ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ & ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΕΣ

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝ ΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ & ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΕΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 Σελίδα 1

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΕΣ & ΟΝΟΜΑ : ΑΕΜ : 3877 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΣΤΑΜΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΑΒΑΛΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 2009 Σελίδα 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο 1.1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ... 9 1.2 ΑΠΟΔΕΚΤΟΙ & ΜΗ ΑΠΟΔΕΚΤΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ...11 1.2.1 ΚΑΘΑΡΟΙ & ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ...11 1.2.2 ΔΥΝΑΜΙΚΟΙ & ΣΤΑΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ...11 1.2.3 ΘΕΜΕΛΕΙΩΔΕΙΣ & ΕΝΙΑΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ...11 1.2.4 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ...12 1.2.5 ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ... 12 1.3 ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ...14 1.3.1 ΠΡΟ-ΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ...14 1.3.2 ΜΕΤΑ-ΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ... 14 1.3.3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ...15 1.3.4 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ...15 1.4 ΟΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙ- - ΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ...15 1.4.1 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΠΥΡΓΑΚΙΩΝ ΑΝΑ 5 ΕΤΙΑ...16 1.4.2 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΑΝΑ ΜΗΝΑ...17 1.4.3 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΑΝΑ ΗΜΕΡΑ... 18 1.4.4 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ ΑΝΑ ΩΡΑ... 18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο Σελίδα 3

2.1 ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ...20 2.2 ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ...21 2.2.1 ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΕΣ ΜΕ ΕΝΤΟΛΟΔΩΧΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙ- -ΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ... 22 2.2.2 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ.. 22 2.3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΥΡΟΣ... 27 2.3.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΥΡΟΣ.31 2.3.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΖΗΜΙΑΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΥΡΟΣ... 32 2.3.3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΥΡΟΣ.33 2.3.4 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΥΡΟΣ...35 2.3.5 ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΟΣ ΖΗΜΙΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΠΥΡΟΣ...37 2.4 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ Κ Λ Ο Π Η Σ..40 2.4.1 ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΚΛΟΠΗΣ.42 2.4.2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΡΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΚΛΟΠΗ..... 42 2.4.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ....42 2.4.4 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΖΗΜΙΩΝ ΚΛΟΠΗΣ... 43 2.4.5 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥ ΑΠΟ ΚΛΟΠΗ....44 2.4.6 ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΟΣ ΖΗΜΙΩΝ ΑΠΟ ΔΙΑΡΡΗΞΗ... 45 2.4.7 ΑΦΑΙΡΕΤΑΙΑ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΚΛΟΠΗΣ... 49 2.5 ΠΡΟΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ... 49 2.5.1 ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ... 50 2.5.2 ΧΡΗΣΗ SPRINKLER... 55 2.5.3 ΧΡΗΣΗ Η/Ζ... 56 2.5.4 ΕΛΕΓΧΟΣ ΛΕΒΙΤΟΣΤΑΣΙΟΥ... 57 2.5.5 ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ... 59 2.5.6 ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΡΟΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟΥ... 60 2.6 ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ... 61 Σελίδα 4

2.6.1 ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ... 62 2.6.2 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ... 62 2.6.3 ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ... 63 2.6.4 CONTAINERS... 64 2.6.5 ΕΓΓΡΑΦΑ- ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ... 65 2.7 ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΖΗΜΙΩΝ ΟΧΗΜΑΤΟΣ...69 2.7.1 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ... 69 2.7.2 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΥΛΙΚΩΝ ΖΗΜΙΩΝ... 70 2.7.3 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑΣ... 71 2.7.4 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΖΗΜΙΑΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ (ΑΣΥΜΦΟΡΗ)... 72 2.7.5 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΖΗΜΙΑΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ (ΕΠΙΣΚΕΥΑΣΙΜΟ)...74 2.8 ΠΡΟΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ... 79 2.8.1 ΑΥΤΟΨΙΑ ΠΡΟΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΧΗΜΑΤΟΣ... 80 2.8.2 ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΧΗΜΑΤΟΣ... 80 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ...80 3.1 ΕΝΟΙΟΛΟΓΙΚΑ & ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ... 81 3.1.2 ΠΡΟΝΟΜΙΑ & ΚΟΣΤΗ... 82 3.1.2.1 ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ... 82 3.1.2.2 ΜΕΙΩΣΗ ΒΕΒΑΙΩΤΗΤΑΣ... 82 3.3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗ....84 3.3.1 ΛΟΓΟΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ... 85 3.3.2 ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ... 86 3.3.3 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΙΣΕΩΝ... 86 3.3.4 ΗΘΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ... 87 3.4 ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΟΦΕΛΟΥΣ - ΚΟΣΤΟΥΣ... 88 3.4.1 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ... 88 3.4.2 ΚΑΘΑΡΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ... 89 3.5 ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ....90 3.5.1 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ... 90 3.5.2 ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΗ ΑΠΩΛΕΙΑ... 91 3.5.3 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΑΠΩΛΕΙΑ... 91 Σελίδα 5

3.5.4 ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΗ ΑΠΩΛΕΙΑ...92 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σελίδα 6

