ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ & ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥ -ΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΗΜΑΘΙΑ

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ & ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥ -ΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΗΜΑΘΙΑ το υ Νίκου Ι. Πάζη πτυχιούχου Του ρ ιστικών Επ ιχε ιρή σεων Ε ΙΣΑΓΩ ΓΉ στα θ έματα του περιβάλλοντο ς και δεύ τε ρ ον γιατί από τη φύση του έχε ι τη δ υν ατό τη τ α να Οι «νέες μορφ ές τουρισμού» απο τελούν το επη ρεάσει προ ς την κατεύθυνση τη ς απο μα ζικο πιο δυναμικό στοιχείο, που μπορ εί κάτω από τις ποίησης του τουρισμού. Και αυτό γιατί μπορ εί ση μερινές συγκυρίες να επη ρ εάσε ι την κυρίαρχη να υποκαταστήσει αριθμ ητικά π ερισσότερου ς μορφή του μαζικού τουρισ μού π ρ ο ς μ ια κατ εύ μαζικού ς τουρ ίστ ε ς, γιατί ο ι δραστηρ ιότη τές του θυνση πε ρ ι σσότ ε ρ ο συμβατή με το περιβάλλον. στον τόπο παραμονή ς ελέγχοντα ι κα ι ακό μα γ ιατί Ένα περιβάλλον φυσικό, κοινωνικό, πολιτιστικό κατά κανόνα αναπτύσσεται σε π ε ρ ιό δ ο υ ς εκτός, ανθρωπογενές ή δομη μένο, που τα τελευταία αιχμής. Ο συνεδριακό ς τουρισ μός πέρα από τα χρόνια, δέχετ αι σοβαρ ές πιέσ εις από την τουριστική καλύτερα οικονομικά αποτ ελέσματα που φέρν ει μ εγ έθυνση. Η τουριστική μ εγ έθυνση σε στο συν εδριακό τόπο, έχε ι και μία άλλη δυναμ ι συνδυασμό και μ ε τι ς π εριβαλλοντικές επιπτώ κή στον τομ έα π ρ ο β ολή ς του τόπου, που εκδηλώνεται σεις που έχει προκαλέσει σε ορισμ έν ε ς περιοχές στον ευρύτερο κοινωνικό π ερίγυρο που που ε ίν αι τουριστικά αν επτυγμένε ς, μας αναγκάζε επη ρ εάζουν οι συνεδριακοί τουρίστες στις χώρ ες ι να αντιμετω πίζουμε σή μερα τη βιωσ ιμότητα προ έλευσή ς του. της τουριστικής ανάπτυ ξη ς, όχι μόνο σαν οικονομικό ποσοτικό μέγεθ ο ς που εκφράζεται με τις Για τη ν ανάπτυ ξη συν ε δριακού το υ ρ ισ μού πρ έ πε ι να συντρέχουν και ορ ισμένες προϋποθέσεις. δ ι ανυ κτε ρεύ σε ις των ξενοδ οχε ίων, τις συναλλαγματικές ε ισπ ρ άξε ις και τις θέσ εις ε ργασ ί ας στις Ο τόπος να ε ίν α ι γνωστό ς ως τουριστικός προο ρισμό ς στο δ ιεθνές κοινό, να δ ιαθέτε ι τι ς απαραίτη τε ς υποδομ ές (συγκο ινωνίες, επ ικο ινων ίες) και τουριστικές επ ιχε ιρή σε ις, αλλά και σαν στοιχείο με ποιοτικές διαστάσεις, που εξασφαλίζε ι ένα ανωδομ ές ( μέσα φ ιλο ξενίας, συνεδριακά κέντρα) αν εκτό επ ίπεδ ο π ο ιό τη τ ας ζωής του γηγενούς και να εξασφαλίζε ι τ οπική υποστήρ ιξη, πο υ μπο πλη θ υσμ ού. Το εύλογο ερώτημα που τίθ εται ε ίνα ι : Μ πορεί ρ ε ί να