Πτυχιακή εργασία Περιβαλλοντικη εκτίμηση εγκαταστασης φωτοβολταϊκων συστημάτων

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Τμήμα Μηχανολογίας Τομέας Ενέργειας Περιβάλλοντος Πτυχιακή εργασία Περιβαλλοντικη εκτίμηση εγκαταστασης φωτοβολταϊκων συστημάτων Μπάρντης Κρικόρ ΑΜ:4409 Επιβλέπουσα: Βαϊοπούλου Ελένη, Δρ Μηχανικός Περιβάλλοντος Καβάλα, Δεκέμβριος 2011

Πρ ό λ ο γ ο ς ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ε ίναι φανερή η ύπαρξη ενός ενεργεια κού προβλήματος, τουλάχιστον ως προς τη μελλοντική αντιμετώπιση των αναγκών της ανθρωπότητος σε ηλεκτρισμό. Το πρόβλημα έγινε ιδιαίτερα αισθητό στη δεκαετία του 1970, κυρίως σαν αποτέλεσμα δύο ανεξάρτητων παραγόντων. Ο ένας ήταν η πετρελαϊκή κρίση, που εκδηλώθηκε το 1973 με τον απότομο τετραπλασιασμό της τιμής του αργού πετρελαίου και ακολουθήθηκε με άλλες διαδοχικές αυξήσεις τα επόμενα χρόνια. Ο άλλος παράγοντας ήταν τα τρία πολύ σοβα ρά ατυχήματα που έγιναν στους πυρηνικούς σταθμούς του Τhree Μile Island της Πενσυλβανίας το 1979,του Τσερνομπιλ της Ουκρανίας το 1986, και κυρίως της Φουκοσίμα στην Ιαπωνία το 2011 που πήραν μεγάλη δημοσιότητα, προκαλώντας στην κοινή γνώμη έντονες αμφιβολίες για την ασφάλεια της λειτουργίας των πυρηνι κών εγκαταστάσεων και παγκόσμιες αντιδράσεις για την ίδρυση νέων πυρηνικών σταθμών. Δημιουργήθηκε έτσι ένα πολύ ευνοϊκό κλίμα για την αναζήτηση και εκμετάλλευση άλλων ενεργειακών πηγών. Η γενική τάση ήταν προς ανανεώσιμες (μη εξαντλήσιμες) πηγές, σε αντιδιαστολή με τα συμβατικά καύσιμα και τις υδατοπτώσεις, και προς ήπιες μορφές ενέργειας, σε αντιδιαστολή με την πυρηνική ενέργεια. Συγχρόνως, προωθήθηκε η αντίληψη της κατασκευής σταθμών μικρότερης ισχύος, σε σύγκριση με τους συνήθως κατασκευαζόμενους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και η ανάγκη απαλλαγής από τις πολιτικές και εμπορικές εξαρτήσεις που συνεπάγονταν η γεωγραφική κατανομή των αποθεμάτων των ενεργειακών ορυκτών και κυρίως του πετρελαίου, και το σύστημα της διακίνησης τους. Στις εναλλακτικές πηγές που εξετάστηκαν περιλαμβάνονται η ενέργεια των ανέμων, των κυμάτων ή ακόμα και των σεισμών, η γεωθερμία, η θερμότητα των ωκεανών, η καύση φυτικών προϊόντων (βιομάζα) ή οργανι κών αποβλήτων κ.λ.π. Από αυτές άλλες έφθασαν γρήγορα στο στάδιο των πρακτικών εφαρμογών, άλλες βρίσκονται σε ανάπτυξη και άλλες περιορίστηκαν σε ερευνητικές μελέτες. Μία άλλη πηγή ενεργείας, που φαίνεται να συνδυάζει ιδανικά τις παραπάνω απαιτήσεις για νέες ενεργειακές αναζητήσεις, και που η ενδεχόμενη αξιοποίηση της βρήκε ανεπιφύλακτη αποδοχή στη διεθνή κοινή γνώμη, είναι η ηλιακή ακτινοβολία. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε σε σημαντική κλίμακα, και παρουσιάζει απεριόριστες μελλοντικές προοπτικές, για την παραγωγή θερμότητας με σκοπό τη θέρμανση νερού (π.χ. στους οικιακούς θερμοσίφωνες), τη θέρμανση χώρων και πολλές άλλες οικιακές, γεωργικές ή βιομηχανικές χρήσεις. Π.χ. στην Ελλάδα, που έχει συνολική ετήσια κατανάλωση ενέργειας περίπου 100*109 kwh, η θέρμανση νερού σε κατοικίες και ξενοδοχεία απορροφά περίπου 3,5*109 kwh. Από την ποσότητα Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 3 από 107

Πρ ό λ ο γ ο ς αυτή, σήμερα, περίπου το 10% προέρχεται από ηλιακή ενέργεια, ενώ για το υπόλοιπο καταναλώνεται ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο. Επίσης, η θερμότητα της ηλιακής ακτινοβολίας χρησιμοποιείται, σε λίγες σχετικά εγκαταστάσεις, για την ατμοποίηση νερού που διαβιβάζεται στη συνέχεια σε μια στροβιλογεννήτρια και παράγει τελικά ηλεκτρική ενέργεια. Ο μεγαλύτερος μέχρι σήμερα φωτοθερμικός ηλεκτρικός σταθμός έχει ισχύ 10ΜW, ενώ σχεδιάζεται η κατασκευή σταθμών ισχύος μέχρι 100MW. Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 4 από 107

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ...3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...7 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ...8 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ...8 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΩΝ...9 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. ΤΟ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ...12 1.1 Βαθμός απόδοσης...13 1.2 Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα φωτοβολταϊκών συστημάτων...14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ...16 2.1 Ο Νόμος 1650/86 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α 160) 16 2.2 Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)...18 2.3 Περιβαλλοντική Αδειοδότηση Έργων και Δραστηριοτήτων (Απόφαση υπ αριθ. 4014)...18 2.3.1 Διαδικασία Ανανέωσης ΑΕΠΟ...18 2.3.2 Διαδικασία τροποποίησης ΑΕΠΟ...19 2.3.3 Διαδικασία αξιολόγησης οριστικής μελέτης και μελέτης εφαρμογής έργου ή δραστηριότητας...20 2.4 Η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων...21 2.5 Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων...22 2.6 Περιεχόμενο φακέλων περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (Απόφαση υπ αριθ. 4014)...23 2.6.1 Ηλεκτρονική διαχείριση διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης...26 2.7 Η Περιβαλλοντική πληροφόρηση...28 2.8 Πρόσβαση στις πληροφορίες και συμμετοχή στις αποφάσεις...28 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΠΑΡΝΤΗΣ ΚΡΙΚΟΡ σελίδα 5 από 107

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ...30 3.1 Έγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων σε κτίρια και οικό πεδα εντός σχεδίου περιοχών, και σε οικισμούς. (Απόφαση Αριθμ. 36720)...30 3.1.1 Όροι και διαδικασία εγκατάστασης σε περιοχές εντός σχεδίου και εντός οικισμών 30 3.1.2 Όροι και διαδικασία εγκατάστασης σε χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά τμήματα πόλεων και διατηρητέα κτίρια...31 3.1.3 Όροι και διαδικασία εγκατάστασης σε κτίρια...31 3.2 Έγκριση ειδικών όρων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και ηλιακών συστημάτων σε γή πεδα και κτίρια σε εκτός σχεδίου περιοχές. (Απόφαση αριθμ. 40158)...33 3.2.1 Όροι εγκατάστασης...33 3.2.2 Διαδικασία εγκατάστασης...34 3.3 Επιδιωκόμενη αναλογία εγκατεστη μένης ισχύος και την κατανομή της στο χρόνο με ταξύ των διαφόρων τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πη γών Ενέργειας. (Απόφαση Αριθ. Α.Υ./Φ1/οικ.19598)...36 3.3.1 Επιδιωκόμενη Αναλογία Εγκατεστημένης Ισχύος...36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ (Μ.Π.Ε.) ΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ...37 4.1 Γενικά...38 4.2 Ισχύουσα Νομοθεσία...38 4.3 Κατάταξη δραστηριότητας...40 4.4 Οικονομικά στοιχεία του έργου...42 4.5 Ονομασία και είδος του έργου...42 4.6 Γεωγραφική θέση και έκταση του έργου...45 4.6.1 Γεωγραφική θέση...45 4.6.2 Περιγραφή του έργου...48 4.7 Στόχος, σημασία, αναγκαιότητα και οικονομικά στοιχεία έργου - συσχέτιση με άλλα έργα...51 4.7.1 Στόχος, σημασία και αναγκαιότητα του έργου...51 4.7.2 Ιστορική εξέλιξη του έργου...53 4.8 Οικονομικά στοιχεία του έργου...54 4.8.1 Κόστος ανάπτυξης και κατασκευής του Φ/Β Σταθμού...54 4.8.2 Συσχέτιση του έργου με άλλα έργα ή δραστηριότητες...54 4.9 Εναλλακτικές λύσεις...55 4.10 Κατάσταση περιβάλλοντος...55 4.10.1 Περιοχή μελέτης...55 4.10.2 Χωροθέτηση περιοχής...56 4.10.3 Μορφολογικά χαρακτηριστικά περιοχής...57 4.10.4 Δημογραφικά χαρακτηριστικά περιοχής...58 4.10.5 Οικονομικά χαρακτηριστικά περιοχής...60 4.10.6 Μη βιοτικά χαρακτηριστικά...60 4.10.7 Κλιματολογικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά...60 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΠΑΡΝΤΗΣ ΚΡΙΚΟΡ σελίδα 6 από 107

