Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2019

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2019 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ Θεοδώρου Τύρωνος, Μαρκιανοῦ καί Πουλχερίας βασ. Ἀπολυτίκιον Παναγίας Προυσιωτίσσης Ἦχος α Τῆς Ἑλλάδος ἁπάσης Σύ προΐστασαι πρόμαχος καί τερατουργός ἐξαισίων τῇ ἐκ Προύσσης εἰκόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ καί γάρ φωτίζεις ἐν τάχει τούς τυφλούς δεινούς τε ἀπελαύνεις δαίμονας καί παραλύτους δέ συσφίγγεις, Ἀγαθή, κρημνῶν τε σῴζεις καί πάσης βλάβης τούς Σοί προσφεύγοντας. Δόξα τῷ Σῷ ἀσπόρῳ τοκετῷ, δόξα τῷ Σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διά Σοῦ τοιαῦτα θαύματα. ΔΙΑΒΑΣΕ ΤΟ Ἑβδομαδιαῖο φυλλάδιο, Ἀριθμ. 8 ΓΙΑ ΝΑ ΑΡΕΣΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΘΕΟ 1. Ἀγαπητοί μου, σᾶς εὔχομαι νά ζεῖτε ὡραῖα καί εὐχάριστα, χωρίς ταραχές καί ἐνοχές. Καί αὐτή τήν ὄμορφη ζωή τήν ζεῖ κανείς μέ τόν Θεό. Γιατί ἔχουμε γίνει γιά τόν Θεό. Ὅπως τό ψάρι ἔγινε γιά νά κολυμπάει στό νερό καί ὅπως τό πουλάκι ἔγινε γιά νά πετάει στόν ἀέρα, ἔτσι καί ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι γίναμε γιά τόν Θεό. Σπαρταράει τό ψάρι ἔξω ἀπό τήν θάλασσα, ἔστω καί ἄν εἶναι σέ χρυσαφένια ἀμμουδιά ἤ σέ βελουδένιο κρεββάτι. Ὅπως λοιπόν τό φυσικό στοιχεῖο γιά τό ψάρι εἶναι τό νερό, ἔτσι καί γιά τόν ἄνθρωπο τό φυσικό καί τό νορμάλ εἶναι νά ζεῖ μέ τόν Θεό. Ἄνθρωπος πού δέν βρῆκε τόν Θεό, εἶναι στ ἀλήθεια ἀξιολύπητος. Γι αὐτό καί πρέπει νά τόν συμπαθοῦμε σέ ὅ,τι κάνει καί λέγει, γιατί δέν ἔχει Θεό μέσα του.

2. Σεῖς ὅμως, ἀγαπητοί μου, πιστεύετε στόν Θεό, γιατί αὐτό τό πήρατε σάν προῖκα ἱερή ἀπό τούς γονεῖς σας καί τούς παπποῦδες σας. Ἀλλά τήν πίστη μας στό Θεό πρέπει νά τήν ζοῦμε, πρέπει νά τήν γευόμαστε καί νά τήν γλυκαινόμαστε καί νά εἴμαστε ἕτοιμοι νά πεθάνουμε γι αὐτήν, ἄν τό καλέσουν οἱ καιροί. Στό φυλλάδιό μου λοιπόν αὐτό θέλω νά σᾶς πῶ τρία-τέσσερα πράγματα, γιά νά ζοῦμε καί νά χαιρόμαστε τήν πίστη μας. Καί κατά πρῶτον, ἀδελφοί μου, θά σᾶς πῶ νά προσεύχεστε. Νά λέτε τό «Πάτερ ἡμῶν», γιατί εἶναι ἐντολή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μας νά λέγουμε τήν προσευχή