ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Μακροοικονοµικές & ηµοσιονοµικές Εξελίξεις
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Αµερικής 11 Αθήνα 16 72 www.hfisc.gr T: 211 1396 Φ: 21 3615531 e-mail: hfisc@hfisc.gr
1 Περιορίστηκε, σύµφωνα µε τις πρώτες εκτιµήσεις, στο 1,3% µόλις η αύξηση του πραγµατικού ΑΕΠ το Α τρίµηνο του 219 έναντι του αντιστοίχου τριµήνου του 218. Η βελτίωση στην αγορά εργασίας συνεχίζεται και εντός των πρώτων µηνών του 219 το εποχικά διορθωµένο ποσοστό ανεργίας βελτιώθηκε περαιτέρω κατά δύο εκ. µονάδες στο 18,1%, σε σύγκριση µε το αντίστοιχο περσινό. Σταθεροποίηση του δείκτη οικονοµικού κλίµατος τους τελευταίους µήνες. Προβληµατίζει η διεύρυνση του ελλείµµατος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Μειωµένο πρωτογενές ισοζύγιο σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης το πρώτο τετράµηνο του 219. Σηµαντική µείωση στη δηµιουργία νέων ληξιπρόθεσµων οφειλών προς το ελληνικό ηµόσιο. Σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα οι αποδόσεις των οµολόγων του ελληνικού δηµοσίου.
2 ΑΕΠ Tο ΑΕΠ αυξήθηκε, σύµφωνα µε τις πρώτες εκτιµήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, κατά 1,3% το Α τρίµηνο του 219 έναντι του αντιστοίχου τριµήνου του 218 πρόκειται για επίδοση σχετικά χαµηλή συγκριτικά µε τα τελευταία επτά τρίµηνα. Ωστόσο, αποτιµάται θετικά το γεγονός ότι καταγράφεται τριµηνιαία πραγµατική αύξηση του ΑΕΠ συνεχόµενα για δύο και πλέον έτη. Η επίτευξη του στόχου για ετήσια µεγέθυνση άνω του 2% προϋποθέτει σηµαντικά ισχυρότερες επιδόσεις τα επόµενα τρίµηνα του 219. Η ενίσχυση του ΑΕΠ το Α τρίµηνο του 219 υποστηρίχθηκε κυρίως από την αύξηση των επενδύσεων -τόσο σε επίπεδο αποθεµάτων όσο και σε επίπεδο παγίου κεφαλαίου- και σε µικρότερο βαθµό από την ελαφρά τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε σχέση µε το Α τρίµηνο του 218. Στον αντίποδα η δηµόσια κατανάλωση υποχώρησε κατά 4,1% περίπου, ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν σηµαντική αύξηση κατά 9,5% µε αποτέλεσµα τη διεύρυνση του ελλείµµατος στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών κατά περίπου 9 εκατ. (για εκτενέστερη ανάλυση του εξωτερικού ισοζυγίου για το 218 βλ. γραφική απεικόνιση στο παράρτηµα του δελτίου) ιάγραµµα 1: Εξέλιξη ΑΕΠ Α τριµήνου 219 (σε εκατ. και µεταβολή σε σχέση µε το αντίστοιχο τρίµηνο του προηγούµενου έτους) 48.5 48. 47.5 47. 46.5 46. 45.5 45. 44.5 44.,% 1,8% 1,5% 1,9% 1,9% 2,1% I II III IV 217 ΑΕΠ 2,6% I II III IV 218 ετήσια µεταβολή 1,5% 1,3% 2,6% 2,1% 1,6% 1,1%,6%,1% -,4% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ (στοιχεία µε εποχική και ηµερολογιακή διόρθωση, αλυσωτοί δείκτες όγκου, σταθερές τιµές 21) 1,6% 2,1% I 219 Ειδικότερα, το Α τρίµηνο του 219 ο Ακαθάριστος Σχηµατισµός Κεφαλαίου κατέγραψε άνοδο της τάξης του 21% µε το 1/3 περίπου της αύξησης να αποδίδεται στην αύξηση των παγίων επενδύσεων οι οποίες κατέγραψαν άνοδο 7,9% περίπου. Στις επιµέρους κατηγορίες παγίων επενδύσεων την υψηλότερη αύξηση κατέγραψε η κατηγορία «µεταφορικός εξοπλισµός και οπλικά συστήµατα» (+19%), ενώ ανοδικά κινήθηκαν οι δαπάνες για κατοικίες (+6,4%) και για «άλλες κατασκευές» (+1,9%). Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε ελαφρά, κατά,8%, στηριζόµενη κυρίως στην διατήρηση της αυξητικής τάσης στην απασχόληση και στη βελτίωση της καταναλωτικής εµπιστοσύνης. Στις θετικές εξελίξεις καταγράφεται επίσης συγκρατηµένη άνοδος της αξίας των εξαγωγών κατά 4%, η οποία, ωστόσο, οφείλεται εξ ολοκλήρου σε άνοδο της αξίας των εξαγωγών υπηρεσιών (τουρισµός, µεταφορές), ενώ οι εξαγωγές αγαθών σηµείωσαν ελαφρά κάµψη, κατά,7%. Στον αντίποδα σηµαντική ήταν η αύξηση της αξίας των εισαγωγών, κατά 9,5%, η οποία αφορά σχεδόν εξολοκλήρου αύξηση των εισαγωγών αγαθών. Τέλος, η δηµόσια κατανάλωση κατέγραψε κάµψη η οποία προσέγγισε το 4,1% για ένα ακόµα εξάµηνο (πέµπτο διαδοχικό εξάµηνο, συγκρίσεις σε σχέση µε το αντίστοιχο εξάµηνο του προηγούµενου έτους). ιάγραµµα 2: Βασικές Συνιστώσες του ΑΕΠ (ετήσια µεταβολή Α τριµήνου 218/219) 35. 3. 25. 2. 15. 1. 5.,8% Ιδιωτική κατανάλωση -4,1% ηµόσια κατανάλωση Αξία 7,9% Ακαθ. σχηµατισµός παγίου κεφαλαίου ετήσια µεταβολή Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ (στοιχεία µε εποχική και ηµερολογιακή διόρθωση, αλυσωτοί δείκτες όγκου,σταθερές τιµές 21) *Η πράσινη κουκίδα αντιστοιχεί σε θετική -από τη σκοπιά της µεγέθυνσης- εξέλιξη και η πορτοκαλί σε αρνητική. 4,% Εξαγωγές 9,5% Εισαγωγές 12% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6%
3 Πληθωρισμός Κατά το πρώτο πεντάµηνο του 219, ο πληθωρισµός συνέχισε να κινείται σε θετικό, αλλά σχετικά χαµηλό επίπεδο. Συγκεκριµένα, οι ποσοστιαίες µεταβολές του Εναρµονισµένου είκτη Τιµών Καταναλωτή (Εν ΤΚ), σε σχέση µε τον αντίστοιχο δείκτη του προηγούµενου έτους, κυµάνθηκαν µεταξύ,5% -1,1% και ο µέσος Εν ΤΚ του δωδεκαµήνου Ιουνίου 218 Μαΐου 219 αυξήθηκε κατά,9%, έναντι του αντίστοιχου προηγούµενου δωδεκαµήνου. Ειδικότερα, το Μάιο του 219, ο Εν ΤΚ παρουσίασε ετήσια αύξηση,6% η οποία προήλθε κυρίως από τους κλάδους των Επικοινωνιών (+3,6%), των Ξενοδοχείων/Καφέ/Εστιατορίων (+1,2%) και των Αλκοολούχων ποτών/καπνού (+1,2%). Από την άλλη πλευρά, οι σηµαντικότερες µειώσεις καταγράφηκαν στους κλάδους των ιαρκών αγαθών/ειδών νοικοκυριού (-2%), των Λοιπών Αγαθών (-1,1%) και της Εκπαίδευσης (-,8%). ιάγραµµα 3: Μηνιαία Εξέλιξη Γενικού είκτη Τιµών Καταναλωτή: Ιανουάριος 216 Μάιος 218 14 1,8% 13 12 1,1% 1,1% 1,% 1,1% 1,%,9% 11,8%,8%,8%,6%,6%,5% 1,5%,4% 99,2%,2% 98 Ιανουάριος Φεβρουάριος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος Απρίλιος Μάιος 218 219 Γενικός είκτης Τιµών Καταναλωτή (29 = 1) Ετήσια Μεταβολή 2,% 1,8% 1,6% 1,4% 1,2% 1,%,8%,6%,4%,2%,% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Απασχόληση Η βελτίωση στην αγορά εργασίας συνεχίστηκε και στις αρχές του 219. Συγκεκριµένα, το Μάρτιο του 219 το εποχικά διορθωµένο ποσοστό ανεργίας περιορίστηκε σε 18,1%, έναντι 18,4% του προηγούµενου µήνα και 2,2% του Μαρτίου του 218. Ο αριθµός των απασχολουµένων ανήλθε σε 3.848 χιλ., αυξηµένος κατά 78 χιλ. (+2,1%) σε σχέση µε τον αντίστοιχο µήνα του 218 και ο αριθµός των ανέργων περιορίστηκε σε 85 χιλ., µειωµένος κατά 14 χιλ. (-1,9%) σε σχέση µε το 218. Επίσης, µειώθηκε ο αριθµός των οικονοµικά µη ενεργών ατόµων κατά 16 χιλ.