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα πτυχιακή εργασία εκπονήθηκε με βάση την ενασχόληση μου με τον κλάδο της εκτίμησης ζημιών και με την συμβολή του υπευθύνου καθηγητή κου Στάμου Σπυρίδωνα, θέλοντας να αποδώσουμε με απλό τρόπο την θεωρητική περιγραφή για την εκπόνηση πραγματογνωμοσυνών σε όλους τους κλάδους που επιτάσσει αυτή την στιγμή η αγορά. Έχοντας ως εφόδιο την ελάχιστη εμπειρία από τον συγκεκριμένο κλάδο και κατανοώντας την ανάγκη για μετάδοση των συγκεκριμένων γνώσεων και σε συμφοιτητές μου που θα ήθελαν να αποκτήσουν μία πρώτη επαφή με το αντικείμενο, η πτυχιακή αυτή εργασία στοχεύει στην απλή και με εκπαιδευτική λογική, ανάλυση του συγκεκριμένου τομέα. Δεν πρόκειται να γίνει διεξοδική εμβάθυνση στην εκπόνηση μιας έκθεσης πραγματογνωμοσύνης ή γενικά στον κλάδο της εκτίμησης, αλλά θα αναλυθούν τα κυριότερα στάδια της διαδικασίας αυτής. Για την ουσιαστικότερη κατανόηση εστιάσαμε και στην βασική αιτία που μας οδηγεί σε μια εκτίμηση που είναι ο «κίνδυνος». Έτσι συμπεριλάβα στην πτυχιακή εργασία και την «Διαχείριση του Κινδύνου», δηλαδή την ανάλυση και την αντιμετώπιση φαινομένων στα οποία μπορεί να εφαρμοστεί μια βασική διαδικασία ώστε ο κάθε είδους κίνδυνος να περιοριστεί, να εξαλείφει ή να ξεπεραστεί με το λιγότερο δυνατό κόστος. Θα ήθελα να ευχαριστήσουμε τον καθηγητή μας κ. Στάμο Σπυρίδωνα, για την ευκαιρία που μου έδωσε να ασχοληθώ με ένα θέμα, του οποίου η εφαρμογή επεκτείνεται διαρκώς και βρίσκει μεγαλύτερη απήχηση από όλο και περισσότερα άτομα στον κλειστό κατά τα άλλα ακόμη κλάδο στην χώρας μας. Σελίδα 7

Η θεωρία της Διαχείρισης του Κινδύνου αποτελεί μια νέα σημαντική διάσταση στον τομέα των επιχειρήσεων και της Ασφάλισης. Η νέα αυτή διάσταση νιώθω ότι έχει γίνει κτήμα όλων μας και είναι βέβαιο ότι πλέον θα αποτελεί έναν πολύτιμο οδηγό στην μετέπειτα επαγγελματική μας σταδιοδρομία. Δημόπουλος Στέφανος Σελίδα 8

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος κίνδυνος είναι μια πολυδιάστατη έννοια. Η επιστημονική βιβλιογραφία περιλαμβάνει μια πληθώρα από ορισμούς και ερμηνείες που έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς να προσδιορίσουν τις ακριβείς του διαστάσεις. Έτσι, σύμφωνα με την οπτική γωνία του ενδιαφερόμενου, έχουν αντίστοιχα δοθεί διαφορετικές ερμηνείες. Ένας γενικός ορισμός που συμπεριλαμβάνει το ουσιαστικό περιεχόμενο της έννοιας του κινδύνου σε σχέση με την εκτίμηση, που στη συγκεκριμένη περίπτωση μας απασχολεί, είναι ο ακόλουθος: Ο κίνδυνος εκφράζει την αβεβαιότητα για μελλοντικές καταστάσεις, εξελίξεις, των οποίων τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να επηρεάσουν την επίτευξη των βραχυπρόθεσμων και μακροχρόνιων στόχων μιας επιχείρησης η ενός ατόμου ή μιας οικογένειας. Με στόχο την προσέγγιση του θέματος σε όλες του τις διαστάσεις, έκρινα σκόπιμη την παράθεση αρχικά μιας εισαγωγικής ενότητας σχετικά με την έννοια του κινδύνου και τη σχέση του με τον τομέα της εκτίμησης και της ασφάλισης. Έτσι θα προσπαθήσω να κάνουμε και ανάλυση για τον τομέα του underwriting και την χρησιμότητα για την κάθε είδους ασφάλιση που γίνεται στην χώρα μας. Σελίδα 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 Η σειρά με την οποία θα προσπαθήσω να αναπτύξω το θέμα μας θα ξεκινήσει στην πρώτη ενότητα με την ερμηνεία του κινδύνου και την τις διαστάσεις που αυτός μπορεί να λάβει ανάλογα με την περίπτωση. Το επόμενο βήμα έγκειται στο κομμάτι της διαχείρισης και της κοστολόγησης του, ώστε να αποκαλυφθεί το πραγματικό μέγεθος του με βάση το χρηματικό κόστος που προκλήθηκε. «ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ» Για να μπορέσουμε να καθορίσουμε και να κατανοήσουμε την έννοια της Διαχείρισης του Κινδύνου σε όλες τις εκφάνσεις του που μπορεί να συναντήσουμε στην καθημερινότητά μας, θα πρέπει να καθορίσουμε τι ορίζουμε ως Κίνδυνο. «Κάθε τι το οποίο μπορεί να προκαλέσει ζημιά στα παρόντα ή μελλοντικά περιουσιακά στοιχεία μιας οικονομικής μονάδας, μιας οικίας ή οποιουδήποτε αντικειμένου ή κατασκευής με αξία οικονομική ή συναισθηματική για τον ιδιοκτήτη του, μπορεί να οριστεί ως κίνδυνος» Τα περιουσιακά στοιχεία με την ευρεία έννοια θεωρούνται : η υλική περιουσία το εισόδημα το ανθρώπινο δυναμικό η άυλη περιουσία Σελίδα 10

