ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών: Τεχνικές και Μέθοδοι στην Ανάλυση, Σχεδιασμό και Διαχείριση του Χώρου Κατεύθυνση: Οργάνωση και Διαχείριση Πόρων και Έργων Ανάπτυξης ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΚΠΟΝΗΣΗ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΔΙΠΛ. ΑΓΡΟΝΟΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΕΠΙΒΛΕΨΗ: ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΜΠΑΣΜΠΑΣ, ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΠΘ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007

Περιεχόμενα Πρόλογος....1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.3 1.1 Γενικά 3 1.2 Στόχοι και αντικείμενο της Μεταπτυχιακής Διατριβής....4 1.3 Μεθοδολογία και δομή της Μεταπτυχιακής Διατριβής....4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΔΙΕΘΝΩΣ....6 2.1 Εισαγωγή 6 2.2 Πλεονεκτήματα των δικύκλων 8 2.3 Μειονεκτήματα και περιορισμοί.8 2.4 Ορθές πρακτικές στη στάθμευση δικύκλων 9 2.5 Σκοπός των οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων 10 2.6 Τύποι οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων..10 2.7 Σήμανση..13 2.7.1 Κριτήρια για τη σήμανση 14 2.7.2 Διαγράμμιση..14 2.8 Γενικοί κανόνες καλού σχεδιασμού 15 2.9 Εκτίμηση προσφοράς και ζήτησης.17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...18 3.1 Υφιστάμενη κατάσταση στην περιοχή μελέτης 18 3.2 Διαπιστωμένα προβλήματα 20 3.3 Αναλυτική περιγραφή των υφιστάμενων οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων 22 i

3.3.1 Βενιζέλου Αγίου Μηνά 22 3.3.2 Βενιζέλου Ιουστινιανού.24 3.3.3 Καρόλου Ντηλ Βασιλέως Ηρακλείου..25 3.3.4 Καρόλου Ντηλ Μητροπόλεως και Κομνηνών Μητροπόλεως.26 3.3.5 Ι. Δραγούμη Οπλοποιού 28 3.3.6 Ρογκότη (Τσιμισκή).29 3.3.7 Κατούνη 30 3.3.8 Ερμού (ΟΤΕ)..31 3.3.9 Αγίας Σοφίας 17 32 3.3.10 Βογατσικού 33 3.3.11 Κούσκουρα 7..35 3.3.12 Π.Π. Γερμανού Τσιμισκή..36 3.3.13 Δωδεκανήσου Βαλαωρίτου και Δωδεκανήσου ΟΑΕΔ 37 3.3.14 Λούη πλατεία Ναυαρίνου.38 3.3.15 Στρατηγού Καλάρη..39 3.3.16 Μητροπόλεως Πλατεία Φαναριωτών..40 3.3.17 Φιλικής Εταιρίας 41 3.3.18 Γρ. Παλαμά 21..42 3.3.19 Γρ. Παλαμά Τσιμισκή.44 3.3.20 Μητρ. Ιωσήφ Τσιμισκή.45 3.3.21 Χρ. Σμύρνης Τσιμισκή..46 3.3.22 Γούναρη Ι. Μιχαήλ..47 3.3.23 Αγγελάκη..48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ..50 4.1 Έρευνα ερωτηματολογίου...50 ii

4.2 Αποτελέσματα έρευνας ερωτηματολογίου.52 4.2.1 Προφίλ δικυκλιστών 52 4.2.2 Κινητικές συνήθειες.56 4.2.3 Δηλωμένες Προτιμήσεις 62 4.3 Αποτελέσματα μετρήσεων προσφοράς και ζήτησης θέσεων στάθμευσης δικύκλων..66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ..84 5.1 Προτάσεις γενικού χαρακτήρα..84 5.2 Προσφορά 84 5.3 Χωροθέτηση 88 5.4 Γεωμετρικά χαρακτηριστικά 88 5.5 Υλικά και εξοπλισμός..89 5.6 Σήμανση 90 5.7 Ενημέρωση..91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.....92 Βιβλιογραφία.93 Παράρτημα Α Αναλυτικός πίνακας μετρήσεων...95 Παράρτημα Β Αναλυτικός πίνακας διαστάσεων οικοπέδων.. 98 iii

Πίνακας Πινάκων Πίνακας 1: Αντίκτυπος οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων.....9 Πίνακας 2: Περιοχή προέλευσης....55 Πίνακας 3: Ζώνη κατοικίας κατοίκων κέντρου 55 Πίνακας 4: Λόγοι στάθμευσης εκτός οργανωμένου χώρου στάθμευσης δικύκλων. 59 Πίνακας 5: Θέσεις που υπολείπονται για κάλυψη του 100% και 75% της ζήτησης 85 Πίνακας 6: Προτεινόμενες θέσεις για οργανωμένη στάθμευση βόρεια της Εγνατίας.86 Πίνακας Σχημάτων Σχήμα 1: Χώρος στάθμευσης για μονές μοτοσικλέτες...13 Σχήμα 2: Στάθμευση για κατόχους κάρτας κατοίκων ή πληρωμένης βραχυχρόνιας στάθμευσης.. 13 Σχήμα 3: Περιορισμοί στο χρονικό διάστημα στάθμευσης και στην περίοδο επιστροφής...14 Σχήμα 4: Ορθή σχεδίαση χώρου στάθμευσης επί της οδού 17 Σχήμα 5: Υφιστάμενοι οργανωμένοι χώροι στάθμευσης δικύκλων στην περιοχή της μελέτης.. 19 Σχήμα 6: Πρότυπο ερωτηματολόγιο έρευνας..51 Σχήμα 7: Κατανομή φύλου στο δείγμα.. 52 Σχήμα 8: Ηλικιακή κατανομή δείγματος.53 Σχήμα 9: Κυβισμός δικύκλων 54 Σχήμα 10: Κάτοχοι Ι.Χ. αυτοκινήτων...54 iv

Σχήμα 11: Κάτοικοι κέντρου....55 Σχήμα 12: Σκοπός μετακίνησης.. 56 Σχήμα 13: Εβδομαδιαία μετακίνηση και στάθμευση στο κέντρο..57 Σχήμα 14: Κινητικές συνήθειες στη διάρκεια της ημέρας..58 Σχήμα 15: Χρόνος στάθμευσης δικύκλου στο κέντρο....58 Σχήμα 16: Επιλογή χώρου οργανωμένης στάθμευσης...59 Σχήμα 17: Εύρεση ελεύθερης θέσης σε οργανωμένους χώρους..60 Σχήμα 18: Είσοδος και έξοδος από οργανωμένους χώρους στάθμευσης δικύκλων...61 Σχήμα 19: Επιθυμία για ύπαρξη οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων.. 62 Σχήμα 20: Έντυπο πληροφοριακό υλικό.62 Σχήμα 21: Οδική σήμανση. 63 Σχήμα 22: Εκτίμηση αριθμού οργανωμένων χώρων στάθμευσης. 64 Σχήμα 23: Υποδομές στους χώρους στάθμευσης δικύκλων....65 Σχήμα 24: Αντίτιμο για υποδομές σε χώρους στάθμευσης δικύκλων. 65 Σχήμα 25: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Βενιζέλου Ιουστινιανού.. 67 Σχήμα 26: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Βενιζέλου (Τσιμισκή Αγ. Μηνά) 68 Σχήμα 27: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Κ. Ντηλ Β. Ηρακλείου..68 Σχήμα 28: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Κ. Ντηλ Μητροπόλεως 69 Σχήμα 29: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Κομνηνών Μητροπόλεως...70 Σχήμα 30: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Ι.Δραγούμη (Νίκης Οπλοποιού) 70 v

Σχήμα 31: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Ρογκότη (Τσιμισκή)..71 Σχήμα 32: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Κατούνη 72 Σχήμα 33: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Ερμού (Έναντι ΟΤΕ).. 72 Σχήμα 34: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Αγίας Σοφίας 17...73 Σχήμα 35: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Βογατσικού (Νίκης Κορομηλά) 73 Σχήμα 36: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Κούσκουρα 7..74 Σχήμα 37: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Π.Π. Γερμανού (Τσιμισκή)..75 Σχήμα 38: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Δωδεκανήσου Βαλαωρίτου...75 Σχήμα 39: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Δωδεκανήσου ΟΑΕΔ.76 Σχήμα 40: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Λούη (Ναυαρίνου).. 76 Σχήμα 41: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Στρ. Καλάρη.77 Σχήμα 42: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Μητροπόλεως (Φαναριωτών).. 77 Σχήμα 43: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Φιλικής Εταιρίας...78 Σχήμα 44: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Γρ. Παλαμά 21...79 vi

