ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 2 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 2 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

Φάσεις-στάδια της ερευνητικής διαδικασίας ΣΚΟΠΟΣ-ΣΤΟΧΟΣ ΘΕΩΡΙΑ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ερευνητικά ερωτήματα ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑΣ - ΠΕΙΡΑΜΑ (Πριν, μετά, ) - ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ (άμεση, έμεση, με συμετοχή, συστηματική,.) -ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (Δομημένη, μη δομημένη, επαναλαμβανόμενη, κλινική, ) -... ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Απαντήσεις στα ερευνητικά ερωτήματα Επιβεβαίωση ή απόρριψη υποθέσεων εργασίας

Βασικά στάδια της ερευνητικής διαδικασίας Εντοπισμός του ερευνητικού προβλήματος Διεξαγωγή της έρευνας Συγγραφή της ερευνητικής εργασίας (έκθεσης)

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΓΙΑΤΙ; Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας βοηθά : Στην οριοθέτηση του ερευνητικού προβλήματος Διατύπωση ερευνητικών υποθέσεων Στην απάντηση ερωτημάτων: Έχει πραγματοποιηθεί άλλη έρευνα με το ίδιο θέμα ή πρόβλημα; Πως έχει προσεγγισθεί το ίδιο θέμα ή πρόβλημα; Ποιες μέθοδοι ανάλυσης χρησιμοποιήθηκαν; Τι αποτελέσματα προέκυψαν; Τι περισσότερο μπορώ να προσφέρω στην υπάρχουσα γνώση;

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΓΙΑΤΙ; Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας επιτρέπει : Τον προσδιορισμό κενών στην έρευνα ενός συγκεκριμένου προβλήματος. Τον εντοπισμό παλιών και νέων τάσεων στην έρευνα σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Τον εντοπισμό εργασιών με νέες ερευνητικές προτάσεις. Τον εντοπισμό εργασιών για επανάληψη ή/και επέκταση. Προσοχή πρέπει οπωσδήποτε να αναδεικνύεται η σύνδεση μεταξύ των ερευνητικών εργασιών στις οποίες γίνεται η ανασκόπηση και της καινούργιας έρευνας.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΓΙΑΤΙ; Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είναι απαραίτητη για : Τη διεξαγωγή δευτερογενούς έρευνας που συνίσταται στον εντοπισμό, μελέτη, ανάλυση, κριτική και παρουσίαση θέσεων και δεδομένων από δημοσιευμένα κείμενα. Τα δευτερογενή στοιχεία πρέπει να είναι σχετικά με το θέμα, επίκαιρα και αξιόπιστα. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι πάντα αξιοποιήσιμα οποιαδήποτε στοιχεία είναι δημοσιευμένα οπουδήποτε.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΟΥ; Βιβλιογραφικές πηγές : Επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, βιβλία, εκθέσειςαναφορές (report), διατριβές, Διαδικτυακές βάσεις δεδομένων Αναζήτηση συναφών ερευνών με λέξεις-κλειδιά