Ο ορισμός του Κινδύνου δεν μπορεί βέβαια να προσδιοριστεί απόλυτα με την παραπάνω έννοια καθώς υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες οι δεν μπορούν να εκτιμηθούν σε πρώτη φάση. Αυτό μπορεί να φανεί και σε μία φράση του Benjamin Franklin ο οποίος είπε ότι "σ αυτό τον κόσμο τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο εκτός από τον θάνατο και τους φόρους". Όμως και σε αυτά τα φαινόμενα υπάρχει κάποια αβεβαιότητα. Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος πότε θα πεθάνει, ενώ η νομοθεσία περί φορολογίας υπόκειται συχνά σε μεταβολές. Γ ια να εστιάσουμε στο κομμάτι της Διαχείρισης του Κινδύνου (Risk Management), ο ορισμός που θα μπορούσε να προσδοθεί θα ήταν : «Κίνδυνος είναι ένα φαινόμενο στενά συνδεδεμένο με αβέβαια γεγονότα» Διακρίνουμε δύο κατηγορίες αβέβαιων γεγονότων : εκείνα για τα οποία η πιθανότητα συμβάντος μπορεί να υπολογιστεί και εκείνα για τα οποία δεν μπορεί, είτε επειδή είναι μοναδικά γεγονότα, είτε επειδή δεν ακολουθούν κάποιο αναγνωρίσιμο πρότυπο. Σίγουρα ο προσδιορισμός του Κινδύνου βασίζεται κατά πολύ στον νόμο των πιθανοτήτων, καθώς δεν μπορείς να προβλέψεις πόσες φορές και πότε χρονικά θα συμβεί ένα ζημιογόνο περιστατικό. Ακόμη και εάν η πιθανότητα ενός συγκεκριμένου αποτελέσματος είναι γνωστή, αυτό είναι συχνά μικρής αξίας. Η πιθανότητα είναι ένας μέσος όρος υπό την έννοια ότι δείχνει πόσες φορές ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα αναμένεται να συμβεί με δεδομένο έναν μεγάλο αριθμό γεγονότων. Έτσι μπορούμε να καταλήξουμε ότι : «Σαν Κίνδυνος μπορεί να θεωρηθεί ο βαθμός απόκλισης στα πιθανά αποτελέσματα λόγω αβέβαιών γεγονότων, ή η απόκλιση μεταξύ πραγματικών και αναμενόμενων αποτελεσμάτων» Με την επέλευση του Κινδύνου θα πρέπει να εστιάσουμε στα ποσοτικά, ποιοτικά και άλλα στοιχεία, τα οποία θα μας αποδώσουν την ταυτότητα του Κινδύνου. Έτσι μπορούμε να διαχωρίσουμε τον Κίνδυνο σε κατηγορίες ανάλογα με το είδος τους. Σελίδα 11

1.2 ΑΠΟΔΕΚΤΟΙ & ΜΗ ΑΠΟΔΕΚΤΟΙ ΚΙΝΑ ΥΝΟΙ Κάποιοι κίνδυνοι είναι αποδεκτοί υπό την έννοια ότι, η τυχόν επέλευσή τους είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί σχετικά εύκολα, ενώ κάποιοι άλλοι είναι μη αποδεκτοί αφού οι συνέπειες από την επέλευση τους θεωρούνται δυσβάστακτες. 1.2.1 ΚΑΘΑΡΟΙ & ΚΕΡΑΟΣΚΟΠΟΙΚΟΙΚΙΝΑΥΝΟΙ Καθαροί κίνδυνοι θεωρούνται εκείνοι των οποίων η επέλευση αν και συνήθως προκαλεί ζημιά, στην καλύτερη περίπτωση δεν μεταβάλλει την προ της επέλευσης κατάσταση, ενώ δεν υπάρχει πιθανότητα κέρδους. Κερδοσκοπικοί κίνδυνοι θεωρούνται εκείνοι η επέλευση των οποίων προκαλεί είτε ζημιά είτε κέρδος. Στην πρώτη κατηγορία υπάγονται ζημιές που προκλήθηκαν από φωτιά, θύελλα, κλοπή κ.α., οι οποίες είναι ασφαλίσιμες. Στην δεύτερη κατηγορία υπάγονται οι επιχειρηματικοί κίνδυνοι οι οποίοι σε πρώτη φάση δεν μπορούν να καλυφθούν από μία ασφαλιστική εταιρεία. 1.2.2 Δ ΥΝΑΜΙΚΟΙ & ΣΤΑΤΙΚΟΙΚΙΝΑ ΥΝΟΙ Οι δυναμικοί κίνδυνοι προέρχονται από τις οικονομικές, τεχνολογικές και πολιτικές μεταβολές. Οι στατικοί κίνδυνοι υπάρχουν στην απουσία αυτών των μεταβολών. Οι δυναμικοί κίνδυνοι σχετίζονται περισσότερο με τους κερδοσκοπικούς κινδύνους ενώ οι στατικοί με τους καθαρούς. 1.2.3 ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ & ΕΙΔΙΚΟΙΚΙΝΔ ΥΝΟΙ Σελίδα 12

Θεμελιώδεις θεωρούνται οι κίνδυνοι, οι οποίοι επηρεάζουν ολόκληρη την κοινωνία ή μεγάλο μέρος αυτής ( πχ κίνδυνοι που σχετίζονται με κοινωνικά και οικονομικά συστήματα ή καταστροφές όπως σεισμοί, πλημμύρες κλπ.). Οι κίνδυνοι αυτοί είναι γενικά απρόσωποι ως προς την αιτία και το αποτέλεσμα. Ειδικοί θεωρούνται οι κίνδυνοι οι οποίοι επηρεάζουν κυρίως άτομα ή επιχειρήσεις και σχετίζονται με παράγοντες οι οποίοι, ως ένα βαθμό, βρίσκονται υπό τον έλεγχο των ατόμων αυτών ή των επιχειρήσεων. 1.2.4 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Ο ορθολογικός χειρισμός μιας κατάστασης κινδύνου περιέχει τα παρακάτω στάδια : πρέπει να πρόβλεψη και σχεδιασμό οργάνωση παροχή οδηγιών συντονισμό έλεγχο Έτσι η Διαχείριση του Κινδύνου είναι ο ορθολογικός χειρισμός του κινδύνου με σκοπό την προστασία των περιουσιακών στοιχειών ( παρόντων και μελλοντικών) μιας οικονομικής μονάδας. 1.2.5 Η διαχείριση κινδύνου είναι κεντρικός πυρήνας της διαχείρισης στρατηγικής κάθε επιχείρησης. Είναι η διεργασία με την οποία προσεγγίζουμε μεθοδικά τους κινδύνους που σχετίζονται με τις δραστηριότητές τους, με σκοπό την επίτευξη αειφόρου οφέλους σε κάθε δραστηριότητα και επί του χαρτοφυλακίου όλων των δραστηριοτήτων. Σελίδα 13

