Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 253 Έκδοση στην ελληνική γλώσσα 62ο έτος Νομοθεσία 3 Οκτωβρίου 2019 Περιεχόμενα II Μη νομοθετικές πράξεις ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Σύσταση (EE) 2019/1665 της Επιτροπής της 30ής Σεπτεμβρίου 2019 σχετικά με τα μέτρα πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων σύμφωνα με το άρθρο 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ταμεία αλληλοβοήθειας)................................................................................................................. 1 EL Οι πράξεις των οποίων οι τίτλοι έχουν τυπωθεί με λευκά στοιχεία αποτελούν πράξεις τρεχούσης διαχειρίσεως που έχουν θεσπισθεί στο πλαίσιο της γεωργικής πολιτικής και είναι γενικά περιορισμένης χρονικής ισχύος. Οι τίτλοι όλων των υπολοίπων πράξεων έχουν τυπωθεί με μαύρα στοιχεία και επισημαίνονται με αστερίσκο.
3.10.2019 EL L 253/1 II (Μη νομοθετικές πράξεις) ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΥΣΤΑΣΗ (EE) 2019/1665 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 30ής Σεπτεμβρίου 2019 σχετικά με τα μέτρα πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων σύμφωνα με το άρθρο 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ταμεία αλληλοβοήθειας) Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 292, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Η παρούσα σύσταση αφορά την εφαρμογή του άρθρου 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ( 1 ) («κανονισμός ΚΟΑ») και του άρθρου 40 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891 της Επιτροπής ( 2 ). (2) Η ενίσχυση της πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων στη γεωργία συγκαταλέγεται στους έξι στόχους της ενωσιακής πολιτικής στον τομέα των οπωροκηπευτικών από τις απαρχές της το 1996. Προς τον σκοπό αυτό, τα ταμεία αλληλοβοήθειας αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο πρόληψης κρίσεων για τις οργανώσεις παραγωγών στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων τους. (3) Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού ΚΟΑ, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/2393 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ( 3 ), παρέχει τη δυνατότητα εξασφάλισης χρηματοδοτικών συνεισφορών μέσω των επιχειρησιακών προγραμμάτων των οργανώσεων παραγωγών στον τομέα των οπωροκηπευτικών με σκοπό την αναπλήρωση των πόρων των ταμείων αλληλοβοήθειας, ύστερα από την αποζημίωση που καταβάλλεται σε παραγωγούς-μέλη οργανώσεων παραγωγών που αντιμετωπίζουν σοβαρή μείωση του εισοδήματός τους λόγω δυσμενών συνθηκών της αγοράς. (4) Σύμφωνα με το άρθρο 40 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891, τα κράτη μέλη πρέπει να προβλέπουν ειδικούς όρους για τη χορήγηση στήριξης δυνάμει του εν λόγω μέτρου. Κατά τη χορήγηση της στήριξης, πρέπει να διασφαλίζουν την ίση μεταχείριση των γεωργών σε ολόκληρη την Ένωση, καθώς και τη συμμόρφωση προς τους ενωσιακούς κανόνες ανταγωνισμού και τις διεθνείς δεσμεύσεις της Ένωσης (όπως οι συμφωνίες του ΠΟΕ). (5) Στόχος της παρούσας σύστασης είναι η παροχή στα κράτη μέλη και τους οικονομικούς φορείς διευκρινίσεων σχετικά με την εφαρμογή του μέτρου των ταμείων αλληλοβοήθειας από τις οργανώσεις παραγωγών, προκειμένου να αυξηθεί η χρήση του εργαλείου αυτού για την πρόληψη κρίσεων από τις οργανώσεις παραγωγών σε ολόκληρη την Ένωση. ( 1 ) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 671). ( 2 ) Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2017/891 της Επιτροπής, της 13ης Μαρτίου 2017, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τους τομείς των οπωροκηπευτικών και των μεταποιημένων οπωροκηπευτικών και τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τις κυρώσεις που πρέπει να επιβληθούν στους εν λόγω τομείς, καθώς και για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 543/2011 της Επιτροπής (ΕΕ L 138 της 25.5.2017, σ. 4). ( 3 ) Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2393 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2017 για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής, (ΕΕ) αριθ. 1307/2013, περί θεσπίσεως κανόνων για άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς βάσει καθεστώτων στήριξης στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής, (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και (ΕΕ) αριθ. 652/2014 για τη θέσπιση διατάξεων σχετικά με τη διαχείριση των δαπανών που αφορούν, αφενός, τη διατροφική αλυσίδα, την υγεία των ζώων και την καλή μεταχείριση των ζώων και, αφετέρου, την υγεία των φυτών και το φυτικό αναπαραγωγικό υλικό (ΕΕ L 350 της 29.12.2017, σ. 15).
