Ο ΚΑΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΚΟΣ Μαρία και Ιωσήφ Αυτή είναι η ιστορία του Ιησού και του αδελφού του Χριστού, του πώς γεννήθηκαν, του πώς έζησαν και του πώς ο ένας από αυτούς πέθανε. Ο θάνατος του άλλου δεν αποτελεί μέρος της ιστορίας. Όπως γνωρίζουν οι πάντες, η μητέρα τους ονομαζόταν Μαρία. Ήταν θυγατέρα του Ιωακείμ και της Άννας, ενός εύπορου, ευσεβούς και ηλικιωμένου ζευγαριού που δεν είχε κατορθώσει να αποκτήσει παιδιά, κι ας προσευχόταν γι αυτό θερμά. Θεωρούνταν ντροπή το γεγονός ότι ο Ιωακείμ δεν είχε απογόνους και ο ίδιος αισθανόταν έντονα αυτή την ντροπή. Η Άννα ήταν εξίσου δυστυχισμένη. Μια μέρα, είδε μια φωλιά σπουργιτιών σε μια δάφνη κι έκλαψε, γιατί ακόμα και τα πουλιά ή τα ζώα μπορούσαν να αποκτήσουν μικρά, ενώ εκείνη όχι. Τελικά, όμως, ίσως χάρη στη θέρμη των προσευχών τους, η Άννα συνέλαβε και μετά από εννέα μήνες γέννησε μια κόρη. Ο Ιωακείμ και η Άννα έδωσαν όρκο να την αφιερώσουν στον Κύριο και Θεό τους, οπότε την πήγαν στο ναό και την 9
φιλιπ πουλμαν πρόσφεραν στον αρχιερέα Ζαχαρία, ο οποίος τη φίλησε, την ευλόγησε και την έθεσε υπό τη φροντίδα του. Ο Ζαχαρίας ανέθρεψε το κορίτσι με πολλή στοργή κι εκείνη χόρευε για να τιμήσει τον Κύριο και όλοι την αγαπούσαν για τη χάρη και την απλότητά της. Όμως το κορίτσι μεγάλωσε, όπως μεγαλώνουν όλα τα παιδιά, και όταν έγινε δώδεκα χρόνων οι ιερείς στο ναό συνειδητοποίησαν πως πριν περάσει πολύς καιρός θα άρχιζε να αιμορραγεί κάθε μήνα. Αυτό, φυσικά, θα μίαινε τον ιερό εκείνο χώρο. Τι μπορούσαν να κάνουν; Είχαν αναλάβει την κηδεμονία της, δεν μπορούσαν να την πετάξουν έτσι απλά έξω. Έτσι, ο Ζαχαρίας προσευχήθηκε και ένας άγγελος του αποκάλυψε τι έπρεπε να γίνει. Έπρεπε να βρουν ένα σύζυγο για τη Μαρία, όμως έπρεπε να είναι αρκετά μεγαλύτερός της, ένας σταθερός και έμπειρος άντρας. Ένας χήρος θα ήταν ιδανική περίπτωση. Ο άγγελος έδωσε ακριβείς οδηγίες και υποσχέθηκε πως η επιλογή του κατάλληλου άντρα θα επιβεβαιωνόταν μέσα από ένα θαύμα. Ο Ζαχαρίας, λοιπόν, συγκέντρωσε όσους περισσότερους χήρους μπόρεσε να βρει. Ο καθένας θα έφερνε μαζί του από ένα ξύλινο ραβδί. Δώδεκα ή και περισσότεροι άντρες ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση, κάποιοι νέοι, άλλοι μεσήλικοι και άλλοι ηλικιωμένοι. Ανάμεσά τους ήταν κι ένας ξυλουργός, ονόματι Ιωσήφ. Σύμφωνα με τις οδηγίες που είχε λάβει, ο Ζαχαρίας μάζεψε όλα τα ραβδιά και προσευχήθηκε από πάνω τους προ- 10
Ο ΚΑΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΚΟΣ τού τα επιστρέψει στους κατόχους τους. Ο τελευταίος που πήρε πίσω το ραβδί του ήταν ο Ιωσήφ και, αμέσως μόλις το ξύλο άγγιξε το χέρι του, μεταμορφώθηκε σε λουλούδι. «Εσύ είσαι ο εκλεκτός!» αναφώνησε ο Ζαχαρίας. «Ο Κύριος έδωσε εντολή να νυμφευτείς τη νεαρή Μαρία». «Μα εγώ είμαι γέρος!» διαμαρτυρήθηκε ο Ιωσήφ. «Κι έχω γιους μεγαλύτερους στα χρόνια απ το κορίτσι. Θα καταντήσω ο περίγελος του κόσμου». «Υπάκουσε στην εντολή», τον προειδοποίησε ο Ζαχαρίας, «ειδάλλως θα βρεθείς αντιμέτωπος με την οργή του Κυρίου. Μην ξεχνάς τι