Χάραξη Εθνικής Στρατηγικής στον Τομέα των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών για την περίοδο 2007 20013

Χάραξη Εθνικής Στρατηγικής στον Τομέα των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών για την περίοδο 2007 20013 Αρχικά αποτελέσματα για τη χάραξη της Εθνικής στρατηγικής στον Τομέα των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών στην Ελλάδα Αθήνα Μάιος, 2008

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Επόμενα βήματα

Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Ο βασικός σκοπός του έργου είναι να υποστηριχθεί η χάραξη της εθνικής στρατηγικής στο τομέα της ευρυζωνικότητας για τα επόμενα 5 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα δύο είναι τα βασικά Σκοπός & σημεία στα οποία εστιάζεται η υποστήριξη: στόχοι έργου Σύνοψη & χρονοδιάγραμμα Ανάπτυξη δικτύου FTTx Ευρυζωνικότητα υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Για την ανάπτυξη δικτύων FTTx, οι βασικές περιοχές ανάλυσης είναι οι εξής: Ανάλυση διεθνών παραδειγμάτων ανάπτυξης δικτύων FTTx Ανάπτυξη διαφορετικών σεναρίων αναφορικά με θέματα ζήτησης, τεχνολογίας, εξέλιξης ανταγωνισμού, εξέλιξης νομοθετικού/ρυθμιστικού πλαισίου Αναγνώριση διαφορετικών μοντέλων δικτύων FTTx και ανάπτυξη ενός επιχειρηματικού μοντέλου (Business Case) Προετοιμασία πλάνου εφαρμογής δικτύου FTTx Για ευρυζωνικότητα υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές, οι βασικές περιοχές ανάλυσης είναι οι εξής: Ανάλυση διεθνών παραδειγμάτων για ανάπτυξη ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Ανάπτυξη στρατηγικής για την προώθηση της πρόσβασης σε ευρυζωνικά δίκτυα υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Ανάπτυξη ενός γενικού πλάνου για τη στρατηγική ανάπτυξης ευρυζωνικών δικτύων υψηλών ταχυτήτων Το έργο έχει οργανωθεί σε 3 φάσεις Φάση1: Αξιολόγηση της ιεθνούς εμπειρίας και ανάλυση της Ολοκληρώθηκε Ελληνικής υφιστάμενης κατάστασης Φάση 2: Ανάπτυξη στρατηγικής (συμπεριλαμβανομένης της Τέλος Ιουνίου 2008 φάσης της ημόσιας ιαβούλευσης) Μέσα Ιουλίου 2008 Φάση 3: Αναγνώριση βασικών δράσεων για την ανάπτυξη των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών στην Ελλάδα

Οι στόχοι του κειμένου Γνωστοποίηση των αρχικών αποτελεσμάτων για την ανάπτυξη της στρατηγικής για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα: Παρουσίαση των βασικών ευρημάτων από την φάση αξιολόγησης: ης αξιολόγηση η διεθνούς εμπειρίας, ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης στην Ελλάδα Συζήτηση για πιθανά σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και στρατηγικές οδηγίες για ευρυζωνικά δίκτυα υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Το κείμενο αυτό να αποτελέσει τη βάση φάσης της ημόσιας ιαβούλευσης η οποία αποσκοπεί στον προσδιορισμό της βέλτιστης λύσης για την περίπτωση της Ελλάδας: Συγκέντρωση νέων πληροφοριών/ αναγνώριση τυχόν διαφορών ως προς την διαθέσιμη πληροφορίας Συλλογή απόψεων και παρατηρήσεων από ενδιαφερόμενους φορείς αναφορικά με τις επιλογές και τις προτάσεις που θα παρουσιαστούν

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης ιεθνείς εμπειρίες - FTTx Ανάλυση Ελληνικής αγοράς Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση η ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Επόμενα βήματα

Προηγμένα παραδείγματα ανάπτυξης οπτικών ινών στην Ευρώπη τα οποία έχουν αναλυθεί Χώρα Γαλλία Σουηδία Ολλανδία ανία Γερμανία Βασικός λόγος επιλογής Το ισχυρό περιβάλλον ανταγωνισμού και το αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο αποτέλεσαν τα βασικά κίνητρα για διαφορετικούς τύπους παικτών ώστε να επενδύσουν σε δίκτυα οπτικών ινών Οι βασικοί πάροχοι ξεκίνησαν την ανάπτυξη ιδιόκτητων δό δικτύων FTTH σε μεγάλες πόλεις, ενώ οι δήμοι πήραν την πρωτοβουλία ανάπτυξης δικτύων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Η Σουηδία είναι η χώρα της Ευρώπης με τον μεγαλύτερο αριθμό συνδέσεων με χρήση οπτικών ινών. Αποτελεί ένα παράδειγμα πολύ καλά οριοθετημένης πολιτικής για ΤΠΕ η οποία παρείχε οικονομική βοήθεια σε διαφορετικά επίπεδα έτσι ώστε να τονώσει τη ζήτηση, την ανάπτυξη υποδομών και τον ανταγωνισμό Το δίκτυο CityNet στο Άμστερνταμ μ αποτελεί ένα παράδειγμα Σ ΙΤ για την ανάπτυξη οπτικών ινών Η συγκεκριμένη περίπτωση προσφέρει επίσης σημαντικά στοιχεία για τα θέματα που αφορούν την κρατική βοήθεια σε αστικές περιοχές Η ανία αποτελεί μια κλασσική περίπτωση χώρας στην οποία εταιρίες κοινής ωφελείας προώθησαν και πρωτοστάτησαν στην ανάπτυξη δικτύων οπτικών ινών Η ύπαρξη ενός συγκεκριμένου μοντέλου χρέωσης, που απαιτεί το τελικό χρήστη να πληρώνει την ενεργοποίηση η και τη διαχείριση του δικτύου οπτικών ινών μειώνει το ρίσκο της επένδυσης Η κίνηση του κατεστημένου φορέα εκμετάλλευσης προς την τεχνολογία VDSL δημιούργησε ενδιαφέρον σε τοπικό επίπεδο για τη δημιουργία εναλλακτικών υποδομών δικτύων FTTx

Τρία διαφορετικά μοντέλα υπηρεσιών αναγνωρίσθηκαν στα διεθνή παραδείγματα βασιζόμενα σε διαφορετικά επίπεδα κάθετης ολοκλήρωσης Μοντέλο υπηρεσιών Περιγραφή Αλυσίδα αξίας Παράδειγμα Οι πάροχοι υποδομών εγκαθιστούν το δίκτυο Πάροχος σκοτεινής ίνας και το Υποδομών παραχωρούν σε έναν επικοινωνιακό πάροχο 1 Πάροχος Παρέχει ίνα υποδομών Ο πάροχος επικοινωνιών (Παθητικό δίκτυο) λειτουργεί το δίκτυο και προσφέρει χονδρική πρόσβαση στους παρόχους υπηρεσιών θετης ολοκ κλήρωση Κά 2 Πάροχος χονδρικής Οι πάροχοι χονδρικής εγκαθιστούν και λειτουργούν το δίκτυο οπτικών ινών προσφέροντας χονδρική πρόσβαση στους παρόχους υπηρεσιών Πάροχος Επικοινωνιών Παρέχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Προμηθευτής χονδρικής Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο) Παρεχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Πάροχος Υπηρεσιών Παρέχει Υπηρεσίες Πάροχοι υπηρεσιών Παρέχει Υπηρεσίες Σουηδία (Στοκχόλμη) Γαλλία (Sipperec) Ολλανδία (Άμστερνταμ) ανία Σουηδία (Vasteras) + 3- Πάροχος End-to-End Οι πάροχοι End-to-end εγκαθιστούν και λειτουργούν το δίκτυο οπτικών ινών προσφέροντας υπηρεσίες λιανικής στους τελικούς χρήστες Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο) Προμηθευτής End-to-End Παρεχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Παρέχει Υπηρεσίες Γαλλία (Παρίσι) Γερμανία Πηγή: Ανάλυση A.T. Kearney/Planning

Το σενάριο του ανταγωνισμού σε συνάρτηση με το ρυθμιστικό-νομικό πλαίσιο καθορίζουν την επιλογή του μοντέλου υπηρεσιών Σενάριο Ανταγωνισμού Πάροχος Υποδομών Πάροχος Επικοινωνιών Πάροχος υπηρεσιών Επίπτωση ανοικτού έναντι κλειστού δικτύου Οι εναλλακτικοί πάροχοι δεν έχουν την οικονομική δύναμη να στηρίξουν μια επένδυση σε δίκτυα FTTx Υπάρχει η ανάγκη για κοινή χρήση υποδομών ώστε να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή των επενδύσεων 1 Πάροχοι Υποδομών 2 Πάροχος Χονδρικής Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο) Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο) Παρέχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Πάροχος χονδρικής Παρέχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Παρέχει Υπηρεσίε ς Πάροχος υπηρεσιών Παρέχει ρχ Υπηρεσίε ς Εγκατάσταση και ανάπτυξη μιας μόνο υποδομής (ένα δίκτυο) ίκτυο Ανοικτής Πρόσβασης Ο πάροχος έχει σημαντικό μερίδιο της αγοράς σε συγκεκριμένη περιοχή η οποία είναι πυκνοκατοικημένη Νομοθετικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις τίθενται σ εφαρμογή για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης δικτύων σε δημόσιους χώρους Πηγή: Ανάλυση A.T. Kearney/Planning 3- Πάροχος End-to-End Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο) Προμηθευτής End-to-End Παρεχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Παρέχει Υπηρεσίε ς Κάθε παίκτης αναπτύσσει το δικιά του δικτυακή υποδομή Κλειστό δίκτυο

Το μοντέλο «Προμηθευτή Υποδομών» ιδρύθηκε στην Ευρώπη με 3 εναλλακτικές νομικές υποστάσεις Πάροχος Πάροχος Πάροχος Υποδομών Επικοινωνιών Υπηρεσιών Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο) Παρεχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Παρέχει Υπηρεσίες Πάροχος Υποδομών Πάροχος Επικοινωνιών Πάροχος Υπηρεσιών Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο) Παρεχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Παρέχει Υπηρεσίες Στοκχόλμη Sipperec (αρκετοί Γαλλικοί ήμοι) Άμστερνταμ Νομική μορφή Νέα ιδιωτική εταιρία Συμβολή δημοσίου τομέα στην κατασκευή του δικτύου Σ ΙΤ Σύμπραξη ημοσίου Ιδιωτικού Τομέα Περιγραφή Η εταιρία Stokab ανήκει εξ Κρατική συμμετοχή για τη Το δημοτικό συμβούλιο και οι ολοκλήρου στον τον δήμο της Στοκχόλμης Η Stokab είναι ιδιοκτήτρια ενός δικτύου ουδέτερου αναφορικά με την ύπαρξη παρόχου και προσφέρει σκοτεινή ίνα από σημείο σε σημείο έτσι ώστε κάθε πάροχος να μπορεί να συνδεθεί ανάλογα την εμπορική συμφωνία που έχει κάνει Η Stokab διαχειρίζεται επίσης και αναπτύσσει το συνολικό δίκτυο επικοινωνίας της πόλης για να στηρίξει κυβερνητικά και δημόσια ιδρύματα και οργανισμούς χρηματοδότηση του κόστους κατασκευής (~50% του αρχικού Capex). Η Sipperec έχε συμβάλει προσφέροντας σκοτεινή ίνα Παραχώρηση 20 ετών σε πάροχο (επικοινωνιακό πάροχο) για να λειτουργήσει το δίκτυο concession Ο ιδιωτικός φορέας (πάροχος) είναι πλήρως υπεύθυνος για να διαχειριστεί, να επεκτείνει και να λειτουργήσει το δίκτυο Η αμοιβή του ιδιώτη μετόχου προέρχεται από τέλη για τη χρήση των υπηρεσιών από τους παρόχους ιδιώτες μέτοχοι επενδύουν για την κατασκευή ενός δικτύου οπτικών ινών με το ίδιο ρίσκο και ανταμοιβή (χωρίς κρατική ενίσχυση) Το παθητικό δίκτυο οπτικών ινών δίνεται/παραχωρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε έναν επικοινωνιακό πάροχο μέσω δημόσιου διαγωνισμού.