αὐτή, ὅπως καί πάλι μιά φορά τήν ἡμέρα τό βράδυ κατά προτίμηση νά λέτε τό «Πιστεύω». Καί ὅταν, ὁποιαδήποτε ὥρα, βρίσκετε ἕνα μικρό περιθώριο, νά προσεύχεστε. Νά προσεύχεστε ἤρεμα, γλυκά καί ἁπαλά, μέ δικά σας λόγια καί νά λέτε στό Θεό ὅ,τι θέλετε. Σάν τό μικρό παιδί πού λέει στόν πατέρα του «θέλω καραμέλες»! Ἀπό τήν προσευχή σας ὅμως νά μήν ἀπουσιάζει ἡ Παναγία. Ἔχει μεγάλη δύναμη ἡ προσευχή στήν Παναγία. Πολύ ὡραία προσευχή στήν Παναγία εἶναι οἱ Χαρετισμοί. Κάνετε, ἀγαπητοί μου, ἀρχή νά διαβάζετε ἔστω καί λίγο μόνο ἀπό τούς Χαιρετισμούς κάθε μέρα καί θά νοιώσετε μιά ἰδιαίτερη χάρη. Ὅλα τά προβλήματά μας νά τά λέμε στήν Παναγία. Πόσο ὡραῖο εἶναι τό θέαμα ἡ μάνα καί ὁ πατέρας νά προσεύχονται γιά τά παιδιά τους! 3. Σᾶς παρακαλῶ, ὦ βαπτισμένοι χριστιανοί, νά κάνετε ἀρχή καί νά βάλετε πρόγραμμα νά πηγαίνετε γιά νά γεύεστε τήν καλύτερη προσευχή πού κάνει ἡ Ἐκκλησία μας κάθε Κυριακή. Τήν προσευχή αὐτή τήν λένε Θεία Λειτουργία. Νά τιμᾶτε, καλοί μου, τήν Κυριακή ἡμέρα. Τήν λέμε «Κυριακή», γιατί εἶναι τοῦ Κυρίου ἡ ἡμέρα αὐτή. Καί τιμή στήν Κυριακή ἡμέρα εἶναι νά πηγαίνετε στήν Ἐκκλησία γιά νά λειτουργηθεῖτε. Παλαιά, ὅταν κάποιον δέν πήγαινε στήν Θεία Λειτουργία τήν Κυριακή, τόν ἔλεγαν «ἀλειτούργητο»! Καί ἐθεωρεῖτο αὐτό ἡ χειρότερη βρισιά. «Τόν ἀλειτούργητο θά πάρεις, παιδάκι μου;», ἔλεγε ἡ γιαγιά στήν ἐγγονή της. «Τί προκοπή θά κάνεις μέ τόν ἀλειτούργητο;». 4 Κοντά στά παραπάνω σᾶς συμβουλεύω, ἀγαπητοί μου, νά διαβάζετε βιβλία πού λένε γιά τήν πίστη μας. Πρέπει νά μάθουμε τό τί πιστεύουμε. Καί πάνω ἀπό ὅλα τά βιβλία, πού φαίνονται ὅτι λένε γιά τόν Θεό, νά διαβάζετε τό ἅγιο Εὐαγγέλιο καί τούς βίους τῶν ἁγίων μας. Αὐτά εἶναι τά καλύτερα ἀπ ὅλα, γιατί δέν εἶναι ὅλα τά θρησκευτικά βιβλία καλά. Ἁγία Γραφή καί βίοι τῶν ἁγίων, αὐτά εἶναι τά πρῶτα καί τά κύρια πού πρέπει νά διαβάζουμε. Σ αὐτά εἶναι ὅλη ἡ πίστη μας καί σ αὐτά τά βιβλία μαθαίνουμε πῶς νά ἀρέσουμε στόν Θεό καί νά γίνουμε καί ἐμεῖς ἅγιοι. 