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 4.10.8 Εδαφολογικά, γεωλογικά και τεκτονικά χαρακτηριστικά...62 4.11 Φυσικό περιβάλλον...65 4.11.1 Γενικά στοιχεία...65 4.11.2 Ειδικές φυσικές περιοχές...66 4.12 Περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής...69 4.13 Ανθρωπογενές περιβάλλον...73 4.13.1 Χρήσεις γης...73 4.13.2 Αρχαιολογικό και πολιτιστικό περιβάλλον...74 4.13.3 Κοινωνικό - οικονομικό περιβάλλον - Τεχνικές υποδομές...78 4.13.4 Πιέσεις στο περιβάλλον από άλλες ανθρωπογενείς δραστηριότητες...79 4.13.5 Ατμοσφαιρικό περιβάλλον...80 4.13.6 Ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις, ακτινοβολία...80 4.13.7 Επιφανειακά νερά...80 4.14 Τάσεις εξέλιξης του περιβάλλοντος - μηδενική λύση...81 4.15 Περιγραφή του έργου...82 4.16 Κατ αρχήν εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (κυρίως έργου και συνοδών αυτού με εκτίμηση των αθροιστικών και συνεργιστικών επιπτώσεων)...87 4.16.1 Μη βιοτικά χαρακτηριστικά...87 4.16.2 Κλιματολογικά και βιοκλιματικά χαρακτηριστικά...87 4.16.3 Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά...88 4.16.4 Εδαφολογικά, γεωλογικά και τεκτονικά χαρακτηριστικά...88 4.17 Φυσικό περιβάλλον...89 4.17.1 Ανθρωπογενές περιβάλλον...90 4.17.2 Χρήσεις γης...91 4.17.3 ομημένο περιβάλλον...91 4.17.4 Αρχαιολογικό και πολιτιστικό περιβάλλον...92 4.17.5 Κοινωνικό - οικονομικό περιβάλλον - τεχνικές υποδομές...92 4.17.6 Ατμοσφαιρικό περιβάλλον...92 4.17.7 Ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις και ακτινοβολία...94 4.17.8 Επιφανειακά και υπόγεια νερά...95 4.18 Κατευθύνσεις για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων...96 4.19 Απαιτούμενες βασικές μελέτες...99 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5. ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ...101 5.2 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ...103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...104 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...105 ΜΠΑΡΝΤΗΣ ΚΡΙΚΟΡ σελίδα 7 από 107

Κα τ α λ ο γ ο ι Βρ α χ υ γ ρ α φ ι ε σ Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 1 Επιδιωκόμενη Αναλογία Εγκατεστημένης Ισχύος...36 Πίνακας 2 (Πίνακας 2 της ΚΥΑ Η.Π. οικ. - 145799/4.7.2005 (ΦΕΚ 1002Β /18.7.2005))...40 Πίνακας 3 (Πίνακας της Απόφασης Δ6/Φ1/οικ,19500/4-11-2004(ΦΕΚ 1671Β /11.11.2004))...41 Πίνακας 4 Οικονομικά στοιχεία της επένδυσης...42 Πίνακας 5 Συντεταγμένες κορυφών του γηπέδου εγκατάστασης...45 Πίνακας 6 Σημαντικές περιοχές Νatura 2000 Corine Biotopes...47 Πίνακας 7. Προϋπολογισμός της επένδυσης...54 Πίνακας 8. Συνταταγμένες κορυφων του γηπέδου εγκατάστασης...55 Πίνακας 9. Μορφολογία και χαρακτηρισμός των περιοχών...58 Πίνακας 10. (Εξέλιξη πληθυσμού Παλαιού Καποδιστριακού Δήμου Χέρσου)...59 Πίνακας 11 Σημαντικές περιοχές Νatura 2000 Corine Biotopes...66 Πίνακας 12 Καταφύγια Άγριας Ζωής...68 Πίνακας 13 Είδη θηλαστικών που απαντώνται στην ευρύτερη περιοχή...71 Πίνακας 14 Είδη που απαντώνται στην άμεση περιοχή του έργου...71 Πίνακας 15 Πίνακας επιλεγμένων (σχετικών) κωδικών CORINE Land Cover από τον πλήρη πίνακα των 45 κωδικών...74 Πίνακας 16 Γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά Μετατροπέα...84 Πίνακας 17. Ημερήσια και μηνιαία ηλιακή ακτινοβολία και ενεργειακή παραγωγή...86 Πίνακας 18. Κατευθυντήριες τιμές ρύπων σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία. *US ΕΡA/ **σύμφωνα με τις Οδηγίες της WΗΟ...93 Πίνακας 19. Οριακές τιμές εκπομπών ρύπων σύμφωνα με την Ελληνική νομοθεσία...93 Πίνακας 20. Κατευθυντήριες και οριακές τιμές επιπέδων θορύβου...94 Κατάλογος Εικόνων Εικόνα 1 Εικόνα 2 Εικόνα 3 Εικόνα 4 Εικόνα 5 Εικόνα 6 Εικόνα 7. Εικόνα 8. Εικόνα 9. Εικόνα 10. Εικόνα 11 Φωτοβολταϊκά από πολυκρυσταλλικό πυρίτιο...12 Φωτοβολταϊκά από μονοκρυσταλλικό πυρίτιο...13 Φωτοβολταϊκά σε στέγη...32 Χάρτης Ελλάδος...43 Χάρτης Νομού Κιλκίς...44 Ευρύτερη περιοχή εγκατάστασης Απόσπασμα Φ.Χ, ΓΥΣ 1:50,000 «Χέρσον»...46 Απόσπασμα Φ.Χ. ΓΥΣ 1:5,000 με σημειωμένη τη θέση εγκατάστασης...46 Σκαρίφημα κάτοψης οiκίσκου ελέγχου φ/β σταθμού...49 Σκαρίφημα τομών οικίσκου ελέγχου φ/β σταθμού...49 Σχηματική τομή περίφραξης Φ/Β Σταθμου...50 Διοικητική διαίρεση Ν. Κιλκίς σύμφωνα με το πρόγραμμα «Ιωάννης Καποδίστριας»...56 Εικόνα 12 Διοικητική διαίρεση Ν. Κιλκίς σύμφωνα με το πρόγραμμα «Καλλικράτης»... 57 Εικόνα 13 Διάγραμμα 1 (Κατανομή εκτάσεων Μ. Κιλκίς)...58 Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 8 από 107