Το επίκεντρο της καλής διαχείρισης κινδύνου είναι η αναγνώριση και ο χειρισμός αυτών των κινδύνων. Στόχος της είναι να προσθέσει τη μέγιστη αειφόρο αξία σε όλες τις δραστηριότητες του οργανισμού. Ταξινομεί την κατανόηση των πιθανών οφελών (upside) και απειλών (downside) όλων εκείνων των παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν την επιχείρηση. Διάγραμμα 1: Εργαλεία Αναγνώρισης Κινδύνων Το παραπάνω Διάγραμμα 1 αναφέρει τα ουσιαστικά βήματα που πρέπει να λαμβάνει μια εταιρεία για να αποτρέψει τους κινδύνους που ελλοχεύουν και μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά. Η μελέτες κινδύνων και λειτουργικότητας είναι απαραίτητες να γίνονται από ειδικούς επιστήμονες ώστε να είναι οι κίνδυνοι που είναι πιθανών να προκληθούν. Έτσι θα γίνουν γνωστά τα χαρακτηριστικά των κινδύνων. Η χρήση οργανωτικών διαγραμμάτων ώστε να μπορέσει να τυποποιηθεί η διαδικασία για την αποφυγή ατυχημάτων και η ενημέρωση του προσωπικού ώστε να μπορεί να λειτουργήσει με προσοχή μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες ατυχημάτων. Σελίδα 14

Τα επόμενα στάδια είναι η αποτίμηση της όλης διαδικασίας με την επισήμανση των όποιων σφαλμάτων προκόψουν και με επιθεωρήσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα. 1.3 ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Το πρώτο βήμα κάθε διαδικασίας ελέγχου κινδύνων πρέπει να είναι η μείωση τους στο καλύτερο δυνατό επίπεδο. Το να προτρέχει κανείς σε άλλες λύσεις, όπως αυτή της ασφάλισης, πριν καταβάλλει κάθε προσπάθεια περιστολής μελλοντικών ζημιών, αποδεικνύεται συχνά εξαιρετικά ασύμφορο. Η μείωση μπορεί να εφαρμοστεί πριν καν την επέλευση του κινδύνου ή μετά από αυτή. 1.3.1 Προ-επέλευσης μείωση: Εδώ ο Υπεύθυνος Κινδύνων εξαντλεί κάθε μέσο για την μείωση του κινδύνου πριν αυτός καν επέλθει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι οδηγίες χρήσης που συνοδεύουν ένα προϊόν, με σκοπό την προστασία του καταναλωτή. 1.3.2 Μετά-επέλευσης μείωση : Εδώ λαμβάνονται εκείνα τα μέτρα πρόληψης, τα οποία θα βοηθήσουν στην καλύτερη περιστολή της ζημιάς που θα προκαλέσει ο κίνδυνος, αφού ήδη έχει επέλθει. Μπορούμε να αναφέρουμε ως παραδείγματα τα συστήματα κατάσβεσης με αυτόματο καταιονισμό (Sprinkler Systems), τα οποία περιστέλλουν τις ζημιές από πυρκαγιά, αφού αυτή ήδη έχει επέλθει. Στην περιοχή της μείωσης των κινδύνων ή της πρόληψης των ζημιών όπως αλλιώς αναφέρεται, έχει αναπτυχτεί μια ολόκληρη τεχνογνωσία στην οποία πρέπει συχνά να ανατρέχει ο Υπεύθυνος Κινδύνων. Όταν η διαδικασία μείωσης κινδύνων έχει ολοκληρωθεί και πριν καταφύγουμε στην μεταφορά των εναπομεινάντων κινδύνων σε τρίτους, όπως στην Ασφαλιστική Αγορά, έχουμε άλλη μια δυνατότητα. 1.3.3 Από την διαδικασία ανάλυσης κινδύνων, αυτοί έχουν ήδη καταταχθεί χονδρικά σε τρείς κατηγορίες: Σελίδα 15

Μεγάλης συχνότητας, μικρής σοβαρότητας Μέσης συχνότητας, μέσης σοβαρότητας Μικρής συχνότητας, μεγάλης σοβαρότητας Είναι πιθανότατο ότι τον κίνδυνο μιας εκτεταμένης πυρκαγιάς (μικρή συχνότητα) που θα καταστρέψει ολοσχερώς την αποθήκη πχ των Α' Υλών (μεγάλη σοβαρότητα), δεν μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε εξ ιδίων, οπότε τον μεταφέρουμε σε Ασφαλιστική Κάλυψη. Αντιθέτως ο κίνδυνος της θραύσης κρυστάλλου (μεγάλη πιθανότητα - μικρή σοβαρότητα) είναι πιθανώς δυνατόν να αντιμετωπιστεί με ίδια κράτηση 100%, δεδομένου ότι η μεταφορά σε Ασφαλιστική Κάλυψη θα κόστιζε μακροπρόθεσμα πολύ περισσότερο. 1.3.4 ΜΕΤΑΦΟΡΑ Στο τελευταίο βήμα της διαδικασίας διαχείρισης των κινδύνων, ο Υπεύθυνος Κινδύνων μεταφέρει μερίδα κινδύνων σε τρίτους. Το συνηθέστερο είναι αυτό να γίνει με την διαδικασία της μεταφοράς των κινδύνων αυτών στην Ασφαλιστική Αγορά, οπότε η Ασφαλιστική Εταιρεία υποκαθιστά την επιχείρηση στην αντιμετώπιση τους. Η ζημιά την οποία υφίσταται η επιχείρησης είναι προυπολογίσιμη και δεδομένη, αφήνοντας τις επιπτώσεις του αιφνίδιου και ατυχηματικού γεγονότος στην Ασφαλιστική Εταιρεία. 1.4 ΟΙ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Από τα τέλη του 1980 και σε όλη την δεκαετία του 1990 οι αύξηση των ασφαλιστηρίων συμβολαίων στην χώρα μας ήταν ραγδαία.με την οργάνωση των κοινωνιών στα μεγάλα αστικά κέντρα και την δόμηση των κατοικιών μας πλέον σε μεγάλα πολεοδομικά συμπλέγματα (πολυκατοικίες ) η τύχη μας δεν εξαρτάται μόνο από τα δικά μας χέρια. Συχνά είμαστε μάρτυρες πυρκαγιών που προκλήθηκαν από μια απροσεξία, κατά την διαδικασία μαγειρέματος κ.α. που ξεκίνησαν από Σελίδα 16