5. Τέλος, θά σᾶς ἔλεγα, ἀγαπητοί ἀδελφοί, νά ἔχετε ἕνα καλό ἱερέα ὡς πνευματικό πατέρα, στόν ὁποῖο νά ἐξομολογεῖστε συχνά τά ἁμαρτήματά σας καί νά τόν συμβουλεύεστε γιά τήν πνευματική σας ζωή. Δέν ἐννοῶ ἕνα πνευματικό πού νά κουβεντιάζετε φιλικά μαζί του γιά διάφορα τρέχοντα καί συμβαίνοντα θέματα, ἀλλά ἐννοῶ πνευματικό καθοδηγό, γιά νά προκόψετε πνευματικά. Ἄν βρῆτε καλό πνευματικό πατέρα, βρήκατε θησαυρό! Θά ἔχετε ἕνα πρέσβυ στόν Θεό γιά τά προβλήματά σας καί ἕνα καλό συμβουλάτορα. Ἀγαπητοί μου, πρέπει νά γίνουμε σωστοί χριστιανοί, ὅπως μᾶς θέλει ὁ Χριστός μας καί ἡ Παναγία μας καί ὄχι ὅπως μᾶς θέλουν τά σημερινά ἁμαρτωλά συστήματα πού βούλιαξαν τήν πατρίδα μας. Μέ πολλές εὐχές, Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας Γιά ἐπικοινωνία στεῖλε μήνυμα στό τηλ. 6976013647. 2

xyyz ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΨΑΛΤΗΡΙΟΥ Ψαλμός ΝΘ 59 Εἰς τὸ τέλος τοῖς ἀλλοιωθησομένοις ἔτι, εἰς στηλογραφίαν τῷ Δαυΐδ, εἰς διδαχήν, 2 ὁπότε ἐνεπύρισε τὴν Μεσοποταμίαν Συρίας καὶ τὴν Συρίαν Σοβά, καὶ ἐπέστρεψεν Ιωάβ, καὶ ἐπάταξε τὴν φάραγγα τῶν ἁλῶν, δώδεκα χιλιάδας. ΓΙΑ ΜΙΑ ΗΤΤΑ 3 Ο Θεός, ἀπώσω ἡμᾶς καὶ καθεῖλες ἡμᾶς, ὠργίσθης καὶ οἰκτείρησας ἡμᾶς. 4 Συνέσεισας τὴν γῆν καὶ συνετάραξας αὐτήν ἴασαι τὰ συντρίμματα αὐτῆς ὅτι ἐσαλεύθη. 5 Ἔδειξας τῷ λαῷ σου σκληρά, ἐπότισας ἡμᾶς οἶνον κατανύξεως. 6 Ἔδωκας τοῖς φοβουμένοις σε σημείωσιν τοῦ φυγεῖν ἀπὸ προσώπου τόξου. (διάψαλμα). 7 Ὅπως ἂν ῥυσθῶσιν οἱ ἀγαπητοί σου, σῶσον τῇ δεξιᾷ σου καὶ ἐπάκουσόν μου. 8 Ὁ Θεὸς ἐλάλησεν ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ ἀγαλλιάσομαι καὶ διαμεριῶ Σίκιμα καὶ τὴν κοιλάδα τῶν σκηνῶν διαμετρήσω. 9 Ἐμός ἐστι Γαλαάδ, καὶ ἐμός ἐστι Μανασσῆ, καὶ Εφραὶμ κραταίωσις τῆς κεφαλῆς μου, Ιούδας βασιλεύς μου 10 Μωὰβ λέβης τῆς ἐλπίδος μου, ἐπὶ τὴν Ιδουμαίαν ἐκτενῶ τὸ ὑπόδημά μου, ἐμοὶ ἀλλόφυλοι ὑπετάγησαν. 11 Τίς ἀπάξει με εἰς πόλιν περιοχῆς; Ἢ τίς ὁδηγήσει με ἕως τῆς Ιδουμαίας; 12 Οὐχὶ σύ, ὁ Θεός, ὁ ἀπωσάμενος ἡμᾶς; Καὶ οὐκ ἐξελεύσῃ, ὁ Θεός, ἐν ταῖς δυνάμεσιν ἡμῶν; 13 Δὸς ἡμῖν βοήθειαν ἐκ θλίψεως, καὶ ματαία σωτηρία ἀνθρώπου. 14 Ἐν τῷ Θεῷ ποιήσωμεν δύναμιν, καὶ αὐτὸς ἐξουδενώσει τοὺς θλίβοντας ἡμᾶς. 1. Ὁ ψαλμός 59 μᾶς παραπέμπει σέ ἕνα θλιβερό συμβάν τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ ἐπί βασιλείας Δαβίδ. Ὁ Δαβίδ ἦταν ἀπασχολημένος μέ τήν ἐκστρατεία κατά τῶν Σύρων, ὅπως τό διαβάζουμε εἰς Β Βασ. κεφ. 8 καί Α Παραλ. κεφ. 18. Τότε λοιπόν οἱ ἐχθροί τῶν Ἰουδαίων οἱ Ἰδουμαῖοι ἤ Ἐδωμῖτες ἐκμεταλλεύθηκαν τήν 3