L 253/2 EL 3.10.2019 (6) Κατά την εκπόνηση της παρούσας σύστασης, ελήφθησαν επίσης υπόψη οι κανόνες για τα ταμεία αλληλοβοήθειας που προβλέπονται στα άρθρα 36 έως 39α του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ( 4 ) στο μέτρο που οι εν λόγω κανόνες συνάδουν με τον κανονισμό ΚΟΑ και τον κατ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2017/891, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ: Σκεπτικό του μέτρου για τα ταμεία αλληλοβοήθειας 1. Οι γεωργοί είναι εκτεθειμένοι σε οικονομικούς (λ.χ. μεταβλητότητα των τιμών του κόστους των εισροών), περιβαλλοντικούς, υγειονομικούς (λ.χ. υγεία των ζώων και των φυτών) ή κλιματικούς (λ.χ. ακραία καιρικά φαινόμενα, κλιματική αλλαγή) κινδύνους, οι οποίοι μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες στο εισόδημα και να παρακωλύουν τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και τις επενδύσεις των γεωργών. Κατά συνέπεια, η μεγάλη αβεβαιότητα για το μέλλον συνεπάγεται ότι η ανταγωνιστικότητα των γεωργών δύναται να επιδεινωθεί. Τούτο μπορεί με τη σειρά του να προκαλέσει μεγάλες διακυμάνσεις του εισοδήματος, το οποίο σημαίνει ότι ένα καταστροφικό γεγονός μπορεί να αναγκάσει ακόμη και γεωργούς που είναι ανταγωνιστικοί υπό κανονικές συνθήκες να παύσουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους. 2. Παρά το γεγονός ότι ο αντίκτυπος στο εισόδημα των γεωργών εξαρτάται εν τέλει από την αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων, περιλαμβανομένης της παγκόσμιας πολιτικής και της στήριξης των πολιτικών, οι κίνδυνοι αστοχίας στην παραγωγή μπορεί να προκαλέσουν αυξανόμενη αστάθεια στην οικονομική κατάσταση των γεωργών. 3. Στο πλαίσιο αυτό, η αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων πρέπει να είναι ολιστική και να περιλαμβάνει την πρόληψη, την απόκριση, τον σχεδιασμό αλλά και προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες καταστάσεις των γεωργών. Η ανομοιογένεια των κινδύνων και των γεωργικών δομών στην Ένωση ευνοεί μια περισσότερο αποκεντρωμένη προσέγγιση στη χρήση μέσων, όπως τα ταμεία αλληλοβοήθειας, η οποία ενδείκνυται για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών συγκεκριμένων περιφερειών και τομέων. Αντί της προσέγγισης της «ενιαίας αντιμετώπισης», είναι προτιμότερο να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν ευελιξία στην αντιμετώπιση των κινδύνων με τους οποίους έρχονται αντιμέτωποι οι γεωργοί, έτσι ώστε να είναι εφικτή η εξεύρεση της πλέον ενδεδειγμένης λύσης. 4. Για τον λόγο αυτό, η τρέχουσα διατύπωση του άρθρου 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού ΚΟΑ προβλέπει καλύτερες δυνατότητες για τη στήριξη των ταμείων αλληλοβοήθειας μέσω των επιχειρησιακών προγραμμάτων οργανώσεων παραγωγών. Πεδίο εφαρμογής, τύπος και επίπεδο στήριξης 5. Παρά το γεγονός ότι οι κανόνες για τα ταμεία αλληλοβοήθειας που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 δεν είναι δεσμευτικοί για το μέτρο των ταμείων αλληλοβοήθειας δυνάμει του κανονισμού ΚΟΑ, παρέχουν μια χρήσιμη βάση επί της οποίας τα κράτη μέλη μπορούν να αναπτύξουν κανόνες για τα ταμεία αλληλοβοήθειας στο πλαίσιο του κανονισμού ΚΟΑ, στον βαθμό που οι κανόνες αυτοί συνάδουν με τον συγκεκριμένο κανονισμό. 6. Τα κράτη μέλη πρέπει να ορίσουν τι συνιστά ταμείο αλληλοβοήθειας και να διευκρινίσουν ορισμένες άλλες προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού ΚΟΑ: α) ο όρος «ταμείο αλληλοβοήθειας» περιλαμβάνεται στις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 και του κανονισμού ΚΟΑ. Στο άρθρο 36 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, ως «ταμείο αλληλοβοήθειας ορίζεται ένα σύστημα που μπορεί να είναι διαπιστευμένο από το κράτος μέλος για την ασφάλιση των γεωργών μελών μέσω της καταβολής αντισταθμιστικών ενισχύσεων στους γεωργούς μέλη για οικονομικές απώλειες που προκαλούνται από δυσμενή κλιματικά φαινόμενα ή κρούσματα ζωικής ή φυτικής ασθένειας ή προσβολής από παράσιτα ή περιβαλλοντικό συμβάν ή για σοβαρή μείωση του εισοδήματός τους.». Σε σύγκριση με τα ταμεία αλληλοβοήθειας δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, ο κανονισμός ΚΟΑ δεν απαιτεί τη διαπίστευση των ταμείων αλληλοβοήθειας. Η διαπίστευση μπορεί να είναι επωφελής και για τα ταμεία αλληλοβοήθειας δυνάμει του κανονισμού ΚΟΑ διότι μπορεί να συμβάλει, μεταξύ άλλων, στον περιορισμό του κινδύνου της διπλής χρηματοδότησης ( 4 ) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 487).
