Διαμόρφωση της συνεργατικής τάξης Ένα παράδειγμα από ένα Δημοτικό Σχολείο στη Θεσσαλονίκη Πέτρος Κλιάπης 2005
Στοιχεία της τάξης Στ Τάξη Μαθητές 18 (8Α + 10 Κ) Αλλοδαποί παλινοστούντες 3 (1Α +2Κ) Προηγούμενη συνεργατική εμπειρία παιδιών ΟΧΙ Διαστάσεις αίθουσας 6,5 Χ 7 (45,5 τ.μ.) Οργάνωση του χώρου: Για μετωπική διδασκαλία Διακόσμηση και αισθητική του χώρου: Ουδέτερη ως κακή
Προσυνεργατικό στάδιο Νέα παιδαγωγική οργάνωση του χώρου για στήριξη του συνεργατικού τρόπου εργασίας και επικοινωνίας Παρέμβαση στην αισθητική του χώρου Πρώτη δημιουργία ομάδων από το δάσκαλο Αλλαγή στον τρόπο εργασίας και επικοινωνίας Το «σύμφωνο συνεργασίας» ανάμεσα στα παιδιά και το δάσκαλο Δημιουργία ενός «νέου κλίματος» κατανόησης και αποδοχής του εαυτού και των άλλων Κοινωνιόγραμμα Δημιουργία ομάδων με βάση το κοινωνιόγραμμα
Πρώτη άτυπη οργάνωση του χώρου Οργάνωση των θρανίων για ομαδική εργασία (3 ομάδες των τεσσάρων μαθητών και 1 ομάδα των έξι) Πρώτη δημιουργία προσωρινών ομάδων με επιλογή των φίλων/συνεργατών από τα ίδια τα παιδιά
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ/1 Αρχικά οργανώθηκαν τα θρανία «σε ομάδες»
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ/2 Τρεις ομάδες ήταν τετραμελείς και μία εξαμελής
ΠΡΩΤΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ Δημιουργήθηκαν οι πρώτες ομάδες από το δάσκαλο με ελεύθερη επιλογή φίλων/συνεργατών από τα ίδια τα παιδιά. Καθορίστηκε ότι οι ομάδες με τη μορφή αυτή θα είναι προσωρινές (για 3 εβδομάδες)
Παιδαγωγική οργάνωση και αισθητική του χώρου Τα χρώματα, τα ερεθίσματα και η αισθητική που ο χώρος της αίθουσας πρόσφερε κρίθηκαν ανεπαρκή και οργανώθηκε το πλάνο των αλλαγών: Αλλαγή στα χρώματα των τοίχων και της πόρτας Νέες χρωματιστές κουρτίνες Αντικατάσταση του μαυροπίνακα με πίνακα μαρκαδόρου Δημιουργία χώρου για βιβλιοθήκη της τάξης Δημιουργία χώρου για το κάθε παιδί (προσωπικός χώρος στην τάξη) Εμπλουτισμός της τάξης με οπτικοακουστικό εξοπλισμό Εμπλουτισμός της τάξης με Η/Υ και βιντεοπροβολέα
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ/1 Η αίθουσα όπως ήταν αρχικά Η παλιά βιβλιοθήκη Ο πίνακας κιμωλίας
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ/2 Πρώτο βήμα: αλλαγή χρωμάτων (κάτω μέρος τοίχου, πόρτα, ντουλάπα) (διαχωρισμός ανοιχτόχρωμης σκουρόχρωμης περιοχής με ενδιάμεσο «πηχάκι») Η παλιά βιβλιοθήκη (αν και βάφτηκε, παρέμεινε - ακαλαίσθητη, και δύσχρηστη) Πίνακας μαρκαδόρου. VIDEO DVD - Τηλεόραση
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ/3 Δεύτερο βήμα: δημιουργία χώρου για κάθε μαθητή Νέα βιβλιοθήκη με χώρο για τα βιβλία της τάξης
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ/4 Τρίτο βήμα: δημιουργία χώρου ανάρτησης εργασιών και ανακοινώσεων για κάθε ομάδα
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ/4 Τέταρτο βήμα: δημιουργία «ατμόσφαιρας σπιτιού» (νέες κουρτίνες) Δεύτερη κουρτίνα (από πίσω) για συσκότιση και προβολές στην τάξη