Τα Επιστημονικά άρθρα Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΟΥ; Δημοσιευμένα κείμενα Τα άρθρα για να μπορούν να χαρακτηριστούν επιστημονικά πρέπει να είναι δημοσιευμένα σε : Επιστημονικά περιοδικά με κριτές (peer reviewing). Τα υποψήφια προς δημοσίευση άρθρα αποστέλλονται από το περιοδικό ανωνύμως και κρίνονται από, αγνώστους στους συγγραφείς, έγκυρους επιστήμονες του επιστημονικού πεδίου. Συλλογικούς τόμους με επιστημονικούς επιμελητές (editors). Ο επιμελητής/τές που είναι συνήθως διαπρεπείς επιστήμονες του πεδίου επιλέγουν τους συγγραφείς του τόμου. Οι συγγραφείς των άρθρων καλύπτουν επί μέρους πλευρές του γενικότερου θέματος που διαπραγματεύεται ο συλλογικός τόμος.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΟΥ; Δημοσιευμένα κείμενα Πρακτικά συνεδρίων με επιλογή κατόπιν κρίσης από επιστημονική επιτροπή. Οι ανακοινώσεις υποβάλλονται και κρίνονται είτε με το σύστημα των κριτών (peer reviewing), είτε από την επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου που απαρτίζεται από επιστήμονες του επιστημονικού πεδίου.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΟΥ; Δημοσιευμένα κείμενα Μονογραφίες Αναλύουν εκτενώς ένα συγκεκριμένο ζήτημα, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα επιστημονικά άρθρα, αλλά σε μεγαλύτερη έκταση. Σε πολλές περιπτώσεις οι μονογραφίες αποτελούν μια συνθετική παρουσίαση δημοσιευμένων επιστημονικών άρθρων του ερευνητή σε ένα συγκεκριμένο ερευνητικό αντικείμενο. Βιβλία Καλύπτουν συνοπτικά όλες τις διαστάσεις ενός ευρύτερου επιστημονικού πεδίου (π.χ. Μικροοικονομία). Τα εγχειρίδια συνήθως γράφονται για να εισαγάγουν φοιτητές σε μια συγκεκριμένη θεματολογία και δεν παραπέμπονται ως τεκμηρίωση επιστημονικών θέσεων παρά μόνο σε πολύ ειδικές περιπτώσεις (π.χ. όταν αναφέρονται σε μια γενική εικόνα ενός ζητήματος που είναι συμπληρωματικό και δευτερεύον στον ειδικότερο προβληματισμό μιας επιστημονικής εργασίας)

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΟΥ; Δημοσιευμένα κείμενα Working Papers Επιστηµονικά άρθρα «υπό δηµοσίευση». Έχουν ολοκληρωθεί από τους συγγραφείς τους αλλά δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί σε κάποιο επιστηµονικό περιοδικό (δεν έχει ολοκληρωθεί η επίσηµη διαδικασία «κρίσης»). Απαιτείται χειρισμός µε προσοχή γιατί ενδέχεται να περιέχουν λάθη και µη έγκυρα αποτελέσµατα ή συµπεράσµατα. Είναι σηµαντική πηγή πληροφοριών για τα θέµατα που απασχολούν του επιστήµονες την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Τα Working Papers βρίσκονται, συνήθως, σε ειδικές ιστοσελίδες (π.χ. http://econpapers.repec.org/ ), σε προσωπικές σελίδες των ακαδηµαϊκών (καθηγητών ΑΕΙ ή ερευνητών) για να δείξουν το «τρέχον» ερευνητικό τους έργο και το έργο των ιδρυµάτων τους. Τα working papers µιας συγκεκριµένης χρονικής στιγµής (π.χ. 2016) επιτρέπουν να γνωρίζουμε το τρέχον ερευνητικό αντικείμενο µιας επιστηµονικής περιοχής.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΟΥ; Άλλες βιβλιογραφικού χαρακτήρα πηγές Εκθέσεις-report (π.χ. World Health Organization (WHO). European health report 2015. Targets and beyond reaching new frontiers in evidence. Εκθέσεις ΟΟΣΑ κλπ.) Εκθέσεις επιτροπών (π.χ. Έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών για το θέμα Η λειτουργία των θεσμών του χρηματοπιστωτικού συστήματος 2 5 2014) Συμβουλευτικές εκθέσεις (π.χ. μελέτες οργάνωσης συγκεκριμένων υπηρεσιών. ΔΕΥΑ Λάρισας, 2012. Μελέτη οργάνωσης και λειτουργίας του συστήματος συλλογής και μεταφοράς μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων) Έρευνες κοινής γνώμης (δημοσκοπήσεις)