3.10.2019 EL L 253/3 β) «σοβαρή μείωση του εισοδήματος» τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ως αντιπροσωπευτικό δείκτη εισοδήματος την αξία της διατεθείσας στο εμπόριο παραγωγής από την οργάνωση παραγωγών ή την ένωση οργανώσεων παραγωγών, στην περίπτωση που όλοι ή ορισμένοι παραγωγοί-μέλη μιας οργάνωσης παραγωγών ή ένωσης οργανώσεων παραγωγών υφίστανται σοβαρή μείωση του εισοδήματός τους. Για τον σκοπό αυτό, η αξία της διατεθείσας στο εμπόριο παραγωγής θα μπορούσε να υπολογίζεται βάσει των τιμών εξόδου από την οργάνωση παραγωγών και για κάθε προϊόν. Ωστόσο, τούτο δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η μείωση του εισοδήματος ενός παραγωγού κατά τη θέσπιση αναλυτικών κανόνων για τη στήριξη των ταμείων αλληλοβοήθειας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στις περιπτώσεις όπου μόνο ένα μέρος των παραγωγών-μελών μιας οργάνωσης παραγωγών ή μιας ένωσης οργανώσεων παραγωγών έχει υποστεί σοβαρή μείωση του εισοδήματος, για παράδειγμα επειδή οι δυσμενείς συνθήκες της αγοράς αφορούν μόνο μέρος των προϊόντων για τα οποία είναι αναγνωρισμένη η οργάνωση παραγωγών ή η ένωση οργανώσεων παραγωγών. Υπό τις συνθήκες αυτές, οι πληρωμές από το ταμείο αλληλοβοήθειας σε όσους δεν έχουν υποστεί σοβαρή μείωση του εισοδήματος ως αποτέλεσμα δυσμενών συνθηκών της αγοράς δεν θα είναι επιλέξιμες για ενωσιακή χρηματοδοτική συνδρομή βάσει του άρθρου 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού ΚΟΑ. Αντιθέτως, η επιλεξιμότητα των πληρωμών από ταμεία αλληλοβοήθειας σε όσους έχουν υποστεί σοβαρή μείωση του εισοδήματος λόγω δυσμενών συνθηκών της αγοράς δεν θα πρέπει να απορρίπτεται μόνο με την αιτιολογία ότι η συνολική αξία της διατεθείσας στο εμπόριο παραγωγής από την οργάνωση παραγωγών /την ένωση οργανώσεων παραγωγών δεν έχει μειωθεί ή δεν έχει μειωθεί επαρκώς. Η αξιολόγηση πρέπει να διενεργείται κατά περίπτωση και να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες των οργανώσεων παραγωγών, των ενώσεων οργανώσεων παραγωγών και των μελών τους, καθώς και οι συνθήκες της αγοράς που έχουν προκαλέσει τη σοβαρή μείωση του εισοδήματος. Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 προβλέπει ότι αποζημίωση στους γεωργούς συγκεκριμένου τομέα για σοβαρή μείωση του εισοδήματός τους χορηγείται μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και όταν η μείωση του εισοδήματος υπερβαίνει ένα όριο που ισοδυναμεί τουλάχιστον με το 20 % του μέσου ετήσιου εισοδήματος εκάστου γεωργού κατά την προηγούμενη τριετία ή του μέσου όρου τριετίας που υπολογίζεται με βάση την προηγούμενη πενταετία, ύστερα από αφαίρεση της υψηλότερης και της χαμηλότερης τιμής. Ο κανονισμός ΚΟΑ δεν προβλέπει κανένα τέτοιο όριο. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ενιαία και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή των μέτρων, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ακολουθήσουν προσέγγιση παρόμοια με εκείνη του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, και να παρέχουν στήριξη για την αναπλήρωση των πόρων των ταμείων αλληλοβοήθειας όταν η μείωση του εισοδήματος της οργάνωσης παραγωγών (ήτοι η αξία της διατεθείσας στο εμπόριο παραγωγής ανά προϊόν) υπερβαίνει το 20 % του εισοδήματος που καθορίζουν τα κράτη μέλη, ανάλογα με την εξεταζόμενη περίπτωση (λ.