Τα κίνητρα που παρέχονται από την πολιτεία περιλαμβάνουν όλη την αλυσίδα αξίας των ΤΠΕ από τις υποδομές μέχρι τη ζήτηση Κυβερνητικές πολιτικές Η πλευρά των υποδομών Το πιο ευρύ παράδειγμα φαίνεται να είναι η περίπτωση της Σουηδίας, όπου η Κυβέρνηση έδωσε κίνητρα σε διαφορετικά επίπεδα υποδομής (εθνικό, περιφερειακό, δημοτικό επίπεδο και επίπεδο ιδιοκτησίας δικτύου) για να υποστηρίξει την ανάπτυξη υποδομών δικτύων οπτικής ίνας Η πλευρά της ζήτησης Επιπρόσθετα, οι περισσότερες Κυβερνήσεις έκαναν αρκετά βήματα για να τονώσουν τη ζήτηση ευρυζωνικών δικτύων μέσω συγκεκριμένων πρωτοβουλιών όπως: Παροχή φορο-ελαφρύνσεων κατά την αγορά Η/Υ Έργα εκπαίδευσης και υποστήριξης ΜΜΕ και ιδιωτών για να καρπωθούν τα οφέλη από τη χρήση ευρυζωνικών δικτύων Σύνδεση βιβλιοθηκών, πανεπιστημίων και σχολίων με δίκτυα υψηλών ταχυτήτων Ένα βασικό θέμα το οποία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τους κυβερνητικούς φορείς αλλά και β μ ρ ηφ ψη ς βρη ςφ ρ ς από τις τοπικές αρχές κατά τον ορισμό των επιχορηγήσεων για την εγκατάσταση FTTx δικτύων είναι η συμβατότητα με τους κανόνες της Ε.Ε. που αφορούν στην προσφορά κρατικής βοήθειας

Οι βασικές νομοθετικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις στοχεύουν στη μείωση των περιττών επενδύσεων και στην εκμετάλλευση παθητικών υποδομών που ήδη υπάρχουν Νομικές και Ρυθμιστικές δράσεις ιευκολύνοντας την εγκατάσταση σε ημόσιους Χώρους Μείωση του κόστους ανάπτυξης μέσω της χρήσης υποδομών που προϋπάρχουν (ηλεκτρισμός, ύδρευση,φυσικό αέριο), π.χ. με τη μείωση του κόστους για τα δικαιώματα διέλευσης σε αποχετευτικά δίκτυα και δίκτυα ύδρευσης, καθώς επίσης σε υποδομές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού Μείωση του διαχειριστικού κόστους για την λήψη δικαιώματων διέλευσης και άλλες ειδικές άδειες έτσι ώστε να επιταχυνθεί η διαδικασία της εγκατάστασης Άδεια εγκατάστασης οπτικών ινών στα ήδη υπάρχοντα δίκτυα των εταιριών κοινής ωφελείας Άδεια εγκατάστασης οπτικών ινών από εναλλακτικούς παίκτες στην υπάρχουσα υποδομή του κατεστημένου φορέα εκμετάλλευσης Συντονισμός έργων ( έξυπνο σκάψιμο )για μείωση ενοχλήσεων και του κόστους εγκατάστασης ιευκολύνοντας ς την εγκατάσταση σε Ιδιωτικους Χώρους Επιβολή ειδικών κανόνων για τη διευκόλυνση των εγκαταστάσεων σε εταιρίες κοινής ωφελείας (π.χ. εταιρία φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού) Ανάπτυξη διάφανων κανόνων για όλους τους παρόχους (οι πάροχοι στους ανήκει η καλωδίωση θα πρέπει να επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίηση της από νέους παρόχους εάν ο πελάτης αποφασίσει να αλλάξει πάροχο) Καλωδίωση νέων κατασκευών εξ αρχής έτσι ώστε να διευκολύνονται μελλοντικές εγκαταστάσεις Ενδυνάμωση Τοπικών Αρχών Σχεδιασμός και συντονισμός των ενεργειών παρέμβασης των τοπικών αρχών, ως «συντονιστές» για την ανάπτυξη του δικτύου FTTx ή ως άμεσα συμμετέχοντες : π.χ. παροχή αδείας στους δήμους να γίνονται «εγκαταστάτες τηλεπικοινωνιακών δικτύων» σε περιοχές όπου δεν υπάρχει ενδιαφέρον για ιδιωτική επένδυση (π.χ. η περίπτωση της Γαλλίας)

Οι εναλλακτικές τεχνολογίες για την ανάπτυξη ενός δικτύου FTTx παρουσιάζουν συν και πλην, ενώ το πιο αποτελεσματικό μοντέλο εξαρτάται από τις συγκεκριμένες αστικές και τεχνολογικές υποδομές που είναι ήδη εγκατεστημένες FTTCab Έχει άμεση σχέση με την πιθανότητα χρήσης υπάρχουσας υποδομής, για αυτό το λόγο αποτελεί την πιο αποτελεσματική επιλογή για έναν κατεστημένο φορέα εκμετάλλευσης (επιλογή λ ή πολλών κατεστημένων φορέων εκμετάλλευσης σε χώρες της Ε.Ε. Ε Έχει σημαντικό αντίκτυπο στο ανταγωνιστικό τοπίο: απαιτεί την παρέμβαση της Ρυθμιστικής Αρχής για να αποφευχθεί η δημιουργία ασυμμετριών στην αγορά και για τη διαχείριση μιας νέας δυσχέρειας που παρουσιάζεται από την ύπαρξη ενός sub-loop FTTB FTTH Προκαλεί μικρότερη ενόχληση στις ιδιοκτησίες των τελικών χρηστών έναντι των δικτύων FTTH επιτρέποντας μια πιο εύκολη εγκατάσταση στο περιβάλλον (γρηγορότερη και με μικρότερες επενδύσεις έναντι του FTTH) Ως εκ τούτου έχει υιοθετηθεί από περιοχές με πολύ υψηλό τεμαχισμό σε ιδιοκτησίες (π.χ. πολυκατοικίες - Γερμανία) Η πιο ευρέως υιοθετημένη τεχνολογία μεταξύ των περιπτώσεων που έχουμε αναλύσει (στη Γαλλία, Σουηδία, Ολλανδία, ανία) αφού εγγυάται το υψηλότερο εύρος μετάδοσης δεδομένων και μελλοντική δυνατότητα για παροχή υπηρεσιών Επιλογές Αρχιτεκτονικής Point-to- Point - Πολύ ευέλικτο και εξελικτικό, εγγυάται φυσική αδεσμοποίηση (ανοικτή πρόσβαση) - Γι αυτό το λόγο έχει υιοθετηθεί σε πολλές περιπτώσει διεθνώς που παρουσιάζονται Point-to- Multipoint - Πιο αποτελεσματικό σε όρους μείωσης εξοπλισμού CapEx και OpEx σε περίπτωση υψηλού ρυθμού ανάπτυξης, συχνά χρησιμοποιείται από συγκεκριμένους παρόχους end-to-end που εγκαθιστούν οπτική ίνα

Τα όρια του εύρους μετάδοσης δεδομένων θα γίνουν προφανή όταν θα αυξηθεί η διείσδυση των νέων προηγμένων υπηρεσιών Υπηρεσίες Μέσο πρόσβασης x Εύρος μετάδοσης Πηγή: Verizon Αυξάνει η σημασία της ταχύτητας από το χρήστη (Upstream), μόνο τα δίκτυα FTTx μπορούν να προσφέρουν υψηλό εύρος μετάδοσης δεδομένων (upstream)

Σύνοψη των βασικών ευρημάτων Επιχειρηματικά μοντέλα Νομική & Ρυθμιστική παρέμβαση Τεχνολογικές Επιλογές Το ανταγωνιστικό σενάριο σε συνδυασμό με το νομοθετικό-ρυθμιστικό πλαίσιο είναι αυτά που επηρεάζουν την επιλογή του μοντέλου: Εάν εναλλακτικοί πάροχοι έχουν υψηλό μερίδιο αγοράς σε περιοχές με δίκτυα FTTx, η εγκατάσταση ιδιωτικών δικτύων ινών θα μπορούσε να αποτελέσει βιώσιμη λύση (μοντέλο παρόχου End-to-end provider ) ιαφορετικά, το μοντέλο δικτύων Ανοικτής Πρόσβασης αποτελεί την καλύτερη επιλογή Τόσο οι Σ ΙΤ όσο και οι αναθέσεις δημοσίων υπηρεσιών χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη μοντέλων FTTx: Παρόλα αυτά ο κανονισμός περί «Κρατικών Ενισχύσεων» περιορίζει τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιοι φορείς μπορούν να μεταφέρουν πόρους σε ευρυζωνικές πρωτοβουλίες σε πόλεις όπου η υποδομή για ευρυζωνικότητα έχει ήδη εγκατασταθεί Γενικά οι οδηγίες για τα ρυθμιστικά θέματα για δίκτυα FTTx είναι κοινές: Προσπάθεια για κοινή χρήση των παθητικών υποδομών, ανοικτά δίκτυα, προέκταση του ανταγωνισμού σε επίπεδο υπηρεσιών Νομοθετικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις στοχεύουν στην διευκόλυνση της ανάπτυξης οπτικών ινών: Σε ημόσιο Χώρο: μείωση περιττών επενδύσεων ε και εκμετάλλευση ευση υπάρχουσας παθητικής υποδομής (π.χ. μείωση και απλοποίηση των δικαιωμάτων διέλευσης) Στον Ιδιωτικό Χώρο: διευκόλυνση νέων εγκαταστάσεων και δημιουργία ρυθμίσεων για όσες υπάρχουν ήδη Οι περισσότερες χώρες έχουν δομήσει και συντονίσει την παρέμβαση των τοπικών αρχών, οι Η οποίες κατάλληλη έχουν γίνει τεχνολογία είτε "facilitators FTTx βασίζεται είτε direct στις players υφιστάμενες στις πρωτοβουλίες αστικές και ανάπτυξης τεχνικές υποδομές δικτύων FTTx σε διαφορετικές περιοχές: Η FTTH είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη τεχνολογία μεταξύ των περιπτώσεων που αναλύθηκαν (στην Γαλλία, Σουηδία, Ολλανδία, ανία) εάν η πρόσβαση σε ένα κτίριο δεν αποτελεί πρόβλημα Η τεχνολογία FTTCab προτιμάται συνήθως από τους κατεστημένους φορείς εκμετάλλευσης λόγω της επαναχρησιμοποίησης υφιστάμενων υποδομών

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης ιεθνείς εμπειρίες - FTTx Ανάλυση Ελληνικής αγοράς Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση η ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Επόμενα βήματα

Η υιοθέτηση μιας μοναδικής λύσης για ευρυζωνικό δίκτυο υψηλών ταχυτήτων στην Ελλάδα δεν είναι βιώσιμη λόγω του γεωγραφικού ανάγλυφου και της ύπαρξης πολλών περιοχών με χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα Πυκνότητα ελληνικού πληθυσμού ανά περιοχή Γεωγραφικός χάρτης της Ελλάδας Μ.Ο.: 83 κάτοικοι/χλμ 2 - πληθυσμός/ χλμ 2, 2001 - Η Ελληνική επικράτεια χαρακτηρίζεται όχι μόνο από πλειάδα νησιών αλλά από την ύπαρξη πολλών ορεινών όγκων: περίπου 80% της επιφάνειας της Ελλάδας αποτελείται από βουνά και λόφους Ο πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος στην Αττική τη Θεσσαλονίκη, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως περιοχές με πολύ υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα ενώ σε άλλες περιοχές η πυκνότητα είναι σημαντικά χαμηλότερη Πηγή: ΕΣΥΕ, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning > 1.000 83-175 50-83 20-49 < 19

