ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Διδάσκων : Πομπιέρη Βασιλεία, Δικηγόρος, LLM UCL Πτωχευτικό Δίκαιο Σημαντικότερες ρυθμίσεις σε προπτωχευτικό στάδιο. Εισαγωγή της διαδικασίας συνδιαλλαγής Σκοπός Η διάσωση και εξυγίανση της επιχείρησης και η αποφυγή της πτώχευσης Διαδικασία συνδιαλλαγής Μορφή προληπτικού συμβιβασμού μεταξύ του οφειλέτη και των πιστωτών του. Επικύρωση από το Πτωχευτικό Δικαστήριο. 1
Α. Προϋποθέσεις υπαγωγής Ο οφειλέτης να είχε σε περίπτωση πτώχευσης πτωχευτική ικανότητα. Ο οφειλέτης να βρίσκεται σε οικονομική αδυναμία, παρούσα ή προβλέψιμη, χωρίς αυτη να έχει καταστεί γενική και μόνιμη Ο οφειλέτης να καταθέσει προς το πτωχευτικό δικαστήριο αίτηση για άνοιγμα της διαδικασίας. Β. Δικαστική παρέμβαση Δυνητικός ορισμός πραγματογνώμονα από τον Πρόεδρο του πτωχευτικού δικαστηρίου για τη διαπίστωση της οικονομικής κατάστασης του οφειλέτη. Ενέργειες δικαστηρίου Πιθανολόγηση του βασίμου της αίτησης. Ορισμός μεσολαβητή. Καθορισμός του χρόνου ολοκλήρωσης του έργου του μεσολαβητή. Γ. Μεσολάβηση για σύναψη συμφωνίας Έργο του μεσολαβητή η επιδίωξη σύναψης συμφωνίας μεταξύ του οφειλέτη και των πιστωτών που έχουν την πλειοψηφία των απαιτήσεων. Δ. Επικύρωση συμφωνίας Υπογραφή συμφωνίας μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών Υποβολή της συμφωνίας με αίτηση όλων τω συμβαλλομένων στο δικαστήριο προς Επικύρωση. 2
Έκδοση απόφασης του δικαστηρίου για επικύρωση και κήρυξη του πέρατος της Διαδικασίας. Ε. Λόγοι απόρριψης της αίτησης περιοριστικά αναφερόμενοι στο νόμο. ΣΤ. Αποτελέσματα επικύρωσης Για τους συμβαλλόμενους πιστωτές Για τον οφειλέτη Για τους μη υπογράψαντες πιστωτές Ζ. Λύση της συμφωνίας Με δικαστική απόφαση ύστερα από αίτηση Αυτοδικαίως Το έκτο κεφάλαιο του Πτωχευτικού Κώδικα που αφορά τη διαδικασία συνδιαλλαγής (άρθρα 99 επ.) ουσιαστικά αντικαθιστά τη διαδικασία του άρθρου 44 (συμφωνία πιστωτών και επιχείρησης) του νόμου 1892/1990 δανειζόμενο όμως και στοιχεία από αυτή του άρθρου 45 καθώς ο ρόλος του μεσολαβητή έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με αυτόν που είχε ο επίτροπος σύμφωνα με το παλαιότερο νομικό καθεστώς. Το αμέσως επόμενο κεφάλαιο (άρθρα 107επ.) προβλέπει την υποβολή σχεδίου αναδιοργάνωσης για την διάσωση της επιχείρησης αλλά και τη διανομή της πτωχευτικής περιουσίας και την ευθύνη του οφειλέτη μετά την περάτωση της πτωχευτικής διαδικασίας. Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τη διαδικασία συνδιαλλαγής καθώς, όπως φαί 3
νεται και από πρόσφατες εξελίξεις, πρόκειται για την πλέον δημοφιλή διαδικασία για τη διάσωση επιχειρήσεων σε προπτωχευτικό επίπεδο. Σύμφωνα με το άρθρο 99 για να ανοίξει η διαδικασία συνδιαλλαγής ο οφειλέτης θα πρέπει να αποδείξει ότι βρίσκεται σε οικονομική αδυναμία, ενεστώσα ή προβλέψιμη, και ότι δεν έχει παύσει τις πληρωμές του. Η διαδικασία ανοίγει με αίτηση του ο φειλέτη προς το πτωχευτικό δικαστήριο στην οποία περιγράφεται η οικονομική του κατάσταση, το μέγεθος και η κοινωνική σημασία της επιχείρησης, τα προτεινόμενα μέτρα χρηματοδότησής του και τα μέσα αντιμετώπισης της κατάστασης αυτής. Το κατά άρθο 4 αρμόδιο δικαστήριο ανοίγει τη διαδικασία με αμετάκλητη δημοσιευτέα απόφαση (άρθρο 100) που ορίζει μεσολαβητή, εφόσον πιθανολογήσει τόσο την πληρότητα και τη βασιμότητα της αίτησης, όσο, και κυρίως, τη σκοπιμότητα της συνδιαλλαγής. Ο έλεγχος σκοπιμότητας γίνεται προκειμένου να αποτραπούν αιτήσεις καταχρηστικής φύσεως ή που επιδιώκουν σκοπούς ξένους προς τη διάσωση της επιχείρησης και την πρόληψη της πτώχευσης. Η διάρκεια της διαδικασίας ορίζεται