ένα διαμέρισμα, επηρέασαν όμως και πολλά άλλα που βρισκόταν στην ίδια οικοδομή. Αντίστοιχες ζημιές συμβαίνουν συχνά και από νερά που προέρχονται από διαρρήξεις σωληνώσεων, είτε από αποχετεύσεις. Τα νερά δεν σταματάνε μόνο σε ένα διαμέρισμα και το κόστος αποκατάστασης των ζημιών πολλές φορές είναι αβάσταχτο για τους ιδιοκτήτες. Γι αυτό τον λόγο αυξήθηκαν σταδιακά τα ασφαλιστήρια συμβόλαια στην χώρα μας, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση στον τομέα της ασφάλισης. 1.4.1 Ορισμένα στατιστικά στοιχεία για τις πυρκαγιές από τον επίσημο φορέα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας θα μας δώσει μια εικόνα γιατί έγινε επιβεβλημένη η ασφαλιστική κάλυψη στην χώρα μας. 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 1995 1996 1997 1998 1999 Πηγή: Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος / Στατιστικά Στοιχεία / Αθήνα 2000 1.4.2 Παρακάτω ακλουθούν στατιστικά στοιχεία τα οποία είναι σε περιορισμένο χρονικό διάστημα για να μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τα μεγέθη που αναφερόμαστε. Σελίδα 17

5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 g? '.sjf s#*" s /"? ^ - r s * * * g? J ^ / Πηγή: Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος / Στατιστικά Στοιχεία / Αθήνα 2000 Τα ανωτέρω στοιχεία αφορούν αποκλειστικά πυρκαγιές που αφορούν σε κατοικίες, καταστήματα και εργοστάσια, χωρίς να υπολογίζονται οι φωτιές σε δασικές εκτάσεις. 1.4.3 Καλύτερη εικόνα θα μπορέσουμε να αποκομίσουμε αναλύοντας τις πυρκαγιές κατά την διάρκεια της ημέρας, ώστε να μπορέσουμε να καταλήξουμε με περισσότερη ασφάλεια στις αιτίες που προκαλούνται οι φωτιές αυτές. Σελίδα 18

5400 5300 5200 5100 5000 4900 4800 4700 4600 4500 Στο παραπάνω διάγραμμα αναφέρονται οι φωτιές που συμβαίνουν στο διάστημα μιας εβδομάδας, με διαχωρισμό ανά ημέρα. Σε αυτό συμπεραίνουμε ότι Παρασκευή έως Κυριακή έχουμε αυξημένα ατυχήματα και αυτό δεν είναι τυχαίο. Με αυτό αποδεικνύεται ότι ο ανθρώπινος παράγοντας οφείλεται για το μεγαλύτερο ποσοστό πυρκαγιών. Αυτό είναι λογικό εάν σκεφτεί κανείς πόσες δραστηριότητες μας μέσα στο σπίτι εμπεριέχουν το στοιχείο της φωτιάς (μαγείρεμα, κάπνισμα, τζάκι). 1.4.4. Στην συνέχεια παραθέτουμε τα στοιχεία για φωτιές σε όλο το διάστημα του εικοσιτετράωρου. Σελίδα 19

Πηγή: Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος / Στατιστικά Στοιχεία / Αθήνα 2000 Σε αυτό το διάγραμμα επιβεβαιώνουμε και πάλι ότι ο ανθρώπινος παράγοντας είναι η πιθανότερη αιτία πρόκλησης πυρκαγιάς, καθώς τα μεγαλύτερα ποσοστά είναι μεταξύ 12:00-24:00, που βρισκόμαστε σπίτι έχοντας όμως δραστηριότητες, δηλαδή δεν κοιμόμαστε. Εδώ έρχεται το θέμα της ασφάλισης το οποίο βασίζεται ότι σε όλα τα διαγράμματα οι πυρκαγιές συμβαίνουν σε όλο το φάσμα του χρόνου, του μήνα και της ημέρας και επομένως είναι κάτι που δεν μπορεί να προβλεφθεί. Η πυρκαγιά μπορεί να προέρχεται από το σπίτι μας, αλλά και από το διπλανό διαμέρισμα. Αντίστοιχα αυτό συμβαίνει και για τις ζημιές από τα νερά. Η λογική αυτή ανάγκασε όλο και περισσότερους να ασφαλιστούν, ενώ σταδιακά τα ασφαλιστήρια συμβόλαια συμπεριέλαβαν και επιπλέον καλύψεις. Σελίδα 20