Σχήμα 45: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Γρ. Παλαμά Τσιμισκή 79 Σχήμα 46: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Μητρ. Ιωσήφ Τσιμισκή..80 Σχήμα 47: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Χρ. Σμύρνης Τσιμισκή..80 Σχήμα 48: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Γούναρη Ι. Μιχαήλ..81 Σχήμα 49: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων στο χώρο Αγγελάκη....81 Σχήμα 50: Προσφορά και ζήτηση για στάθμευση δικύκλων συνολικά 82 Σχήμα 51: Προτεινόμενοι οργανωμένοι χώροι στάθμευσης δικύκλων στην περιοχή της μελέτης...87 Σχήμα 52: Σκαρίφημα χώρου στάθμευσης με μπάρες 89 Πίνακας Φωτογραφιών Φωτογραφία 1: Οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων για μονές μοτοσικλέτες.10 Φωτογραφία 2: Βέργα ασφάλισης επί πεζοδρομίου. 11 Φωτογραφία 3: Βέργα ασφάλισης ως τμήμα του προστατευτικού κιγκλιδώματος πεζών. 11 Φωτογραφία 4: Εκτός οδού μπάρες ασφάλισης. 12 Φωτογραφία 5: Σημεία αγκίστρωσης επί του εδάφους...12 Φωτογραφία 6: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Βενιζέλου Αγίου Μηνά..22 Φωτογραφία 7: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Βενιζέλου Ιουστινιανού.. 24 vii

Φωτογραφία 8: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Καρόλου Ντηλ Βασ. Ηρακλείου..25 Φωτογραφία 9: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Καρόλου Ντηλ Μητροπόλεως..26 Φωτογραφία 10: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Κομνηνών Μητροπόλεως.. 27 Φωτογραφία 11: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Ι. Δραγούμη (Νίκης Οπλοποιού). 28 Φωτογραφία 12: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Ρογκότη (Τσιμισκή) 29 Φωτογραφία 13: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Κατούνη..30 Φωτογραφία 14: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Ερμού (έναντι ΟΤΕ).31 Φωτογραφία 15: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Αγίας Σοφίας 17..32 Φωτογραφία 16: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Βογατσικού (Νίκης Κορομηλά). 33 Φωτογραφία 17: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Κούσκουρα 7.35 Φωτογραφία 18: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Π.Π. Γερμανού (Τσιμισκή) 36 Φωτογραφία 19: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Δωδεκανήσου Βαλαωρίτου..37 Φωτογραφία 20: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Δωδεκανήσου ΟΑΕΔ...37 Φωτογραφία 21: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Λούη Πλατεία Ναυαρίνου.38 viii

Φωτογραφία 22: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Στρατηγού Καλάρη 39 Φωτογραφία 23: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Μητροπόλεως Πλατεία Φαναριωτών 40 Φωτογραφία 24: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Φιλικής Εταιρίας 41 Φωτογραφία 25: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Γρ. Παλαμά 21...42 Φωτογραφία 26: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Γρ. Παλαμά Τσιμισκή..44 Φωτογραφία 27: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Μητρ. Ιωσήφ Τσιμισκή..45 Φωτογραφία 28: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Χρ. Σμύρνης Τσιμισκή..46 Φωτογραφία 29: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Γούναρη Ι. Μιχαήλ..47 Φωτογραφία 30: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Αγγελάκη.48 ix

Πρόλογος Η παρούσα Μεταπτυχιακή Διατριβή με τίτλο: Διερεύνηση λειτουργίας οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων στο κέντρο της Θεσσαλονίκης εκπονήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Τεχνικές και Μέθοδοι στην Ανάλυση, Σχεδιασμό και Διαχείριση του Χώρου στην Κατεύθυνση Οργάνωση και Διαχείριση Πόρων και Έργων Ανάπτυξης από τον Αλέξανδρο Οικονόμου, Διπλωματούχο Αγρονόμο και Τοπογράφο Μηχανικό Α.Π.Θ. Το θέμα της Μεταπτυχιακής Διατριβής ανατέθηκε από τον κ. Σωκράτη Μπάσμπα, Επίκουρο Καθηγητή Α.Π.Θ. Το αντικείμενο της Μεταπτυχιακής Διατριβής αφορά στους οργανωμένους χώρους στάθμευσης, που ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει ιδρύσει για χρήση αποκλειστικά από δίκυκλα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Στην εκπόνηση της Μεταπτυχιακής Διατριβής συνέβαλαν οι εξής, τους οποίους και ευχαριστώ θερμά: - ο Επίκουρος Καθηγητής του Τομέα Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων, του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Σωκράτης Μπάσμπας, επιβλέπων Καθηγητής της Μεταπτυχιακής Διατριβής σε όλα τα στάδια της εκπόνησης της και δάσκαλος μου σε μεταπτυχιακό και προπτυχιακό επίπεδο, που μου έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθώ με το πολύ ενδιαφέρον θέμα της οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων. - ο κ. Χρίστος Ταξιλτάρης Καθηγητής του Τομέα Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., δάσκαλος μου σε μεταπτυχιακό και προπτυχιακό επίπεδο. - ο κ. Παύλος Χαραλαμπίδης της Διεύθυνσης Κυκλοφορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, ο οποίος μου χορήγησε τη λίστα των υφιστάμενων χώρων στάθμευσης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. - η κυρία Ελένη Θεοδωρίδου, τελειόφοιτη του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., που βοήθησε στη λήψη και 1

καλλιτεχνική επιμέλεια των φωτογραφιών που εμφανίζονται στη Μεταπτυχιακή Διατριβή. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω όλους εκείνους που με οποιοδήποτε τρόπο συνέβαλαν στην αρτιότερη παρουσίαση της Μεταπτυχιακής Διατριβής και δεν εμφανίζονται παραπάνω. 2

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Γενικά Είναι γνωστό ότι προβλήματα κυκλοφοριακού κορεσμού και άναρχης στάθμευσης ταλανίζουν συχνότατα τις σύγχρονες πόλεις. Τα δύο κύρια αίτια των προβλημάτων αυτών συνδέονται αφενός με την ανάγκη του ανθρώπου για μετακίνηση ως απόρροια της βελτίωσης του βιοτικού του επιπέδου στις αναπτυσσόμενες κοινωνίες (αύξηση δεικτών ιδιοκτησίας ιδιωτικών μέσων μετακίνησης) και αφετέρου με την έλλειψη επαρκών υποδομών για την κάλυψη της ανάγκης αυτής. Με απλά λόγια το πρόβλημα αυτό μπορεί να περιγραφεί ως: πολλά οχήματα περιορισμένος χώρος. Εν μέρει ως λύση στα προβλήματα αυτά υπάρχει η τάση περισσότεροι πολίτες να στρέφονται στα μηχανοκίνητα δίκυκλα για τις καθημερινές τους μετακινήσεις, καθώς αυτά παρουσιάζουν σημαντική ευελιξία σε συνθήκες κυκλοφοριακού κορεσμού και η στάθμευση τους είναι σημαντικά ευκολότερη λόγω του βολικού, μικρού τους όγκου. Η τάση αυτή είναι γενικά ευπρόσδεκτη λόγω και του πιο οικολογικού χαρακτήρα των δικύκλων σε σχέση με τα συμβατικής τεχνολογίας αυτοκίνητα. Καθώς όμως το πρόβλημα της έλλειψης χώρου στάθμευσης παραμένει, τα δίκυκλα λόγω των αυτοκινήτων σταθμεύουν επάνω στα πεζοδρόμια και τελικά η προσδοκώμενη ωφέλεια από τη χρήση τους μετατρέπεται σε πρόβλημα για τους πεζούς, αφού δυσκολεύει την κίνηση των τελευταίων στα πεζοδρόμια ή του πεζόδρομους. Μπροστά στο φαινόμενο αυτό πολλές σύγχρονες πόλεις (συμπεριλαμβανομένης της Θεσσαλονίκης) αρχίζουν πιο εντατικά να υιοθετούν θεσμοθετημένη οργανωμένη στάθμευση αποκλειστικά για δίκυκλα, ως μέτρο που θα εξασφαλίζει για τα μεν δίκυκλα επαρκή χώρο στάθμευσης, για τους δε πεζούς την αποκλειστική χρήση των πεζοδρομίων και των πεζόδρομων. 3