χ. μείωση του εισοδήματος όλων των παραγωγών-μελών ή άλλες περιπτώσεις), κατά την προηγούμενη τριετία ή του μέσου όρου των τριών ετών που υπολογίζεται με βάση την προηγούμενη πενταετία, ύστερα από αφαίρεση της υψηλότερης και της χαμηλότερης τιμής γ) «δυσμενείς συνθήκες της αγοράς» πρόκειται για μια αντικειμενικά υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά για ένα δεδομένο προϊόν η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του εισοδήματος παραγωγών-μελών. Ένδειξη δυσμενών συνθηκών της αγοράς θα μπορούσε να είναι η άνω του 20 % μείωση της μέσης τιμής του επηρεαζόμενου προϊόντος κατά την προηγούμενη τριετία ή του μέσου όρου τριετίας που υπολογίζεται με βάση την προηγούμενη πενταετία, ύστερα από αφαίρεση της υψηλότερης και της χαμηλότερης τιμής. Οι δυσμενείς συνθήκες αγοράς θα μπορούσαν επίσης να διαπιστώνονται βάσει της μεταβολής της αντιπροσωπευτικής τιμής αγοράς των οικείων προϊόντων ή βάσει των ποσών στήριξης για αποσύρσεις από την αγορά [βλ. σημείο 7 στοιχείο β) κατωτέρω]. 7. Τα ακόλουθα παραδείγματα συναφών παραγόντων και περιπτώσεων θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον οι πληρωμές από ταμεία αλληλοβοήθειας είναι επιλέξιμες για ενωσιακή χρηματοδοτική συνδρομή υπό μορφή συνεισφοράς με σκοπό την αναπλήρωση των πόρων των ταμείων αλληλοβοήθειας. α) Αύξηση του κόστους των εισροών με αποτέλεσμα σοβαρή μείωση του εισοδήματος Η αύξηση του κόστους των εισροών (λ.χ. αύξηση της τιμής λιπάσματος η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του κόστους για τους θιγόμενους παραγωγούς) μπορεί να προκαλέσει απώλεια εισοδήματος όταν η εν λόγω αύξηση του κόστους των εισροών δεν είναι δυνατόν να μετακυλιστεί στους πελάτες υπό μορφή αύξησης της τιμής λόγω δυσμενών συνθηκών στην αγορά. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να θεσπίσουν μια τυπική μεθοδολογία για την εκτίμηση της βαρύτητας των εισροών στην τελική τιμή του προϊόντος ανά παραγωγικό προσανατολισμό, ώστε να τεκμηριώνεται η αύξηση των τιμών. Ενδεικτικά, θα μπορούσαν να καταβάλλονται πληρωμές από τα ταμεία αλληλοβοήθειας στους παραγωγούς, εφόσον πληρούνται όλοι οι υπόλοιποι όροι, όταν μπορεί να αποδειχθεί ότι η βαρύτητα του κόστους των εισροών ως ποσοστό της τιμής εξόδου από την οργάνωση παραγωγών για το επηρεαζόμενο προϊόν έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 20 %.
L 253/4 EL 3.10.2019 Τα στοιχεία που τεκμηριώνουν μείωση εισοδήματος προκαλούμενη από αύξηση του κόστους των εισροών θα πρέπει να βασίζονται σε δεδομένα της αγοράς και σε λογιστικά στοιχεία πιστοποιημένα από δημόσιο ή ιδιωτικό ανεξάρτητο ειδικευμένο φορέα ή εμπειρογνώμονα στο οικείο πεδίο, ενώ η ακρίβεια και η αξιοπιστία τους πρέπει να ελέγχονται από το κράτος μέλος, ώστε να διασφαλίζεται ότι πληρούνται οι όροι επιλεξιμότητας για ενωσιακή χρηματοδοτική συνδρομή στα ταμεία αλληλοβοήθειας δυνάμει του κανονισμού ΚΟΑ. β) Ανώτατα ποσά στήριξης για τις αποσύρσεις από την αγορά ως γραμμή βάσης για τον προσδιορισμό της ύπαρξης μείωσης τιμής στην αγορά Τα ανώτατα ποσά στήριξης για τις αποσύρσεις από την αγορά, όπως ορίζεται στο άρθρο 45 παράγραφος 1 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891 και στο παράρτημα IV το εν λόγω κανονισμού, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως γραμμή βάσης για τη διαπίστωση της μείωσης της τιμής στην αγορά. Στη συνέχεια, προκειμένου να προσδιοριστεί το «όριο ενεργοποίησης» για τα ταμεία αλληλοβοήθειας, θα μπορούσε να λαμβάνεται υπόψη η αντιπροσωπευτική τιμή κάθε σχετικού προϊόντος και να συγκρίνεται με την τιμή της αγοράς. Όταν η πραγματική τιμή της αγοράς είναι χαμηλότερη κατά τουλάχιστον 20 % σε σχέση με το ανώτατο όριο στήριξης που προβλέπεται στο παράρτημα IV του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891, τότε επιτυγχάνεται το όριο ενεργοποίησης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ελέγχουν κατά πόσον ο αντίκτυπος της μείωσης τιμών είναι σημαντικός όσον αφορά τη διάρκεια ώστε να προκαλέσει σοβαρή μείωση του εισοδήματος. Επιλέξιμα έξοδα τύποι δαπανών που καλύπτονται από το μέτρο των ταμείων αλληλοβοήθειας 8. Προκειμένου το οικείο ταμείο αλληλοβοήθειας να είναι επιλέξιμο για ενωσιακή χρηματοδοτική συνδρομή, συνιστάται: α) να έχει διαφανή πολιτική για τις πληρωμές στο ταμείο και τις αποζημιώσεις που καταβάλλονται από αυτό β) να έχει σαφείς κανόνες απόδοσης ευθυνών για τα χρέη που προκύπτουν γ) να είναι διαπιστευμένο από την αρμόδια αρχή σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. 