Προεδρικό Διάταγμα 41/2018 Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων Πρόβλήματα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία
Κωνσταντίνος Γ. Πασπαλάς Διπλ. Μηχανολόγος Μηχ/γος-Ηλ/γος Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήμα Μηχανολόγων Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Πεδίο των προβλημάτων Θα εξετάσουμε ουσιαστικά προβλήματα τα οποία έχουν σχέση με τα μέτρα ενεργητικής προστασίας τα οποία καθορίζει το ΠΔ 41/2018
Προβλήματα Ο Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων επεμβαίνει όχι μόνον στους γενικούς κανονισμούς σχεδιασμού κτιρίων αλλά ουσιαστικά και σε άλλους συνδεδεμένους Κανονισμούς, όπως οι Κανονισμοί φυσικού αερίου και υγραερίου, οι οποίοι έχουν λάβει έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με βάση τις διαδικασίες του Π.Δ. 39/2001 (Οδηγία 2015/1535/ΕΕ) «Καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προτύπων και προδιαγραφών και των κανόνων..»
Προβλήματα Το ΠΔ 41/2018 με την παράγραφο 6.7 και επόμενες ουσιαστικά αναιρεί εντός της Ελληνικής Επικράτειας την ισχύ Κανονισμών και Οδηγιών σχετικών με την Πυροπροστασία
Αναφορές Κανονισμών και Οδηγιών Το ΠΔ 41/2018 αναφέρει μόνον τον Κανονισμό (ΕΕ) 305/2011 και την Οδηγία 89/106/ΕΕ η οποία αντικαταστάθηκε από τον Κανονισμό
Αναφορές Κανονισμών και Οδηγιών Οι λοιποί Κανονισμοί και Οδηγίες που εμπλέκονται στο θέμα της πυροπροστασίας είναι σαν να μην υπάρχουν Ίσως για το λόγο αυτό δεν εξετάσθηκε από την ΕΕ η τήρησή τους κατά την έγκριση του ΠΔ με βάση την αντίστοιχη Οδηγία 2015/1535/ΕΕ
Κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι κανονισμοί είναι νομικές πράξεις που ορίζονται στο Άρθρο 288 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν γενική ισχύ, είναι δεσμευτικοί ως προς όλα τα μέρη τους και ισχύουν άμεσα σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Οδηγία ανήκει στα νομικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα προκειμένου να εφαρμόσουν τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Πρόκειται για ένα ευέλικτο μέσο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως για την εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών. Καθιστά υποχρεωτική την επίτευξη ενός συγκεκριμένου αποτελέσματος, αλλά αφήνει ελεύθερες τις χώρες της ΕΕ να επιλέξουν πώς θα το πράξουν.
Στόχος των Κανονισμών και Οδηγιών Στόχος των Κανονισμών και Οδηγιών είναι η πρόληψη καταστάσεων οι οποίες θα θέσουν σε κίνδυνο πρόσωπα και πράγματα Η πρόληψη αποτελεί την προτεραιότητα της ΕΕ Η καταστολή των προβλημάτων δεν αποτελεί προτεραιότητα Η προτεραιότητα της καταστολής αποτελεί τον αμερικανικό τρόπο αντιμετώπισης
Εμπλεκόμενοι Κανονισμοί και Οδηγίες Στην Πυροπροστασία, εκτός από τον Κανονισμό (ΕΕ) 305/2011 εμπλέκεται ένας σημαντικός αριθμός άλλων Ευρωπαϊκών Κανονισμών και Οδηγιών
Κανονισμοί και Οδηγίες Κανονισμός (ΕΕ) 2016/426 σχετικά με τις συσκευές με καύση αέριων καυσίμων Υ.Α. οικ. 44027/ΔΤΒΝ 742/2018 Οδηγία 2014/68/ΕΕ για τον εξοπλισμό υπό πίεση ΚΥΑ Αριθμ. οικ. 74124/ΔΤΒΝ 1431 (ΦEK 2278 B/2016) Οδηγία 2014/35/EΕ για τη χαμηλή τάση ΚΥΑ οικ.51157/δτβν1129/17-05-2016 (ΦΕΚ 1425/Β/2016) Οδηγία 2006/42/ΕΚ για τις μηχανές Π.Δ. 57/2010 Περαιτέρω οι Οδηγίες ΑΤΕΧ
ΠΔ 41/2018 - Προβλήματα Το ΠΔ 41/2018 υπεισέρχεται σε ζητήματα εγκαταστάσεων συσκευών και μηχανών, η κατασκευή των οποίων καλύπτεται από την εφαρμογή Ευρωπαϊκών Οδηγιών και Κανονισμών, τους οποίους ουσιαστικά αντιμετωπίζει, ενώ δεν έχει τέτοιο δικαίωμα, ως ανάξιους και ανεπαρκείς για την ασφάλεια των πολιτών και περιουσιών.
