ΚΟΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Συντάκτης: Agència Energètica de la Ribera (Ισπανία) MOVing from Inspection to Domestic Advice by service companies Κοινή Έκθεση Αξιολόγησης, D.5.3.
Η εν λόγω έκθεση συντάχθηκε από την κοινοπραξία στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου MOVIDA - MOVing from Inspection to Domestic Advice by service companies (Αριθµός συµβολαίου IEE/10/357/SI2.589425), και συγχρηµατοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή µέσω του Προγράµµατος «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη». Περιεχόµενα Εισαγωγή...3 Συμβουλευτική Επιτροπή Ε.Ε...4 Τοπικές Συμβουλευτικές Επιτροπές...6 Αποτελέσματα των Ελέγχων Θέρμανσης...7 Ηλικία Κτηρίου...7 Συνθήκες άνεσης...8 Είδος καυσίμου...9 Κατανομή...10 Μέτρα προς υιοθέτηση/ εφαρμογή...11 Αποτελέσματα της Έρευνας Αγοράς στους Ελέγχους Θέρμανσης...12 Επιπτώσεις των ελέγχων...12 Αξιολόγηση των ελέγχων...14 Συμπεράσματα...16
Εισαγωγή Αυτή η έκθεση στοχεύει στο να συνοψίσει όλη την εργασία αξιολόγησης που διεξήχθη κατά την υλοποίηση του έργου MOVIDA. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, χρησιμοποιήθηκαν ποικίλα εργαλεία αξιολόγησης. Δημιουργήθηκε μια Συμβουλευτική Επιτροπή σε επίπεδο Ε.Ε. προκειμένου να αξιολογεί την εξέλιξη του έργου από τους κύριους ενδιαφερόμενους φορείς για τη μεταφορά και προσαρμογή στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτηρίων και από αρμόδιους αξιωματούχους της Ε.Ε. Από την άλλη, σε κάθε χώρα που συμμετέχει στο έργο, δημιουργήθηκε μια Τοπική Συμβουλευτική Επιτροπή προκειμένου να παρακολουθεί τις δραστηριότητες του έργου MOVIDA στη χώρα, αξιολογώντας μεταξύ άλλων, το επίπεδο της ανεξαρτησίας των ελέγχων. Αξιολογήθηκε η μεθοδολογία των ενεργειακών ελέγχων και αναλύθηκαν τα αποτελέσματά τους. Αυτά τα αποτελέσματα συντελούν στο να γίνει γνωστή η γενική κατάσταση των εγκαταστάσεων, πράγμα που είναι σημαντικό για τη δημιουργία του νέου πλαισίου εργασίας προκειμένου να αυξηθεί η ενεργειακή απόδοση των εγκαταστάσεων και των κτηρίων. Οι ενεργειακοί έλεγχοι αξιολογήθηκαν επίσης από την πλευρά του πελάτη, μέσω μιας έρευνας αγοράς που διεξήχθη σε κάθε χώρα, καταγράφοντας τις επιπτώσεις των ελέγχων και την ικανοποίηση των πελατών. Η αξιολόγηση της εκτελούμενης εργασίας κατά τη διάρκεια του έργου ήταν απαραίτητη προκειμένου να γνωστοποιηθούν οι επιπτώσεις των δραστηριοτήτων που διεξήχθησαν και για να προγραμματιστούν μελλοντικές δράσεις για την υλοποίηση των ενεργειακών ελέγχων / επιθεωρήσεων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συµβουλευτική Επιτροπή σε επίπεδο Ε.