Τ Ο Υ Ρ Ι Σ Τ Ι Κ Η Α Γ Ο Ρ Α Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ι Α Σ Ε.Ο.Τ. Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ι Α Σ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ

Τ Ο Υ Ρ Ι Σ Τ Ι Κ Η Α Γ Ο Ρ Α Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ι Α Σ Ε.Ο.Τ. Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ι Α Σ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ ΜΑ Ρ Τ Ι Ο Σ 2015 1

Συνοπτική περιγραφή της τουριστικής αγοράς της Γερμανίας Το έγκυρο επαγγελματικό τουριστικό έντυπο FVW στην ανασκόπηση του 2014 διαπιστώνει, ότι η εξέλιξη της τουριστικής κίνησης το προηγούμενο τουριστικό έτος χαρακτηρίζεται από μια εναλλαγή θετικών και αρνητικών συναισθημάτων. Η έναρξη των πωλήσεων για τη θερινή περίοδο, τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2014, ήταν εξαιρετική, για να ακολουθήσει μια στασιμότητα των πωλήσεων, μέχρι το τέλος του παγκόσμιου ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος, τον Ιούλιο και στη συνέχεια ξεκίνησε ο αγώνας δρόμου των τουριστικών οργανισμών να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Ανασκόπηση αποτελεσμάτων Τουριστικών Οργανισμών Γερμανίας Το έγκυρο γερμανικό επαγγελματικό τουριστικό περιοδικό FVW, παραθέτει στην έκδοση του Δεκεμβρίου 2014 την ετήσια ανασκόπηση - εξέλιξη της γερμανικής τουριστικής αγοράς με τον τίτλο: Σκληρή δουλειά για την επιτυχία. Η ετήσια ανάλυση του επαγγελματικού τουριστικού περιοδικού FVW, βασίζεται στα στοιχεία 55 Τ.Ο. (2013: 57), τα δεδομένα των οποίων επεξεργάστηκαν και καλύπτουν περίπου το 80% της γερμανικής τουριστικής αγοράς. Ο όγκος της συνολικής γερμανικής τουριστικής αγοράς το 2013/14 εκτιμήθηκε -από την Επιτροπή «Έρευνα Αγοράς» της Ομοσπονδίας Ταξιδιών Γερμανίας (DRV), ότι θα έκλεινε με θετικό πρόσημο στο ποσό των 26,0 δισεκ. Ευρώ (2013 : 25,3 δισεκ. Ευρώ και το 2012 : 24,4 δισεκ. Ευρώ), παρά το γεγονός, ότι ο συνολικός αριθμός των τουριστών, που διακίνησαν οι Τ.Ο. της Γερμανίας, παρέμεινε για τρίτη χρονιά στάσιμος σε 43,6 εκατ. άτομα. Ο κύκλος εργασιών των 55 Τ.Ο., που συμπεριλαμβάνει η έρευνα του τουριστικού εντύπου FVW, αυξήθηκε κατά 4,3% και ανήλθε σε 20,7 δισεκ. Ευρώ. Οι διοργανωτές ταξιδιών κατόρθωσαν το τουριστικό έτος 2013/2014 να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους και φυσικά το κέρδος των εταιρειών τους. Αξίζει να σημειώσουμε, ότι ο κύκλος εργασιών των Τουριστικών Οργανισμών παρουσιάζει συνεχή αύξηση τα τελευταία πέντε χρόνια. Η δυναμική όμως της τουριστικής αγοράς οφείλεται στις κρουαζιέρες και στα υψηλών απαιτήσεων ταξίδια. Οι πωλήσεις δωματίων ξενοδοχείων, αεροπορικών εισιτηρίων, ενοικιάσεις εξοχικών κατοικιών μέσω του διαδικτύου κερδίζουν πελάτες από τους Τ.Ο., αφετέρου η επιθυμία των γερμανών για οργανωμένα ταξίδια παραμένει μεν αμείωτη αλλά δεν σημειώνει την επιθυμητή αύξηση. 2