Κα τ α λ ο γ ο ι Βρ α χ υ γ ρ α φ ι ε σ Εικόνα 14 Διάγραμμα 2 Κατανομή έκτασης Παλαιού Καποδιστριακού Δήμου Χέρσου κατά Τ.Δ...59 Εικόνα 15 Διάγραμμα 3 (Θερμοκρασία)...61 Εικόνα 16 Διάγραμμα 4 (Βροχόπτωση)...61 Εικόνα 17. Διάγραμμα 5 (Υγρασία)...62 Εικόνα 18. Τρισδιάστατος μορφολογικός χάρτης Νομού Κιλκίς...62 Εικόνα 19. Απόσπασμα υδρολιθολογικού χάρτη Νομού Κιλκίς...63 Εικόνα 20. Οι τρεις κατηγορίες (Ι, IΙ, IIΙ) ζωνών σεισμικής επικινδυνότητας στις οποίες είναι χωρισμένος ο Ελληνικός χώρος...64 Εικόνα 21 Σεισμικότητα της Ελλάδας (από Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών)...64 Εικόνα 22 Επίκεντρα και έτη γένεσης των γνωστών ισχυρών σεισμών που έγιναν στον ελληνικό χώρο και τις γύρω περιοχές κατά την περίοδο 1901-1986...64 Εικόνα 23 Θέσεις του Ελληνικού χώρου όπου παρατηρήθηκαν εδαφικές μεταβολές διαφόρων ειδών οι οποίες προκλήθηκαν από σεισμούς...65 Εικόνα 24 Χάρτης Οικολογικού Δικτύου Natura 2000, Τ.Ι.Φ.Κ & Βιοτόπων κατά Corine...67 Εικόνα 25 Περιοχές Natura 2000 του N. Κιλκίς...67 Εικόνα 26 Καταφύγια άγριας ζωής ευρύτερης περιοχής...68 Εικόνα 27. Ζώνες προστασίας συνθήκης Ramsar...68 Εικόνα 28. Διάγραμμα 7...73 Εικόνα 29. Χάρτης χρήσεων γης της ευρύτερης περιοχής του Φ/Β σταθμού [Στοιχεία υποβάθρου ΟΚΧΕ 1999 - CORINE Land Cover]...74 Εικόνα 30. Γραμμική διάταξη Φ/Β Σταθμού...82 Εικόνα 31 Γενικά τεχνικά χαρακτηριστικά Φ/Β πλαισίου...83 Εικόνα 32 Σκαρίφημα έδρασης Φ/Β...85 Εικόνα 33 Σχηματική τομή διάταξης...85 Εικόνα 34 Χαρακτηριστικά μεγέθη inverter...86 Εικόνα 35 Απεικόνιση της Ηλιακής Τροχιάς για την περιοχή εγκατάστασης...86 Εικόνα 36 Μηνιαία ηλιακή ακτινοβολία και ενεργειακή παραγωγή...87 Κατάλογος Βραχυγραφιών ΕΠο ΜΠε Φ/Β.. ΚΕΠΠε εφοπ ΥΠΕΧΩΔε κυα φεκ ΠΠε μκο ΕΠαε ΑΠε ΕΓΚΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΑ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΟΙΝΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΦΥΛΛΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΠΡΟΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 9 από 107

Κα τ α λ ο γ ο ι Βρ α χ υ γ ρ α φ ι ε σ ΠΠεα εγσα ΒΙΠε Δεσμηε ΡΑΕ. ΚΔαΠ ΗΠμ ΠΠΔ Πετ ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΩΔΑΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις Περιβαλλοντική Ταυτότητα Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 10 από 107

Πε ρ ι λ η ψ η ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σ την εργασία αυτή εξετάζονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν την περιβαλλοντική εκτίμηση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Επίσης παραθέτεται μια μελέτη ενός φωτοβολταϊκού συστήματος για την παραγωγή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας ηλεκτρικού ρεύματος. Η εγκατάσταση θα υλοποιηθεί στο νομό Κιλκίς. Καθως και μια Ε.Π.Ο που περιλαμβάνει τους όρους αδειοδότησης μιας εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Στο Πρώτο Κεφάλαιο αναφέρονται γενικότερα και παρουσιάζονται οι αρχές λειτουργίας τους, το πως λειτουργούν, οι τύποι φωτοβολταϊκών συστημάτων, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτηματά τους κ.τ.λ. Στο Δεύτερο Κεφάλαιο αναφέρεται και παρουσιάζεται αναλυτικά η νομοθεσία του περιβάλλοντος, ο Νόμος 1650/86, οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων, η ΜΠΕ και η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων κ.τ.λ Στο Τρίτο Κεφάλαιο αναφέρονται οι νομοθεσίες που υπάρχουν σχετικά με τα φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα. Στο Τέταρτο Κεφάλαιο παρουσιάζεται μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε) που αφορά την εγκατάσταση και την λειτουργία «Φωτοβολταϊκού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 1,4976 MW σε ιδιωτική έκταση στην Ελλάδα και ειδικότερα στην περιφέρεια του Νομού Κιλκίς». Στο Πέμπτο Κεφάλαιο περιλαμβάνεται μια παρουσίαση της εξέλιξης του επενδυτικού ενδιαφέροντος για τα φωτοβολταϊκά συστήματα στο Νομό Κιλκίς, όπως αυτό προκύπτει από τις εγκρίσεις που δόθηκαν για τα έτη 2006, 2007, 2008, 2009 και 2010 καθώς και στατιστικά αποτελέσματα των στοιχείων της έρευνας. Στο Έκτο και τελευταίο Κεφάλαιο παρατίθενται παρατηρήσεις, σχόλια και παράλληλα κάποια συμπεράσματα από την διεξαγωγή της έρευνας. Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 11 από 107

Το Φωτοβολταϊκο Συστημα Κεφάλαιο Πρώτο 1.ΤΟ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Τα φωτοβολταϊκά (ή Φ/Β) συστήματα αποτελούν μια από τις εφαρμογές των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Εκμεταλλευόμενο το φωτοβολταϊκό φαινόμενο, το φωτοβολταϊκό σύστημα παράγει ηλεκτρική ενέργεια από την ηλιακή ενέργεια. Ένα φωτοβολταϊκό σύστημα αποτελείται από ένα ή περισσότερα πάνελ (ή πλαίσια, ή όπως λέγονται συχνά στο εμπόριο, «κρύσταλλα») φωτοβολταϊκών στοιχείων (ή «κυψελών», ή «κυττάρων»), μαζί με τις απαραίτητες συσκευές και διατάξεις για τη μετατροπή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στην επιθυμητή μορφή. Το φωτοβολταϊκό στοιχείο είναι συνήθως τετράγωνο, με πλευρά 120-160mm. Δυο τύποι πυριτίου χρησιμοποιούνται για την δημιουργία φωτοβολταϊκών στοιχείων: το άμορφο και το κρυσταλλικό πυρίτιο, ενώ το κρυσταλλικό πυρίτιο διακρίνεται σε μονοκρυσταλλικό ή πολυκρυσταλλικό. Το άμορφο και το κρυσταλλικό πυρίτιο παρουσιάζουν τόσο πλεονεκτήματα, όσο και μειονεκτήματα, και κατά τη μελέτη του φωτοβολταϊκού συστήματος γίνεται η αξιολόγηση των ειδικών συνθηκών της εφαρμογής (κατεύθυνση και διάρκεια της ηλιοφάνειας, τυχόν σκιάσεις κλπ.) ώστε να επιλεγεί η κατάλληλη τεχνολογία. Εικόνα 1 Φωτοβολταϊκά από πολυκρυσταλλικό πυρίτιο Στο εμπόριο διατίθενται φωτοβολταϊκά πάνελ τα οποία δεν είναι παρά πολλά φωτοβολταϊκά στοιχεία συνδεδεμένα μεταξύ τους, επικαλυμμένα με ειδικές μεμβράνες και εγκιβωτισμένα σε γυαλί με πλαίσιο από αλουμίνιο σε διάφορες τιμές ονομαστικής ισχύος, ανάλογα με την τεχνολογία και τον αριθμό των φωτοβολταϊκών κυψελών που τα αποτελούν. Έτσι, ένα πάνελ Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 12 από 107