και η μεγάλη διαφοροποίηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος που παρουσιάζει συσχέτιση με την διείσδυση της ευρυζωνικότητας Κατανομή κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Ελλάδα (2005) - /κάτοικο - Ευρυζωνική διείσδυση έναντι κατά κεφαλήν εισοδήματος (2006) Ευρυζωνική διείσδυση (% νοικοκυριών) 80% 70% 60% 50% R² = 0,451 NetherlandsDenmark Switzerland Belgium Finland France Sweden UK Norway > 24.000 18-24.000 15-18.000 12-15.000 < 12.000 40% 30% 20% 10% 0% Portugal Spain Italy Austria Germany Greece 2007 Greece 10 20 30 40 50 60 Κατά κεφαλήν εισόδημα ( 000 ) Η εγκατάσταση ενός δικτύου FTTx φαίνεται να είναι βιώσιμη μόνο σε περιοχές με υψηλό πληθυσμό και ευρυζωνική διείσδυση Πηγή: ΕΣΥΕ, Merrill Lynch, NRA, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Οι περιοχές της Αθήνας & τις Θεσσαλονίκης είναι οι βασικοί στόχοι για ανάπτυξη δικτύων FTTx, ενώ στις μικρότερες πόλεις, τα υψηλά κόστη εγκατάστασης θα μείωναν τη βιωσιμότητα της επένδυσης Κατανομή νοικοκυριών στις 10 μεγαλύτερες πόλεις - 2001, εκατομ. Νοικοκυριών - Πληθυσμιακή πυκνότητα στις μεγαλύτερες μγ ρςελληνικές και αστικές περιοχές - Κάτοικοι / τ. χλμ. 2001 - Ευρύτερη περιοχή των Αθηνών 5.678 ήμος Αθηναίων 6.814 Ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης. ήμος Θεσσαλονίκης 1,5 mln 1,5 εκατομμύριο ο νοικοκυριά ο θα έχουν καλυφθεί εστιάζοντας μόνο στις περιοχές των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης. Μειωμένος αριθμός νοικοκυριών σε κάθε μια από τις άλλες περιοχές, με υψηλό κόστος εγκατάστασης Πηγή: ΕΣΥΕ (2001), Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Στην Ελλάδα, η πιθανότητα μείωσης του κόστους εγκατάστασης μέσω της κοινής χρήσης υφιστάμενων υποδομών φαίνεται να είναι μια βιώσιμη λύση και πιο συγκεκριμένα μέσω του αποχετευτικού δικτύου Αποχετευτικό δίκτυο ίκτυο φυσικού αερίου ίκτυο ηλεκτρισμού Περιγραφή Η δυνατότητα εγκατάστασης ίνας μέσα στους υφιστάμενους αγωγούς κάνει το αποχετευτικό δίκτυο μια ελκυστική λύση για μείωση του κόστους εγκατάστασης Η εγκατάσταση θα μπορούσε να γίνει μέσω ρομποτικών συστημάτων και θα μπορούσε να φθάσει μέχρι το κτίριο των ιδιοκτητών Οι αποχετευτικές εταιρίες στις μεγάλες πόλεις (δηλ. στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη) έχουν ήδη διεξάγει μελέτη για την εφικτότητα εγκατάστασης οπτικής ίνας στους αγωγούς Οι συνέργιες με τις εταιρίες φυσικού αερίου είναι περιορισμένες στις περιοχές όπου δεν έχει ακόμα εγκατασταθεί το φυσικό αέριο (κυρίως μικρές πόλεις εκτός της Πάτρας) Στις βασικές πόλεις (δηλ. Αθήνα, Θεσσαλονίκη), το δίκτυο φυσικού αερίου έχει ήδη εγκατασταθεί με τη χρήση άδειων αγωγών για μελλοντική χρήση μόνο σε πολύ λίγες περιοχές εν φαίνεται να υπάρχουν προφανείς συνέργιες με εταιρίες παροχής ηλεκτρισμού Η ΕΗ έχει ήδη απλώσει οπτική ίνα σε επίπεδο συνάθροισης (οι ίνες μισθώνονται στην Tellas) εν υπάρχουν πλάνα για αντικατάσταση των εναέριων καλωδίων με υπόγειες συνδέσεις που θα δημιουργούσαν συνέργιες στις εκσκαφές φς Οπτικές ίνες ή εναέρια καλώδια χρησιμοποιούνται ήδη στην Ελλάδα για τις υπηρεσίες σύνδεσης και μετάδοσης, αλλά δεν φαίνεται να είναι η βέλτιστη λύση για ένα δίκτυο πρόσβασης αφού θα χρειάζονταν ακόμα περαιτέρω σκάψιμο από τον πόλο, κάτι το οποίο δεν είναι μελλοντικά ασφαλές Τα σχόλια των εμπλεκόμενων φορέων θα χρησιμοποιηθούν για την ολοκλήρωση της ανάλυσης

Η διείσδυση Η/Υ και ευρυζωνικότητας στην Ελλάδα υστερεί ακόμα σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες παρότι το κενό προβλέπεται να μειωθεί τα επόμενα χρόνια ιείσδυση Η/Υ & ευρυζωνικότητας στην Ελλάδα -% νοικοκυριών - Ευρυζωνική διείσδυση με χώρες της Ε.Ε. -% νοικοκυριών - NL UK FRA EΕ-15 2007 Μ.Ο.: 67% Η/Υ SWE Western Europe DE IT Ευρυζωνικότητα Greece Ευρυζ. Συνδ. (εκατομ.) 0,2 0,5 1,0 1,5 1,9 2,1 2,2 2,3 2,4 ΗΗ υψηλή διείσδυση ευρυζωνικότητας θα βελτιώσει την βιωσιμότητα εγκατάστασης δικτύων FTTx αφού ο αριθμός των δυνητικών χρηστών για συνδέσεις πολύ υψηλών ταχυτήτων αυξάνει Πηγή: Merrill Lynch, IDC, OΟΣΑ, EETT, NRA reports, operators websites, Ανάλυση A.T. Kearney Planning

Η διείσδυση στο ιαδίκτυο είναι μικρή και ειδικότερα στις ηλικίες μεταξύ 35-54 ετών καθώς επίσης σε ατομικές επιχειρήσεις και εταιρίες με λιγότερους από 10 υπαλλήλους Χρήση ιαδικτύου ανά ηλικιακές ομάδες: Ελλάδα έναντι EΕ 15 ιαδικτυακή και Ευρυζωνική πρόσβαση στις Ελληνικές -% ατόμων που χρησιμοποίησαν το ιαδίκτυο τους Επιχειρήσεις τελευταίους 3 μήνες - - 2007, % εταιριών - ΕΕ 15 Ελλάδα Η Κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει να προωθεί την ψηφιακή μόρφωση μέσω κινήτρων, ήρ μόρφωσης/ κατάρτισης και προωθώντας την ανάπτυξη εφαρμογών / υπηρεσιών έτσι ώστε να αυξηθούν οι δυνητικοί χρήστες δικτύων FTTx Πηγή: Eurostat, Παρατηρητήριο ΚτΠ / εκ. 2007, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Οι μεγαλύτεροι πάροχοι θα εστιάσουν στο να εκμεταλλευθούν τις επενδύσεις που έγιναν στο δίκτυο LLU % συνολικές γραμμές 100% Κάλυψη εναλλακτικών παρόχων δικτύων LLU (2007) Κάλυψη εναλλακτικών παρόχων δικτύων LLU -% πληθυσμού, 2007-90% 80% 70% 60% 55-60% 60-70% 60-65% 40-50% 60-75% 60-65% 60-80% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1 200 399 598 797 996 1195 1394 1593 Αστικά Κέντρα (σύνολο 2312) Η μετάβαση σε δίκτυα επόμενης γενιάς θα επηρεάσει τις επενδύσεις των εναλλακτικών παρόχων που έχουν γίνει για τη συνεγκατάσταση αση σε αστικά κέντρα, although both LLU and NGA network would be likely to co-exist in case of FTTB-FTTH Πηγές: Εταιρικές μελέτες / reports, συνεντεύξεις, EETT, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Η ανάπτυξη εναλλακτικής υποδομής αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη η οποία οδήγησε στη μείωση των τιμών και στην αύξηση της διείσδυσης Ευρυζωνικές συνδέσεις ανά τύπο πρόσβασης στην Ελλάδα - εκατομμύρια συνδέσεις - CAGR ( 05-07) 145% Άλλη 0% Εξέλιξη τιμών ευρυζωνικών συνδέσεων - /μήνα, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ - 1 Mbps ULL 347% Χονδρική 135% 512 kbps 132% Λιανική DSL κατεστημένου παρόχου 384 kbps 2 Mbps 4 Mbps 8 Mbps 768 kbps Με το τελικό άνοιγμα των LLU το 2006 και το 2007 και στην Ελλάδα, υπήρξε μια θετική εξέλιξη στον ανταγωνισμό των υποδομών η οποία υποστήριξε την περαιτέρω εισαγωγή και καινοτομία νέων υπηρεσιών (π.χ. υπηρεσίες IPTV) και την μείωση των τιμών Τα τελευταία 2 χρόνια, έχει υπάρξει μια σημαντική μείωση στις τιμές, οι οποίες είναι τώρα ευθυγραμμισμένες με αυτές των Ευρωπαϊκών χωρών. Αυτή η μείωση είχε θετικό αντίκτυπο στην διείσδυση δ και είναι πιθανό να συνεχιστεί στο μέλλον αφού οι εναλλακτικοί πάροχοι προσπαθούν να εκμεταλλευθούν τις επενδύσεις που έχουν ήδη κάνει Πηγές: EETT, Merrill Lynch, HSBC, IDC, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Επίσης σε όρους ανταγωνισμού σε υπηρεσίες, υπάρχει η παρουσία μικρομεσαίων παρόχων Μερίδιο αγοράς ευρυζωνικών συνδέσεων (λιανικής) -% αριθμός συνδέσεων - Άλλοι Άλλοι Το μερίδιο αγοράς του κατεστημένου φορέα εκμετάλλευσης παρότι έχει μειωθεί αισθητά τα τελευταία 2 χρόνια, εξακολουθεί να είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη Η Ελληνική αγορά χαρακτηρίζεται ακόμα από την παρουσία πολλών εναλλακτικών παρόχων με μειωμένο μ μρ μερίδιο αγοράς Οι μειωμένοι οικονομικοί πόροι εμποδίζουν τους παρόχους να εγκαθιστούν νέες υποδομές με πιο επιθετικό ρυθμό Είναι πολύ δύσκολο εναλλακτικοί πάροχοι να αναπτύξουν δίκτυα FTTx δεδομένου του μικρού μεριδίου αγοράς που καταλαμβάνουν Πηγές: Εταιρικές αναφορές, EETT, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Σύνοψη των επιπτώσεων για τα δίκτυα FTTx Η εγκατάσταση δικτύου FTTx φαίνεται να είναι βιώσιμη μόνο σε περιοχές με μεγάλο πληθυσμό και υψηλή διείσδυση ευρυζωνικών συνδέσεων Η ευρυζωνική διείσδυση στην Ελλάδα υστερεί σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, παρόλα αυτά το κενό εκτιμάται πως θα μειωθεί τα επόμενα χρόνια, γι αυτό αυξάνοντας τον αριθμό των δυνητικών χρηστών για συνδέσεις υψηλής ταχύτητας, αυξάνει και βελτιώνεται η βιωσιμότητα της εγκατάστασης δικτύων FTTx Η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει να προωθεί την ψηφιακή μόρφωση μέσω παροχών, εκπαίδευσης/ κατάρτισης, και να υποστηρίζει την ανάπτυξη εφαρμογών/ υπηρεσιών έτσι ώστε να αυξηθεί η δυναμική για χρήση ευρυζωνικών δικτύων και δικτύων FTTx Η μετάβαση σε δίκτυα επόμενης γενιάς θα επηρεάσουν άμεσα τις επενδύσεις εναλλακτικών παρόχων σε θέματα που αφορούν την συνεγκατάσταση στα αστικά κέντρα παρότι τόσο τα δίκτυα LLU και επόμενης γενιάς είναι πιθανό να συνυπάρχουν σε περίπτωση ύπαρξης δικτύων FTTB-FTTH Είναι δύσκολο εναλλακτικοί πάροχοι να έχουν αναπτύξει ένα εκτενές FTTx δίκτυο δεδομένου του μικρού μεριδίου αγοράς που κατέχουν αλλά και των οικονομικών τους πόρων