Στη συνέχεια, παραθέτουμε τον κύκλο εργασιών και τα αντίστοιχα ποσοστά συμμετοχής στην τουριστική αγορά της Γερμανίας, των επτά (7) μεγαλύτερων Τ.Ο. στη Γερμανία. Ενδεικτικά αναφέρουμε, τους Τ.Ο.: TUI Deutschland, διατηρεί αδιαφιλονίκητα επί σειρά δεκαετιών την πρώτη θέση στη γερμανική τουριστική αγορά. Στα αποτελέσματα του Τ.Ο. συμπεριλαμβάνονται και τα αποτελέσματα των εταιρειών L Tur, Berge & Meer και Gebeco/Dr.Tigges και οι πωλήσεις αεροπορικών εισιτηρίων της εταιρείας TUIfly. Ο κύκλος εργασιών το 2014 σημείωσε μικρή μείωση κατά 1,8% σε 4,4 δισεκατ. Ευρώ (2013 : 4.478,5) και μερίδιο αγοράς 16,9% (2013 : 17,7%). Τα στοιχεία αυτά αποτελούν εκτιμήσεις του επαγγελματικού τουριστικού περιοδικού FVW και στηρίζονται στα αποτελέσματα της μητρικής εταιρείας TUI Travel. Τη δεύτερη θέση το 2014 καταλαμβάνει ο Τ.Ο. Thomas Cook, στον οποίον ανήκουν οι Τ.Ο. Neckermann Reisen και Öger Tours. Στον κύκλο εργασιών του Τ.Ο. προστίθενται επίσης και οι εκτεταμένες πωλήσεις μεμονωμένων θέσεων της αεροπορικής εταιρείας Condor, που συνέβαλαν, στη μικρή μεν, αύξηση του κύκλου εργασιών σε 3,44 δισεκ. Ευρώ. (2012 : 3,4) και 13,2 % μερίδιο αγοράς (2013 : 13,5). Ο Τ.Ο. DER Touristik (πρώην REWE) αύξησε κατά 2% τον κύκλο εργασιών του σε 3,215 δισεκατ. Ευρώ (2013 : 3,168) και 12,4 % μερίδιο αγοράς. Οι τρεις (3) πρώτοι Τ.Ο. κατέχουν ποσοστό 43% της γερμανικής τουριστικής αγοράς (2013 : 43,7). Την τέταρτη θέση καταλαμβάνει ο Τ.Ο. FTI, με 2,1 δισεκατ. Ευρώ κύκλο εργασιών (2013 : 1,85) αύξησε το μερίδιο αγοράς σε 8,1% (2012 : 6,7 %). Alltours Flugreisen, με 1,47 δισεκατ. Ευρώ κύκλο εργασιών (2013 : 1,45) και 5,6% μερίδιο αγοράς (2013 : 5,7%), βρίσκεται στην 5 η θέση. Aida Cruises, η θυγατρική εταιρεία του αμερικανικού κολοσσού κρουαζιερών Carnival, κατέγραψε αύξηση του κύκλου εργασιών σε 1,3 δισεκατ. Ευρώ (2013 : 1,25) και με 5,0% μερίδιο αγοράς, βρίσκεται στην 6 η θέση. Ο Τ.Ο. Schauinsland Reisen, αύξησε τον κύκλο εργασιών σε 970,0 εκατ. Ευρώ (2013 : 784,0) και το μερίδιο αγοράς του σε 3,7% (2013 : 3,1%) και κατατάσσεται στην έβδομη (7) θέση. 3

