ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ Σ. ΚΟΥΣΗ Υ φ ηγητού Π ολιτικής Ο ικονομίας ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΑΛ. & Ε. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΟΔΟΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ ΑΡΙΘ. 10 Α Θ Η Ν AI
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η ΚΕΦΑΛ. Α '.-Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. Σελ. 7 17. 1. Τό γεγονός τής οίκονομικής τάξεως. 2. Αι ανάγκαι. 3. Ύπηρεσίαι. 4. Αγαθά. 5. Πλούτος. 6. Ή αρχή τής ανεπαρκείας. 7. Οικονομική ενέργεια. 8. Οικονομία. 9. Φύσις καί έννοια τής Ε θνικής- -Λαϊκής Οικονομίας. 10. Ή Οργανωτική Άρχή τής Κοινωνικής Οικονομίας. 11. Όρισμός καί αντικείμενον τής Πολιτικής Οικονομίας. 12. Οικονομική Άρχή. 13. Τά Ελατήρια τής Οίκονομικής Ένεργείας. 14. Ό Οικονομικός Άνθρωπος. 15. θεωρίαι περί τής Οίκονομικής Έξελίξεως. ΚΕΦΑΛ. Β '.- Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. Σελ. 17-30. 1. Εμπειρία καί Επιστήμη. 2. Οικονομική Θεωρία Κοινωνιολογία. 3. Πολιτική Οικονομία καί Δίκαιον. 4. Πολιτική Οικονομία καί Ηθική. 5. Οικονομία καί Τεχνική-Τεχνολογία. 6. To σύστημα των Οικονομικών Έπισιημών. 7. Διαίρεσις τής Θεωρητικής Πολιτικής Οικονομίας. 8. Ή προέλευσις του δρου Πολιτική Οικονομία. 9. Ή ενταξις τής Πολιτικής Οικονομίας εις τον κύκλον τών Επιστημών. ΚΕΦΑΛ. Γ '.- Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. Σελ. 31 40. I. Χαρακτήρ τών μεταξύ τών Οικονομικών φαινομένων σχέσεων. 1) Ή άρχή τής αίτιότητος. 2) Ή άρχή τής έξαρτήσεως.
2 7 6 I I. Ή μέθοδος τής Π ολίτικης Οικονομίας. 3. Είδη μεθόδου. 4. Αΐ μέθοδοι έν τη έφαρμογή είς τήν Πολιτικήν Οικονομίαν. 5. Ή μεθοδολογική έρις. I I I. ΟΙ οικονομικοί νόμοι. 1. 'Η κοινωνική νομοτέλεια. 2. Έννοια καί φύσις του φυσικού νόμου. 3. Έννοια καί φύσις του οικονομικού νόμου. 4. Συμπέρασμα. ΚΕΦΑΛ. Δ'. Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟ ΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ. Σελ. 40-51. 1. Ελλάς Μέσος Αιών. 2. Εμποροκρατία. 3. Φυσιοκρατία. 4. Ή Κλασική Σχολή. 5. Ή Ιστορική Σχολή. 6. Ό Σοσιαλισμός. 7. Ή Ψυχολογική Σχολή. 8. Διευθυνομένη Οικονομία. ΚΕΦΑΛ. Ε'. ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑΙ Σελ. 51-61. I. Α ί ανάγκαι. 1. Έννοια. 2. Διάκρισις των αναγκών. 3. Existenzminimum. 4. Κοινωνικός προσδιορισμός των αναγκών. 5. Χαρακτηριστικά των αναγκών. I I. Ζ ή τη σις. 1. Ζήτησις καί Προσφορά. I I I. Α γαθ ά. 1. Έννοια. 2. Διάκρισις τών άγαθών. V. Ε μπόρευμα. IV. ια Τ ιμ ή Χρήμα. 1. Αξία. 2. Ανταλλακτική αξία. 3. Τιμή. 4. ήμα. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΕΦΑΛ. ΣΤ'. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛ ΛΟΝ ΚΑΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ. Σελ. 62-78. I. Κοινω νικοί όμάδες. 1. Οικογένεια. 2. Χωρικά Σωματεία. 3. Σωματεία ιδιωτικά.