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Σενάρια Επιχειρηματικό μοντέλο Επιπτώσεις και βασικοί παράγοντες επιτυχίας Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Επόμενα βήματα

Με βάση συγκεκριμένες διεθνείς μελέτες περιπτώσεων αλλά αναλύοντας και την κατάσταση στην Ελλάδα, αναπτύχθηκαν μια σειρά από σενάρια για την ανάπτυξη δικτύων FTTx Σενάρια ανάπτυξης ιεθνής αξιολόγηση Ορισμός των επιλογών του μοντέλου υπηρεσιών Ορισμός των Επιλογή σεναρίων Αξιολόγηση τεχνολογικών και ανάπτυξη Επιχειρηματικών επιλογών επιχειρηματικών μοντέλων μοντέλων Αξιολόγηση της Ελληνικής αγοράς Ορισμός της ζήτησης και των σεναρίων ανταγωνισμού Νομικές και Ρυθμιστικές επιπτώσεις

Σενάρια για πρωτοβουλίες FTTx έχουν ορισθεί στις αντίστοιχες διαστάσεις ιάσταση Επιπτώσεις στο επιχειρηματικό μοντέλο 1 Μοντέλο υπηρεσιών Το επιχειρηματικό μοντέλο παρέχει μια εκτίμηση των οικονομικών κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας, για τους διαφορετικούς παίκτες που εμπλέκονται (π.χ. πάροχος υποδομών, πάροχος χονδρικής, Πάροχος υπηρεσιών ) ) 2 Τεχνολογία / αρχιτεκτονική Οι τεχνολογικές και αρχιτεκτονικές επιλογές επηρεάζουν το είδος της λύσης και την ποιότητα των υπηρεσιών, αλλά απαιτούν διαφορετικό επίπεδο επενδύσεων και επιχειρησιακού κόστους 3 Εξέλιξη ζήτησης και ανταγωνισμού Το ανταγωνιστικό σενάριο και το επίπεδο του ανταγωνισμού σε υποδομές θα επηρεάσει το κόστος υπηρεσιών, την ευρυζωνική διείσδυση και την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών

Το μοντέλο Πάροχος υποδομών φαίνεται να είναι η λύση που 1 προτιμάται περισσότερο μιας και προσφέρει μεγάλη ευελιξία Θετικά Αρνητικά Μοντέλο υπηρεσιών 1 Πάροχος υποδομών Πάροχος υποδομών Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο Παροχος Επικοινωνιών Παρέχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυοk) Πάροχος υπηρεσιών Παρέχε ρχ ι υπηρεσ ιες Υψηλή ευελιξία Πιθανότητα ανάπτυξης ανταγωνισμού 2 σταδίων : αρχικά στις υπηρεσίες και μετά στις υποδομές Πιο ελκυστικό για επενδυτές σε υποδομές Ανάγκη για συνεργασία σε όλα τα επίπεδα Καθόλου ελκυστικό σε ένα πάροχο να επενδύσει σε παθητικό δίκτυο 2 Πάροχος χονδρικής Πάροχος χονδρικής Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο Παρέχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Πάροχος υπηρεσιών Παρέχει υπηρεσ ιες Υψηλότερες οικονομίες κλίμακας σε σχέση με το μοντέλο «Παρόχου υποδομής» εν είναι απαραίτητος ο συντονισμός μεταξύ των παρόχων υποδομής και επικοινωνίας Ο ανταγωνισμός των υπηρεσιών είναι περιορισμένος στο επίπεδο του παρόχου υπηρεσιών Η ολοκλήρωση του ενεργητικού και του παθητικού δικτύου μπορεί να μειώσει τα κίνητρα ηρ για μελλοντικές επενδύσεις στο ενεργό στρώμα 3- ΠάροχοςE nd-to-end Παρέχει ίνα (Παθητικό δίκτυο Πάροχος End-to-End Παρέχει χονδρική πρόσβαση (Ενεργό δίκτυο) Παρέχει υπηρεσιε ς ύσκολο να είναι βιώσιμο στην Ελλάδα λόγω ασύμμετρου ανταγωνισμού και παρουσίας πολύ μικρών παρόχων Τα αποτελέσματα για το μοντέλο «Παρόχου Χονδρικής» θα παρουσιαστούν Πηγή: Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Στο μοντέλο του «Παρόχου υποδομής»,, ο πάροχος επικοινωνιών δίνει πρόσβαση Bitstream στον ISP σε ένα ή περισσότερα Κέντρα (Central Offices) SDU Μοντέλο υπηρεσιών Επισκόπηση της δομής του δικτύου και των εμπλεκόμενων παρόχων: ίκτυο FTTH, πρόσβαση bitstream CPE ONT Central Office Central Office ODF OLT + Switch 1 SDU MDU CPE CPE CPE ONT ONT ONT ODF OLT Sw witch ISP-1 Core Router Metro - Switch Router/ Switch Bitstream access to ISPs MAN Central Office ODF OLT + Switch Central Office ODF OLT + Switch Border Router Bitstream access to ISPs ISP-1 Core Router ISP-2 Core Router ISP-3 Core Router Πάροχος υποδομής Πάροχος επικοινωνιών ISP Ο πάροχος υποδομών κατέχει και διαχειρίζεται όλη την παθητική υποδομή, συμπεριλαμβανομένου του Πλαισίου Οπτικής ιανομής (Optical Distribution Frame) Ο πάροχος επικοινωνιών διαχειρίζεται τον ενεργό εξοπλισμό: το ONU στο χώρο του τελικού χρήστη, το OLT που «φωτίζει» την ίνα και επιτρέπει την μετάδοση και τους μεταγωγούς που επιτρέπουν τη σύνδεση στο υπόλοιπο δίκτυο καθώς επίσης και στους άλλους παρόχους Ο πάροχος υπηρεσιών διαχειρίζεται το CPE, που προσφέρει στους πελάτες τον απαραίτητο εξοπλισμό για να έχουν πρόσβαση στο δίκτυο FTTx Πηγή: Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, μια εταιρία «NewCo» η οποία θα αναπτύξει και θα διαχειρίζεται το δικό της παθητικό επίπεδο δικτύου θα μπορούσε να δημιουργηθεί μέσω μιας πρόσκλησης για επιλογή επενδυτών Μοντέλο παρόχου υποδομών Πάροχος Υποδομών: Ownership Tender for Contract NewCo Infrastructure Provider Construction Construction Passive Layer Fiber & Ducts Operation Concession Fee Communication Provider Active Layer Wholesale Services Tender for Concession Ownership Lease Retail Operators Service Layer Retail Services Ο πάροχος υποδομής έχει στην ιδιοκτησία του το παθητικό μέρος του δικτύου Η NewCo δίνει σε τρίτους την κατασκευή και τη συντήρηση του παθητικού μέρους του δικτύου Ο Πάροχος Επικοινωνιών διαχειρίζεται το ενεργό κομμάτι του δικτύου και πουλάει ξανά πρόσβαση end-to-end (bitstream) σε ISPs βασιζόμενος σε μια προσέγγιση Ανοικτού ικτύου Ο Πάροχος Επικοινωνιών πληρώνει ένα κόστος παραχώρησης στην NewCo End User

Η επιλογή του «Παρόχου Επικοινωνιών» θα πρέπει να γίνει με ανοικτό διαγωνισμό, προσφέροντας αποκλειστικότητα για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο ικανή για την επίτευξη της αποπληρωμή της επένδυσης Ow wnership Tender for Contract Μοντέλο παρόχου υποδομών Construction NewCo Infrastructure Provider Construction Passive Layer Fiber & Ducts Operation Concession Fee Communicati on Provider Active Layer Wholesale Services Tender for Concession Ownership Lease Retail Operators Service Layer Retail Services End User Πάροχος Επικοινωνιών: Η επιλογή του παρόχου επικοινωνιών σε αποκλειστική βάση για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα συνιστάται αφού: Είναι πολύ δύσκολο στην αρχική φάση να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες της αγοράς για την ανάπτυξη ανταγωνισμού στο ενεργό επίπεδο Έχοντας μόνο ένα παίκτη υπεύθυνο στον ενεργό εξοπλισμό θα μειώσει τη συνολική επένδυση στο επίπεδο του Αστικού Κέντρου Ο πάροχος επικοινωνιών θα πρέπει να σεβαστεί τον κανόνα «Ανοικτής Πρόσβασης» έτσι ώστε να μην παραβιάσει τον κανονισμό για τις Κρατικές Ενισχύσεις Ο χρόνος αποκλειστικότητας θα πρέπει να διαρκέσει λίγο παραπάνω από τον χρόνο που απαιτείται για αποπληρωμή της επένδυσης Ενθαρρύνεται η τεχνολογική αναβάθμιση στο τέλος του κύκλου αποπληρωμής Πιθανότητα έναρξης ανταγωνισμού σε ενεργό επίπεδο και ανάλογα με την αρχιτεκτονική που έχει υιοθετηθεί μπορεί να επιτραπεί και η φυσική αδεσμοποίηση

Από πλευράς τεχνολογικών επιλογών, η τεχνολογία FTTH φαίνεται να είναι η λύση που προτείνεται 2 F T T H Ίνα Central Office OLT ODF ONT ONT ONT ONT Θετικά Αρνητικά Τεχνολογία/ αρχιτεκτονική Καλή λύση και για το μέλλον Παράκαμψη δυνητικών προβλημάτων της ποιότητας του χαλκού μέσα στο κτίριο Η πιο ευρέως διαδεδομένη τεχνολογία Η Κυβέρνηση μπορεί να παρέμβει θέτοντας κανόνες για να διευκολύνει την πρόσβαση στα κτίρια Υψηλότερο κόστος και πολυπλοκότητα για κάθετη καλωδίωση F T T B Central Office B OLT ODF Χαλκός Ίνα Πηγή: Ανάλυση A.T. Kearney/Planning CPE CPE VDSL2 CPE CPE Mini-DSLAM ONU Θετικά Αρνητικά Θα αντικατασταθεί α ασ αθεί εάν χρησιμοποιηθεί FTTH Μικρότερο αρχικό κόστος λόγω μη ύπαρξης κάθετης καλωδίωσης Μικρότερος ρυθμός μετάδοσης δεδομένων Υψηλό OpEx λόγω του ενεργού εξοπλισμού στο κτίριο υνητικά θέματα με τους ιδιοκτήτες κτιρίων κατά την εγκατάσταση, συντήρηση και παροχή ενέργειας στον εξοπλισμό στο κτίριο Στην περίπτωση μετάβασης σε FTTH όλος ο ενεργός εξοπλισμό πρέπει να αντικατασταθεί ( 2.000 3.000 ανά κτίριο, μη συμπεριλαμβανομένου του CPE)