ἀπουσία τοῦ βασιλέως καί ἐπιτεθέντες κατά τῆς Ἰουδαίας στήν νότια πλευρά της, ἐπέφεραν καταστροφή σ αὐτήν. Τήν θλιβερή αὐτή εἴδηση ἔλαβε ὁ Δαβίδ στό πεδίον τῆς μάχης εὑρισκόμενος καί καταλήφθηκε ἀπό θλίψη καί τρόμο καί ἔγραψε τόν παρόντα ψαλμό, στόν ὁποῖο ἐκφράζει τό παράπονό του στόν Θεό, γιατί ἐγκατέλειψε ἀβοήθητο τόν λαό Του καί ἔπαθε τήν πανωλεθρία αὐτή. Ἀλλά ἡ μετά πόνου αὐτή προσευχή στόν Θεό ἐνδυνάμωσε τόν Δαβίδ καί ἀπέστειλε κατά τῶν Ἰδουμαίων τόν Ἀβεσσά μέ μία μοιραρχία καί μετά ἀπό αὐτόν ἔστειλε καί τόν Ἰωάβ ὡς γενικό διοικητή τοῦ στρατοῦ. Αὐτοί συγκρούστηκαν μέ τόν στρατό τῶν Ἰδουμαίων στήν φάραγγα τῶν Ἁλῶν πρός τά νότια τῆς Νεκρᾶς θαλάσσης καί οἱ Ἰδουμαῖοι κατατροπώθηκαν, ἀφοῦ ἔπεσαν στό πεδίο τῆς μάχης 12.000, ὅπως τό λέγει ἡ ἐπιγραφή τοῦ ψαλμοῦ μας. Αὐτά προλογικῶς διά τήν κατανόηση τοῦ ψαλμοῦ. 2. Ἀρχόμενος ὁ Δαβίδ τόν ψαλμό του λέγει τό παράπονό του στόν Θεό γιά τήν συμβᾶσα καταστροφή τῆς Ἰουδαίας ἀπό τούς Ἰδουμαίους: «Ὁ Θεός ἀπώσω ἡμᾶς καί καθεῖλες ἡμᾶς» (στίχ. 3). «Μᾶς γκρέμισες»! Μία ἄλλη μετάφραση, τοῦ Συμμάχου, λέγει «μᾶς διέκοψες». Καί ἡ μία μετάφραση καί ἡ ἄλλη, δέν σημαίνει τήν πλήρη καταστροφή τῶν Ἰουδαίων, ἀλλά μερική μόνο. Καί εἶναι ἕτοιμος λοιπόν τώρα ὁ Ἰουδαϊκός στρατός, μέ τήν ἐνίσχυση τοῦ Ἀβεσσά καί τοῦ Ἰωάβ, νά ὁρμήσουν ἐναντίον τῶν εἰσβαλλόντων ἐχθρῶν καί νά τούς ἀπωθήσουν. Καί ἔτσι πραγματικά συνέβηκε, ὅπως εἴπαμε στήν ἀρχή. Στήν συνέχεια τοῦ ψαλμοῦ του ὁ Δαβίδ λέγει καί «ὠργίσθης καί ᾠκτείρησας ἡμᾶς» (στίχ. 3). Τό «ᾠκτείρησας» ἔρχεται συνέχεια τοῦ παραπόνου τοῦ Δαβίδ καί σημαίνει, ὅπως τό ἑρμηνεύει ὁ Μ. Ἀθανάσιος, «μᾶς ἔκανες ἐλεεινούς καί ἀθλίους, μᾶς ἔκανες γιά οἶκτο». Μεγάλες ἱστορικές καταστροφές καί ἀναστατώσεις στήν Ἁγία Γραφή ἐκφράζονται μέ τήν εἰκόνα τοῦ σεισμοῦ (βλ. Ἠσ. 24,18-20). Ἔτσι, λοιπόν, καί γιά τήν παρούσα ἧττα τῶν Ἰουδαίων ὁ ψαλμωδός λέγει στόν Θεό: «Συνέτισας τήν γῆν καί συνετάραξας αὐτήν. Ἴασαι τά συντρίμματα αὐτῆς ὅτι ἐσαλεύθη» (στίχ. 4)! Συνεχίζοντας ὁ ποιητής παραπονούμενος πρός τόν Θεό γιά τήν δοκιμασία τῆς χώρας του λέγει: «Ἔδειξαν τῷ λαῷ Σου σκληρά. Ἐπότισας ἡμᾶς οἶνον κατανύξεως» (στίχ. 5). Ὁ «οἶνος κατανύξεως», τόν ὁποῖο ὁ Ἑβραῖος ὀνομάζει «γάϊν ταρελᾶ», δηλαδή, οἶνος ἰλίγγου καί σκοτοδίνης, δηλώνει τήν ὀργή τοῦ Θεοῦ (βλ. Ψαλμ. 74,9. Ἠσ. 51,17. Ἰερ. 32,15-16). Γιά τήν ἧττα πού ὑπέστησαν οἱ Ἰουδαῖοι ὁ Δαβίδ αἰσθάνεται ὅτι ὁ Θεός τούς ἐπότισε μέ τό ποτήριο τῆς ὀργῆς καί τοῦ θυμοῦ Του. Καί στήν συνέχεια ὁ ποιητής μας λέγει πρός τόν Θεό: «Ἔδωκας τοῖς φοβουμένοις σε σημείωσιν, τοῦ φυγεῖν ἀπό προσώπου τόξου» (στίχ. 6). Ὁ Θεός ἐμπιστεύθηκε πρός τόν λαό Του «σημείωσιν», ἕνα ἱερό λάβαρο, γιά νά εἶναι 4

μαχητές Του καί γιά νά προπορεύονται μέ τό σημεῖο αὐτό κατά τῶν ἀλλοθρήσκων ἐχθρῶν τους. Ἀλλά τώρα, λέγει ὁ Δαβίδ ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἔλαβε τήν ἱερή σημαία ἀπό τόν Θεό, τώρα ἐτράπη πρό τῶν ἐχθρῶν του («τοῦ φυγεῖν ἀπό προσώπου τόξου», στίχ. 6). Ὁ ποιητής μας ἐκφράζει μέ λεπτό τρόπο τήν πικρία του πρός τόν Θεό ὅτι δέν ὑποστήριξε τούς σημαιοφόρους Του! Καί ὁ λαός διασκορπίστηκε ἐνώπιον τῶν βολῶν τοῦ ἐχθροῦ ἐγκαταλείψας τήν σημαία του!.. Τελειώνει ἐδῶ, μέ τό «διάψαλμα», τό Α μέρος τοῦ Ψαλμοῦ, τό ὁποῖο ἦταν ἔκφραση παραπόνου καί πίκρας τοῦ ποιητοῦ μας γιά τήν ἧττα τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ ἀπό τούς ἀλλοθρήσκους Ἰδουμαίους. 3. Στό Β μέρος τοῦ παρόντος ψαλμοῦ του ὁ Δαβίδ παρακαλεῖ τόν Θεό γιά νά φανεῖ συνεπής πρός τίς ἱερές ὑποσχέσεις Του. Γιά νά σωθοῦν, λοιπόν, λέγει οἱ «ἀγαπητοί σου», ὦ Θεέ, ἀπό τήν συμφορά πού τούς βρῆκε, «σῶσον» αὐτούς «τῇ δεξιᾷ σου καί ἐπάκουσόν μου», ἐμοῦ τοῦ βασιλέως τοῦ πληγέντος αὐτοῦ λαοῦ. Καί ἔπειτα ὁ Δαβίδ θυμίζει στόν Θεό τούς λόγους Του, ἀφοῦ πεῖ πρῶτα γι Αὐτόν ὅτι «ἐλάλησεν ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ» (στίχ. 8). Καί ἀφοῦ «ἐλάλησεν» ὁ Θεός, θά πρέπει νά πράξει κατά τούς λόγους Του. Καί βέβαια θά γίνει ἔτσι, γιατί ὁ Θεός «ἐλάλησεν ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ». Τί σημαίνει τό «ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ»; Σημαίνει ὅτι ὁ Θεός ὁρκίστηκε στήν ἁγιότητά Του καί ἔτσι εἶναι βέβαιος ὁ ὅρκος Του. Βλ. καί Ἀμ. 4,2. 