1.2 Στόχοι και αντικείμενο της μεταπτυχιακής διατριβής Το αντικείμενο της Μεταπτυχιακής Διατριβής είναι η έρευνα, μελέτη, ανάλυση και εξαγωγή συμπερασμάτων και προτάσεων σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των υφιστάμενων χώρων οργανωμένης στάθμευσης για δίκυκλα στην περιοχή μελέτης που είναι το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Επιμέρους στόχοι της Μεταπτυχιακής Διατριβής είναι: - η διερεύνηση και αποτύπωση των διεθνών τάσεων και σύγχρονων πρακτικών στο θέμα της οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων, - η διερεύνηση, περιγραφή και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, όπως διαμορφώνεται με τη λειτουργία οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων. - Ο εντοπισμός προβλημάτων ή δυσλειτουργιών που ενδεχομένως συνοδεύουν την λειτουργία των χώρων αυτών ή προκαλούνται από τη λειτουργία τους. - Η αποτύπωση των αναγκών, εντυπώσεων και κινητικών συνηθειών των δικυκλιστών στο κέντρο της Θεσσαλονίκης σε σχέση με τη λειτουργία των χώρων οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων τους οποίους καλούνται να χρησιμοποιούν. - Η εξαγωγή συμπερασμάτων και η διατύπωση προτάσεων σχετικά με τη χωροθέτηση και λειτουργία των χώρων οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. 1.3 Μεθοδολογία και δομή της Μεταπτυχιακής Διατριβής Για την επίτευξη των στόχων της Μεταπτυχιακής Διατριβής κρίθηκε απαραίτητο να συλλεχθούν πρωτογενή στοιχεία για τους χώρους οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων και για τους χρήστες τους. Σε πρώτο στάδιο έγιναν ενδελεχείς επιτόπιες επισκέψεις στην περιοχή της μελέτης και σε κάθε χώρο οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων ξεχωριστά. Πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις δικύκλων σε κάθε χώρο στάθμευσης τόσο εντός των ιδίων των χώρων όσο και στη όμορη περιοχή κάθε χώρου, σε διαφορετικές ώρες, για την αξιολόγηση της λειτουργίας τους. Επίσης, πραγματοποιήθηκε έρευνα κινητικών συνηθειών και έρευνα δηλωμένων προτιμήσεων 4

υπό μορφή ερωτηματολογίου, σε δείγμα δικυκλιστών που κινούνται και σταθμεύουν στην περιοχή της μελέτης. Σε δεύτερο στάδιο έγινε η ανάλυση και επεξεργασία των πρωτογενών στοιχείων και προέκυψαν δευτερογενή στοιχεία και η ερμηνεία τους. Η Μεταπτυχιακή Διατριβή δομήθηκε ως εξής: πέρα από το παρόν πρώτο εισαγωγικό κεφάλαιο ακολουθεί στο δεύτερο κεφάλαιο εκτενής αναφορά σε βιβλιογραφικές πηγές, παραδείγματα από τη διεθνή εμπειρία, καθώς και προδιαγραφές και προτάσεις διεθνών οργανισμών για την εξοικείωση του αναγνώστη με το θέμα της οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων. Στο τρίτο κεφάλαιο συζητείται διεξοδικά η υφιστάμενη κατάσταση στην περιοχή της μελέτης τόσο περιγραφικά όσο και βάσει της ερμηνείας των δεδομένων που συλλέχθηκαν. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται η ανάλυση των δεδομένων και η αξιολόγηση τους. Στο πέμπτο κεφάλαιο ακολουθούν προτάσεις βάσει της αξιολόγησης των δεδομένων που προηγήθηκε και τέλος στο έκτο κεφάλαιο εξάγονται τελικά συμπεράσματα και παρατίθενται σχόλια. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ ΔΙΚΥΚΛΩΝ ΔΙΕΘΝΩΣ 2.1 Εισαγωγή Τα δίκυκλα δε διαφέρουν από τα αυτοκίνητα σε ότι αφορά στην ανάγκη να σταθμεύσουν με το που θα φτάσουν στον προορισμό τους. Και όμως γενικά διατίθεται ανεπαρκής χώρος αποκλειστικής και ασφαλούς στάθμευσης για αυτά. Οι δικυκλιστές είναι επίσης και καταναλωτές και επομένως η διαθεσιμότητα χώρων στάθμευσης επηρεάζει τον τελικό προορισμό τους. Στην κατηγορία των μηχανοκίνητων δικύκλων εμπίπτουν μοτοποδήλατα, σκούτερ και όλων των ειδών οι μοτοσικλέτες. Έχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις για στάθμευση που συχνά διαφέρουν από αυτές των αυτοκινήτων. Η Λευκή Βίβλος Μια Νέα Μεταχείριση Στις Μεταφορές : Καλύτερα Για Όλους - DETR 1998 αναφέρει πως οι τοπικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη στάθμευση των δικύκλων στις μελέτες μεταφορών που εκπονούν. Η FEMA (Federation of Europen Motorcyclists Association), μέλος της οποίας είναι και η ελληνική ΜΟΤ.Ο.Ε. (Μοτοσυκλετιστική Ομοσπονδία Ελλάδας) και κατ επέκταση ο Μ.Ο.Θ. (Μοτοσυκλετιστικός Όμιλος Θεσσαλονίκης), ζητά επαρκείς χώρους στάθμευσης, αποκλειστικής χρήσης από δίκυκλα, που θα παρέχονται από τις τοπικές αρχές και θα είναι φυλασσόμενοι και δωρεάν. Η προσφορά χώρου στάθμευσης για τα δίκυκλα δεν είναι αναπτυγμένη στον επιθυμητό βαθμό. Το φαινόμενο αυτό ισχύει και στην περίπτωση του Εμπορικού Τριγώνου της Αθήνας. Οι ίδιοι οι δικυκλιστές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε κάθε σχεδιασμό που λαμβάνει υπόψη μετακινήσεις από και προς την εργασία, ψυχαγωγία κ.λπ. Παρομοίως θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες των κατοίκων για στάθμευση δικύκλων σε περιοχές ή ζώνες με ελεγχόμενη στάθμευση. Επιπλέον θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η προσφορά θέσεων σε μεταφορικούς σταθμούς για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων που γίνονται με περισσότερα του ενός μεταφορικά μέσα. 6

Συγκεκριμένα οι εκστρατείες ενημέρωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση του κοινού να χρησιμοποιεί περισσότερο βιώσιμα μέσα μεταφοράς όπως το λεωφορείο και ο αστικός σιδηρόδρομος. Για την ενθάρρυνση των αυτοκινητιστών προς την επιλογή τέτοιων μέσων συχνά κατασκευάζονται σταθμοί αυτοκινήτων σε σιδηροδρομικούς σταθμούς και ορισμένες φορές στα όρια των κέντρων πόλεων (park and ride). Αν πρόκειται και οι δικυκλιστές να στρέφονται προς το λεωφορείο και το τρένο οι χώροι park and ride θα πρέπει να είναι παράλληλα εφοδιασμένοι και με ποιοτικούς χώρους στάθμευσης δικύκλων. Γενικά οι δικυκλιστές δεν έχουν αντίρρηση να πληρώσουν ένα λογικό αντίτιμο για ασφαλείς χώρους στάθμευσης που είναι εφοδιασμένοι με εγκαταστάσεις όπως φοριαμούς για τη φύλαξη του προστατευτικού τους εξοπλισμού. Τα έσοδα αυτά θα μπορούσαν να διατίθενται για τα έξοδα συντήρησης. Όμως τα δίκυκλα θα πρέπει να απαλλάσσονται από χρεώσεις σε χώρους στάθμευσης, όπου δεν έχουν προβλεφθεί τέτοιες ειδικές υπηρεσίες. Επίσης θα πρέπει να εξαιρούνται από οποιεσδήποτε άλλες οδικές χρεώσεις. Αυτό δικαιολογείται από πλευράς στρατηγικής, καθώς τα δίκυκλα παρουσιάζουν πλεονεκτήματα έναντι των αυτοκινήτων (ειδικά αυτών με μοναδικό επιβάτη τον οδηγό) στο πρόβλημα της κυκλοφοριακής συμφόρησης. Στο Λονδίνο τα μηχανοκίνητα δίκυκλα μπορούν να εισέρχονται στην Κεντρική Ζώνη Χρέωσης Συμφόρησης χωρίς χρέωση. Οι χάρτες απεικόνισης χώρων στάθμευσης για δίκυκλα μπορεί να είναι χρήσιμοι ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες πόλεις. Στο Λονδίνο πρόσφατα παρήχθη ένας τέτοιος χάρτης από εταιρία κατασκευής δικύκλων. Αυτή είναι μια καλή εναλλακτική πρόταση ιδιαίτερα στις περιοχές όπου οι τοπικές αρχές δεν είναι προετοιμασμένες να παράγουν οι ίδιες χάρτη απεικόνισης των χώρων στάθμευσης (λόγω τεχνικών δυσκολιών ή κόστους). Τέλος σημειώνεται ότι το ύψος των προστίμων που επιβάλλονται στα δίκυκλα θα πρέπει να είναι χαμηλότερο από άλλα οχήματα που προκαλούν μεγαλύτερη όχληση. 7

