Κεφάλαιο 5 - Υφιστάμενη Κατάσταση Φυσικού
Σελίδα 2 of 71 Περιεχόμενα 5 Περιγραφή Υφιστάμενη Κατάστασης Φυσικού, Κοινωνικοοικονομικού Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς 6 5.1 Εισαγωγή 6 5.2 Τροποποίηση Όδευσης-Αμφιτρίτη 8 5.2.1 Φυσικό Περιβάλλον 8 5.2.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία 8 5.2.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών 8 5.2.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά 9 5.2.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 9 5.2.1.5 Ακουστικό περιβάλλον 9 5.2.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις 9 5.2.2 Βιοτικό Περιβάλλον 10 5.2.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι 10 5.2.2.2 Πανίδα 10 5.2.2.3 Υδάτινη Οικολογία 10 5.2.2.4 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης 11 5.2.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 11 5.2.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί 11 5.2.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα 11 5.2.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης 12 5.2.4 Πολιτιστική κληρονομιά 12 5.3 Τροποποίηση Όδευσης - Κόσμιο 14 5.3.1 Φυσικό Περιβάλλον 14 5.3.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία 14 5.3.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών 14 5.3.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά 15 5.3.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 15 5.3.1.5 Ακουστικό περιβάλλον 15 5.3.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις 15 5.3.2 Βιοτικό περιβάλλον 16 5.3.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι 16 5.3.2.2 Είδη Χλωρίδας 16 5.3.2.3 Τύποι οικοτόπων 17 5.3.2.4 Πανίδα 20 5.3.2.5 Υδάτινη Οικολογία 25 5.3.2.6 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης 25 5.3.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 26 5.3.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί 26 5.3.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα 27 5.3.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης 27 5.3.4 Πολιτιστική κληρονομιά 27 5.4 Τροποποίηση Όδευσης - Νέστος 30 5.4.1 Φυσικό Περιβάλλον 30 5.4.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία 30
Σελίδα 3 of 71 5.4.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών 31 5.4.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά 31 5.4.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 32 5.4.1.5 Ακουστικό περιβάλλον 32 5.4.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις 32 5.4.2 Βιοτικό Περιβάλλον 32 5.4.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι 32 5.4.2.2 Fauna 33 5.4.2.3 Υδάτινη Οικολογία 39 5.4.2.4 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης 41 5.4.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 41 5.4.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί 41 5.4.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα 41 5.4.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης 42 5.4.4 Πολιτιστική κληρονομιά 42 5.5 Τροποποίηση όδευσης Νέα Καρβάλη 44 5.5.1 Φυσικό Περιβάλλον 44 5.5.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία 44 5.5.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών 45 5.5.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά 45 5.5.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 45 5.5.1.5 Ακουστικό περιβάλλον 46 5.5.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις 46 5.5.2 Βιοτικό Περιβάλλον 46 5.5.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι 46 5.5.2.2 Πανίδα 46 5.5.2.3 Υδάτινη Οικολογία 47 5.5.2.4 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης 47 5.5.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 47 5.5.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί 47 5.5.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα 48 5.5.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης 48 5.5.4 Πολιτιστική Κληρονομιά 48 5.6 Τροποποίηση Όδευσης Δρυμός 49 5.6.1 Φυσικό Περιβάλλον 49 5.6.1.1 Γεωλογία Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία 49 5.6.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών 50 5.6.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά 50 5.6.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 50 5.6.1.5 Ακουστικό περιβάλλον 51 5.6.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις 51 5.6.2 Βιοτικό Περιβάλλον 51 5.6.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι 51 5.6.2.2 Πανίδα 51 5.6.2.3 Υδάτινη Οικολογία 52 5.6.2.4 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης 52 5.6.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 52 5.6.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί 52 5.6.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα 53 5.6.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης 53
Σελίδα 4 of 71 5.6.4 Πολιτιστική κληρονομιά 53 5.7 Τροποποίηση Όδευσης - Πύργοι 53 5.7.1 Φυσικό Περιβάλλον 53 5.7.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία 53 5.7.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών 54 5.7.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά 54 5.7.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 55 5.7.1.5 Ακουστικό περιβάλλον 55 5.7.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις 55 5.7.2 Βιοτικό Περιβάλλον 55 5.7.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι 55 5.7.2.2 Πανίδα 57 5.7.2.3 Υδάτινη Οικολογία 58 5.7.2.4 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης 58 5.7.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 58 5.7.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί 58 5.7.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα 58 5.7.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης 58 5.7.4 Πολιτιστική κληρονομιά 59 5.8 Τροποποίηση Όδευσης - Εορδαία-Φούφας 63 5.8.1 Φυσικό Περιβάλλον 63 5.8.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία 63 5.8.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών 63 5.8.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά 64 5.8.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 64 5.8.1.5 Ακουστικό περιβάλλον 64 5.8.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις 64 5.8.2 Βιοτικό Περιβάλλον 65 5.8.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι 65 5.8.2.2 Πανίδα 65 5.8.2.3 Υδάτινη Οικολογία 66 5.8.2.4 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης 66 5.8.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 66 5.8.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί 66 5.8.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα 67 5.8.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης 67 5.8.4 Πολιτιστική Κληρονομιά 67 5.9 5.10 Λίστα Εικόνων Μικρές τροποποιήσεις 71 Άλλες Μόνιμες και Προσωρινές Εγκαταστάσεις 71 Εικόνα 5-1 Τοποθεσία σημείου δειγματοληψίας FH-E-080 / Το Βαλκανικό ενδημικό είδος περιορισμένης εξάπλωσης Dianthus tenuiflorus, στην αλλαγή όδευσης στο- Κόσμιο 17 Εικόνα 5-2 Υποβάθμιση της παρόχθιας βλάστησης κατά μήκος πολλών ρεμάτων τα οποία διασχίζονται από τον αγωγό στην περιοχή της νέας όδευσης στο Κόσμιο 18 Εικόνα 5-3 Ευρωπαϊκός τύπος οικοτόπου 92A0 «Στοές με Salix alba και Populus alba», Χατίσιο, Κόσμιο, FH-79 19
Σελίδα 5 of 71 Εικόνα 5-4 Ελληνικός τύπος οικοτόπου 5340 «Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου», Κόσμιο, FH-54 20 Εικόνα 5-5 Διασταύρωση με το Καταφύγιο Άγριας Ζωής στην περιοχή της αλλαγής όδευσης στο Κόσμιο 26 Εικόνα 5-6 Περιοχές ενδιαφέροντος στην ευρύτερη περιοχή του Νέστου σε συνδυασμό με τις περιοχές παρουσίας τσακαλιού βάσει βιβλιογραφίας 34 Εικόνα 5-7 Περιοχές δειγματοληψίας κατά τις ερευνες πεδίου για την εκτίμηση της πιθανής παρουσίας του λαγόγυρου (Spermophillus citellus) κατά μήκος της νέας όδευσης στον Νέστο 35 Εικόνα 5-8 Πιθανή παρουσία του Spermophillus citellus στην περιοχή της νέας όδευσης στην Εορδαία-Φούφα 66 Λίστα Πινάκων Πίνακας 5-1 Θέσεις Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος στην περιοχή αλλαγής της όδευσης στην Αμφιτρίτη 13 Πίνακας 5-2 Είδη ορνιθοπανίδας με ενδιαφέρον διατήρησης στην περιοχή της νέας όδευσης στο Κόσμιο 22 Πίνακας 5-3 Θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της τροποποίησης της όδευσης στο Κόσμιο 29 Πίνακας 5-4 Είδη ορνιθοπανίδας με ενδιαφέρον διατήρησης στην περιοχή του Νέστου 37 Πίνακας 5-5 Βιβλιογραφικά δεδομένα για την ιθαγενή ιχθυοπανίδα στις λεκάνες των ποταμών Νέστου και Στρυμόνα καθώς και για το καθεστώς διατήρησης των ειδών. 39 Πίνακας 5-6 Αποτελέσματα ηλεκτραλιείας (είδη και αριθμός ατόμων ανά είδος) στα σημεία δειγματοληψίας πλησίον της προτεινόμενης όδευσης στην κατώτερη λεκάνη του Νέστου 40 Πίνακας 5-7 Θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της τροποποίησης της όδευσης στον Νέστο 43 Πίνακας 5-8 Είδη Χλωρίδας με ενδιαφέρον διατήρησης στην ευρύτερη περιοχή της τροποποίησης των Πύργων 56 Πίνακας 5-9 Θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχής της νέας όδευσης στους Πύργους 60 Πίνακας 5-10 Θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της Εορδαίας Φούφα 69