στους δύο μήνες και μόνο μετά από αίτηση του μεσολαβητή μπορεί να παραταθεί για ένα ακόμα μήνα. Έργο του μεσολαβητή είναι η επίτευξη συμφωνίας (μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα όπως αναφέρεται παραπάνω) μεταξύ του οφειλέτη και των κυριότερων πιστωτών του, που να εκπροσωπούν τουλάχιστον την πλειοψηφία των κατ αυτού απαιτήσεων. Το περιεχόμενο της συμφωνίας καθορίζεται από την ελεύθερη διαπραγμάτευση και τη βούληση των μερών. Στην προσπάθειά του αυτή ο μεσολαβητής δικαιούται να ζητήσει από πιστωτικά και χρηματοοικονομικά ιδρύματα κάθε πληροφορία σχετική με τη δραστηριότητα του οφειλέτη και πρόσφορη για την εκπλήρωση της α ποστολής του. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας συνδιαλλαγής οι συμβαλλόμενοι πρέπει εντός 4
δέκα ημερών να αιτηθούν την επικύρωση της συμφωνίας από το δικαστήριο το οποίο δεν την επικυρώνει εάν: 1. ο οφειλέτης, κατά τη σύναψη της συμφωνίας, βρίσκεται σε κατάσταση παύσης πληρωμών 2. οι όροι της συμφωνίας δεν εξασφαλίζουν τη διάρκεια της επιχειρηματικής δραστηριότητας, 3. θίγονται τα συμφέροντα των πιστωτών που δεν υπέγραψαν τη συμφωνία 4. η διάρκεια ισχύος της συνομολογείται για διάστημα μεγαλύτερο των δύο ετών από την επικύρωσή της. Η απόφαση του δικαστηρίου δημοσιεύεται στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Ταμείου Νομικών και υπόκειται σε τριτανακοπή μέσα σε προθεσμία δέκα ημερών που αρχίζει την επόμενη της δημοσίευσής της. Τυχόν απορριπτική απόφαση επίσης δημοσιεύεται στο Δελτίο Δικαστικών Δημοσιεύσεων και ο οφειλέτης μπορεί να ασκήσει έφεση κατά αυτής εντός της ίδιας προθεσμίας. Προκειμένου λοιπόν η διαδικασία συνδιαλλαγής να είναι αποτελεσματική, η επικύρωση συνδέεται με σημαντικά αποτελέσματα.τα σημαντικότερα εξ αυτών είναι: η προσωρινή αναστολή των μέτρων ατομικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη, για την ικανοποίηση απαιτήσεων που έχουν γεννηθεί πριν από τη σύναψη τη συμφωνίας συνδιαλλαγής καθώς και οποιουδήποτε ασφαλιστικού μέτρου κατά του οφειλέτη, εκτός αν πρόκειται να διασφαλιστούν στοιχεία της πτωχευτικής περιουσίας. Επίσης, αίρεται προσωρινά η απαγόρευση ή κώλυμα έκδοσης επιταγών που είχε επιβληθεί στον οφειλέτη πριν από την έναρξη της διαδικασίας συνδιαλλαγής. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι η συμφωνία δεσμεύει μόνο τον οφειλέτη και τους πιστωτές που την υπέγραψαν. 5
Η λύση της συμφωνίας μπορεί να επέλθει αυτοδικαίως, είτε λόγω της παρόδου της διάρκειάς της είτε λόγω μεταγενέστερης υπαγωγής του οφειλέτη στη διαδικασία της πτώχευσης. Μπορεί όμως και κάποιος από τους συμβληθέντες πιστωτές να αιτηθεί στο δικαστήριο τη λύση της συμφωνίας όταν αυτή αποδεδειγμένα δεν οδηγεί σε διάσωση της επιχείρησης. Σε περίπτωση κήρυξης πτώχευσης θα πρέπει να τονιστεί ότι οι συμβληθέντες πιστωτές ανακτούν τις απαιτήσεις τους αφού αφαιρεθούν όσα έλαβαν λόγω συμφωνίας με τις εξασφαλίσεις που είχαν πριν το άνοιγμα τις διαδικασίας συναλλαγής. Με αυτή τη διάταξη ο νομοθέτης παρέχει κίνητρο στους πιστωτές για χρηματοδότηση του οφειλέτη ή συνεισφορά υπηρεσιών και αγαθών για συνέχιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας του οφειλέτη. Δεδομένου του αδιεξόδου στο οποίο βρίσκεται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων και των ευνοϊκών για αυτές ρυθμίσεων που προβλέπει η παραπάνω διαδικασία, οι αιτήσεις για την υποβολή σε αυτή αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο, όσο και αν η α ποδοχή τους από το δικαστήριο αλλά και η σύναψη συμφωνίας συνδιαλλαγής και η ευώδωσή της κάθε άλλο παρά εγγυημένες είναι. 6