(-,5%) και διαµορφώθηκε στις 3.247 χιλ. Κατά το πρώτο τετράµηνο του 219, οι προσλήψεις εργαζοµένων µε σχέση εξαρτηµένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ανήλθαν σε 86.589 και οι απολύσεις/αποχωρήσεις σε 646.814. Εποµένως, το ισοζύγιο των ροών µισθωτής απασχόλησης αυξήθηκε ελαφρώς σε σχέση µε πέρυσι κατά 3.949 θέσεις και διαµορφώθηκε σε 159.775 νέες θέσεις εργασίας. Η επίδοση αυτή είναι η καλύτερη της τελευταίας εξαετίας. Ειδικότερα, κατά το µήνα Απρίλιο, το ισοζύγιο διαµορφώθηκε σε 11.895 νέες θέσεις ιάγραµµα 4: Ποσοστό Ανεργίας και Ετήσια Μεταβολή του 3.9 3.8 3.7 3.6 3.5 3.4 3.3 3.2 3.1 3. 3.839 3.848 3.77 2,2% 18,4% Ιανουάριος Φεβρουάριος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος 218 219 Απασχολούµενοι (σε χιλ.) Ετήσια µεταβολή ποσοσυού ανεργίας Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Έρευνα Εργατικού υναµικού (εποχικά διορθωµένα στοιχεία) 18,1% 21,% 2,5% 2,% 19,5% 19,% 18,5% 18,% 17,5% 17,% 16,5%
4 εργασίας, εκ των οποίων 61.27 αφορούσαν τον κλάδο των καταλυµάτων και 23.482 δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης. Τα επαγγέλµατα µε τα υψηλότερα θετικά ισοζύγια προσλήψεων-αποχωρήσεων αφορούσαν σερβιτόρους (+27.224), µάγειρες (+17.27), καµαριέρες (+12.94) και πωλητές/ταµίες (+9.783). Στις εξελίξεις αυτές της απασχόλησης δεν διαφαίνονται ενδείξεις για ενδεχόµενες αρνητικές επιπτώσεις στην αύξηση της απασχόλησης ως συνέχεια της πρόσφατης αύξησης του κατώτατου µισθού και ηµεροµισθίου και της παράλληλης κατάργησης της ηλικιακής διάκρισης για την αµοιβή των εργαζοµένων κάτω των 25 ετών. Ωστόσο, ίσως είναι πρόωρο να συµπεράνει κανείς ότι, όλως αντιθέτως, δεν υπάρχουν κανενός είδους αρνητικές επιπτώσεις. ιάγραµµα 5: Καθαρός αριθµός νέων θέσεων µισθωτής απασχόλησης µε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου (στοιχεία τετραµήνου) 18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2. Πηγή: ΕΡΓΑΝΗ 2.46 11.476 18.387 124.465 125.77 155.826 213 214 215 216 217 218 159.775 219 Κλαδικές Εξελίξεις / Δείκτες Οικονομικού Κλίματος Οι κλαδικές εξελίξεις κατά το 1ο τρίµηνο του 219 χαρακτηρίζονται από µάλλον αντίρροπες τάσεις. Σε σχέση µε το 1ο τρίµηνο του προηγουµένου έτους, πέντε κλάδοι σηµείωσαν αύξηση της προστιθέµενης αξίας τους, ενώ οι υπόλοιποι πέντε παρουσίασαν µείωση. Ιδιαίτερα υψηλή θετική επίδοση παρουσίασε ο κλάδος των κατασκευών µε 32,2%, µε το εµπόριο και τις επαγγελµατικές/επιστηµονικές δραστηριότητες να ακολουθούν. Τη σηµαντικότερη µείωση παρουσίασε ο κλάδος των χρηµατοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων, ο οποίος σηµείωσε πτώση κατά 1,6%. ιάγραµµα 6: Ακαθάριστη Προστιθέµενη Αξία κατά κλάδο κατά το α τρίµηνο 219 και ποσοστιαία µεταβολή σε σύγκριση µε το α τρίµηνο 218 σε εκατ. 1. 32,2% 33% 9. 28% 8. 23% 7. 18% 6. 13% 5. 2,5% 8% -,2%,2% 1,8% -,9% 4. -2,3% -1,4%,1% 3% 3. -2% 2. -1,6% -7% 1. -12% -17% Γεωργία, Ορυχεία και δασοκοµία λατοµεία, µεταποίηση, και αλιεία ενέργεια, παροχή νερού, επεξεργασία λυµάτων, διαχείριση αποβλήτων, εξυγίανση Κατασκευές Χονδρικό και λιανικό εµπόριο, επισκευές οχηµάτων και µοτοσικλετών, µεταφορά και αποθήκευση, υπηρεσίες παροχής καταλύµατος και υπηρεσίες εστίασης Ενηµέρωση και επικοινωνία Χρηµατοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες ιαχείριση ακίνητης περιουσίας Επαγγελµατικές, επιστηµονικές και τεχνικές δραστηριότητες, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες ηµόσια διοίκηση και άµυνα, υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, εκπαίδευση, δραστηριότητες σχετικές µε την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική µέριµνα Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες είκτης Όγκου (α Τρίµηνο) Ποσοστό Μεταβολής από 218 ( εξιός Άξονας) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ - (Αλυσωτοί είκτες Όγκου, Εποχικά ιορθωµένα Στοιχεία) *Η πράσινη κουκίδα αντιστοιχεί σε αύξηση και η πορτοκαλί σε µείωση