Το Φωτοβολταϊκο Συστημα 36 κυψελών μπορεί να έχει ονομαστική ισχύ 70-85 W, ενώ μεγαλύτερα πάνελ μπορεί να φτάσουν και τα 200 W ή και παραπάνω. Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από μια Φ/Β συστοιχία είναι συνεχούς ρεύματος (DC), και για το λόγο αυτό οι πρώτες χρήσεις των φωτοβολταϊκών αφορούσαν εφαρμογές DC τάσης: κλασικά παραδείγματα είναι ο υπολογιστής τσέπης («κομπιουτεράκι») και οι δορυφόροι. Με την προοδευτική αύξηση όμως του βαθμού απόδοσης, δημιουργήθηκαν ειδικές συσκευές οι αναστροφείς (inverters) - που σκοπό έχουν να μετατρέψουν την έξοδο συνεχούς τάσης της Φ/Β συστοιχίας σε εναλλασσόμενη τάση. Με τον τρόπο αυτό, το Φ/Β σύστημα είναι σε θέση να τροφοδοτήσει μια σύγχρονη εγκατάσταση (κατοικία, θερμοκήπιο, μονάδα παραγωγής κλπ.) που χρησιμοποιεί κατά κανόνα συσκευές εναλλασσόμενου ρεύματος(ac). 1.1 Βαθμός απόδοσης Εικόνα 2 Φωτοβολταϊκά από μονοκρυσταλλικό πυρίτιο Ο βαθμός απόδοσης εκφράζει το ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας που μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια στο φωτοβολταϊκό στοιχείο. Τα πρώτα φωτοβολταϊκά στοιχεία, που σχεδιάστηκαν τον 19ο αιώνα, δεν είχαν παρά 1-2% απόδοση, ενώ το 1954 τα εργαστήρια Bell Laboratories δημιούργησαν τα πρώτα Φ/Β στοιχεία πυριτίου με απόδοση 6%. Στην πορεία του χρόνου όλο και αυξάνεται ο βαθμός απόδοσης: η αύξηση της απόδοσης, έστω και κατά μια ποσοστιαία μονάδα, θεωρείται επίτευγμα στην τεχνολογία των φωτοβολταϊκών. Στην σημερινή εποχή ο τυπικός βαθμός απόδοσης ενός φωτοβολταϊκού στοιχείου βρίσκεται στο 13 19%, ο οποίος, συγκρινόμενος με την απόδοση άλλου συστήματος (συμβατικού, αιολικού, υδροηλεκτρικού κλπ.), παραμένει ακόμη αρκετά χαμηλός. Αυτό σημαίνει ότι το φωτοβολταϊκό σύστημα καταλαμβάνει μεγάλη επιφάνεια προκειμένου να αποδώσει την επιθυμητή ηλεκτρική ισχύ. Ωστόσο, η απόδοση ενός δεδομένου συστήματος μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά με την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών σε ηλιοστάτη. Οι προϋποθέσεις αξιοποίησης των Φ/Β συστημάτων στην Ελλάδα είναι από τις καλύτερες στην Ευρώπη, Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 13 από 107

Το Φωτοβολταϊκο Συστημα αφού η συνολική ενέργεια που δέχεται κάθε τετραγωνικό μέτρο επιφάνειας στην διάρκεια ενός έτους κυμαίνεται από 1400-1800 kwh. 1.2 Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα φωτοβολταϊκών συστημάτων Τα φωτοβολταϊκά συστήματα έχουν τα εξής πλεονεκτήματα: Τεχνολογία φιλική στο περιβάλλον: δεν προκαλούνται ρύποι από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Η ηλιακή ενέργεια είναι ανεξάντλητη ενεργειακή πηγή, διατίθεται παντού και δεν στοιχίζει απολύτως τίποτα Με την κατάλληλη γεωγραφική κατανομή, κοντά στους αντίστοιχους καταναλωτές ενέργειας, τα Φ/Β συστήματα μπορούν να εγκατασταθούν χωρίς να απαιτείται ενίσχυση του δικτύου διανομής Η λειτουργία του συστήματος είναι ολοσχερώς αθόρυβη Έχουν σχεδόν μηδενικές απαιτήσεις συντήρησης Έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής: οι κατασκευαστές εγγυώνται τα «κρύσταλλα» για 20-30 χρόνια λειτουργίας Υπάρχει πάντα η δυνατότητα μελλοντικής επέκτασης, ώστε να ανταποκρίνονται στις αυξανόμενες ανάγκες των χρηστών Μπορούν να εγκατασταθούν πάνω σε ήδη υπάρχουσες κατασκευές, όπως είναι π.χ. η στέγη ενός σπιτιού ή η πρόσοψη ενός κτιρίου, Διαθέτουν ευελιξία στις εφαρμογές: τα Φ/Β συστήματα λειτουργούν άριστα τόσο ως αυτόνομα συστήματα, όσο και ως αυτόνομα υβριδικά συστήματα όταν συνδυάζονται με άλλες πηγές ενέργειας (συμβατικές ή ανανεώσιμες) και συσσωρευτές για την αποθήκευση της παραγόμενης ενέργειας. Επιπλέον, ένα μεγάλο πλεονέκτημα του Φ/Β συστήματος είναι ότι μπορεί να διασυνδεθεί με το δίκτυο ηλεκτροδότησης (διασυνδεδεμένο σύστημα), καταργώντας με τον τρόπο αυτό την ανάγκη για εφεδρεία και δίνοντας επιπλέον τη δυνατότητα στον χρήστη να πωλήσει τυχόν πλεονάζουσα ενέργεια στον διαχειριστή του ηλεκτρικού δικτύου, όπως ήδη γίνεται στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας. Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 14 από 107

