 8

της περιοχής καθώς και άλλων έργων αποκατάστασης του τοπίου, με ευθύνη του Αναδόχου κατασκευής του έργου. 81. Φυτοτεχνική αποκατάσταση θα γίνει επίσης στις θέσεις των όχθεων των ρεμάτων από τις οποίες διέρχεται η προτεινόμενη όδευση ιδιαίτερα στις περιπτώσεις κατασκευής έργων επί των όχθεων των ρεμάτων. 82. Ο ανάδοχος των φυτοτεχνικών εργασιών θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συντήρηση των εν λόγω έργων για χρονική περίοδο τουλάχιστον 3ετών. Μετά το διάστηµα αυτό η σχετική ευθύνη µεταβιβάζεται στο φορέα λειτουργίας του έργου. 83. Ο φορέας του έργου σε συνεργασία µε τις κατά τόπου αρµόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να εκπονήσει και να διαθέτει σχέδιο ταχείας απορρύπανσης της οδού σε περίπτωση τροχαίου ατυχήµατος και διαρροής πετρελαιοειδών και άλλων επικινδύνων υλικών. Το εν λόγω σχέδιο θα περιλαµβάνει τόσο εργασίες καθαρισµού της οδού, όσο και απαιτούµενες ενέργειες - δράσεις για την ελαχιστοποίηση της διασποράς των ρυπογόνων ουσιών στο περιβάλλον πλησίον της οδού. Όσον αφορά την Πανίδα 84. Για τη διευκόλυνση της μετακίνησης της χερσαίας πανίδας προτείνεται η διαμόρφωση διόδων διέλευσης (πλακοσκεπείς οχετοί) ικανού ανοίγματος καν σε αποστάσεις τέτοιες που να εξασφαλίζουν την ανεμπόδιστη επικοινωνία των περιοχών εκατέρωθεν της οδού, όπου αυτό δεν εξασφαλίζεται από τα τεχνικά έργα της οδού. Ο σχεδιασμός των οχετών θα πρέπει επίσης να είναι τέτοιος ώστε το στόμιο της εξόδου να είναι ορατό από την είσοδο, τα στόμια να είναι στο ίδιο επίπεδο με το έδαφος ή αν αυτό δε είναι δυνατόν, να υπάρχει πρόβλεψη για την διευκόλυνση της κίνησης π.χ να διαθέτουν ράμπες με κατάλληλη κλίση. Επειδή η διαµπερής µετακίνηση των ειδών της πανίδας γίνεται µέσω των τεχνικών έργων της οδού, τα ανοίγµατα του συνόλου των τεχνικών θα πρέπει να έχουν διατοµή τουλάχιστον 2,00m x2,00m. 85. Οι εργασίες κατασκευής θα πρέπει να περατωθούν στο συντομότερο δυνατόν διάστημα, ώστε να αποκατασταθούν οι δίοδοι μετακίνησης της πανίδας και ον συνθήκες κάλυψής της. 86. Ο μεγάλος όγκος των εργασιών κατασκευής πραγματοποιηθούν εκτός της αναπαραγωγικής περιόδου. Η περίοδος αυτή είναι συνήθως το καλοκαίρι και η καταλληλότερη εποχή για την πρόκληση της μικρότερης δυνατής όχλησης είναι το διάστημα μεταξύ Ιουλίου - εκεμβρίου, όπου τα είδη της πανίδας βρίσκονται εκτός αναπαραγωγικής περιόδου. 87. Για την αποφυγή των θανατώσεων πουλιών, στην περιοχή των επιχωµάτων θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη της παρόδιας βλάστησης, η ανάπτυξη της οποίας θα συντελέσει στην αύξηση υψοµέτρου της γραµµής πτήσης πουλιών έτσι ώστε να µην συγκρούονται από τα διερχόµενα αυτοκίνητα. 