Ε. Η ομάδα-στόχος της διαβίβασης σε εθνικό επίπεδο των αποτελεσμάτων του έργου MOVIDA είναι οι λήπτες αποφάσεων σε Κυβερνητικό επίπεδο (Κεντρική Κυβέρνηση ή Περιφέρειες, ανάλογα με την κατανομή ανά χώρα των αρμοδιοτήτων και ευθυνών για την ενεργειακή πολιτική). Το αρχικό πρόγραμμα εργασιών του έργου προέβλεπε την δημιουργία μιας ειδικής επιτροπής που θα αποτελούνταν από: Έναν εκπρόσωπο της ΓΔ για την Ενέργεια, Τον υπεύθυνο του έργου από πλευράς EACI, Έναν εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής ομοσπονδίας των οργανισμών καταναλωτών, Έναν εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής ομοσπονδίας των επιχειρήσεων λειτουργίας και συντήρησης των συστημάτων, Τον συντονιστή του έργου MOVIDA. Στη συνέχεια, συμφωνήθηκε μεταξύ του συντονιστή του έργου MOVIDA, Marcello Antinucci, και του υπεύθυνου του έργου στο EACI, Pau Garcia-Audi, να αντικατασταθεί η δημιουργία αυτής της επιτροπής με την διοργάνωση τεχνικών συνεδριών σε δύο συναντήσεις της Συντονισμένης Δράσης για την EPBD (CA EPBD 3), στην οποία συνεδριάζουν τακτικά οι εκπρόσωποι των αρμόδιων Υπουργείων για την μεταφορά σε εθνικό επίπεδο των Ευρωπαϊκών Οδηγιών σχετικά με την Ενεργειακή απόδοση των Κτηρίων. Σε πολλές περιπτώσεις το προσωπικό του Υπουργείου συνοδεύεται από εμπειρογνώμονες που λειτουργούν ως τεχνικοί σύμβουλοι του ίδιου του Υπουργείου, και οι συνολικά συμμετέχοντες (τουλάχιστον 3 άτομα από κάθε μια από τις 29 συμμετέχουσες χώρες) είναι πάνω από 100 άτομα. Οι δύο αυτές συνεδρίες διοργανώθηκαν στο πλαίσιο των συνεδριών που ήταν στην υπευθυνότητα των συντονιστών των Θεματικών Πυρήνων. Η πρώτη παρουσίαση του έργου MOVIDA έγινε στο πλαίσιο του Θεματικού Πυρήνα 6.2 για την Συμμόρφωση και τον Έλεγχο των Επιθεωρήσεων, ενώ η δεύτερη στον Θεματικό Πυρήνα 2 για τους Ενεργειακούς ελέγχους, όπου ο Συντονιστής του Θεματικού Πυρήνα είναι ο Bruce Young από το BRE, μέρος της Βρετανικής αντιπροσωπείας. Όλες οι συνεδρίες προετοιμάστηκαν εκ των προτέρων, ένα σχέδιο εγγράφου αναρτήθηκε στην πλατφόρμα του έργου, και μετά την συνάντηση η τελική έκθεση αντικατέστησε το προσχέδιο. Όλοι οι συμμετέχοντες και το EACI έχουν πρόσβαση στην πλατφόρμα, η οποία δεν είναι προσβάσιμη στο ευρύ κοινό. Η πρώτη συνεδρία πραγματοποιήθηκε στην αρχική φάση του έργου MOVIDA, και ο σκοπός της ήταν να παρουσιαστεί το έργο και να δειχθούν τα πρώτα αποτελέσματα της σύντομης καμπάνιας θέρμανσης που έγινε στην Ιταλία (περιφέρεια Emilia Romagna) σαν μια πιλοτική δοκιμή.
