ΟΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Α.Ε. ΕΤΗΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Για την περίοδο από 1 Ιανουαρίου 2016 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΕΛΙΔΑ I. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 3 II. ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ 7 III. ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΥΤΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ 12 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 13 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ 13 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 14 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ 14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΥΤΗ 1. ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ... 15 2. ΒΑΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ... 15 3. ΒΑΣΙΚΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ... 19 4. ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΠΑΓΙΑ... 22 5. AΥΛΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 23 6. ΠΕΛΑΤΕΣ... 23 7. ΛΟΙΠΑ ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 23 8. ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ... 23 9. ΛΟΙΠΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 24 10. ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ... 24 11. ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ... 24 12. ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΛΟΓΩ ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ... 25 13. ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΟΙ... 26 14. ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ... 27 15. ΛΟΙΠΕΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ... 28 16. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ... 28 17. ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ... 29 18. ΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ... 29 19. ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ... 29 2
I. ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 3
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 Η παρούσα έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΟΤΕ Ανώνυμη Εταιρεία Ασφαλιστικής Πρακτόρευσης («ΟΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΗ» ή «Εταιρεία»), έχει συνταχθεί με βάση τις διατάξεις των άρθρων 43α και 136 του Κ.Ν. 2190/1920 και αναφέρεται στις Οικονομικές Καταστάσεις της Εταιρείας της 31 Δεκεμβρίου 2016 και της χρήσης που έληξε την ημερομηνία αυτή, οι οποίες έχουν συνταχθεί βάσει των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧA). Α. ΓΕΝΙΚΑ H ασφαλιστική αγορά το 2016 Σύμφωνα με την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος το 2016, η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων αυξήθηκε κατά 4,6%, από τα 3.579,17 εκατ. το 2015 σε 3.783,52 εκατ. το 2016. Ο ασφαλιστικός κλάδος το 2017, έχει να αντιμετωπίσει το ασταθές πολιτικό κλίμα, τους νέους φόρους και τις νέες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις που στερούν εισόδημα από τους καταναλωτές. Από την πλευρά των ασφαλισμένων-καταναλωτών υπάρχει σαφής προτίμηση και αναζήτηση προϊόντων υγείας. Καθώς, οι καλύψεις των ασφαλιστικών ταμείων και οι υπηρεσίες των δημόσιων νοσοκομείων έχουν επιδεινωθεί σημαντικά, οι πολίτες στρέφονται προς προϊόντα υγείας (πρωτοβάθμιες και νοσοκομειακές καλύψεις). Πολλές εταιρείες από το καλοκαίρι του 2016 έχουν προχωρήσει σε αναθεωρήσεις των τιμολογίων τους ενσωματώνοντας και τις αυξήσεις του ΦΠΑ. Τα ασφάλιστρα αυτοκινήτου παραμένουν σε πτωτική τροχιά για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά εξαιτίας του «τιμολογιακού» ανταγωνισμού που έχει επικρατήσει στις εταιρείες αλλά και εξαιτίας των εταιρειών Ελεύθερης Παροχής Υπηρεσιών (ΕΠΥ). Μείωση παρουσιάζει ο αριθμός των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Η πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής, θα ακολουθήσει την πρόσφατη πώληση της ΑΤΕ Ασφαλιστική στην Ergo Ασφαλιστική. Η ασφαλιστική αγορά συγκεντρώνεται και, μοιραία, ανάλογη πορεία ακολουθούν και τα γραφεία διαμεσολάβησης. Η αδιαμφισβήτητη συνεισφορά της ιδιωτικής ασφάλισης στην προστασία του κοινωνικού ιστού από κάθε κίνδυνο, τα σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου στην Ελλάδα (χαμηλό ποσοστό διείσδυσης στο ΑΕΠ) και βέβαια η παρουσία μεγάλων, οργανωμένων και καταξιωμένων επιχειρήσεων ομίλων, συνιστούν κάποια από τα «δυνατά» σημεία του κλάδου, ενώ η χαμηλή ασφαλιστική συνείδηση του πληθυσμού αποτελεί «αδύνατο» σημείο για τον κλάδο. «Ευκαιρίες» για τον ασφαλιστικό κλάδο μπορούν να αποτελέσουν μεταξύ άλλων, η επέκταση συνεργασιών των ασφαλιστικών εταιρειών με ιδιωτικές μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας, η ανάπτυξη συνεργειών με το δίκτυο κοινωνικής ασφάλισης της χώρας και βέβαια η χρήση της τεχνολογίας (internet κλπ.). Από την άλλη πλευρά, η οικονομική κατάσταση της χώρας και η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των ιδιωτών συνιστούν, τη δεδομένη στιγμή, τη μεγαλύτερη «απειλή» για τον κλάδο (ICAP, 2016). Ένα ακόμα αδύνατο σημείο του κλάδου, μετατρέπεται σταδιακά σε δυνατό: Η αξιοπιστία που κλονίσθηκε σημαντικά λόγω της ανάκλησης αδειών ασφαλιστικών εταιρειών (με αποκορύφωμα την υπόθεση ΑΣΠΙΣ) αποκαθίσταται μέσω της εφαρμογής της οδηγίας Solvency II, που ενσωματώνει αυστηρές προδιαγραφές φερεγγυότητας. H τρέχουσα στρατηγική της ΟΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Ανθρωποκεντρική προσέγγιση: δίνουμε σημασία στις προτιμήσεις και ανάγκες των υπαρχόντων και δυνητικών πελατών. Ενίσχυση του ομαδικού πνεύματος του ανθρωπίνου δυναμικού. Εξασφάλιση κερδοφορίας. Συνεχής προσπάθεια μείωσης των ασφαλίστρων των εταιρικών ασφαλιστηρίων του Ομίλου. Κάλυψη δυνητικών κινδύνων του Ομίλου, μέσα από τη συνεργασία με την υποδιεύθυνση Enterprise Risk Management. Ανάπτυξη νέων AFFINITY ασφαλιστικών προϊόντων. Εστίαση στην προσέλκυση πελατών εκτός του Ομίλου ΟΤΕ: Ανάπτυξη πωλήσεων στους επιχειρηματικούς κινδύνους καθώς και στους κλάδους: υγείας, σύνταξης και περιουσίας. Συνεργασία μόνο με μεγάλες και αξιόπιστες ασφαλιστικές εταιρείες και μεσίτες/πρακτορεία ασφαλίσεων στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Β. ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ 2016 Η χρήση του 2016 ολοκληρώθηκε με κερδοφορία για την Εταιρεία. Τα κέρδη προ φόρων ανέρχονται σε Ευρώ 110.697 έναντι Ευρώ 165.597 του έτους 2015. Η Εταιρεία διατήρησε τα έσοδα και τα έξοδά της σε ικανοποιητικά επίπεδα. Παρατηρήθηκε συνολική αύξηση του κύκλου εργασιών 2,85% σε σχέση με το 2015. Τα έσοδα από τα ασφαλιστήρια του Ομίλου ΟΤΕ μειώθηκαν κατά 15,58%. Η μείωση, αυτή, οφείλεται κυρίως σε συμβόλαια oneoff το 2015, που δεν είχαν ανανέωση το 2016. Τα έσοδα από τα ασφαλιστήρια συμβόλαια πελατών έκτος του Ομίλου ΟΤΕ, παρουσίασαν αύξηση κατά 30,03%. Τα έσοδα από τα συμβόλαια retail αυξήθηκαν κατά 5,96%. Αναλυτικά: το Αυτοκίνητο παρέμεινε σταθερό, ενώ αυξήθηκε η Ζωή κατά 59,58% και μειώθηκε η Σύνταξη κατά 44,29%. 4