έχε ι τη μο ρφή κ ινήτρων κα ι τη ν π ρ οσφ ο ρ ά υ πηρεσ ιών γρα μ ματ είας και δη μοσίων σχέσεων. η Ημαθία και ε ιδ ι κότε ρ α η Νάουσα να γ ίνε ι τουριστικό ς προορισμό ς μ ε επίκεντρο τις εν αλλακτικές 2. Θαλάσσιο ς Τουρισμό ς μορφ ές τουρισμού και πώς ε ίν αι αυτό δυνατό ; Ο θαλάσσιος τουρισμός, και σαν τέτοιο εννοούμ ε τον ολιγοήμερο ή μιας ημ έρας τουρισμό ΕΙΔΉ των θαλαμηγών και των κρουα ζιερό πλοιων, ε ί ναι κ ι αυτό ς μία από τις μορφές ήπ ιου του ρισμού 1. Συνεδριακό ς Τουρισμό ς εφόσον δ εν έχε ι τον χαρακτή ρα της μ αζική ς κ αι πολυήμερη ς παρουσ ίας αυτών που συ μμετέχουν Ο συν εδριακό ς τουρισμός ε ίν αι συ μβατό ς στις π ε ριηγή σ εις, στον τόπο που επ ισκέπτοντα ι. με το περιβάλλον πρ ώτον γιατί εξ' ορισμού οι Οι προσεγγίσ εις ό μω ς των σκαφών στα λιμάνια συμμετέχοντες σ ' αυτόν λόγω τη ς μορφωτική ς και τις μαρίνες και ο ελλιμεν ισμός σ ' αυτά προϋποθ του ς στάθμης (επιστήμονες, στ ελέχη επιχειρή έτε ι τις απαραίτητες υποδο μ ές και τα πρ ο στα σεων κλπ.) έχο υν ή πρ έπει να έχουν ευ α ισθ η σ ί α τευτικά μέτρα π ου θα αυ ξάνουν σε ση μαντικό Νιάουστα 128 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2009) 35

βαθμό την προστασία του π εριβ ά λλοντο ς. Συνυ φασμ ένο μ ε το προη γούμ εν ο ε ίν αι η δ η μ ιο υ ργ ί α Οικολο γικώ ν Μαρ ινών τα τ ελευταία χρόν ια σ ε πο λλέ ς ευα ίσθ η τες νησι ωτικ ές π εριοχές ανά τον κόσμ ο. 3. Θεραπευτικός Τουρισμός Ο θεραπευτικός τουρισμδς π ο υ συν δ έ εται β έβαι α μ ε την ύ π α ρξη ι αμ ατικών πη γών στ ου ς τόπου ς ό πο υ αναπτύσσ εται, ε μφ αν ίζετ αι σήμ ερα μ ε μι α δ ιευ ρ υ μένη μορφή, κα θ ώ ς προσφ έρ ει π έρα απ ό τι ς καθαρ ά θ εραπ ευτικ έ ς υπηρ εσί ες και μια σειρά υπηρ εσιών χαλάρωση ; και ψυχική ς υγεία ς στου ς ανθρ ώπου ς τη ς τρίτη ς η λικία ς, α λλά και σ ε άτομα που αντιμ ετωπί ζουν ε ι δ ι κ ά προβλήματα και έχουν ανάγκη αποκατάσταση ς και επανόρθω ση ς τη ς δ ια ταραγμένη; ψυχικι1 ς του ς κατάσταση ς μ έσω εν ός οργανωμ ένου κέντρου. Ο θ εραπ ευτικό ς τουρισμ ό ς ό χ ι μόνο α ξιοπ οι εί του ς φυσικού ς πόρο υ ς (θε ρ μές πη γ ές, Ι1ΠΙΟ κλίμα ) αλλ ά επ ιτελε ί και κοιν ωνική αποστο λή στο βα θμ ό που μπορ εί ν α ε ί ν αι χρήσιμο ; σε συναν θρ ώπου ς μ α ς πο υ αντιμ ετωπ ί ζουν ε ιδ ι κά πρ οβ λήματα. Ο θε ρ απευ τικό ς του ρισμό ς μπορ εί να συνδυαστ εί και μ ε την θαλασσοθεραπεία, μ ία μορφή τουρισμού που τα τ ε λευτ αία χρ όνια ά ρχι σε ν α εφαρ μόζε τα ι και στη χώ ρα μας ( βλ. Χερσόνησο Κρήτη ). 