Το Φωτοβολταϊκο Συστημα Ως μειονέκτημα θα μπορούσε να καταλογίσει κανείς στα φωτοβολταϊκά συστήματα το κόστος τους, το οποίο, παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις παραμένει ακόμη αρκετά υψηλό. Μια γενική ενδεικτική τιμή είναι 4000 ευρώ ανά εγκατεστημένο κιλοβάτ (kw) ηλεκτρικής ισχύος. 1 Λαμβάνοντας υπόψη ότι μια τυπική οικιακή κατανάλωση απαιτεί από 1,5 έως 3,5 κιλοβάτ, το κόστος της εγκατάστασης δεν είναι αμελητέο. Το ποσό αυτό, ωστόσο, μπορεί να αποσβεστεί σε περίπου 5-6 χρόνια και το Φ/Β σύστημα θα συνεχίσει να παράγει δωρεάν ενέργεια για τουλάχιστον άλλα 25 χρόνια. Ωστόσο, τα πλεονεκτήματα είναι πολλά, και το ευρύ κοινό έχει αρχίσει να στρέφεται όλο και πιο πολύ στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στα φωτοβολταϊκά ειδικότερα, για την κάλυψη ή την συμπλήρωση των ενεργειακών του αναγκών. 1 Βικιπαίδεια, Φωτοβολταϊκό Σύστημα Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 15 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος Κεφάλαιο Δεύτερο 2. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 2.1 Ο Νόμος 1650./8.6 «Για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α 160.) Οι ρυθμίσεις του νόμου Ο νόμος 1650/86 αποτελεί πλέον τον βασικό νόμο για την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι ένας νόμος - πλαίσιο διότι περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό εξουσιοδοτήσεων για την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων για την εφαρμογή του. Αποτελείται από 32 άρθρα, τα οποία περιλαμβάνονται σε 7 κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο (άρθρα 1-2) προσδιορίζονται ο σκοπός και οι στόχοι του νόμου καθώς και το περιεχόμενο των βασικών εννοιών που αυ τός χρησιμοποιεί, όπως περιβάλλον, ρύπανση, μόλυνση, προστασία περιβάλλοντος κ.λπ. Η προστασία του περιβάλλοντος θεωρείται ρητώς ως θεμελιώδες και αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής διαδικασίας και πολιτικής, δήλωση Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 16 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος που συμπίπτει με την αντίστοιχη διατύπωση της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης, η οποία και έπεται χρονικώς (1.7.1987) και σύμφωνα με την οποία (τίτλος VII: Περιβάλλον, άρθρο 130 Π παρ. 2 και 3) η περιβαλλοντι κή πολιτική αποτελεί πλέον συνιστώσα των λοιπών πολιτικών της Κοινό τητας, η δε προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να αντιμετωπίζεται σε συνάρτηση με την συνολική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Κοινότητας. Ακολουθώντας την προγενέστερη νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος (ν. 360/76) ο ν. 1650/86 θεωρεί ως στόχους του τόσο την προστασία του περιβάλλοντος καθεαυτού, ως φυσικού αγαθού όσο και την προστασία της υγείας και της κοινωνικής υπόστασης του ανθρώπου. Εχει δηλ. συγχρόνως και ανθρωποκεντρική και οικολογική - οικονομική κατεύθυνση. Ρητώς επίσης γίνεται αναφορά στην αρχή της πρόληψης, σύμφωνα με την οποία θεωρείται προτιμότερη η καταπολέμηση της ρύπανσης στην πηγή, πριν την επέλευση δηλ. των συνεπειών που είναι βλαπτικές για τα στοιχεία του περιβάλλοντος. Στο δεύτερο κεφάλαιο (άρθρα 3-6) τα οποία αντικαταστάθηκαν πλέ ον από τον ν. 3010/02, ρυθμίζεται το ζωτικού ενδιαφέροντος θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος από έργα και δραστηριότητες που ενδέχε ται να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον και θεσμοθετείται η διαδικασία υποβολής και έγκρισης των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ζήτημα το οποίο εξετάζεται ειδικότερα αμέσως κατωτέρω). Στο τρίτο κεφάλαιο (άρθρα 7-17) περιλαμβάνονται τα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος από τις διάφορες μορφές ρύπανσης, δηλ. τα μέ τρα για την προστασία της ατμόσφαιρας, των νερών και του εδάφους αλ λά και ειδικότερα μέτρα για την προστασία από τον θόρυβο, τη ραδιενέρ γεια, τα απόβλητα και τις επικίνδυνες ουσίες. Στο τέταρτο κεφάλαιο (άρθρα 18-22) περιέχονται τα μέτρα για την προστασία της φύσης και του τοπίου, που περιλαμβάνουν την δυνατότητα ειδικού χαρακτηρισμού ορισμένων περιοχών π.χ. ως απόλυτης προστασί ας ή οικοανάπτυξης ή ως προστατευόμενων φυσικών σχηματισμών κ.α. Ο χαρακτηρισμός αυτός αποβλέπει στην προστασία, διατήρηση αλλά και βελτίωση του χαρακτήρα τους καθώς και στην προστασία της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας τους, οι. οποίες αντιμετωπίζονται ως συ στατικά στοιχεία των οικοσυστημάτων που προστατεύονται. Το πέμπτο κεφάλαιο (άρθρα 23-24) αφορά τις ζώνες ειδικών περιβαλλοντικών ενισχύσεων και ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων. Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται σε περιοχές με φυσικούς αποδέκτες που παρουσιάζουν κρίσιμα περιβαλλοντικά προβλήματα, τα οποία και δικαιολογούν την θέσπιση ειδικών περιορισμών και τη λήψη μέτρων για την α ν- αβάθμιση του περιβάλλοντος των περιοχών αυτών. Η δεύτερη κατηγο ρία αφορά περιοχές που μπορούν να χαρακτηρισθούν ως πρόσφορες για την ανάπτυξη βιομηχανικών, μεταλλευτικών, λατομικών, τουριστικών ή αγροτικών δραστηριοτήτων. Στο έκτο κεφάλαιο (άρθρα 25-27) προβλέπεται η ίδρυση ενός Ενιαί ου Φορέα Περιβάλλοντος (ΕΦΟΠ) καθώς και η συγκρότηση Κλιμακίων Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ). Ο ΕΦΟΠ ιδρύεται ως νο μικό πρόσωπο δημόσιου δικαίου (ΝΓ1ΔΔ), με έδρα την Αθήνα και πλήρη διοικητική, Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 17 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος και οικονομική αυτοτέλεια, υπό την εποπτεία του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Στο έβδομο τέλος κεφάλαιο (άρθρα 28-32) προβλέπονται ποινικές και διοικητικές κυρώσεις καθώς και η αστική ευθύνη των υπεύθυνων για ρύπανση. 2.2 Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Το νομοθετικό πλαίσιο Το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι σύνολο κοινοτικών οδηγιών, εθνικών νόμων και κανονιστικών πράξεων που ενσωματώνουν την κοινοτική νομοθεσία. Πρόκειται για τις Οδηγίες 85/337, 97/11 και 2001/42, για τους Ν. 1650/86 (άρθρα 3-6) και 3010/02 (άρθρα 1-3) και τις ΚΥΑ 69269/5387/1990 (ΦΕΚ Β 678) και 15393/2332/02 (ΦΕΚ Β 1022). Οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) εκδίδονται στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, η οποία θεσπί στηκε σε συμμόρφωση προς τη συνταγματική επιταγή της αρχής της πρόληψης και αποτελούν το βασικό μέσο εφαρμογής της (ΣτΕ 2173/02 Ολο μ.) καθώς και της αρχής της προφύλαξης (ΣτΕ 2511/02 Ολο μ.). 2.3 Περιβαλλοντική Αδειοδότηση Έργων και Δραστηριοτήτων (Απόφαση υπ αριθ. 40.14) 2.3.1 Διαδικ Διαδικασία Ανανέωσης ΑΕΠΟ 1. Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων πριν από τη λήξη ισχύος της ΑΕΠΟ υποχρεούνται να υποβάλλουν προς έγκριση στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή Φάκελο Ανανέωσης ΑΕΠΟ, όπως αυτός καθορίζεται στην παράγραφο 5 του άρθρου 11 της απόφασης 4014. 2. Μετά την υποβολή του Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: α) Εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει την τυπική πληρότητα αυτού και εφόσον ο φάκελος κριθεί επαρκής, τον αποστέλλει στο οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο για δημοσιοποίηση στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού, χωρίς όμως να απαιτείται σχετική διαδικασία διαβούλευσης. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη τυπικής πληρότητας των δικαιολογητικών, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν τα αποδέχεται και τα επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα πεδία και στοιχεία προς συμπλήρωση. β) Ακολούθως, εντός χρονικού διαστήματος είκοσι πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τα υποβληθέντα δικαιολογητικά και είτε: Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 18 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος αα) εφόσον επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις ως προς τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, ζητεί την υποβολή νέας ΜΠΕ ως προς το σύνολο ή μέρος του έργου ή δραστηριότητας προκειμένου να τηρηθεί η διαδικασία των άρθρων 3 και 4 του παρόντος είτε ββ) ανανεώνει την ΑΕΠΟ λαμβάνοντας υπόψη τις ισχύουσες γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις είτε, τέλος, γγ) παρατείνει τη διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ ως έχει. 3. Στις περιπτώσεις ανανέωσης ή παράτασης ισχύος ΑΕΠΟ όπου δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, η απόφαση ανανέωσης ή παράτασης ισχύος της εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ή, σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενό του. 4. Για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εμπρόθεσμης υποβολής Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας αυτής με την έκδοση της σχετικής απόφασης, η υφιστάμενη ΑΕΠΟ διατηρείται σε ισχύ. Ως εμπρόθεσμη υποβολή ορίζεται αυτή που διενεργείται τουλάχιστον δυο μήνες πριν τη λήξη της υφιστάμενης ΑΕΠΟ. 2.3.2 Διαδικασία τροποποίησης ΑΕΠΟ 1. Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων σε περίπτωση εκσυγχρονισμού, επέκτασης, βελτίωσης ή τροποποίησης περιβαλλοντικά αδειοδοτημένων έργων ή δραστηριοτήτων, υποχρεούνται να υποβάλλουν προς έγκριση στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή Φάκελο Τροποποίησης ΑΕΠΟ, όπως αυτός καθορίζεται στην παράγραφο 6 του άρθρου 11 του παρόντος. 