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Μεγάλη αύξηση εσόδων υπήρξε από τα προϊόντα AFFINITY: το πρόγραμμα COSMOTE Deals For You με ANYTIME για την ασφάλιση αυτοκινήτων και η ασφάλιση συσκευών από τα καταστήματα GERMANOS και COSMOTE. Οι δραστηριότητες της Εταιρείας για το 2016 χαρακτηρίζονται από τα εξής γεγονότα: Δημιουργία και υλοποίηση προϊόντων AFFINITY: ασφάλιση συσκευών και επέκτασης εγγύησης, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Retail Marketing του Ομίλου ΟΤΕ, τα όποια διατίθενται μέσω των καταστημάτων και online. Αγορά και εφαρμογή IT προγράμματος πολύ-τιμολόγησης στον κλάδο αυτοκινήτου, για την ταχύτερη και βέλτιστη εξυπηρέτηση των πελατών. Μείωση του χρόνου αποζημίωσης στον κλάδο αυτοκινήτου με φιλικό διακανονισμό. Σημαντικές συμφωνίες με ασφαλιστικές εταιρείες για δημιουργία συμβολαίων υγείας με βελτιωμένους όρους και καλύψεις αποκλειστικά για τους πελάτες της Εταιρείας. Παροχή δωρεάν αναβάθμισης στις αποζημιώσεις αυτοκίνητων για τους ασφαλισμένους της Εταιρείας στην Generali. Διαχείριση αποζημιώσεων και δημιουργία μητρώου ασφαλιστικών συμβάντων Ομίλου ΟΤΕ (claims management). Εστίαση στην εξατομικευμένη ασφαλιστική υποστήριξη ανωτάτων στελεχών. Υποστήριξη Marketing από εξειδικευμένη εταιρεία. Συνεργασία με τις εταιρίες του Ομίλου ΟΤΕ στα Βαλκάνια για τη βελτίωση του insurance management τους. Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΧΡΗΣΗΣ 2016 Τα οικονομικά μεγέθη της Εταιρείας για τη χρήση 2016 με βάση τα Δ.Π.Χ.Α. έχουν διαμορφωθεί ως εξής : Ο κύκλος εργασιών ανήλθε στα Ευρώ 1.084.690 έναντι Ευρώ 1.054.631 της χρήσης 2015. Τα κέρδη προ φόρων διαμορφώθηκαν στα Ευρώ 110.697 και τα αντίστοιχα του 2015 στα 165.597 Ευρώ. Το EBITDA (κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων) ανήλθε στα Ευρώ 131.282 έναντι Ευρώ 183.749 του έτους 2015. Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζεται η εξέλιξη των σημαντικότερων αριθμοδεικτών: 31/12/2016 31/12/2015 Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία / Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 4,37 2,07 Ίδια Κεφάλαια / Σύνολο περιουσιακών στοιχείων 0,67 0,51 Η αναλογία ανδρών - γυναικών του προσωπικού της Εταιρείας για το έτος 2016 ανήλθε σε 47%. Δ. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 2017 Έναρξη Ομαδικής Ασφάλισης σε προαιρετική ασφαλιστική βάση 33.000 Συνταξιούχων του Ομίλου ΟΤΕ. Αναζήτηση νέων ψηφιακών καναλιών προώθησης ακολουθώντας την τάση της αγοράς και την αντίστοιχη στόχευση του Ομίλου: Εξασφάλιση ανταγωνιστικών ασφαλίστρων για τους υπάλληλους του Ομίλου ΟΤΕ και προώθησή τους μέσα από την πλατφόρμα MyNet. Υλοποίηση των νέων προγραμμάτων AFFINITY από τον Όμιλο ΟΤΕ: extended warranty και sms- travel insurance. Σχεδίαση της ομογενοποιήσης των Ομαδικών Νοσοκομειακών και της βελτίωσης των Συνταξιοδοτικών Ομαδικών συμβολαίων του Ομίλου. Παροχή συμβουλών σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά θέματα. Περαιτέρω διείσδυση στα καταστήματα franchise ΓΕΡΜΑΝΟΣ. Ανάλυση των υπαρχόντων δεδομένων (data analytics) με σκοπό την ανάπτυξη εξατομικευμένων προϊόντων, ενίσχυση των πωλήσεων και καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μας. Δημιουργία 3ετούς Business Plan για την Εταιρεία. Ε. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Η Εταιρεία εκτίθεται στους παρακάτω κινδύνους από τη χρήση των χρηματοοικονομικών της μέσων: Πιστωτικός κίνδυνος Κίνδυνος ρευστότητας Κίνδυνος αγοράς Πιστωτικός κίνδυνος Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος χρηματοοικονομικής ζημίας για την Εταιρεία σε περίπτωση που κάποιος πελάτης ή συναλλασσόμενος με χρηματοοικονομικό μέσο δεν εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις και προέρχεται κυρίως από απαιτήσεις από πελάτες. 5
ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Η Εταιρεία είναι υπόχρεη είσπραξης των ασφαλιστηρίων συμβολαίων, ωστόσο, δεν υπάρχει σημαντικός πιστωτικός κίνδυνος για την Εταιρεία, από την αδυναμία εξόφλησης των ασφαλιστηρίων συμβολαίων από τους ασφαλισμένους, διότι σε περίπτωση καθυστέρησης, τα συμβόλαια ακυρώνονται από τις ασφαλιστικές εταιρείες εντός του συμφωνημένου χρόνου. Η Εταιρεία εισπράττει τα ασφαλιστήρια συμβόλαια χωρίς καθυστερήσεις βάσει συμβολαίων με τους πελάτες της. Τα ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα θεωρούνται ως στοιχείο με υψηλό πιστωτικό κίνδυνο, καθώς οι τρέχουσες μακροοικονομικές συνθήκες ασκούν σημαντική πίεση στις τράπεζες. Το μεγαλύτερο μέρος των ταμειακών διαθεσίμων της Εταιρείας είναι επενδυμένα σε αντισυμβαλλόμενους με σταθερή πιστοληπτική ικανότητα και για βραχυπρόθεσμη διάρκεια. Κίνδυνος ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας συνίσταται στον κίνδυνο η Εταιρεία να μη μπορέσει να εκπληρώσει τις χρηματοοικονομικές της υποχρεώσεις όταν απαιτείται. Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις της Εταιρείας αποτελούνται από υποχρεώσεις σε ασφαλιστικές εταιρείες και πιστωτές και λήγουν σε περίοδο μικρότερη του έτους. Η Εταιρεία διατηρεί επαρκή ρευστότητα για την εμπρόθεσμη εκπλήρωση των υποχρεώσεών της. Για την παρακολούθηση και διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας η Εταιρεία διενεργεί προβλέψεις ταμειακών ροών σε τακτική βάση. Κίνδυνος αγοράς Ο κίνδυνος αγοράς συνίσταται στον κίνδυνο οι αλλαγές στις τιμές της αγοράς, όπως οι συναλλαγματικές ισοτιμίες, επιτόκια και τιμές μετοχών, να επηρεάσουν τα αποτελέσματα της Εταιρείας ή την αξία των χρηματοοικονομικών μέσων που κατέχει. Ο σκοπός της διαχείρισης του κινδύνου της αγοράς είναι να ελέγχει την έκθεση της Εταιρείας στους κινδύνους αυτούς στο πλαίσιο αποδεκτών παραμέτρων. Η Εταιρεία δεν έχει χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και υποχρεώσεις σταθερού επιτοκίου που να αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω της κατάστασης συνολικού εισοδήματος και παράγωγα (συμβόλαια ανταλλαγής επιτοκίων) που να χαρακτηρίζει ως μέσα αντιστάθμισης λογιστικού μοντέλου αντιστάθμισης εύλογης αξίας. Επομένως, μία αλλαγή των επιτοκίων κατά την ημερομηνία ισολογισμού δε θα επηρέαζε την κατάσταση συνολικού εισοδήματος λόγω εύλογων αξιών. ΣΤ. ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΛΕΓΧΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Το μακροοικονομικό και χρηματοοικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα εμφανίζει σημάδια σταθεροποίησης, ωστόσο εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα. Οι έλεγχοι κεφαλαίων που αρχικώς επιβλήθηκαν στη χώρα την 28 Ιουνίου 2015, συνεχίζουν να υφίστανται, ωστόσο έκτοτε έχουν χαλαρώσει. Οι έλεγχοι κεφαλαίου είχαν βραχυχρόνια επίπτωση στις εγχώριες δραστηριότητες της Εταιρείας, ωστόσο αυτό έχει ομαλοποιηθεί. Με την υπόθεση ότι οι έλεγχοι κεφαλαίων θα υφίστανται μόνο για μικρό χρονικό διάστημα και ότι οι συμφωνημένοι όροι και προϋποθέσεις του τρίτου προγράμματος διάσωσης θα εφαρμοστούν, δεν αναμένεται σημαντική αρνητική επίπτωση στις δραστηριότητες της Εταιρείας στην Ελλάδα. Η Διοίκηση εκτιμά συνεχώς τον πιθανό αντίκτυπο τυχόν αλλαγών στο μακροοικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον στην Ελλάδα έτσι ώστε να εξασφαλίσει ότι θα ληφθούν όλες οι απαραίτητες ενέργειες και τα μέτρα προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι τυχόν επιπτώσεις στις δραστηριότητες της Εταιρείας στην Ελλάδα. Η Διοίκηση δεν είναι σε θέση να προβλέψει με ακρίβεια τις πιθανές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία, ωστόσο με βάση την αξιολόγησή της, η Διοίκηση έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν απαιτούνται πρόσθετες προβλέψεις απομείωσης των χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων της Εταιρείας κατά την 31 Δεκεμβρίου 2016. Z. ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ Δεν υπάρχουν σημαντικά γεγονότα μεταγενέστερα της 31 Δεκεμβρίου 2016, τα οποία να πρέπει να γνωστοποιηθούν σε αυτές τις οικονομικές καταστάσεις. Αθήνα, 1 Ιουνίου 2017 Αριστόδημος Δημητριάδης Πρόεδρος Δ.Σ. 6
II. ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ 7
OTE ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ Έκθεση Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή Προς τους Μετόχους της Εταιρείας «ΟΤΕ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ» Έκθεση Ελέγχου επί των Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Ελέγξαμε τις συνημμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας «ΟΤΕ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ», οι οποίες αποτελούνται από την κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης της 31ης Δεκεμβρίου 2016, τις καταστάσεις αποτελεσμάτων χρήσεως και συνολικού εισοδήματος, μεταβολών ιδίων κεφαλαίων και ταμειακών ροών της χρήσεως που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και περίληψη σημαντικών λογιστικών αρχών και μεθόδων και λοιπές επεξηγηματικές πληροφορίες. Ευθύνη της Διοίκησης για τις Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις Η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση αυτών των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και για εκείνες τις εσωτερικές δικλίδες, που η διοίκηση καθορίζει ως απαραίτητες, ώστε να καθίσταται δυνατή η κατάρτιση χρηματοοικονομικών καταστάσεων απαλλαγμένων από ουσιώδη ανακρίβεια, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Ευθύνη του Ελεγκτή Η δική μας ευθύνη είναι να εκφράσουμε γνώμη επί αυτών των χρηματοοικονομικών καταστάσεων με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου, πού έχουν ενσωματωθεί στην Ελληνική Νομοθεσία (ΦΕΚ/Β /2848/23.10.2012). Τα πρότυπα αυτά απαιτούν να συμμορφωνόμαστε με κανόνες δεοντολογίας, καθώς και να σχεδιάζουμε και διενεργούμε τον έλεγχο με σκοπό την απόκτηση εύλογης διασφάλισης για το εάν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη ανακρίβεια. Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για την απόκτηση ελεγκτικών τεκμηρίων, σχετικά με τα ποσά και τις γνωστοποιήσεις στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Οι επιλεγόμενες διαδικασίες βασίζονται στην κρίση του ελεγκτή περιλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ουσιώδους ανακρίβειας των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται είτε σε απάτη είτε σε λάθος. Κατά τη διενέργεια αυτών των εκτιμήσεων κινδύνου, ο ελεγκτής εξετάζει τις εσωτερικές δικλίδες που σχετίζονται με την κατάρτιση και εύλογη παρουσίαση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρείας, με σκοπό το σχεδιασμό ελεγκτικών διαδικασιών κατάλληλων για τις περιστάσεις, αλλά όχι με σκοπό την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλίδων της εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών αρχών και μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης. ΠΡΑΙΣΓΟΥΩΤΕΡΧΑΟΥΣΚΟΥΠΕΡΣ Ανώνυμη Ελεγκτική Εταιρεία, Λεωφ. Κηφισίας 268, 15232 Χαλάνδρι Τ: +30 210 6874400, Φ: +30 210 6874444, www.pwc.gr Λεωφ. Κηφισίας 260 & Κόδρου, 15232 Χαλάνδρι, Τ: +30 210 6874400, Φ: +30 210 6874444 Εθνικής Αντίστασης 17, 55134 Θεσσαλονίκη, Τ: +30 2310 488880, Φ: +30 2310 459487 8
OTE ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ Γνώμη Κατά τη γνώμη μας, οι συνημμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν εύλογα, από κάθε ουσιώδη άποψη, την οικονομική θέση της Εταιρείας «ΟΤΕ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ» κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016, τη χρηματοοικονομική της επίδοση και τις ταμειακές της ροές για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έκθεση επί Άλλων Νομικών και Κανονιστικών Απαιτήσεων Λαμβάνοντας υπόψη ότι η διοίκηση έχει την ευθύνη για την κατάρτιση της Έκθεσης Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου, κατ εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 5 του άρθρου 2 (μέρος Β) του Ν. 4336/2015, σημειώνουμε ότι: α) Κατά τη γνώμη μας η Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού Συμβουλίου έχει καταρτισθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις του άρθρου 43α του Κωδ. Ν. 2190/1920 και το περιεχόμενο αυτής αντιστοιχεί με τις συνημμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της χρήσης που έληξε την 31/12/2016. β) Με βάση τη γνώση που αποκτήσαμε κατά τον έλεγχό μας, για την Εταιρεία «ΟΤΕ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ» και το περιβάλλον της, δεν έχουμε εντοπίσει ουσιώδεις ανακρίβειες στην Έκθεση Διαχείρισης του Διοικητικού της Συμβουλίου. Αθήνα, 02 Ιουνίου 2017 Η ΟΡΚΩΤΟΣ ΕΛΕΓΚΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΗΣ ΠράϊσγουωτερχαουςΚούπερς Ανώνυμη Ελεγκτική Εταιρεία Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές Α.Μ. ΣΟΕΛ 113 Δέσποινα Μαρίνου ΑΜ. ΣΟΕΛ 17681 ΠΡΑΙΣΓΟΥΩΤΕΡΧΑΟΥΣΚΟΥΠΕΡΣ Ανώνυμη Ελεγκτική Εταιρεία, Λεωφ. Κηφισίας 268, 15232 Χαλάνδρι Τ: +30 210 6874400, Φ: +30 210 6874444, www.pwc.gr Λεωφ. Κηφισίας 260 & Κόδρου, 15232 Χαλάνδρι, Τ: +30 210 6874400, Φ: +30 210 6874444 Εθνικής Αντίστασης 17, 55134 Θεσσαλονίκη, Τ: +30 2310 488880, Φ: +30 2310 459487 9
ΙΙΙ. ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 10
ΟΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Α.Ε. ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση Οι Ετήσιες Εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις που παρατίθενται στις σελίδες 12 έως 29 εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο την 1 Ιουνίου 2017 και υπογράφονται από τους: Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Ο Διευθύνων Σύμβουλος Ο Διευθυντής Λογιστικών Υπηρεσιών Αριστόδημος Δημητριάδης Παναγιώτης Ρογάρης Αναστάσιος Καπενής 11
ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΥΤΗ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Η Σ Θ Ε Σ Η Σ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σημειώσεις 2016 2015 Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Ενσώματα πάγια 4 53.961 64.838 Άυλα περιουσιακά στοιχεία 5 17.568 7.221 Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις 13 25.111 17.316 Λοιπά μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 7 2.140 5.916 Σύνολο μη κυκλοφορούντων περιουσιακών στοιχείων 98.780 95.291 Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Πελάτες 6 224.802 236.954 Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 9 27.805 40.677 Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα 10 158.143 691.738 Σύνολο κυκλοφορούντων περιουσιακών στοιχείων 410.750 969.369 ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 509.530 1.064.660 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Ίδια κεφάλαια Μετοχικό κεφάλαιο 11.1 86.000 86.000 Τακτικό αποθεματικό 11.2 28.666 28.666 Λοιπά αποθεματικά 11.3 (5.449) 3.038 Υπόλοιπο κερδών εις νέο 232.290 427.098 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 341.507 544.802 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Πρόβλεψη αποζημίωσης προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 12 74.083 50.973 Σύνολο μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων 74.083 50.973 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές 14 44.978 65.660 Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 15 48.962 403.225 Σύνολο βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 93.940 468.885 ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ 509.530 1.064.660 Οι επισυναπτόμενες Σημειώσεις που παρατίθενται στις σελίδες 15-29 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 12
ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΥΤΗ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ Α Τ Ω Ν Σημειώσεις 2016 2015 Κύκλος εργασιών 1.084.690 1.054.631 Λοιπά λειτουργικά έσοδα 36 3.160 Λειτουργικά έξοδα Αποδοχές προσωπικού (458.984) (490.337) Λοιπά λειτουργικά έξοδα, εκ των οποίων: (494.460) (383.705) Αμοιβές και υπηρεσίες τρίτων (342.878) (253.971) Παροχές τρίτων (69.633) (62.810) Λοιποί φόροι και τέλη (1.709) (2.462) Λοιπά λειτουργικά έξοδα (80.240) (64.462) Σύνολο λειτουργικών εξόδων πριν από αποσβέσεις και απομειώσεις (953.444) (874.042) Λειτουργικά κέρδη προ χρηματοοικονομικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων, αποσβέσεων και απομειώσεων 131.282 183.749 Αποσβέσεις και απομειώσεις 4,5 (18.031) (15.541) Λειτουργικά κέρδη προ χρηματοοικονομικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων 113.251 168.208 Έσοδα και έξοδα από χρηματοοικονομικές και επενδυτικές δραστηριότητες Πιστωτικοί τόκοι 78 57 Χρεωστικοί τόκοι (2.632) (2.668) Ζημιές από χρηματοοικονομικές και επενδυτικές δραστηριότητες (2.554) (2.611) Κέρδη προ φόρων 110.697 165.597 Φόρος εισοδήματος 13 (55.505) (60.611) Κέρδη χρήσης 55.192 104.986 Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Σ Υ Ν Ο Λ Ι Κ Ο Υ Ε Ι Σ Ο Δ Η Μ Α Τ Ο Σ Σημειώσεις 2016 2015 Κέρδη χρήσης 55.192 104.986 Αναλογιστικά κέρδη / (ζημιές) 12 (11.953) 6.909 Αναβαλλόμενοι φόροι επί των αναλογιστικών κερδών / (ζημιών) 13 3.466 (1.925) Σύνολο στοιχείων που δε θα ταξινομηθούν μεταγενέστερα στην κατάσταση αποτελεσμάτων (8.487) 4.984 Λοιπά συνολικά εισοδήματα / (ζημιές) (8.487) 4.984 Συγκεντρωτικά συνολικά εισοδήματα χρήσης 46.705 109.970 Οι επισυναπτόμενες Σημειώσεις που παρατίθενται στις σελίδες 15-29 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 13
ΕΤΗΣΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016 ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΥΤΗ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Ω Ν Ι Δ Ι Ω Ν Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ω Ν Μετοχικό κεφάλαιο Τακτικό αποθεματικό Λοιπά αποθεματικά Υπόλοιπο κερδών εις νέον Σύνολο Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2015 86.000 28.666 (1.946) 672.112 784.832 Kέρδη χρήσης - - - 104.986 104.986 Λοιπά συνολικά εισοδήματα - - 4.984-4.984 Συγκεντρωτικά συνολικά εισοδήματα - - 4.984 104.986 109.970 Μερίσματα - - - (350.000) (350.000) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2015 86.000 28.666 3.038 427.098 544.802 Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2016 86.000 28.666 3.038 427.098 544.802 Kέρδη χρήσης - - - 55.192 55.192 Λοιπά συνολικά εισοδήματα / (ζημιές) - - (8.487) - (8.487) Συγκεντρωτικά συνολικά εισοδήματα - - (8.487) 55.192 46.705 Μερίσματα - - - (250.000) (250.000) Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2016 86.000 28.666 (5.449) 232.290 341.507 Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Η Τ Α Μ Ε Ι Α Κ Ω Ν Ρ Ο Ω Ν Σημειώσεις 2016 2015 Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη προ φόρων 110.697 165.597 Προσαρμογές για: Αποσβέσεις και απομειώσεις 4,5 18.031 15.541 Πρόβλεψη για αποζημίωση προσωπικού 12 9.995 14.961 Χρεωστικοί τόκοι 2.632 2.668 Πιστωτικοί τόκοι (78) (57) Προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου κίνησης: Μείωση απαιτήσεων 24.732 49.153 (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (24.945) 41.274 Πλέον / (μείον): Καταβολές αποζημίωσης προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 12 - (4.025) Φόρος εισοδήματος καταβεβλημένος (55.766) (120.506) Χρεωστικοί τόκοι καταβεβλημένοι (1.470) (1.394) Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 83.828 163.212 Ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Αγορές και πωλήσεις ενσωμάτων και άυλων περιουσιακών στοιχείων 4,5 (17.501) (13.887) Πιστωτικοί τόκοι εισπραχθέντες 78 57 Καθαρές ταμειακές εκροές από επενδυτικές δραστηριότητες (17.423) (13.830) Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες Μερίσματα πληρωθέντα (600.000) - Καθαρές ταμειακές εκροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (600.000) - Καθαρή αύξηση / (μείωση) ταμειακών διαθεσίμων και ταμειακών ισοδύναμων (533.595) 149.382 Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα έναρξης χρήσης 691.738 542.356 Ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα λήξης χρήσης 158.143 691.738 Οι επισυναπτόμενες Σημειώσεις που παρατίθενται στις σελίδες 15-29 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των οικονομικών καταστάσεων. 14
1. Σ Υ Σ Τ Α Σ Η Κ Α Ι Δ Ρ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Τ Η Τ Ε Σ Ε Τ Α Ι Ρ Ε Ι Α Σ Η ΟΤΕ - ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡEΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΥΣΗΣ με διακριτικό τίτλο ΟΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΗ (στο εξής αναφερόμενη ως η Εταιρεία ή ΟΤΕ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ) ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1997 με έδρα την Αθήνα. Η Εταιρεία είναι εγγεγραμμένη στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) με αριθμό 002753801000. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του καταστατικού της Εταιρείας, σκοπός της είναι γενικά η ανάληψη με σύμβαση, έναντι προμήθειας, ασφαλιστικών εργασιών στην Ελληνική Επικράτεια, αλλά και στο εξωτερικό, στο όνομα και για λογαριασμό μίας ή και περισσοτέρων ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Οι οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας περιλαμβάνονται στις Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις της ΟΤΕ Α.Ε. (έδρα Μαρούσι Αττικής Λεωφ. Κηφισίας 99 ΑΡ. ΓΕΜΗ 1037501000) και της DEUTSCHE TELEKOM AG (έδρα στη Βόννη Γερμανίας). Οι οικονομικές καταστάσεις έχουν εγκριθεί προς δημοσίευση από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας την 1 Ιουνίου 2017 ενώ τελούν υπό την τελική έγκριση της Ετήσιας Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων. 2. Β Α Σ Η Σ Υ Ν Τ Α Ξ Η Σ Τ Ω Ν Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Ω Ν Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Ε Ω Ν Οι οικονομικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς («ΔΠΧΑ») όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Οι οικονομικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί σύμφωνα με την αρχή του ιστορικού κόστους, εκτός από τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που με βάση τις απαιτήσεις των ΔΠΧΑ αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους μέσω αποτελεσμάτων. Τα ποσά των οικονομικών καταστάσεων απεικονίζονται σε Ευρώ, εκτός αν ρητά αναφέρεται διαφορετικά. 