Τόσο η τεχνολογία Point to Point όσο και η PON επιτρέπουν τη μετάδοση Bitstream, η τεχνολογία Point to Point κάνει πιο εφικτή τη δυνατότητα για φυσική αδεσμοποίηση 2 Point-to-Point CPE CPE CPE CPE ONT ONT ONT ONT ODF Central Office X Physical Unbundling OLT OLT Switch Switc ch Metro - Switch Metro - Switc ch CO MAN CO CO Border Router ISP-1 ISP-2 ISP-3 Τεχνολογία / αρχιτεκτονική Καλή λύση και για το μέλλον Εγγυάται συγχρονισμένο εύρος μετάδοσης Υψηλότερη ευελιξία /εξελιξιμότητα της υπηρεσίας Προβλεπόμενα κόστη για ενεργοποίηση του πελάτη υνατότητα να υπάρξει φυσική αδεσμοποίηση σε επίπεδο Αστικου Κέντρου Υψηλότερο CapEx και OpEx λόγω μεγαλύτερου αριθμού ινών και πορτών OLT CPE CPE CPE ONT ONT ONT Mini-ODF X ODF Central Office OLT Switch Metro - Switch Point-to-Multipoint t i t (PON) CO MAN CO CO Border Router ISP-1 ISP-2 ISP-3 Πιο εξελίξιμη λύση, μείωση του κόστους (CapEx/OpEx) για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης Μικρότερη εξελιξιμότητα στο εύρος μετάδοσης δεδομένων υνατότητα φυσική αδεσμοποίησης μόνο στο επίπεδο του διαχωριστή (splitter) από τεχνικής άποψης αυτός δεν φαίνεται να είναι βιώσιμο Ο πάροχος θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ιδιόκτιτη δό ίνα για να φθάσει μέχρι τον διαχωριστή (splitter) CPE ONT Physical Unbundling only at splitter level Είναι αναγκαία η χρήση Mini ODF στο επίπεδο του διαχωριστή αυξάνοντας έτσι το Capex/Opex Πάροχος υποδομής Επικοινωνιακός πάροχος - 1 Επικοινωνιακός Πάροχος - 2 ISP

Το σενάριο που έχει αναπτυχθεί βασίζεται στο ότι η ελληνική ευρυζωνική αγορά θα φθάσει τις 3,3 εκατομμύρια συνδέσεις μέχρι το 3 2030, με συνολική διείσδυση 88% τα νοικοκυριά Εξέλιξη ζήτησης και ανταγωνισμού Βασική περίπτωση Ελληνικές ευρυζωνικές συνδέσεις (1) - εκατομμύρια - Εξέλιξη του ARPU της ευρυζωνικής πρόσβασης DSL στην Ελλάδα (1) - / μήνα - Εταιρικό Συνδυασμός Εταιρικό Οικιακό Οικιακό Συνολική ευρυζωνική διείσδυση σε νοικοκυριά 27% 41% 51% 57% 61% 64% 88% Οικιακή ευρυζωνική 20% 31% 39% 44% 46% 49% 70% διείσδυση Εταιρική ευρυζωνική 31% 41% 51% 57% 60% 64% 75% διείσδυση Το DSL ARPU μειώθηκε λόγω της αύξησης του ανταγωνισμού και της ωρίμανσης της τεχνολογίας DSLπου πίεσε για μείωση των τιμών Η Ελλάδα αναμένεται να μειώσει την απόσταση από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες Σημείωση: (1) συμπεριλαμβανομένου των εξειδικευμένων συνδέσεων στο ιαδίκτυο Πηγές: EETT, Merrill Lynch, HSBC, Forrester, IDC, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Σε όρους ανταγωνισμού, το μερίδιο του κατεστημένου φορέα εκμετάλλευσης αναμένεται να μειωθεί σε ποσοστό μικρότερο του 50% μετά το 2012 Ευρυζωνικές συνδέσεις με βάση τον τύπο πρόσβασης στην Ελλάδα - Εκατομμύρια συνδέσεις - Άλλ Άλλη Μοιρασμένη LLU Πλήρης LLU Χονδρική 3 Εξέλιξη ζήτησης και ανταγωνισμού Βασική περίπτωση Απευθείας συνδέσεις εναλλακτικών παρόχων: μεριζόμενη έναντι πλήρους αδεσμοποίησης -% σύνολο LLU - Πλήρης LLU Λιανική DSL Κατεστημένου φορέα Μοιρασμένη LLU = single play σε συνδρομητές LLU Incumbent share Max. ULL coverage 57,9% 55,0% 53,0% 51,3% 50,5% 50,1% 40,0% 65% 70% 70 75% 70 75% 70 75% 70 75% 70 80% Το μερίδιο του κατεστημένου φορέα εκμετάλλευσης θα μειωθεί κάτω του 50% των συνολικών ευρυζωνικών συνδέσεων ακολουθώντας την αύξηση η του ανταγωνισμού των υποδομών που επετράπη με το άνοιγμα των LLU Εναλλακτικοί πάροχοι θα συνεχίσουν να αξιοποιούν τις επενδύσεις σε LLU με προέκταση της τάξεως του 70-80%: οι χονδρικές συνδέσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% των DSL συνδέσεων εναλλακτικών παρόχων Πηγές: EETT, Merrill Lynch, HSBC, Forrester, IDC, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Σενάρια Επιχειρηματικό μοντέλο Σύνοψη Παράγοντες Capex και Opex Παράγοντες κέρδους P&L Επιπτώσεις και βασικοί παράγοντες επιτυχίας Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές

Το μοντέλο Παρόχου υποδομής Οικονομικά των παικτών που εμπλέκονται - - Κέρδη Opex Capex Ελεύθερη ταμειακή ροή Πάροχος υποδομής Τέλος παραχώρησης Λειτουργία και Συντήρηση παθητικού εξοπλισμού Εγκατάσταση παθητικού εξοπλισμού Ταμειακή ροή του παρόχου υποδομής Επικοινωνιακός Ε ό πάροχος Τέλος υπηρεσίας Τέλος παραχώρησης Λειτουργία και συντήρηση ενεργού εξοπλισμού Επικοινωνιακός εξοπλισμός Ταμειακή ροή του επικοινωνιακού παρόχου Τέλος Υπηρεσίας ISP Πρόσθετα έσοδα απ τις συνδέσεις FTTx Σύγκριση Πλήρες κόστος των ευρυζωνικών πελατών LLU

Παραδοχές Βασικού Σεναρίου που χρησιμοποιήθηκαν για το Επιχειρηματικό Μοντέλο Ανταγωνιστικό τοπίο Τάση ευρυζωνικής αγοράς Ο αυξημένος ανταγωνισμός, συνεχίζει να ασκεί πίεση στις τιμές: το μερίδιο αγοράς των OLOs 50% (μέχρι το 2013) Κανένα άλλο δίκτυο FTTx δεν έχει ληφθεί υπόψη Το μηνιαίο ARPU της πρόσβασης DSL (Blended DSL) εκτιμάται πως θα μειωθεί από 17,5 το 2008 σε 14,5 το 2010 και σε 13,8 το 2030 Οι ευρυζωνικές συνδέσεις προβλέπεται να φθάσουν τα 2 εκατομμύρια το 2010 και τα 33εκατομμύρια 3,3 το2030 (88% των νοικοκυριών) Μοντέλο υπηρεσιών FTTx ίκτυο Ανοικτής Πρόσβασης με πρόσβαση Bitstream σε ISP Τα μοντέλα Παρόχου ό υποδομής και Παρόχου ό Χονδρικής με διαφορετικούς παίκτες υπευθύνους για το παθητικό και το ενεργό στρώμα Τεχνολογία χ γ FTTH, Αρχιτεκτονική Point to Point FTTx 100% ανάγκη για εκσκαφές, καμία χρήση άλλων παθητικών υποδομών Ρυθμιστικό & εδομένου ότι η ρύθμιση για τα «ικαιώματα ιέλευσης» και ο ορισμός του Νομικό κόστους διέλευσης δεν έχει ακόμα διασαφηνιστεί, δεν έχει υπολογισθεί κανένα κόστος διέλευσης ημόσια Καμία επιχορήγηση δεν έχει ληφθεί υπόψη υποστήριξη Σημείωση (*): όλες οι πόλεις εκτός Αθηνών & Θεσσαλονίκης

Βασικές (High level) παραδοχές για το δίκτυο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης Περιοχή ευρύτερης Αθήνας Περιοχή ευρύτερης Θεσσαλονίκης Περιοχές που έχουν ληφθεί υπόψη Οι περισσότεροι δήμοι της ευρύτερης Αθήνας έχουν ληφθεί υπόψη με εξαίρεση τις περιοχές με πληθυσμιακή πυκνότητα κάτω των 1,500 κατοίκων / τ. χλμ Οι περισσότεροι δήμοι στη Θεσσαλονίκη έχουν ληφθεί υπόψη Σπίτια που θα καλυφθούν MAN Αριθμός ΑΚ 1,1 εκατομμύρια νοικοκυριά που ισοδυναμούν με 89% κάλυψης στο σύνολο 1,2 εκατομμύρια «Ευρύτερης Αθήνας» Μια ανάπτυξη η οποία ολοκληρώνεται το 2017 έχει ληφθεί υπόψη (συντηρητική πρόβλεψη) 264 χιλιάδες νοικοκυριά μέχρι το 2012 που ισοδυναμούν με 97% κάλυψης της «Ευρύτερης Θεσσαλονίκης» Μια ανάπτυξη η οποία ολοκληρώνεται το 2012 έχει ληφθεί υπόψη Ένα νέο Μητροπολιτικό ίκτυο θα αναπτυχθεί: O πάροχος υποδομής θα αναπτύξει το παθητικό στρώμα ενώ ο επικοινωνιακός πάροχος θα επενδύσει στον ενεργό εξοπλισμό Οι διαστάσεις των Αστικών Κέντρων είναι κατά μέσο όρο 15 χιλιάδες γραμμές σε ένα σενάριο Point-to-Point Συνολικός αριθμός ΑΚ: 91 Οι διαστάσεις των Αστικών Κέντρων είναι κατά μέσο όρο 15 χιλιάδες γραμμές σε ένα σενάριο Point-to-Point Συνολικός αριθμός ΑΚ: 23

Η ανάπτυξη του δικτύου στην Αθήνα αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2017 Επισκόπηση ανάπτυξης FTTx στην Αθήνα FTTH Καλυπτόμενα Νοικοκυριά ( 000) (1) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 % Σύνολο 12% 24% 38% 49% 61% 73% 79% 89% νοικοκυριών (EoY) Κατά μέσο όρο απαιτούνται 1.400 χλμ. εκσκαφών το έτος (1) Η κατανομή των επιχειρήσεων ανά περιοχή θεωρήθηκε ότι ακολουθεί αυτή της πυκνότητας νοικοκυριών (2) Κάλυψη 1,2 εκατ. Νοικοκυριών στην ευρύτερη περιοχή Αθηνών Ανάλυση: ΕΣΥΕ 2001, Ανάλυση A.T. Kearney Planning

Η ανάπτυξη του δικτύου στη Θεσσαλονίκη αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2012 Επισκόπηση ανάπτυξης FTTx στην Αθήνα Overview of FTTx roll-out in Thessaloniki FTTH Καλυπτόμενα Νοικοκυρία ( 000) 2012 2011 2010 2012 2011 % Σύνολο νοικοκυρι ών (EoY) 53% 79% 97% Κατά μέσο όρο απαιτούνται 1.400 χλμ. εκσκαφών το έτος (1) Η κατανομή των επιχειρήσεων ανά περιοχή θεωρήθηκε ότι ακολουθεί αυτή της πυκνότητας νοικοκυριών Ανάλυση: ΕΣΥΕ 2001, Ανάλυση A.T. Kearney Planning

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Σενάρια Επιχειρηματικό μοντέλο Σύνοψη Παράγοντες Capex και Opex Παράγοντες κέρδους P&L Επιπτώσεις και βασικοί παράγοντες επιτυχίας Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές

Σύνοψη των βασικών στοιχείων του δικτύου και του κόστους για τον Πάροχο Υποδομών SDU Central Office Πάροχος υποδομής MDU CPE CPE ONT ONT Hand dhole ODF OLT Sw witch Metro - Switch MAN Central Office ODF OLT + Switch CPE ONT Handho ole = Πάροχος υποδομής Κατοικία Οδός Αστικό Κέντρο MAN NW Capex Εσωτερική καλωδίωση Mini ODF Splicing Εκσκαφές Αγωγοί Fiber and blowing Φρέατιο (Manhole/branch box) ODF Splicing Εσωτερική καλωδίωση Πολεοδομικά έργα/ Προετοιμασία Κέντρου Fiber and pulling/blowing NW Opex Ενοικίαση του Αστικού Κέντρου Συντήρηση & Λειτουργία

Σύνοψη των βασικών στοιχείων του δικτύου και του κόστους για τον Πάροχο Επικοινωνιών. Μονοκατοικία Αστικό Κέντρο Πάροχος Επικοινωνιών CPE Πολυκατοικία CPE ONT ONT Hand dhole ODF OLT Sw witch Me etro - Sw witch MAN Αστικό Κ έντρο ODF OLT + Switch CPE ONT Handhole = Πάροχος Επικοινωνιών Κατοικία Οδός Αστικό Κέντρο MAN CAPEX ONT OLT Metro Switch equip. ικτύου Switching equip. Patch cable OPEX ικτύου Συντήρηση και Λειτουργία τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού Επανεπενδύσεις Capex, σχετικές με τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό έχουν ληφθεί υπόψιν στην ανάλυση του επιχ. μοντέλου A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 45

Παροδοχές σε πάγια κόστη (Capex) για ανάπτυξη FTTH point to point POP OLT Τιμές μονάδος - 2008 Πλήρη κόστη, συμπεριλαμβανομένων εγκατάστασης/προμήθειας Κόστος διέλευσης ανά σπίτι Για Αστικό Κέντρο 15χιλ. γραμμών: Site preparation (1) 70.000 ODF & Splicing 180.000 Indoor Cabling 50.000 Εξοπλισμός MAN MAN switching equip. 300.000 Κατασκευή Big Trench 50 / μ Microtrench 20 / μ Sidewalk 45 / μ Handhole 380 Microduct distr. 3,2 / μ Microduct drop 1,2 / μ Branching box 80 Οπτική ίνα + blowing 4x fiber 0,6 / μ 8x fiber 0,8 / μ Εξοπλισμός Αστικού κέντρου Κόστος ανά OLT card (48x) (2) συνδρομητή 4.290 96x fiber 6,0 / μ OLT/Switch c.e. (3) 34.600 Patch cable 11 Παθητικός εξοπλισμός στο κτήριο Mini ODF 40 Splicing 8 / ίνα Εσωτερική καλωδίωση (5) 300 Εξοπλισμός Συνδρομητή ONT unit (4) 110 Πάροχος υποδομών Πάροχος τηλεπικοινωνιών Set-Top-Box (6) (παρέχεται απ τον ISP) Η μείωση των τιμών του ενεργού εξοπλισμού σε βάθος χρόνου έχει ληφθεί υπ όψιν. (1) Παροχή ενοικίασης χώρων, ιαστάσεις POP : 100 τετ.μέτρα (4) P2P 100 Mbps Fast Ethernet (2) OLT / P2P 100mB Eth card (48ports/card, 1HH/port) (5) Η εσωτερική καλωδίωση ποικίλει βάσει της μορφής και των συνθηκών που (3) Κοινός εξοπλισμός για 336 νοικοκυριά (7 OLT cards/chassis x 48 HH/card) συμπεριλαμβάνει απαντώνται σε κάθε κτήριο διεπαφές για backhauling (6) Τα κόστη των Set-top-box εξαρτώνται απ τα χαρακτηριστικά που προσφέρουν A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 46

Μεθοδολογία υπολογισμού Capex του παθητικού δικτύου (επένδυση στην ανάπτυξη του δικτύου) Το Capex του παθητικού δικτύου έχει υπολογισθεί λαμβάνοντας υπ όψιν τέσσερα βασικά στοιχεία κόστους: 1. Παθητική υποδομή Αστικού Κέντρου Η επένδυση για το παθητικό τμήμα υποδομών του Αστικού Κέντρου (ήτοι ODF/splicing, προετοιμασία κέντρου κτλ.) έχει υπολογισθεί βάσει σταθερής χωρητικότητας 15χιλ. γραμμών οπτικών ινών. 2. Εκσκαφές Παραδοχή πραγματοποίησης 100% των απαιτούμενων εκσκαφών Το μήκος των χανδακίων υπολογίσθηκε βάσει τοπολογικής ανάλυσης του μήκους των οδών σε κάθε δήμο. Οι εργασίες εκσκαφών χωρίσθηκαν σε μεγάλο χάνδακα (big trench), μικρό χάνδακα (micro trench), και χάνδακα πεζοδρομίου, χρησιμοποιώντας αντίστοιχα διαφορετικές τιμές μονάδος εκσκαφής. 3. Τοποθέτηση αγωγών Τα κόστη των αγωγών υπολογίσθηκαν βάση της παραδοχής χρήσης της τεχνολογίας μικρο-αγωγών (micro-ducts) και αντιστοίχισης κατά μέσο όρο 1-1,2 μικρο-αγωγών (micro duct) σε κάθε κτήριο βάσει της υψομετρικής κατανομής των κτηρίων ανά δήμο. Το συνολικό απαιτούμενο μήκος των αγωγών υπολογίσθηκε βάσει του μέσου αριθμού οπτικών ινών ανά χανδάκα. 4. Οπτικές Ίνες Θεωρήθηκε ότι κατά μέσο όρο αντιστοιχεί 1 1,2 καλώδιο οπτικών ινών (των 4 8 ινών) ανά κτήριο βάσει της υψομετρικής κατανομής των κτηρίων ανά δήμο. Το απαιτούμενο μήκος των ινών υπολογίσθηκε ως η μέση απόσταση του κτηρίου απ το Αστικό Κέντρο προσαρμοσμένο με ένα συντελεστή διόρθωσης ώστε να ληφθεί υπ όψιν το πραγματικό μήκος οδικής διαδρομής μέχρι το κτήριο. Οι τιμές μονάδος των διαφορετικών στοιχείων έχουν υπολογισθεί με βάση στοιχεία που προέρχονται από προμηθευτές εξοπλισμού, κατασκευαστές και τη διεθνή εμπειρία. Σχολιασμός των παραδοχών εκ μέρους των παραγόντων της αγοράς κρίνεται χρήσιμος για την οριστικοποίηση των παραδοχών αυτών. A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 47

Εκτίμηση Capex Αστικού Κεντρού Capex / Αστικό Κέντρο (χωρητικότητα: ό η α 15χιλ. Οπτικές γραμμές) Πλήθος Τιμή Μονάδος ( ) Συνολικό Κόστος ( ) Προετοιμασία κέντρου 70.000 70.000 ODF 157 380 59.660 Εσωτερική καλωδίωση 50.000 50.000 Splicing 15.000 8 120.000 Σύνολο 299.660 # Αστικών Κέντρων Συνολικό Κόστος ( ) Αθήνα 91 27.269.060 Θεσσαλονίκη 23 6.892.180 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 48

Το μήκος των οδών έχει υπολογισθεί ως συνάρτηση της πυκνότητας Πάροχος πληθυσμού ανά δήμο Υποδομών Νέα Σμύρνη (21.710 κατ. /τετ.χλμ) Βριλήσσια ((6.889 κατ./τετ.χλμ)) είγμα Υψηλής Πυκνότητας είγμα Μέσης Πυκνότητας Μήκος Οδών: 21,53 χλμ/τετ.χλμ Μήκος Οδών: 27,12 27 12 χλμ/τετ.χλμ χλμ/τετ χλμ Κηφισιά (1) (2.892 κατ./τετ.χλμ) Καμία συνέργια με υπάρχουσες υποδομές δεν λήφθηκε υπόψη στο βασικό σενάριο, θεωρώντας το 100% των απαιτούμενων εκσκαφών και αγωγών Το μήκος των οδών υπολογίσθηκε σε διαφορετικής πληθυσμιακής πυκνότητας περιοχές. Μαθηματική καμπύλη συσχέτισης (Curve extrapolation) χρησιμοποιήθηκε ήθ για κάθε άθ δή δήμο με βά βάση την πληθυσμιακή πυκνότητα προσαρμοσμένη στο βαθμό αστικής δόμησης Το μήκος των οδών μετατράπηκε σε μήκος εκσκαφής/αγωγών (διέλευση και απ τις δύο πλευρές του δρόμου, drops: αναφορά στην επόμενη ενότητα) είγμα Χαμηλής Πυκνότητας Μήκος Οδών: 17,97 χλμ/τετ.χλμ (1) Πραγματική πυκνότητα, λαμβάνοντας υπόψιν ότι ένα τμήμα της Κηφησιά δεν είναι κατοικίες. Η ονομαστική πυκνότητα είναι 1.732 κατ. / τετ.χλμ A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 49

Κατανομή εκσκαφών, τοποθέτησης αγωγών και φρεατίων: παραδοχές Πάροχος Υποδομών Πεζοδρόμιο Big Trenching Micro-Trenching Εκσκαφές Πεζοδρομίου Πεζοδρόμιο Και στις δύο πλευρές της οδού για το 50% -70% του μήκους των οδών Πεζο- Πεζο- Πεζοδρόμιο δρόμιο Εκσκαφή στη μία πλευρά της οδού και πλάγια εκσκαφή στο 30% -50% του μήκους των οδών ζ δρόμιο 6 m Κτίριο Κτίριο Κτίριο 15 m Φρεάτιο (Handhole) 1x μήκος οδού 2x μήκος οδού 6 m Φρεάτιο (Handhole) 1,4x μήκος οδού Κτίριο Κτίριο 1 μέτρο / κτίριο Κτίριο 1 μέτρο / κτίριο % στο σύνολο 5% των εκσκαφών Πλησίον του Αστικού Κέντρου Υπολογίζει βάσει των κτιρίων μ.ο. # που εξυπηρετεί το Αστικό αγωγών Κέντρο Για την διανομή (distribution) θεωρείται τεχνολογία microduct μ.ο. 1-1,2 microducts / κτίριο με βάση την πυκνότητα Εκκίνηση σε 4 κατευθύνσεις απ το Αστικό Κέντρο 95% Υπολογίζεται βάσει των μέτρων ίνας ανά μέτρο εκσκαφής Μέγιστο όριο 6 αγωγών γ (ducts) ανά χαντάκι (street trench) Ένα αγωγός drop για τα πλάγια χαντάκια Πρόσθετο των εκσκαφών των οδών 1 μέτρο ανά κτίριο Ένας αγωγός drop για κάθε χαντάκι πεζοδρομίου μ.ο # φρεατίων (handholes) 1 ανά κτίριο σε εκσκαφές και των δύο πλευρών 1 ανά 2 κτίρια σε πλάγιες (lateral) εκσκαφές ιακλάδωση απ το φρεάτιο οδού (handhole) A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 50

Εκτίμηση Capex εκσκαφών Αθήνα Μεγάλο Χαντάκι Big trenching (km) Μικρό Χαντάκι Micro trenching (km) Χαντάκι Πεζοδρομίου (km) Πλήθος Τιμή Μονάδος ( ) Συνολικό Κόστος ( ) 502 50.000 25.117.933 10.506 20.000 210.116.070 392 45.000 17.650.845 Φρεάτια (Hand-holes) 317.483 380 120.643.464 Σύνολο 373.528.311 Θεσσαλονίκη Μεγάλο Χαντάκι Big trenching (km) Μικρό Χαντάκι Micro trenching (km) Χαντάκι Πεζοδρομίου (km) Πλήθος Τιμή Μονάδος Συνολικό ( ) Κόστος ( ) 117 50.000 5.825.892 2.423 20.000 48.457.009 61 45.000 2.762.595 Φρεάτια (Hand-holes) 50.291 380 19.110.561 Σύνολο 76.156.057 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 51