5 Ο εποχικά προσαρµοσµένος δείκτης βιοµηχανικής παραγωγής παρουσιάζει κάµψη τον τελευταίο µήνα που υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία (Απρίλιος 219). Τον Απρίλιο το επίπεδο της παραγωγής παρουσίασε πτώση σε σχέση µε το Μάρτιο του 219, εµφανίζοντας το χαµηλότερο επίπεδο από τις αρχές του τρέχοντος έτους, καθώς και χαµηλότερο από το αντίστοιχο επίπεδο του προηγούµενου έτους. H πτώση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στη σηµαντική κάµψη που παρουσίασε ο τοµέας των «Ορυχείων Λατοµείων», ενώ οι τοµείς των «µεταποιητικών βιοµηχανιών» και «παροχής νερού» εµφάνισαν µόνο µικρή πτώση. Στις αγορές βιοµηχανικών προϊόντων, η πορεία του γενικού δείκτη κύκλου εργασιών ακολουθεί ανοδική τροχιά, µε το µήνα Μάρτιο να εµφανίζει την υψηλότερη τιµή του τριµήνου. Η αύξηση που παρατηρείται αφορά τόσο στις µεταποιητικές βιοµηχανίες όσο και στον τοµέα των «ορυχείων λατοµείων». Παρά τη συνεχή βελτίωση του κύκλου εργασιών για το 219, τα επίπεδα του Μαρτίου είναι χαµηλότερα από τα αντίστοιχα επίπεδα του προηγούµενου έτους. ιάγραµµα 7: είκτες Παραγωγής και Κύκλου Εργασιών στη Βιοµηχανία 125 12 117,7 118,1 116,1 116,8 115 111, 11,9 11 18,3 17,9 11,3 13,6 15 99,3 98,8 1 95 99,3 98,4 97, 97,3 9 95,1 95,8 94,9 95,8 96, 97,2 94,8 97,4 94,6 94, 85 87,1 8 Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος Απρίλιος Γενικός είκτης Κύκλου Εργασιών στη Βιοµηχανία (21=1) Γενικός είκτης Βιοµηχανικής ΠΑραγωγής (21=1,) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ & EUROSTAT, (Εποχικά Προσαρµοσµένα Στοιχεία) 218 219 Ο δείκτης οικονοµικού κλίµατος βελτιώθηκε τον µήνα Μάιο, µετά από πτώση τον Απρίλιο στις 1,3 µονάδες, ενώ διαφαίνονται ενδείξεις σταθεροποίησης σε εξαµηνιαία βάση στο επίπεδο των 1 µονάδων. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη βελτίωση του ισοζυγίου Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες κατά τον τελευταίο µήνα, και δευτερευόντως στη βελτίωση του ισοζυγίου Καταναλωτικής Εµπιστοσύνης. Πάντως, τον Μάιο του 219 η τιµή του δείκτη οικονοµικού κλίµατος παραµένει χαµηλότερα σε σύγκριση µε τα αντίστοιχα επίπεδα του προηγούµενου έτους. ιάγραµµα 8: είκτες Επιχειρηµατικών Προσδοκιών και Οικονοµικού Κλίµατος 1 11 14,9 8 14,7 13,6 12,1 15 6 1,6 11,1 1,4 1,9 11,3 11,3 1,8 99,6 1,3 4 1 2 95-2 9-4 85-6 -8 8 Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος Ιανουάριος Φεβρουάριος Απρίλιος Μάιος 218 219 Ισοζύγιο Καταναλωτικής εµπιστοσύνης Ισοζύγιο Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στη Βιοµηχανία Ισοζύγιο Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στις Κατασκευές Ισοζύγιο Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στο Λιανικό Εµπόριο Ισοζύγιο Επιχειρηµατικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες είκτης Οικονοµικού κλίµατος ( εξιός Άξονας) Πηγή: EUROSTAT, (Εποχικά Προσαρµοσµένοι)