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΟΥ; Άλλες βιβλιογραφικού χαρακτήρα πηγές Ημερήσιος και περιοδικός τύπος Η άντληση στοιχείων από εφημερίδες και περιοδικά βρίσκεται στα όρια της δευτερογενούς με την πρωτογενή έρευνα. Η συστηματική αποδελτίωση μιας εφημερίδας ή μιας κατηγορίας θεματικών δημοσιευμάτων σε διάφορα έντυπα και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα είναι πρωτογενής έρευνα, δηλαδή παραγωγή νέας πληροφορίας από ανεπεξέργαστο υλικό. Αντίθετα η παραπομπή σε απόψεις που δημοσιεύονται με μορφή άρθρου ή συνέντευξης αποτελεί μεν δευτερογενές υλικό με ιδιαίτερο όμως χαρακτήρα σε σχέση με τα επιστημονικά κείμενα. Οι δημοσιογραφικές απόψεις δεν συνιστούν έγκυρη πηγή τεκμηρίωσης μιας θέσης. Δημοσιογραφικές έρευνες και ρεπορτάζ που αναφέρονται σε γεγονότα μπορούν να αποτελέσουν συμπληρωματικές πηγές τεκμηρίωσης και πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή και επιφύλαξη. Μπορεί να περιέχουν αποσπασµατικές πληροφορίες ή και ανακρίβειες (µη διασταυρωµένες πληροφορίες). Άρθρα επιστημόνων που δημοσιεύονται στον ημερήσιο ή περιοδικό τύπο δεν έχουν την επιστημονική ισχύ άρθρων που δημοσιεύονται σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.

Επιστημονικότητα μιας δημοσίευσης Κατάλογος Επιστημονικών παραπομπών-citation Index Περιλαμβάνει μερικές χιλιάδες (>15000) διεθνή περιοδικά που πληρούν τις προϋποθέσεις επιστημονικότητας. Παράγοντας Επίδρασης (Impact Factor) των δημοσιευμένων άρθρων Τα δημοσιευμένα στα περιοδικά αυτά άρθρα σταθμίζονται με βάση τον παράγοντα επίδρασης (impact factor): Διαίρεση του αριθμού των αναφορών που γίνονται μέσα σε ένα έτος από άλλα περιοδικά του Καταλόγου σε άρθρα δημοσιευμένα σε συγκεκριμένο περιοδικό, επί του συνόλου των άρθρων που δημοσίευσε το δεδομένο περιοδικό την προηγούμενη διετία. Ο impact factor, κυρίως χάρη στον μεγάλο αριθμό των αναλυόμενων περιοδικών, αποτελεί μια ένδειξη αναγνώρισης της βαρύτητας των θέσεων που διατυπώνει κάποιος συγγραφέας από την αντίστοιχη επιστημονική κοινότητα, άρα και ένδειξη τεκμηρίωσης της επιστημονικής ποιότητας της δουλειάς του.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΩΣ; Διαδίκτυο Βιβλιοθήκες Γκρίζα βιβλιογραφία Αποθετήρια Ειδικές μηχανές αναζήτησης Επιστημονικά περιοδικά

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΩΣ; Διαδίκτυο Αναζήτηση με κάποια μηχανή αναζήτησης (Google,.. ). Απαιτείται καλή επιλογή λέξεων κλειδιά, χρήση συνδυασμού λέξεων κλπ. Προσοχή : Η αξιολόγηση του υλικού που βρίσκεται στο διαδίκτυο, δεδομένου ότι οποιοσδήποτε μπορεί να «αναρτήσει» οτιδήποτε. Ιδιαίτερη προσοχή στην αξιοπιστία του ιστόχωρου και του συγγραφέα. Οτιδήποτε είναι αναρτημένο στο διαδίκτυο δεν είναι αξιόπιστο ή/και σωστό.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΩΣ; Γκρίζα βιβλιογραφία Ονομασία επιστημονικών εργασιών που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες όπως π.χ. οι πτυχιακές εργασίες μεταπτυχιακές και διδακτορικές διατριβές, σημειώσεις διδασκόντων στα ΑΕΙ. Σήμερα συνήθως υπάρχουν στους ιστόχωρους των ιδρυμάτων κατάλογοι των εργασιών πολλές φορές με δυνατότητα πρόσβασης στο πλήρες κείμενο

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΩΣ; Αποθετήρια Ιστόχωροι στους οποίους οι ενδιαφερόμενοι για κάποιο θέμα «αποθέτουν» σχετικό υλικό. (π.χ. http://ideas.repec.org/ Βιβλιογραφική Βάση για Οικονομικά θέματα, http://argo.ekt.gr/opac2/zconnectell.html Εθνικό Αρχείο διδακτορικών διατριβών του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης) Στα αποθετήρια τα κείμενα μπορεί να είναι από working papers μέχρι κανονικά επιστημονικά άρθρα (με ελεγχόμενη πρόσβαση).