2.1 Σημαντικές λογιστικές κρίσεις, εκτιμήσεις και παραδοχές Η σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων απαιτεί τη διενέργεια εκτιμήσεων και την υιοθέτηση παραδοχών από πλευράς της διοίκησης, οι οποίες επηρεάζουν τις αξίες των περιουσιακών στοιχείων, των υποχρεώσεων, των εσόδων, των δαπανών και των γνωστοποιήσεων για ενδεχόμενες απαιτήσεις και υποχρεώσεις που περιλαμβάνονται στις οικονομικές καταστάσεις. Η διοίκηση σε συνεχή βάση αξιολογεί τις εκτιμήσεις και τις παραδοχές αυτές, οι οποίες κυρίως περιλαμβάνουν τις εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, την ωφέλιμη ζωή των περιουσιακών στοιχείων, την απομείωση των ενσώματων παγίων και των άυλων περιουσιακών στοιχείων, την πρόβλεψη για αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία και τους φόρους εισοδήματος. Οι εκτιμήσεις και οι παραδοχές αυτές βασίζονται στην υπάρχουσα εμπειρία και σε διάφορους άλλους παράγοντες που θεωρούνται εύλογοι. Οι εκτιμήσεις και οι παραδοχές αυτές είναι η βάση για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων που δεν είναι άμεσα διαθέσιμες από άλλες πηγές. Τα πραγματικά αποτελέσματα ενδέχεται να διαφέρουν από τις ανωτέρω εκτιμήσεις κάτω από διαφορετικές παραδοχές ή συνθήκες. Οι σημαντικές λογιστικές εκτιμήσεις και παραδοχές που αφορούν σε μελλοντικές και άλλες κύριες πηγές αβεβαιότητας κατά την ημερομηνία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων και ενέχουν σημαντικό κίνδυνο να προκαλέσουν ουσιώδεις προσαρμογές στις λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων μέσα στην επόμενη χρήση, έχουν ως εξής: Πρόβλεψη για φόρο εισοδήματος Η πρόβλεψη για φόρο εισοδήματος με βάση το Δ.Λ.Π. 12 «Φόροι Εισοδήματος» αφορά στα ποσά των φόρων που αναμένεται να καταβληθούν στις φορολογικές αρχές και περιλαμβάνει την πρόβλεψη για τον τρέχοντα φόρο εισοδήματος και την πρόβλεψη για τυχόν πρόσθετους φόρους που πιθανόν να προκύψουν σαν αποτέλεσμα του ελέγχου από τις φορολογικές αρχές. Οι απολογιστικοί φόροι εισοδήματος μπορεί να διαφέρουν από αυτές τις εκτιμήσεις, εξαιτίας μελλοντικών αλλαγών στη φορολογική νομοθεσία, ή απρόβλεπτων επιπτώσεων από τον τελικό προσδιορισμό της φορολογικής υποχρέωσης κάθε χρήσης από τις φορολογικές αρχές. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στη χρηματοοικονομική θέση της Εταιρείας. Στην περίπτωση που οι τελικοί πρόσθετοι φόροι που προκύπτουν είναι διαφορετικοί από τα ποσά που αρχικά είχαν καταχωρηθεί, οι διαφορές αυτές θα επηρεάσουν το φόρο εισοδήματος και τις προβλέψεις για αναβαλλόμενους φόρους στη χρήση που πραγματοποιήθηκε ο προσδιορισμός των φορολογικών διαφορών. Επιπλέον λεπτομέρειες περιλαμβάνονται στη Σημείωση 13. Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις αναγνωρίζονται στις περιπτώσεις προσωρινών διαφορών μεταξύ της λογιστικής βάσης και της φορολογικής βάσης των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων χρησιμοποιώντας τους φορολογικούς συντελεστές που έχουν θεσμοθετηθεί και αναμένεται να ισχύουν στις περιόδους που οι διαφορές αυτές αναμένεται να απαλειφθούν. Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται για όλες τις εκπιπτόμενες προσωρινές διαφορές και μεταφερόμενες φορολογικές ζημιές, στο βαθμό που είναι πιθανό ότι θα υπάρχει διαθέσιμο φορολογητέο εισόδημα το οποίο θα χρησιμοποιηθεί έναντι των εκπιπτόμενων προσωρινών διαφορών και των μεταφερόμενων αχρησιμοποίητων φορολογικών ζημιών. Η Εταιρεία λαμβάνει 15
υπόψη την ύπαρξη μελλοντικού φορολογητέου εισοδήματος και ακολουθεί μια συνεχή συντηρητική στρατηγική φορολογικού σχεδιασμού κατά την εκτίμηση της ανάκτησης των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων. Οι λογιστικές εκτιμήσεις που σχετίζονται με τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις, απαιτούν από τη διοίκηση να κάνει υποθέσεις σχετικά με το χρονικό προσδιορισμό μελλοντικών γεγονότων, όπως της πιθανότητας του αναμενόμενου μελλοντικού φορολογητέου εισοδήματος και τις διαθέσιμες δυνατότητες φορολογικού σχεδιασμού. Επιπλέον λεπτομέρειες περιλαμβάνονται στη Σημείωση 13. Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία Οι υποχρεώσεις για αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία υπολογίζονται στην προεξοφλημένη παρούσα αξία των μελλοντικών παροχών αποζημιώσεων που θα έχουν καταστεί δεδουλευμένες στο τέλος της χρήσης. Οι υποχρεώσεις για τις παροχές αυτές υπολογίζονται στη βάση χρηματοοικονομικών και αναλογιστικών υποθέσεων που απαιτούν από τη διοίκηση να κάνει παραδοχές σχετικά με τα επιτόκια προεξόφλησης, τα ποσοστά αυξήσεων των μισθών, τα ποσοστά θνησιμότητας και ανικανότητας, τις ηλικίες συνταξιοδότησης και λοιπούς παράγοντες. Οι μεταβολές σε αυτές τις βασικές παραδοχές μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην υποχρέωση και στα σχετικά έξοδα κάθε περιόδου. Το καθαρό κόστος της περιόδου αποτελείται από την παρούσα αξία των παροχών που κατέστησαν δουλευμένες κατά τη διάρκεια της χρήσης, τον εκτοκισμό της μελλοντικής υποχρέωσης, το κατοχυρωμένο κόστος προϋπηρεσίας και τα αναλογιστικά κέρδη ή ζημιές. Η αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία δεν χρηματοδοτείται. Λόγω του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα των εν λόγω προγραμμάτων καθορισμένων παροχών, αυτές οι υποθέσεις υπόκεινται σε σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας. Επιπλέον λεπτομέρειες περιλαμβάνονται στη Σημείωση 12. Εκτίμηση της ωφέλιμης ζωής περιουσιακών στοιχειών Η Εταιρεία οφείλει να εκτιμήσει την ωφέλιμη ζωή των ενσώματων παγίων καθώς και των άυλων περιουσιακών στοιχείων τα οποία αναγνωρίζονται μέσω της απόκτησής τους. Οι εκτιμήσεις αυτές επανεξετάζονται τουλάχιστον σε ετήσια βάση λαμβάνοντας υπόψη νέα δεδομένα και τις εκάστοτε συνθήκες της αγοράς. Απομείωση ενσωμάτων παγίων Ο προσδιορισμός απομείωσης των ενσωμάτων παγίων απαιτεί τη διενέργεια εκτιμήσεων που αφορούν, αλλά δεν περιορίζονται σε αυτές, στην αιτία, στο χρόνο και στο ποσό της απομείωσης. Η απομείωση βασίζεται σε ένα μεγάλο αριθμό παραγόντων, όπως στις αλλαγές των τρεχουσών συνθηκών ανταγωνισμού, στην αύξηση του κόστους κεφαλαίου, στη διακοπή παρεχόμενων υπηρεσιών, στο τρέχον κόστος αντικατάστασης, στα καταβληθέντα ποσά για συγκρίσιμες συναλλαγές και σε άλλες μεταβολές συνθηκών που υποδεικνύουν ότι υπάρχει απομείωση. Το ανακτήσιμο ποσό συνήθως προσδιορίζεται χρησιμοποιώντας τη μέθοδο των προεξοφλημένων ταμειακών ροών. Ο προσδιορισμός των ενδείξεων απομείωσης, όπως και η εκτίμηση των μελλοντικών ταμειακών ροών και ο προσδιορισμός των εύλογων αξιών των παγίων (ή ομάδων παγίων) απαιτούν από τη διοίκηση να κάνει σημαντικές εκτιμήσεις σχετικά με τον προσδιορισμό και την αξιολόγηση των ενδείξεων απομείωσης, τις αναμενόμενες ταμειακές ροές, τα επιτόκια προεξόφλησης που πρέπει να εφαρμοστούν, τις ωφέλιμες ζωές και τις υπολειμματικές αξίες των παγίων. 