Πηγή: FVW Ταξιδιωτικές δαπάνες. Το συνολικό ποσό, το οποίο κατά μέσο όρο δαπάνησαν οι Γερμανοί το προηγούμενο έτος 2014 ανέρχεται σε 1.071,00 Ευρώ ανά άτομο για ένα ταξίδι διακοπών μέσης διάρκειας 12,1 ημερών. Στο ποσό συμπεριλαμβάνονται όχι μόνο η δαπάνη μετακίνησης, διαμονής αλλά και όλες οι δαπάνες-έξοδα στον τόπο διαμονής, όπως π.χ. η αγορά αναμνηστικών δώρων, οι κάρτες εισόδου σε μουσεία, τα φιλοδωρήματα, κλπ. Σε χρονικό διάστημα 5 ετών οι γερμανοί τουρίστες αύξησαν το συνολικό ποσό που δαπάνησαν για τις διακοπές τους κατά 33,00 Ευρώ (2009 : 1038,00 ). Η πραγματική συνολική αύξηση του ημερήσιου δαπανηθέντος ποσού είναι σε ποσοστό μεγαλύτερη του 10%, λόγω της μείωσης της διάρκειας παραμονής στον τόπο διακοπών (2009 : 13 μέρες). 4

Μια μέρα διακοπών σε ένα τουριστικό προορισμό εκτός Γερμανίας στην Ευρώπη κοστίζει κατά μέσο όρο 89 Ευρώ ενώ το αντίστοιχο κόστος στη Γερμανία ανέρχεται σε 75 Ευρώ. Η διαφορά αυτή οφείλεται κατά ένα μέρος και στη μεγαλύτερης διάρκειας παραμονή στον τουριστικό προορισμό του εξωτερικού. Ακόμη μεγαλύτερες διαφορές υπάρχουν στα ταξίδια σε τουριστικούς προορισμούς μεγάλων αποστάσεων. Οι διαφορές στο ύψος των ταξιδιωτικών δαπανών σε τουριστικούς προορισμούς εντός της Γερμανίας τείνουν να εξομαλυνθούν. Δαπάνες διακοπών Προορισμός Ημερήσια δαπάνη Συνολική δαπάνη Μέσος όρος 89 1.071 Γερμανία 75 728 Βάδη Βυρτεμβέργη 77 682 Βαυαρία 80 766 Βαλτική Θάλασσα 76 799 Βόρεια Θάλασσα 83 940 Ευρώπη 86 1.128 Αυστρία 89 905 Ιταλία 92 1.060 Τουρκία 89 1.237 ΕΛΛΑΔΑ 75 1.216 Ισπανία 97 1.269 Μακρινοί προορισμοί 116 1.925 Ισοζύγιο Ταξιδιωτικών Δαπανών & Εισπράξεων Το 2007, οι γερμανοί τουρίστες δαπάνησαν στο εξωτερικό 60,3 δισεκατομμύρια Ευρώ, το 2013, οι ταξιδιωτικές δαπάνες των Γερμανών στο εξωτερικό ανήλθαν σε 68,8 δισεκατομμύρια Ευρώ και για το 2014, και η πρόβλεψη είναι να φτάσουν ή και να υπερβούν τα 70,3 δισεκατομμύρια Ευρώ. Οι εισπράξεις από ξένους τουρίστες στη Γερμανία το αντίστοιχο χρονικό διάστημα από 26,3 δισεκατομμύρια Ευρώ το 2007, ανήλθαν σε 31,0 δισεκατομμύρια Ευρώ το 2013 και το 2014 υπολογίζεται να φτάσουν τα 32,4 δισεκατομμύρια Ευρώ. Η αντίστοιχη πρόβλεψη για το 2015 είναι, ότι οι ταξιδιωτικές δαπάνες θα ανέλθουν σε 73,4 δισεκατομμύρια Ευρώ και οι εισπράξεις σε 34,0 δισεκατομμύρια Ευρώ. 5

Ισοζύγιο Ταξιδιωτικών Δαπανών & Εισπράξεων Γερμανίας (Δισεκ. Ευρώ) Έτος Δαπάνες Τ α ξ ι δ ι ω τ ι κ έ ς Εισπράξεις 2007 60,3 26,3 2008 61,3 27,1 2009 58,2 24,8 2010 58,9 26,2 2011 61,7 27,9 2012 63,2 29,7 2013 68,8 31,0 2014 70,3 32,4 Εκτίμηση 2015 73,4 34,0 Πρόβλεψη 6