Η δεύτερη συνεδρία διοργανώθηκε στη συνάντηση του Malmoe, στις 11 Οκτωβρίου 2013, και η χρονική συγκυρία επέτρεψε την διανομή ενός αντίγραφου του «φυλλαδίου» (booklet) του MOVIDA σε όλους τους ενδιαφερόμενους συμμετέχοντες, το οποίο απευθυνόταν ειδικά σε λήπτες αποφάσεων, και τα πόστερ που παρουσιάζουν την αξιολόγηση της εμπειρίας υλοποίησης σε έξι περιφέρειες (για την καμπάνια στα συστήματα θέρμανσης που διεξήχθη τον χειμώνα του 2012-2013, για την οποία πραγματοποιήθηκε η έρευνα στους τελικούς χρήστες). Ο στόχος της διάδρασης μεταξύ του έργου MOVIDA και της ομάδας CT2 - CA EPBD 3 ήταν από τη μία μεριά για να προταθεί μια νέα προσέγγιση για οικονομικά αποδοτικούς ελέγχους (σύμφωνα με την Οδηγία 2010/31/EΕ, άρθρα 14-15-16), και από την άλλη για να επιβεβαιωθεί το εάν οι κυβερνήσεις ενδιαφέρονται να καινοτομήσουν σε αυτόν τον δύσκολο τομέα, όπου η έλλειψη δημόσιων οικονομικών πόρων τείνει να συμπιέσει όλες τις πρωτοβουλίες που απευθύνονται στους τελικούς χρήστες, βάσει του διαθέσιμου κρατικού προϋπολογισμού. Η τεχνική συνεδρία του CT 2 - CA EPBD 3 Τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν ήταν μόνο κατά ένα μέρος θετικά. Οι αντιπρόσωποι των κυβερνήσεων της Ε.Ε. και οι σύμβουλοί τους δεν κερδίσθηκαν εύκολα από την προσέγγιση του MOVIDA, θέτοντας προβλήματα σχετικά με την δυσκολία τροποποίησης της υπάρχουσας κατάστασης, για παράδειγμα λόγω της πίεσης των συνδικάτων που θέλουν να υπερασπιστούν την προνομιακή τους θέση (καπνοδοχοκαθαριστές, μηχανολόγοι μηχανικοί,...), ή να διατηρήσουν τα υπάρχοντα εργαλεία λογισμικού και μεθόδους, προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω αλλαγές. Κάποια Κράτη Μέλη έχουν υλοποιήσει ένα σχήμα ελέγχων μόνο «στο χαρτί», δηλαδή μόνο στη νομοθεσία, αλλά δεν το έχουν πραγματικά εφαρμόσει, ή έχει εφαρμοστεί σε λίγες μόνο περιπτώσεις χωρίς πραγματική σημασία και με μηδενικές επιπτώσεις (οι πολίτες δεν είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για έναν έλεγχο στο σπίτι που γίνεται από έναν ακριβό ειδικό). Είναι δύσκολο γι αυτές τις χώρες να κάνουν τώρα αλλαγές, όταν δεν έχει ξεκινήσει ακόμα
η συμβατική διαδικασία. Σε άλλες λίγες περιπτώσεις το πρόβλημα ήταν η έλλειψη εμπιστοσύνης στο προσωπικού Λ&Σ, ακόμα και εάν είναι πιστοποιημένοι, καθώς θωρούνται ως μη ανεξάρτητοι. Η αυτόματη δημιουργία συμβουλών δεν θεωρείται ως μια επαρκής εγγύηση. Οι μόνες πολύ θετικές περιπτώσεις ήταν της Κύπρου (δείτε την περιγραφή της περίπτωσης στην έκθεση της συνεδρίας του Malmoe), ίσως της Ιταλίας, σε περιφερειακό επίπεδο, και της περιφέρειας της Styria (Αυστρία) στο άμεσο μέλλον. Τοπικές Συµβουλευτικές Επιτροπές Σε κάθε συμμετέχουσα στο έργο χώρα, δημιουργήθηκε μια Τοπική Συμβουλευτική Επιτροπή προκειμένου να παρακολουθεί τις δραστηριότητες του MOVIDA σε κάθε περιφέρεια, παρέχοντας υποστήριξη στο έργο, αξιολογώντας την ποιότητα και το επίπεδο της ανεξαρτησίας των επιθεωρήσεων, συζητώντας