Σελίδα 6 of 71 5 Περιγραφή Υφιστάμενη Κατάστασης Φυσικού, Κοινωνικοοικονομικού 5.1 Εισαγωγή Στην παρούσα ενότητα περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση του φυσικού, κοινωνικοοικονομικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος κατά μήκος των προτεινόμενων αλλαγών. Η περιγραφή αυτή, δομείται ως εξής: Αβιοτικό περιβάλλον - συμπεριλαμβανομένης της γεωλογίας και των εδαφών, της υδρολογίας, των επιφανειακών και υπόγειων υδάτινων πόρων, του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος, του ακουστικού περιβάλλοντος κλπ. Βιοτικό περιβάλλον - συμπεριλαμβανομένων των υδάτινων και χερσαίων βιοτόπων, της χλωρίδας και πανίδας, της βιοποικιλότητας και των προστατευόμενων περιοχών. Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον - συμπεριλαμβανομένων των χρήσεων γης, της δημογραφίας, της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, των υποδομών, των δημόσιων υπηρεσιών και της δημόσιας υγείας, κλπ. Πολιτιστική κληρονομιά - συμπεριλαμβανομένων των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και των χώρων με πιθανό αρχαιολογικό ενδιαφέρον, των μνημείων και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι χάρτες που συνοδεύουν αυτή την ενότητα και παρουσιάζουν τις πληροφορίες για την υφιστάμενη κατάσταση κατά μήκος των προτεινόμενων αλλαγών περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 5 του φακέλου τροποποίησης ΑΕΠΟ Ελλάδας. Η χαρτογράφηση απεικονίζει δεδομένα για τα παρακάτω θέματα υφιστάμενης κατάστασης: Παράρτημα 5.1 Οικότοποι και προστατευόμενες περιοχές Παράρτημα 5.2 Τοπίο Παράρτημα 5.3 - Χρήση γης και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον Παράρτημα 5.4 - Πολιτιστική κληρονομιά Παράρτημα 5.5 - Διοικητικές δομές Παράρτημα 5.6 - Γεωλογία
Σελίδα 7 of 71 Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται σε αυτή την ενότητα βασίζονται σε βιβλιογραφική εργασία, καθώς και σε έρευνες πεδίου, όπου ήταν απαραίτητο. Οι εκθέσεις των ερευνών πεδίου, οι οποίες περιγράφουν την μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε και επιπλέον την ανάλυση των ευρημάτων της μελέτης, οι οποίες χρησιμοποιούνται ως αναφορές για αυτό το Κεφάλαιο, παρουσιάζονται στο Παράρτημα 6. Το Παράρτημα αυτό περιλαμβάνει τις παρακάτω εκθέσεις: Παράρτημα 6.1 - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης χλωρίδας και βλάστησης Παράρτημα 6.2 - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης χλωρίδας και βλάστησης Παράρτημα 6.3 - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για την ορνιθοπανίδα Παράρτημα 6.4 - Υδροβιολογική μελέτη υφιστάμενης κατάστασης (ιχθυοπανίδα) Παράρτημα 6.5 Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης τοπίου Λόγω της μακροσκοπικής φύσης των χαρακτηριστικών του φυσικού περιβάλλοντος και της σχετικά μικρής απόστασης της νέας προτεινόμενης όδευσης από την όδευση της ΜΠΚΕ, κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτά δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ των δύο οδεύσεων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, προκειμένου να αποφεύγεται η επανάληψη στοιχείων, γίνεται παραπομπή στα σχετικά κεφάλαια της ΜΠΚΕ. Οι παρακάτω ενότητες παρουσιάζουν με λεπτομέρεια τις πιο σημαντικές αλλαγές της όδευσης του αγωγού, όπου πραγματοποιήθηκαν έρευνες πεδίου και όπου τόσο οι περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις επανεκτιμήθηκαν με βάση τη νέα συλλογή δεδομένων. Οι υπόλοιπες προτεινόμενες αλλαγές, παρουσιάζονται μαζί, καθώς οι όποιες πιθανές επιπτώσεις εκτιμούνται ως μικρές ή παρόμοιες με τις επιπτώσεις που ήδη έχουν παρουσιαστεί στην ΜΠΚΕ. Κάθε μία αλλαγή εξετάστηκε ξεχωριστά και έγινε εκτίμηση των επιπτώσεων σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν στην κύρια φάση της ΜΠΚΕ.
Σελίδα 8 of 71 5.2 Τροποποίηση Όδευσης-Αμφιτρίτη 5.2.1 Φυσικό Περιβάλλον 5.2.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία Το γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής αποτελείται κυρίως από Καινοζωικούς ηφαιστειακούς σχηματισμούς, όπως τόφφους, ανδεσίτες, δακιτικούς ανδεσίτες, πυροκλαστικά καθώς και Μολασσικούς σχηματισμούς. Σε ορισμένα σημεία εμφανίζονται και οι Αλπικοί σχηματισμοί του υποβάθρου. Οι Μολασσικοί σχηματισμοί είναι ηλικίας Ηωκαίνου και Ολιγοκαίνου, και αποτελούνται από μάργες εναλλασσόμενες με αμμώδεις μάργες, ψαμμίτες και κροκαλοπαγή. Στα ανώτερα στρωματογραφικά τμήματα εμφανίζονται τόφφοι και τοφφίτες με τοπικούς φακούς ασβεστόλιθων. Τόσο η αρχική όδευση όσο και η προτεινόμενη αλλαγή στην Αμφιτρίτη διασχίζουν τους ίδιους γεωλογικούς σχηματισμούς: Ηωκαινικά Ιζήματα: Ψαμμίτες, αργιλικές μάργες και ενστρώσεις ασβεστόλιθων Ολοκαινικές αποθέσεις: Διάφοροι λιθολογικοί τύποι, κυρίως αλλουβιακές ποτάμιες αποθέσεις και αλλουβιακά ριπίδια. Όσον αφορά τησεισμικότητα της περιοχής, η αλλαγή όδευσης στην Αμφιτρίτη δεν επηρεάζεται από κάποιο ενεργό σύστημα ρηγμάτων σε άμεση γειτονία ούτε από σημαντική σύγχρονη σεισμική δραστηριότητα. Λεπτομερής παρουσίαση των σχετικών γεωλογικών κινδύνων της περιοχής παρατίθεται στο Κεφάλαιο 6.2.2.2 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.2.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών Οι κυρίαρχοι τύποι εδαφών στην περιοχή της νέας όδευσης ανήκουν στα Calcaro-vertic Cambisol. Λόγω της εντατικής καλλιέργειας και της χρήσης λιπασμάτων, η περιοχή είναι επιρρεπής σε μόλυνση του εδάφους με νιτρικά άλατα. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με του τύπους των εδαφών και τα χαρακτηριστικά τους υπάρχουν στο Κεφάλαιο 6.2.3 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR).
Σελίδα 9 of 71 5.2.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά Η νέα όδευση στην Αμφιτρίτη, ομοίως με την όδευση της ΜΠΚΕ, διασχίζει το Μικτό (πορώδες/διερρηγμένο) Υδροφόρο στρώμα Αλεξανδρούπολης (GR1200130), σύμφωνα με την ταξινόμηση η οποία προτάθηκε από το ΙΓΜΕ και εγκρίθηκε από το ΥΠΕΚΑ σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας πλαισίου για τα νερά (2000/60 / ΕΚ). Με βάση το βάθος του υδροφόρου ορίζοντα, την διαπερατότητα του υλικού του υδροφόρου ορίζοντα και της διαπερατότητας των υπερκείμενων στρωμάτων, η ευαισθησία των υπόγειων υδάτων θεωρείται υψηλή. Κατά μήκος της αλλαγής όδευσης στην Αμφιτρίτη δεν βρίσκονται μεγάλα επιφανειακά υδάτινα σώματα. Περισσότερες λεπτομέρειες για τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα, περιλαμβάνονται στα Κεφάλαια 6.2.4 και 6.2.5 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR) αντίστοιχα. 5.2.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Τα χαρακτηριστικά του κλίματος και της ποιότητας της ατμόσφαιρας κατά μήκος της νέας όδευσης στην Αμφιτρίτη παραμένουν τα ίδια όπως και στην όδευση της ΜΠΚΕ. Γίνεται παραπομπή στο Κεφάλαιο 6.2.6 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00). 5.2.1.5 Ακουστικό περιβάλλον Τα δεδομένα για το ακουστικό περιβάλλον της νέας όδευσης παραμένουν ίδια με αυτά που παρουσιάζονται για την όδευση της ΜΠΚΕ. Γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 6.2.7 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.2.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις Όσον αφορά στον χαρακτήρα του τοπίου, οι πεδινές εκτάσεις του Έβρου στις οποίες βρίσκεται η αλλαγή όδευσης στην Αμφιτρίτη ανήκει στις επίπεδες αγροτικές εκτάσεις, δηλαδή το τοπίο προσφέρει ελεύθερη θέα χωραφιών που απλώνονται συνεχή σε όλη την περιοχή και διακόπτονται μόνο από μικρά χωριά που ενσωματώνονται ομαλά στο τοπίο. Όπως παρουσιάζεται με μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Κεφάλαι 6.2.8 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y- TAE-0054_00-trGR), τέτοιου τύπου τοπία, χαρακτηρίζονται από χαμηλή ευαισθησία στις προτεινόμενες αλλαγές και από αλλαγές μικρής κλίμακας.