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο 2.1 Σε αυτή την ενότητα θα αναλύσουμε όλο το φάσμα για τις πραγματογνωμοσύνες οι οποίες είναι σε άμεση σχέση με την ασφαλιστική κάλυψη και αφορούν ζημιές των γενικών κλάδων αλλά και του κλάδου αυτοκινήτων. Για να μπορέσουμε να κάνουμε ανάλυση για τις πραγματογνωμοσύνες, πρέπει να αναλύσουμε ποιος είναι αυτός που καλείται να συντάξει μια έκθεση πραγματογνωμοσύνης, δηλαδή ο πραγματογνώμονας. Κατά κόρον στην Ελλάδα συνδυάσαμε τους πραγματογνώμονες σε σχέση με την εκτίμηση των ζημιών που υπόκεινται σε ασφαλιστική κάλυψη. Το γεγονός αυτό δημιούργησε μια εργασιακή σχέση ανάμεσα σε ιδιώτες πραγματογνώμονες και τις ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς οι περισσότερες δεν μπορούσαν να συντηρούν στις τάξεις τους πραγματογνώμονες οι οποίοι δεν συνέφεραν οικονομικά, αλλά θα δημιουργούσαν και πρόβλημα στον τομέα της εμπιστευτικότητας σε σχέση με τους ασφαλισμένους πελάτες τους. Έτσι δημιουργήθηκαν πολλά γραφεία πραγματογνωμοσυνών σε όλη την Ελλάδα τα οποία κατάφεραν να καλύψουν όλο το φάσμα των ζημιών που υπάρχουν αυτή την στιγμή στην χώρα μας αλλά και στην περιοχή των Βαλκανίων. Τα γραφεία αυτά μέσα στον χρόνο αναπτύχτηκαν ραγδαία, καταφέρνοντας να ακολουθήσουν και την άνθηση που επικράτησε στον κλάδο των ασφαλίσεων τα τελευταία 25 χρόνια στην Ελλάδα. Ο αντίλογος της όλης υπόθεσης είναι ότι οι πραγματογνώμονες παρέμειναν σχετικά λίγοι σε σχέση με την ζήτηση της αγοράς και αναδεικνύει το μεγάλο ζήτημα που αφορά την εμπιστοσύνη για την επιλογή του ατόμου που θα κάνει την εκτίμηση μιας ζημιάς και την κοινή αποδοχή και από τις δύο πλευρές, αυτή του λήπτη της ασφάλισης (ζημιωμένος) και του παρόχου αυτής (ασφαλιστική εταιρεία). Στον κλάδο του αυτοκινήτου όπου ο όγκος των ζημιών είναι αυξημένος, λόγω και της αύξησης του αριθμού αυτοκινήτων αλλά και της επιβεβλημένης ασφάλισης αυτών, στον κλάδο της εκτίμησης μπήκαν αρκετοί χωρίς όμως να είναι εφικτό να μπορέσουν να θεσπιστούν ορισμένα κριτήρια ποιότητας, τα οποία θα μπορούσαν να αναδείξουν τον κλάδο και να βάλουν τα θεμέλια για την θεσμική του προστασία και την απόλυτη αναγνώριση από το Ελληνικό κράτος. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω την ύπαρξη ατόμων που μπήκαν στον κλάδο της εκτίμησης Σελίδα 21

των ζημιών του αυτοκινήτου, έχοντας μόνο ως εφόδιο την εργασιακή τους ιδιότητα που είχε σχέση με την επισκευή του αυτοκινήτου (βλ. μηχανικοί συνεργείων, φανοποιοί κ.α. ), χωρίς να διαθέτουν την στοιχειώδη επιστημονική κατάρτιση για να μπορέσουν να υποστηρίξουν μια έκθεση πραγματογνωμοσύνης απόλυτα, αλλά και να δώσουν την ώθηση για ανάπτυξη του κλάδου. Από την άλλη δημιουργήθηκαν εξαρτημένες σχέσεις καθώς στις μικρές κυρίως κοινωνίες ο εκτιμητής και ο επισκευαστής πολλές φορές είναι το ίδιο πρόσωπο. Βέβαια η είσοδος της ασφάλισης σε όλο και περισσότερους τομείς δημιούργησε από την πλευρά των πραγματογνωμόνων την ανάγκη να εξελιχθούν και να αναπτύξουν την τεχνογνωσία τους. Η είσοδος της ασφάλισης σε όλων των ειδών τις μεταφορές, η ανάπτυξη των κατασκευών και η κάλυψη παντός είδους ατυχημάτων, η επιβεβλημένη ασφάλιση για αγορά στεγαστικών δανείων κ.α., δημιούργησαν νέα δεδομένα που επιβάλουν την συνεχή εκμάθηση για νέες τεχνολογίες, κατάρτιση στον τομέα της ασφαλιστικής επιστήμης και συνεχή προσπάθεια κατανόησης της συμπεριφοράς νέων και παλαιών υλικών που αποτελούν την βασική ύλη για την εκτίμηση του κινδύνου. 2.2 Ο πραγματογνώμονας χαρακτηρίζεται από την δουλειά του που είναι η ολοκλήρωση μιας πραγματογνωμοσύνης από το στάδιο της αυτοψίας μέχρι και την κατάληξη των συμπερασμάτων. Ο τρόπος λειτουργίας, η μέθοδος που χρησιμοποιείται για την αυτοψία, το συντακτικό κομμάτι της έκθεσης και ο συνολικός τρόπος ανάπτυξης διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο πραγματογνώμονας μεταφέρει την εμπειρία που αποκτά στα νηπιακά του στάδια στο επάγγελμα και τα αναπτύσσει αναλόγως στην πορεία της καριέρας του. Το σίγουρο είναι όμως ότι ο πραγματογνώμονας - εκτιμητής ζημιών είναι ένα επάγγελμα το οποίο προϋποθέτει μεγάλη εμπειρία, άριστη επικοινωνία και σωστή αντίληψη των πραγμάτων γύρω του. Όλα τα παραπάνω αφορούν τους πραγματογνώμονες οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο κομμάτι της εκτίμησης για μεγάλο όγκο υποθέσεων και όχι για εξειδικευμένους πραγματογνώμονες που έχουν εντρυφήσει σε ένα αντικείμενο αποκλείστηκα και το αναλύουν σε βάθος δίνοντας τις απαντήσεις για σχεδόν κάθε ζήτημα που μπορεί να εμφανιστεί. Ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι νηογνώμονες ή οι πραγματογνώμονες για τα αεροσκάφη που ειδικεύονται αποκλειστικά σε ατυχήματα που Σελίδα 22