Εκτίμηση Capex για αγωγούς Αθήνα Πλήθος Τιμή Μονάδος ( ) Συνολικό Κόστος ( ) 24x distribution ducts (Km) 46.707 3.200 149.461.129 2x drop ducts (km) 1.353 1.200 1.623.876 branching box 317.483 80 25.398.624 Σύνολο 176.483.629 Θεσσαλονίκη Πλήθος Τιμή Μονάδος ( ) Συνολικό Κόστος ( ) 24x distribution ducts (Km) 6.901 3.200 22.082.000 2x drop ducts (km) 270 1.200 324.483483 branching box 50.291 80 4.023.276 Σύνολο 26.429.759 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 52

Υπολογισμός μήκους οπτικής ίνας. Τα χλμ οπτικών ινών υπολογίζονται βάσει της παραδοχής ότι κατά μ.ο. 1-1,2 οπτικά καλώδια καταλήγουν σε κάθε κτήριο. Κάθε οπτικό καλώδιο περιέχει 4 ή 8 single mode ίνες βάσει της υψομετρικής κατανομής των κτηρίων της περιοχής. Η μέση απόσταση του κτηρίου υπολογίσθηκε βάσει των: Θεωρητική μέση ακτινική απόσταση απ το Κέντρο (ίση με τα 2/3 της ακτίνας) ) Πάραγοντας διόρθωσης 1,2x χρησιμοποιήθηκε ώστε να καλύψει την μη βέλτιστη οδική διαδρομή. Ο συνολικός αριθμός των χιλιομέτρων ίνας κανονικοποιήθηκε ως προς το συνολικό μήκος Μήκος οδών των οδών ώστε να υπολογισθεί ο λόγος μήκους Θεωρητική ακτινική απόσταση οπτικού καλωδίου ανά μέτρο εκσκαφής. A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 53

Εκτίμηση Capex οπτικών καλωδίων Αθήνα Πλήθος Τιμή Μονάδος ( ) Συνολικό Κόστος ( ) 8x fiber 130.010 800 104.008.297 4x fiber 226.377 600 135.826.268 splicing 1.351.099 8 10.808.795 mini odf 392.241 40 15.689.640 Σύνολο 266.333.000 Θεσσαλονίκη Πλήθος Τιμή Συνολικό Μονάδος ( ) Κόστος ( ) 8x fiber 19.965 800 15.972.080 4x fiber 30.433 600 18.259.746 splicing 341.248 8 2.729.983 mini odf 61.391 40 2.455.640 Σύνολο 39.417.449 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 54

Ως αποτέλεσμα, το συνολικό κόστος ανάπτυξης της παθητικής υποδομής υπολογίσθηκε ανά περιοχή (δήμο) Πάροχος Υποδομών Το συνολικό κόστος ανά νοικοκυριό εξαρτάται απ την πυκνότητα της περιοχής που αναπτύσσεται το δίκτυο: Τα κόστη των αστικών κέντρων εξαρτώνται απ το πλήθος των αστικών κέντρων στην περιοχή Κόστη εκσκαφών/ αγωγών/ οπτικών ινών εξαρτώνται απ την μέση πληθυσμιακή πυκνότητα στην περιοχή που αναπτύσσεται το δίκτυο 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 Κόστος παθητικής υποδομής ανά διέλευση νοικοκυριού ( / διέλευση νοικοκυριού (HH passed)) Κηφισιά Βριλήσσια Μ.Ο Ευρύτερης Περιοχής Αθηνών Νέα Σμύρνη Αθήνα ήμος Θεσσαλονίκης 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 Πληθυσμιακή Πυκνότητα (κατ/τετ.χλμ) A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 55

Χωρίς την κάθετη καλωδίωση, η συνολική επένδυση για παθητική υποδομή προβλέπεται περί τα 845 εκατ. για την Αθήνα και 150 εκατ. για τη Θεσσαλονίκη Σωρευτικό Capex για Παθητική Υποδομή (εκατ ) Θεσσαλονίκη Αθήνα 5% 3% 26% 32% Αστικό Κέντρο Οπτικές Ϊνες Αγωγοί Εκσκαφές (1) 18% 51% 21% 44% Νοικοκυρία (passed) ( 000) Επιχειρήσεις (passed) ( 000) 143 214 264 40 62 77 Νοικοκυρία (passed) 151 302 469 602 760 902 975 1.102 ( 000) Επιχειρήσεις 34 (passed) 68 106 136 172 204 220 249 ( 000) (1) Παραδοχή 100% της εκσκαφής. Τα κόστη εκσκαφής περιλαμβάνουν και τα φρεάτια A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 56

Εκτίμηση συνολικού Capex παθητικών υποδομών (χωρίς την κάθετη καλωδίωση) Αθήνα Σύνολο Capex % Capex /Νοικοκυρία που διέρχεται το δίκτυο Αστικό Κέντρο 27.269.060269 32% 3,2% 20 Εκσκαφές 373.528.311 44,3% 276 Αγωγοί γ 176.483.629 20,9% 131 Οπτικές Ινες 266.333.000 31,6% 197 Σύνολο 843.614.000 624 Θεσσαλονίκη Capex /Νοικοκυρία Σύνολο Capex % που διέρχεται το δίκτυο Αστικό Κέντρο 6.892.180 4,6% 20 Εκσκαφές 76.156.057 51,1% 217 Αγωγοί 26.429.759 17,8% 75 Οπτικές Ινες 39.417.449 26,5% 112 Σύνολο 148.895.445 424 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 57

H συνολική επένδυση για τον ενεργό εξοπλισμό προβλέπεται περί τα 255 εκατ. για την Αθήνα και 70 εκατ. για τη Θεσσαλονίκη μέχρι το 2030 Σωρευτικό Capex για Ενεργό Εξοπλισμό (1) Point to Point (εκατ ) Θεσσαλονίκη Αθήνα Συνδρομητές ( 000)31 60 87 98 108 115 153 Συνδρομητές ( 000) 33 86 157 227 314 399 643 Πρόσθετο Capex περι τα 35 εκατ. για τη Θεσσαλονίκη και 116 εκατ. για την Αθήνα για την αντικατάσταση εξοπλισμού, έχει ληφθεί υπ όψιν Η μείωση τιμών για τον ενεργό εξοπλισμό έχει ληφθεί υπ όψιν για την περίοδο της υλοποίησης του δικτύου (1) εν περιλαμβάνει Capex για την αντικατάσταση του ενεργού εξοπλισμού A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 58

Εκτίμηση Capex ενεργού εξοπλισμού Αθήνα Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 # συνδρομητών 33.101 86.231 157.210 226.998 314.491 398.850 Σωρευτικό Capex ( ) 8.909.457 22.491.595 39.766.162 55.953.720 75.259.579 93.023.476 Capex Ενεργού Εξοπλισμού/ συνδρομητή ( ) 269 261 253 246 239 233 Θεσσαλονίκη Έτος 2010 2011 2012 2013 2014 2015 # συνδρομητών 30.853 60.081 86.948 98.048 107.732 115.114 Σωρευτικό Capex ( ) 8.295.859 15.769.918 22.313.101 24.884.733 27.027.649 28.581.702 Capex Ενεργού Εξοπλισμού/ συνδρομητή ( ) 269 262 257 254 251 248 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 59

Επισκόπηση εκτιμήσεων συνολικού Capex ανά συνδρομητή το 2030 Capex ανά συνδρομητή (2030) ( ) Κάθετη Καλωδίωση Capex Ενεργού Εξοπλισμού Capex Παθητικού Εξοπλισμού A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 60

Βασικές Παραδοχές Λειτουργίας και Συντήρησης Πάροχος Υποδομών ίκτυο Συντήρηση Παθητικής Υποδομής: 0,1% του συνολικού Capex για οπτική ίνα Ενοικίαση Αστικού Κέντρου: 22,5 /τετ.μ./μήνα με ετήσια αύξηση 1,5% Άλλα Πάροχος Επικοινωνιών ίκτυο Προσωπικό Αθήνα: 15 υπάλληλοι το 2010 αυξανόμενοι μέχρι 25 το 2017 Θεσσαλονίκη: 15 υπάλληλοι το 2010 αυξανόμενοι μέχρι 20 το 2012 Λειτουργικά Έξοδα: Αρχικά έξοδα διαχείρισης έργου (project management) κατά την διάρκεια της ανάπτυξης του δικτύου (roll-out). Έξοδα Marketing για την προώθηση της οπτικής ίνας κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του δικτύου Άλλα λειτουργικά έξοδα διοίκησης Συντήρηση δικτύου NW 7,5% της συνολικής επένδυσης Κατανάλωση ενέργειας: 2 W / συνδρομητή (Point-to-Point) Άλλα λειτουργικά έξοδα δικτύου (π.χ. out-sourced OSS/BSS) Άλλα Προσωπικό Αθήνα: 40 υπάλληλοι το 2010 αυξανόμενοι μέχρι 80 το 2017 Θεσσαλονίκη: 30 υπάλληλοι το 2010 αυξανόμενοι μέχρι 50 το 2012 Λειτουργικά Έξοδα: Αρχικά έξοδα διαχείρισης έργου (project management) κατά την διάρκεια της ανάπτυξης του δικτύου (roll-out). Άλλα λειτουργικά έξοδα διοίκησης A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 61

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Σενάρια Επιχειρηματικό μοντέλο Σύνοψη Παράγοντες Capex και Opex Παράγοντες κέρδους P&L Επιπτώσεις και βασικοί παράγοντες επιτυχίας Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 62

Τα έσοδα του παρόχου τηλεπικοινωνιών υπολογίσθηκαν με ένα μοντέλο 5 βημάτων 1 2 3 4 5 Σχετική Αγορά ιεισδυση Ευυζωνικότητας ιείσδυση/ Αποδοχή Οπτικών Ινών Μερίδιο Παρόχου Τηλεπικοινωνιών X X X X Τέλη Παράγοντες Πλυθησμός # εταιρικών δικτύων Κάλυψη δικτύου Εθνικοί παράγοντες: ανταγωνισμός, ζήτηση, τιμές, ρύθμιση Πρόσθετη τιμή για οπτική ίνα σε σχέση με άλλες ευρυζωνικές προσβάσεις Εξέλιξη καινοτόμων υπηρεσιών Μερίδιο μερικής πλήρους αδεσμοποίησης Ύπαρξη εναλλακτικών NGA δικτύων Τιμή υποκατάστατων προϊόντων (LLU): τέλος υπό ρύθμιση, απαιτούμενο Capex Κόστη και επενδύσεις παρόχου τηλεπικοινωνιών Αναπτύχθηκε ένα επιχειρηματικό μοντέλο για κάθε διαφορετική τοπική πρωτοβουλία A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 63

Το 2030, οι ευρυζωνικές συνδέσεις εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν το 1,1 εκατ. στην Αθήνα και 0,25 εκατ. στη Θεσσαλονίκη # ευρυζωνικών συνδέσεων στην Αθήνα ( 000) # ευρυζωνικών συνδέσεων στην Θεσσαλονίκη ( 000) 805 965 1.042 1.102 1142 1.142 172 198 208 225 238 247 Εταιρικές (1) 426 Εταιρικές (1) 85 Αστικέςl Αστικές Αστικές/νοικοκυριά 24,6% 48,9% 58,6% 64,4% 69,0% 72,0% Εταιρικές/# εταιριών 43,2% 71,6% 85,3% 87,5% 88,7% 89,5% 20,2% 43,7% 53,9% 60,6% 66,1% 69,7% 30,4% 57,0% 70,7% 73,1% 74,6% 75,5% (1) Συμπεριλαμβάνει απ ευθείας συνδέσεις. Πηγή: ΕΣΥΕ, Merrill Lynch, IDC, HSBC, Budde, www.observatory.gr, Eurostat, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 64