ΠΔ 41/2018 - Προβλήματα Το ΠΔ 41/2018 καθορίζει, χωρίς να αιτιολογεί τους λόγους, όλες τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις ως επικίνδυνες, διακρίνοντας δύο κατηγορίες επικινδυνότητας Α και Β, παραβιάζοντας τους κατά περίπτωση εφαρμοζόμενους Κανονισμούς και Οδηγίες και ακυρώνοντας ισχύουσα ελληνική τεχνική νομοθεσία, η οποία εφαρμόζεται με άριστα αποτελέσματα
Χώροι εγκατάστασης καυστήρων και λεβήτων Το ΠΔ 41/2018 ορίζει τις συσκευές καύσης συλλήβδην ως επικίνδυνες ( 6.7). Κατατάσσει τις συσκευές με ισχύ μέχρι 50 kw ως επικίνδυνες κατηγορίας Α και τις συσκευές με ισχύ άνω των 50 kw ως επικίνδυνες κατηγορίας Β. Στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης επικίνδυνοι χώροι είναι μόνον οι χώροι εγκατάστασης στερεών καυσίμων
Παράδειγμα άλλου κράτους μέλους Ο γερμανικός Κανονισμός θεωρεί ως επικίνδυνους και επιβάλλει αυξημένα μέτρα παθητικής πυροπροστασίας μόνον τους χώρους εγκατάστασης λεβήτων στερεών καυσίμων με θερμική ισχύ > 50 kw Μέχρι συνολικά 100 kw για τις εγκαταστάσεις αέριων, υγρών και στερεών (μέχρι 50 kw) καυσίμων δεν απαιτεί ως προς την κατασκευή καμμία κατασκευστική διαφοροποίηση. Άνω των 100 kw απαιτεί μόνον να μην εγκαθίστανται άλλες χρήσεις να μην υπάρχουν ανοίγματα προς άλλους χώρους εκτός από τις θύρες οι οποίες πρέπει να κλείνουν στεγανά
Kαυστήρες και συσκευές αέριων καυσίμων Οι καυστήρες και οι συσκευές αέριων καυσίμων υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/426 σχετικά με τις συσκευές με καύση αέριων καυσίμων της Οδηγίας 2014/35/EΕ για τη χαμηλή τάση Δεν υπάρχει καμμία, έστω ένδειξη, ότι προκλήθηκαν ατυχήματα σε εγκαταστάσεις αέριων καυσίμων οφειλόμενες σε αστοχία του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την κατασκευή των συσκευών
Εγκατάσταση αερίου μέχρι 50 kw Μια μικρή οικιακή συσκευή αερίου χαρακτηρίζεται ως επικίνδυνη κατηγορίας Α Με βάση το ΠΔ 41/2018, παρ. 7.2.1. γ) Πυροσβεστήρες οροφής Επιβάλλεται η τοποθέτηση αυτοδιεγειρόμενου πυροσβεστήρα οροφής άνωθεν των καυστήρων θέρμανσης στερεών ή υγρών καυσίμων και/ ή λεβήτων με θερμική ισχύ 50 kw. Ακόμη προβλέπεται, παρ. 7.2.2 Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης εγκαθίσταται στους επικίνδυνους χώρους κατηγορίας Α. (βλ. 6.7) Όπου από τις ειδικές διατάξεις προβλέπεται η εγκατάσταση αυτόματου συστήματος πυρανίχνευσης, αυτό, πρέπει να καλύπτει όλους τους χώρους του κτιρίου.