9. Τύποι δαπανών που καλύπτονται από το μέτρο των ταμείων αλληλοβοήθειας: α) στις διοικητικές δαπάνες που συνδέονται με τη σύσταση του ταμείου αλληλοβοήθειας θα πρέπει να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι δαπάνες για τη διαχείριση του ταμείου (που αντιστοιχούν στη διάρκεια του ταμείου, ήτοι 5 έτη το μέγιστο), τα τέλη καταχώρισης, οι δαπάνες προσωπικού και γενικά έξοδα και β) χρηματικές εισφορές που αναφέρονται στο άρθρο 32 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού ΚΟΑ με σκοπό την αναπλήρωση των πόρων των ταμείων αλληλοβοήθειας, ύστερα από την αποζημίωση που καταβάλλεται σε παραγωγούςμέλη που αντιμετωπίζουν σοβαρή μείωση του καθαρού εισοδήματός τους ( 5 ) λόγω δυσμενών συνθηκών της αγοράς. Η αναπλήρωση των πόρων θα πρέπει να γίνεται μέσω του επιχειρησιακού ταμείου. Οι χρηματικές εισφορές με σκοπό την αναπλήρωση των πόρων του ταμείου αλληλοβοήθειας θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξειδικευμένο τμήμα του επιχειρησιακού ταμείου. 10. Σύμφωνα με το άρθρο 40 παράγραφος 4 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891, «τα κράτη μέλη μπορούν να ορίζουν ανώτατα όρια όσον αφορά τα ποσά τα οποία είναι δυνατόν να λάβει μια οργάνωση παραγωγών ως στήριξη η οποία σχετίζεται με τα ταμεία αλληλοβοήθειας». 11. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν την αποφυγή της υπεραντιστάθμισης ως αποτέλεσμα του συνδυασμού του μέτρου των ταμείων αλληλοβοήθειας με άλλα εθνικά ή ενωσιακά μέσα στήριξης ή καθεστώτα ιδιωτικής ασφάλιση, διενεργώντας τους ελέγχους και εφαρμόζοντας τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 34 του εκτελεστικού κανονισμού της Επιτροπής (ΕΕ) αριθ. 2017/892 ( 6 ). Η αντασφάλιση των ταμείων αλληλοβοήθειας δεν είναι επιλέξιμη για στήριξη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων. 12. Η στήριξη για τις διοικητικές δαπάνες σύστασης του ταμείου αλληλοβοήθειας πρέπει να κατανέμεται σε τρία έτη κατ ανώτατο όριο, κατά φθίνοντα τρόπο. Το συνολικό ποσό στήριξης, περιλαμβανομένης τόσο της ενωσιακής χρηματοδοτικής συνδρομής όσο και της εισφοράς της οργάνωσης παραγωγών, δεν πρέπει να υπερβαίνει το 5 %, το 4 % ή το 2 % αντίστοιχα της εισφοράς της οργάνωσης παραγωγών στο ταμείο αλληλοβοήθειας κατά το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο έτος λειτουργίας. Μια οργάνωση παραγωγών μπορεί να λάβει στήριξη για την κάλυψη των διοικητικών δαπανών σύστασης ταμείων αλληλοβοήθειας μόνο μία φορά κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων ετών λειτουργίας του ταμείου αλληλοβοήθειας. Σε περίπτωση που η οργάνωση παραγωγών ζητεί στήριξη μόνο κατά το δεύτερο ή το τρίτο έτος λειτουργίας του ταμείου αλληλοβοήθειας, η στήριξη πρέπει να ανέρχεται στο 4 % ή το 2 % αντίστοιχα της εισφοράς της οργάνωσης παραγωγών στα ταμεία αλληλοβοήθειας κατά το δεύτερο και το τρίτο έτος λειτουργίας του. ( 5 ) Επί παραδείγματι, όταν το κόστος των εισροών αυξάνεται, τότε είναι πιθανόν να αυξηθεί και το εισόδημα. Ωστόσο, το καθαρό εισόδημα θα μπορούσε να επηρεαστεί. ( 6 ) Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2017/892 της Επιτροπής, της 13ης Μαρτίου 2017, για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τους τομείς των οπωροκηπευτικών και των μεταποιημένων οπωροκηπευτικών (ΕΕ L 138 της 25.5.2017, σ. 57).