2 7 7 I I. Πληθ υσμός, 1. Έννοια. 2. Ή πυκνότης του πληθυσμού. 3, Αγροτικός καί άστικός πληθυσμός. 4. Φυλον καί ηλικία του πληθυσμού. 5. Η θνησιμότης καί ή γονιμότης του πληθυσμού. 6. Πληθυσμιακή Πολιτική. I l l. Ή περί πληθ υσμοϋ θ εωρία του Malthus. ΚΕΦΑΛ. Ζ '.-Τ Ο ΦΥΣΙΚΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Σελ. 74-78. 1. Φυσικαί προϋποθέσεις τής οικονομικής ζωής. 2. Φύσις. ΚΕΦΑΛ. Η '.- Α Ι ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΝΟΜΙΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΖΩΗΣ. Σελ. 78 83. 1. Γενικά. 2. Οικονομική ελευθερία. 3. Ιδιοκτησία. 4. Κληρονομικόν Δίκαιον. 5. Συμπέρασμα. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΕΦΑΛ. θ'. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑΙ. Σελ. 84 87. 1. Ή ένταξις τής θεωρίας τής παραγωγής έν τή Πολιτική Οικονομία. 2. Έννοια παραγωγής. 3. Παραγωγικότης καί κέρδος. 4. Έννοια συντελεστού. ΚΕΦΑΛ. I'. ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. Σελ. 88 91. 1. Γενικά χαρακτηριστικά. 2. Τό έδαφος ως βάσις εγκαταστάσεως τής παραγωγής. Φυσικαί προϋποθέσεις. 3. Οικονομικαί προϋποθέσεις. 4. Ή έγκατάστασις τής γεωργικής παραγωγής. 5. Ή έγκατά-
2 7 8 στάσις της βιομηχανικής παραγωγής. 6. Τό έδαφος ώς πηγή φυσικών υλών καί δυνάμεων. ΚΕΦΑΛ. ΙΑ'. Η ΕΡΓΑΣΙΑ. Σελ. 92 104. 1. Έννοια. 2. Παραγωγικοί καί μή παραγωγικοί έργασίαι. 3. Είδη εργασίας. 4. Ή διαθέσιμος εργασία. 3. Α πόδοσις τής έργασίας. 6. Έντασις τής αποδόσεως τής εργασίας. I. 'Ο καταμερισμός τής εργασίας. 1. Έννοια. 2. Πλεονεκτήματα καί μειονεκτήματα του καταμερισμού. 3. Προϋποθέσεις καταμερισμού τής εργασίας. I I. Αί μηχαναί. 1. Σημασία τών μηχανών. I I I. Ή επιστημονική οργάνωσις τής εργασίας. 1. Έννοια. ΚΕΦΑΛ. ΙΒ' ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ. Σελ. 104-115. 1. Έννοια καί φύσις του κεφαλαίου. 2. Είδη κεφαλαίου. 3. Ή δικαιολογία του κεφαλαίου ώς συντελεστού. 4. Ή παραγωγικότης του κεφαλαίου. 5. Δημιουργία κεφαλαίου Α ποταμίευσις. 6. Κεφαλαιοκρατία. ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΝ Η ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΕΦΑΛ. Ι Γ. Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΣ ΚΑΙ Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ. Σελ. 116-124. 1. Αυτόνομος παραγωγή. 2. Επιχειρηματίας. 3. Έπιχείρησις. 4.