Σελίδα 10 of 71 5.2.2 Βιοτικό Περιβάλλον 5.2.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι Η περιοχή του Έργου στην Αμφιτρίτη χαρακτηρίζεται από το αγροτικό τοπίο, όπου καλλιεργούνται ετήσιες καλλιέργειες όπως σιτάρι και κηλίδες με θαμνώνες. Γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 6.3.2.1.2 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR), όπου παρουσιάζονται τα είδη χλωρίδας με ενδιαφέρον διατήρησης στην ευρύτερη περιοχή των πεδινών εκτάσεων του Έβρου. Δεν καταγράφονται ευαίσθητοι ή θεσμοθετημένοι οικότοποι κατά μήκος της αλλαγής όδευσης στην Αμφιτρίτη. 5.2.2.2 Πανίδα Η ευρύτερη περιοχή φιλοξενεί Τσακάλια (Canis aureus) όπως περιγράφεται και στην ΜΠΚΕ, καθώς και μεγάλη αφθονία σε είδη πουλιών με ενδιαφέρον διατήρησης κυρίως στην περιοχή του δάσους του Λουτρού. ΟΙ υφιστάμενες συνθήκες του βιοτικού περιβάλλοντος σε σχέση με τα μεγάλα θηλαστικά καταγράφονται με λεπτομέρεια στην μελέτη της ΜΠΚΕ. 5.2.2.3 Υδάτινη Οικολογία Η νέα όδευση στην Αμφιτρίτη, ομοίως με την όδευση της ΜΠΚΕ διασχίζει το ρέμα Απόκρημνο (Ειρήνης) στο σημείο IP 109-5. Κατά την διάρκεια της ΜΠΚΕ, το σημείο διασταύρωσης στο ρέμα «Απόκρημνο» αποτέλεσε χαρακτηριστική θέση μεσοπεδινής ιχθυοπανίδας για μια σχετικά μικρή λεκάνη απορροής σε χαμηλό υψόμετρο (28m) με παρουσία ενδιαιτημάτων στις ελώδεις παρυφές (καλαμιές με Phragmites και Typha). Γενικά, αναμένεται μια σχετικά πλούσια ιχθυοπανίδα. Η παρουσία ξενικών ειδών είναι σχετικά χαμηλή, εμφανίζονται μόνο τα Lepomis gibossus και Carassius gibelio και σε πολύ μικρές πυκνότητες, και το ρέμα χαρακτηρίστηκε ως «μέτριο». Γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 6.3.3.5 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00) όπου παρουσιάζεται με μεγάλη λεπτομέρεια η υδάτινη οικολογία καθώς και η ιχθυοπανίδα στους ποταμούς και στα ρέματα με τα οποία διασταυρώνεται ο αγωγός στην περιοχή της αλλαγής όδευσης στην Αμφιτρίτη.
Σελίδα 11 of 71 5.2.2.4 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης Δεν υπάρχουν περιοχές προστασίας ή περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης στην περιοχή της νέας όδευσης της Αμφιτρίτης. 5.2.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 5.2.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί Τόσο η περιοχή της νέας όδευσης στηναμφιτρίτη καθώς και η όδευση της ΜΠΚΕ διασχίζουν την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και τον Δήμο Αλεξανδρούπολης. Λεπτομερής και σε βάθος ανάλυση των κοινωνικοοικονομικών δεδομένων ανά Δήμο, συμπεριλαμβανομένου του Δήμου Αλεξανδρούπολης περιλαμβάνεται στο Κεφάλαιο 6 - Περιγραφή Υφιστάμενης Κατάστασης Φυσικού, Κοινωνικοοικονομικού Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR), όπου αναλύονται εκτενώς σημαντικά δεδομένα του υφιστάμενου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος όπως δημογραφικά (πληθυσμός, ηλικιακή κατανομή, θρησκεία και εθνικότητες), οικονομία, απασχόληση και εισόδημα, χρήσεις γης και ιδιοκτησία, υποδομές των δήμων, δημόσιες υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευση. Οι οικισμοί της περιοχής της αλλαγής όδευσης είναι ο οικισμός Παλαγία και ο οικισμός Αμφιτρίτη του Δήμου Αλεξανδρούπολης. 5.2.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα Ο Δήμος Αλεξανδρούπολης παρουσιάζει μεικτές οικονομικές δραστηριότητες. Περίπου το 27% απασχολείται στην γεωργία και χαμηλότερα ποσοστά απασχολούνται σε τομείς όπως ο δημόσιος τομέας, οι κατασκευές και το εμπόριο, και ως υπάλληλοι σε μικρές επιχειρήσεις. Ωστόσο, κατά μήκος του διαδρόμου της όδευσης, η αγροτική δραστηριότητα αποτελεί την κύρια οικονομική δραστηριότητα, αποτελώντας παράλληλα και την κύρια πηγή εργασίας. Η κύρια αγροτική παραγωγή είναι το σιτάρι και το βαμβάκι και η κύρια κτηνοτροφική δραστηριότητα αφορά πρόβατα και κατσίκια. Δεν υπάρχουν πολυετείς καλλιέργειες στην περιοχή. Η πλειοψηφία των νοικοκυριών διατηρεί παράλληλες οικονομικές δραστηριότητες, αν και η κύρια πηγή εισοδήματος προέρχεται από τις αγροτικές δραστηριότητες, με τις συντάξεις να αποτελούν και αυτές ένα συμπληρωματικό εισόδημα. Τα νοικοκυριά στην περιοχή γενικώς έχουν χαμηλά εισοδήματα (κάτω από 700 /μήνα).
Σελίδα 12 of 71 Η ανεργία φτάνει το 9% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, με το 54% των ανέργων να προέρχονται από τον νέο πληθυσμό. 5.2.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης Η ιδιοκτησία γης στον Δήμο Αλεξανδρούπολης φτάνει το 40%. Οι κύριες χρήσεις γης του Δήμου είναι οι κάτωθι: Μεγάλη περιοχή μη αρδεύσιμης, άγονης γης (κυρίως ετήσιες καλλιέργειες-σιτάρι και τριφύλλι) Δασική περιοχή που χρησιμοποιείται για ξυλεία Μελισσοκομία στην περιοχή μελέτης 5.2.4 Πολιτιστική κληρονομιά Συνολικά εντοπίστηκαν 8 θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της αλλαγής όδευσης, οι οποίες αποτελούνται από 3 Αναγνωρισμένες θέσεις Πολιτιστικής Κληρονομιάς και 5 θέσεις με Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά (ICH). Οι πιο σημαντικές θέσεις σε αυτή τη περιοχή περιλαμβάνουν: Αρχαίος υπόγειος υδραγωγός στην Αμφιτρίτη (CH-335-E) Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στην Αμφιτρίτη (CH-338-E) Εκκλησάκι (πιθανός Άγιος Γεώργιος) κοντά στον εγκαταλελειμμένο οικισμό του Ποταμού (CH-325-E) Εγκαταλελειμμένος οικισμός Ποταμός (CH-330-E) Ο παρακάτω Πίνακας Error! Reference source not found. παρουσιάζει τον κατάλογο των θέσεων πολιτιστικής κληρονομίας που εξετάστηκαν στην περιοχή της αλλαγής όδευσης στηναμφιτρίτη.