3.10.2019 EL L 253/5 13. Οι χρηματικές εισφορές με σκοπό την αναπλήρωση των πόρων των ταμείων αλληλοβοήθειας θα μπορούσαν να καλύπτουν τα εξής στοιχεία: α) ποσά που καταβάλλονται από το ταμείο αλληλοβοήθειας σε παραγωγούς-μέλη οι οποίοι αντιμετωπίζουν σοβαρή μείωση του εισοδήματός τους ως αποτέλεσμα δυσμενών συνθηκών της αγοράς. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να διακρίνουν κατά πόσον τα ποσά που καταβλήθηκαν σε παραγωγούς-μέλη ως αποζημίωση προήλθαν από το επιχειρησιακό κεφάλαιο, το βασικό κεφάλαιο ή άλλα κονδύλια του ταμείου αλληλοβοήθειας, περιλαμβανομένων των εμπορικών δανείων που συνάπτει το ταμείο αλληλοβοήθειας με σκοπό την αποζημίωση των παραγωγών-μελών, όταν πληρούνται οι όροι του κανονισμού ΚΟΑ και όταν άλλοι πόροι του ταμείου αλληλοβοήθειας δεν επαρκούν για την παροχή της αναγκαίας αποζημίωσης (βλ. άρθρο 33 παράγραφος 3 τελευταίο εδάφιο του κανονισμού ΚΟΑ) β) το επιτόκιο εμπορικών δανείων που συνάπτει το ταμείο αλληλοβοήθειας με σκοπό την καταβολή της χρηματικής αποζημίωσης σε γεωργούς από το ταμείο αλληλοβοήθειας όταν οι πόροι που είναι διαθέσιμοι στο ταμείο αλληλοβοήθειας δεν επαρκούν για την κάλυψη των αιτήσεων για αποζημίωση (βλ. άρθρο 33 παράγραφος 3 τελευταίο εδάφιο του κανονισμού ΚΟΑ). 14. Το αρχικό κεφάλαιο του ταμείου αλληλοβοήθειας που θα καλύψει τις αποζημιώσεις εφόσον πληρούνται οι όροι θα μπορούσε να χρηματοδοτείται μέσω του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης (άρθρο 39 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013). Στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν της αποφυγή της διπλής χρηματοδότησης. 15. Προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η ασφάλεια δικαίου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν τους κανόνες για τη σύσταση και τη διαχείριση του ταμείου αλληλοβοήθειας, ιδίως όσον αφορά τη χορήγηση αντισταθμιστικών ενισχύσεων και την επιλεξιμότητα της οργάνωσης παραγωγών ή της ένωσης οργανώσεων παραγωγών ( 7 ), καθώς και για τη διαχείριση και την παρακολούθηση της συμμόρφωσης προς τους εν λόγω κανόνες σύμφωνα με τα άρθρα 26 και 27 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2017/892. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να απαιτήσουν οι κανόνες του ταμείου αλληλοβοήθειας να προβλέπουν κυρώσεις σε περίπτωση αμέλειας από πλευράς παραγωγών που είναι μέλη οργάνωσης παραγωγών ή ένωσης οργανώσεων παραγωγών στο πλαίσιο του καταστατικού της οργάνωσης παραγωγών ή των οικείων ενώσεων. Δικαιούχοι ενωσιακής χρηματοδοτικής συνδρομής 16. Οι δικαιούχοι της ενωσιακής χρηματοδοτικής συνδρομής θα πρέπει να είναι οργανώσεις παραγωγών και ενώσεις οργανώσεων παραγωγών, σύμφωνα με τους κανόνες που ισχύουν στο οικείο κράτος μέλος ( 8 ). 17. Μια οργάνωση παραγωγών ή μια ένωση οργανώσεων παραγωγών μπορεί να αποφασίσει να αποζημιώσει μόνο ένα από τα μέλη της (ή, αν είναι αναγνωρισμένη για πολλά προϊόντα, μόνο τον παραγωγό που παράγει το επηρεαζόμενο προϊόν) ή μέρος των παραγωγών που είναι μέλη οργανώσεων παραγωγών ή ενώσεων οργανώσεων παραγωγών. Ενταση της ενίσχυσης ύψος της ενωσιακής χρηματοδοτικής συνδρομής 18. Η ενωσιακή χρηματοδοτική συνδρομή καλύπτει τις διοικητικές δαπάνες όπως διευκρινίζεται στο σημείο 9 στοιχείο α) και το 50 % ( 9 ) των επιλέξιμων δαπανών (των δαπανών που όντως πραγματοποιούνται), σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 1 του κανονισμού ΚΟΑ. 19. Συνιστάται τα κράτη μέλη να περιορίζουν τις δαπάνες που είναι επιλέξιμες για στήριξη επιβάλλοντας: α) ανώτατα όρια ανά ταμείο αλληλοβοήθειας β) κατάλληλα ανώτατα όρια ανά μονάδα ( 10 ). ( 7 ) Ενδεικτικά, το ελάχιστο μέγεθος της οργάνωσης παραγωγών ή της ένωσης για να είναι επιλέξιμη. ( 8 ) Π.χ. επιπρόσθετοι όροι που περιλαμβάνονται στην εθνική στρατηγική. ( 9 ) Ενωσιακή χρηματοδοτική συνδρομή στα επιχειρησιακά ταμεία. ( 10 ) Οργάνωση παραγωγών, μέλη, προϊόντα της κ.λπ.