2.2 Πλεονεκτήματα των δικύκλων Τα πλεονεκτήματα των μηχανοκίνητων δικύκλων είναι εν δυνάμει πολλά. Για παράδειγμα πλεονεκτούν σε μετακινήσεις υπό συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μετρίαση του προβλήματος του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς είναι συγκριτικά φθηνά και σε αρκετές χώρες επιτρέπεται η χρήση τους από την ηλικία των δεκαέξι ή δεκατεσσάρων ετών. Αυτό σημαίνει ότι και έφηβοι μπορούν να τα χρησιμοποιούν για την μετακίνηση προς το σχολείο (ή την εργασία) όταν οι αποστάσεις είναι μεγάλες για να διανυθούν με τα πόδια ή με το ποδήλατο ή όταν το δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς είναι περιορισμένο ή ανύπαρκτο. Τα δίκυκλα είναι ακόμα ιδιαίτερα οικονομικά στην κατανάλωση χώρου. Είναι δυνατόν να σταθμεύσουν ως και επτά δίκυκλα σε μια θέση που καταλαμβάνει ένα αυτοκίνητο. Τα μηχανοκίνητα δίκυκλα εμπίπτουν στα όρια εκπομπών Euro 2 EC που ισχύουν από το 2003 και σίγουρα θα εμπίπτουν και στα όρια Euro 3 EC που αναμένονται το 2007 και θα επιφέρουν περαιτέρω μείωση στα όρια εκπομπών για τα δίκυκλα, με εξομοίωση των ορίων με αυτά που ισχύουν σήμερα για τα καταλυτικά οχήματα. Καθώς όμως τα δίκυκλα είναι σε θέση να παρουσιάσουν καλύτερες τιμές εκπομπών σε συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης από άλλα οχήματα, στην πράξη εμφανίζονται να υπερέχουν. 2.3 Μειονεκτήματα Περιορισμοί Τα δίκυκλα συχνά αναφέρονται ως υπεύθυνα για ηχορύπανση, αλλά από τα μέσα της δεκαετίας του 90 όλα τα καινούργια δίκυκλα εμπίπτουν σε όρια θορύβου που μάλιστα έγιναν πιο αυστηρά υπό το EC Type Approval το 1999. Επιπλέον υπάρχουν κανονισμοί για την αντικατάσταση των εξατμίσεων ώστε να είναι συμβατές κατά CE ή BSI για όλα τα δίκυκλα σε κυκλοφορία. Πάντως η ηχορύπανση είναι πρωτίστως θέμα επιβολής. Η οδική ασφάλεια είναι ένα ζωτικής σημασίας θέμα για τα δίκυκλα. Οι δικυκλιστές είναι από τους πιο ευάλωτους μετακινούμενους, αλλά γενικά υπάρχει πτωτική τάση των θανατηφόρων ατυχημάτων. 8

Τα δίκυκλα μπορούν να μεταφέρουν ένα ή δύο άτομα και έχουν περιορισμένο χώρο για αποσκευές. Είναι ακατάλληλα για αδύναμα άτομα ή άτομα με αναπηρίες. Η έκθεση στις καιρικές συνθήκες είναι ένα ζήτημα, αλλά υπάρχει ευρεία γκάμα αδιάβροχου εξοπλισμού και ρουχισμού για δικυκλιστές. Μερικά δίκυκλα είναι εφοδιασμένα με στοιχειώδη σκέπαστρα. 2.4 Ορθές πρακτικές στη στάθμευση δικύκλων Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται συνοπτικά ο αντίκτυπος που έχουν οι οργανωμένοι χώροι στάθμευσης δικύκλων στον σχεδιασμό των μεταφορών σε τοπικό επίπεδο: Πίνακας 1: Αντίκτυπος οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων Πρόσβαση Η αύξηση της παροχής χώρων οργανωμένης στάθμευσης για δίκυκλα βελτιώνει την ισορροπία μεταξύ των μέσων μεταφοράς (modal split) και κατ ουσία την πρόσβαση των δικυκλιστών σε κέντρα πόλεων και άλλες κεντρικές τοποθεσίες, όπου είναι απαραίτητοι χώροι στάθμευσης. Συμφόρηση Οι μοτοσικλέτες καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο στο δρόμο και μπορούν να φιλτράρουν δια μέσου σταματημένης ή αργής κυκλοφορίας οχημάτων. Η αυξημένη διάθεση οργανωμένων χώρων στάθμευσης για δίκυκλα θα συμβάλλει στην ενθάρρυνση εκείνων που επιλέγουν τις μοτοσικλέτες ως εναλλακτικό μέσο μετακίνησης. Περιβάλλον Γενικά, οι μοτοσικλέτες παράγουν λιγότερες εκπομπές CO2 σε σχέση με τα αυτοκίνητα και καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο. Όμως, η ηχορύπανση είναι ένα ζήτημα που μπορεί να διογκωθεί με την αύξηση του αριθμού των δικύκλων σε κυκλοφορία. Οδική ασφάλεια Η αυξημένη διάθεση σωστά σχεδιασμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων αυξάνει την ασφάλεια παρά και εκτός των οδών. Συντήρηση Οι εγκαταστάσεις στάθμευσης απαιτούν μικρή ετήσια συντήρηση μετά την εγκατάστασή τους. Ορισμένα υλικά μπορεί να φθαρούν και να χρειάζονται επιδιόρθωση ή αντικατάσταση. Οι άσπρες διαγραμμίσεις χρειάζονται συντήρηση. Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] 9

2.5 Σκοπός των οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων Ο αριθμός των μοτοσικλετών αυξάνει και μαζί του αυξάνει η ζήτηση για χώρους στάθμευσης σε κέντρα πόλεων, σχολεία, πανεπιστήμια και άλλους χώρους όπως εργασίας ή ψυχαγωγίας. Η μη προσφορά οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων θα έχει ως αποτέλεσμα τη διόγκωση του φαινομένου της άναρχης στάθμευσης σε πεζοδρόμια, πλατείες, πεζοδρόμους κ.λπ. 2.6 Τύποι οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων Στις επόμενες φωτογραφίες παρουσιάζονται ορισμένοι διαδεδομένοι τύποι οργανωμένης στάθμευσης δικύκλων. Στην Φωτογραφία 1 παρουσιάζεται ένας επί της οδού οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων για μονές μοτοσικλέτες. Μπορεί να διατίθεται με ή χωρίς σύστημα ασφάλισης της μοτοσικλέτας. Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Φωτογραφία 1: Οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων για μονές μοτοσικλέτες Στη Φωτογραφία 2 παρουσιάζεται χώρος στάθμευσης δικύκλων με χαμηλού ύψους, συνεχή βέργα ασφάλισης δικύκλων, εγκατεστημένη στο εμπρός μέρος του πεζοδρομίου για την εξυπηρέτηση χώρου στάθμευσης δικύκλων επί της οδού. 10

Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Φωτογραφία 2: Βέργα ασφάλισης επί πεζοδρομίου Στη Φωτογραφία 3 παρουσιάζεται χώρος στάθμευσης δικύκλων επί της οδού με χαμηλού ύψους βέργα ασφάλισης των δικύκλων, ως τμήμα του προστατευτικού κιγκλιδώματος των πεζών. Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Φωτογραφία 3: Βέργα ασφάλισης ως τμήμα του προστατευτικού κιγκλιδώματος πεζών 11

Στη Φωτογραφία 4 παρουσιάζεται ένας εκτός οδού χώρος στάθμευσης δικύκλων με μπάρες ασφάλισης. Πρόκειται για παρόμοιο τύπο με τις μπάρες ασφάλισης ποδηλάτων αλλά συχνά στο μισό μέγεθος Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Φωτογραφία 4: Εκτός οδού μπάρες ασφάλισης Στη Φωτογραφία 5 παρουσιάζεται χώρος στάθμευσης με σημεία αγκίστρωσης επί του εδάφους (κρίκοι). Μπορεί να αποτελούν εξοπλισμό χώρου στάθμευσης που βρίσκεται είτε εκτός είτε επί της οδού. Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Φωτογραφία 5: Σημεία αγκίστρωσης επί του εδάφους 12

2.7 Σήμανση Η σήμανση είναι απαραίτητη για όλους τους οργανωμένους χώρους στάθμευσης ανεξαιρέτως. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθούν κάποιοι από τους παρακάτω τύπους σημάτων ή παραλλαγές τους: Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Σχήμα 1: Χώρος στάθμευσης για μονές μοτοσικλέτες Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Σχήμα 2: Στάθμευση για κατόχους κάρτας κατοίκων ή πληρωμένης βραχυχρόνιας στάθμευσης 13

Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Σχήμα 3: Περιορισμοί στο χρονικό διάστημα στάθμευσης και στην περίοδο επιστροφής (απαραίτητη η προσθήκη του συμβόλου της μοτοσικλέτας) 2.7.1 Κριτήρια για τη σήμανση Για χώρους στάθμευσης ως 30 μέτρα: ένα σήμα τοποθετημένο περίπου στο μέσο του χώρου στάθμευσης. Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Για χώρους στάθμευσης πάνω από 30 μέτρα: ένα σήμα τοποθετημένο περίπου στα 5 μέτρα από κάθε άκρο του χώρου και επιπλέον ενδιάμεσα σήματα ώστε να μην υπάρχει απόσταση μεγαλύτερη από 30 μέτρα μεταξύ δύο σημάτων. Τα σήματα καλό είναι ακόμα να φέρουν κάποιου είδους υπενθύμιση προς τον δικυκλιστή να μην ξεχάσει να ασφαλίσει το όχημά του. «Κλείδωσε το ή Χάσε το» είναι μια καλή υπενθύμιση. Το κόστος των σημάτων αυτών θα μπορούσε να καλυφθεί από χορηγούς. 2.7.2 Διαγράμμιση Εφόσον χρησιμοποιείται κατάλληλη σήμανση, η διαγράμμιση δεν είναι υποχρεωτική. Σε καμία περίπτωση δε μπορεί να αντικαταστήσει τη σήμανση αλλά μπορεί να τη συνοδεύει. Για τις ανάγκες τις διαγράμμισης μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιο λεκτικό όπως: ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΜΟΤΟΣΙΚΛΕΤΕΣ. Η εφαρμογή της διαγράμμισης μπορεί να γίνει όπως στον οργανωμένο χώρο στάθμευσης δικύκλων της Φωτογραφίας 1. 14