6 Ισοζύγιο Πληρωμών Κατά το πρώτο τρίµηνο του 219, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εµφάνισε έλλειµµα 3.676 εκατ., αυξηµένο κατά 431 εκατ. (+13,3%) σε σχέση µε το αντίστοιχο τρίµηνο του προηγούµενου έτους. Η επιδείνωση αυτή οφείλεται στην αύξηση των ελλειµµάτων των ισοζυγίων αγαθών και δευτερογενών εισοδηµάτων κατά 73 και 251 εκατ. αντίστοιχα, οι οποίες µερικώς µόνο αντισταθµίστηκαν από την αύξηση των πλεονασµάτων των ισοζυγίων υπηρεσιών και πρωτογενών εισοδηµάτων κατά 46 εκατ. και 64 εκατ. αντίστοιχα. Ειδικότερα, το έλλειµµα του ισοζυγίου αγαθών διαµορφώθηκε στα 6 δισ., αυξηµένο κατά 73 εκατ. σε σχέση µε το 218 (+13,3%). Η επιδείνωση αυτή προέρχεται από την αύξηση των ελλειµµάτων στα ισοζύγια καυσίµων και λοιπών αγαθών κατά 342 και 32 εκατ. αντίστοιχα, καθώς και από τη µικρή επιδείνωση κατά 41 εκατ. του ισοζυγίου πλοίων. Οι εξαγωγές αγαθών διατηρήθηκαν στα περυσινά περίπου επίπεδα, εµφανίζοντας µικρή αύξηση κατά 75 εκατ. (+1%). Από την άλλη πλευρά, όµως, οι εισαγωγές συνέχισαν την ανοδική τους πορεία παρουσιάζοντας αύξηση 778 εκατ. (+6%). Όσον αφορά το ισοζύγιο υπηρεσιών, η αύξηση του πλεονάσµατος κατά 46 εκατ. οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του πλεονάσµατος του ισοζυγίου µεταφορών κατά 327 εκατ. και δευτερευόντως στη βελτίωση του ταξιδιωτικού και του ισοζυγίου λοιπών υπηρεσιών κατά 85 και 48 εκατ. αντίστοιχα. Τέλος, οι Ξένες Άµεσες Επενδύσεις διαµορφώθηκαν σε 774 εκατ., µειωµένες σε σχέση µε πέρυσι κατά 14 εκατ. ευρώ (-15,3%). ιάγραµµα 9: Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Α τριµήνου (σε εκατ. ) 4. 2. -2. -4. -6. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 214 215 216 217 218 219 Ισοζύγιο ευτερογενών Εισοδηµάτων Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδηµάτων Ισοζύγιο Υπηρεσιών ιάγραµµα 1: Ισοζύγια αγαθών και υπηρεσιών Α τριµήνου (σε εκατ. ) 3. 2. 1. -1. -2. -3. -4. -5. -6. -7. -1.778 1.625-5.194-3.76 751-4.864-2.749 937-4.34-3.59-3.245 Ισοζύγιο Αγαθών Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών 214 215 216 217 218 219 1.34 1.83 1.543-5.441-5.297-6. -3.676 Ισοζύγιο Καυσίµων Ισοζύγιο Πλοίων Ισοζύγιο λοιπών αγαθών Ισοζύγιο Υπηρεσιών Ταξιδιωτικό Ισοζύγιο Ισοζύγιο Μεταφορών Ισοζύγιο λοιπών υπηρεσιών Ισοζύγιο Αγαθών Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος
7 Προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης (ΓΚ) Ο ΚΠ το πρώτο τετράµηνο του 219, κατέγραψε πρωτογενές πλεόνασµα ύψους 1.463 εκατ., έναντι πρόβλεψης για πρωτογενές έλλειµµα ύψους - 67 εκατ. Στην υψηλή θετική επίδοση έναντι του στόχου συνέβαλε τόσο η υπέρβαση των εσόδων όσο και η διαµόρφωση των δαπανών σε επίπεδο χαµηλότερο από το στόχο. Ειδικότερα, τα έσοδα του ΚΠ προ επιστροφών, ενώ τον Ιανουάριο του 219 παρουσίασαν µικρή υστέρηση σε σχέση µε το στόχο, κατά 1,4%, τους επόµενους µήνες διαµορφώθηκαν σε επίπεδο υψηλότερο από τους αντίστοιχους στόχους ( ιάγραµµα 11). Τα έσοδα σε επίπεδο τετράµηνου κινούνται πάνω από το στόχο, κατά 8,9%, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην είσπραξη εν τέλει τον Μάρτιο του 219 του αντιτίµου για την 2ετή επέκταση της σύµβασης παραχώρησης του ιεθνούς Αερολιµένα Αθηνών, και όχι εντός του 218, όπως είχε αρχικά προβλεφθεί. Από την πλευρά τους οι δαπάνες, το πρώτο τετράµηνο του 219 ήταν χαµηλότερες κατά 5,4%, σε σχέση µε το στόχο. Η ανωτέρω απόκλιση σχετίζεται µε το γεγονός ότι είχε προβλεφθεί κονδύλι