για το καλύτερο επαγγελματικό προφίλ των επιθεωρητών, και βοηθώντας να ξεπεραστούν οι δυσκολίες που προέκυπταν κατά την υλοποίηση του έργου. Η Τοπική Συμβουλευτική Επιτροπή αποτέλεσε ένα ουσιαστικό εργαλείο για την αύξηση του αντίκτυπου του έργου, καθώς οι εταίροι του έργου ενέπλεξαν σε αυτές τις ενεργειακές αρχές των εθνικών και περιφερειακών κυβερνήσεων, τις τοπικές αυτοδιοικήσεις, τις ομοσπονδίες μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), αντιπροσώπους συντεχνιών (υδραυλικών, τεχνιτών θέρμανσης και αερισμού, επαγγελματιών λειτουργίας και συντήρησης, καπνοδοχοκαθαριστών, κλπ.), συλλόγους μηχανικών, εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας, τα εμπορικά επιμελητήρια και συνδέσμους καταναλωτών. Αυτό το γεγονός επέτρεψε στους εταίρους του έργου να αποκτήσουν μια ευρύτερη άποψη για τους ενεργειακούς ελέγχους, λαμβάνοντας υπόψη την άποψη των αρχών, των κατάλληλων επαγγελματιών για εμπλοκή στους ελέγχους και τους πελάτες, μέσω των ενώσεων των καταναλωτών. 1 η Τοπική Συμβουλευτική Επιτροπή στην Ισπανία
Οι Τοπικές Συμβουλευτικές Επιτροπές συναντήθηκαν τρεις φορές: η πρώτη συνάντηση έγινε στην αρχή του έργου, η δεύτερη μετά τις καμπάνιες ελέγχου των συστημάτων θέρμανσης και η τρίτη μετά την καμπάνια ψύξης, στο τέλος του έργου. Αποτελέσµατα των Ελέγχων Θέρµανσης Σε κάθε χώρα ετοιμάστηκε μια Τοπική Έκθεση Αξιολόγησης, αναλύοντας τα αποτελέσματα της καμπάνιας των συστημάτων θέρμανσης που συλλέχθηκαν από τα στοιχεία που εισήχθησαν στο λογισμικό από τους επιθεωρητές. Έτσι, αξιολογήθηκαν τα πιο σχετικά θέματα από τις εγκαταστάσεις, πράγμα που χρησίμευσε στο να υπάρξει μια γενική εικόνα της κατάστασης των συστημάτων θέρμανσης στις περιφέρειες που συμμετείχαν στο έργο, προσδιορίζοντας τα κρίσιμα σημεία και προτείνοντας νέα μελλοντικά πλαίσια εργασιών για την βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στα συστήματα θέρμανσης και της ενεργειακής απόδοσης και άνεσης των κτηρίων. Στις Τοπικές Εκθέσεις Αξιολόγησης αναλύθηκαν τα ακόλουθα θέματα: - Χρήση κτηρίου και ηλικία. - Θέματα άνεσης. - Παραγωγή θέρμανσης (είδος καυστήρα και ηλικία). - Τύπος καυσίμου και κατανάλωση καυσίμου. - Διανομή. - Εναλλακτικές λύσεις. Για να εμβαθύνει κανείς σε μια λεπτομερή ανάλυση της κατάστασης σε κάθε περιφέρεια, συστήνεται να διαβαστεί η συγκεκριμένη Τοπική Έκθεση Αξιολόγησης. Στη συνέχεια παρατίθεται μια ανάλυση για τη σύγκριση των πιο σημαντικών πτυχών των εγκαταστάσεων μεταξύ των χωρών. Ηλικία Κτηρίου Στην Αυστρία η πλειοψηφία των κτηρίων που αναλύθηκαν (57%) είχε κατασκευαστεί από το 1940 έως το 1975 (57%), έχοντας από 38 έως 73 χρόνια. Στη Βουλγαρία, τα περισσότερα από τα κτήρια που αναλύθηκαν (67%) ήταν από 20 έως 40 ετών. Στην Κύπρο, η πλειοψηφία των κτηρίων που αναλύθηκαν (83%) ήταν κάτω των 20 ετών. Στην Ελλάδα, το 88% των κτηρίων που αναλύθηκαν ήταν κάτω των 25 ετών, ενώ το 55% ήταν μεταξύ 20 και 25 ετών.