2.8 Γενικοί κανόνες καλού σχεδιασμού Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Οι χώροι στάθμευσης για δίκυκλα θα πρέπει να βρίσκονται κοντά στον προορισμό του δικυκλιστή και να είναι καθαροί, ασφαλείς και φυλασσόμενοι. Θα πρέπει να παρέχονται συστήματα ασφάλισης του δικύκλου είτε στο επίπεδο του εδάφους είτε υπερυψωμένα, όπου αυτό είναι δυνατόν. Τα κάθε τύπου συστήματα ασφάλισης του δικύκλου δε θα πρέπει να εγκυμονούν κίνδυνο ατυχήματος για τους πεζούς. Η ευελιξία των δικύκλων συχνά επιτρέπει στον αναβάτη τους να σταθμεύει πλησιέστερα στον τελικό του προορισμό από όσο θα ήταν δυνατόν με ένα αυτοκίνητο. Αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη σχεδίαση των χώρων στάθμευσης δικύκλων. Αν, παραδείγματος χάρη, ένας χώρος στάθμευσης χωροθετηθεί περιμετρικά του κέντρου μιας πόλης αλλά οι δικυκλιστές μπορούν να εισέλθουν σε περιοχές εντός του κέντρου, τότε προφανώς θα προτιμήσουν να σταθμεύσουν στο κέντρο έστω και άναρχα. Κάθε χώρος στάθμευσης θα πρέπει κατ ελάχιστο να προσφέρει έξι θέσεις. Δεδομένου ότι τα δίκυκλα είναι πιο ευάλωτα σε κλοπή, οι δικυκλιστές είναι πιο σίγουροι όταν σταθμεύουν σε μεγαλύτερους χώρους στάθμευσης. Αυτό δε μπορεί να εξασφαλιστεί αν οι χώροι στάθμευσης είναι μικροί και διασκορπισμένοι σε διάφορα σημεία. Οι χώροι στάθμευσης θα πρέπει να είναι καθαροί και δεν πρέπει να είναι απομονωμένοι. Περιβάλλοντες τοίχοι και θάμνοι πρέπει να αποφεύγονται, καθώς μπορεί να προσφέρουν κάλυψη σε πιθανούς κλέφτες / βανδαλισμούς κ.λπ. Όπου αυτό είναι δυνατόν, οι χώροι στάθμευσης θα πρέπει να τοποθετούνται στην ακτίνα κάμερας κλειστού κυκλώματος. Τα όρια των χώρων στάθμευσης εκτός οδού θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα είτε μέσω των συστημάτων ασφάλισης είτε μέσω αλλαγής υλικού στην επιφάνεια του χώρου. Όταν κανένα από τα παραπάνω δε μπορεί να πραγματοποιηθεί τότε η διαγράμμιση είναι ένας εναλλακτικός τρόπος διάκρισης των ορίων. 15

Όπου παρέχονται επί της οδού χώροι στάθμευσης δικύκλων αυτοί θα πρέπει να είναι σε σημεία όπου ο δικυκλιστής μπορεί να σταθμεύσει, να κατεβεί από το δίκυκλο και να το ασφαλίσει χωρίς να θίγεται η οδική ασφάλεια. Σε περιπτώσεις έλλειψης αστυνόμευσης, καλό είναι οι χώροι στάθμευσης δικύκλων επί της οδού να είναι εφοδιασμένοι με κάποιου είδους εμπόδιο που θα εμποδίζει τα αυτοκίνητα να σταθμεύσουν εντός του χώρου ή να παρακωλύουν την είσοδο και έξοδο. Οι χώροι στάθμευσης δε θα πρέπει να τοποθετούνται κάτω από δέντρα ώστε να μην λερώνονται τα δίκυκλα από τα πουλιά και οι σκιές των δέντρων να μην αυξάνουν τις πιθανότητες κλοπής. Οι χώροι στάθμευσης δε θα πρέπει να βρίσκονται πάνω από σχάρες υπονόμων όπου μπορεί να πέσουν και να χαθούν κλειδιά ή άλλα αντικείμενα. Οι χώροι στάθμευσης δικύκλων θα πρέπει να περιλαμβάνονται στα σήματα καθοδήγησης στα σημεία εισόδου στο κέντρο της πόλης, όπου αυτό είναι δυνατόν. Για τη σύνδεση με τα λεωφορεία και τα τρένα θα πρέπει να παρέχονται χώροι στάθμευσης δικύκλων σε σταθμούς. Σαν γενικός κανόνας θα πρέπει να προβλέπεται 1 θέση στάθμευσης δικύκλου για κάθε 20 θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων (5% του συνόλου). Κάθε θέση στάθμευσης μοτοσικλέτας θα πρέπει ιδεατά να είναι 2.8 x 1.3 μέτρα ώστε να μπορεί να φιλοξενήσει κάθε τύπο δικύκλου. Σε περιοχές με υψηλή ζήτηση για στάθμευση δικύκλων συνιστάται μόνο η διάκριση των ορίων του χώρου και όχι της κάθε θέσης ξεχωριστά. Αυτό επιτρέπει την πιο αποτελεσματική χρήση του διαθέσιμου χώρου, καθώς κάθε δίκυκλο ανεξάρτητα από το μέγεθός του καταλαμβάνει χώρο όχι μεγαλύτερο από το απολύτως απαραίτητο. Γενικά αυτή η πρακτική είναι πολύ διαδεδομένη στους χώρους στάθμευσης δικύκλων. Η επιφάνεια των χώρων στάθμευσης θα πρέπει να επιθεωρείται για τον έλεγχο της κατάστασης και των ζημιών που ίσως έχει υποστεί κάθε 6 μήνες. Κακής 16

ποιότητας ασφαλτόστρωμα μπορεί να μαλακώσει σε ζεστό καιρό και να προκληθεί βύθιση της βάσης και ανατροπή του δικύκλου. Οι χώροι στάθμευσης επί της οδού θα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε ο πίσω τροχός του δικύκλου να βρίσκεται στην άκρη του πεζοδρομίου και ο μπροστά τροχός προς την οδό. Αυτό, όχι μόνο εξοικονομεί χώρο αλλά επιτρέπει και στα δίκυκλα να σταθμεύουν αντίθετα στην κλίση της οδού, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες ανατροπής του δικύκλου. Πηγή: [Jack Roberts, Motorcycle Parking Good Practice Guide, Surrey 2007] Σχήμα 4: Ορθή σχεδίαση χώρου στάθμευσης επί της οδού 2.9 Εκτίμηση προσφοράς και ζήτησης Για την αποτίμηση της προσφοράς και της ζήτησης για στάθμευση δικύκλων σε κέντρα πόλεων και άλλες σημαντικές τοποθεσίες είναι ζωτικής σημασίας οι τοπικές αρχές να παρακολουθούν τον αριθμό των δικύκλων που σταθμεύουν επίσημα (σε οργανωμένους χώρους) και ανεπίσημα (εκτός οργανωμένων χώρων, σε πεζοδρόμια κ.λπ.). Η οπτική αποτίμηση μπορεί να καθορίσει, αν επιπλέον θέσεις στάθμευσης είναι απαραίτητες. Αρχικά τέτοιες εκτιμήσεις θα πρέπει να περιορίζονται σε κέντρα πόλεων και άλλες σημαντικές τοποθεσίες κατά τις ώρες αιχμής των τοποθεσιών αυτών. 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 3.1 Η περιοχή μελέτης και η κατάσταση σε αυτή Η περιοχή της μελέτης είναι το κέντρο της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα το κομμάτι της πόλης που περικλείουν οι οδοί Αγγελάκη, Εθνικής Αμύνης, Αγίου Δημητρίου, Διοικητηρίου, Δωδεκανήσου, Λεωφόρου Νίκης. Το τμήμα αυτό της πόλης που αποτελεί την καρδιά ολόκληρου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος παρουσιάζει ποικιλία χρήσεων γης (αγορά, εμπόριο, υπηρεσίες, κατοικία, βιοτεχνία κ.λπ.). Καθημερινά το κέντρο κατακλύζεται από μεγάλο αριθμό Ι.Χ. αυτοκινήτων και δικύκλων με αποτέλεσμα την εμφάνιση μόνιμου χαρακτήρα κυκλοφοριακών προβλημάτων που με την πάροδο του χρόνου επιδεινώνονται. Λόγω της έλλειψης χώρου η άναρχη στάθμευση τόσο των Ι.Χ. αυτοκινήτων όσο και των δικύκλων είναι συνηθισμένο φαινόμενο, με τα δίκυκλα να σταθμεύουν κατά κύριο λόγο επί του πεζοδρομίου. Η χρήση δικύκλων για τις καθημερινές μετακινήσεις στην πόλη είναι πολύ διαδεδομένη, δεδομένης της ευελιξίας που τα δίκυκλα έχουν έναντι των Ι.Χ. αυτοκινήτων, ιδιαίτερα σε συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης. Οι Δημοτικές Αρχές έχουν εγκαθιδρύσει ειδικούς χώρους στάθμευσης σε διάφορα σημεία της πόλης για αποκλειστική χρήση από τα δίκυκλα. Προς το παρόν (έτος 2007), για την εξυπηρέτηση των δικυκλιστών λειτουργούν στην περιοχή μελέτης 25 τέτοιοι χώροι διαφορετικών χαρακτηριστικών. Τα χαρακτηριστικά τους διαφέρουν ως προς τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τους, τη χωρητικότητα, τη χωροθέτηση, την ύπαρξη ή όχι ειδικής σήμανσης, την ευκολία εντοπισμού τους, την προσβασιμότητα κ.λπ. Στο Σχήμα 5 παρατίθεται εποπτικός χάρτης όλων των υφιστάμενων οργανωμένων χώρων στάθμευσης στην περιοχή της μελέτης. 18