2 7 9 'Η αποστολή του επιχειρηματίου. 5. Αί μορφαί τής επιχειρήσεως κατά την προσωπικότητα του επιχειρηματίου. ΚΕΦΑΛ. ΙΔ' Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΝ. Σελ. 124-126. 1, Ό Ανταγωνισμός. 2. Μονοπώλιον. ΚΕΦΑΛ. ΙΕ'. ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗ ΧΑΝΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΕΩΣ. Σελ. 127-130. 1. Ή οικιακή βιοτεχνία. 2. Ό περιοδεύων εργάτης ή μισθωτή εργασία. 3. Ό βιοτέχνης. 4. Ή βιομηχανία κατ οίκον. 5. Τό έργοστάσιον. ΚΕΦΑΛ. ΙΣΤ'. Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ και Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Σελ. 130-136. I. Ό Νόμος της συγκεντρώσεως της παραγωγής. 1. Μεγάλη Μικρά επιχείρησις. 2. Ή συγκέντρωσις τής παραγωγής. 3. Πλεονεκτήματα τής μεγάλης επιχειρήσεως. 4. Ή διατήρησις τής μικρας επιχειρήσεως. II. ΕΙδίκευσις καί συγκέντρωσις επιχειρήσεων. 1. Ειδίκευσις. 2, Ο λοκλήρωσις. 3. Καρτέλλα Τράστ. ΚΕΦΑΛ. ΙΖ '.-Τ Ο ΚΡΑΤΟΣ ΕΝ ΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ. Σελ. 136-139. 1. Ή Φιλελευθέρα άποψις. 2. Ή σοσιαλιστική άποψις. 3. Μορφαί παρεμβάσεως του κράτους. 4. Προϋποθέσεις επιτυχίας.
280 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΝ Η ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛ. ΙΗ '.-Α Ν Τ Α Λ Λ Α ΓΗ ΑΓΟΡΑ. Σελ. 140-143. I. Συναλλαγή, I I. 'Αγορά. I I I. Χρηματιστήρια. ΚΕΦΑΛ. Ιθ '. ΑΞΙΑ. Σελ. 144 156. 1. Έννοια. 2. Εί δη. 3. Χρησιμότης Αξία. 4. Ή αποστολή τής θεωρίας τής αξίας. 5. Αί περί αξίας θεωρίαι. ΚΕΦΑΛ. Κ' ΤΙΜΑΙ. Σελ. 156-184. 1. Τό πρόβλημα. 2. Έννοια τιμής. 3. Ζήτησις. 4. Ή πυραμίς τών αγοραστών. 5. Ή ελαστικότης τής ζητήσεως. 6. Προσφορά. 7. Ό σχηματισμός τών τιμών του ελευθέρου ανταγωνισμού. 8. Ό νόμος τής προσφοράς καί τής ζητήσεως. 9. Ό νόμος τής αδιαφορίας τών τ ι μών καί ή πρόσοδος τών καταναλωτών. 10. Τιμαί μονοπωλίου. 11. Διαφορισμός τών τιμών. 12. Αί τιμαί του μικρού εμπορίου. 13. Διατιμήσεις. 14. Έξοδα παραγωγής καί τιμαί. 15. 'Η συνάρτησις τών τιμών. 16. Αί τιμαί τών συνδεδεμένων προϊόντων. 17. Αί περί τιμών θεωρίαι. Συμπέρασμα. ΚΕΦΑΛ. ΚΑ' ΤΟ ΧΡΗΜΑ. Σελ. 184-205. 1. Γένεσις καί φύσις του χρήματος. 2. Λειτουργίαι του χρήματος. 3. Κράτος καί χρήμα. 4. Ή ύλη έξ ής τό χρήμα. 5. Τό μεταλλικόν χρήμα (νόμισμα). 6. Χάρτινα μέσα πληρωμών. Α ναπληρώματα
281 του χρήματος. 7. Νομισματικά συστήματα. 8. Ή αξία του χρήματος. 9. Μεταβολαί τής αξίας του χρήματος τό επίπεδον τών τιμών. ΚΕΦΑΛ. ΚΒ'.-~ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΝ. Σελ. 205-213. 1. Έννοια. 2. Ιστορική εξέλιξις. 3. Ή οικονομική σημασία του εμπορίου. 4. Είδη εμπορίου. 5. Ή σημασία του εξωτερικού εμπορίου. 6. Ή εξωτερική εμπορική πολιτική. ΚΕΦΑΛ. Κ Γ '.-Τ Ο ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΝ ΕΜΠΟ- ΡΙΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ. Σελ. 213-220 1. Εμπορικόν ισοζύγιον. 2. Ι σοζύγιον λογαριασμών. 3. Ή εξίσωσις τών λογαριασμών. 4. Τό συνάλλαγμα. ΚΕΦΑΛ. ΚΔ'. ΠΙΣΤΙΣ. Σελ. 220-226. 1. Έννοια καί φύσις τής πίστεως. 2. Προϋποθέσεις αναπτύξεως τής πίστεως. 3. Είδη πίστεως. 4. Πρόσθετος (πληθωρική) πίστις 5. Πίστις καί κεφάλαιον. 6. Πλουτολογική σημασία τής πίστεως. 7. Αγορά πίστεως. ΚΕΦΑΛ. ΚΕ'. ΟΡΓΑΝΩΣΙΣ ΤΗΣ ΠΙ- ΣΤΕΩΣ ΤΡΑΠΕΖΑΙ. Σελ. 226-234. 1. Έννοια τών τραπεζών. 2. Τραπεζιτικοί εργασίαι. 3. Είδη Τραπεζών. 4. Εκδοτικοί Τράπεζαι. 5. Προεξοφλητική Πολιτική.