L 253/6 EL 3.10.2019 Διοικητική και οικονομική διαχείριση 20. Σύμφωνα με το άρθρο 36 παράγραφος 2 του κανονισμού ΚΟΑ και με το άρθρο 27 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891, κάθε κράτος μέλος πρέπει να θεσπίσει μια εθνική στρατηγική βιώσιμων επιχειρησιακών προγραμμάτων στα οποία περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, προτεραιότητες που επιλέγονται για τον τομέα και να επιτύχει ισορροπία μεταξύ των μέτρων/δράσεων ως ανώτατα ποσοστά του επιχειρησιακού ταμείου, που μπορούν να δαπανηθούν για κάθε μέτρο/δράση. Η ισορροπία είναι ιδιαίτερα σημαντική στην περίπτωση της διαχείρισης κινδύνου. Θα πρέπει να υπάρχει ελάχιστη κρίσιμη μάζα (λ.χ. οργανώσεις παραγωγών με ελάχιστο αριθμό μελών) προκειμένου να ενεργοποιηθεί το εργαλείο διαχείρισης κινδύνου, να αποζημιωθούν οι παραγωγοί και οι εισφορές των παραγωγών να παραμείνουν σε λογικά επίπεδα ( 11 ). Ταυτόχρονα, θα πρέπει να διασφαλιστεί η αναγκαία συνοχή μεταξύ των διαφορετικών καθεστώτων που υπάγονται στην κοινή γεωργική πολιτική και να αποκλειστεί η διπλή χρηματοδότηση μεταξύ διαφορετικών μέτρων αντιμετώπισης κρίσεων. Επί παραδείγματι, οι οργανώσεις παραγωγών ή οι ενώσεις οργανώσεων παραγωγών δεν θα πρέπει να αποζημιώνουν τους παραγωγούς-μέλη τους για αποσύρσεις από την αγορά προϊόντων για τα οποία έχει καταβληθεί αποζημίωση από ταμείο αλληλοβοήθειας λόγω σοβαρής μείωσης του εισοδήματος. Ωστόσο, τα προϊόντα για τα οποία έχουν χορηγηθεί αποζημιώσεις από τα ταμεία αλληλοβοήθειας μπορούν να πωληθούν στην αγορά ή να μεταποιηθούν. 21. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να περιορίσουν τη διάρκεια των εμπορικών δανείων στη διάρκεια του οικείου επιχειρησιακού προγράμματος. 22. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να θεσπίσουν ειδικούς κανόνες για την εισφορά που θα πρέπει να καταβάλλουν στο ταμείο αλληλοβοήθειας οι παραγωγοί-μέλη οργάνωσης παραγωγών ή ένωσης οργανώσεων παραγωγών ή η ίδια η οργάνωση παραγωγών ή η ένωση οργανώσεων παραγωγών, καθώς και για τη συχνότητα των πληρωμών. Επί παραδείγματι, το ποσό που πρέπει να καταβάλλει ένας παραγωγός-μέλος οργάνωσης παραγωγών ή ένωσης οργανώσεων παραγωγών ή η ίδια η οργάνωση παραγωγών ή η ένωση οργανώσεων παραγωγών θα μπορούσε να ρυθμίζεται με βάση, μεταξύ άλλων, μια εκ των προτέρων αξιολόγηση της επικινδυνότητας, το μέσο εισόδημα, το μέγεθος της οργάνωσης παραγωγών ή της ένωσης. Οι απαιτήσεις αυτές θα πρέπει, εφόσον θεσπιστούν, να περιλαμβάνονται στο καταστατικό της οργάνωσης παραγωγών ή της ένωσης οργανώσεων παραγωγών. Είναι αρμοδιότητα εκάστου κράτους μέλους να διασφαλίζει τη σωστή στόχευση και προσαρμογή του μέτρου σύμφωνα με τη στρατηγική προσέγγιση που ακολουθεί με βάση την ανάλυση SWOT / τον προσδιορισμό των αναγκών στην εθνική στρατηγική. 23. Τα ταμεία αλληλοβοήθειας που είναι επιλέξιμα για στήριξη δυνάμει του άρθρου 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού ΚΟΑ μπορούν να αναλάβουν άλλα καθήκοντα, όπως τη χορήγηση πιστώσεων σε παραγωγούς-μέλη. Δεδομένου ότι οι παραγωγοί συνεισφέρουν σε ένα συλλογικό απόθεμα πόρων διαθέσιμων για την αντιμετώπιση κρίσεων, θα μπορούσε να υπάρχει κίνητρο ώστε οι παραγωγοί-μέλη να συνεισφέρουν με συμπληρωματική εισφορά από την οποία θα μπορούσε να συσταθεί μια δεξαμενή συλλογικών στοιχείων ενεργητικού που θα μπορούσε να χρησιμοποιείται για την παροχή πίστωσης στους ίδιους. Όταν το ταμείο αλληλοβοήθειας χρησιμοποιείται και για άλλους σκοπούς πέραν της καταβολής αποζημιώσεων σε παραγωγούς-μέλη, όπως αναφέρεται στο άρθρο 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού ΚΟΑ, οι πόροι που διατίθενται στο ταμείο αλληλοβοήθειας για άλλους σκοπούς θα πρέπει να διακρίνονται με σαφήνεια (λ.