Πρωτοτυποποίηση Για πιο λόγο χρησιµοποιούνται πρωτότυπα στην ανάπτυξη νέων προϊόντων; Λήψη πληροφοριών σε σχέση µε το προϊόν. Επικοινωνία µεταξύ των µελών της οµάδας ανάπτυξης του προϊόντος. Ολοκλήρωση των επιµέρους τµηµάτων ενός προϊόντος. Έλεγχος και αξιολόγηση στο προϊόν των προδιαγραφών που έχουν οριστεί κατά το σχεδιασµό. Βασικές αρχές της Πρωτοτυποποίησης Τα αναλυτικά πρωτότυπα είναι συνήθως πιο ευέλικτα από τα φυσικά πρωτότυπα. Τα φυσικά πρωτότυπα είναι απαραίτητα για τον προσδιορισµό παραµέτρων, οι οποίες δεν µπορούν να εντοπισθούν ή να µελετηθούν κατά το σχεδιασµό. Το πρωτότυπο µειώνει το πλήθος των αλλαγών στο σχεδιασµό. Η χρήση πρωτοτύπου διευκολύνει φάσεις της ανάπτυξης του προϊόντος, εκτός από την ανάπτυξη του συγκεκριµένου τµήµατος του προϊόντος που µελετάται. Το πρωτότυπο αλλάζει την αλληλεξάρτηση των επιµέρους εργασιών για την ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος. Κατασκευή φυσικού πρωτοτύπου (εικόνα Alfa Romeo) Σχεδιασµός του πρωτοτύπου Ορισµός της σκοπιµότητας του πρωτοτύπου. Ορισµός του βαθµού προσοµοίωσης του προϊόντος από το πρωτότυπο. Προσδιορισµός σεναρίου για την αξιοποίηση του πρωτοτύπου. ηµιουργία χρονοδιαγράµµατος για την προετοιµασία, Εικονικά πρωτότυπα προϊόντων (εικόνες PTC, Rhino3D) την κατασκευή και την ολοκλήρωση των ελέγχων στο πρωτότυπο. Σχεδιασµός πρωτοτύπου που θα ανταποκρίνεται στη σκοπιµότητα, για την οποία κατασκευάζεται.
Τεχνικές Ταχείας Πρωτοτυποποίησης: Στερεολιθογραφία Κοµµάτια από ρητίνες (τοξικά, αποφεύγεται η επαφή µε το ανθρώπινο δέρµα, γίνεται χρήση ειδικού εξοπλισµού, όπως γάντια, κλπ.). Καλή ποιότητα επιφανείας, αλλά µικρή αντοχή κοµµατιών (δεν ενδείκνυται για λειτουργικές δοκιµές). Τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί σηµαντικά η αντοχή των υλικών που χρησιµοποιούνται. υνατότητα πολύπλοκης γεωµετρίας µε µεγάλη ακρίβεια. Υψηλό κόστος υλικών, µηχανής. Μικρή δυνατότητα επεξεργασίας επιφανειών.
Τεχνικές Ταχείας Πρωτοτυποποίησης: Solid Ground Curing Τεχνική παρόµοια µε τη Στερεολιθογραφία µε κάποιες διαφορές: Το διάλυµα µετακινείται και οριζόντια µεταφέροντας τον ενεργό χώρο διαδικασίας σε διαφορετικούς σταθµούς στη µηχανή. Χρησιµοποιείται λάµπα υπεριώδους φωτός που φωτίζει το θάλαµο και στερεοποιεί όλη τη στρώση. Τα µοντέλα χτίζονται περικυκλωµένα από κερί, περιορίζοντας την ανάγκη χρήσης κατασκευών για υποστήριξη. Το σύστηµα της Cubital µπορεί να πετύχει πάχος layer ίσο µε 0.1-0.2 mm, µπορεί να κατασκευάσει έναν layer σε 70 sec και κοστίζει 470.000 $.