Στην Ιταλία, το 42% των κτηρίων που αναλύθηκαν ήταν κάτω των 20 ετών. Στην Ισπανία, το 52% των κτηρίων ήταν από 20 έως 25 ετών. Στη Σλοβενία, το 39% των κτηρίων που αναλύθηκαν ήταν από 20 έως 40 ετών. Η ηλικία του κτηρίου αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο για την μέση ενεργειακή κατανάλωση, το οποίο συνδέεται με την τυπολογία των κατασκευών των συγκεκριμένων περιόδων. Συνθήκες άνεσης Από τις εκθέσεις συμπεραίνεται ότι τα παράπονα άνεσης είναι συχνά, οπότε εκτός από την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση του CO 2, τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας μπορούν να χρησιμεύσουν και για την αύξηση της άνεσης των χρηστών των κτηρίων, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής και υγείας του πληθυσμού. Στο ακόλουθο γράφημα παρουσιάζονται τα παράπονα άνεσης ανά χώρα. Στην Αυστρία, οι απαντήσεις δεν ήταν αντιπροσωπευτικές. 70 Παράπονα άνεσης ανά χώρα 60 50 40 30 20 10 0 Βουλγαρία Κύπρος Ελλάδα Ιταλία Ισπανία Σλοβενία Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα παράπονα αφορούσαν στο γεγονός ότι τα δωμάτια ήταν πολύ ζεστά ή πολύ κρύα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βελτιωθεί η διανομή της θερμότητας.
Είδος καυσίµου Στο ακόλουθο γράφημα παρατίθεται το είδος του καυσίμου που χρησιμοποιείται για θέρμανση σε κάθε χώρα σε ποσοστό, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρισμού στη Βουλγαρία και την Σλοβενία. Παρατηρείται ότι το πετρέλαιο χρησιμοποιείται περισσότερο στις Αυστρία, Κύπρο, Ελλάδα, Ισπανία και Σλοβενία, ενώ το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται περισσότερο στην Ισπανία και την Κύπρο. Ο άνθρακας χρησιμοποιείται μόνο στην Αυστρία, και τηλεθέρμανση χρησιμοποιείται μόνο στην Βουλγαρία. Το είδος της βιομάζας που χρησιμοποιείται κυρίως είναι τα καυσόξυλα. Στην Ιταλία δεν υπάρχουν δεδομένα για το καύσιμο που χρησιμοποιείται, αν και είναι γνωστό ότι το 100% των χρησιμοποιούμενων καυσίμων είναι ορυκτά καύσιμα. 100% 90% Είδος χρησιμοποιούμενου καυσίμου ανά χώρα 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Ηλεκτρισμός Πελλέτες Θρύμματα Καυσόξυλα Τηλεθέρμανση Άνθρακας Προπάνιο Πετρέλαιο Φυσικό αέριο 10% 0% Αυστρία Βουλγαρία Κύπρος Ελλάδα Ισπανία Σλοβενία Στο ακόλουθο γράφημα διαχωρίστηκαν οι πηγές ενέργειας σε τρεις ομάδες: ορυκτά καύσιμα, βιομάζα και ηλεκτρισμός. Η τηλεθέρμανση θεωρείται ως ορυκτό καύσιμο, καθώς είναι γνωστό ότι η τηλεθέρμανση που τροφοδοτεί τα κτήρια όπου έγινε επίσκεψη στην Βουλγαρία χρησιμοποιεί ως καύσιμο φυσικό αέριο. Μπορεί να παρατηρηθεί ότι η παρουσία των ορυκτών καυσίμων είναι πολύ υψηλή στις περισσότερες χώρες. Η βιομάζα χρησιμοποιείται κυρίως στη Σλοβενία (40%), στην Αυστρία (κατά 28%) και τη Βουλγαρία (13%). Στις εγκαταστάσεις που αναλύθηκαν στην Ισπανία, μόνο το 1% χρησιμοποιεί βιομάζα ως καύσιμο, ενώ στις εγκαταστάσεις που αναλύθηκαν στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία δεν εντοπίστηκε παρουσία συστημάτων βιομάζας.