88. Ο φορέας λειτουργίας του έργου θα πρέπει να εκπονήσει και να εφαρµόσει πρόγραµµα τακτικής συντήρησης του έργου, το οποίο να περιλαµβάνει -εκτός των άλλων - τη συντήρηση των οχετών από φερτά υλικά, κλαδιά κλπ. και την συλλογή και αποµάκρυνση των απορριµµάτων από την οδό και τα ερείσµατα εκατέρωθεν αυτής, όπως και από την παρόδια βλάστηση, έτσι ώστε να προστατεύεται αποτελεσµατικά το περιβάλλον. Κεφάλαιο 8 8 9

Όσον αφορά το Ακουστικό Περιβάλλον Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων 89. Κατά την φάση κατασκευής του έργου, απαγορεύεται η παραμονή στο χώρο του έργου και η χρησιμοποίηση μηχανημάτων χωρίς το πιστοπονητικό έγκρισης τύπου ΕΟΚ περί θορύβου. Τα μηχανήματα που θα εγκατασταθούν στο εργοτάξιο να έχουν τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις Υπουργικές Αποφάσεις: α) Υπ. Απ. Α5/2375/78 (ΦΕΚ 689/18.8.78) β) Υπ. Απ. 56206/1613 / ΦΕΚ 570/Β/9.9.86) γ) Υπ. Απ. 69001/1921/ ΦΕΚ 751/B/18.8.88) δ) Υπ. Απ. 765 ΦΕΚ 81/B/21.2.91) Η επιβλέπουσα Υπηρεσία υποχρεούται για τον έλεγχο της τήρησης των παραπάνω. 90. Κατά την εκτέλεση των εργασιών ο θόρυβος μπορεί να μειωθεί : με την χρήση μηχανημάτων ελαττωμένης ηχορύπανσης, με την εγκατάσταση προσωρινών ηχοπροστατευτικών όπου αυτό απαιτείται και με τη διαμόρφωση και τροποποίηση ωρών εργασίας. 91. Θα πρέπει να αποφεύγεται, η διέλευση των οχημάτων του εργοταξίου μέσα από κατοικημένες περιοχές και όταν αυτό είναι αναπόφευκτο εκτός των ωρών κοινής ησυχίας. 92. Τήρηση της ισχύουσας νοµοθεσίας που αφορά στην επιτρεπόµενη στάθµη θορύβου των διαφόρων µηχανηµάτων και οχηµάτων εργοταξίου καθώς και οι κανόνες της ορθής εργοταξιακής πρακτικής, συµπεριλαµβανοµένης και της χρήσης προχείρων ηχοπετασµάτων όπου αυτό απαιτείται. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά την κατασκευή του έργου στα σηµεία που αυτό πλησιάζει ευαίσθητες χρήσεις ( όπως κατοικίες). 93. Κατά τη φάση κατασκευής θα πρέπει ο ανάδοχος να µελετήσει και να προγραµµατίσει την κατασκευή, έτσι ώστε να προκληθεί η ελάχιστη δυνατή ηχητική ρύπανση του περιβάλλοντος. 94. Συνιστάται η παρακολούθηση της διακύµανσης του θορύβου κατά την διάρκεια της κατασκευής και η συµµόρφωση µε τα διαλαµβανόµενα στο Π.. 1180/81 που οριοθετεί τα επιτρεπόµενα όρια θορύβου, ιδιαίτερα πλησίον ευαίσθητων περιοχών (όπως κατοικίες). 95. εν επιτρέπεται η διακίνηση εργοταξιακών µηχανηµάτων ή φορτηγών, µέσα από κατοικηµένες περιοχές κατά τις ώρες κοινής ησυχίας. 96. Κατά το δυνατόν ο σχεδιασµός των διαδροµών των βαρέων φορτηγών, όταν είναι φορτωµένα, να γίνεται µε χρήση δρόµων εκτός περιοχών οικισµών. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν τέτοιες δυνατότητες, να επιλέγονται οι δρόµοι µε τον µικρότερο αριθµό κατοικιών. 97. Τα µηχανήµατα χειρισµού χωµατουργικών εντός των εργοταξίων ή των µετώπων εργασίας να λειτουργούν κατά το δυνατόν µακρύτερα από ευαίσθητες χρήσεις σε δονήσεις. 98. Προγραµµατισµό των φάσεων καθαιρέσεων, χωµατουργικών και χειρισµών που απαιτούν προσκρούσεις ή διατρήσεις στο έδαφος, έτσι ώστε να µην γίνονται ταυτόχρονα. Έτσι, το συνολικό επίπεδο των δονήσεων µπορεί να είναι σηµαντικά πιο χαµηλό. Κεφάλαιο 8 8 10

99. Αποφυγή νυκτερινής λειτουργίας όταν χρησιµοποιούνται βαριά µηχανήµατα κοντά σε όρια οικισµών, αφού οι άνθρωποι αντιλαµβάνονται περισσότερο τις δονήσεις κατά τις νυκτερινές ώρες. 100. Για την περιβαλλοντική παρακολούθηση της διακύμανσης των δεικτών περιβαλλοντικού θορύβου να εκπονηθεί και εφαρμοσθεί από τον Κύριο του έργου «Ειδική Μελέτη Προγράμματος Παρακολούθησης Περιβαλλοντικού Θορύβου Συγκοινωνιακών Έργων» καθώς και «Ειδική Ακουστική Μελέτη Υπολογισμού και Εφαρμογής (ΕΑΜΥΕ) Αντιθορυβικών Πετασμάτων». Όσον αφορά το Ανθρωπογενές Περιβάλλον 101. Έγκαιρη οριοθέτηση της ζώνης κατάληψης του δρόµου κατά τη φάση κατασκευής, ώστε οι επεµβάσεις που θα πραγµατοποιηθούν να περιορισθούν στις απολύτως αναγκαίες και να αποφευχθούν οι άσκοπες διανοίξεις, εκχερσώσεις και αποψιλώσεις. 102. Σαφώς καθορισµένα δροµολόγια των αυτοκινήτων που θα εξυπηρετούν τα εργοτάξια µε στόχο την αποφυγή της διέλευσής τους από τα κέντρα των οικισµών και των περιοχών κατοικίας. 103. Χωροθέτηση των εργοταξίων καθώς και των περιοχών προσωρινής εναπόθεσης αδρανών πρέπει να γίνει µε άξονα την δυνατόν λιγότερη όχληση του φυσικού περιβάλλοντος και µε βάση πάντα την δυνατότητα πλήρους αποκατάστασής τους. 104. Κατά τις εργασίες κατασκευής θα πρέπει µε κάθε τρόπο να εξασφαλίζεται η προσβασιµότητα στα παρόδια. 105. Η οποιαδήποτε φθορά αγροτικής ή αστικής γης να περιοριστεί στην ελάχιστη δυνατή και να τηρηθούν όλα τα µέτρα προστασίας στο γεωργικό και το αστικό περιβάλλον. Το πλάτος της ζώνης κατάληψης της οδού να περιορισθεί στο απολύτως αναγκαίο και η οποιαδήποτε φθορά βλάστησης να περιορισθεί στην ελάχιστη δυνατή. Η διάθεση των προϊόντων υλοτοµίας θα γίνει σύµφωνα µε τις διατάξεις της δασικής νοµοθεσίας. 106. Ο ανάδοχος του έργου υποχρεούται να προβεί στην αποτύπωση όλων των δικτύων κοινής ωφέλειας, τα οποία αναµένεται να επηρεάσει. Κάθε είδους τροποποίηση ή επέµβαση σε υφιστάµενο έργο υποδοµής να γίνεται σε συνεργασία µε τους αρµόδιους φορείς, ώστε να εξασφαλίζεται η ικανοποιητική λειτουργία τους. 107. Απαιτείται η λήψη όλων των απαραίτητων µέτρων ασφαλείας κατά την κατασκευή (π.