6,8. Ἀλλά δόθηκε καί ἄλλη ἑρμηνεία: Δέν εἶναι ἀπίθανο ὅτι ὅταν ὁ Δαβίδ ἀσχολεῖτο μέ τούς πολέμους του κατά τῶν Μωαβιτῶν, τῶν Σύρων καί Ἁμαληκιτῶν καί τῶν Ἰδουμαίων ἔπειτα, ὁ μέγας Ἀρχιερεύς ἐρώτησε τόν Θεό διά τῶν Θουμμείμ καί Οὐρείμ καί ἔλαβε ἀπ Αὐτόν τήν ἀποκάλυψη περί τῆς ἐπιτυχίας τῶν ἀγώνων του. Ἔτσι, λοιπόν, ἡ φράση ὅτι ὁ Θεός «ἐλάλησεν ἐν τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ» σημαίνει αὐτήν τήν ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ πρός τόν Ἀρχιερέα. 4. Ἀλλά τί ἐλάλησε ὁ Θεός; «Διαμεριῶ Σίκιμα καί τήν κοιλάδα τῶν σκηνῶν διαμετρήσω. Ἐμός ἐστι Γαλαάδ...» (στίχ. 8-10). Οἱ λόγοι αὐτοί τοῦ Θεοῦ μᾶς ὑπενθυμίζουν τήν διανομή τῆς Χαναάν στίς 12 φυλές τοῦ Ἰσραήλ ἐπί Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ. Ὁ Θεός, τρόπον τινά, διά τῶν «ὅπλων» Του, κατακτήσας τήν Χαναάν, τήν διανέμει τώρα μέ χαρά καί ἀγαλλίαση («ἀγαλλιάσομαι», στίχ. 8) κατά τήν θέλησή Του στούς δούλους Του. Λέγει, λοιπόν, ὁ Θεός ὅτι θά διαμοιράσει τά Σίκιμα καί θά διαμετρήσει τήν κοιλάδα τῶν σκηνῶν (στίχ. 8). Οἱ δύο αὐτές πόλεις βρίσκονται ἡ μιά ἐντεῦθεν καί ἡ ἄλλη ἐκεῖθεν τοῦ Ἰορδάνου καί ἀποτέλεσαν ἱστορικούς σταθμούς κατά τήν ἐπιστροφή τοῦ πατριάρχου Ἰακώβ ἀπό τήν Μεσοποταμία στήν Χαναάν (βλ. Γεν. 37,17-18). Διά τῶν δύο, λοιπόν, αὐτῶν πόλεων σημειώνεται τό σύνολο τῆς Χαναάν, τήν ὁποία ὑποσχέθηκε ὁ Θεός στούς προπάτορες τῶν Ἰουδαίων. Τά Σίκιμα ἤ Συχέμ ἦταν πρός Δυσμάς τοῦ Ἰορδάνου 5

καί ἀπέβησαν ἡ πρώτη πόλη τῆς φυλῆς τοῦ Ἐφραίμ καί ἡ πρωτεύουσα τοῦ βορείου βασιλείου. Ἡ δέ «κοιλάδα τῶν σκηνῶν» ἦταν ἡ Σουκκώθ (Ἰησ. Ν. 13,27), ἡ ὁποία ὀνομάσθη ἔτσι ἀπό τίς σκηνές ἤ καλύβες, πού ἔστησε ἐκεῖ ὁ πατριάρχης Ἰακώβ. Αὐτή ἡ πόλη βρισκόταν στήν κοιλάδα πρός Νότο τοῦ παραποτάμου Ἰαββώκ, πού χυνόταν στόν Ἰορδάνη. Καί λέγει συνέχεια ὁ Θεός στόν λόγο Του, τόν ὁποῖο ἐλάλησε: «Ἐμός ἐστι Γαλαάδ καί ἐμός ἐστι Μανασσῆς. Ἐφραίμ κραταίωσις τῆς κεφαλῆς μου, Ἰούδας βασιλεύς μου» (στίχ. 9). Διά τοῦ Γαλαάδ καί Μανασσῆ ἐννοεῖται ἡ χώρα πρός Ἀνατολάς τοῦ Ἰορδάνου. Διά δέ τοῦ Ἐφραίμ καί Ἰούδα, τῶν δύο κυριωτέρων φυλῶν τῶν Ἰσραηλιτῶν, νοεῖται ὁλόκληρη ἡ πρός Δυσμάς Παλαιστίνη. Ὅλη, λοιπόν, ἡ χώρα τοῦ Ἰορδάνου, καί ἡ ἐντεῦθεν καί ἡ ἐκεῖθεν, ἀνήκει στόν Θεό