2. Μετά την υποβολή του Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: α) Εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει την τυπική πληρότητα αυτού και εφόσον ο φάκελος κριθεί επαρκής, τον αποστέλλει στο οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο για δημοσιοποίηση στο πλαίσιο της ενημέρωσης του κοινού, χωρίς όμως να απαιτείται σχετική διαδικασία διαβούλευσης. Στην περίπτωση διαπίστωσης μη τυπικής πληρότητας του φακέλου, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δεν τον αποδέχεται και τον επιστρέφει με έγγραφη αιτιολόγηση, καταγράφοντας τα πεδία και στοιχεία προς συμπλήρωση. β) Ακολούθως εντός χρονικού διαστήματος είκοσι πέντε εργάσιμων ημερών από την υποβολή του Φακέλου η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τον ως άνω υποβληθέντα φάκελο και αποφαίνεται: αα) είτε ότι λόγω των διαφοροποιήσεων επέρχεται ουσιαστική μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, οπότε απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 19 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος ββ) είτε ότι δεν επέρχεται ουσιαστική μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, οπότε εκδίδει νέα τροποποιημένη ΑΕΠΟ ή απόφαση περί μη τροποποίησης της ΑΕΠΟ, λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία εκσυγχρονισμού, επέκτασης, βελτίωσης ή τροποποίησης του έργου ή της δραστηριότητας και τις ισχύουσες γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. 3. Οι φορείς έργων και δραστηριοτήτων δύνανται να προχωρήσουν σε απευθείας υποβολή νέας ΜΠΕ, εφόσον κρίνουν εκ των προτέρων ότι επέρχεται ουσιαστική μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την τροποποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. 4. Στις περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ, η νέα ΑΕΠΟ εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ή, σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενό του. 5. Για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εμπρόθεσμης υποβολής Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ και της ολοκλήρωσης της διαδικασίας νέας αδειοδότησης, η υφιστάμενη ΑΕΠΟ διατηρείται σε ισχύ. Ως εμπρόθεσμη υποβολή ορίζεται αυτή που διενεργείται τουλάχιστον δυο μήνες πριν τη λήξη της υφιστάμενης ΑΕΠΟ. 2.3.3 Διαδικασία αξιολόγησης οριστικής μελέτης και μελέτης εφαρμογής έργου ή δραστηριότητας 1. Σε περίπτωση διαφοροποίησης του σχεδιασμού περιβαλλοντικά αδειοδοτημένου έργου ή δραστηριότητας σε στάδια της τεχνικής μελέτης που έπονται της έκδοσης ΑΕΠΟ, ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας δύναται, πριν από την έναρξη της κατασκευής, να υποβάλει Φάκελο Συμμόρφωσης Τελικού Σχεδιασμού, όπως αυτός καθορίζεται στην παράγραφο 7 του άρθρου 11 του παρόντος, με τον οποίο τεκμηριώνεται ότι δεν επέρχονται σημαντικές αρνητικές διαφοροποιήσεις ως προς τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και, επομένως, εξασφαλίζεται η συμμόρφωση με την ισχύουσα ΑΕΠΟ. Ο φάκελος αυτός αποτελεί στοιχείο για την ενημέρωση του φακέλου της ΜΠΕ. 2. Οι εγκαταστάσεις και εργασίες που προκύπτουν από τον τεχνικό σχεδιασμό έργων ή δραστηριοτήτων σε στάδιο που έπεται της έκδοσης ΑΕΠΟ αυτών, όπως εργοταξιακές εγκαταστάσεις, αποθεσιοθάλαμοι, σταθμοί εξυπηρέτησης αυτοκινητιστών, κέντρα εξυπηρέτησης και συντήρησης έργων ή δραστηριοτήτων, σταθμοί διοδίων, έργα αντιθορυβικής προστασίας, εξειδίκευση τεχνικών μέτρων και όρων της ΑΕΠΟ του έργου, εγκρίνονται με την υποβολή και αξιολόγηση Τεχνικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΤΕΠΕΜ) στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή, με απόφαση του Γενικού Διευθυντή της. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την υποβολή και έγκριση της ΤΕΠΕΜ είναι: Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 20 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος α) η γενική εκτίμηση των επιπτώσεων και η πρόβλεψη γενικών ή και ειδικών όρων και περιορισμών για τέτοιου τύπου εγκαταστάσεις και εργασίες στην ΑΕΠΟ και β) η ρητή πρόβλεψη στην ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας της δυνατότητας υποβολής και έγκρισης ΤΕΠΕΜ. 3. Για την περιβαλλοντική αδειοδότηση δανειοθαλάμων που απαιτούνται για την υλοποίηση έργων ή δραστηριοτήτων τηρούνται τα προβλεπόμενα στο του παρόντος. Εφόσον δεν απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 6 ή εφόσον η περιοχή ενεργοποίησης του δανειοθαλάμου προβλέπεται στη ΜΠΕ και έχει γίνει σχετική γενική εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, τότε η τροποποιημένη ΑΕΠΟ εκδίδεται από τον Γενικό Διευθυντή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής ή, σε απουσία αυτού, από τον ιεραρχικά προϊστάμενό του. 4. Επιτρέπεται για έργα ή δραστηριότητες η χρήση ως αποθεσιοθαλάμου ήδη εξορυχθείσας και ανενεργού περιοχής σε δασική ή αναδασωτέα έκταση, με αποκλειστικό σκοπό την αποκατάστασή της και την ένταξή της στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Για το σκοπό αυτόν απαιτείται η υποβολή, αξιολόγηση και έγκριση μελέτης περιβαλλοντικής αποκατάστασης από τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ύστερα από σχετική εισήγηση του αρμόδιου Δασάρχη. 2.4 Η κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων Προβλέπεται ότι τα δημόσια και ιδιωτικά έργα και οι δραστηριότη τες κατατάσσονται με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ και του κατά πε ρίπτωση αρμόδιου Υπουργού σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώ σεις τους στο περιβάλλον. Υπογραμμίζεται, ότι οι ρυθμίσεις αυτές αφο ρούν εξίσου τα δημόσια και ιδιωτικά έργα και τις δημόσιες και ιδιωτικές δραστηριότητες και ότι το κριτήριο της κατάταξης είναι η επικινδυνότητα τους ως προς το περιβάλλον. Τα μόνα έργα που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής αυτών των ρυθμίσεων είναι εκείνα που εξυπηρετούν σκοπούς εθνικής άμυνας. Τα κριτήρια για την κατάταξη είναι το είδος και το μέγεθος του έρ γου, το είδος και η ποσότητα των εκπεμπόμενων ρύπων, η δυνατότητα της πρόληψης τους και ο κίνδυνος σοβαρού ατυχήματος. Οι τρεις αυτές κατηγορίες του νόμου αναδιαμορφώθηκαν με το άρ θρο 4 της ΚΥΑ 69269/1990 σε δύο κατηγορίες, Α και Β, η κατηγορία Α όμως διακρίθηκε σε δύο ομάδες, ομάδα Ι και ομάδα II, οπότε στην πρα γματικότητα η τριπλή διάκριση παρέμεινε ισχυρή. Στη συνέχεια με την ΚΥΑ 15393/2002, τα έργα και οι δραστηριότητες που παρουσιάζουν κοι νά χαρακτηριστικά ως προς την εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλ λοντικών τους επιπτώσεων κατατάσσονται σε δέκα ομάδες κοινές για τις κατηγορίες Α και Β, οι οποίες υποδιαιρούνται στις υποκατηγορίες 1 και 2 για την Α κατηγορία και 3 και 4 για τη Β κατηγορία.. Επιπλέον, κάθε ομάδα έργων και δραστηριοτήτων αναφέρεται σε ι σ- άριθμους πίνακες (δηλ. δέκα ομάδες και δέκα πίνακες) που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα I του άρθρου 5 της ΚΥΑ 15393/2002. Με την λε- Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 21 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος πτομερέστερη αυτή κατάταξη σε ομάδες, διευκολύνονται αφενός ο καθορισμός προδιαγραφών για τις μελέτες και τις προμελέτες περιβαλλοντι κών επιπτώσεων και αφετέρου ο έλεγχος και η αξιολόγηση των μελετών αυτών από τις αρμόδιες αρχές. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που λό γω της φύσης, του μεγέθους ή της έκτασης τους είναι πιθανό να προκα λέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η δεύτερη κατηγορία περι λαμβάνει έργα και δραστηριότητες που, χωρίς να ενέχουν ιδιαίτερη επι κινδυνότητα για το περιβάλλον, πρέπει να υποβάλλονται σε όρους και περιορισμούς χάριν της περιβαλλοντικής προστασίας. Η τρίτη, τέλος, κα τηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που προκαλούν μικρές ε πιπτώσεις στο περιβάλλον. 2.5 Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων Η ΜΠΕ αποτελεί το κατ εξοχήν εργαλείο εφαρμογής της αρχής της πρόληψης και περιλαμβάνει τουλάχιστον περιγραφή του έργου ή της δραστηριότητας, περιγραφή των στοιχείων του περιβάλλοντος που ενδέ χεται να θιγούν, εντοπισμό των βασικών επιπτώσεων, περιγραφή των μέ τρων για την πρόληψη, μείωση ή υποκατάσταση των αρνητικών επιπτώ σεων, σύνοψη των κύριων εναλλακτικών λύσεων και αιτιολόγηση της προ τεινόμενης επιλογής, αναφορά των ενδεχόμενων δυσκολιών και περίλη ψη του συνόλου της μελέτης. Οι προδιαγραφές και το ειδικότερο περιεχό μενο της ΜΠΕ, η οποία αποτελεί επιστημονική μελέτη και όχι διοικητική πράξη, όπως και της ΠΠΕ του προηγούμενου σταδίου, ποικίλουν ανάλογα με την κατηγορία και την ομάδα του έργου ή της δραστηριότητας και καθορίζονται με τις υπουργικές αποφάσεις. Το επόμενο βήμα είναι η δημοσιοποίηση της ΜΠΕ, για την οποία προβλέπει και ο ν. 3010/02 αλλά και η προϋφιστάμενη ΚΥΑ 72038/1990. Η ΜΠΕ διαβιβάζεται από την αρμόδια υπηρεσία στο Νομαρχιακό Συμβούλιο μαζί με την θετική γνωμοδότηση για την ΠΠΕ. Το Νομαρχιακό Συμβούλιο θέτει υποχρεωτικά στη διάθεση του κοινού και των φορέων εκπροσώπησης του το φάκελο για να εκφράσουν τη γνώμη τους και στη συνέχεια γνωμοδοτεί και το ίδιο. Στη συνέχεια, η αρμόδια αρχή, δηλ. είτε ο αρμόδιος Νομάρχης είτε οι αρμόδιοι Υπουργοί, εκδίδουν την απόφαση με την οποία εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου ή της δραστηριότητας. Πρόκειται για την διοικητική πράξη, με την οποία ολοκληρώνεται η διοικητική διαδικα σία και η οποία, ως εκτελεστή πράξη, είναι δεκτική αιτήσεως ακυρώσεως. Η απόφαση αυτή εκδίδεται για τα έργα της Α κατηγορίας μέσα σε 90 μέρες από την υποβολή της αίτησης, όταν ο φάκελος είναι πλήρης και μπορεί να παραταθεί για ίσο χρονικό διάστημα, αν λόγω της σοβαρότη τας ή της δυσχέρειας του έργου αυτό δικαιολογείται. Η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων μπορεί να εκδίδεται για ορισμένο χρονικό διάστημα, που καθορίζεται από την ίδια. Σε αυτή την πε- Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 22 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος ρίπτωση, είναι δυνατή η ανανέωση ή αναθεώρηση της, απαιτείται δε η τήρηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης εκ νέου, αν επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις ως προς τις περιβαλλοντικές ε πιπτώσεις. Αν παρατηρηθούν στη συνέχεια σοβαρές ή απρόβλεπτες επιπτώσεις στο περιβάλλον, το αρμόδιο όργανο μπορεί να επιβάλλει πρόσθετους περιβαλλοντικούς όρους ή να μεταβάλλει τους αρχικούς, ασχέτως της κατηγορίας στην οποία υπάγεται το έργο ή η δραστηριότητα. 