Σελίδα 13 of 71 Πίνακας 5-1 Θέσεις Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος στην περιοχή αλλαγής της όδευσης στην Αμφιτρίτη Θέση Αριθμός θέσης πολιτιστικής κληρονομιάς Ονομασία θέσης Πηγή Πληροφόρησης Απόσταση από τον κεντρικό άξονα (m) Τύπος Θέσης Περιγραφή θέσης Περίοδος 109-5 CH-335-E Αμφιτρίτη3 Αυτοψία Νοέμβριος 2012 550 A Τμήμα υπόγειου λίθινου υδραγωγείου που ανακαλύφθηκε κατά την κατασκευή του αγωγού του ΔΕΣΦΑ. Πιθανώς να σχετίζεται με το σύστημα αγωγών που έχει καταγραφεί στην περιοχή του Λουτρού. Αβέβαιη, πιθανώς σύγχρονη 109-5 CH-336-E Αμφιτρίτη 4 Αυτοψία Νοέμβριος 2012 485 ICH Προσκυνητάρι αφιερωμένο στην Παρθένο Μαρία (Παναγία) Σύγχρονη 109-5 CH-338-E Αμφιτρίτη 6 Αυτοψία Νοέμβριος 2012 640 ICH Παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, σε ανάχωμα με καλή πανοραμική θέα. Πηγές νερών κοντά. Αβέβαιη 109-6 CH369 -E Αμφιτρίτη 7 109-9 CH-376-E Αμφιτρίτη A Βιβλιογραφική Έρευνα Αυτοψία Φεβρουάριος 2013 200 ICH Άγνωστο παρεκκλήσι. Αβέβαιη 520 A Διάσπαρτα κεραμικά Αβέβαιη 109-11 AM1 Αμφιτρίτη B Αυτοψία Ιούνιος 2014 50 A Ανάγλυφο τοπίο, οργωμένο χωράφι, μερικά κεραμικά. Σε ένα ύψωμα στα νοτιοανατολικά παλιά στρατιωτική βάση. Πιθανή θέση. Αβέβαιη 109-11-1 CH-325-E Παλαγία4 Προφορική γνωμοδότηση από 15η EBA 310 ICH Εκκλησάκια πιθανώς σύγχρονη 109-11-1 CH-330-E Ποταμός2 Βιβλιογραφική Έρευνα 420 ICH Εγκαταλελειμμένος οικισμός Ποταμός Πιθανώς προσύγχρονη
Σελίδα 14 of 71 5.3 Τροποποίηση Όδευσης - Κόσμιο 5.3.1 Φυσικό Περιβάλλον 5.3.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία Η γεωλογική δομή της περιοχής αποτελείται κυρίως από Μεταλπικά ιζήματα και αποθέσεις της Λεκάνης Κομοτηνής Ξάνθης. Στις λοφώδεις εξάρσεις της περιοχής εμφανίζονται Πλειστοκαινικές αποθέσεις ποικίλης λιθολογίας, από άμμους εώς μαργαικούς ασβεστόλιθους. Πλειστοκαινικές αποθέσεις αναβαθμίδων εμφανίζονται επίσης τοπικά, ανυψωμένες και διαβρωμένες από την δράση νεοτεκτονικών ρηγμάτων και την ανύψωση της ευρύτερης περιοχής. Οι Πλειστοκαινικοί σχηματισμοί υπερκαλύπτονται από Ανω Πλειστοκαινικές και Ολοκαινικές αλλουβιακές και χερσαίες χαλαρές αποθέσεις. Τόσο η αρχική όδευση όσο και η προτεινόμενη αλλαγή στο Κόσμιο διασχίζουν τους ίδιους γεωλογικούς σχηματισμούς: Πλειστοκαινικές αποθέσεις: άμμοι, κροκαλοπαγή, ψαμμίτες, άργιλοι, μάργες και εναλλαγές ασβεστόλιθων. Ολοκαινικές αποθέσεις: Ποικιλία ιζημάτων, κυρίως αλλουβιακές ποτάμιες αποθέσεις και αλλουβιακά ριπίδια. Όσον αφορά την σεισμικότητα, η αλλαγή όδευσης Κοσμίου δεν επηρεάζεται από κάποιο ενεργό σύστημα ρηγμάτων σε άμεση γειτνίαση, ούτε από σημαντική σύγχρονη σεισμική δραστηριότητα. Λεπτομερής περιγραφή των σχετικών γεωλογικών κινδύνων της περιοχής παρατίθεται στο Κεφάλαιο 6.2.2.2 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.3.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών Οι κυρίαρχοι τύποι εδαφών στην περιοχή της νέας όδευσης ανήκουν στα Calcaric Fluvisol και Eutric Campisol, εδάφη τα οποία είναι γενικώς εδάφη υψηλής ποιότητας και και γενικά μέτριας προς καλής αποστράγγισης. Λόγω της εντατικής καλλιέργειας και της χρήσης λιπασμάτων, η περιοχή είναι επιρρεπής σε μόλυνση του εδάφους με νιτρικά άλατα και βαρέα μέταλλα. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με του τύπους των εδαφών και τα χαρακτηριστικά τους υπάρχουν στο Κεφάλαιο 6.2.3 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR).
Σελίδα 15 of 71 5.3.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά Η νέα όδευση στο Κόσμιο, ομοίως με την όδευσης της ΜΠΚΕ, διασχίζει το Πορώδες Υδροφόρο Στρώμα Ξάνθης - Κομοτηνής (1205) σύμφωνα με την ταξινόμηση η οποία προτάθηκε από το ΙΓΜΕ και εγκρίθηκε από ΥΠΕΚΑ σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας πλαισίου για τα νερά (2000/60 / ΕΚ). Η απόδοση του υδροφόρου ορίζοντα εξαρτάται από τη παρουσία και τη κατανομή των αδρομερών υλικών που εκτείνονται πλησίον μεγάλων ποταμών (Κομψάτος, Κόσυνθος) ή μικρών (Ασπροπόταμος, Βοσβόζης). Με βάση το βάθος του υδροφόρου ορίζοντα, την διαπερατότητα του υλικού του υδροφόρου ορίζοντα και της διαπερατότητας των υπερκείμενων στρωμάτων, η ευαισθησία των υπόγειων υδάτων θεωρείται υψηλή. Η νέα όδευση στο Κόσμιο, ομοίως με την όδευση της ΜΠΚΕ, διασταυρώνεται με το ρέμα Χιονόρεμα, (IP251-10), το οποίο είναι ρέμα μόνιμης ροής. Με βάση τις επιτόπιες μετρήσεις που διεξήχθησαν από το ΕΛΚΕΘΕ, η παροχή τον Αύγουστο του 2012 ήταν 0,09 m 3 /s. Περισσότερες λεπτομέρειες για τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα, περιλαμβάνονται στα Κεφάλαια 6.2.4 και 6.2.5 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR) αντίστοιχα. 5.3.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Τα χαρακτηριστικά του κλίματος και της ποιότητας της ατμόσφαιρας στην τροποποίηση της όδευσης-κόσμιο παραμένουν ίδια για την νέα όδευση όπως και στην όδευση της ΜΠΚΕ. Γίνεται παραπομπή στο Κεφάλαιο 6.2.6 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00). 5.3.1.5 Ακουστικό περιβάλλον Τα δεδομένα για το ακουστικό περιβάλλον της νέας όδευσης παραμένουν ίδια με αυτά που παρουσιάζονται για την όδευση της ΜΠΚΕ. Γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 6.2.7 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.3.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις Όσον αφορά στον χαρακτήρα του τοπίου, η πεδιάδα Κομοτηνής-Ξάνθης, όπου βρίσκεται η νέα όδευση στοκόσμιο, ανήκει στις επίπεδες αγροτικές εκτάσεις, το τοπίο προσφέρει ελεύθερη θέα χωραφιών που απλώνονται συνεχή σε όλη την περιοχή και διακόπτονται μόνο από μικρά χωριά που ενσωματώνονται ομαλά στο τοπίο καθώς και στις μεικτές παραποτάμιες δασικές και αγροτικές εκτάσεις οι οποίες σχετίζονται με τον ποταμό Βόσβο. Οι ποταμοί περιβάλλονται από