Περιγραφή Γερμανών τουριστών Η εταιρεία ΒΑΤ (British American Tobacco), στην ετήσια τουριστική ανάλυση περιγράφει τις τουριστικές συνήθειες των κατοίκων της Γερμανίας και αναφέρει, ότι το 2014, ένα ταξίδι διακοπών διάρκειας τουλάχιστον πέντε ημερών, πραγματοποίησε το 57% των Γερμανών, (2013 : 57%). Ακόμη και αν ο αριθμός των ταξιδιών παρέμεινε το 2014 στάσιμος, ο συνολικός απολογισμός των τελευταίων ετών καταδεικνύει μια σαφή τάση: Τα ταξίδια διατηρούν, για την πλειοψηφία των Γερμανών, τη γοητεία τους και δεν διαφαίνεται αλλαγή στην τάση αυτή. Η δημογραφική εξέλιξη στη Γερμανία δείχνει να επηρεάζει και τον τουριστικό κλάδο. Οικογένειες με λιγότερα παιδιά, περισσότεροι singles και ζευγάρια χωρίς παιδιά διαμορφώνουν την εικόνα του δυνητικού τουρίστα. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν, ότι η ομάδα των «νέων» ηλικιωμένων έχει ακόμα μεγαλύτερη επιρροή στον τουριστικό κλάδο. Πριν από δέκα χρόνια ζούσαν στη Γερμανία 25 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω, εντωμεταξύ ο αριθμός των ατόμων αυτών ανέρχεται σε 29 εκατομμύρια και υπολογίζεται, ότι στα επόμενα δέκα έτη τα άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών θα είναι περισσότεροι από 33 εκατομμύρια. Ονειρεμένες διακοπές για τους Γερμανούς είναι η παραλία, η ξεκούραση - χαλάρωση και ο ευχάριστος χρόνος με το σύντροφο. Ταυτόχρονα, το ενδιαφέρον για τη χώρα διακοπών και τους κατοίκους της είναι πολύ υψηλό. Αυτά είναι τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης αντιπροσωπευτικής έρευνας σε 1.031 Γερμανούς, που πραγματοποίησε ο Τ.Ο. TUI στα μέσα Φεβρουαρίου σε συνεργασία μαζί με την εταιρεία ερευνών αγοράς YouGov. Στην αναζήτηση του τέλειου σκηνικού των διακοπών, οι Γερμανοί επιλέγουν: Παραλία (59 %) Φύση (52 %) Διακοπές στη θάλασσα (27 %) ή σε πολυσύχναστη μεγαλούπολη (21 %) Όσο μεγαλύτερης ηλικίας ήταν οι ερωτηθέντες, μικρότερο το ενδιαφέρον για διακοπές σε μια μεγαλούπολη. Οι Μαλδίβες, η Καραϊβική, η Ισπανία, οι ΗΠΑ είναι οι προορισμοί που καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις ως ονειρεμένοι τόποι διακοπών. 7