2.6 Περιεχόμενο φακέλων περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (Απόφαση υπ αριθ. 40.14) 1. Οι δημόσιες αρχές παρέχουν στον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας όλες τις πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκπόνηση των προβλεπόμενων μελετών. Αυτός οφείλει να παραδώσει στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή τις μελέτες και το σύνολο των πληροφοριών, ιδίως των περιβαλλοντικών, που έχει συλλέξει για την πραγματοποίησή των ανωτέρω μελετών, με ρητή αναφορά στις πηγές από τις οποίες προήλθε η πληροφορία αυτή. 2. Όπου απαιτείται τοπογραφικό διάγραμμα αυτό υποβάλλεται, επιπλέον, και σε ψηφιακή μορφή και περιλαμβάνει: α) περίγραμμα του προς πραγματοποίηση έργου, μονοσήμαντα ορισμένο, με ορθογώνιες συντεταγμένες στο κρατικό σύστημα συντεταγμένων, β) φωτογραφική αποτύπωση. 3. Ο φάκελος ΠΠΠΑ περιλαμβάνει τουλάχιστον τις παρακάτω πληροφορίες: α) Συνοπτική περιγραφή του έργου ή της δραστηριότητας και της σκοπιμότητάς του, με έμφαση σε θέματα εκπομπών και συστημάτων επεξεργασίας, συνοδευόμενη από τοπογραφικό διάγραμμα. β) Συνοπτική περιγραφή των εναλλακτικών λύσεων, ιδίως ως προς τη θέση,το μέγεθος και την τεχνολογία αυτών, συμπεριλαμβανομένης της μηδενικής λύσης, που θα εξεταστούν στο στάδιο της ΜΠΕ. γ) Συνοπτική πρόταση σχετικά με τα κύρια περιβαλλοντικά θέματα της ΜΠΕ που προτίθεται να καταθέσει, τις προτεινόμενες μεθοδολογίες εκτίμησης των επιπτώσεων, την έκταση της περιοχής μελέτης εντός της οποίας θα γίνει η εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων, το χρονικό ορίζοντα εκτίμησης των επιπτώσεων αυτών και τις προτάσεις για εξειδικευμένες μελέτες που θα χρειαστεί να εκπονηθούν και να υποβληθούν κατά το στάδιο της ΜΠΕ. Η εξειδίκευση των προδιαγραφών του περιεχομένου, καθώς και των τυχόν απαιτούμενων δικαιολογητικών του φακέλου ΠΠΠΑ καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 23 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος 4. Τα περιεχόμενα του φακέλου της ΜΠΕ ανά υποκατηγορία έργου ή δραστηριότητας, τυχόν απαιτούμενες γνωμοδοτήσεις φορέων, το περιεχόμενο της ΜΠΕ και τα λοιπά συνοδευτικά στοιχεία καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ανάλογα με το είδος του έργου ή της δραστηριότητας. Τα περιεχόμενα της μελέτης εμπεριέχουν τουλάχιστον τα αναφερόμενα στο Παράρτημα ΙΙ. 5. Ο φάκελος ανανέωσης ΑΕΠΟ περιλαμβάνει τουλάχιστον τη μελέτη ανανέωσης ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας. Τα περιεχόμενα του φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ δύναται να εξειδικεύονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ενώ τα περιεχόμενα της μελέτης εμπεριέχουν τουλάχιστον: α) συνοπτική τεχνική περιγραφή του έργου ή της δραστηριότητας, β) συνοπτική περιγραφή παραμέτρων της υφιστάμενης κατάστασης περιβάλλοντος που έχουν μεταβληθεί κατά τη διάρκεια ισχύος της προς ανανέωση ΑΕΠΟ, γ) συνοπτική περιγραφή των στοιχείων που έχουν προκύψει από την εφαρμογή του προγράμματος παρακολούθησης και ελέγχων και συσχέτισή τους με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, δ) προτάσεις για τροποποίηση όρων και περιορισμών εφόσον προκύπτουν από τυχόν τροποποιήσεις ή προσθήκες νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν στο περιβάλλον κατά την περίοδο μεταξύ της έκδοσης της ΑΕΠΟ και της κατάθεσης του φακέλου ανανέωσης ή τα στοιχεία του προγράμματος παρακολούθησης ή των ελέγχων. 6. Ο φάκελος τροποποίησης ΑΕΠΟ περιλαμβάνει, τουλάχιστον, τη μελέτη τροποποίησης ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας. Οι προδιαγραφές και το ειδικότερο περιεχόμενο των φακέλων τροποποίησης ΑΕΠΟ δύναται να εξειδικεύονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ενώ τα περιεχόμενα της μελέτης εμπεριέχουν τουλάχιστον: α) Την τεχνική περιγραφή του αδειοδοτημένου και προτεινόμενου τροποποιημένου έργου ή της δραστηριότητας, εστιάζοντας στις προτεινόμενες τροποποιήσεις και συνοδευόμενη από σχετικά τεχνικά σχέδια και τοπογραφικά διαγράμματα, με σαφή ένδειξη των προτεινόμενων τροποποιήσεων και του σκοπού της τροποποίησης. β) Τα στοιχεία περιγραφής της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, μόνο σε σχέση με την αιτούμενη τροποποίηση του έργου ή της δραστηριότητας. γ) Συνοπτική περιγραφή των στοιχείων που έχουν προκύψει από την εφαρμογή του προγράμματος παρακολούθησης και ελέγχων. δ) Την εκτίμηση και αξιολόγηση ενδεχόμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον που συνδέονται με την αιτούμενη τροποποίηση. Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 24 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος ε) Την περιγραφή προτάσεων, όρων και μέτρων για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων επιπτώσεων που συνδέονται με την αιτούμενη τροποποίηση, καθώς και το σχετικό με την τροποποίηση πρόγραμμα παρακολούθησης. 7. Ο φάκελος Συμμόρφωσης Τελικού Σχεδιασμού έργων και δραστηριοτήτων περιλαμβάνει τουλάχιστον: α) την τεχνική περιγραφή του τελικού σχεδιασμού του αδειοδοτημένου έργου ή δραστηριότητας, συνοδευόμενη από σχετικά τεχνικά σχέδια και τοπογραφικά διαγράμματα, με σαφή ένδειξη των προτεινόμενων τροποποιήσεων, β) την τεκμηρίωση της μη διαφοροποίησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον που συνδέονται με τις διαφοροποιήσεις που έχουν προκύψει κατά τον τελικό σχεδιασμό. 8. Η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Β περιλαμβάνει την καταγραφή στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος με έμφαση στα προστατευτέα αντικείμενα της περιοχής Natura που δύναται να επηρεαστούν και την εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με άλλα έργα ή δραστηριότητες, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησης των συγκεκριμένων περιοχών Natura. 9. Η Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για έργα και δραστηριότητες κατηγορίας Α εντάσσεται σε παράρτημα της ΜΠΕ, ως αναπόσπαστο μέρος της, παρουσιάζοντας, επιπρόσθετα των προβλεπομένων στο άρθρο 10 του παρόντος νόμου: α) αναλυτική καταγραφή στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος με έμφαση στα προστατευτέα αντικείμενα των περιοχών Natura όπως αναφέρονται στην παράγραφο 6 του άρθρου 9 του ν. 3937/2011 (Α 60), που δύναται να επηρεαστούν από το έργο ή τη δραστηριότητα και β) δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων, σύμφωνα με την παράγραφο 10 του παρόντος άρθρου. 10. Η δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων πρέπει να περιλαμβάνει ανάλυση και αξιολόγηση των εκτιμώμενων επιπτώσεων με ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία επί: α) των τύπων οικοτόπων του Παραρτήματος Ι της Κ.Υ.Α. Η.Π. 14849 /853/Ε103/4.4.2008 (Β 645), ιδίως ως προς την αντιπροσωπευτικότητα, τη σχετική επιφάνεια και το καθεστώς διατήρησής τους, β) των ειδών χλωρίδας και πανίδας του Παραρτήματος ΙΙ της Κ.Υ.Α. Η.Π. 14849/853/Ε103/4.4.2008 (Β 645), ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησής τους και την απομόνωσή τους, γ) των ειδών ορνιθοπανίδας του Παραρτήματος Ι της Κ.Υ.Α. Η.Π. 37338/1807/Ε.103 (Β 1495), καθώς και άλλων ειδών μεταναστευτικής ορνιθοπανίδας με σημαντική παρουσία στην περιοχή Natura 2000, ιδίως ως προς το μέγεθος και την πυκνότητα των πληθυσμών, την κατάσταση διατήρησής τους και την απομόνωσή τους, Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 25 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος δ) ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία σχετικά με το αν διασφαλίζεται η ακεραιότητα των περιοχών. Σε περίπτωση εκτίμησης πιθανών σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων, παρατίθενται με ανάλογη τεκμηρίωση τα αναγκαία μέτρα για την αποτροπή και ελαχιστοποίηση ώστε να διασφαλίζεται η ακεραιότητα της περιοχής. Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της περιοχής παρατίθενται, με ανάλογη τεκμηρίωση και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 10 του παρόντος, τα αναγκαία μέτρα αντιστάθμισης των αρνητικών επιπτώσεων. 11. Η Τεχνική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΤΕΠΕΜ) περιλαμβάνει τουλάχιστον: α) τεχνική περιγραφή του ειδικού τεχνικού αντικειμένου που πραγματεύεται, β) ειδικούς τεχνικούς υπολογισμούς και μοντέλα προσομοίωσης όπου απαιτούνται για το λεπτομερή προσδιορισμό εκπομπών ή επιπέδων περιβαλλοντικής διαφοροποίησης σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος, γ) εξειδίκευση στις τεχνικές τους λεπτομέρειες των έργων, μέτρων και περιορισμών για την προστασία του περιβάλλοντος, δ) τη συμμόρφωση της Τεχνικής Περιβαλλοντικής Μελέτης με την ΑΕΠΟ του έργου ή της δραστηριότητας, ε) τοπογραφικό διάγραμμα και φωτογραφική τεκμηρίωση όπου βρίσκει τέτοια εφαρμογή. 2.6.1 Διαδικ Ηλεκτρονική διαχείριση διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης 1. Δημιουργείται Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ) πληροφοριών που αφορούν στη διαδικασία έκδοσης, ανανέωσης, τροποποίησης, καθώς και στην παρακολούθηση της εφαρμογής των ΑΕΠΟ και ΠΠΔ, το οποίο τηρείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. 2. Στο ΗΠΜ καταχωρίζονται όλες οι ενέργειες και πληροφορίες καθ όλα τα στάδια της διαδικασίας για την έκδοση, ανανέωση ή τροποποίηση ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ, καθώς επίσης και το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην πέραν αυτών περιβαλλοντική επίδοση ενός έργου ή μιας δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του συνολικού κύκλου ζωής, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων τυχόν περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων. Τη μέριμνα εισαγωγής, αμελλητί, κάθε πληροφορίας στο ΗΠΜ, έχει η αρμόδια υπηρεσία ή ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας αντιστοίχως, εφόσον επισπεύδει την ενέργεια ή κομίζει το έγγραφο. Κατ εξαίρεση, τα σχόλια που υποβάλλονται από το κοινό στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων που προβλέπονται από τον παρόντα νόμο, δύναται να υποβάλονται εγγράφως. 3. Οι προδιαγραφές του ΗΠΜ διασφαλίζουν την: α) Εγκυρότητα, πληρότητα, διαθεσιμότητα και ακρίβεια των περιεχομένων του. Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 26 από 107

