Γ ΓΕΛ 14 / 04 / 2019 ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΜΑ Α A1. Σε μία οξειδοαναγωγική αντίδραση το H 2 S μετατρέπεται σε H 2 SO 4. Η μεταβολή του αριθμού οξείδωσης του ατόμου το θείου είναι ίση με: α. 2 β. 4 γ. 6 δ. 8 A2. Σε δοχείο σταθερού όγκου και θερμοκρασίας εισάγονται n mol αερίου Α και n mol αερίου Β και αποκαθίσταται η ισορροπία που περιγράφεται από τη χημική εξίσωση: 2Α(g) + Β(g) 2Γ(g) + Δ(g) Αν η απόδοση της αντίδρασης είναι 40 %, θα ισχύει ότι: α. η πίεση μετά την αποκατάσταση της χημικής ισορροπίας είναι το 40 % της αρχικής. β. στη χημική ισορροπία τα mol της ουσίας Β είναι διπλάσια από τα mol της ουσίας Γ. γ. στη χημική ισορροπία το μίγμα των αερίων είναι ισομοριακό. δ. το ποσοστό μετατροπής της ουσίας Β είναι ίσο με 40 %. A3. Κατά την αραίωση υδατικού διαλύματος Na 2 SO 4, με σταθερή θερμοκρασία το ph του διαλύματος: α. αυξάνεται β. μειώνεται γ. παραμένει σταθερό δ. τα δεδομένα δεν επαρκούν για να γνωρίζουμε τον τρόπο μεταβολής του ph. A4. Με δεδομένο ότι το χημικό στοιχείο Χ βρίσκεται στην 3 η περίοδο του Περιοδικού Πίνακα και έχει μικρότερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού από το 12 Mg θα ισχύει ότι: α. το Χ έχει μικρότερη ατομική ακτίνα από το Mg β. το οξείδιο του Χ έχει χημικό τύπο Χ 2 Ο γ. το Χ ανήκει στα ευγενή αέρια. δ. το άτομο του Χ στη θεμελιώδη κατάσταση δεν έχει μονήρη ηλεκτρόνια. Σελίδα 1 από 5
A5. Στο μόριο της ένωσης CH 3 COCH 2 COOH υπάρχουν: α. 12 δεσμοί σ και 2 δεσμοί π β. 14 δεσμοί σ και 1 δεσμός π γ. 11 δεσμοί σ και 3 δεσμοί π δ. 12 δεσμοί σ και 1 δεσμός π. ΘΕΜΑ Β Β1. α. Το μαγγάνιο, Mn, είναι σκληρό αλλά εύθραυστο αργυρόλευκο μέταλλο το οποίο απομονώθηκε για πρώτη φορά από τον J.G.Gahn το 1774. Με δεδομένο ότι έχει ατομικό αριθμό, Ζ, ίσο με 25 να: i. Γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του ατόμου του μαγγανίου στη θεμελιώδη κατάσταση. i Βρείτε τη θέση του μαγγανίου στον περιοδικό πίνακα. Υπολογίσετε πόσα ηλεκτρόνια στο άτομο του μαγγανίου έχουν μαγνητικό κβαντικό αριθμό m l ίσο με -1. Βρείτε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου με τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα στην περίοδο του μαγγανίου. Μονάδες 4 x 1 β. Το μαγγάνιο σχηματίζει ενώσεις με διάφορους αριθμούς οξείδωσης γι αυτό το συναντάμε συχνά σε οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω αντιδράσεις και να συμπληρώσετε τους κατάλληλους στοιχειομετρικούς συντελεστές. i. NaBr + KMnO 4 + H 2 SO 4 Br 2 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + Na 