19

3.2 Διαπιστωμένα προβλήματα Από τις επιτόπου επισκέψεις και παρατηρήσεις στους οργανωμένους χώρους στάθμευσης δικύκλων και στις όμορες προς αυτούς περιοχές (από Νοέμβριο 2006 ως Φεβρουάριο 2007) διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα προβλήματα: Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ προσφοράς θέσεων οργανωμένης στάθμευσης για δίκυκλα και ζήτησης για αυτές, εις βάρος της ζήτησης. Η σήμανση των χώρων στάθμευσης δικύκλων είναι ελλιπής. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει παντελής απουσία σήμανσης. Όπου υπάρχει σήμανση, χρησιμοποιείται η πινακίδα PΔΙΚΥΚΛΩΝ για τον καθορισμό της αρχής και του τέλους του χώρου στάθμευσης που σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύεται από επιπλέον πληροφορία για τα μέτρα που προσφέρονται (π.χ. 15Μ). Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει σήμανση επί κεντρικών οδών (π.χ. Τσιμισκή, Μητροπόλεως) που να προειδοποιεί τους δικυκλιστές ότι στην επόμενη κάθετο οδό διατίθεται χώρος στάθμευσης δικύκλων. Οι περισσότεροι από τους χώρους στάθμευσης χωροθετούνται επί μικρών τοπικών οδών με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν συμπτωματικός ο εντοπισμός τους (άρα και η χρήση τους) από τους δικυκλιστές. Η χωροθέτηση των χώρων συχνά γίνεται ακριβώς επί διασταυρώσεων οδών με φωτεινό σηματοδότη και διάβαση πεζών με αποτέλεσμα την αναπόφευκτη συνεχή εμπλοκή των δικυκλιστών με διερχόμενα Ι.Χ. και πεζούς κατά την είσοδο και έξοδό τους από τον χώρο στάθμευσης και τον ορατό κίνδυνο ατυχημάτων. Σε μια περίπτωση (Βενιζέλου Ιουστινιανού) ο χώρος στάθμευσης των δικύκλων είναι μοιρασμένος εκατέρωθεν στάσης λεωφορείου γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες πρόκλησης ατυχήματος μεταξύ δικυκλιστή και χρήστη Μ.Μ.Μ. που κατεβαίνει από το λεωφορείο. Η χρήση υλικών για τη χωροθέτηση των χώρων διαφέρει από χώρο σε χώρο. Σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιείται κίτρινο τουβλάκι επί του καταστρώματος της οδού, αλλού μπάρες, αλλού μεταλλικές ράβδοι και αλλού μόνο διαγράμμιση. Η έλλειψη μιας ενιαίας αντιμετώπισης στη χρήση των υλικών προκαλεί σύγχυση στους δικυκλιστές και δυσχεραίνει τον εντοπισμό των χώρων. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις 20

απώλειας ωφέλιμου χώρου και θέσεων στάθμευσης εξαιτίας του τρόπου τοποθέτησης των υλικών αυτών. Είναι συχνότατο το φαινόμενο της κατάληψης μιας ή περισσοτέρων θέσεων εντός του χώρου στάθμευσης από κάδους απορριμμάτων του Δήμου Θεσσαλονίκης. Η προσπάθεια εξεύρεσης οποιασδήποτε θέσης στάθμευσης ωθεί τους αυτοκινητιστές να μετακινούν τους κάδους εντός των χώρων στάθμευσης δίκυκλων ώστε να εξοικονομήσουν τον επιθυμητό χώρο. Σε ορισμένες περιπτώσεις η κατάληψη αυτή γίνεται με «νόμιμο» τρόπο, αφού ο Δήμος Θεσσαλονίκης δεσμεύει με ειδικούς πασσάλους ένα τμήμα του χώρου στάθμευσης για την τοποθέτηση των κάδων. Η συνύπαρξη αυτή των κάδων με τους δικυκλιστές πέρα από το αρνητικό μήνυμα που και επίσημα αποστέλλει, δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα τόσο στους δικυκλιστές όσο και στα συνεργεία αποκομιδής απορριμμάτων του Δήμου, με εγκλωβισμό κάδων ή πιθανό κίνδυνο ζημιάς στα σταθμευμένα δίκυκλα κατά την αποκομιδή των απορριμμάτων. Συχνά παρατηρείται ο αποκλεισμός της πρόσβασης των χώρων στάθμευσης δικύκλων από σταθμευμένα Ι.Χ. αυτοκίνητα. Έτσι η είσοδος και έξοδος στο χώρο στάθμευσης από τα δίκυκλα είναι δυνατή μόνο με ελιγμούς επί του πεζοδρομίου ή αδύνατη. Είναι αυτονόητο ότι το φαινόμενο αυτό αποθαρρύνει τους δικυκλιστές από τη χρήση των οργανωμένων χώρων στάθμευσης. Σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει το φυσικό εμπόδιο για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα (τουβλάκι ή μπάρες), υπάρχει κατάληψη του ίδιου του χώρου στάθμευσης από τα Ι.Χ. αυτοκίνητα (οδός Παλαμά 21). Υπάρχει ανεπαρκής μέριμνα για την εγκατάσταση σταθερών πακτωμένων υλικών για το κλείδωμα των δικύκλων με αρνητικό αντίκτυπο στην ελκυστικότητα λόγω ασφάλειας από κλοπή των χώρων αυτών. Στα σημεία πάντως που έχουν τοποθετηθεί μπάρες αντί για τουβλάκι, η ασφάλιση του δικύκλου μπορεί να γίνει στις ίδιες τις μπάρες. Είναι φανερό ότι οι χώροι στάθμευσης για δίκυκλα δεν χωροθετούνται βάσει μιας ενιαίας στρατηγικής ή κυκλοφοριακής μελέτης αλλά αποσπασματικά, σε διαφορετικές περιόδους και με πρόχειρο τρόπο. Ως αποτέλεσμα μια μη επιθυμητή εικόνα στους χώρους αυτούς είναι διάχυτη σχεδόν για το σύνολο αυτών. 21

3.3 Αναλυτική περιγραφή των υφιστάμενων οργανωμένων χώρων στάθμευσης δικύκλων Παρακάτω περιγράφονται αναλυτικά και σχολιάζονται οι 25 χώροι στάθμευσης δικύκλων που βρίσκονται στην περιοχή μελέτης. Στις περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο σημειώνονται οι επιτακτικές ενέργειες ειδικού ή γενικότερου χαρακτήρα που πρέπει να εκτελεστούν για τη βελτίωση της λειτουργίας του κάθε χώρου. Σημειώνεται ότι οι φωτογραφίες που παρατίθενται έχουν ληφθεί σε ημέρα αργίας και δεν είναι αντιπροσωπευτικές της ζήτησης. 3.3.1 Βενιζέλου Αγίου Μηνά Φωτογραφία 6: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Βενιζέλου Αγίου Μηνά Περιγραφή: Ο χώρος αυτός 26 θέσεων βρίσκεται επί της Βενιζέλου στο ύψος της Τσιμισκή (Φωτογραφία 6). Κατά τις ώρες αιχμής η κυκλοφοριακή συμφόρηση είναι εντονότατη και στις δύο εν λόγω οδούς. Η έλλειψη θέσεων στάθμευσης σε συνδυασμό με την υψηλή ζήτηση για αυτές δημιουργούν καθημερινά φαινόμενα άναρχης στάθμευσης με διπλές σειρές παρκαρισμένων αυτοκινήτων και παιχνίδι 22