Τεχνικές Ταχείας Πρωτοτυποποίησης: Sintering Μεγάλη γκάµα υλικών, κυρίως νάιλον. Βασικό χαρακτηριστικό η δυνατότητα κατασκευής µεταλλικών κοµµατιών. Κρίσιµη παράµετρος ο έλεγχος της ενέργειας που µεταφέρεται στη σκόνη από το laser κατά τη σάρωση. εν απαιτούνται στηρίγµατα (supports). εν απαιτείται ιδιαίτερη επεξεργασία, µετά την κατασκευή. Κοµµάτια µε τραχεία επιφάνεια, στην οποία µπορεί να γίνει κατεργασία για τη βελτίωση της ποιότητας της. Μεγάλη αντοχή κοµµατιών, ακρίβεια και κόστος. υνατότητα συναρµολόγησης εξαρτηµάτων. Μεγαλύτερος χρόνος κατασκευής κοµµατιού. υνατότητα προσδιορισµού χαρακτηριστικών, όπως κατανοµή θερµοκρασίας λειτουργίας του εξαρτήµατος (µεταλλικά κοµµάτια). υνατότητα κατασκευής σχετικά µεγάλων αντικειµένων (µέχρι 0.5 m).
Τεχνικές Ταχείας Πρωτοτυποποίησης: Laminated Object Manufacturing LOM Το κάτω µέρος της επιφάνειας του χαρτονιού έχει µια συγκολλητική ουσία, η οποία όταν πιεσθεί και θερµανθεί από έναν κύλινδρο, την αναγκάζει να κολλήσει πάνω στο προηγούµενο χαρτόνι. Το χαρτόνι κόβεται από ένα laser ακολουθώντας το περίγραµµα της τοµής. Το πάχος του χαρτονιού δεν είναι σταθερό. Συνεπώς, ένας αισθητήρας µετράει το πάχος του παρόντος χαρτονιού και το µοντέλο κόβεται ανάλογα.
Τεχνικές Ταχείας Πρωτοτυποποίησης: FDM Κοµµάτια από πλαστικό. Μεγάλη αντοχή κοµµατιών. υνατότητα συναρµολόγησης κοµµατιών και ελέγχου δυναµικών χαρακτηριστικών. Κοµµάτια µε σχετικά καλή ακρίβεια, αλλά ελαφρώς τραχεία επιφάνεια. Μέσο κόστος κοµµατιών. Μικρή δυνατότητα επεξεργασίας επιφανειών. Κρίσιµη παράµετρος ο έλεγχος της θερµοκρασίας. Η ταχύτητα κατασκευής επηρεάζεται σηµαντικά από το σχήµα του αντικειµένου. υνατότητα χρήσης σε περιβάλλον γραφείου.
Τεχνικές Ταχείας Πρωτοτυποποίησης: 3D Printers Κοµµάτια από πλαστικό. υνατότητα χρήσης των επιτραπέζιων συστηµάτων σε περιβάλλον γραφείου (όχι όµως των 3D printers που χρησιµοποιούν υλικά σε σκόνη). Μεγάλη ταχύτητα κατασκευής κοµµατιών και µέτρια ακρίβεια. Κοµµάτια µε τραχεία επιφάνεια. υνατότητα χρήσης χρωµάτων. Μεγάλη αντοχή κοµµατιών. υνατότητα κατασκευής καλουπιών. υνατότητα συναρµολόγησης κοµµατιών και ελέγχου δυναµικών χαρακτηριστικών.
Η ιαδικασία της Στερεολιθογραφίας Εισαγωγή Γεωµετρίας Απαιτείται µοντέλο στερεών ή µοντέλο επιφανειών. Τα δεδοµένα που δέχονται οι µηχανές είναι τύπου STL, στο οποίο το αντικείµενο αναπαρίσταται ως πλέγµα συνδεδεµένων τριγώνων, (tessellated object ή faceted object). Το STL αρχείο είναι σε ASCII (πίνακας 3), ή σε Binary format. Τα προτερήµατα του αρχείου STL είναι : Απλή µετατροπή. Οι αλγόριθµοι είναι γνωστοί. Η ακρίβεια ελέγχεται µε ευκολία. Μεγάλο εύρος εφαρµογών. Οι αλγόριθµοι τοµής του µοντέλου, για τη λειτουργία της µηχανής είναι απλοί. Ευκολία στη διαίρεση του µοντέλου σε τµήµατα. Τα µειονεκτήµατα του αρχείου STL είναι: Πληθώρα και περίσσεια δεδοµένων (Κάθετο διάνυσµα, πολλές φορές η ίδια κορυφή). Σφάλµα προσέγγισης καµπυλών Σφάλµατα στρογγυλοποίησης Έλλειψη πληροφόρησης, ως προς το είδος του κάθε γεωµετρικού στοιχείου, δηλ. κύκλος, ευθεία, κλπ. Η διαίρεση του µοντέλου σε τρίγωνα µπορεί να έχει προβλήµατα.