2 SO 4 + H 2 O KCl + MnO 2 + H 2 SO 4 Cl 2 + MnSO 4 + K 2 SO 4 + H 2 O i K 2 MnO 4 + CO 2 KMnO 4 + MnO 2 + K 2 CO 3 Μονάδες 3 x 2 Β2. Σε δοχείο εισάγονται στοιχειομετρικές ποσότητες HCl και Ο 2 και αποκαθίσταται η ισορροπία: 4HCl(g) + O 2 (g) 2Cl 2 (g) + 2H 2 O (g), ΔΗ < 0 Στην κατάσταση της ισορροπίας πραγματοποιούνται οι παρακάτω μεταβολές: i. Μειώνεται ο όγκος του δοχείου με σταθερή θερμοκρασία. i Προστίθεται ποσότητα O 2 με σταθερό όγκο και σταθερή θερμοκρασία. Αυξάνεται η θερμοκρασία με σταθερό όγκο. Προστίθεται ποσότητα αδρανούς αερίου με σταθερό όγκο και σταθερή θερμοκρασία. Να συμπληρώσετε τα κενά στον παρακάτω πίνακα σημειώνοντας αν κάθε φυσικό μέγεθος αυξάνεται (Α), μειώνεται (Μ) ή παραμένει σταθερό(σ). Σελίδα 2 από 5
Μεταβολή [HCl] [Cl 2 ] a Kc P i. i Μονάδες 8 Β3. Δίνονται τα παρακάτω υδατικά διαλύματα που βρίσκονται στην ίδια θερμοκρασία: Διάλυμα ΝΗ 3, διάλυμα Δ1, Διάλυμα ΚΟΗ, διάλυμα Δ2, Τα δύο διαλύματα έχουν την ίδια τιμή ph και τον ίδιο όγκο. i. Ποιο από τα διαλύματα Δ1 και Δ2 έχει μεγαλύτερη συγκέντρωση; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 3 Σε κάθε ένα από τα διαλύματα Δ1 και Δ2 προσθέτουμε την απαιτούμενη ποσότητα HClO 4 ώστε να έχουμε πλήρη εξουδετέρωση οπότε προκύπτουν τα διαλύματα Δ 3 και Δ 4 αντίστοιχα. Ποιο από τα διαλύματα Δ3 και Δ4 έχει μεγαλύτερη τιμή ph; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνονται οι παρακάτω χημικές εξισώσεις για το μέταλλο Μ: + Μ (g) Μ (g) + 1e ΔΗ 1 = 600 KJ +2 Μ (g) Μ (g) + 2e ΔΗ 2 = x KJ To x μπορεί να έχει την τιμή: α. 1000 β. 1200 γ. 1700 Να αιτιολογήσετε την επιλογή σας. Μονάδες 4 Μονάδες 1 + 4 Γ2. Αλκένιο Χ έχει στο μόριό του συνολικά 11 σ δεσμούς. Να προσδιορίσετε τον συντακτικό τύπο του Χ αν γνωρίζουμε ότι όλα τα άτομα C στο μόριο του Χ δεν βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Μονάδες 3 Γ3. Να βρείτε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ,Ε,Ζ,Θ, Λ, M και N. πυκνό Η 2 SO 4 / 170 o C + Br 2 Α B Γ Δ E + HCl + NaOH αλκοόλη + Η 2 Ο + HgSO 4 / H + Ζ + Mg Απόλυτος αιθέρας Θ Λ + Η 2 Ο M I 2 / NaOH N + CHI 3 Μονάδες 10 x 1 Σελίδα 3 από 5
Γ4. Μίγμα CH 3 CH 2 OH και C 3 H 7 OH, αλκοόλη Ψ, μάζας 21,2 g χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη. Η προσθήκη περίσσειας μεταλλικού νατρίου στο πρώτο μέρος οδηγεί στην έκλυση 2,24 L αερίου μετρημένων σε STP συνθήκες. Η προσθήκη διαλύματος Ι 2 το οποίο περιέχει και NaOH, στο δεύτερο μέρος έχει ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό 39,4 g κίτρινου ιζήματος. i. Να βρείτε την σύσταση, σε mol, του αρχικού μίγματος. Να προσδιορίσετε τον συντακτικό τύπο της Ψ. Δίνονται Ar(C) = 12, Ar(H) = 1, Ar(O) = 16, Ar(I) = 127 ΘΕΜΑ Δ Δ1. Σε κενό δοχείο όγκου V 1 = 2 L, σε σταθερή θερμοκρασία θ ο C, εισάγονται 8 mol στερεού C και 6 mol αερίου CO 2 οπότε αποκαθίσταται η χημική ισορροπία: C(s) + CO 2 (g) 2CO(g) Η παραπάνω χημική ισορροπία, Χ.