Σελίδα 16 of 71 μεικτά παρόχθια δάση (κυρίως με λεύκες, ιτιές, μερικά πλατάνια και φυλλοβόλους θάμνους) και αγροτική βλάστηση. Το υδάτινο στοιχείο, αν και περιορισμένο κατά πλάτος, κυριαρχεί στην περιοχή. Σημειώνεται ότι δεν αφορά ολόκληρο το μήκος των ποτάμιων συστημάτων της περιοχής της μελέτης, εξαιτίας της εντατικής καλλιέργειας. Όπως παρουσιάζεται με μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Κεφάλαιο 6.2.8 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR), οι πεδινές αγροτικές εκτάσεις, χαρακτηρίζονται από χαμηλή ευαισθησία στις προτεινόμενες αλλαγές και από αλλαγές μικρής κλίμακας. Οι μεικτές παραποτάμιες δασικές και αγροτικές εκτάσεις χαρακτηρίζονται τυπικά από μέτρια ευαισθησία και από αλλαγές μικρής κλίμακας.. Σχετικά με τα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλους, η αλλαγή όδευσης στο Κόσμιο διασχίζει τον ποταμό Βοζβόζη (Βόζβος). Ο ποταμός Βοζβόζης περιλαμβάνεται στο καταφύγιο άγριας ζωής Χατίσιο και εκβάλλει στην λίμνη Ισμαρίδα, η οποία είναι μέρος του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης. Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης αποτελείται από σύμπλεγμα προστατευόμενων περιοχών, περιλαμβανομένων τεσσάρων περιοχών NATURA 2000, δύο περιοχών Ramsar και πολλών καταφυγίων άγριας ζωής, μεταξύ άλλων. Παρόλο που η τοποθεσία είναι κοντά στο κέντρο της Κομοτηνής και στον ασυνεχή αστικό ιστό που περιβάλλει την Κομοτηνή, παρουσιάζει εκπληκτικό σκηνικό και θεωρείται μεγάλης φυσικής και αισθητικής αξίας. Η προτεινόμενη όδευση διασταυρώνεται κάθετα με τον ποταμό και τον παραπόταμό του Τρελοχείμαρρο, στα σημεία IP251-10 and IP251-11. 5.3.2 Βιοτικό περιβάλλον 5.3.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι Το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής της νέας όδευσης στο Κόσμιο, αποτελείται από αγροτικές εκτάσεις (ηλίανθος, καλαμπόκι, βαμβάκι και σιτάρι) και μικρές εκτάσεις καλύπτονται από θάμνους και λιβαδικές εκτάσεις. Τα ποτάμια και τα ρέματα της περιοχής μελέτης κυριαρχούνται από στοές με Salix alba - Populus alba. Στην συνανθρωπική βλάστηση κυριαρχούν είδη όπως τα Ulmus sp., Paliurus spina-christi και Rubus ssp. Οικότοποι ενδιαφέροντος και καλύψεις γης αναφέρονται στο Κεφάλαιο 5.3.2.3. 5.3.2.2 Είδη Χλωρίδας Σύμφωνα με τα ευρήματα των ερευνών πεδίου, καταγράφηκε ένα (1) είδος με ενδιαφέρον διατήρησης, το Dianthus tenuiflorus (Εικόνα 5-1). Το D. tenuiflorus είναι ένα Βαλκανικό είδος περιορισμένης εξάπλωσης (range restricted), το οποίο ανθίζει τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Το είδος
Σελίδα 17 of 71 καταγράφηκε κοντά στην νέα όδευση στο Κόσμιο ανάμεσα στα σημεία IP251-9 IP251-10 (FH- E-080). Παρατηρήθηκαν λίγα άτομα σε συστάδα garrigues με Paliurus spina-christii κοντά σε μια ξερή ρεματιά ανάμεσα σε καλλιέργειες. Φύεται τοπικά στην βορειοανατολική Ελλάδα, σε ανοιχτά δάση κωνοφόρων, σε φυλλοβόλους θάμνους και στην άκρη των δρόμων σε υψόμετρο 50-1100 m a.s.l. (Strid & Tan, 1997; Δημόπουλος et al., 2013).Έχει επίσης αναφερθεί στις γειτονικές χώρες της Βουλγαρίας και FYROM (Strid & Tan, 1997). Η πιθανότητα να θιγούν τα άτομα αυτά από τις δραστηριότητες της κατασκευής είναι πολύ χαμηλή. Εικόνα 5-1 Τοποθεσία σημείου δειγματοληψίας FH-E-080 / Το Βαλκανικό ενδημικό είδος περιορισμένης εξάπλωσης Dianthus tenuiflorus, στην αλλαγή όδευσης στο- Κόσμιο Πηγή: EXERGIA έρευνα πεδίου (Ιούνιος 2014) 5.3.2.3 Τύποι οικοτόπων Παρόχθιοι υγροτοπικοί οικότοποι: Καλά ανεπτυγμένες παρόχθιες στοές που ανήκουν στον Ευρωπαϊκό οικότοπο 92A0 «Στοές με Salix alba και Populus alba» παρατηρήθηκαν στη διάσχιση του Χατίσιου ρέματος στην περιοχή του Κοσμίου. Οι παρόχθιες στοές συγκαταλέγονται στους πλέον απειλούμενους οικοτόπους σε παγκόσμιο και Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως επίσης και στην
Σελίδα 18 of 71 Ελλάδα. Εντατική ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως αποκοπή ροής των ποταμών, διευθέτηση και αποστράγγιση τους, ασκεί έντονη πίεση στους παρόχθιους οικοτόπους, με τις συστάδες ιτιάς (Salix) και λεύκης (Populus) να είναι από τις πλέον επηρεαζόμενες (Wenger et al., 1990; Ντάφης et al., 2001; Fernandes et al., 2011; Clerici et al., 2013). Με εξαίρεση την περιοχή του Χατισίου, η παρόχθια βλάστηση στην περιοχή μελέτης θεωρείται φτωχή, αποτελούμενη κυρίως από καλαμώνες (Phragmites australis) και διάσπαρτα μεμονωμένα άτομα μαύρης λεύκης (Populus nigra). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι εντός της περιοχής μελέτης παρατηρήθηκε καταστροφή της παρόχθιας βλάστησης συγκριτικά με τον παρελθόν, όπως αποτυπώνεται σε δορυφορικές εικόνες, σε διάφορα ρέματα που διασχίζει ο αγωγός κατά μήκος της νέας όδευσης Κοσμίου όπως φαίνεται στην Εικόνα 5-2. Τα κανάλια στην περιοχή του Κοσμίου κυριαρχούνται από συστάδες με καλαμώνες ή μαύρης λεύκης (Populus nigra) και συστάδες λευκής ιτιάς (Salix alba) και φτελιάς (Ulmus spp.) Εικόνα 5-2 Υποβάθμιση της παρόχθιας βλάστησης κατά μήκος πολλών ρεμάτων τα οποία διασχίζονται από τον αγωγό στην περιοχή της νέας όδευσης στο Κόσμιο Πηγή: EXERGIA έρευνα πεδίου (Ιούνιος 2014)
Σελίδα 19 of 71 Εικόνα 5-3 Ευρωπαϊκός τύπος οικοτόπου 92A0 «Στοές με Salix alba και Populus alba», Χατίσιο, Κόσμιο, FH-79 Πηγή: EXERGIA έρευνα πεδίου (Ιούνιος 2014) Θαμνώνες: Ημι-φυσική βλάστηση αποτελούμενη από garrigues με Paliurus spina-christii παρατηρήθηκε ανάμεσα σε καλλιεργούμενες εκτάσεις σε δύο τοποθεσίες στην αλλαγή όδευσης Κοσμίου (FH-54, FH-80, Εικόνα 5-4), πιθανώς ως αποτέλεσμα μακρόχρονης εγκατάλειψης καλλιεργειών, επανεποικιζόμενων από ξυλώδεις σχηματισμούς. Ανήκουν στον Ελληνικό οικότοπο 5340 «Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου», ο οποίος αναφέρεται σε θαμνώδεις, συχνά χαμηλούς και φτωχούς σε είδη σχηματισμούς, φυόμενους συνήθως σε ξηρά, φτωχά εδάφη της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας κυρίως σε χαμηλά υψόμετρα, περιστασιακά έως τα 1200 m (Ντάφης et al., 2001). Σε αυτές τις συστάδες, τα ξυλώδη είδη ήταν λίγα και αραιά, ενώ ανάμεσά τους παρατηρήθηκαν να φύονται πολυάριθμα αγρωστώδη και ποώδη είδη, όπως: Avena sterilis, Salvia verbenaca, Eryngium campestre, Cardopatium corymbosum, Thymus sp., Cichorium intybus, Teucrium capitatum, Delphinium peregrinum, Prunella laciniata, Asphodelus ramosus κ.α. Το Βαλκανικό ενδημικό είδος Dianthus tenuiflorus παρατηρήθηκε σε αυτό τον τύπο οικοτόπου στο σημείο FH-80.
Σελίδα 20 of 71 Εικόνα 5-4 Ελληνικός τύπος οικοτόπου 5340 «Garrigues της Ανατολικής Μεσογείου», Κόσμιο, FH-54 Πηγή: EXERGIA έρευνα πεδίου (Ιούνιος 2014) 5.3.2.4 Πανίδα Ορνιθοπανίδα Οι έρευνες πεδίου του 2014, έδειξαν ότι κυρίως είδη τα οποία είναι ευρέως διαδεδομένα και κοινά καταγράφονται να έχουν πιθανότητες παρουσίας κατά μήκος των σταθμών δειγματοληψίας στην περιοχή του Κοσμίου: Τα είδη αυτά είναι τα Merops apiaster, Galerida cristata, Hirundo rustica, Emberiza melanocephala, Luscinia megarynchos, Passer domesticus and Hippolais pallida. Επιπλέον, τα δεδομένα του πεδίου έδειξαν ότι λίγα είδη με ενδιαφέρον διατήρησης έχουν μικρό αλλά σημαντικό πληθυσμό αναπαραγωγής στην περιοχή της αλλαγής όδευσης: τα είδη αυτά είναι τα Coracias garrulous, Perdix perdix, Alauda arvensis, Melanocorypha calandra and Calandrella brachydactylla. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις έρευνες πεδίου κατά την διάρκεια της μελέτης τροποποίησης ΑΕΠΟ Ελλάδας, γίνεται αναφορά στο Παράρτημα 6.3.
Σελίδα 21 of 71 Ο παρακάτω πίνακας (Πίνακας 5-2) παρουσιάζει τα είδη με ενδιαφέρον διατήρησης από την περιοχή της τροποποίησης της όδευσης στο Κόσμιο.