282 ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟΝ Η ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΚΕΦΑΛ. Κ Σ Τ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑΙ. Σελ. 235-238. 1. Περιουσία. 2. Πρόσοδος. 3. Εισόδημα. 4. Διάκρισις εισοδημάτων. 5. Εθνική πρόσοδος-έθνικόν εισόδημα. 6. Ή πηγή των εισοδημάτων. 7. Τό πρόβλημα τής διανομής. Ό χι ίση άλλα ωφέλιμος καί δικαιοτέρα διανομή. ΚΕΦΑΛ. ΚΖ'. ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΕΞ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Σελ. 239-248. I Ό Εργατικός μισθ ός, σελ. 239 245. 1. Έννοια. 2. Είδη εργατικού μισθού. 3. Εισόδημα του εργάτου. 4. Μέθοδος αμοιβής. 5. Ή αγορά εργασίας. 6. Α ί περί εργατικού μισθού θεωρίαι. II. Τό κέρδος του επιχειρηματικού, σελ. 245 248. 1. Έννοια καί φύσις του κέρδους. 2. Ε ί δη κέρδους. 3. Αί περί κέρδους θεωρίαι. 4. Ε ξίσωσις των κερδών. 5. Τό μέγεθος του Επιχειρηματικού κέρδους. ΚΕΦΑΛ. ΚΗ'. ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΕΚ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ. Σελ. 249-262. I. Εισόδημα του κεφαλαίου-τόκος, σελ. 249 253. 1. Έννοια καί φύσις του τόκου. 2. Ακαθάριστος τόκος καί πραγματικός τό κος. 3. Προσδιορισμός του ύψους του τόκου. 4. Αί περί τόκου θεωρίαι. II. 'Έγγειος πρόσοδος, σελ. 253 262. 1. Έννοια καί φύσις έγγειου προσόδου. 2. Γένεσις καί είδη τής εγγείου προσόδου. 3. Ή περί εγγείου προσόδου θεωρία. 4. Έγγειος πρόσοδος καί τό σοσιαλιστικόν κράτος. 5. Ή φορολογία τής εγγείου προσόδου. 6. Ή σχέ-
2 8 3 7. Ή μελλον σις τής έγγειου προσόδου προς τά άλλα εισοδήματα. τική εξέλιξις τών εισοδημάτων. ΚΕΦΑΛ. ΚΘ'.-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑΙ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ. Σελ. 262-273. 1. Παρατηρήσεις. 2. Στατική καί δυναμική εν τή οικονομία. 3. Ή κανονική κατάστασις τής οικονομίας. 4. Κρίσεις καί διακυμάνσεις. 5. Είδη κρίσεων. 6. Είδη διακυμάνσεων. 7. Κρίσις καί πτώσις τής οικονομικής ζωής. 8. Ό οικονομικός κύκλος. Περιγραφή τής διαδρομής. 9. Χαρακτηριστικά εκάστης φάσεως του οικονομικού κύκλου. 10. Τά αίτια των οικονομικών κρίσεων καί διακυμάνσεων. 11. Συμπέρασμα περί των αιτίων τών κρίσεων καί διακυμάνσεων. 12. Έκ τής ιστορίας τών οικονομικών κρίσεων.