ύψους 982 εκατ. ευρώ για πληρωµές αναδροµικών, ενώ εν τέλει καταβλήθηκαν 324 εκατ. εντός του 219, για το συγκεκριµένο σκοπό. Την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 219, η ΓΚ εµφάνισε ταµειακό πρωτογενές αποτέλεσµα ύψους 1.683 εκατ., µειωµένο κατά 741 εκατ. σε σχέση µε την αντίστοιχη περίοδο του 218 (Πίνακας 1). Η σηµαντική αυτή κάµψη των ταµειακών επιδόσεων οφείλεται στην αύξηση των δαπανών της ΓΚ, (κατά 7%) η οποία υπεραντιστάθµισε την παρατηρούµενη αύξηση των εσόδων (κατά 2,4%). Η αύξηση των δαπανών προήλθε από την αύξηση των καταβληθεισών µεταβιβάσεων (κατά 578 εκατ.) και των δαπανών για αγορές µη χρηµατοοικονοµικών παγίων (κατά 47 εκατ.). Η πρώτη από αυτές τις αυξήσεις οφείλεται κυρίως στην καταβολή ποσού 324 εκατ. για πληρωµές εφάπαξ χρηµατικών ποσών σε εν ενεργεία και συνταξιούχους δηµόσιους λειτουργούς. Η δε αύξηση των δαπανών για αγορές µη χρηµατοοικονοµικών παγίων αντανακλά κατά κύριο λόγο την επίσπευση των πληρωµών για το Π Ε. Στο σκέλος των εσόδων, η αύξηση σε ετήσια βάση οφείλεται στην είσπραξη του ποσού των 1.176 εκατ. από το ηµόσιο για την επέκταση της σύµβασης παραχώρησης του ιεθνούς Αερολιµένα Αθηνών για 2 επιπλέον έτη. Η δε µείωση στα φορολογικά έσοδα κατά 136 εκατ. προήλθε από τον επανυπολογισµό προς τα κάτω, από 1/1/219 των Εισφορών Αλληλεγγύης Συνταξιούχων υπέρ ΑΚΑΓΕ. Επιπρόσθετα, µειωτική επίδραση στα φορολογικά έσοδα προκάλεσε και το γεγονός ότι το µέρισµα που εισπράχθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος ήταν κατά 262 εκατ. χαµηλότερο από πέρυσι. ιάγραµµα 11: Αποκλίσεις στην εκτέλεση των εσόδων προ επιστροφών φόρων και των πρωτογενών δαπανών του KΠ 219 (έναντι των στόχων (1), σε %). 15% 1% 5% % -5% -1% -15% -2% -25% -1,4% -2,3% (1) Οι στόχοι αφορούν σε µεγέθη προσαρµοσµένα στα συνολικά όπως αποτυπώνονται στις εκτιµήσεις της Εισηγητικής Έκθεσης του Προϋπολογισµού 219. Πηγή: Υπουργείο Οικονοµικών ( ελτία Εκτέλεσης ΚΠ 219) & υπολογισµοί Ε Σ. 4,6% -8,8% -9,2% Πίνακας 1: Εκτέλεση Προϋπολογισµού σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης (σε εκατ. ) Ιαν.-Απρ. 218 Έσοδα (1) 24.211 Φόροι 14.191 Ασφαλιστικές Εισφορές 6.981 Μεταβιβάσεις 1.659 Πωλήσεις µη χρηµ/κών παγίων 13 Λοιπά Έσοδα (2) 1.367 απάνες 23.733 Αµοιβές προσωπικού 5.528 Αγορά αγαθών και υπηρεσιών 1.491 Τόκοι καταβληθέντες 1.946 Επιδοτήσεις 482 Μεταβιβάσεις 1.133 Κοινωνικές παροχές 12.548 Αγορές µη χρηµ/κών παγίων 64 Λοιπές δαπάνες 1 Ισοζύγιο (πλεόνασµα(+)) 478 Ως % του ΑΕΠ,3% Πρωτογενές Πλεόνασµα 2.424 Ως % του ΑΕΠ 1,3% Ιαν.-Απρ. 219 % 24.791 14.55 7.61 1.665 1 2. 25.387 5.65 1.582 2.279 525 1.711 12.565 1.74 1-596 -,3% 1.683,9% 2,4% -1,% 1,1%,4% -23,1% 46,3% 7,% 2,2% 6,1% 17,1% 8,9% 51,%,1% 77,8%,% -224,7-3,6% (1) Μετά επιστροφών (2) Συµπεριλαµβάνονται τα έσοδα από «Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών» Πηγή: Υπουργείο Οικονοµικών, ελτίο Μηνιαίων Στοιχείων ΓΚ (Απρίλιος 218) & Πρόγραµµα Σταθερότητας 219. 12,% Ιανουάριος Ιαν.-Φεβ. Ιαν.-Μάρ. Ιαν.-Απρ. Έσοδα απάνες 8,9% -5,4%