Αλλαγή στον τρόπο εργασίας και επικοινωνίας Ηεργασία στην τάξη οργανώθηκε με τέσσερις τρόπους: Ατομική εργασία Εργασία σε μικρές ομάδες Εργασία σε μια μεγάλη ομάδα (ολομέλεια) Παραδοσιακή μετωπική εργασία από το δάσκαλο Η επικοινωνία της τάξης πέρασε από τις «τεχνητές» ερωτήσεις του δασκάλου (ατομικά ή προς την τάξη) και τον κατευθυνόμενο διάλογο σε: Διάλογο μεταξύ των συμμαθητών της ομάδας Διάλογο μεταξύ των ομάδων Διάλογο μεταξύ ομάδας δασκάλου Διάλογο μεταξύ ολομέλειας (τάξης) δασκάλου
Ατομική εργασία & Εργασία σε μικρές ομάδες
Εργασία σε μία μεγάλη ομάδα τάξη (ολομέλεια)
Παραδοσιακή μετωπική εργασία
Το «σύμφωνο συνεργασίας» ανάμεσα στα παιδιά και το δάσκαλο Στόχος: : Η δημιουργία και η διατήρηση μιας θετικής σχέσης μεταξύ δασκάλου και παιδιών Ομαλό πέρασμα από την παλαιότερη κατάσταση στην καινούρια (συνδέσεις μεταξύ παλαιού και νέου τρόπου εργασίας, ανάλυση του περιεχομένου και παρουσίαση των νέων προσδοκιών) Νέοι τρόποι εργασίας και επικοινωνίας με τους μαθητές: χαμόγελο και χιούμορ, θετικές λεκτικές και μη συμπεριφορές, ισότιμη συνεργασία ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και τους μαθητές και αξιοποίηση των προσωπικών εμπειριών ολονών.
Το «σύμφωνο συνεργασίας» ανάμεσα στα παιδιά και το δάσκαλο Ο δάσκαλος ήταν φιλικός απέναντι σε κάθε παιδί, καθορίζοντας ταυτόχρονα το απαραίτητο πλαίσιο με τις οδηγίες για τη συμμετοχή του στις συνεργατικές δραστηριότητες. Πριν από κάθε μάθημα, συζητούσε τις προσδοκίες του με τους μαθητές και συμφωνούσαν πως: Ο δάσκαλος θα προσπαθούσε να κινήσει το ενδιαφέρον τους για το μάθημα μέσα από πραγματικές εφαρμογές από τη ζωή οι μαθητές θα προσπαθήσουν να κάνουν «το καλύτερο που μπορούν» και να δώσουν όλη τους την προσοχή και την προσπάθεια για να κατακτήσουν τις νέες έννοιες και δεξιότητες
Δημιουργία ενός «νέου κλίματος» κατανόησης και αποδοχής του εαυτού και των άλλων Αναφορές σε δραστηριότητες σχετικές με κορίτσια, μειονότητες και στοιχεία από άλλους πολιτισμούς. Κάθε μαθητής ενθαρρύνθηκε να εργαστεί και να μάθει μαζί με τους συμμαθητές του σε μικτές συνεργατικές ομάδες. Συζητήσεις και αξιολόγηση των απόψεων για το πως αντιλαμβάνονται τα ίδια τα παιδιά τον εαυτό τους και τους άλλους στην κοινωνία. Προσπάθειες να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση όλων των μαθητών ώστε να βοηθηθούν να συμμετέχουν στη μαθησιακή διαδικασία.
Κοινωνιόγραμμα Ερωτήσεις της μορφής: Θα ήθελα να παίζω με: Θα ήθελα να δουλεύω με: Αποτέλεσαν το υπόβαθρο για τη δημιουργία ομάδων μικτής ικανότητας.
Δημιουργία ομάδων με βάση το κοινωνιόγραμμα Σε κάθε ομάδα συμμετέχουν πλέον: Αγόρια και κορίτσια Καλοί, μέτριοι και αδύνατοι μαθητές Οι δημοφιλείς μαθητές αποτέλεσαν τον πυρήνα γύρω από τον οποίο συγκεντρώθηκαν τα υπόλοιπα μέλη κάθε ομάδας με βάση τις προτιμήσεις τους