συνέβη στον Κορέ». Ο Κορέ ήταν ένας Λευίτης, ο οποίος είχε αμφισβητήσει την εξουσία του Μωυσή. Η τιμωρία του ήταν να ανοίξει η γη και να τον καταπιεί, μαζί με όλο το σπιτικό του. Ο Ιωσήφ φοβήθηκε και, απρόθυμα, συμφώνησε να νυμφευτεί το κορίτσι. Έτσι, πήρε τη Μαρία στο σπίτι του. «Πρέπει να μείνεις εδώ όσο εγώ θα λείπω στις δουλειές μου», της είπε. «Θα επιστρέψω κοντά σου όταν έρθει η κατάλληλη ώρα. Ο Κύριος θα σε προσέχει». Στο σπιτικό του Ιωσήφ η Μαρία εργαζόταν τόσο σκληρά και φερόταν τόσο σεμνά ώστε κανείς δεν είχε να πει κακό λόγο για εκείνη. Έγνεθε μαλλί, ζύμωνε ψωμί, τραβούσε νερό απ το πηγάδι και μεγάλωνε, ώσπου έγινε νεαρή γυναίκα. Πολλοί ήταν εκείνοι που απορούσαν με αυτό τον αταίριαστο γάμο και με την απουσία του Ιωσήφ. Υπήρχαν μάλιστα και άλλοι, νεαροί άντρες κυρίως, που προσπαθούσαν να της πιάσουν την κουβέντα και της χαμογελούσαν γλυκά, 11
φιλιπ πουλμαν όμως εκείνη απαντούσε λιτά και κρατούσε το βλέμμα της χαμηλωμένο. Εύκολα καταλάβαινε κανείς πόσο απλή και καλή ήταν. Και ο καιρός περνούσε. 12
Ο ΚΑΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΚΟΣ Η γέννηση του Ιωάννη Ο Ζαχαρίας, ο αρχιερέας, ήταν κι αυτός ηλικιωμένος σαν τον Ιωσήφ και η σύζυγός του, η Ελισάβετ, ήταν επίσης ηλικιωμένη. Όπως ο Ιωακείμ και η Άννα, έτσι κι εκείνοι δεν είχαν αποκτήσει παιδί, παρότι το επιθυμούσαν σφόδρα. Μια μέρα, ο Ζαχαρίας είδε έναν άγγελο, ο οποίος του είπε: «Η σύζυγός σου θα γεννήσει παιδί και θα πρέπει να το ονομάσετε Ιωάννη». Ο Ζαχαρίας, εμβρόντητος, του απάντησε: «Μα πώς είναι δυνατόν αυτό; Εγώ είμαι γέρος και η γυναίκα μου στέρφα». «Θα συμβεί», αποκρίθηκε ο άγγελος. «Και ώσπου να συμβεί, εσύ θα μείνεις μουγκός επειδή δε με πίστεψες». Και πράγματι, έτσι έγινε. Ο Ζαχαρίας έχασε τη λαλιά του. Όμως, λίγο καιρό αργότερα, η Ελισάβετ συνέλαβε παιδί και η χαρά της ήταν απερίγραπτη, καθώς η στειρότητά της αποτελούσε όνειδος αβάσταχτο για την ίδια. Όταν έφτασε ο καιρός, απέκτησε γιο. Όταν πήγαν για 13
φιλιπ πουλμαν την περιτομή του παιδιού, τους ρώτησαν πώς θα το ονόμαζαν, οπότε ο Ζαχαρίας πήρε μια πινακίδα και έγραψε το όνομα «Ιωάννης». Οι συγγενείς απόρησαν, καθώς κανείς στην οικογένεια δεν είχε αυτό το όνομα όμως, αμέσως μόλις έγραψε το όνομα, ο Ζαχαρίας ξαναβρήκε τη μιλιά του και το θαύμα αυτό επιβεβαίωσε την επιλογή. Το αγόρι ονομάστηκε Ιωάννης. 14
Ο ΚΑΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΚΟΣ Η σύλληψη του Ιησού Την εποχη εκείνη, η Μαρία ήταν περίπου δεκαέξι ετών και ο Ιωσήφ ουδέποτε την είχε αγγίξει. Μια νύχτα, στο υπνοδωμάτιό της, άκουσε έναν ψίθυρο από τη μεριά του παραθύρου. «Μαρία, ξέρεις πόσο όμορφη είσαι; Είσαι η ωραιότερη των γυναικών. Ο Κύριος πρέπει να σου έδειξε ιδιαίτερη εύνοια, αφού είσαι τόσο γλυκιά και τόσο χαριτωμένη, αφού έχεις τέτοια μάτια και τέτοια χείλη...» Εκείνη απόρησε και είπε: «Ποιος είσαι;» «Είμαι ένας άγγελος», αποκρίθηκε η φωνή. «Άφησέ με να μπω και θα σου πω ένα μυστικό που μονάχα εσύ πρέπει να γνωρίζεις». Η Μαρία άνοιξε το παράθυρο και τον άφησε να μπει μέσα. Για να μην την τρομάξει, ο άγγελος είχε πάρει τη μορφή ενός νεαρού άντρα, ήταν ολόιδιος με έναν από τους νέους που προσπαθούσαν να της πιάσουν κουβέντα στο πηγάδι. 15