Εγκατάσταση αερίου μέχρι 50 kw Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος εγκαταστήσει μια μικρή οικιακή συσκευή αερίου μέσα στο σπίτι του, αυτόματα όλο το σπίτι του καθίσταται επικίνδυνος χώρος. Πρόκειται για τραγική διάταξη. Ο εγκεκριμμένος από την ΕΕ Τεχνικός Κανονισμός ζητάει μόνον φορητούς πυροσβεστήρες. Οι συσκευές αερίου με βάση τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό θεωρούνται απολύτως ασφαλείς!
Εγκατάσταση αερίου άνω των 50 kw Για το λεβητοστάσιο, με 50 kw, παρ. 7.2.3. Αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης Αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης με νερό ή άλλο κατάλληλο κατασβεστικό μέσο επιβάλλεται: Στους επικίνδυνους χώρους κατηγορίας Β
Εγκατάσταση αερίου άνω των 50 kw Σε όλα τα λεβητοστάσια αέριων καυσίμων πρέπει να εγκατασταθεί σύστημα καταιονισμού νερού ή αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης άλλου κατασβεστικού μέσου. Αν σε λεβητοστάσιο εγκατασταθεί σύστημα πυρόσβεσης με νερό ή άλλα ανάλογα κατασβεστικά μέσα, τότε οι καυστήρες πρέπει να έχουν υψηλούς δείκτες προστασίας ΙΡ, και τέτοιοι καυστήρες δεν είναι σήμερα διαθέσιμοι εντός της ΕΕ, καθώς στερούνται νοήματος ύπαρξης. Ανήκουστα πράγματα!
Παράδειγμα Λεβητοστάσιο υγραερίου ισχύος 120 kw στον Πολύγυρο Mέχρι την έναρξη ισχύος του ΠΔ 41/2018 ο πολίτης θα εφάρμοζε τις απαιτήσεις του Κανονισμού Υγραερίου (ΦEK 1257 B'/3.9.2003), ο οποίος είναι εγκεκριμμένος από την ΕΕ. Ο πολίτης υποχρεώθηκε να εγκαταστήσει σύστημα κατάσβεσης με αέριο. Το σύστημα λόγω μικρού μεγέθους του λεβητοστασίου κόστισε μόνον 800
Kαυστήρες και συσκευές υγρών καυσίμων Οι καυστήρες και οι συσκευές υγρών καυσίμων υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας 2006/42/ΕΚ για τις μηχανές της Οδηγίας 2014/35/EΕ για τη χαμηλή τάση Το αντίστοιχο ΠΔ 57/2010 για τις μηχανές προβλέπει 1.5.6. Κίνδυνοι πυρκαγιάς Η μηχανή θα πρέπει να έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί ώστε να αποφεύγεται κάθε κίνδυνος πυρκαγιάς ή υπερθέρμανσης που προκαλείται από την ίδια ή τα αέρια, υγρά, σκόνη, ατμούς και άλλες ουσίες που παράγονται ή χρησιμοποιούνται από τη μηχανή. Έτσι λαμβάνει τη σήμανση CE
Kαυστήρες και συσκευές υγρών καυσίμων Δεν υπάρχει καμμία, έστω ένδειξη, ότι προκλήθηκαν ατυχήματα σε εγκαταστάσεις υγρών καυσίμων οφειλόμενες σε αστοχία του Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την κατασκευή των συσκευών
Αντλιοστάσια, μηχανοστάσια, ψυχροστάσια Με βάση το ΠΔ 41/2018, παρ. είναι επικίνδυνοι χώροι κατηγορίας Α. Οι μηχανές αυτές για να μπορούν να εγκατασταθούν θα πρέπει να είναι πιστοποιημένες ότι ικανοποιούν τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2006/42/ΕΚ για τις μηχανές, της Οδηγίας 2014/35/EΕ για τη χαμηλή τάση.