Σελίδα 22 of 71 Πίνακας 5-2 Είδη ορνιθοπανίδας με ενδιαφέρον διατήρησης στην περιοχή της νέας όδευσης στο Κόσμιο Είδος Κοινή ονομασία Σημεία παρατήρησης εντός ή πλησίον της περιοχής μελέτης Αναμενόμενη κατάσταση/κατανομή στην περιοχή μελέτης Αιτία διαχειριστικού ενδιαφέροντος {Παράρτημα I (2009/147/EC), Κόκκινο Βιβλίο (Hellenic Red Data Book)} Γενικά σχόλια Perdix perdix Καμπίσια πέρδικα Kosmio_WP3 Kosmio_WP7 αναπαραγωγή HRDB - EN Δύο (2) επικράτειες μέσα ή κοντά στο ROW (Παράρτημα 2) Egretta garzetta λευκοτσικνιάς 1 km ΒΑ του Kosmio_Wp2 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/E) Ένα (1) άτομο Ciconia ciconia πελαργός Kosmio_Wp1 Kosmio_Wp2 Kosmio_Wp8 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB - VU Αναπαραγωγή εκτός περιοχής μελέτης εντός κοντινών οικισμών Circaetus gallicus φιδαετός 1km NA του Kosmio_Wp3 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB - NT Ένα (1) άτομο Circus aeruginosus καλαμόκιρκος Kosmio_Wp1 Kosmio_Wp2 Kosmio_Wp3 Kosmio_Wp7 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB VU Πιθανή αναπαραγωγή σε υγρότοπο στα νότια του έργου εκτός της περιοχής μελέτης Accipiter brevipes σαϊνι 2km ΒΑ του Kosmio_Wp3 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) Ένα (1) άτομο Buteo buteo γερακίνα Kosmio_Wp4 Kosmio_Wp5 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) Μεμονωμένες παρατηρήσεις, απίθανο να αναφέρονται σε αναπαραγωγή εντός περιοχής μελέτης Hieraaetus pennatus γερακαετός 2 km ΝΔ του Kosmio_Wp4 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB - EN Ένα (1) άτομο
Σελίδα 23 of 71 Είδος Κοινή ονομασία Σημεία παρατήρησης εντός ή πλησίον της περιοχής μελέτης Αναμενόμενη κατάσταση/κατανομή στην περιοχή μελέτης Αιτία διαχειριστικού ενδιαφέροντος {Παράρτημα I (2009/147/EC), Κόκκινο Βιβλίο (Hellenic Red Data Book)} Γενικά σχόλια Falco naumanni κιρκινέζι Kosmio_Wp2 Kosmio_Wp4 Kosmio_Wp6 Kosmio_Wp7 Kosmio_Wp8 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB - VU Αριθμός παρατηρήσεων >25, αποδίδονται σε αναπαραγωγικό πληθυσμό εντός κοντινών οικισμών ( (π.χ. Μεγάλο Δουκάτο) εκτός της περιοχής του έργου Glareola pratincola νεροχελίδονο 2 km Ν του Kosmio_Wp7 τροφοληψία Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB - VU Μικρό κοπάδι που αποδίδεται σε αναπαραγωγικό πληθυσμό σε παράκτιο βιότοπο στα νότια του έργου εκτός περιοχής μελέτης Coracias garrulus χαλκοκουρούνα Kosmio_Wp4 Kosmio_Wp5 αναπαραγωγή Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB - VU Πέντε (5) επικράτειες μέσα ή κοντά στο ROW (Παράρτημα 2) Dendrocopos syriacus Βαλκανικός δρυοκολάπτης ανάμεσα Kosmio_Wp3 και Kosmio_Wp5 αναπαραγωγή Παράρτημα I (2009/147/EC) Αραιός πληθυσμός που φωλιάζει σε παραποτάμιες συστάδες Melanocorypha calandra γαλιάντρα Kosmio_Wp3 Kosmio_Wp6 Kosmio_Wp7 αναπαραγωγή Παράρτημα I (2009/147/EC) HRDB - VU Τρεις (3) επικράτειες μέσα ή κοντά στο ROW (Παράρτημα 2) Calandrella brachydactyla Μικρογαλιάντρα Kosmio_Wp3 Kosmio_Wp7 αναπαραγωγή Παράρτημα I (2009/147/EC) Τρεις (3) επικράτειες μέσα ή κοντά στο ROW (Παράρτημα 2) Alauda arvensis σιταρήθρα Kosmio_Wp2 Kosmio_Wp4 Kosmio_Wp8 αναπαραγωγή HRDB - NT Τρεις (3) επικράτειες μέσα ή κοντά στο ROW (Παράρτημα 2) Lanius collurio αετομάχος Kosmio_Wp7 αναπαραγωγή (?) Παράρτημα I (2009/147/EC) Αριθμός παρατηρήσεων <5, πολύ μικρός αναπαραγωγικός (;) πληθυσμός εντός της περιοχής του έργου Lanius minor σταχτοκεφαλάς Kosmio_Wp8 αναπαραγωγή (?) Παράρτημα I (2009/147/EC) Αριθμός παρατηρήσεων <5, πολύ μικρός αναπαραγωγικός (;) πληθυσμός εντός της
Σελίδα 24 of 71 Είδος Κοινή ονομασία Σημεία παρατήρησης εντός ή πλησίον της περιοχής μελέτης Αναμενόμενη κατάσταση/κατανομή στην περιοχή μελέτης Αιτία διαχειριστικού ενδιαφέροντος {Παράρτημα I (2009/147/EC), Κόκκινο Βιβλίο (Hellenic Red Data Book)} Γενικά σχόλια HRDB - NT περιοχής του έργου Σημειώσεις: VU: Vulnerable, LC: Least Concern, NT: Near Threatened, EN: Endangered, DD: Data Deficient, NE: Not Evaluated. Πηγή: EXERGIA (Έρευνα πεδίου, Ιούνιος 2014)
Σελίδα 25 of 71 Από το σύνολο των παραπάνω ειδών, μόνο ένας περιορισμένος αριθμός ενδέχεται να επηρεαστεί από την όδευση του αγωγού, καθώς τα περισσότερα από αυτά δεν αναπαράγονται εντός των περιοχών μελέτης, αλλά η παρουσία τους είτε σχετίζεται με τροφοληψία είτε θεωρείται τυχαία ή περαστική στην περιοχή του Έργου. Για παράδειγμα, οι λευκοί πελαργοί (Ciconia ciconia) που παρατηρήθηκαν και στις δύο περιοχές μελέτης θεωρούνται αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτής της κατάστασης: τρέφονται μεν στα χωράφια, αλλά είναι γνωστό ότι αναπαράγονται εντός οικισμών στην ευρύτερη περιοχή. Άρα, η αναπαραγωγή τους πρακτικά θεωρείται αδύνατο να επηρεαστεί. Από την άλλη, ο Βαλκανικός Δρυοκολάπτης (Dendrocopos syriacus), ένας είδος που είναι επίσης γνωστό και στις δύο περιοχές, αναπαράγεται σε δέντρα, τα οποία είναι πιθανό να βρίσκονται σε εγγύτητα με την όδευση. Εφόσον τα δέντρα δεν υλοτομηθούν σε σημαντικό βαθμό κατά την κατασκευή, εκτιμάται ότι και το συγκεκριμένο είδος θα επηρεαστεί ελάχιστα από το Έργο. Από την άλλη, πρέπει αν δοθεί προτεραιότητα στα είδη που φωλιάζουν στο έδαφος και πιθανών να επηρεαστούν από τις δραστηριότητες του έργου, όπως είναι τα είδη των τριών (3) στρουθιομόρφων με διαχειριστικό ενδιαφέρον (Alauda arvensis, Melanocorypha calandra, Calandrella brachydactyla). Τόσο το απειλούμενο είδος Perdix perdix όσο και το ευάλωτο είδος Coracias garrulus του Παραρτήματος Ι που φωλιάζουν στο έδαφος, καταγράφηκαν να φωλιάζουν κατά μήκος της νέας όδευσης στο Κόσμιο. 5.3.2.5 Υδάτινη Οικολογία Η νέα όδευση στο Κόσμιο ομοίως με την όδευσης της ΜΠΚΕ, διασχίζει τον Βοσβόζη ποταμό, όπου μόνον το μάλλον ανθεκτικό είδος Squalius Orpheus καταγράφηκε, επιβεβαιώνοντας τη φτωχή κατάσταση του ρέματος ως προς την ιχθυολογική κοινωνία. Γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 6.3.3.5 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR), όπου παρουσιάζεται λεπτομερώς η υδάτινη οικολογία καθώς και η ιχθυοπανίδα στους ποταμούς και στα ρέματα με τα οποία διασταυρώνεται ο αγωγός στην περιοχή της πεδιάδας της Κομοτηνής- Ξάνθης, όπου και βρίσκεται η αλλαγή όδευσης στο Κόσμιο. 5.3.2.6 Προστατευόμενες περιοχές/ Περιοχές με ενδιαφέρον διατήρησης Η νέα όδευση στο Κόσμιο ομοίως με την όδευσης στην ΜΠΚΕ, διασχίζει το Καταφύγιο Άγριας Ζωής Χατίσιο (GG 601/B/30-04-1976), το οποίο είναι περιοχή που βρίσκεται υπό την