εμπλέκονται τα ανωτέρω είδη και που στις μέρες μας είναι σχετικά περιορισμένα. Παρακάτω θα γίνει ανάλυση για το πώς συντάσσονται πραγματογνωμοσύνες και ποια είναι η συνολική διαδικασία που απαιτείται για να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα που θα είναι και η τελική εκτίμηση του εκάστοτε πραγματογνώμονα. 2.2.1 Οι πραγματογνωμοσύνες που αφορούν τους γενικούς κλάδους και έχουν εντολοδόχο κατά κόρον τις ασφαλιστικές, πρέπει να συντάσσονται με το πνεύμα ότι πρέπει να γίνει ανάλυση μιας κατάστασης σε κάποιον, ο οποίος δεν έχει καμία ιδέα με το μέγεθος της ζημιάς, αλλά προσπαθεί να αντιληφθεί το μέγεθος διαβάζοντας μόνο την έκθεση πραγματογνωμοσύνης. Πολλές φορές αυτό το άτομο μπορεί να μην έχει καμία αντίληψη για το είδος των ζημιών και να βασίζεται αποκλειστικά στην έκθεση του πραγματογνώμονα. Τα στοιχεία λοιπόν που πρέπει να χαρακτηρίζουν μια καλή έκθεση πραγματογνωμοσύνης είναι η σαφήνεια, η απλότητα, ο ομαλός λόγος και η αναλυτική περιγραφή που να εστιάζει στο πρόβλημα χωρίς πολύπλοκα στοιχεία. Από την άλλη η έκθεση πρέπει να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και να δίνεται η μέγιστη προσοχή στα ισχύοντα κατά περίπτωση ασφαλιστήρια συμβόλαια που υπογράφονται μεταξύ του δότη και του λήπτη της ασφάλισης. 2.2.2 Στην συνέχεια ακολουθούν ορισμένοι χαρακτηριστικοί όροι, αποσπάσματα ασφαλιστηρίων συμβολαίου που θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε την διαδικασία που ακολουθείται παρακάτω για την σύνταξη εκθέσεων για διαφορετικών ειδών ζημιές που συναντάμε καθημερινά. Πριν αρχίσει η ανάλυση για την σύνταξη των διαφόρων ειδών πραγματογνωμοσύνες, ακολουθούν ορισμένοι όροι οι οποίοι αναφέρονται στα ασφαλιστήρια συμβόλαια των ασφαλιστικών εταιρειών και καθορίζουν ορισμένα σημεία, ώστε να μην υπάρχει διαφοροποίηση απόψεων ανάμεσα στην ασφαλιστική εταιρεία και τον λήπτη της ασφάλισης. Σελίδα 23

Αίτηση ασφάλισης: η δεόντως υπογεγραμμένη αίτηση που υποβάλλει οποιοδήποτε πρόσωπο στην Εταιρία για την εκ μέρους της τελευταίας ανάληψη συγκεκριμένου κίνδυνου και περιλαμβάνει όλα ανεξαιρέτως τα στοιχειά και τις πληροφορίες που απαιτεί ο νομός και η Εταιρία για την έγκυρη σύναψη ασφαλιστικής σύμβασης και την έκδοση όλων των προβλεπόμενων από τον νόμο δικαιολογητικών. Αξία αντικατάστασης: το χρηματικό ποσό που είναι αναγκαίο, περιλαμβανόμενων φόρων κ λοιπών επιβαρύνσεων, για την απόκτηση οχήματος πανομοιότυπο με το καλυπτόμενο η παρεμφερούς προς αυτό με ανάλογα χαρακτηριστικά, αν πανομοιότυπο του δεν διατίθεται πλέον στο εμπόριο, λαμβανομένης υπόψη πάντοτε της κατάστασης του καλυπτόμενου οχήματος από πλευράς ηλικίας, έντασης χρήσης και τρόπου συντήρησης αυτού. Το ίδιο ισχύει και για τα επιμέρους εξαρτήματα (ανταλλακτικά). Αξία αντικειμενική καινούργιου: η τιμή πώλησης, περιλαμβανόμενων φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων, του καλυπτόμενου οχήματος στο κοινό ως καινούργιου κατά την ημέρα επέλευσης της ασφαλιστικής περίπτωσης. Αν κατά την εν λογά ημέρα το καλυπτόμενο όχημα δεν διατίθεται στο εμπόριο καινούργιο, λαμβάνεται υπόψη η τιμή παρεμφερούς οχήματος με ανάλογα χαρακτηριστικά. Αξία εμπορική: η τιμή στην όποια μπορεί να αγοράσει το καλυπτόμενο όχημα από το κοινό αμέσως πριν από το ζημιογόνο γεγονός η, προκειμένου για τον προσδιορισμό ασφαλιστικού πόσου, κατά την έναρξη της ασφάλισης. Αξία καινούργιου: η τιμή πώλησης, περιλαμβανόμενων φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων, του καλυπτόμενου οχήματος στο κοινό κατά την ημέρα έκδοσης των πινακίδων κυκλοφορείς του για πρώτη φορά. Σελίδα 24

Απαλλαγή: το προκαθορισμένο χρηματικό ποσό, μέχρι του οποίου δεν υποχρεούται σε καταβολή ασφαλίσματος η Εταιρία, υπό την έννοια ότι το εν λογά ποσό αφαιρείται πάντοτε από το ασφάλισμα, ώστε να βαρύνει σε κάθε περίπτωση τον Ασφαλισμένο. Ασφάλιση σε Ά κίνδυνο: η κάλυψη, στην όποια αφ ενός το ασφάλισμα δεν μπορεί να υπερβεί το ασφαλιστικό ποσό αφ έτερου δεν εφαρμόζεται η αρχή της εξασφάλισης. Ασφάλισμα: η εκ μέρους της Εταιρίας καταβλητέα αντιπαροχή σε περίπτωση επέλευσης της ασφαλιστικής περίπτωσης. Ασφαλισμένος: πρόσωπο, έννομο ασφαλίσιμο συμφέρον του οποίου καλύπτεται με την ασφαλιστική σύμβαση κατά τους όρους της αντίστοιχης ασφάλισης/κάλυψης και του νομού. Όπου δεν ορίζεται άλλως, Ασφαλισμένος είναι και ο Λήπτης της Ασφάλισης. Ασφαλιστήριο: το έγγραφο που φέρει την υπογραφή της Εταιρίας και αποδεικνύει την ύπαρξη της ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης κάθε πρόσθετης σ αυτό πράξης, των παρόντων όρων, κάθε ανανεωτηρίου και κάθε άλλου ασφαλιστικού έγγραφου. Ασφαλιστική παροχή: το ασφάλισμα και κάθε άλλη παροχή που υποχρεούται η Εταιρία να εκπληρώσει με βάση τον νόμο και τους όρους της αντίστοιχης ασφάλισης/κάλυψης. Ασφαλιστική περίπτωση/ζημιογόνο γεγονός: περιστατικό η αλυσίδα περιστατικών που πηγάζουν από την ιδία αίτια και δημιουργούν υποχρέωση της Εταιρίας προς παροχή. Πλείονες ζημίες που Σελίδα 25