χ. να τηρούνται σε χωριστούς λογαριασμούς) από το κεφάλαιο/ τους πόρους του ταμείου αλληλοβοήθειας οι οποίοι προορίζονται για χρήση σε περίπτωση κρίσης (σύμφωνα με τις αρχές που περιέχονται στο άρθρο 16 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891 όσον αφορά τα μέλη μη παραγωγούς). Μόνο τα ποσά που είναι ειδικά δεσμευμένα για τη διασφάλιση αποζημίωσης σε περίπτωση σοβαρής απώλειας εισοδήματος λόγω δυσμενών συνθηκών της αγοράς θα πρέπει να διαχωρίζονται και να θεωρούνται η βάση για τον υπολογισμό της έντασης της δημόσιας ενίσχυσης. 24. Οι εισφορές στο κεφάλαιο του ταμείου αλληλοβοήθειας από ιδιωτικούς φορείς άλλους από παραγωγούς-μέλη (λ.χ. μη παραγωγούς μέλη των οργανώσεων παραγωγών) θα μπορούσαν να επιτρέπονται. Αν και καταβάλλουν εισφορές, οι μη παραγωγοί μέλη μιας οργάνωσης παραγωγών δεν θα δικαιούνται αποζημίωση ή επιστροφή από το ταμείο αλληλοβοήθειας. Σε κάθε περίπτωση, αποζημίωση από το ταμείο αλληλοβοήθειας θα μπορούσε να καταβληθεί μόνο σε παραγωγούς-μέλη, ως τελικούς δικαιούχους του ενωσιακού καθεστώτος ενίσχυσης στον τομέα των οπωροκηπευτικών, όπου κανένας περιορισμός δεν φαίνεται να είναι απαραίτητος, όσον αφορά τις εισροές κεφαλαίου ( 12 ). ( 11 ) Με τη διενέργεια των ελέγχων και των μέτρων που αναφέρονται στα άρθρα 26 και 27 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2017/892. ( 12 ) Βλ. άρθρο 16 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2017/891.
3.10.2019 EL L 253/7 25. Τα κράτη μέλη μπορούν να παρέχουν τη δυνατότητα σε παραγωγούς που είναι μέλη οργανώσεων παραγωγών ή μέλη ενώσεων οργανώσεων παραγωγών να ανακτούν μέρος των εισφορών που έχουν καταβάλει στο ταμείο αλληλοβοήθειας, μετά την πάροδο συγκεκριμένου αριθμού ετών, αν το ταμείο αλληλοβοήθειας δεν έχει χρησιμοποιηθεί για την αποζημίωση παραγωγών-μελών σύμφωνα με το άρθρο 33 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) του κανονισμού ΚΟΑ και τα ποσά που εισπράχθηκαν δεν έχουν χρησιμοποιηθεί. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να θεσπίσουν κατάλληλους και διάφανους κανόνες για τον σκοπό αυτό. Ελεγχος και παρακολούθηση 26. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι το μέτρο για τα ταμεία αλληλοβοήθειας υπόκειται στους ίδιους ελέγχους με τα υπόλοιπα μέτρα και δράσεις που περιλαμβάνονται στα επιχειρησιακά προγράμματα. 27. Οι οργανώσεις παραγωγών θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην τεκμηρίωση που πρέπει να τηρείται σε σχέση με την υλοποίηση του μέτρου για τα ταμεία αλληλοβοήθειας, και ειδικότερα: α) στη συμπερίληψη του εν λόγω μέτρου στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ή την τροποποίηση αυτού β) στην αξιολόγηση που οδήγησε στην καταβολή αποζημίωσης από το ταμείο αλληλοβοήθειας (για παράδειγμα, τον τρόπο με τον οποίο υπολογίστηκε και διαπιστώθηκε η σοβαρή μείωση εισοδήματος, τον τρόπο με τον οποίο διασφαλίστηκε ότι η τιμή εξόδου από την οργάνωση παραγωγών συνάδει με την τιμή της αγοράς, κ.λπ.) γ) στα μέλη, τα προϊόντα, τον τελικό προορισμό της παραγωγής και το χρονικό διάστημα που καλύπτει το εν λόγω μέτρο δ) στη συνεισφορά της οργάνωσης παραγωγών στην αναπλήρωση των πόρων του ταμείου αλληλοβοήθειας και τις τακτικές εισφορές των μελών της στο ταμείο αλληλοβοήθειας. 28. Η εν λόγω τεκμηρίωση θα πρέπει να ελέγχεται από το κράτος μέλος κατά την έγκριση της τροποποίησης του επιχειρησιακού προγράμματος και κατά την αίτηση πληρωμής. 29. Πέραν των εν λόγω ελέγχων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στον κίνδυνο υπεραντιστάθμισης και διπλής χρηματοδότησης. Ετήσια έκθεση από ομάδες παραγωγών, οργανώσεις παραγωγών και ενώσεις οργανώσεων παραγωγών 30. Τα στοιχεία σχετικά με τα ταμεία αλληλοβοήθειας θα πρέπει να συμπληρώνονται στους πίνακες 3.2 και 4.1 του παραρτήματος II του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2017/892. Βρυξέλλες, 30 Σεπτεμβρίου 2019. Για την Επιτροπή Phil HOGAN Μέλος της Επιτροπής
ISSN 1977-0669 (ηλεκτρονική έκδοση) ISSN 1725-2547 (έντυπη έκδοση) EL