4. Αθλητικός Τουρισμός Ο αολητικδς τουρισμός αν ήκε ι στι ς μ ορφές ε κε ίνες που έχο υ ν κ αι ι δ εο λογικό π ερι ε χό μ ενο, το «α θ λη τι κό ι δ ε ώ δ ε ς» κ αι ε πε ι δ ή κα τά κανόνα ο ι συμμ ε τέχον τες σ ' αυ τόν ε ίτε ως αθλη τέξ, εί τε ως θεα τ έ ς, έ ρ χο ν τ α ι σε επα φ ή μ ε το ύ παιθρο, μ ε τη φύ ση, έχουν μι α ι διαίτερη ευ αισ θ ησ ία προ ς το π ε ρι βάλλο ν. Υπάρχουν κ έντ ρ α και στην Ελλά δα, ό πο υ η ο ργάνω ση αθλη τι κώ ν συναντήσεων και γεν ικό τ ερων εκδηλώσεων, έχουν δη μ ι ο υ ργ ή σε ι μια μόνιμη π ε λ ατ εία επ ισκεπτών, π ου δ ι α μ ο ρ φών ο υ ν την παραπ άνω μορφή τουρισμού. Η ανάπ τυξη τ ου α θ λητικού τουρισμ ο ύ μπορ εί να συμβ άλλει και στην επ ιμή κυνση τη ς τουριστική ; περι ό δ ο υ και να δ η μ ιου ργ ή σε ι π ρ οϋπο θ έσ ει ς γ ια την αν άπτυ ξη και το υ χειμερηιού τουρισμού. 5. Αγροτικός Τουρισμός Η μ ο ρφή αυ τή έχε ι σαν στ ό χο την ανάπ τυ ξη των τ ο υριστικών δ ρα σ τη ρ ιο τ ή τω ν στην ύ π αι θ ρ ο, ι δί ω ς των μικρ ών ο ι κογενε ιακών ξεν οδ ο χε ί ων ή των δ ραστη ρ ιο τή των σωματείων, δή μων ή τοπικών φορ έ ων. Αναφ έρ εται στι ς δ ρ αστη ρ ι ό τη τες υπαίθρια ς αναψυχή ; και τουρισμού, οι οποί ες εν τάσσ ον τ αι στον αγροτικό χώρο και στα πλαίσια του αγροτικού π εριβά λλοντο ς και τη ς αγροτι ΚΙ1 ς ζω ής (ε ίν αι πο λύ π εριοριστική η ά π ο ψ η που συνδ έ ει το φα ινό μενο του Αγρο τικού Τουρισμού μ ε την ανάλη ψ η απ ό τουρίστ ες α π ασχο λή σεων σε περιόδου ς αιχμή ; 11 σε περι όδους που υπάρχ ει έλλ ε ιψ η ε ρ γ α τι κών χε ρ ιώ ν). Ο αγ ρο το υ ρ ι σ μός αναφέ ρε τ αι σ ε μορφ ές 11 κατη γορ ίες τουριστικών δ ρα σ τ η ρ ιο τή τω ν πο υ εν τά σ σο ν τ αι ο ργ αν ι κά και α ρ μον ι κά - οικονομικ ά, κοιν ωνικά, φ υ σ ι κά - στ ο ν αγ ρ ο τι κό χώρ ο και ε ίν αι συμπληρ ωμ α τικές ή δ εν συγκρούονται μ ε άλλες ο ικονο μ ικές και κοινωνικές δ ρ αστη ρ ιό τ η τες που χαρακτηρίζου ν τον αγροτικό χώρο. Στον αγροτικό τουρισμό Ο ργ ανωμ ένη γ ευσ ι γνωσία κρασ ιών 36 Νιάουστα 128 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2009)

έχο υ με να κάνουμ ε μ ε μί α ποικίλη προσφ ορ ά, ζή τ η σ η και κ ατ αν άλωση π όρ ων, ο ι οποί οι απο τελούν μ έ ρ ο ς τη ς αγ ρο τ ι κήξ, π α ρ αγωγική ς και κοινωνική ; δο μής και τμήμ α του αγρ οτικού το πίου και π εριβάλλοντο ς. Ε π ί σ ης στ ον ί διο χώρ ο συνυπά ρχουν, συ χν ά α σύνδ ε τ ες μ ' αυ τόν, μ ορφές τ ο υ ρισ τι κή ς δραστηρ ιό τη τας και προσφ ορ άς (υ π οδο μ ή και υπηρ εσί ε ς ) ασ τι κού χαρα ΚΤ11ρα. ρισμό ς 6. Πο λιτιστικός Τουι..