Κατά το σχεδιασμό των διακοπών των ονείρων τους, οι Γερμανοί δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ηρεμία και στη δυνατότητα απομάκρυνσης από την καθημερινότητα: Το κριτήριο αυτό είναι σημαντικό για 60% των ερωτηθέντων. Αμέσως μετά είναι η γνωριμία με τη χώρα και τους κατοίκους της, όπως επίσης το καλό φαγητό και ποτό (και τα δύο κριτήρια με ποσοστό 56%). Η προσφορά ολοκληρωμένων υπηρεσιών (35%) και τα ταξίδια περιπέτειας ή ασυνήθιστων εμπειριών (31 %) είναι πολύ λιγότερο σημαντικά, ενώ οι προσφορές προγραμμάτων ευεξίας ή οι αθλητικές δραστηριότητες, (με 12% ή 6%) διαδραματίζουν μικρό ρόλο. Ο ελεύθερος χρόνος για το σύντροφο είναι ιδιαίτερα σημαντικός στις διακοπές των ονείρων: Ως εκ τούτου, οι Γερμανοί (50%), κατά κύριο λόγο θέλουν να ταξιδέψουν με το σύντροφό τους. Η οικογένεια (23%), οι φίλοι (12%) ή μια οργανωμένη ομάδα (3%) ελκύουν μικρότερο ενδιαφέρον. Εξαίρεση υπάρχει : Στους ερωτηθέντες που έχουν οικογένεια με παιδιά και ανήκουν στις ηλικίες 35 έως 44 ετών: Η οικογένεια βρίσκεται στην πρώτη θέση. Τουριστικοί προορισμοί στο εξωτερικό Η Ελλάδα στους "νικητές" της τουριστικής περιόδου 2013/2014: Για δεύτερη συνεχή χρονιά σημείωσε αύξηση ο αριθμός των Γερμανών που επισκέφτηκαν την Ελλάδα. Η Ισπανία εξακολουθεί να διατηρεί την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των γερμανών τουριστών και αύξησε το μερίδιο της στην τουριστική αγορά της Γερμανίας, ενώ η Ιταλία έχασε μερίδιο της Γερμανικής τουριστικής αγοράς, η δε Τουρκία κατόρθωσε να διατηρήσει το μερίδιο του 2013. Η Ελλάδα για δεύτερη συνεχή χρονιά η Ελλάδα αύξησε το μερίδιο της στη τουριστική αγορά της Γερμανίας. Μερίδιο αγοράς τουριστικών προορισμών στο εξωτερικό Προορισμός Μερίδιο αγοράς Μεταβολή 2013/2014 Ισπανία 14,4 1,2 Ιταλία 6,9-0,5 Τουρκία 6,7 0,0 Αυστρία 4,0 0,4 Κροατία 3,0 0,5 ΕΛΛΑΔΑ 2,7 0,5 Σκανδιναβία 2,4 0,3 Κάτω χώρες 2,1-0,2 Γαλλία 2,1-0,9 Πολωνία 1,5-0,3 8

Μερίδιο αγοράς τουριστικών προορισμών στο εξωτερικό: Γραφική απεικόνιση Πηγή: RA ReiseAnalyse Σταθερός σε υψηλό επίπεδο είναι και ο αριθμός των παραθεριστών, που πραγματοποίησε το 2014, οργανωμένο ταξίδι διακοπών, δηλαδή χρησιμοποίησε για τις διακοπές του τις υπηρεσίες των Τ.Ο. Ιδιαίτερα επιθυμητά ήταν τα υψηλών προδιαγραφών ταξίδια διακοπών. Οι Γερμανοί πολίτες έχουν αναπτύξει μια ιδιαίτερη ευαισθητοποίηση για ποιοτικά ταξίδια. Η τιμή από μόνη της δεν είναι το καθοριστικό κριτήριο αγοράς. Ισοζύγιο ταξιδιωτικών δαπανών και εισπράξεων των Γερμανών στο εξωτερικό και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από το εξωτερικό 2007-2015 (σε δισεκατομμύρια ευρώ). Η οικονομική κατάσταση στη Γερμανία: Μέτρια ανάπτυξη σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον Η εξέλιξη της γερμανικής οικονομίας για το 2015 χαρακτηρίζεται από κορυφαίους οικονομολόγους ως θετική, αλλά μέτρια. Οι προβλέψεις για την αναμενόμενη αύξηση του Α.Ε.Π. κυμαίνεται από + 1,0% έως + 1,3%. Η βασική κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης είναι η αυξανόμενη κατανάλωση των ιδιωτικών νοικοκυριών στη Γερμανία, που ευνοείται από τις λογικές αυξήσεις των μισθών, το συνεχιζόμενο χαμηλό πληθωρισμό και τη μείωση του ιδιωτικού χρέους. Στη θετική εξέλιξη 9