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΩΣ; Πρόσβαση σε επιστημονικά περιοδικά Μεγάλοι επιστηµονικοί εκδοτικοί οίκοι διαθέτουν ιστότοπους (π.χ. Elsevier: https://www.elsevier.com/solutions/scopus, http://www.sciencedirect.com/, Springer: http://www.springerlink.com/home/main.mpx) που επιτρέπουν την αναζήτηση σε όλα τα βιβλία και επιστηµονικά περιοδικά που εκδίδουν. Το σύστημα Heal Link (http://www.heal link.gr/ ) επιτρέπει την πρόσβαση των µελών της ελληνικής ακαδημαϊκής κοινότητας (καθηγητές, ερευνητές, φοιτητές) σε επιστηµονικά περιοδικά και βάσεις δεδομένων. Απαιτείται σύνδεση από υπολογιστή κάποιου ακαδημαϊκού ιδρύματος γιατί ελέγχεται η πρόσβαση µε χρήση του IP του συνδεδεμένου υπολογιστή. Ηλεκτρονικά Επιστηµονικά Περιοδικά. Έχουν την ίδια δομή µε τα κλασικά επιστηµονικά περιοδικά (εκδότη, εκδοτική επιτροπή, κριτές) αλλά μεγαλύτερη ταχύτητα δημοσίευσης και εύκολη πρόσβαση. Αποτελούν σχετικά νέο μέσο επιστηµονικών δημοσιεύσεων.

Ανασκόπηση βιβλιογραφίας. ΠΩΣ; Άλλες βάσεις δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά EBSCHOST (https://www.ebscohost.com/) JSTOR (http://www.jstor.org/) OXFORD JOURNALS (https://www.oxfordjournals.org/en/) CAMBRIDGE JOURNALS (https://www.cambridge.org/core) INGENTA (http://www.ingentaconnect.com/) TAYLOR & FRANCIS (http://taylorandfrancis.com/) SAGE (http://online.sagepub.com/)

Βιβλιογραφικές αναφορές-παραπομπές Κατά τη διάρκεια της συγγραφής μιας εργασίας χρησιμοποιούνται ποικίλες βιβλιογραφικές πηγές (βιβλία, επιστημονικά περιοδικά, διδακτορικές διατριβές, ανακοινώσεις σε συνέδρια κλπ.) Οι κανόνες επιστημονικής δεοντολογίας επιβάλλουν την αναφορά όλων των πηγών που χρησιμοποιήθηκαν. Οι κανόνες επιστημονικής δεοντολογίας επιβάλλουν την παράθεση όλων των απαραίτητων πληροφοριών, ώστε η πηγή να μπορεί να εντοπίσει. Τα στοιχεία ταυτότητας των βιβλιογραφικών πηγών μπορούν να δίνονται είτε στο σημείο του κειμένου, στο οποίο παρατίθεται η συγκεκριμένη βιβλιογραφική πηγή ως υποσημείωση, είτε στο τέλος της εργασίας ως βιβλιογραφική παραπομπή. Κατά κανόνα, οι βιβλιογραφικές πηγές είναι καλύτερα να δίνονται στο τέλος του κειμένου και όχι ως υποσημείωση στο κάτω μέρος κάθε σελίδας.

Βιβλιογραφικές αναφορές - παραπομπές Η απόφαση για τον τρόπο και το σημείο παράθεσης των βιβλιογραφικών πηγών λαμβάνεται πριν την έναρξη συγγραφής της εργασίας και εξαρτάται από τους κανόνες του εκάστοτε φορέα, στον οποίο πρόκειται να δημοσιευτεί η εργασία (π.χ. επιστημονικό περιοδικό). Υπάρχουν πολλοί τρόποι αναγραφής της βιβλιογραφίας, οι οποίοι προτείνονται από διάφορους φορείς διεθνούς κύρους, όπως Πανεπιστήμια, μεγάλα επιστημονικά περιοδικά κ.λπ. Είναι υποχρεωτικό να ακολουθείται ενιαίος τρόπος αναφορών εντός κειμένου και ενιαίος τρόπος αναγραφής της βιβλιογραφίας στο τέλος.