Είδος χρησιμοποιούμενου καυσίμου ανά χώρα 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Ηλεκτρισμός Βιομάζα Ορυκτά 30% 20% 10% 0% Αυστρία Βουλγαρία Κύπρος Ελλάδα Ιταλία Ισπανία Σλοβενία Η προώθηση της βιομάζας ως καύσιμο για τους λέβητες στα κτήρια πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την τοπική, περιφερειακή και εθνική διοίκηση προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές CO 2 και να επιτευχθούν οι στόχοι της Ε.Ε. για το 2020. ιανοµή Στο ακόλουθο γράφημα, φαίνεται το είδος του ρυθμιστή θερμοκρασίας που χρησιμοποιείται σε κάθε χώρα. Μπορεί να παρατηρηθεί ότι, εκτός από την Ιταλία και την Σλοβενία, η χειροκίνητη ρύθμιση είναι η πιο διαδεδομένη επιλογή. Ρύθμιση θερμοκρασίας 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Χειροκίνητος έλεγχος Αυτόματη ρύθμιση
Η χειροκίνητη ρύθμιση όμως είναι αναποτελεσματική, οπότε συνιστάται η αυτόματη ρύθμιση προκειμένου να αποφεύγεται η περιττή κατανάλωση ενέργειας και τα αντίστοιχα κόστη. Αυτό μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα κατά περίπου 10%. Ελέγχθηκε επίσης η μόνωση του συστήματος διανομής. Στη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ισπανία και τη Σλοβενία οι περισσότερες εγκαταστάσεις έχουν καλή μόνωση στο σύστημα διανομής. Στην Αυστρία και την Ιταλία, στις περισσότερες περιπτώσεις η μόνωση μπορεί να βελτιωθεί. Μόνωση συστήματος διανομής 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Καλή μόνωση Ατελής μόνωση Φτωχή μόνωση Η μόνωση είναι ένα μέτρο χαμηλού κόστους που μπορεί να εφαρμοσθεί προκειμένου να διατηρηθεί η ζέστη που έχει παραχθεί, αυξάνοντας την ενεργειακή αποδοτικότητα του συστήματος. Μέτρα προς υιοθέτηση Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι τα μέτρα θα πρέπει να εστιάζουν στα εξής: - Βελτίωση της συντήρησης των εγκαταστάσεων. - Αντικατάσταση των παλιών καυστήρων με καυστήρες βιομάζας προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές CO 2 από τα κτήρια. - Βελτίωση του συστήματος διανομής για την βελτίωση της άνεσης των χρηστών των κτηρίων και για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας. - Χρήση της αυτόματης ρύθμισης της θερμοκρασίας. - Βελτίωση της μόνωσης του συστήματος διανομής. - Προώθηση της χρήσης των θερμικών ηλιακών συστημάτων προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές CO 2 από τα κτήρια.
Αποτελέσµατα της Έρευνας Αγοράς για τους Ελέγχους Θέρµανσης Μετά την καμπάνια επιθεώρησης των συστημάτων θέρμανσης, διεξήχθη μια τηλεφωνική έρευνα σχετικά με την ικανοποίηση των χρηστών που υπέστησαν έλεγχο. Η έρευνα διερεύνησε το εάν η επίσκεψη για έλεγχο / παροχή συμβουλών είχε κάποιο αποτέλεσμα στο να αλλάξουν οι ιδιοκτήτες τις συνήθειές τους, το σύστημα θέρμανσης ή κάτι στο κτήριο. Τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν είναι σημαντικά για την αξιολόγηση της γενικής άποψης για τις επισκέψεις ελέγχου / παροχής συμβουλών και για το εάν είχαν καλή αποδοχή ή θεωρήθηκαν αχρείαστες. Έτσι, μέσω της έρευνας αξιολογήθηκαν τα ακόλουθα θέματα: - Η εμπειρία του τελικού χρήστη από τον έλεγχο. - Οι αλλαγές που έγιναν στο σύστημα μετά τον έλεγχο. - Τα ζητήματα που λαμβάνει υπόψη του ο τελικός χρήστης για την υλοποίηση μέτρων ενεργειακής αποδοτικότητας. - Το ενδιαφέρον για την ενεργειακή αποδοτικότητα μετά τον έλεγχο. - Η γενική αξιολόγηση των ενεργειακών ελέγχων. - Πιθανές βελτιώσεις στον έλεγχο. Για να εμβαθύνει κανείς σε μια λεπτομερή ανάλυση των ερευνών αγοράς προτείνεται να διαβάσει τη συγκεκριμένη Τελική Αναφορά της έρευνας σε κάθε χώρα. Στη συνέχεια παρατίθεται μια ανάλυση που συγκρίνει τις πιο σημαντικές πτυχές της έρευνας μεταξύ των χωρών. Επιπτώσεις των ελέγχων Στο ακόλουθο γράφημα, φαίνεται το ποσοστό των χρηστών ανά χώρα που δραστηριοποιήθηκαν με διαφορετικούς τρόπους προκειμένου να αυξηθεί η ενεργειακή αποδοτικότητα των συστημάτων θέρμανσής τους. Η ερώτηση αφορούσε τις αλλαγές που έγιναν στην εγκατάσταση μετά τον ενεργειακό έλεγχο. Τα μέτρα που λήφθηκαν ομαδοποιούνται σε: - Συνήθειες (καθαρισμός, αποφυγή εμποδίων και στεγνώματος ρούχων, συμβόλαιο συντήρησης, κλπ.). - Αλλαγή των ρυθμίσεων του συστήματος θέρμανσης (ώρες, θερμοκρασία, κλπ.). - Αλλαγή κάποιου μέρους της εγκατάστασης ή του κτηρίου για βελτίωση της θέρμανσης.