Ι(1), αποκαταστάθηκε σε χρονικό διάστημα 5 s μετά την έναρξη της αντίδρασης και η απόδοση ήταν 25 %. i. Να υπολογίσετε τη μέση ταχύτητα της αντίδρασης από την έναρξή της μέχρι την αποκατάσταση της Χ.Ι(1) καθώς και την σταθερά χημικής ισορροπίας Kc στους θ ο C. Διατηρώντας σταθερή τη θερμοκρασία μεταβάλουμε τον όγκο του δοχείου και μετά την αποκατάσταση της νέας ισορροπίας, Χ.Ι(2) στο δοχείο υπήρχαν συνολικά 8 mol αερίων. Να υπολογίσετε τον όγκο V 2 του δοχείου στη Χ.Ι(2). i Στη Χ.Ι(2) προσθέτουμε ποσότητα CO, διατηρώντας τον όγκο και τη θερμοκρασία του δοχείου σταθερά, οπότε μετά την αποκατάσταση της τελικής ισορροπίας, Χ.Ι(3), στο δοχείο υπήρχαν 9 mol CO 2. Να υπολογίσετε πόσα mol CO προστέθηκαν στο δοχείο. Δ2. Δίνονται τα παρακάτω υδατικά διαλύματα που βρίσκονται στους 25 o C. Διάλυμα CH 3 COOH 0,1 M, διάλυμα Υ1, Διάλυμα HCOOH 1 M, διάλυμα Υ2. i. Να υπολογίσετε το ph του διαλύματος Υ1 και το βαθμό ιοντισμού του HCOOH στο Υ2. + 3 Πόσα ml νερού πρέπει να προσθέσουμε σε 50 ml του Υ1 για να προκύψει διάλυμα Υ3 του οποίου το ph θα έχει μεταβληθεί κατά μισή μονάδα σε σχέση με το Υ1; i Πόσα mol Ca(OH) 2 πρέπει να προσθέσουμε σε 200 ml του διαλύματος Υ1 για να προκύψει διάλυμα Υ4 με ph = 5; Σελίδα 4 από 5
Αναμιγνύουμε 600 ml του διαλύματος Υ1 με 400 ml του διαλύματος Υ2 και στο διάλυμα που προκύπτει προσθέτουμε 0,46 mol KOH. Να υπολογίσετε το ph του διαλύματος Υ5 που προκύπτει. v. Να υπολογίσετε το μέγιστο όγκο διαλύματος KMnO 4 0,2 M παρουσία H 2 SO 4 που μπορεί να αποχρωματίσει το διάλυμα Υ5. Δίνονται Ka(HCOOH) = 10-4, Ka(CH 3 COOH) = 10-5, όλα τα διαλύματα βρίσκονται στους 25 ο C όπου Kw = 10-14, η προσθήκη του Ca(OH) 2 και του KOH δεν επηρεάζει τον όγκο των διαλυμάτων και ότι τα δεδομένα επιτρέπουν όλες τις γνωστές προσεγγίσεις. ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σαςνα γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μην γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. Μολύβι επιτρέπεται, μόνο αν το ζητάει η εκφώνηση, και ΜΟΝΟ για πίνακες, διαγράμματα κλπ.. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10:30 ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! Σελίδα 5 από 5