Νομοθεσια Περιβαλλοντος β) Ασφαλή υποβολή των δεδομένων και πληροφοριών μέσω του διαδικτύου. γ) Αναζήτηση στα περιεχόμενά του, μέσω μεταδεδομένων. δ) Απαγόρευση της διαγραφής των περιεχομένων του. ε) Διασύνδεση και διαλειτουργικότητα με ηλεκτρονικά μητρώα άλλων δημοσίων αρχών μέσω διαδικτύου, όταν είναι διαθέσιμα και ιδίως με το πληροφοριακό σύστημα της ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ και της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρι-κών Πληροφοριών. στ) Η πρόσβαση στο ΗΠΜ από τις δημόσιες αρχές και τους φορείς έργων ή δραστηριοτήτων πραγματοποιείται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής άδειας που χορηγεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ή άλλη δημόσια αρχή. ζ) Το κοινό έχει δικαίωμα πρόσβασης στο ΗΠΜ για θέαση, μεταφόρτωση δεδομένων και συμμετοχή στη διαβούλευση. Οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται χωρίς να απαιτείται η χρήση ειδικής ηλεκτρονικής άδειας. 4. Με την έναρξη της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, όλα τα έργα κατηγορίας Α ή Β, στο πλαίσιο του ΗΠΜ, λαμβάνουν αυτόματα ένα μοναδικό χαρακτηριστικό αριθμό που καλείται Περιβαλλοντική Ταυτότητα (ΠΕΤ), ο οποίος παραμένει αμετάβλητος, ακόμη και σε περίπτωση ανανέωσης, τροποποίησης ή κατάργησης της αντίστοιχης ΑΕΠΟ ή των ΠΠΔ ή αλλαγής του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας. Η ΠΕΤ περιλαμβάνει κάθε περιβαλλοντική πληροφορία που αφορά στο έργο είτε πριν από την έκδοση της ΑΕΠΟ ή την υπαγωγή σε ΠΠΔ είτε μετά από αυτές και το συνοδεύει σε όλο τον κύκλο ζωής του. Οι αρχές που είναι αρμόδιες για τη χορήγηση EMAS αναζητούν μέσω της ΠΕΤ του έργου ή της δραστηριότητας κάθε σχετική διαθέσιμη περιβαλλοντική πληροφορία. 5. Oι προδιαγραφές, η παροχή και συντήρηση, οι διαδικασίες και άδειες ηλεκτρονικής πρόσβασης και εισαγωγής πληροφοριών στο ΗΠΜ και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την οργάνωση, υλοποίηση και λειτουργία του ΗΠΜ καθορίζονται με απόφαση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που εκδίδεται εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται οι ειδικότερες προδιαγραφές, η γραμμογράφηση και ο μορφότυπος των ηλεκτρονικών αρχείων του ΗΠΜ. Εάν στα ηλεκτρονικά αρχεία περιλαμβάνεται γεωχωρική πληροφορία σύμφωνα με τους ορισμούς του ν. 3882/ 2010 (Α 166), αυτή θα πρέπει να είναι γεωαναφερόμενη και σε σύστημα συντεταγμένων ΕΓΣΑ 87. Το ΗΠΜ τίθεται σε λειτουργία εντός ενός (1) έτους από τη δημοσίευση της ανωτέρω υπουργικής απόφασης. Μπ ά ρ ν τ η ς Κρ ι κ ό ρ σελίδα 27 από 107