«γάτας ποντικού» με τις αστυνομικές αρχές. Οι οδηγοί Ι.Χ. αυτοκινήτων δε διστάζουν να αποκλείσουν την πρόσβαση στο χώρο στάθμευσης των δικύκλων σταθμεύοντας τα αυτοκίνητα τους ακριβώς μπροστά στην είσοδο του χώρου. Η συχνότητα μάλιστα του φαινομένου φαίνεται να έχει αποθαρρύνει τους δικυκλιστές από το να αφήνουν τα οχήματα τους στο συγκεκριμένο χώρο λόγω του αυξημένου βαθμού δυσκολίας και επικινδυνότητας κατά την είσοδο και έξοδο από αυτόν (συνήθως έξοδος και είσοδος από το πεζοδρόμιο). Έτσι η ζήτηση για χρήση του χώρου από τους δικυκλιστές δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη και υπάρχει το ενδεχόμενο να μειωθεί περαιτέρω, αν δεν εφαρμοστούν κατάλληλα προστατευτικά μέτρα. Σε ότι αφορά στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του χώρου ο σχεδιασμός δεν είναι σωστός. Το πλάτος του χώρου είναι πολύ μεγαλύτερο (περίπου διπλάσιο) από το μήκος ενός μέσου δικύκλου και χάνεται πολύτιμος χώρος που δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί ούτε από τα δίκυκλα ούτε από τους πεζούς. Επιπλέον ο δήμος έχει εγκαταστήσει εντός του χώρου κάδο απορριμμάτων, ο οποίος είναι αδύνατο να περισυλλεγεί από τα συνεργεία καθαρισμού, όταν υπάρχουν σταθμευμένα δίκυκλα στο χώρο. Παρ όλα ταύτα, η τοποθεσία που έχει επιλεγεί για τη χωροθέτηση κρίνεται ικανοποιητική και αναμενόμενη. Επιτακτικές ενέργειες: α) αστυνόμευση για την αποφυγή του αποκλεισμού της πρόσβασης των δικύκλων στο χώρο από παράνομα σταθμευμένα Ι.Χ., β) επανασχεδιασμός του χώρου κατά τρόπο που δε θα δημιουργεί απώλεια χώρου. γ) απομάκρυνση του κάδου απορριμμάτων από το εσωτερικό του χώρου. 23

3.3.2 Βενιζέλου Ιουστινιανού Φωτογραφία 7: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Βενιζέλου Ιουστινιανού Περιγραφή: ο χώρος αυτός (Φωτογραφία 7), 14 θέσεων, βρίσκεται επί της οδού Βενιζέλου κοντά στη διασταύρωση της με την οδό Ιουστινιανού (πάνω από το ύψος της οδού Εγνατίας). Κατά τις ώρες λειτουργίας της αγοράς στο τμήμα αυτό της οδού Βενιζέλου η παράνομη στάση και στάθμευση των Ι.Χ. σε διπλή σειρά υποβιβάζουν την οδό Βενιζέλου σε οδό μίας λωρίδας. Η ζήτηση για στάθμευση είναι μεγάλη τόσο από τα Ι.Χ. αυτοκίνητα όσο και από τα δίκυκλα. Η χωροθέτηση που εφαρμόστηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι εσφαλμένη και επικίνδυνη. Ο χώρος στάθμευσης δικύκλων είναι μοιρασμένος εκατέρωθεν στάσης αστικού λεωφορείου. Δηλαδή το σημείο αναμονής των χρηστών του αστικού λεωφορείου υπό μορφή προεξοχής πεζοδρομίου, παρεμβάλλεται και διακόπτει τη συνέχεια του χώρου στάθμευσης των δικύκλων. Ο Κ.Ο.Κ. απαγορεύει τη στάθμευση για 12 μέτρα εκατέρωθεν στάσης αστικού λεωφορείου. Το πρόβλημα αυτό προκαλεί εμπλοκές μεταξύ των δικυκλιστών που θέλουν να εισέλθουν στο χώρο (και έχουν την προσοχή τους στραμμένη στον ελιγμό που πρέπει να κάνουν) και των πεζών που κατεβαίνουν συγχρόνως από το 24

αστικό λεωφορείο (εν γένει όχι υποψιασμένοι πως θα διέλθει όχημα μπροστά από τις θύρες του λεωφορείου). Επίσης από τις επιτόπου επισκέψεις στην περιοχή, αποκαλύπτεται η σαφής προτίμηση των δικυκλιστών να σταθμεύουν τα δίκυκλά τους νοτιότερα, πλησιέστερα στην οδό Εγνατία. Επιτακτικές ενέργειες: μετακίνηση του χώρου στάθμευσης μακριά από τη στάση του αστικού λεωφορείου για την αποφυγή ατυχημάτων και κατά προτίμηση πλησιέστερα στην οδό Εγνατία για την καλύτερη εξυπηρέτηση των δικυκλιστών. 3.3.3 Καρόλου Ντηλ Βασ. Ηρακλείου Φωτογραφία 8: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Καρόλου Ντηλ Βασ. Ηρακλείου Περιγραφή: Η οδός Βασ. Ηρακλείου καταλήγει να διασταυρώνεται (σε σχήμα Τ) με την οδό Καρόλου Ντηλ. Στο σημείο αυτό επί της οδού Καρόλου Ντηλ βρίσκεται η είσοδος της αυλής σχολικού κτιρίου (15 ο Γυμνάσιο). Το πεζοδρόμιο σε αυτό το σημείο έχει αρκετά μέτρα πλάτος, προς όφελος της ασφάλειας των μαθητών του σχολείου. Ο Δήμος έχει αποδώσει αυτό το φαρδύ κομμάτι του πεζοδρομίου στα δίκυκλα, τοποθετώντας στο πεζοδρομίου σχετική πινακίδα PΔ (Φωτογραφία 8). 25

Ουσιαστικά δεν πρόκειται για οργανωμένο χώρο στάθμευσης αλλά για νομιμοποίηση της άναρχης στάθμευσης επί του πεζοδρομίου, λόγω αδυναμίας εξεύρεσης λύσης στο πρόβλημα της στάθμευσης των περίπου 70 δικύκλων που καθημερινά συγκεντρώνονται στην τοποθεσία αυτή. Εφόσον ένας βασικός στόχος της δημιουργίας οργανωμένων χώρων στάθμευσης για δίκυκλα είναι (ή θα έπρεπε να είναι) ακριβώς να κατεβούν τα δίκυκλα από τα πεζοδρόμια, είναι φανερή η αντίφαση στην οποία έχουν περιπέσει οι Δημοτικές Αρχές στη συγκεκριμένη περίπτωση. Στο πολύ κεντρικό αυτό σημείο της πόλης η ζήτηση για στάθμευση δικύκλων είναι υψηλή και η δημιουργία οργανωμένου χώρου στάθμευσης κρίνεται επιτακτική. Επιτακτικές ενέργειες: κατασκευή οργανωμένου χώρου στάθμευσης δικύκλων περίπου 70 θέσεων, πλήρως διαχωρισμένου από το πεζοδρόμιο, στο συγκεκριμένο σημείο. 3.3.4 Καρόλου Ντηλ Μητροπόλεως και Κομνηνών Μητροπόλεως Φωτογραφία 9: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Καρόλου Ντηλ Μητροπόλεως 26

Φωτογραφία 10: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων Κομνηνών - Μητροπόλεως Περιγραφή: Οι συγκεκριμένοι οργανωμένοι χώροι στάθμευσης (Φωτογραφίες 9 και 10) περιγράφονται μαζί διότι μοιράζονται πολλά κοινά χαρακτηριστικά και αποτελούν ιδιότυπη περίπτωση χωροθέτησης. Είναι μεγάλης χωρητικότητας (60 και 42 θέσεων αντίστοιχα), και επιτυχημένοι με υψηλά ποσοστά πληρότητας (ως 70%). Όμως είναι χωροθετημένοι σε διασταυρώσεις με φωτεινό σηματοδότη και διάβαση πεζών, γεγονός που έρχεται σε σύγκρουση με τον Κ.Ο.Κ. Η κατασκευή τους είναι πανομοιότυπη. Τμήμα του πεζοδρομίου στις δύο από τις τέσσερις πλευρές της κάθε διασταύρωσης έχει δεσμευτεί για τη δημιουργία χώρων σχήματος ελλειψοειδών τομέων. Με τη χωροθέτηση αυτή, η είσοδος και έξοδος των δικυκλιστών από αυτούς τους χώρους μπορεί να γίνεται ελεύθερα από κάθε οδό. Στις διασταυρώσεις αυτές οι φωτεινοί σηματοδότες προηγούνται των χώρων στάθμευσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έκθεση των δικυκλιστών στη διερχόμενη κυκλοφορία κατά την έξοδο τους από το χώρο, διότι δεν έχουν οπτική πρόσβαση σε ένδειξη φωτεινού σηματοδότη. Τα υψηλά ποσοστά πληρότητας που οι χώροι αυτοί επιτυγχάνουν, φανερώνουν ότι η εκλογή της τοποθεσίας για την κατασκευή οργανωμένων χώρων στάθμευσης είναι ορθή. Το πρόβλημα, όμως, της ασφάλειας εκκρεμεί. Επιτακτικές ενέργειες: επανεξέταση συνολικά των διασταυρώσεων και εξεύρεση σχεδιαστικής λύσης για την ασφαλή και μη αντικρουόμενη προς τον Κ.Ο.Κ. ενσωμάτωση των χώρων στάθμευσης δικύκλων στις κατά τα άλλα επιτυχημένες αυτές τοποθεσίες. 27