-...s._ - Ο μάδα μ ε τ ετρ άτρ οχα 4Χ4 έτο ιμ η γ ια εξε ρε υ ν ή σε ι ς Ο Π ολιτιστικός Το υ- ρισμό ς αποτελεί μια ε ιδ ι κή μορ φή τουρισμο ύ, ό π ο υ το προϊόν συν δ έ εται μ ετα ξύ ά λλων μ ε την αξ ιο π ο ί η ση τη ς πο λιτιστική ς κληρονομιά ς και την γνώση των πολιτισμών, των παρα δόσεων και του τρόπου ζωήξ των λαών. Ερευνητές και δ ι ε θν εί ς ορ γανισμοί έχο υν επ ισ η μάνει ότι στο μ έλλον οι τάσεις ανάπτυ ξη ς του τουρισμού θα είναι ι διαίτερα πι εστικ ές σ ε βάρο ς ευ α ίσθ η των π εριοχών λόγω το υ οικο λογικού και πο λιτιστικο ύ το υ ς χαρακτήρα. Ο τουρισμό ς αποτ ελεί έν α φαινόμ ενο ανθρ ώπινο και κοιν ωνικό, οικονομικό και πο λιτιστικό, αλλά μ η αναστρ έψιμο. Για να παραμ ε ίν ο υν ό μω ς ανεκτ ές ο ι επ ιπτώ σε ις του στο π ε ριβάλλον γεν ι κ ά και ε ιδ ι κ ά σ τα μνημ εία και στις τοποθεσί ες, θα πρ έπ ει να μ ελετηθ εί προσεκτικά και να αποτελέσει σκοπό όλων των επ ιπέδω ν μιας σχετική ; αποτ ελεσματική ς πο λιτική ς. Σήμ ε ρα παρατηρ είται σταδιακά μια σύ γκλιση μ ετα ξύ τη ς τουριστική ς και τη ς πο λιτιστική ς πολιτική ς, στο βαθμ ό που οι κοινωνί ες συν ει δητοποιούν του ς κινδύνου ς από τις αρνητικές επ ιπτώ σε ις του του ρισμο ύ. Αποσκοπεί στην αξιοπο ίηση τη ς πολ ι τ ιστική ; κληρονομ ιά ς γ ι α του ρισ τι κο ύ ς σκοπούς ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη γνώση των πολιτισμών, των παραδόσεων και των τρόπων ζω ή; του τόπου - προορισμού 7. Οικολογικός Το υρισμός ή Οικοτουρισμό ς. Η επ ινό η σή του ε ίναι, το αποτέλεσμα τη ς αύξηση ς τη ς αναγν ώριση ; των αρνητικών επ ι πτώσεων, και τη ς αντίδραση ς αυτών οι οποί ε ς προκλήθ ηκαν α πό τ ο ν μα ζικό τ ο υ ρ ισμ ό σε φυ σικ ές π εριο χέ ς: Προ έρχεται από την παγκόσμια αντίδραση εν άντι α στο μαζικό τουρισμό. Είναι η ι δ έ α του τουρισμού βασι ζόμ ενου στ ον φυσιο λατρικό τουρισμό, ο οποίο ς προσφέρ ει απόλαυση προστατεύ οντας παρά λλη λα τη φύση. Η ένν ο ια του οικοτουρισμού ε ίν αι πιθανώς αναμ ενόμ ενα ισοδύναμη στο ευ ρ ύ τ ατ ο δ ια δε δ ο μέν ο και αυ ξανόμ ενο ενδ ια φέ ρ ον στο φυσ ι κό π ε ρ ι β άλλον και σ ε αντιστοιχία Δ ΡΑΣΤΗ Ρ Ι ΟΤ Η ΤΕΣ ΣΤΟΝ ΕΝΑΛ ΛΑΚΤ ΙΚΟ ΤΟΥΡΙ ΣΜΟ 1. Ήπιες δ ρ αστη ρ ιότη τες τουρισμού. Οι εν αλλα κ τι κές μορφ ές τουρισμού σήμερα και ι δ ια ίτ ε ρ α όσ ε ς συνδυάζονται ά μ εσα μ ε το φυσ ικό π εριβάλλον αντιμ ετω πί ζονται συχνά ω ς τ ο μ έ σον, που πιθανόν θα θ εραπεύσε ι τις κακο δαιμονί ες του μαζικού τουρισμού. Όμω ς η παραπάνω συ λλογιστική δεν μπορ εί παρά να ο δηγήσ ει, γ ια άλλη μια φορ ά, σ ε παρ απ έρα καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντ ο ς, αν δεν τηρηθούν κά- Νιάουστα 128 (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2009) 37