προκαλούνται από το ίδιο περιστατικό η από αλυσίδα περιστατικών που πηγάζον από την ιδία αίτια συνιστούν μια ασφαλιστική περίπτωση. Ασφαλιστικό ποσό: το χρηματικό ποσό που αναγράφεται από ασφαλιστήριο διπλά από κάθε κάλυψη και μέχρι του οποίου υποχρεούται η Εταιρία σε ασφαλιστική παροχή. Ασφαλιστική σύμβαση: η συμφωνία, με την όποια η Εταιρία ανέλαβε έναντι ασφάλιστρου την υποχρέωση να καταβάλει, σε χρήμα η σε είδος, ασφαλιστική παροχή στον Λήπτη της ασφάλισης η σε τρίτο υπό την προϋπόθεση ότι θα επέλθει ασφαλιστική περίπτωση, ήτοι περιστατικό, από το όποιο συμφωνήθηκε ότι εξαρτάται η υποχρέωση αυτή. Ασφάλιστρο: η εκ μέρους του Λήπτη της Ασφάλισης καταβλητέα στην Εταιρία χρηματική παροχή για την ανάληψη από τον τελευταίο των συνεπειών που επάγεται η επέλευση των κίνδυνων, στο μετρό που αυτοί καλυπτόμενη αναγράφονται στο ασφαλιστήριο. Δικαιούχος ασφαλίσματος: το πρόσωπο, το όποιο κατά τον νόμο και την ασφαλιστική σύμβαση δικαιούται να εισπράξει την καταβλητέα από την Εταιρία αντιπαροχή. Ζημιωθείς: κάθε πρόσωπο που υφίσταται βλάβη εξ αιτίας περιστατικού, το όποιο καλύπτεται με την ασφαλιστική σύμβαση, και δικαιούται κατά τον νόμο και τους όρους της ασφάλισης να ζητήσει αποκατάσταση της βλάβης δια της καταβολής ασφαλιστικής παροχής. Κακόβουλη ενεργεία: η μη συνδεόμενη άμεσα με τις πολιτικές πεποιθήσεις και στόχους του δράστη, αλλά στοχεύει στην προσβολή η βλάβη ατομικού αγαθού η δικαιώματος τρίτου μέσω κυρίως δολίων η και επιθετικών μέσων (βανδαλισμός). Σελίδα 26

Καλυπτόμενο όχημα: το αυτοκίνητο όχημα, τα στοιχεία του οποίου αναγράφονται στο ασφαλιστήριο. Λήπτης της ασφάλισης: το πρόσωπο που πρότεινε στην Εταιρία την κατάρτιση της ασφαλιστικής σύμβασης, συνεβλήθη με την Εταιρία και υποχρεούται στην καταβολή του ασφάλιστρου. Το πρόσωπο αυτό συμβάλλεται με την Εταιρία είτε για λογαριασμό δικό του είτε για λογαριασμό άλλου προσώπου, το όποιο έχει ασφαλίσιμο συμφέρον. Όχημα: κάθε αυτοκίνητο όχημα που εμπίπτει στην έννοια του άρθρου 1 του Προεδρικού Διατάγματος 237/1986 περί υποχρεωτικής ασφαλίσεως της εξ ατυχημάτων αυτοκίνητων αστικής ευθύνης, ήτοι το επί του εδάφους και όχι επί τροχιών, με μηχανική δύναμη η με ηλεκτρική ενεργεία κινούμενο όχημα, ανεξάρτητα από αριθμό τροχών. Όχημα θεωρείται και κάθε ρυμουλκούμενο όχημα συζευγμένο με το κυρίως αυτοκίνητο η μη, ως και ποδήλατο εφοδιασμένο με βοηθητικό κινητήρα. Σωματική βλάβη: το αποτέλεσμα της προσβολής είτε της σωματικής ακεραιότητας η υγείας είτε ψυχικής/πνευματικής υγείας η διάθεσης φυσικού προσώπου. Τρομοκρατική ενεργεία: εσκεμμένη πράξη βίας η δράσης η απειλή μιας τέτοιας πράξης που προκαλεί τρόμο, πραγματοποιείται από δράστη που έχει πολιτικές προθέσεις με στόχο φυσικά πρόσωπα η περιουσία και σκοπό την πρόκληση σε ευρύτερο κοινό της ψυχολογικής κατάστασης της αγωνιάς, του τρόμου και του αισθήματος της αδυναμίας που είναι σαφώς σημαντικότερα από το άμεσο (υλικό) αποτέλεσμα της πράξης, ώστε να μεταβληθεί η συμπεριφορά εκείνων που αποτελούν τον πρωταρχικό στόχο της ενεργείας για να υποχρεωθούν να υποστηρίξουν η να προωθήσουν τις πολιτικές επιδιώξεις του δράστη, και εφόσον ο δράστης έχει αναλάβει δημοσίως την ευθύνη για την ενεργεία αυτήν. Σελίδα 27