Στηρίγµατα Στηρίγµατα απαιτούνται για περιπτώσεις που η άνω επιφάνεια που δηµιουργείται είναι µεγαλύτερη από τη βάσηκαι για την αρχική στήριξη του αντικειµένου. Η µορφή τους επηρεάζει σηµαντικά το τελικό πρωτότυπο και καλό θα είναι ο χρήστης να µοντελοποιεί αυτά τα στηρίγµατα. Τοµή και Ένωση Το µοντέλο τέµνεται µε µια σειρά από επίπεδα, που ενώνονται στη συνέχεια µεταξύ τους. Το πάχος κάθε στρώµατος εξαρτάται από τη µηχανή. Μπορούµε να έχουµε και περισσότερα του ενός τεµάχια σε µια πλατφόρµα. Ο τρόπος µε τον οποίο γεµίζει η µηχανή µε υλικό το τεµάχιο ονοµάζεται µέθοδος γεµίσµατος (hatch style), και σηµαντικοί παράγοντες είναι η απόσταση µεταξύ γραµµών γεµίσµατος (hatch spacing), αντιστάθµιση πλάτους γραµµής και συντελεστής συστολής (shrinkage factor). Στο γέµισµα πρώτα γίνεται η περιβάλλουσα και µετά γεµίζει το εσωτερικό (Internal hatch). Το εσωτερικό γεµίζει µε διαφορετικές µεθόδους, όπως: Tri-Hatch. το γέµισµα γίνεται παράλληλα στον x, και υπό γωνία 60 0 και 120 0 ως προς τον x. Απόσταση µεταξύ γραµµών 1.27 mm. WEAVE. Γραµµές παράλληλα ως προς x και y. Απόσταση 0.11 in. Επιτυγχάνει καλή ακρίβεια. STAR(Staggered Alternate Retract)-WEAVE. Εισάγει την έννοια του Staggered hatch, σχ.8.13α, Alternate Hatch και Retract Hatch, σχ.8.13β. QuickCast, σχ.8.14. Χρησιµοποιείται όταν το πρωτότυπο χρησιµοποιείται για καρδιά σε investment casting. Η απόσταση γεµίσµατος είναι µεγάλη και το πρωτότυπο είναι µισογεµάτο.
ACES (Accurate, Clear, Epoxy Solid). Οι διάφοροι µέθοδοι αποσκοπούν στο να εξαλείψουν τις εσωτερικές τάσεις. Η µέθοδος Quick Cast. (a) V.1.1 χρησιµοποιεί ισόπλευρα τρίγωνα και τετράγωνα, (b) V2.0 χρησιµοποιεί εξαγωνικό πλέγµα. Αντιστάθµιση Πάχους Γραµµής (Line width compensation). Έχει την ίδια σηµασία µε την αντιστάθµιση του κοπτικού εργαλείου. Η τιµή της αντιστάθµισης είναι θέµα και εµπειρίας.
Παράγοντας Συστολής. Ο πολυµερισµός αυξάνει την πυκνότητα του υλικού µε συνέπεια να µειώνεται ο όγκος του. Μετά τη στερεοποίηση συστέλλεται. Πρέπει να το έχουµε προβλέψει. Βάθος Επίδρασης (Cure depth). Είναι το βάθος µέχρι το οποίο η ακτίνα laser έχει επίδραση στο υλικό. Αυτό πρέπει να είναι µεγαλύτερο από το πάχος της στρώσης Τελική Επεξεργασία Πρωτοτύπου. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ακολουθεί η αποµάκρυνση του πρωτοτύπου, ο καθαρισµός του από τα στηρίγµατα, η δεύτερη επεξεργασία και η αποπεράτωση του πρωτοτύπου.