χ κατάλληλος νυκτερινός φωτισµός, προσωρινά διαχωριστικά στηθαία ασφαλείας κλπ) των έργων ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι ατυχηµάτων. 108. Αποκατάσταση προσέγγισης σε χώρους κατοικίας ή εργασίας. 109. Συνεχής και συστηµατική σηµατοδότηση σύµφωνα µε τις υποδείξεις των αρµοδίων Υπηρεσιών (σήµατα µείωσης ταχύτητας, παρακάµψεων, σήµατα κινδύνου κλπ). 110. Επαρκής σηµατοδότηση για τις κυκλοφοριακές αλλαγές που συνεπάγεται η κατασκευή του µελετώµενου έργου. 111. Κατά τη διάρκεια της νύχτας θα πρέπει να υπάρχει φωτεινή σηµατοδότηση. 112. Αποκλεισμός χώρων εργασίας με κατάλληλα μέσα 113. Πρόβλεψη εναλλακτικών δρομολογίων κίνησης μηχανημάτων Κεφάλαιο 8 8 11

114. Σχεδίαση συστήματος αντιμετώπισης περιστατικών όπως ατυχήματα. 115. Προσδιορισμός κανόνων εργασίας για την ασφάλεια του προσωπικού αλλά και των παρόδιων από επικίνδυνα υλικά, πυρκαγιές κλπ 116. Σε όλες τις θέσεις διασταύρωσης του οδικού άξονα με Γραμμές Μεταφοράς 150KV της ΕΗ να εξασφαλισθούν τα από το Νόμο όρια ασφαλείας μεταξύ αγωγών ΓΜ και Ερυθράς Ε.Ο. που είναι 9,00 μέτρα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος 50 C και άπνοια (βέλος αγωγών τελικό). 117. Να γίνει προσπάθεια να μην θιγούν τα δίκτυα οπτικών ινών στις περιοχές διασταύρωσης τους με την χάραξη. Σε περίπτωση όμως που θιγούν να γίνει πλήρης αποκατάσταση τους. 118. Να γίνει προσπάθεια να μη θιγούν τα υπάρχοντα υδρευτικά δίκτυα. Σε περίπτωση όμως που αυτά θιγούν να γίνει πλήρης αποκατάσταση τους. 119. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής θα αποκατασταθεί πλήρως ο αγωγός ύδρευσης Ρεθύμνου, περί τη Χ.Θ. 16+950. 120. Να γίνει προσπάθεια να μην θιγεί το αρδευτικό δίκτυο. Αν όμως αυτό θιγεί να γίνει πλήρης αποκατάσταση του, με βάση μελέτη που θα συνταχθεί με ευθύνη του Αναδόχου κατασκευής του έργου. 121. Για την ασφάλεια στη λειτουργία των υπόγειων έργων θα πρέπει ο σχεδιασµός (σήραγγες και C&C) να γίνει µε βάση τις σύγχρονες απαιτήσεις ασφαλείας που προκύπτουν από τις ευρωπαϊκές και διεθνείς προδιαγραφές µετά από εκπόνηση ειδικής µελέτης επικινδυνότητας. Στην µελέτη θα προσδιορισθούν ο αριθµός και το είδος των σηράγγων διαφυγής οι απαιτούµενες θέσεις στάθµευσης ανάγκης και τα χαρακτηριστικά τους, τα χαρακτηριστικά του ηλεκτρονικού συστήµατος παροχής οδηγιών στους οδηγούς σε περίπτωση εγκλωβισµού τους και οποιοδήποτε άλλο µέτρο είναι απαραίτητο να ληφθεί για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων στις σήραγγες σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. 122. Να προβλεφθούν ελεύθεροι χώροι στάθµευσης κατά µήκος του έργου. Όσον αφορά το Ιστορικό / Πολιτιστικό περιβάλλον 123. Κατά τη φάση κατασκευής του έργου απαιτείται η παρουσία αρχαιολόγου στην περιοχή σύμφωνα με το Άρθρο 37 του Νόμου 3028/2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς». 