Αλλαγές που έγιναν μετά τον έλεγχο 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Καμία αλλαγή Αλλαγή μέρους της εγκατάστασης / του κτηρίου Αλλαγή ρυθμίσεων Αλλαγή συνηθειών 10% 0% Αυστρία Βουλγαρία Κύπρος Ελλάδα Ιταλία Ισπανία Σλοβενία Στις περισσότερες χώρες, πάνω από το μισό των ερωτηθέντων χρηστών εφάρμοσαν κάποιες αλλαγές στις εγκαταστάσεις. Στην Σλοβενία, μόνο το 35% των χρηστών εφάρμοσαν κάποια αλλαγή στις εγκαταστάσεις τους. Οι χρήστες άλλαξαν στις περισσότερες περιπτώσεις τις συνήθειές τους και τις ρυθμίσεις στις εγκαταστάσεις τους. Κάποιοι χρήστες άλλαξαν μετά τον έλεγχο ένα μέρος της εγκατάστασης ή/και του κτηρίου, μέτρο που συνεπαγόταν κάποια επένδυση. Η Αυστρία, η Ιταλία, η Κύπρος και η Ελλάδα ήταν οι χώρες με το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών που άλλαξαν ένα μέρος του συστήματός τους. Στο ακόλουθο γράφημα μπορούμε να παρατηρήσουμε τους λόγους που έλαβαν υπόψη τους οι τελικοί χρήστες για την εφαρμογή αλλαγών στο σύστημά τους. Οι περισσότεροι από τους χρήστες σε όλες τις χώρες - εκτός από την Ιταλία - άλλαξαν τις συνήθειές τους, τις ρυθμίσεις ή κάποιο μέρος της εγκατάστασης / του κτηρίου για οικονομικούς λόγους. Οι τεχνικές πτυχές είναι ο κύριος λόγος για τους Ιταλούς χρήστες και ο δεύτερος κατά σειρά λόγος για την Αυστρία, την Κύπρο, και την Ελλάδα. Για τους Βούλγαρους, Ισπανούς και Σλοβένους χρήστες η άνεση είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός λόγος ώστε να κάνουν κάποιες αλλαγές.