Σ ένα τέτοιο έοοσενάριο, η διείσδυση δεσδυσητης ίνας εκτιμάται ότι θα αγγίξει το 2030 το ποσοστό του 45-48% των σπιτιών που θα περνάει το δίκτυο 2030, καταλήγοντας 640χιλ. Οπτικές συνδέσεις στην Αθήνα και ~150χιλ. στη Θεσσαλονίκη ιείσδυση οπτικών ινών σε σπίτια και επιχειρήσεις που περνάει το δίκτυο Οπτικές συνδέσεις στην Αθήνα ( 000) 557 609 643 ιείσδυση οπτικών ινών σε σπίτια και επιχειρήσεις που περνάει το δίκτυο Οπτικές συνδέσεις στη Θεσσαλονίκη ( 000) 399 227 Επιχειρήσεις33 Οικιακές Επιχειρήσεις Οικιακές % οπτικών ινών / 4,1% ευρυζωνικών 24,7% 41,3% 53,4% 55,3% 56,3% συνδέσεων % οπτικών ινών / ευρυζωνικών συνδέσεων 18% 35% 55% 59% 61% 62% Στο βασικο σενάριο, όλες οι οπτικές συνδέσεις ανήκουν στον Πάροχο Επικοινωνιών καθώς γίνεται η παραδοχή ότι δεν θα υπάρχει άλλο δίκτυο οπτικών ινών Πηγές: ΕΣΥΕ, Merrill Lynch, IDC, HSBC, Budde, www.observatory.gr, Eurostat, Ανάλυση A.T. Kearney-Planning A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 65

βάσει ενός αρχικού οικιακού ARPU 50 /μήνα, με το τέλος που καταβάλλεται απ τον ISP ορισμένο στα 19/μήνα ώστε να επιτρέπει ένα διατηρήσιμο μικτό περιθώριο για προσφορές double play των εναλλακτικών Οικονομική ανάλυση ISP για double-play υπηρεσίες οικιακών χρηστών 2008 (1) - / μήνα - - FTTH - - Πλήρες LLU - BB DSL access with discount (2) Voice package Line rental 30,5 (1) (3) Μικτό Περιθώριο / ARPU 57% Υψηλότερο μικτό περιθώριο στο LLU απαιτείται για την αποπληρωμή υψηλότερων επενδύσεων σε υποδομές. Πρόσθετη αξία (Premium) vis-à-vis την σύνδεση ADSL λόγω της διαθεσιμότητας υψηλότερου και συμμετρικού bandwidth 46% (1) εν περιλαμβάνει κόστη IP (2) Παραδοχή προσφοράς λιανικής 37/μήνα (συμπερ. ΦΠΑ) (3) Το ARPU για ευρυζωνική πρόσβαση οικιακών χρηστών υπολογίζεται στα 15/μήνα το 2008 (4) DSLAM card cost in a range of 50 depreciated over 7 years, plus maintenance of 0,15/month A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 66

... και την μακροπρόθεσμη εξέλιξη (2030) του ARPU σε 45 / μήνα για προσφορές multi play, η οποία επιτρέπει ένα τέλος πρόσβασης FTTH στα 17/μήνα Χρονική εξέλιξη μηνιαίου τέλους ( ) Οικονομική Ανάλυση για LLU double play οικιακών συνδρομητών - / μήνα - ARPU double play Μικτό Κέρδος Fiber Fee Full LLU Οικονομική Ανάλυση ανά οικιακό συνδρομητή FTTH 2030 (1) Μίσθωση Γραμμής Φωνή Κόστος νέων υπηρεσιών Μικτό Κέρδος / ARPU 63% 57% 55% 54% 54% 55% 55% 55% Χαμηλότερο double play ARPU, λόγω του συνεχούς ανταγωνισμού στην τιμή, μόνο μερικώς περιορισμένο λόγω της μείωσης του κόστους Πρόσθετα έσοδα από καινοτόμες υπηρεσίες που είναι δυνατά λόγω των οπτικών ινών (1) εν περιλαμβάνει τα κόστη IP (2) DSLAM card cost in a range of 50 depreciated over 7 years, plus maintenance of 0,15/month A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 43% 67

Περιεχόμενα Σύνοψη έργου και βασικοί στόχοι Κύρια αποτελέσματα από τη φάση αξιολόγησης Σενάρια ανάπτυξης δικτύων FTTx και παρουσίαση επιχειρηματικού μοντέλου Σενάρια Επιχειρηματικό Μοντέλο Σύνοψις ψς Παράγοντες Capex και Opex Παράγοντες Εσόδων P&L Επιπτώσεις και βασικοί παράγοντες επιτυχίας Στρατηγικές οδηγίες για την προώθηση ευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων σε αραιοκατοικημένες περιοχές Επόμενα Βήματα A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 68

ομή επιχειρηματικού μοντέλου: τα οικονομικά των εμπλεκομένων Έσοδα - Opex - Capex Πάροχος Υποδομών Πάροχος Επικοινωνιών Τέλος παραχώρησης Τέλος Υπηρεσίας Λειτουργία και Συντήρηση παθητικής υποδομής Ανάπτυξη παθητικής υποδομής Τέλος παραχώρησης Τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός Λειτουργία και Συντήρηση η ενεργού υποδομής Πάροχος Χονδρικής Τέλος Υπηρεσίας ISP Σύγκριση Πρόσθετα έσοδα απ τις συνδέσεις FTTx Πλήρες κόστος των ευρυζωνικών πελατών LLU A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 69

Τα συνολικά αποτελέσματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη θα οδηγήσουν σε έσοδα 180 εκατ. vis a vis ενός σωρευτικού capex των 1.620 εκατ. Οικονομικά στοιχεία Παρόχου Χονδρικής και αριθμός συνδρομητών - εκατ, 000 - Αθήνα και Θεσσαλονίκη 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2020 2030 Εσοδα 13,7 34,4 58,3 77,1 100,3 122,6 162,5 178,7 Opex -9,9-13,9-16,6-19,1-23,1-26,3-30,3-32,0 EBITDA 3,8 20,5 41,7 57,9 77,2 96,3 132,2 146,7 EBITDA περιθώριο 28,1% 59,6% 71,5% 75,2% 76,9% 78,5% 81,3% 82,1% CAPEX 161,0 173,4 248,4 140,0 155,6 203,9 24,2 22,4 Σωρευτικό Capex 161 334 583 723 878 1.082 1.420 1.621 #Συνδρομητών (000) 64 146 244 325 422 514 689 796 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 70

Με το βασικό σενάριο, η σωρευτική μη μοχλευμένη χρηματοροή γίνεται θετική το 2026 600 Μη μοχλευμένη ελεύθερη χρηματοροή παρόχου χονδρικής - εκατ - Αθήνα και Θεσσαλονίκη 400 Κατώτερη αρνητική σωρευτική μη 200 106 Ετήσια Χρηματοροή 105 μοχλευμένη χρηματοροή 880 εκατ.το 2017, στο τέλος της 0 ανάπτυξης του δικτύου στην Αθήνα 2010 2015 2020 2025 2030 Ο πάροχος χονδρικής θα 200 επωφεληθεί, σε σχέση με τον 157 πάροχο υποδομών και επικοινωνιών, απ τις ακόλουθες 400 συνέργιες: Σωρευτική Μείωση 10% στο κόστος 600 Χρηματοροή προσωπικού 800 1.000 880 462 Μείωση 15% στα λοιπά λειτουργικά έξοδα (SG&A) A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 71

Πάροχος Χονδρικής Αθήνας Αθήνα Βασικά Οικονομικά Στοιχεία Χονδρικής και αριθμός συνδρομητών- Εκατ., 000 - Μη μοχλευμένη χρηματοροή - εκατ. - 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2020 2030 Έσοδα 7,1 20,1 37,3 53,5 74,4 94,9 131,4 144,5 Ετήσια Χρηματοροή Opex -5,2-8,0-10,4-12,6-16,0-19,0-23,5-24,6 EBITDA 1,9 12,1 26,9 40,9 58,3 75,9 107,9 119,9 EBITDA περιθώριο 27% 60% 72% 76% 78% 80% 82% 83% CAPEX 87,6 97,3 194,0 134,11 150,55 200,1 16,8 16,8 Σωρευτική χρηματοροή ρ Σωρευτικό Capex Πλήθος συνδρομητών (x000) 88 185 379 513 663 864 1.180 1.340 33 86 157 227 314 399 557 643 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 72

Πάροχος Χονδρικής Θεσσαλονίκη Θεσσαλονίκη Βασικά Οικονομικά Στοιχεία Χονδρικής και αριθμός συνδρομητών- Εκατ., 000 - Μη μοχλευμένη χρηματοροή - εκατ. - 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2020 2030 Ετήσια Χρηματοροή Έσοδα 6,6 14,2 20,9 23,5 25,9 27,7 31,1 34,2 Opex -4,7-5,8-6,2-6,5-7,1-7,3-6,9-7,5 EBITDA 20 2,0 84 8,4 14,8 17,0 18,88 20,4 24,22 26,8 EBITDA περιθώριο 30% 59% 70% 72% 73% 74% 78% 78% CAPEX 73,4 76,0 54,4 5,9 5,0 3,8 7,4 5,6 Σωρευτική χρηματοροή ρ Σωρευτικό Capex Πλήθος συνδρομητών (x000) 73 149 204 210 215 219 241 280 31 60 87 98 108 115 132 153 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 73

P&L των παρόχων Υποδομών και Επικοινωνιών, με την παραδοχή ότι ο πάροχος Υποδομών λαμβάνει το 65% του τέλους που πληρώνει ο πάροχος Υπηρεσιών Αθήνα και Βασικά Οικονομικά Στοιχεία (εκατ. ) Θεσσαλονίκη Πάροχος Υποδομών 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2020 2030 Εσοδα (τέλος παραχώρησης) 8,6 20,5 34,8 45,9 59,8 73,1 96,6 106 Opex -4,7-5,9-5,5-5,8-6,5-7,2-8,0-9 EBITDA 3,9 14,7 29,3 40,2 53,3 65,9 88,6 97 EBITDA περιθώριο 45% 71% 84% 87% 89% 90% 92% 91% CAPEX 136,0 147,3 220,0 118,5 131,1 182,2 4,4 1,5 Σωρευτικό Capex 136 283 503 622 753 935 1.203 1.236 Βασικά Οικονομικά Στοιχεία (εκατ. ) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2020 2030 Εσοδα 13,7 34,4 58,3 77,1 100,3 122,6 162,5 178,7 Πάροχος Επικοινωνιών Opex 14,3 29,5 46,9 60,4 77,7 93,6 120,5 130,4 Εκ των οποίων τέλος 8,6 20,5 34,8 45,9 59,8 73,1 96,6 106 παραχώρησης EBITDA -0,6 4,9 11,4 16,7 22,6 29,0 42,0 48,3 EBITDA περιθώριο ρ -5% 14% 20% 22% 23% 24% 26% 27% CAPEX 25,0 26,0 28,4 21,4 24,4 21,7 19,8 20,8 Σωρευτικό Capex 25 51 79 101 125 147 217 385 A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 74

Αυτός ο διαχωρισμός επιτρέπει στην σωρευτική μη μοχλευμένη χρηματοροή του παρόχου Επικοινωνιών και αυτή του παρόχου Υποδομών να γίνει θετική το 2019 και το 2028 αντίστοιχα Πάροχος Υποδομών Μη μοχλευμένη χρηματοροή - mln - Αθήνα και Θεσσαλονίκη Πάροχος Επικοινωνιών Μη μοχλευμένη χρηματοροή - mln - Ετήσια Χρηματοροή Σωρευτική χρηματοροή Σωρευτική χρηματοροή Ετήσια Χρηματοροή Replacement of active equipment every 9 years A.T. Kearney /Hellenic Ministry of Transport & Communications/Broadband strategy/may 2008 75