Σελίδα 26 of 71 αρμοδιότητα του Υπουργείου Γεωργίας (Δασική Υπηρεσία). Το Καταφύγιο Άγριας Ζωής καλύπτει μια περιοχή έκτασης 135 στρεμμάτων. Η όδευση διασχίζει το Καταφύγιο Άγριας Ζωής περίπου στο σημείο IP251-8 της νέας όδευσης στο Κόσμιο. Η παρακάτω εικόνα παρουσιάζει την διέλευση της νέας όδευσης στο Κόσμιο με το Καταφύγιο. Εικόνα 5-5 Διασταύρωση με το Καταφύγιο Άγριας Ζωής στην περιοχή της αλλαγής όδευσης στο Κόσμιο 5.3.3 Κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον 5.3.3.1 Δημογραφικά στοιχεία και οικισμοί Τόσο η περιοχή της νέας όδευσης στο Κόσμιο καθώς και η όδευση της ΜΠΚΕ διασχίζουν την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και τον Δήμο Κομοτηνής. Λεπτομερής και σε βάθος ανάλυση των κοινωνικοοικονομικών δεδομένων ανά Δήμο, συμπεριλαμβανομένων των παραπάνω Δήμων, περιλαμβάνεται στο Κεφάλαιο 6 - Περιγραφή Υφιστάμενης Κατάστασης Φυσικού, Κοινωνικοοικονομικού Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR), όπου αναλύονται εκτενώς σημαντικά δεδομένα του υφιστάμενου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος όπως δημογραφικά (πληθυσμός, ηλικιακή κατανομή, θρησκεία και εθνικότητες), οικονομία, απασχόληση και εισόδημα, χρήσεις γης και ιδιοκτησία, υποδομές των δήμων, δημόσιες υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευση. Οι οικισμοί της περιοχής της αλλαγής όδευσης στο Κόσμιο είναι το
Σελίδα 27 of 71 Μεγάλο Δουκάτο, η Παραδημή, το Μεσοχώρι, η Ιτέα, το Ίσαλον, η Μεσσούνη και η Μελέτη, οι οποίοι ανήκουν όλοι στον Δήμο της Κομοτηνής. 5.3.3.2 Οικονομία, Εργασία και Εισόδημα Ο Δήμος της Κομοτηνής παρουσιάζει μεικτές οικονομικές δραστηριότητες με τις αγροτικές οικονομικές δραστηριότητες να συμπληρώνονται από άλλες οικονομικές δραστηριότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν απασχόληση στο δημόσιο τομέα, την ακίνητη περιουσία και τη βιοτεχνία στην κοντινή βιομηχανική περιοχή. Ωστόσο, οι οικισμοί και οι κοινότητες οι οποίοι βρίσκονται κοντά στην νέα όδευση στο Κόσμιο, είναι κυρίως αγροτικές κοινότητες, όπου η κτηνοτροφία και οι καλλιέργειες αποτελούν τις κύριες οικονομικές δραστηριότητες και τους κύριους τομείς απασχόλησης. Οι βασικές καλλιέργειες της περιοχής είναι το σιτάρι και το βαμβάκι, ενώ η κτηνοτροφία αφορά αιγοπρόβατα. Δεν υπάρχουν μόνιμες καλλιέργειες στην περιοχή. Η ανεργία ανέρχεται στο 10% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. 5.3.3.3 Ιδιοκτησία γης και χρήσεις γης Η ιδιοκτησία γης στον Δήμο Κομοτηνής φτάνει το 60%. Οι κύριες χρήσεις γης του Δήμου είναι οι κάτωθι: Γη στην περιοχή μελέτης που καλύπτεται σχεδόν αποκλειστικά από καλλιεργημένα χωράφια (κυρίως ετήσιες/εποχιακές σοδειές-σιτάρι, καλαμπόκι και βαμβάκι) Μεγάλη έκταση γης που χρησιμοποιείται για κτηνοτροφία Οργανωμένη βιομηχανική ζώνη κοντά στην περιοχή μελέτης και σύγχρονα αναπτυσσόμενη βιομηχανική δραστηριότητα στην περιοχή μελέτης 5.3.4 Πολιτιστική κληρονομιά Συνολικά εντοπίστηκαν 7 θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της αλλαγής όδευσης, οι οποίες περιλαμβάνουν 3 θέσεις Μεγάλης Αρχαιολογικής Πιθανότητας (AHAP). Οι πιο σημαντικές θέσεις σε αυτή τη περιοχή περιλαμβάνουν: Τάφος και επιφανειακά διάσπαρτα σε υψηλή πυκνότητα κεραμικά κτερίσματα της νεολιθικής Περιόδου και πιθανά της Ελληνιστικής, επίσης (CH 28-E). Υψηλής πυκνότητας κεραμικά κτερίσματα και λείψανα θεμελίων στο Κόσμιο (AM 4)
Σελίδα 28 of 71 Θέση AHAP στην θέση (AM 7) η οποία σχετίζεται με μέτρια πυκνότητα κεραμικών στην Παραδήμη (AM 9). Ο Πίνακας 5-3 παρουσιάζει την απογραφή θέσεων πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της αλλαγής όδευσης στο Κόσμιο.
Σελίδα 29 of 71 Πίνακας 5-3 Θέσεις πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή της τροποποίησης της όδευσης στο Κόσμιο Θέση Αριθμός θέσης πολιτιστικής κληρονομιάς Ονομασία θέσης 251 AM2 Ισαλον1 251-3 AM4 Κόσμιο2 251-10 AM6 Παραδήμη2 251-10 AM9 Παραδήμη ia 251-10 AM7 Παραδήμη 3 251-10 AM5 Μεσοχώρι1 Πηγή Πληροφόρησης Βιβλιογραφική Έρευνα Βιβλιογραφική Έρευνα Βιβλιογραφική Έρευνα Αυτοψία Ιούνιος 2014 Βιβλιογραφική Έρευνα Βιβλιογραφική Έρευνα Απόσταση από τον κεντρικό άξονα (m) Τύπος Θέσης Περιγραφή θέσης Περίοδος 760 AHAP Τυχαία ευρήματα. Ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη Αβέβαιη 230 A Σκόρπια κεραμική, κεραμίδια, λείψανα θεμελίωσης τα οποία εξαπλώνονται σε μια έκταση. 22500 τετραγωνικά μέτρα Βυζαντινή 1080 AHAP Τυχαίο εύρημα (ελαιοτριβείο ή μύλος σταφυλιών) Αβέβαιη 0 A 130 AHAP 1000 A 251-15 CH-28-E Τούμπα Λινού Αυτοψία 570 A Μέτριας πυκνότητας κεραμικά, κεραμίδια, μέρος αντικειμένου (προιστορικό: ) Θέση με την ονομασία Κεραμιδαριό κεραμίδια) (=περιοχή με Μικρό ύψωμα με ευρήματα προιστορικής κεραμικής. Ενδείξεις για πυκνή κατοίκηση κατά μήκος του ποταμού. Τάφος και επιφανειακά διάσπαρτα σε υψηλή πυκνότητα κεραμικά κτερίσματα της νεολιθικής Περιόδου και πιθανά της Ελληνιστικής, επίσης. Επισήμως κηρυγμένη αρχαιολογική θέση. Πιθανώς προϊστορική Αβέβαιη προϊστορική Νεολιθική και πιθανά Ελληνιστική περίοδος επίσης
Σελίδα 30 of 71 5.4 Τροποποίηση Όδευσης - Νέστος 5.4.1 Φυσικό Περιβάλλον 5.4.1.1 Γεωλογία, Σεισμικότητα και Γεωμορφολογία Η γεωλογική δομή της περιοχής αποτελείται κυρίως από τους Μεταλπικούς σχηματισμούς της Λεκάνης Κομοτηνής Ξάνθης. Πλειστοκαινικές αποθέσεις, κυρίως κορήματα, συνεκτικά λατυποπαγή και αποθέσεις πλαγιάς, εμφανίζονται με τη μορφή παλαιών κόνων κορημάτων και πλευρικών αποθέσεων. Οι Πλειστοκαινικοί σχηματισμοί υπερκαλύπτονται από Άνω Πλειστοκαινικές και Ολοκαινικές αλλουβιακές και χερσαίες αποθέσεις. Εκτεταμένες αποθέσεις βάλτων και οργανικών εδαφών συναντώνται μέσα στους αλλουβιακούς σχηματισμούς της πεδιάδας Χρυσούπολης. Τόσο η αρχική όδευση όσο και η προτεινόμενη αλλαγή στο Νέστο διασχίζουν τους ίδιους γεωλογικούς σχηματισμούς: Πλειστοκαινικές αποθέσεις: Άμμοι, κροκαλοπαγή, ψαμμίτες, λατυποπαγή, άργιλοι, μάργες και ενστρώσεις ασβεστολίθων. Ολοκαινικές αποθέσεις: Ποικιλία λιθολογικών τύπων, κυρώς αλλουβιακές ποτάμιες αποθέσεις και αλλουβιακά ριπίδια. Άργιλοι, οργανικά εδάφη και πηλοί συναντόνται επισης τοπικά σε σύγχρονες και παλαιότερες βαλτώδεις περιοχές. Όσον αφορά τη σεισμικότητα στην περιοχή της αλλαγής όδευσης στο Νέστο, αυτή βρίσκεται σε γειτνίαση με την Ρηξιγενή Ζώνη Καβάλας Ξάνθης, η οποία αποτελεί τμήμα της μεγαλύτερης Σύνθετης Σεισμογενούς Πηγής Θράκης. Το τμήμα του ρήγματος Καβάλας Ξάνθης βρίσκεται στα δυτικά της προτεινόμενης όδευσης. Η έλλειψη λεπτομερούς και μικρής κλίμακας χαρτογράφησης του ρήγματος σε αυτήν την περιοχή, δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα εμφάνισης επιφανειακών διαρρήξεων που διασχίζουν το δυτικό τμήμα της όδευσης. Η γεωμετρία της ρηξιγενούς ζώνης και η πολυπλοκότητα των συν-σεισμικών διαρρήξεων στην επιφάνεια, μπορεί να οδηγήσουν στην δραστηριοποίηση δευτερογενών τεκτονικών δομών που δεν έχουν χαρτογραφηθεί ή δεν παρουσιάζουν επιφανειακή εμφάνιση, σε απόσταση από το κύριο ρήγμα Καβάλας Ξάνθης. Ο πιο πρόσφατος ισχυρός ιστορικός σεισμός στην περιοχή έλαβε χώρα στις 11 Απριλίου 1829 κοντά στην Ξάνθη, και αποδίδεται βιβλιογραφικά στο ρήγμα Καβάλας Ξάνθης, αν και αυτό αμφισβητείται από σύγχρονους ερευνητές. Λεπτομερής περιγραφή των