καί εἶναι ὑπό τήν προστασία Του. Ἐνῶ λοιπόν σέ τοσαύτη τιμή ἔχει ἀνυψώσει τό ἐκλεκτό ἔθνος Του ὁ Θεός, οἱ ἄλλοι περίοικοι λαοί, οἱ ὁποῖοι τό μάχονται, θά ταπεινωθοῦν καί θά συντριβοῦν (στίχ. 10). Ὁ Μωάβ, λέγει ὁ χρησμός τοῦ Θεοῦ, θά εἶναι ὁ «λέβης τῆς ἐλπίδος μου». Θά γίνει, δηλαδή, ἡ λεκάνη στήν ὁποία θά πλύνει τά πόδια του ὁ ἐκλεκτός λαός τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἠσαΐας (βλ. 16,6) ἀποκαλεῖ τόν Μωάβ «ὑβριστήν σφόδρα», ἀλλά ἡ ἔκφραση τοῦ ψαλμωδοῦ μας, ὅτι θά γίνει τό ποδόλουτρο τοῦ Ἰσραήλ (!), εἶναι πολύ ταπεινωτική γι αὐτόν. Καί γιά τήν Ἰδουμαία ὁ χρησμός τοῦ Θεοῦ λέγει ὅτι ἐπ αὐτήν «ἐκτενῶ τό ὑπόδημά μου» (στίχ. 10). Κατά τόν λόγο τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ τά ὑποδήματα τοῦ κυρίου του τά βάσταζε ὁ εὐτελέστατος δοῦλος (βλ. Ματθ. 3,11). Σ αὐτήν τήν θέση ὑποβιβάζει τούς Ἰδουμαίους ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Καί τέλος ὁ χρησμός τοῦ Θεοῦ λέγει: «Ἐμοί ἀλλόφυλοι ὑπετάγησαν» (στίχ. 10). «Ἀλλόφυλοι» ἐδῶ εἶναι οἱ Φιλισταῖοι. 5. Αὐτούς τούς παραπάνω λόγους τοῦ Θεοῦ, ἀναμνησθείς ὁ Δαβίδ (στίχ. 8-10) τούς ἐφαρμόζει τώρα στήν παρούσα δεινή περίπτωση, ἡ ὁποία ἔπληξε τόν Ἰσραήλ. Εἶναι σάν νά λέγει τώρα στό τέλος τοῦ ψαλμοῦ του ὁ ποιητής μας Δαβίδ: Ἀφοῦ, ὦ Θεέ, ἐλάλησες ἐπίσημα, οἱ Ἰδουμαῖοι νά εἶναι οἱ ἐσχατότεροι δοῦλοι, αὐτοί πού καθαρίζουν καί φέρουν τά σανδάλιά σου (!), πῶς ἐπέτρεψες νά γίνουν τώρα αὐτοί νικητές καί κυρίαρχοι τοῦ λαοῦ Σου; «Τίς ἀπάξει με εἰς πόλιν περιοχῆς;» λέγει στήν συνέχεια ὁ ποιητής. «Πόλις περιοχῆς» εἶναι ἡ ὀχυρά καί περιτετειχισμένη πόλη, ἡ πρωτεύουσα τῆς Ἰδουμαίας. «Ἤ τίς ὁδηγήσει με ἕως τῆς Ἰδουμαίας;» (στίχ. 11), ὡς στρατηλάτη, ἐρωτᾷ ὁ ποιητής μας. «Οὐχί σύ, ὁ Θεός», ὁ «ἀπωσάμενος ἡμᾶς» (στίχ. 12), γιά λόγους πού Ἐσύ θέλησες; Ἐσύ, Θεέ μας, «δός ἡμῖν βοήθειαν», γιατί «ματαία σωτηρία ἀνθρώπου» (στίχ. 13). Λοιπόν: «Ἐν τῷ Θεῷ ποιήσομεν δύναμιν καί αὐτός ἐξουδενώσει τούς θλίβοντας 6

ἡμᾶς» (στίχ. 14). Ὅπως βλέπουμε ἡ ἀνάμνηση τῶν λόγων τοῦ Θεοῦ ἐνδυνάμωσε τήν συντετριμμένη ψυχή τοῦ Δαβίδ καί τόν ἔκανε νά ἐκφράζεται θαρρετά καί μέ πεποίθηση. Ὁ Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας 7