3.3.5 Ι. Δραγούμη (Νίκης Οπλοποιού) Φωτογραφία 11: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Ι. Δραγούμη (Νίκης Οπλοποιού) Περιγραφή: ο χώρος αυτός (Φωτογραφία 11), 15 θέσεων, βρίσκεται επί της οδού Ι. Δραγούμη στο ύψος της Λεωφόρου Νίκης (κοντά στη θάλασσα). Σε αυτό το ύψος ο κινούμενος επί της Δραγούμη στα αριστερά του έχει την Πλατεία Ελευθερίας και στα δεξιά του τα Λαδάδικα. Η χωροθέτηση έγινε από την πλευρά της Πλατείας Ελευθερίας, λίγα μέτρα πριν το φωτεινό σηματοδότη που επιτρέπει την είσοδο στην Λεωφόρο Νίκης. Γενικά αυτού του τύπου οι χωροθετήσεις εγκυμονούν κίνδυνο ατυχήματος ιδιαίτερα στη διάρκεια του πορτοκαλί χρόνου: προπορευόμενο δίκυκλο ελαττώνει ταχύτητα με σκοπό να κάνει ελιγμό εισόδου στο χώρο στάθμευσης και ο οδηγός του Ι.Χ. αυτοκινήτου που ακολουθεί, σπεύδει να περάσει το σηματοδότη χωρίς να αντιληφθεί εγκαίρως τις προθέσεις του προπορευόμενου δικυκλιστή. Επίσης ο χώρος αυτός χαρακτηρίζεται από χαμηλά ποσοστά πληρότητας παρά τη σχετικά μεγάλη ζήτηση για στάθμευση από τους δικυκλιστές στην περιοχή. Ο λόγος είναι η μη επιτυχημένη εκλογή της τοποθεσίας, τόσο κοντά στη θάλασσα. Την ίδια ώρα, 28

περισσότεροι από 50 δικυκλιστές στην περιοχή, επιλέγουν να αφήνουν τα οχήματα τους στα πεζοδρόμια της οδού Ι. Δραγούμη, αλλά πλησιέστερα στην οδό Τσιμισκή, όπου η συγκέντρωση καταστημάτων και υπηρεσιών είναι πυκνότερη. Επιτακτικές ενέργειες: χωροθέτηση επί της οδού Δραγούμη, αλλά πλησιέστερα στην οδό Τσιμισκή (ενδεχομένως πλησίον της Τράπεζας της Ελλάδος) και μακριά από το φωτεινό σηματοδότη. Τριπλασιασμός των θέσεων που προσφέρονται. 3.3.6 Ρογκότη (Τσιμισκή) Περιγραφή: η οδός Ρογκότη είναι μικρού μήκους τοπική οδός που εκβάλλει στην οδό Τσιμισκή. Η πρόσβαση στον οργανωμένο χώρο στάθμευσης δικύκλων 13 θέσεων που παρουσιάζεται στη Φωτογραφία 12, γίνεται μόνο ακολουθώντας την πορεία Τσιμισκή Δραγούμη Μητροπόλεως - Ρογκότη. Ένας κινούμενος επί της οδού Τσιμισκή δικυκλιστής δε θα αντιληφθεί ότι υπάρχει κοντά του χώρος στάθμευσης δικύκλων. Παρά την κεντρικότητα της περιοχής, ο εντοπισμός του χώρου από τους Φωτογραφία 12: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Ρογκότη (Τσιμισκή) δικυκλιστές μπορεί να γίνει κυρίως τυχαία. Τα ποσοστά πληρότητας στο χώρο κυμαίνονται στο 60%. Θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερα δεδομένης της κεντρικότητας της περιοχής και της ζήτησης που μετρήθηκε, αν ο εντοπισμός του χώρου ήταν πιο εύκολος. 29

Επιτακτικές ενέργειες: σήμανση επί της οδού Τσιμισκή για την πληροφόρηση των δικυκλιστών της ύπαρξης οργανωμένου χώρου στάθμευσης επί της οδού Ρογκότη και της πορείας που πρέπει να ακολουθήσουν. Διανομή έντυπου ενημερωτικού υλικού (χάρτες) με τα σημεία της πόλης στα οποία λειτουργούν οργανωμένοι χώροι στάθμευσης για δίκυκλα. 3.3.7 Κατούνη Φωτογραφία 13: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Κατούνη Περιγραφή: ο χώρος αυτός (Φωτογραφία 13) βρίσκεται στην οδό Κατούνη λίγο πάνω από την οδό Τσιμισκή (άνω Λαδάδικα) και έναντι καταστήματος Εμπορικής Τράπεζας. Έχει χωρητικότητα 10 θέσεις και παρουσιάζει τα χαμηλότερα ποσοστά πληρότητας (13%). Οι βασικοί λόγοι για τη μη χρήση του χώρου είναι η δυσκολία εντοπισμού και η φτωχή προσβασιμότητα του. Η οδός Κατούνη είναι μονόδρομος και απαγορεύεται στους κινούμενους επί της οδού Τσιμισκή η στροφή δεξιά σε αυτήν. Έτσι η πρόσβαση στο χώρο με νόμιμο τρόπο μπορεί να γίνει μόνο μέσω των 30

στενών τοπικών οδών στα άνω Λαδάδικα. Ο εντοπισμός της θέσης είναι πολύ δύσκολος. Επιπλέον η ζήτηση για στάθμευση στη γύρω περιοχή δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή. Γενικά η εκλογή του συγκεκριμένου σημείου κρίνεται μη επιτυχημένη. Επιτακτικές ενέργειες: κατάργηση του υφιστάμενου χώρου και μετακίνηση του σε γειτονική οδό στην οποία επιτρέπεται η πρόσβαση από τους κινούμενους επί της οδού Τσιμισκή. Σήμανση επί της οδού Τσιμισκή που θα ενημερώνει τους δικυκλιστές για την ύπαρξη οργανωμένου χώρου στάθμευσης δικύκλων. 3.3.8 Ερμού (έναντι ΟΤΕ) Φωτογραφία 14: Ο οργανωμένος χώρος στάθμευσης δικύκλων στην οδό Ερμού (έναντι ΟΤΕ) Περιγραφή: ο χώρος αυτός (22 θέσεων) βρίσκεται επί της οδού Ερμού κοντά στη διασταύρωσή της με την οδό Καρόλου Ντηλ και έναντι των κεντρικών γραφείων του ΟΤΕ (Φωτογραφία 14). Λόγω της πολύ κεντρικής θέσης είναι χώρος με πολύ υψηλά ποσοστά πλήρωσης των θέσεων, έως και 95%. Η ζήτηση στην περιοχή είναι μεγάλη, καθώς άλλα 50 ως 80 δίκυκλα συγκεντρώνονται καθημερινά στη γύρω 31

περιοχή (η συντριπτική τους πλειοψηφία σταθμεύει πάνω στο πεζοδρόμιο). Για ένα τμήμα του χώρου διατίθενται και μπάρες για κλείδωμα με αλυσίδα και κάποιοι δικυκλιστές τις χρησιμοποιούν. Επιπλέον η χωροθέτηση δεν παρουσιάζει τρωτά σημεία ασφάλειας. Η εκλογή, λοιπόν, του συγκεκριμένου σημείου κρίνεται ιδανική. Όμως και εδώ κατά τις επιτόπου επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν, βρέθηκαν ένα ή περισσότερα παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα, που παρεμπόδιζαν την πρόσβαση των δικυκλιστών στο χώρο. Επίσης, βρέθηκε κάδος ανακύκλωσης εντός του χώρου (σύνηθες φαινόμενο, όπως φαίνεται και από άλλους χώρους στάθμευσης δικύκλων). Επιτακτικές ενέργειες: αστυνόμευση για την αποφυγή του αποκλεισμού της πρόσβασης στο χώρο από παράνομα σταθμευμένα Ι.Χ. αυτοκίνητα. Απομάκρυνση του κάδου ανακύκλωσης από το εσωτερικό του χώρου. Επέκταση του χώρου με προσφορά περισσότερων θέσεων στάθμευσης. 3.3.9 Αγίας Σοφίας 17 32