8 Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις Δημοσίου Tο Α τετράµηνο του 219, οι συνολικές ληξιπρόθεσµες υποχρεώσεις (συµπεριλαµβανοµ ένων των εκκρεµών επιστροφών φόρων) ανήλθαν σε 2.36 εκατ. Το υπόλοιπο αυτό, είναι αυξηµένο σε σχέση µε το υπόλοιπο στο τέλος του 218, κατά 342 εκατ. ευρώ ενώ σε σχέση µε τον προηγούµενο µήνα, η αύξηση υπολογίζεται σε 164 εκατ. Η µηνιαία αυτή µεταβολή αποδίδεται αποκλειστικά στις εκκρεµείς επιστροφές φόρων οι οποίες κατέγραψαν σηµαντική αύξηση σε σχέση µε τα επίπεδα των προηγούµενων µηνών και διαµορφώθηκαν στα 7 εκατ. Πάντως µεγάλο µέρος της αύξησης (περίπου 215 εκ. ευρώ) οφείλεται κυρίως σε αίτηµα επιστροφής ΦΠΑ που σχετίζεται µε την επέκταση της σύµβασης παραχώρησης του ιεθνούς Αερολιµένα Αθηνών και είναι δηµοσιονοµικά ουδέτερη. Το συσσωρευµένο υπόλοιπο των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων φορέων της ΓΚ προς τρίτους τον Απρίλιο του 219 κατέγραψε αποκλιµάκωση σε σχέση µε τον προηγούµενο µήνα, αλλά παραµένει υψηλότερα σε σχέση µε τέλος του 218. ιάγραµµα 12: Ληξιπρόθεσµες Υποχρεώσεις ΓΚ και υποτοµέων εκέµβριος 218- Απρίλιος 219 (σε εκατ. ευρώ) 2.5 2. 1.5 1. 5 2.18 2.51 1.512 56 1.563 218 ΙΑΝ. 219 ΦΕΒ. 219 ΜΑΡ. 219 ΑΠΡ. 219 ΚΠ ΟΤΑ Νοσοκοµεία Συν. Ληξιπρόθεσµες Υποχρεώσεις ΓΚ Πηγή: ελτίο Μηνιαίων Στοιχείων Γενικής Κυβέρνησης Απριλίου 219, ΓΛΚ 488 2.13 1.65 2.196 1.779 48 417 2.36 1.66 7 ΝΠ ΟΚΑ Εκκρεµείς Επιστροφές Φόρων Συν. Ληξιπρόθεσµες Υποχρεώσεις ΓΚ συµπ. και των επιστρ. Φόρων Ληξιπρόθεσμες Απαιτήσεις Δημοσίου Το α τετράµηνο του 219, οι συνολικές εισπράξεις έναντι ληξιπρόθεσµων απαιτήσεων του ελληνικού ηµοσίου ανήλθαν σε 1.646 εκατ. Οι εισπράξεις αυτές είναι σηµαντικά µειωµένες σε σχέση µε πέρυσι και διαµορφώνονται στα επίπεδα των ετών 216 και 217. Θετική εξέλιξη αποτελεί η σηµαντική µείωση του νέου ληξιπρόθεσµου χρέους (σωρευτικό υπόλοιπο νέων ληξιπρόθεσµων απαιτήσεων) που δηµιουργήθηκε το Α τετράµηνο του 219, σε σχέση µε τις αντίστοιχες περιόδους των προηγούµενων ετών. Συγκεκριµένα, το νέο ληξιπρόθεσµο χρέος που συσσωρεύτηκε από την αρχή του έτους έφτασε τα 2.91 εκατ., ενώ την αντίστοιχη περίοδο των ετών 215-218 το ποσό αυτό ξεπερνούσε τα 4 δισ. ευρώ. ιάγραµµα 13: Ληξιπρόθεσµες Απαιτήσεις Ελληνικού ηµοσίου (οφειλές φορολογουµένων προς το δηµόσιο) και συνολικές εισπράξεις. Στοιχεία τετράµηνου ετών 215-219 (σε εκατ. ευρώ) 12. 1. 8. 6. 4. 2. 4.26 1.145 4.33 4.31 1.628 1.6 4.154 215 216 217 218 219 Παλιό Ληξιπρόθεσµο κεφάλαιο Νέο ληξιπρόθεσµο χρέος που προστέθηκε στα βιβλία έως τον προηγούµενο µήνα του εξαµήνου αναφοράς Συνολικές Εισπράξεις παλαιού και νέου Ληξιπρόθεσµου χρέους 1.89 2.91 1.646 5. 4. 3. 2. 1. Πηγή: Ανεξάρτητη Αρχή ηµοσίων Εσόδων (ΑΑ Ε)
9 Αποδόσεις Ομολόγων Κάτω από το 2,8%, σε ιστορικά χαµηλά επίπεδα, διαµορφώθηκε η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς οµολόγου τον Ιούνιο του 219. Σε ετήσια βάση το µακροπρόθεσµο κόστος δανεισµού της ελληνικής οικονοµίας υποχώρησε πάνω από 1,7%. Η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς οµολόγου συγκλίνει σηµαντικά µε την αντίστοιχη των ιταλικών τίτλων µε την απόκλιση στα µέσα Ιουνίου, να διαµορφώνεται µόλις στις 39 µονάδες βάσης (,39%). Σηµαντικά έχει περιοριστεί η διαφορά απόδοσης (spread) µε το γερµανικό τίτλο (Bund) και πλέον διαµορφώνεται περίπου στις 3 µονάδες βάσης. ιάγραµµα 14: Απόδοση 1ετούς ελληνικού, γερµανικού και ιταλικού οµολόγου ηµοσίου. 6% 5% 4% 3% 2% 1% -1% 6/8/218 6/22/218 7/6/218 Πηγή: Bloomberg 7/2/218 8/3/218 8/17/218 8/31/218 9/14/218 9/28/218 1/12/218 1/26/218 11/9/218 11/23/218 12/7/218 12/21/218 1/4/219 1/18/219 2/1/219 2/15/219 3/1/219 3/15/219 3/29/219 4/12/219 4/26/219 5/1/219 5/24/219 6/7/219 1ετές Bund 1ετές Ιταλικό1ετές 2,78% 2,39% -,23%