της οικονομίας συνέβαλε επίσης, η ιδιαίτερα χαμηλή τιμή του αργού πετρελαίου στο τέλος του 2014 και στην αρχή του 2015. Ανασταλτικός παράγων στην περαιτέρω ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας θεωρείται εν μέρει το αδύναμο ευρωπαϊκό περιβάλλον εντός της ζώνης του ευρώ. Βασικοί παράγοντες της περαιτέρω οικονομικής ανάπτυξης Η αύξηση του ρυθμού εξέλιξης των εξαγωγών στη Γερμανία. Η εξαιρετικά καλή κατάσταση στη γερμανική αγορά εργασίας και η συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης. Το συνεχιζόμενο χαμηλό ποσοστό πληθωρισμού, κυρίως λόγω των χαμηλών τιμών της ενέργειας στην παγκόσμια αγορά. Η αύξηση της αγοραστικής δύναμης των ιδιωτικών νοικοκυριών σε συσχετισμό με την καταναλωτική διάθεση του πληθυσμού. Προοπτικές για το 2015 Η επιθυμία για ταξίδι διακοπών παραμένει αμείωτη στους Γερμανούς. Ποσοστό 44% των Γερμανών δήλωσε ήδη τον Ιανουάριο, ότι προγραμματίζει σίγουρα ένα ταξίδι διακοπών. Ένας στους οκτώ (12,5%) κατοίκους της Γερμανίας προγραμματίζει περισσότερα του ενός ταξίδια, ενώ ένας στους πέντε (19%) είναι σίγουρος, ότι δεν θα πραγματοποιήσει ταξίδι διακοπών. Οι αναποφάσιστοι ανέρχονται στους 37%, οι οποίοι ευχαρίστως θα ταξίδευαν αλλά δεν είναι σίγουροι εάν θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν την αντίστοιχη δαπάνη. Η εμπειρία από τα προηγούμενα έτη έδειξε, ότι ένας από στους τρεις αναποφάσιστους τελικά ταξίδεψε για διακοπές. Με βάση τη θετική εξέλιξη της γερμανικής οικονομίας και των ιδιωτικών νοικοκυριών, αναμένεται μια πολύ καλή τουριστική χρονιά για το 2015 με μία μέτρια δυναμική ανάπτυξης. Η οικονομική κατάσταση στη Γερμανία είναι καλή, παρά το ασθενέστερο δεύτερο εξάμηνο του έτους 2014. Οι οικονομικές συνθήκες στη Γερμανία στο τέλος του 2014 και οι θετικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη της οικονομίας το 2015, είναι οι ευνοϊκότερες προϋποθέσεις τόσο για τα επαγγελματικά, όσο και για τα ιδιωτικά ταξίδια. 10

Ο όγκος των επαγγελματικών ταξιδιών και κατά συνέπεια ο προϋπολογισμός των δαπανών για τα επαγγελματικά ταξίδια υπολογίζεται να παραμείνει σταθερός. Δεν αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στον κλάδο αυτό, κυρίως λόγω της ιδιαίτερης ευαισθητοποίησης των εταιρειών ως προς την υπερκατανάλωση και τη μείωση των δαπανών. Καθοριστικό ρόλο στην πορεία των κρατήσεων από τη Γερμανία για Ελλάδα, προβλέπεται να διαδραματίσει η πορεία των συζητήσεων της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ανταποκρίσεις και τα δημοσιεύματα των γερμανικών Μ.Μ.Ε. και οι φιλογερμανικές ή μη αντιδράσεις στην Ελλάδα. Η Προϊσταμένη Ευτυχία-Χριστίνα Αϊβαλιώτου Συντάκτρια: Ολυμπία Τσιουλάκη Μάρτιος 2015 11