Μη τήρηση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας Δεν είναι σαφές για ποιό λόγο δεν τηρήθηκε η Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Δεν είναι σαφές αν πρόκειται για άγνοια, λάθος ή εσκεμμένη ενέργεια. Δεν είναι σαφές αν, σε περίπτωση εσκεμμένης ενέργειας, έγινε σε συνεννόηση με την Πολιτική Ηγεσία
Δημόσια διαβούλευση Παρατηρήσεις επί των προβλημάτων είχα υποβάλει και σε πολύ πρώιμο στάδιο (2014), καθώς μου είχε αποσταλεί Σχέδιο του ΠΔ από στέλεχος του Πυροσβεστικού Σώματος Κατά τη δημόσια διαβούλευση υπέβαλα τις υποδείξεις μου σχετικά με τη σχέση του Σχεδίου με την υφιστάμενη τεχνική νομοθεσία, ευρωπαϊκή και ελληνική, οι οποίες προέκυπταν από τη συμμετοχή μου στη σύνταξη ελληνικών Τεχνικών Κανονισμών καθώς και στις αντίστοιχες Ευρωπαϊκές Τεχνικές Επιτροπές (CEN). Οι υποδείξεις μου τελικά δεν λήφθηκαν υπ όψη, όπως και οι υποδείξεις πληθώρας άλλων.
Επόμενες ενέργειες Μετά τη θέση σε ισχύ του ΠΔ 41/2018 έστειλα επιστολή στα συναρμόδια Υπουργεία, στο ΤΕΕ και στο Πυροσβεστικό Σώμα υποδεικνύοντας τα προβλήματα Από το γραφείο του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης κ. Δραγασάκη μια συνάδελφος με πληροφόρησε ότι έγινε κατανοητή η ύπαρξη των προβλημάτων και ότι το Υπουργείο Ενέργειας θα τα εξετάσει
Μέλη της Επιτροπής Εισήγησης του σχεδίου του ΠΔ Πληροφορήθηκα ότι τα μέλη της Επιτροπής Εισήγησης του σχεδίου του ΠΔ ορίσθηκαν από τους αρμόδιους φορείς. Σε τέτοια θέματα τα οποία σχετίζονται με την εφαρμογή νομοθεσίας πρέπει τουλάχιστον να εμπλέκονται και φορείς της γνώσης του συγκεκριμμένου αντικειμένου Η συμμετοχή στελεχών των φορέων δεν εγγυάται ότι είναι και φορείς της πλήρους γνώσης του συγκεκριμμένου αντικειμένου και την παραγωγή αποδεκτού αποτελέσματος. Η καλή πρόθεση για προσφορά δεν επαρκεί
Εκτιμήσεις προσωπικές Το ΠΔ 41/2018 είναι μόνον ένα από τα προβλήματα, μεγάλο βέβαια. Για παράδειγμα στην Αθήνα ζητείται από την ΕΔΑ να απαιτεί όταν ελέγχει μελέτη φυσικού αερίου για οικοδομική άδεια την κατασκευή του ανοίγματος έκρηξης (το ονομάζει άνοιγμα αερισμού) 1/12 του εμβαδού του λεβητοστασίου με βάση τον Κτιριοδομικό Κανονισμό (Άρθρο 27 2.4.1.6, ΦΕΚ 59 Δ/3.2.89) Αντίστοιχα σε λεβητοστάσια ατμολεβήτων απαιτούνται τοίχοι από οπλισμένο σκυρόδεμα πάχους 30 cm!
Εκτιμήσεις προσωπικές Τα περιθώρια βελτίωσης είναι σημαντικά Ερωτηματικό το αν ως κοινωνία επιθυμούμε τη βελτίωση Επιθυμώ σημαίνει εργάζομαι, συνεργάζομαι, διαβουλεύομαι, αναλαμβάνω κόστος, εν τέλει σκέπτομαι και άρα είμαι ελεύθερος. Η ΚΡΙΣΗ στην Ελλάδα είναι πολιτισμική