2.2 Νέα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες: Συγκεκριμένα νέα πρότυπα, τροποποιήσεις προτύπων και διερμηνείες έχουν εκδοθεί, τα οποία είναι υποχρεωτικά για λογιστικές περιόδους που ξεκινούν κατά τη διάρκεια της παρούσας χρήσης και μεταγενέστερα. Πρότυπα και Διερμηνείες υποχρεωτικά για την τρέχουσα οικονομική χρήση ΔΛΠ 19 Αναθεωρημένο (Τροποποίηση) «Παροχές σε Εργαζόμενους»: Η περιορισμένου σκοπού τροποποίηση εφαρμόζεται σε εισφορές των εργαζομένων ή τρίτων μερών στα προγράμματα καθορισμένων παροχών και απλοποιεί την λογιστικοποίηση των εισφορών όταν είναι ανεξάρτητες του αριθμού των ετών που παρέχεται η εργασία, για παράδειγμα, εισφορές εργαζομένων που υπολογίζονται βάσει ενός σταθερού ποσοστού του μισθού. ΔΠΧΑ 11 (Τροποποίηση) «Από κοινού Συμφωνίες»: Αυτή η τροποποίηση απαιτεί από έναν επενδυτή να εφαρμόσει την μέθοδο της εξαγοράς όταν αποκτά συμμετοχή σε μία από κοινού δραστηριότητα η οποία αποτελεί μία «επιχείρηση». ΔΛΠ 16 και ΔΛΠ 38 (Τροποποιήσεις) «Διευκρίνιση των Επιτρεπτών Μεθόδων Απόσβεσης»: Αυτές οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν ότι η χρήση μεθόδων βασισμένων στα έσοδα δεν είναι κατάλληλες για τον υπολογισμό των αποσβέσεων ενός περιουσιακού στοιχείου και επίσης διευκρινίζουν πως τα έσοδα δεν θεωρούνται κατάλληλη βάση επιμέτρησης της ανάλωσης των οικονομικών οφελών που ενσωματώνονται σε ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο. ΔΛΠ 27 (Τροποποίηση) «Εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις»: Αυτή η τροποποίηση επιτρέπει στις οικονομικές οντότητες να χρησιμοποιούν την μέθοδο της καθαρής θέσης προκειμένου να λογιστικοποιήσουν τις επενδύσεις σε θυγατρικές, κοινοπραξίες και συγγενείς εταιρείες στις ατομικές τους οικονομικές καταστάσεις και επίσης ξεκαθαρίζει τον ορισμό των ατομικών οικονομικών καταστάσεων. ΔΛΠ 1 (Τροποποιήσεις) «Γνωστοποιήσεις»: Οι τροποποιήσεις διευκρινίζουν τις οδηγίες του ΔΛΠ 1 σχετικά με τις έννοιες της σημαντικότητας και της συγκέντρωσης, την παρουσίαση των μερικών αθροισμάτων, την δομή των οικονομικών καταστάσεων και τις γνωστοποιήσεις των λογιστικών πολιτικών. 16
Ετήσιες βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2012 Οι παρακάτω τροποποιήσεις περιγράφουν τις σημαντικότερες αλλαγές που υπεισέρχονται σε συγκεκριμένα ΔΠΧΑ ως επακόλουθο των αποτελεσμάτων του κύκλου 2010-2012 του ετήσιου προγράμματος βελτιώσεων του ΣΔΛΠ. ΔΠΧΑ 2 «Παροχές που εξαρτώνται από την αξία των μετοχών»: Η τροποποίηση διευκρινίζει τον ορισμό της «προϋπόθεσης κατοχύρωσης» και ορίζει διακριτά τον «όρο απόδοσης» και τον «όρο υπηρεσίας». ΔΠΧΑ 3 «Συνενώσεις επιχειρήσεων»: Η τροποποίηση διευκρινίζει πως η υποχρέωση για ενδεχόμενο τίμημα το οποίο πληρεί τον ορισμό του χρηματοοικονομικού στοιχείου ταξινομείται ως χρηματοοικονομική υποχρέωση ή ως στοιχείο της καθαρής θέσης βάσει των ορισμών του ΔΛΠ 32 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση». Επίσης διευκρινίζει πως κάθε ενδεχόμενο τίμημα, χρηματοοικονομικό και μη χρηματοοικονομικό, που δεν είναι στοιχείο της καθαρής θέσης, επιμετράται στην εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων. ΔΠΧΑ 8 «Λειτουργικοί τομείς»: Η τροποποίηση απαιτεί τη γνωστοποίηση των εκτιμήσεων της διοίκησης όσον αφορά την συνάθροιση των λειτουργικών τομέων. ΔΠΧΑ 13 «Επιμέτρηση εύλογης αξίας»: Η τροποποίηση διευκρινίζει ότι το πρότυπο δεν αποκλείει τη δυνατότητα της επιμέτρησης βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων και υποχρεώσεων στα ποσά των τιμολογίων σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της προεξόφλησης είναι ασήμαντη. ΔΛΠ 16 «Ενσώματα πάγια» και ΔΛΠ 38 «Άυλα περιουσιακά στοιχεία»: Και τα δύο πρότυπα τροποποιήθηκαν προκειμένου να διευκρινιστεί ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται η προ αποσβέσεων λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου και οι συσσωρευμένες αποσβέσεις όταν μια οικονομική οντότητα ακολουθεί τη μέθοδο της αναπροσαρμογής. ΔΛΠ 24 «Γνωστοποιήσεις συνδεμένων μερών»: Το πρότυπο τροποποιήθηκε προκειμένου να συμπεριλάβει ως συνδεμένο μέρος μία εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες βασικού διοικητικού στελέχους στην οικονομική οντότητα ή στην μητρική εταιρεία της οικονομικής οντότητας. Ετήσιες βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2014 Οι τροποποιήσεις που παρατίθενται παρακάτω περιγράφουν τις βασικές αλλαγές σε συγκεκριμένα ΔΠΧΑ. ΔΠΧΑ 5 «Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία διακρατούμενα προς πώληση και διακοπείσες δραστηριότητες»: Η τροποποίηση διευκρινίζει πως όταν ένα περιουσιακό στοιχείο (ή ομάδα στοιχείων) αναταξινομείται από «διακρατούμενο προς πώληση» σε «διακρατούμενο προς διανομή», ή το αντίθετο, αυτό δεν αποτελεί αλλαγή στο σχέδιο για πώληση ή διανομή και δεν πρέπει να λογιστικοποιείται σαν αλλαγή. ΔΠΧΑ 7 «Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις»: Η τροποποίηση προσθέτει συγκεκριμένες οδηγίες προκειμένου να βοηθήσει τη διοίκηση να προσδιορίσει εάν οι όροι μίας συμφωνίας για εξυπηρέτηση ενός χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου το οποίο έχει μεταβιβαστεί συνιστούν συνεχιζόμενη ανάμειξη και διευκρινίζει πως οι επιπρόσθετες γνωστοποιήσεις που απαιτούνται βάσει της τροποποίησης του ΔΠΧΑ 7 «Γνωστοποιήσεις - Συμψηφισμός χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων» δεν απαιτούνται για όλες τις ενδιάμεσες περιόδους, εκτός εάν απαιτείται από το ΔΛΠ 34. ΔΛΠ 19 «Παροχές σε εργαζομένους»: Η τροποποίηση διευκρινίζει πως, όταν προσδιορίζεται το επιτόκιο προεξόφλησης για τις υποχρεώσεις παροχών προσωπικού μετά την έξοδο από την υπηρεσία, το σημαντικό είναι το νόμισμα στο οποίο παρουσιάζονται οι υποχρεώσεις και όχι η χώρα στην οποία αυτές προκύπτουν. Πρότυπα και Διερμηνείες υποχρεωτικά για μεταγενέστερες περιόδους Συγκεκριμένα νέα λογιστικά πρότυπα, τροποποιήσεις και διερμηνείες έχουν τεθεί σε ισχύ για μεταγενέστερες περιόδους και δεν έχουν εφαρμοστεί κατά την κατάρτιση αυτών των οικονομικών καταστάσεων. Η Εταιρεία ερευνά την επίδραση των νέων προτύπων και τροποποιήσεων στις οικονομικές της καταστάσεις. ΔΠΧΑ 9 «Χρηματοοικονομικά Μέσα» και μεταγενέστερες τροποποιήσεις στο ΔΠΧΑ 9 και ΔΠΧΑ 7 (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018): Το ΔΠΧΑ 9 αντικαθιστά τις πρόνοιες του ΔΛΠ 39 που αφορούν στην ταξινόμηση και επιμέτρηση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων και συμπεριλαμβάνει επίσης ένα μοντέλο αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών το οποίο αντικαθιστά το μοντέλο των πραγματοποιημένων πιστωτικών ζημιών που εφαρμόζεται σήμερα. Το ΔΠΧΑ 9 επίσης καθιερώνει μία προσέγγιση της λογιστικής αντιστάθμισης βασιζόμενη σε αρχές και αντιμετωπίζει ασυνέπειες και αδυναμίες στο τρέχον μοντέλο του ΔΛΠ 39. Με βάση τις πρόνοιες του νέου προτύπου, τα χρηματοοικονομικά μέσα ταξινομούνται και επιμετρούνται με βάση το επιχειρηματικό μοντέλο στο οποίο κατέχονται και τα χαρακτηριστικά των συμβατικών ταμειακών ροών. Αν και η Εταιρεία δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει τη λεπτομερή ανάλυση του ΔΠΧΑ 9, η πρώτη υιοθέτηση του προτύπου αυτού δεν αναμένεται να έχει 17
σημαντική επίπτωση επί των οικονομικών καταστάσεων. Το νέο πρότυπο θα εφαρμοστεί από την Εταιρεία από την 1 Ιανουαρίου 2018. ΔΠΧΑ 15 «Έσοδα από Συμβόλαια με Πελάτες» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018): Το ΔΠΧΑ 15 εκδόθηκε τον Μάιο του 2014. Σκοπός του προτύπου είναι να παρέχει ένα ενιαίο, κατανοητό μοντέλο αναγνώρισης των εσόδων από όλα τα συμβόλαια με πελάτες ώστε να βελτιώσει τη συγκρισιμότητα μεταξύ εταιρειών του ίδιου κλάδου, διαφορετικών κλάδων και διαφορετικών κεφαλαιαγορών. Περιλαμβάνει τις αρχές που πρέπει να εφαρμόσει μία οικονομική οντότητα για να προσδιορίσει την επιμέτρηση των εσόδων και τη χρονική στιγμή της αναγνώρισής τους. Η βασική αρχή είναι ότι μία οικονομική οντότητα θα αναγνωρίσει τα έσοδα με τρόπο που να απεικονίζει τη μεταβίβαση των αγαθών ή υπηρεσιών στους πελάτες στο ποσό το οποίο αναμένει να δικαιούται σε αντάλλαγμα για αυτά τα αγαθά ή τις υπηρεσίες. Η Εταιρεία δεν αναμένει επίδραση του ΔΠΧΑ 15 στις οικονομικές της καταστάσεις. ΔΠΧΑ 16 «Μισθώσεις» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2019): Το ΔΠΧΑ 16 εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2016 και αντικαθιστά το ΔΛΠ 17. Σκοπός του προτύπου είναι να εξασφαλίσει ότι οι μισθωτές και οι εκμισθωτές παρέχουν χρήσιμη πληροφόρηση που παρουσιάζει εύλογα την ουσία των συναλλαγών που αφορούν μισθώσεις. Το ΔΠΧΑ 16 εισάγει ένα ενιαίο μοντέλο για το λογιστικό χειρισμό από την πλευρά του μισθωτή, το οποίο απαιτεί ο μισθωτής να αναγνωρίζει περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις για όλες τις συμβάσεις μισθώσεων με διάρκεια άνω των 12 μηνών, εκτός εάν το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο είναι μη σημαντικής αξίας. Σχετικά με το λογιστικό χειρισμό από την πλευρά του εκμισθωτή, το ΔΠΧΑ 16 ενσωματώνει ουσιαστικά τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 17. Επομένως, ο εκμισθωτής συνεχίζει να κατηγοριοποιεί τις συμβάσεις μισθώσεων σε λειτουργικές και χρηματοδοτικές μισθώσεις και να ακολουθεί διαφορετικό λογιστικό χειρισμό για κάθε τύπο σύμβασης. Το πρότυπο δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ε.