Βιβλιογραφικές αναφορές - παραπομπές Οι αναφορές πρέπει να ακολουθούν κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο (π.χ. σύστημα Harvard, σύστημα Vancouver). Οι βιβλιογραφικές αναφορές που παρατίθενται πρέπει να αναφέρονται στο κυρίως μέρος της εργασίας και αντίστροφα. Στο τέλος της εργασίας παρουσιάζονται οι βιβλιογραφικές αναφορές που χρησιμοποιήθηκαν σε αναπτυγμένη μορφή.

Βιβλιογραφικές αναφορές Σύστημα Harvard Βιβλιογραφικές παραπομπές μέσα στο κείμενο Όταν πρέπει να γίνει παράθεση μιας βιβλιογραφικής παραπομπής μέσα στο κείμενο, οι απαραίτητες πληροφορίες είναι το επώνυμο του συγγραφέα της ερευνητικής εργασίας που παρατίθεται, καθώς και η χρονολογία στην οποία δημοσιεύτηκε η εργασία. Παραλλαγές παρουσίασης, ανάλογα με τον αριθμό των συγγραφέων μιας έρευνας: Στην περίπτωση ενός συγγραφέα: "...σε σχετική μελέτη (Βαλάσση Ε., 2001) επισημαίνεται ότι..." ή όπως έδειξε η Βαλάσση Ε. (2001)... Στην περίπτωση δύο (2) συγγραφέων: «Σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες (Σουλιώτης & Λιονής, 2003), πιο εφικτή πρόταση... Στην περίπτωση πολλών συγγραφέων: Αναφέρεται το όνομα του πρώτου συγγραφέα, ως εξής: "οι Τσιάντου Β. (2007) κ.ά." ή "οι Τσιάντου Β. (2007) et al.»

Βιβλιογραφικές αναφορές Σύστημα Harvard Παράθεση βιβλιογραφικών παραπομπών Στο τέλος της εργασίας, στην "Βιβλιογραφία" αναφέρονται πλήρως οι εργασίες που χρησιμοποιήθηκαν στο κείμενο. Βαλάσση Ε. (2001). Κλινική εκτίμηση της ποιότητας ζωής, Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 18(3), σσ. 216 217 (ή 18(3): 216 217) Σουλιώτης Κ., Λιονής Χ., (2003), Λειτουργική ανασυγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας: Μια πρόταση για την άρση του αδιεξόδου, Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 20(5), σσ. 466 476 Τσιάντου Β, Μαρκάκη Α, Δόλγερας Α, Λιονής Χ, Κυριόπουλος Γ. (2007). Ανοικτά Δίκτυα Προστασίας της Υγείας: μια πρόταση για τη θέση της αυτοδιοίκησης στην εθνική υγειονομική πολιτική. Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας,19(4),σσ. 178 186

Βιβλιογραφικές αναφορές Σύστημα Vancouver Βιβλιογραφικές παραπομπές μέσα στο κείμενο Tο σύστημα βιβλιογραφικών αναφορών Vancouver κάνει χρήση αριθμών κατά αύξουσα σειρά μέσα στο κείμενο (δηλ. η πρώτη βιβλιογραφική παραπομπή μέσα στο κείμενο παίρνει τον αριθμό 1, η δεύτερη τον αριθμό 2 κ.λπ.) για την παραπομπή του αναγνώστη στη βιβλιογραφική αναφορά («Βιβλιογραφία»). Οι αριθμοί που καταγράφονται στο κείμενο, βρίσκονται εντός πλαισίων (π.χ. [1], [2] κ.λπ.). Παραλλαγή αποτελεί η καταγραφή των αριθμών με μορφή δείκτη. Σε περίπτωση που η ίδια βιβλιογραφία αναφέρεται μέσα στο κείμενο περισσότερες από μία φορές, τότε σε όλες τις περιπτώσεις παίρνει την ίδια αρίθμηση. Στο τέλος της εργασίας, παρατίθεται η βιβλιογραφία, κατά αύξουσα σειρά.