Μεταφορά εδοµένων σε Συστήµατα Ταχείας Προτυποποίησης Λειτουργίες λογισµικού για Ταχεία Προτυποποίηση Το κόστος κατασκευής συνδέεται άµεσα µε την ποσότητα της δουλειάς που ξοδεύεται για την προετοιµασία των δεδοµένων και το πραγµατικό χτίσιµο του µοντέλου. Βασικό κριτήριο αξιολόγησης οποιοδήποτε εργαλείου λογισµικού είναι η ελαχιστοποίηση του πλήθους των επαφών που πρέπει να κάνουν ο σχεδιαστής και ο κατασκευαστής ή η βελτίωση της µεταξύ τους επικοινωνίας. ηµιουργία Αρχείου STL: Προβλήµατα Κενά Ασυνεχή κάθετα διανύσµατα (inconsistent normals) Λάθος τοµές µεταξύ facets ηµιουργία εσωτερικών τοίχων και στηριγµάτων Εκφυλισµένα facets
Η Τεχνολογία Ταχείας Προτυποποίησης σε σχέση µε την Κατεργασία Οι αλλαγές που έχουν γίνει στις ανάγκες των βιοµηχανιών. Παράγοντας κλειδί η αποδoτικότητα. Περισσότερο σηµαντικό για τα αποτελέσµατα, είναι ο χρόνος ανάπτυξης και όχι το κόστος. Η τεχνολογία της ταχείας προτυποποίησης επιτρέπει να ετοιµάζεται ένα φυσικό µοντέλο, όσο γρήγορα ετοιµάζεται και ένα µοντέλο σε τρισδιάστατη µορφή σε ένα σύστηµα CAD. Το φυσικό µοντέλο είναι ένα τέλειο εργαλείο επικοινωνίας. Επιπρόσθετα, τα µοντέλα που παράγονται µέσω της µεθόδου χρησιµοποιούνται όλο και περισσότερο για τέστ λειτουργικότητας και για την επίτευξη εργαλείων που θα χρησιµοποιηθούν για δοκιµές πριν την παραγωγή. Με αυτόν τον τρόπο, είναι δυνατόν τα λάθη να εντοπισθούν σε πιο πρώιµο στάδιο, όπου οι αλλαγές δεν κοστίζουν πολύ. Έχει εκτιµηθεί πως εφαρµόζοντας τεχνολογίες ταχείας προτυποποίησης αποτελεσµατικά, ο χρόνος ανάπτυξης για εργαλεία µπορεί να µειωθεί στο µισό. Άλλη µια σηµαντική όψη είναι το κόστος της εισαγωγής αλλαγών στο σχεδιασµό ενός προϊόντος. Ωστόσο, η µέθοδος δεν είναι δυνατόν να χρησιµοποιηθεί αποτελεσµατικά για την ανάπτυξη προϊόντων αν δεν χρησιµοποιείται ένα 3D CAD σύστηµα για να δηµιουργηθεί πρώτα το µοντέλο του προϊόντος.
Η Τεχνολογία Ταχείας Προτυποποίησης σε σύγκριση µε συµβατικές µεθόδους Η Τεχνολογία ταχείας προτυποποίησης δεν αντικαθιστά, ούτε πρόκειται να αντικαταστήσει ολοκληρωτικά τις συµβατικές τεχνολογίες, όπως πχ. η κατεργασία µε NC. Στις µεθόδους Ταχείας Προτυποποίησης ο χρόνος και το κόστος παραµένουν σχεδόν σταθερά σε σχέση µε την πολυπλοκότητα του µοντέλου, αντίθετα µε τις συµβατικές τεχνολογίες. Η τεχνολογία της ταχείας προτυποποίησης έχει ξεκάθαρα πλεονεκτήµατα όταν η πολυπλοκότητα ενός κοµµατιού µεγαλώνει. Γενικά, η πολυπλοκότητα ενός κοµµατιού δεν µπορεί να καθοριστεί απόλυτα, όµως σίγουρα περιέχει τα παρακάτω συστατικά: Το µέγεθος του µοντέλου. Το ύψος και πάχος των τοιχωµάτων Την αναλογία µεταξύ αυτών των δύο. Το συνολικό αριθµό επιφανειών στο µοντέλο που έχει εξαχθεί από το σύστηµα CAD. Τις απαιτήσεις των ανοχών. Τον τύπο του συστήµατος CAD, που δηµιουργεί τα µονοπάτια των εργαλείων.