1 Ισοζύγιο Αγαθών & Υπηρεσιών Ισοζύγιο αγαθών Σε εκατοµµύρια Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο Αγαθών κατά γεωγραφική προέλευση/προορισµό (218) Εξαγωγές Εισαγωγές 32.373 1% 7.696 13.696 6% 54.862 Ισοζύγιο υπηρεσιών Εισπράξεις Πληρωµές 37,5% 38,8% 47,2% 48,5% 15,3% 12,6% 37.159 12,9% 5.874 4.331 5,2% 17.855 Σύνολο 218 Α' τρίµηνο 219 % µεταβολή µε A τρίµηνο 218 Πηγή: ΤτΕ Ευρωζώνη (ΕΖ-19) ΕΕ πλην Ευρωζώνης Λοιπές Χώρες Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ ( ελτία Εµπορευµατικών Συναλλαγών) Ισοζύγιο αγαθών κατά κατηγορίες ΤΤ Ε (Τυποποποιηµένη Ταξινόµηση του ιεθνούς Εµπορίου) Σε εκατοµµύρια Εξαγωγές Εισαγωγές 4.596 1.94 Τρόφιµα και ζώα ζωντανά 1.416 5.747 722 181 Ποτά και καπνός 138 662 1.374 413 Πρώτες ύλες µη εδώδιµες, εκτός από καύσιµα 369 1.378 11.481 2.45 Ορυκτά καύσιµα, λιπαντικά κλπ 3.78 15.999 692 117 Λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης 51 256 3.494 984 Χηµικά προϊόντα και συναφή 2.117 7.966 5.251 1.271 Βιοµηχανικά είδη ταξινοµηµένα κυρίως κατά πρώτη ύλη 1.576 6.519 2.932 731 Μηχανήµατα και υλικό µεταφορών 2.866 1.752 2.322 686 ιάφορα βιοµηχανικά είδη 1.583 5.799 554 113 Είδη και συναλλαγές µη ταξινοµηµένα κατά κατηγορίες 53 63 Σύνολο 33.418 7.994 13.958 55.13 Σύνολο 218 Α' τρίµηνο 219 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ ( ελτία Εµπορευµατικών Συναλλαγών)
11 Ηνωµένο Βασίλειο: 75 (+79,5%) Γερµανία: 85 (+9,5%) Γαλλία: 27 (+55,3%) Σύνολο Α τριµήνου 219: 76 εκατ. (+37,2%) Ταξιδιωτικές εισπράξεις ανά χώρα προέλευσης ταξιδιωτών Σε εκατοµµύρια Ρωσία: 15 (+63,5%) Λοιπές Χώρες εκτός ΕΕ-28: 266 (+49,6%) Λοιπές Χώρες ΕΕ-28: 21 (+11,2%) Κρουαζιέρες: 6 (-2,5%) ΗΠΑ: 75 (+118,9%) Γερµανία Ηνωµένο Βασίλειο Γαλλία Ιταλία Ολλανδία Ρουµανία Βέλγιο Αυστρία Κύπρος Σουηδία ανία Τσεχία Ισπανία Λοιπές χώρες ΕΕ-28 ΗΠΑ Ελβετία Καναδάς Αυστραλία Ρωσία Αλβανία Λοιπές Χώρες εκτός ΕΕ-28 Κρουαζιέρες Σύνολο 218: 16.86 εκατ. (): % µεταβολή µε A τρίµηνο 218 Πηγή: ΤτΕ 2.962 1.937 954 939 615 45 399 364 361 279 213 162 123 1.251 1.4 399 365 362 341 236 1.91 433 218 Οι 15 µεγαλύτεροι εµπορικοί εταίροι της Ελλάδας - Ισοζύγιο Αγαθών (218) Σε εκατοµµύρια ΙΤΑΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΙΡΑΚ ΚΙΝΑ ΡΩΣΙΑ ΤΟΥΡΚΙΑ ΟΛΛΑΝ ΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΙΣΠΑΝΙΑ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΚΥΠΡΟΣ ΒΕΛΓΙΟ ΗΠΑ ΡΟΥΜΑΝΙΑ 3.478 2.143 42 91 231 2.35 67 1.491 1.18 1.11 1.211 1.893 42 1.37 969 187-2.137-395 -1.174-958 -156 1.462-1.285 681-6 975-1.32-4.482-2.691-3.99 1.847 1.887 2.193 2.68 1.368 431 1.76 689-3.664 2.88 3.593 4.141 4.511 4.524 5.87 Εξαγωγές Εισαγωγές Πλεόνασµα (ισοζυγίου αγαθών) Έλλειµµα (ισοζυγίου αγαθών) Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 1.462 1.445 Τα 15 µεγαλύτερα πλεονάσµατα στο ελληνικό Ισοζύγιο Αγαθών (218) Σε εκατοµµύρια 681 569 539 525 48 385 347 245 218 199 187 148 147 ΚΥΠΡΟΣ ΛΙΒΑΝΟΣ ΗΠΑ ΓΙΒΡΑΛΤΑΡ ΒΟΡΕΙΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑ ΣΙΓΚΑΠΟΥΡΗ ΜΑΛΤΑ ΤΥΝΗΣΙΑ ΕΝΩΜΕΝΑ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ΣΛΟΒΕΝΙΑ ΤΟΥΡΚΙΑ ΛΙΒΕΡΙΑ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