Σελίδα 31 of 71 σχετικών γεωλογικών κινδύνων της περιοχής παρατίθεται στο Κεφάλαιο 6.2.2.2 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.4.1.2 Υπέδαφος και Τύποι εδαφών Οι κυρίαρχοι τύποι εδαφών στην περιοχή της νέας όδευσης είναι του τύπου Calcaric Cambisol και Rocks Outcrops. Είναι εδάφη γενικώς υψηλής ποιότητας και με καλή αποστράγγιση. Όσον αφορά την συνοχή του εδάφους, η περιοχή χαρακτηρίζεται από σχετικά καλή συνοχή εδάφους, πράγμα το οποίο μειώνει στην πιθανότητα διάβρωσης του. Λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά του εδάφους και την τοπογραφία, η πιθανότητα συμπύκνωσης του εδάφους είναι χαμηλή. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με του τύπους των εδαφών και τα χαρακτηριστικά τους υπάρχουν στο Κεφάλαιο 6.2.3 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.4.1.3 Υπόγεια και Επιφανειακά Νερά Η νέα όδευση στην περιοχή του Νέστου, ομοίως με την όδευση της ΜΠΚΕ, διασχίζει το Πορώδες Υδροφόρο Στρώμα Δέλτα Νέστου (1206) σύμφωνα με την ταξινόμηση η οποία προτάθηκε από το ΙΓΜΕ και εγκρίθηκε από το ΥΠΕΚΑ σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας πλαισίου για τα νερά (2000/60 / ΕΚ). Αναπτύσσεται στις Τεταρτογενείς αποθέσεις του ποταμού Νέστου. Το πάχος του υδροφόρου ορίζοντα φτάνει τοπικά μέχρι τα 20 m και η έκταση τα 250 km 2. Η υδρογεωλογική λεκάνη της πεδιάδας του Νέστου, αποτελείται από ιζηματογενείς σχηματισμούς υψηλής περατότητας σε ποσοστό 5,8%, από ημιπερατούς σε ποσοστό 45,9%, μάρμαρα (ημιπερατούς διερρηγμένους σχηματισμούς) σε ποσοστό 20,3% και αδιαπέρατους σε ποσοστό 28%. Με βάση το βάθος του υδροφόρου ορίζοντα, την διαπερατότητα του υλικού του υδροφόρου ορίζοντα και της διαπερατότητας των υπερκείμενων στρωμάτων, η ευαισθησία των υπόγειων υδάτων θεωρείται χαμηλή. Κατά μήκος της νέας όδευσης στον Νέστο, δεν βρίσκονται μεγάλα επιφανειακά υδάτινα σώματα. Περισσότερες λεπτομέρειες για τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα, περιλαμβάνονται στα Κεφάλαια6.2.4 και 6.2.5 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR) αντίστοιχα.
Σελίδα 32 of 71 5.4.1.4 Κλίμα και Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Τα χαρακτηριστικά του κλίματος και της ποιότητας της ατμόσφαιρας κατά μήκος της νέας όδευσης του Νέστου παραμένουν ίδια όπως και στην όδευση της ΜΠΚΕ. Γίνεται παραπομπή στο Κεφάλαιο 6.2.6 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.4.1.5 Ακουστικό περιβάλλον Τα δεδομένα για το ακουστικό περιβάλλον της νέας όδευσης παραμένουν ίδια με αυτά που παρουσιάζονται για την όδευση της ΜΠΚΕ. Γίνεται αναφορά στο Κεφάλαιο 6.2.7 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR). 5.4.1.6 Τοπίο και Οπτικές επιπτώσεις Όσον αφορά στον χαρακτήρα του τοπίου, οι πεδινές εκτάσεις Κομοτηνής Ξάνθης όπου βρίσκεται η αλλαγή της όδευσης στον Νέστο ανήκει στις επίπεδες αγροτικές εκτάσεις, το τοπίο προσφέρει ελεύθερη θέα χωραφιών που απλώνονται συνεχή σε όλη την περιοχή και διακόπτονται μόνο από μικρά χωριά που ενσωματώνονται ομαλά στο τοπίο. Όπως παρουσιάζεται με μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο Κεφάλαιο 6.2.8 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR), τέτοιου τύπου τοπία, χαρακτηρίζονται από χαμηλή ευαισθησία στις προτεινόμενες αλλαγές και από αλλαγές μικρής κλίμακας. Ο ποταμός Νέστος, ο οποίος θεωρείται τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλους, δεν επηρεάζεται από την αλλαγή της όδευσης στην περιοχή του Νέστου. 5.4.2 Βιοτικό Περιβάλλον 5.4.2.1 Χλωρίδα και Οικότοποι Η ευρύτερη περιοχή της νέας όδευσης στην περιοχή του Νέστου (Πεδιάδα Κομοτηνής-Ξάνθης) αποτελείται κυρίως από γεωργική γη με σιτηρά (σιτάρι, αραβόσιτο, κριθάρι) με μικρό ποσοστό να καλύπτεται από θάμνους και λιβάδια. Τα ρυάκια και τα ποτάμια που διέρχονται από τις πεδιάδες της περιοχής μελέτης απαντούν κυρίως στοές ιτιάς λεύκης (Salix alba-populus alba). Συνανθρωπική βλάστηση περιλαμβάνει είδη όπως τα Ulmus minor, Paliurus spina-christi και Rubus ssp. Η περιοχή της νέας όδευσης αποτελείται από αγροτική γη και αρδευτικά κανάλια. Ο Ελληνικός Οικότοπος Καλαμώνες (72A0) στα σημεία IP374-1 και IP374-22 καταγράφεται στην περιοχή.
Σελίδα 33 of 71 Ελληνικός οικότοπος 72A0 Καλαμώνες Αυτός ο τύπος οικοτόπου εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα (Ντάφης κ.α., 2001) και είναι ο πιο κοινός υδροχαρής τύπος οικοτόπου κατά μήκος του αγωγού. Απαντάται σε εποχιακά ρέματα, σε στάσιμα νερά, και κυριαρχείται από το Phragmites australis και από Typha sp. Η τοποθεσία του οικότοπου 720A παρουσιάζεται στο Παράρτημα 5.1 (GPL100-EXG-642-Y-TAE-1006). Όσον αφορά στα είδη χλωρίδας, δεν καταγράφονται είδη με ενδιαφέρον διατήρησης κατά μήκος του Νέστου στις έρευνες πεδίου. 5.4.2.2 Fauna Jackal (Canis aureus) Το τσακάλι δεν είναι είδος προστασίας κατά προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και γι αυτό κατηγοριοποιείται στο Παράρτημα V της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Επίσης ορίζεται ως είδος μειωμένου ενδιαφέροντος από την IUCN και εντάσσεται στο Παράρτημα III της Σύμβασης CITES, δείχνοντας μια παγκόσμια ανοδική τάση. Στην Ελλάδα, το είδος χαρακτηρίζεται ως Κινδυνευον, δηλαδή είδος που θεωρείται ότι αντιμετωπίζει μεγάλο κίνδυνο εξαφάνισης στη φύση, λόγω της μείωσης των πληθυσμών του και του κατακερματισμού του ενδιαιτήματός του. Βασιζόμενοι στις έρευνες πεδίου οι οποίες διεξήχθησαν κατά την ΜΠΚΕ, υπάρχουν αναφορές επικρατειών του τσακαλιού στις περιοχές του Έβρου, της Ξάνθης και των Σερρών. Η περιοχή του Νέστου, είχε εντοπιστεί κατά την διάρκεια των ερευνών πεδίου της ΜΠΚΕ, ως σημαντική περιοχή για τον πληθυσμό του τσακαλιού Τα δεδομένα της υφιστάμενης κατάστασης της ΜΠΚΕ, σχετικά με την παρουσία του τσακαλιού στην περιοχή του Νέστου, δεν έχουν αλλάξει και δεν κρίθηκαν απαραίτητες περαιτέρω έρευνες πεδίου κατά την διάρκεια της εκπόνησης της μελέτης για τον Φάκελο Τροποποίησης ΑΕΠΟ Ελλάδας. Γίνεται αναφορά στο κεφάλαιο 6.3.2.2.1 της ΜΠΚΕ (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0054_00-trGR) καθώς και στο σχετικό Παράρτημα 6.5.9 (GPL00-ASP-642-Y-TAE-0061_00-trGR) της ΜΠΚΕ, όπου περιγράφονται με λεπτομέρεια τόσο οι βιβλιογραφικές πηγές όσο και οι έρευνες πεδίου για την εκτίμηση της παρουσίας του τσακαλιού κατά μήκος της όδευσης της ΜΠΚΕ και της ευρύτερης