Ε.. ΔΛΠ 12 (Τροποποίηση) «Αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε μη πραγματοποιηθείσες ζημιές» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2017): Η τροποποίηση διευκρινίζει τον λογιστικό χειρισμό σχετικά με την αναγνώριση αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε μη πραγματοποιηθείσες ζημιές που έχουν προκύψει από δάνεια που επιμετρώνται στην εύλογη αξία. Η τροποποίηση δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ε.Ε.. ΔΛΠ 7 (Τροποποίηση) «Γνωστοποιήσεις» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2017): Η τροποποίηση εισάγει υποχρεωτικές γνωστοποιήσεις που παρέχουν τη δυνατότητα στους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων να αξιολογήσουν τις μεταβολές των υποχρεώσεων που προέρχονται από χρηματοδοτικές δραστηριότητες. Η τροποποίηση δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ε.Ε.. ΔΠΧΑ 2 (Τροποποίηση) «Ταξινόμηση και επιμέτρηση συναλλαγών που αφορούν παροχές που εξαρτώνται από την αξία των μετοχών» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018): Η τροποποίηση παρέχει διευκρινήσεις σχετικά με τη βάση επιμέτρησης όσον αφορά παροχές που εξαρτώνται από την αξία των μετοχών και διακανονίζονται σε μετρητά και το λογιστικό χειρισμό σχετικά με τροποποιήσεις σε όρους που μεταβάλλουν μία παροχή που διακανονίζεται σε μετρητά ή σε παροχή που διακανονίζεται σε συμμετοχικούς τίτλους. Επιπλέον εισάγει μία εξαίρεση όσον αφορά τις αρχές του ΔΠΧΑ 2 με βάση την οποία μία παροχή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν να επρόκειτο να διακανονιστεί εξ ολοκλήρου σε συμμετοχικούς τίτλους, στις περιπτώσεις όπου ο εργοδότης υποχρεούται να παρακρατά ένα ποσό προς κάλυψη των φορολογικών υποχρεώσεων των εργαζομένων που προκύπτουν από παροχές που εξαρτώνται από την αξία των μετοχών και να το αποδίδει στις φορολογικές αρχές. Η τροποποίηση δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ε.Ε.. ΔΠΧΑ 4 (Τροποποιήσεις) Εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 Χρηματοοικονομικά μέσα στο ΔΠΧΑ 4 Ασφαλιστήρια συμβόλαια (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1η Ιανουαρίου 2018): Οι τροποποιήσεις εισάγουν δύο προσεγγίσεις. Το τροποποιημένο πρότυπο θα α) παρέχει την επιλογή σε όλες τις οντότητες που εκδίδουν ασφαλιστήρια συμβόλαια να αναγνωρίζουν στα λοιπά συνολικά εισοδήματα και όχι στην κατάσταση αποτελεσμάτων τις τυχόν αποκλίσεις που θα προκύψουν λόγω της εφαρμογής του ΔΠΧΑ 9 πριν την έκδοση του νέου προτύπου για τα ασφαλιστήρια συμβόλαια, και β) παρέχει στις οντότητες, οι δραστηριότητες των οποίων αφορούν κυρίως τον κλάδο των ασφαλίσεων, την επιλογή για προσωρινή απαλλαγή από την εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9 έως το 2021. Οι οντότητες οι οποίες θα αναβάλουν την εφαρμογή του ΔΠΧΑ 9, θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν το υπάρχον πρότυπο ΔΛΠ 39 για τα χρηματοοικονομικά μέσα. Οι τροποποιήσεις δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμη από την Ευρωπαϊκή Ένωση. ΔΛΠ 40 (Τροποποίηση) «Μεταφορές επενδυτικών ακινήτων» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018): Η τροποποίηση διευκρινίζει ότι προκειμένου να μπορεί να πραγματοποιηθεί μεταφορά προς ή από τα επενδυτικά ακίνητα θα πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί αλλαγή στη χρήση. Προκειμένου να θεωρηθεί ότι έχει επέλθει αλλαγή στη χρήση του ακινήτου, θα πρέπει να αξιολογηθεί κατά πόσο το ακίνητο πληρεί τον ορισμό και η αλλαγή στη χρήση να μπορεί να τεκμηριωθεί. Η τροποποίηση δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ε.Ε.. Ε.Δ.Δ.Π.Χ.Π. 22 «Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα και προκαταβολές» (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2018): Η διερμηνεία παρέχει καθοδήγηση σχετικά με το πως προσδιορίζεται η ημερομηνία της συναλλαγής όταν εφαρμόζεται το πρότυπο που αφορά τις συναλλαγές σε ξένο νόμισμα, ΔΛΠ 21. Η Διερμηνεία έχει εφαρμογή 18
όταν μια οντότητα είτε καταβάλλει, είτε εισπράττει προκαταβολικά τίμημα για συμβάσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα. Η διερμηνεία δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ε.Ε.. Ετήσιες βελτιώσεις σε ΔΠΧΑ 2014 (Κύκλος 2014-2016) (εφαρμόζεται στις ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2017): Η τροποποίηση που παρατίθεται παρακάτω περιγράφει τις βασικές αλλαγές σε ένα ΔΠΧΑ. Η τροποποίηση δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από την Ε.Ε. ΔΠΧΑ 12 «Γνωστοποίηση συμμετοχής σε άλλες οικονομικές οντότητες»: Η τροποποίηση παρέχει διευκρινήσεις σχετικά με το ότι η υποχρέωση για παροχή των γνωστοποιήσεων του ΔΠΧΑ 12 έχει εφαρμογή σε συμμετοχή σε οντότητες που έχει κατηγοριοποιηθεί ως διακρατούμενη προς πώληση, εκτός της υποχρέωσης για παροχή συνοπτικής χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. 3. Β Α Σ Ι Κ Ε Σ Λ Ο Γ Ι Σ Τ Ι Κ Ε Σ Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Ε Σ Οι κυριότερες λογιστικές πολιτικές που υιοθετηθήκαν και ακολουθούνται κατά την σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων είναι οι ακόλουθες: 3.1 Μετατροπή Ξένων Νομισμάτων Η Εταιρεία τηρεί τα λογιστικά της βιβλία σε Ευρώ που είναι το νόμισμα λειτουργίας και παρουσίασης. Δεν υπάρχουν συναλλαγές σε ξένο νόμισμα. 3.2. Άυλα Περιουσιακά Στοιχεία Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται μεμονωμένα αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσης. Μεταγενέστερα, καταχωρούνται στο κόστος μείον σωρευμένες αποσβέσεις και απομειώσεις. Όλα τα άυλα περιουσιακά στοιχεία έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή και αποσβένονται με τη σταθερή μέθοδο κατά τη διάρκεια αυτής. Η διάρκεια ωφέλιμης ζωής των άυλων περιουσιακών στοιχείων εξετάζεται σε ετήσια βάση, και τυχόν προσαρμογές δεν αναγνωρίζονται αναδρομικά. Η κατηγορία των άυλων περιουσιακών στοιχείων είναι λογισμικά προγράμματα. Η διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους είναι μεταξύ 3 και 5 ετών. 3.3. Ενσώματα Πάγια Τα ενσώματα πάγια απεικονίζονται στο ιστορικό κόστος κτήσης, μειωμένα με τις σωρευμένες αποσβέσεις και τις τυχόν απομειώσεις της αξίας τους. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων εξοδοποιούνται με την πραγματοποίησή τους. Το κόστος κτήσης και οι σωρευμένες αποσβέσεις των ενσώματων παγίων που πωλούνται ή αποσύρονται, μεταφέρονται από τους αντίστοιχους λογαριασμούς τη στιγμή της πώλησης ή της απόσυρσης και οποιοδήποτε κέρδος ή ζημία που προκύπτει καταχωρείται στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Όταν απαιτείται σταδιακή αντικατάσταση σημαντικών τμημάτων ενσώματων παγίων, η Εταιρεία αναγνωρίζει τα εν λόγω στοιχεία ως μεμονωμένα περιουσιακά στοιχεία με συγκεκριμένες ωφέλιμες ζωές και αποσβέσεις. Οι αποσβέσεις των ενσώματων παγίων στοιχείων λογίζονται συστηματικά με τη μέθοδο της σταθερής απόσβεσης, στη διάρκεια της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής των ενσώματων παγίων, η οποία επανεξετάζεται σε περιοδική βάση. Η εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή και οι συντελεστές απόσβεσης έχουν ως εξής: Συντελεστές απόσβεσης Εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή Κτίρια 4% 25 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 10-33% 3-10 3.4. Απομείωση Αξίας Μη Χρηματοοικονομικών Περιουσιακών Στοιχείων Οι λογιστικές αξίες των μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων της Εταιρείας εξετάζονται για απομείωση όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι λογιστικές αξίες τους δεν είναι ανακτήσιμες. Στην περίπτωση αυτή προσδιορίζεται το ανακτήσιμο ποσό των περιουσιακών στοιχείων και αν οι λογιστικές αξίες υπερβαίνουν το εκτιμώμενο ανακτήσιμο ποσό, αναγνωρίζεται ζημία απομείωσης, η οποία καταχωρείται απ ευθείας στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Το ανακτήσιμο ποσό των περιουσιακών στοιχείων είναι το μεγαλύτερο μεταξύ εύλογης αξίας μείον τα απαιτούμενα για την πώληση έξοδα και αξίας χρήσης αυτών. Για την εκτίμηση της αξίας χρήσης, οι εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές προεξοφλούνται στην παρούσα αξία τους με τη χρήση ενός προ φόρου προεξοφλητικού επιτοκίου το οποίο αντανακλά τις τρέχουσες εκτιμήσεις της αγοράς για τη διαχρονική αξία του χρήματος και για τους κινδύνους που σχετίζονται με αυτά τα περιουσιακά στοιχεία. Για ένα περιουσιακό στοιχείο που δε δημιουργεί ανεξάρτητες ταμειακές ροές, το ανακτήσιμο ποσό προσδιορίζεται για τη μονάδα δημιουργίας ταμειακών ροών, στην οποία το περιουσιακό στοιχείο ανήκει. Σε κάθε ημερομηνία σύνταξης οικονομικών καταστάσεων η Εταιρεία εξετάζει αν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι συνθήκες που οδήγησαν στην αναγνώριση της απομείωσης σε προηγούμενες περιόδους δε συνεχίζουν να 19
υπάρχουν. Στην περίπτωση αυτή επαναπροσδιορίζεται το ανακτήσιμο ποσό του περιουσιακού στοιχείου και η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται επαναφέροντας τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου στο ανακτήσιμο ποσό του στην έκταση που αυτό δεν υπερβαίνει τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου που θα είχε προσδιοριστεί (καθαρή από αποσβέσεις) αν δεν είχε καταχωρηθεί η ζημία απομείωσης σε προηγούμενα έτη. 3.5. Ταμειακά Διαθέσιμα και Ταμειακά Ισοδύναμα Για σκοπούς κατάρτισης της κατάστασης ταμειακών ροών, οι προθεσμιακές καταθέσεις θεωρούνται ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα. 3.6. Φόρος Εισοδήματος και Αναβαλλόμενος Φόρος Στο φόρο της χρήσης περιλαμβάνεται ο τρέχων φόρος εισοδήματος και οι αναβαλλόμενοι φόροι. Ο φόρος αναγνωρίζεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων, εκτός από τους φόρους που σχετίζονται με κονδύλια που αναγνωρίζονται στα λοιπά συνολικά εισοδήματα ή απευθείας στα ίδια κεφάλαια. Σε αυτήν την περίπτωση, ο φόρος αναγνωρίζεται στα λοιπά συνολικά εισοδήματα ή απευθείας στα ίδια κεφάλαια, αντίστοιχα. Ο τρέχων φόρος εισοδήματος υπολογίζεται επί του φορολογητέου εισοδήματος της χρήσης, βάσει των ισχυουσών φορολογικών διατάξεων και συντελεστών φόρου, κατά την ημερομηνία κατάρτισης οικονομικών καταστάσεων. Η διοίκηση περιοδικά προβαίνει σε εκτιμήσεις κατά την υποβολή φορολογικών δηλώσεων σε περιπτώσεις που οι σχετικές φορολογικές διατάξεις επιδέχονται ερμηνείας και προβαίνει στο σχηματισμό προβλέψεων, όπου χρειάζεται, με βάση τα ποσά που αναμένεται να καταβληθούν στις φορολογικές αρχές. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος, αφορά περιπτώσεις προσωρινών διαφορών μεταξύ της λογιστικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων για σκοπούς σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων και της φορολογικής τους βάσης. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις αναγνωρίζονται για όλες τις φορολογητέες προσωρινές διαφορές εκτός από τις περιπτώσεις: όπου η αναβαλλόμενη φορολογική υποχρέωση προκύπτει από την αρχική αναγνώριση της υπεραξίας ενός περιουσιακού στοιχείου ή μίας υποχρέωσης σε μία συναλλαγή η οποία δεν είναι συνένωση εταιρειών και κατά τη στιγμή της συναλλαγής δεν επηρεάζει ούτε το λογιστικό κέρδος ούτε το φορολογητέο κέρδος ή ζημία, και των προσωρινών διαφορών που σχετίζονται με επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες, όπου ο χρόνος αντιστροφής των προσωρινών διαφορών μπορεί να ελεγχθεί και είναι πιθανό ότι οι προσωρινές διαφορές δε θα αντιστραφούν στο προβλεπόμενο μέλλον. Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται για όλες τις εκπιπτόμενες προσωρινές διαφορές και μεταφερόμενες φορολογικές ζημίες, στο βαθμό που είναι πιθανό ότι θα υπάρχει διαθέσιμο φορολογητέο κέρδος το οποίο θα χρησιμοποιηθεί έναντι των εκπιπτόμενων προσωρινών διαφορών και των μεταφερόμενων αχρησιμοποίητων φορολογικών ζημιών εκτός από τις περιπτώσεις: όπου η αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση που σχετίζεται με τις εκπιπτόμενες προσωρινές διαφορές προκύπτει από την αρχική αναγνώριση της υπεραξίας ενός περιουσιακού στοιχείου ή μίας υποχρέωσης σε μία συναλλαγή η οποία δεν είναι συνένωση εταιρειών και κατά τη στιγμή της συναλλαγής δεν επηρεάζει ούτε το λογιστικό κέρδος ούτε το φορολογητέο κέρδος ή ζημία, και των προσωρινών διαφορών που σχετίζονται με επενδύσεις σε θυγατρικές και συγγενείς εταιρείες, όπου οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται στο βαθμό που είναι πιθανό ότι οι προσωρινές διαφορές θα αντιστραφούν στο προβλεπόμενο μέλλον και θα υπάρχει διαθέσιμο φορολογητέο εισόδημα το οποίο θα χρησιμοποιηθεί έναντι των προσωρινών διαφορών. Οι αναβαλλόμενοι φόροι υπολογίζονται βάσει φορολογικών συντελεστών που αναμένεται ότι θα ισχύουν στο χρόνο που το περιουσιακό στοιχείο θα αναγνωριστεί και η υποχρέωση θα διακανονιστεί και βασίζονται στους φορολογικούς συντελεστές (και φορολογικούς νόμους) που είναι σε ισχύ ή έχουν θεσμοθετηθεί κατά την ημερομηνία κατάρτισης οικονομικών καταστάσεων. Η αξία των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων ελέγχεται σε κάθε ημερομηνία κατάρτισης οικονομικών καταστάσεων και μειώνεται στο βαθμό που δεν είναι πλέον πιθανό να υπάρξει επαρκές φορολογητέο εισόδημα που θα καλύψει την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση εν όλω ή εν μέρει. 3.7. Μετοχικό Κεφάλαιο Οι κοινές μετοχές καταχωρούνται στα ίδια κεφάλαια. Τα έξοδα έκδοσης μετοχικού κεφαλαίου, αφαιρούμενης της σχετικής φορολογικής ωφέλειας, συμψηφίζονται με το Αποθεματικό Υπέρ το Άρτιο. 3.8. Μισθώσεις Λογιστική μίσθωσης από το μισθωτή Μία μίσθωση κατατάσσεται κατά την ημερομηνία σύναψης ως χρηματοδοτική μίσθωση ή λειτουργική μίσθωση. Μια μίσθωση που μεταβιβάζει στην Εταιρεία ουσιαστικά όλους τους κινδύνους και τα οικονομικά οφέλη που συνοδεύουν την κυριότητα, κατατάσσεται ως χρηματοδοτική μίσθωση. Κατά την έναρξη της μίσθωσης, το κεφαλαιοποιηθέν περιουσιακό στοιχείο εμφανίζεται 20