φιλιπ πουλμαν «Τι μυστικό είναι αυτό;» ρώτησε εκείνη. «Πρόκειται να συλλάβεις παιδί», απάντησε ο άγγελος. Η Μαρία σάστισε. «Μα ο σύζυγός μου λείπει», είπε. «Α, ο Κύριος επιθυμεί να συμβεί αμέσως. Εκείνος με έστειλε ειδικά για να γίνει αυτό. Μαρία, είσαι ευλογημένη ανάμεσα στις γυναίκες, αφού θα σου συμβεί κάτι τέτοιο! Πρέπει να ευχαριστείς τον Κύριο». Την ίδια κιόλας νύχτα η Μαρία συνέλαβε, ακριβώς όπως το είχε προφητεύσει ο άγγελος. Όταν ο Ιωσήφ επέστρεψε από τη δουλειά που τον είχε κρατήσει μακριά από το σπίτι του, απογοητεύτηκε απερίγραπτα διαπιστώνοντας πως η γυναίκα του περίμενε παιδί. Κουκουλώθηκε με το μανδύα του, ρίχτηκε στα χώματα, έκλαψε πικρά και καλύφθηκε με στάχτες. «Κύριε», αναφώνησε, «συγχώρησέ με! Συγχώρησέ με! Τι είδους φροντίδα είναι αυτή; Παρέλαβα ετούτη την κοπέλα παρθένα από το ναό, και τώρα κοίτα πώς είναι! Έπρεπε να την κρατήσω ασφαλή, όμως εγώ την άφησα μονάχη της, ακριβώς όπως ο Αδάμ άφησε την Εύα, και κοίτα, το φίδι ήρθε και την παρέσυρε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο!» Την κάλεσε να παρουσιαστεί μπροστά του και είπε: «Μαρία, κακόμοιρο παιδί, τι πήγες κι έκανες; Εσύ που ήσουν τόσο αγνή και καλή, να προδώσεις την αθωότητά σου! Ποιος άντρας σού το έκανε αυτό;» Εκείνη έκλαψε πικρά και είπε: «Δεν έκανα τίποτα κακό, το ορκίζομαι! Άντρας δε με έχει 16
Ο ΚΑΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΚΟΣ αγγίξει! Άγγελος ήταν αυτός που ήρθε και με βρήκε, επειδή ο Θεός επιθυμούσε να συλλάβω!» Ο Ιωσήφ προβληματίστηκε. Αν αυτό ήταν πράγματι θέλημα Θεού, τότε σίγουρα καθήκον του ήταν να φροντίσει τόσο την ίδια όσο και το παιδί. Ακόμα κι έτσι, όμως, η εγκυμοσύνη θα προκαλούσε σχόλια. Παρ όλα αυτά, δεν είπε τίποτα άλλο. 17
φιλιπ πουλμαν Η γέννηση του Ιησού και ο ερχομός των βοσκών Λίγο καιρό αργότερα, ήρθε διάταγμα από το Ρωμαίο αυτοκράτορα, το οποίο ανέφερε ότι θα έπρεπε όλοι να επιστρέψουν στις γενέτειρές τους προκειμένου να καταμετρηθούν στο πλαίσιο μιας καθολικής απογραφής. Ο Ιωσήφ ζούσε στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας, όμως η οικογένειά του καταγόταν από τη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, η οποία βρισκόταν σε απόσταση μερικών ημερών ταξίδι προς νότο. Σκέφτηκε, λοιπόν: Πώς να τους ζητήσω να καταγράψουν το όνομα της Μαρίας; Μπορώ να τους πω να γράψουν τους γιους μου, όμως τι να κάνω μ αυτή; Μήπως να πω ότι είναι γυναίκα μου; Θα ντροπιαστώ. Να πω ότι είναι κόρη μου; Μα ο κόσμος ξέρει ότι δεν είναι, κι άλλωστε είναι φανερό ότι περιμένει παιδί. Τι να κάνω; Στο τέλος ξεκίνησε, με τη Μαρία καβάλα σ ένα γαϊδούρι που το έσερνε πίσω του. Το παιδί θα γεννιόταν από μέρα σε μέρα, κι ακόμα ο Ιωσήφ δεν είχε αποφασίσει τι θα έλεγε στις Αρχές για τη γυναίκα του. Όταν κόντευαν να φτάσουν στη Βηθλεέμ, στράφηκε για να δει πώς ήταν και τη βρήκε πολύ λυπημένη. Ίσως να πονάει, σκέφτηκε. Λίγη 18