Ποια θέματα λάβατε υπόψη προτού ενεργοποιηθείτε; 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Άλλα Άνεσης Επιπτώσεις στο κλίμα Τεχνικά Οικονομικά Αξιολόγηση των ελέγχων Οι τελικοί χρήστες αξιολόγησαν τον ενεργειακό έλεγχο που τους έγινε, με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Οι καλύτερες αξιολογήσεις έγιναν για την Αυστρία και την Ιταλία, ενώ στην Ισπανία, τη Βουλγαρία και την Σλοβενία οι έλεγχοι θα μπορούσαν να βελτιωθούν. Αξιολόγηση των ελέγχων 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Αυστρία Βουλγαρία Κύπρος Ελλάδα Ιταλία Ισπανία Σλοβενία
Στην πλειοψηφία των χωρών, οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι ο ενεργειακός έλεγχος μπορεί να βελτιωθεί. Στην ερώτηση σχετικά με το ποιες πτυχές μπορούν να βελτιωθούν, οι τελικοί χρήστες εξέφρασαν στις περισσότερες περιπτώσεις την άποψη ότι ο έλεγχος θα πρέπει να είναι πιο λεπτομερής και να γίνεται περισσότερος διάλογος σχετικά με τις προκύπτουσες συμβουλές. Πρέπει να βελτιωθεί ο έλεγχος κατά κάποιο τρόπο ; 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Αυστρία Βουλγαρία Κύπρος Ελλάδα Ιταλία Ισπανία Σλοβενία Όχι Ναι Η γενική εντύπωση από τους ελέγχους ήταν καλή, παρουσιάζοντας στις περισσότερες των περιπτώσεων μια χρήσιμη διάγνωση για τους χρήστες, αν και η γενική άποψη είναι ότι οι έλεγχοι πρέπει να βελτιωθούν όντας πιο λεπτομερείς και δίνοντας την ευκαιρία να γίνεται περισσότερος διάλογος σχετικά με τις συμβουλές. Οι περισσότεροι χρήστες που εφάρμοσαν αλλαγές στο σύστημά τους μετά τον ενεργειακό έλεγχο εστίασαν στην αλλαγή συνηθειών και ρυθμίσεων. Αυτά τα άλλαξαν για λόγους οικονομικούς, τεχνικούς και βελτίωσης της θερμικής τους άνεσης.
Συµπεράσµατα Το έργο MOVIDA, και συγκεκριμένα οι δράσεις αξιολόγησης που διεξήχθησαν σε αυτό, επιβεβαίωσαν ότι οι ενεργειακοί έλεγχοι είναι ένα χρήσιμο εργαλείο προκειμένου να αυξηθεί η συνειδητοποίηση των πελατών ως προς τα μέτρα ενεργειακής αποδοτικότητας. Πρέπει βέβαια να βελτιωθούν, καθώς οι χρήστες ζήτησαν περισσότερες λεπτομέρειες, και το να έχουν τη δυνατότητα συζήτησης του πώς να εφαρμόσουν τις συμβουλές που προέκυψαν. Η έρευνα αγοράς έδειξε ότι η αναφορά/έκθεση που δόθηκε στους χρήστες εκτιμήθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις. Οι περισσότεροι χρήστες έκαναν κάποιες αλλαγές μετά τον ενεργειακό έλεγχο, και τα μέτρα που πήραν βασίζονταν κυρίως στον έλεγχο των ρυθμίσεων και στην αλλαγή συμπεριφοράς. Η Τοπική Αξιολόγηση των ελέγχων απέδειξε ότι με μια σχετικά σύντομη επίσκεψη των επιθεωρητών μπορούν να προκύψουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα από την πλευρά των τελικών χρηστών, αλλά μπορούν επίσης να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για τη γενική κατάσταση των εγκαταστάσεων σε κάθε περιοχή. Οι Τοπικές Συμβουλευτικές Επιτροπές αποτέλεσαν σημαντικά εργαλεία για την αύξηση των επιπτώσεων του έργου, καθώς οι εταίροι του έργου ενέπλεξαν σε αυτές τις αυτοδιοικήσεις, τους επαγγελματίες που είναι κατάλληλοι για τη διενέργεια των ελέγχων και τους πελάτες, μέσω των ενώσεων καταναλωτών. Η παρουσία του έργου MOVIDA στην Συντονισμένη Δράση για την EPBD επέτρεψε το να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα στους εκπρόσωπους των Υπουργείων που είναι αρμόδια για την προσαρμογή των Ευρωπαϊκών Οδηγιών περί Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων. Η εφαρμογή των ελέγχων σε κάθε χώρα θα πρέπει να μελετηθεί, λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν από το έργο MOVIDA. Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.movida-project.eu «Η μόνη ευθύνη για το περιεχόμενο αυτής της έκδοσης έγκειται στους συγγραφείς. Δεν αντανακλά απαραίτητα την γνώμη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση που μπορεί να γίνει της πληροφορίας που περιέχεται σ αυτή την έκδοση.»