124. Σε περίπτωση ανεύρεσης σημαντικής πολιτιστικής και ιστορικής αξίας αρχαιοτήτων το έργο θα διακόπτεται προκειμένου αυτές να διερευνηθούν και στην συνέχεια θα κρίνεται από τις αρμόδιες υπηρεσίες εάν συντρέχει λόγος για την μετατόπιση της χάραξης μετά την ανασκαφή. 125. Στο χώρο του λόφου Κεφάλα Γεωργιούπολης κάθε εκσκαφή πλην της επιφανειακής άρωσης θα υπόκειται στον έλεγχο της αρχαιολογικής υπηρεσίας, σύμφωνα το Π 22-3- 1990 όπως ορίζεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 3. 126. Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε δραστηριότητα στις ζώνες Προστασίας Αρχαιολογικών χώρων Γερανίου θα επιτρέπεται μόνο εφόσον έχει προβλεπόμενη από τις σχετικές διατάξεις του Κ.Ν. 5351/32 «Περί Αρχαιοτήτων» προηγούμενη έγκριση της αρμόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και την επίβλεψη της αρμόδιας ΚΕ Εφορείας Κεφάλαιο 8 8 12

Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Χανίων για την προστασία των περιλαμβανομένων στο τμήμα αυτό αρχαιοτήτων. 127. Οποιεσδήποτε επεμβάσεις απαιτηθούν για την κατασκευή των βάθρων στήριξης των γεφυρών του ΒΟΑΚ, να λάβουν υπ' όψιν τους το περίγραμμα του σπηλαίου Γερανίου, προκειμένου να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας του. 128. Να υποβληθεί συμπληρωματική μελέτη για τη δημιουργία ασφαλούς οδού πρόσβασης στο σπήλαιο Γερανίου στα πλαίσια της Οριστικής μελέτης Οδοποιίας του τμήματος ΠΕΤΡΕ ΑΤΣΙΠΟΠΟΥΛΟ, με ταυτόχρονη περίφραξη και κλείσιμο της εισόδου του σπηλαίου. Όσον αφορά τη Μορφολογία Αισθητική τοπίου 129. Οι δανειοθάλαμοι και οι αποθεσιοθάλαμοι που θα χρησιμοποιηθούν κατά την φάση κατασκευής των έργων να αποκατασταθούν με κατάλληλες φυτεύσεις μετά το πέρας των εργασιών. 130. Όλες οι κεκλιμένες επιφάνειες που θα δημιουργηθούν να φυτευτούν για την προστασία των εδαφών από την διάβρωση και την καλή αισθητική κατά μήκος του άξονα. 131. Απαιτείται για το σύνολο του έργου η τακτική κατ έτος συντήρησή του βάσει ειδικού προγράµµατος συντήρησης το οποίο θα πρέπει να εκπονηθεί από τον αρµόδιο φορέα. Το πρόγραµµα αυτό θα περιλαµβάνει µεταξύ των άλλων: Μέτρα απαγόρευσης απόρριψης στερεών απορριµµάτων και τοποθέτηση σχετικών πινακίδων σε τακτά διαστήµατα. Μέτρα προειδοποίησης εισόδου σε ευαίσθητη οικολογικά περιοχή. Μέτρα ελέγχου και η συντήρηση της βλάστησης η οποία θα έχει αναπτυχθεί. 132. Μετά την ολοκλήρωση του έργου απαιτείται η πλήρης αποµάκρυνση όλων των άχρηστων υλικών και των µηχανηµάτων που έχουν µεταφερθεί για τις ανάγκες κατασκευής του έργου. Κεφάλαιο 8 8 13